Meditatieve viering
zaterdag 13 november 2021 19.00 uur, RK Kerk te Houten
Liefhebben
~
Naastenliefde
2
Jaarthema:
Liefhebben
Deelthema’s:
• De bron van de liefde
• Naastenliefde
• Advent, tastbare liefde
• Liefde is geven
• Liefde is respect
• Liefde voor de vijand
• Liefde in gebrokenheid
3
Welkom bij deze meditatieve viering. Vanavond is het thema Naastenliefde, als onderdeel van het jaarthema: Liefhebben.
We kunnen dit jaar zowel meevieren in de kerk als thuis.
In deze jaargang putten we teksten uit een viertal boeken:
• Ik wil dat jij bent – Over de God van liefde van de
Tsjechische priester en hoogleraar Tomás Halík (1948)
• Liefhebben – een kunst, een kunde, van filosoof Erich Fromm (1900 – 1980)
• Een vriendschapsliefde als opgang naar God, van
kloosterlingen Avellinus Janssens (1916 – 2017) en Zoë Cranssen (1967)
• De spiegelverhalen komen uit: Liefhebben, van ‘stand-up philosopher’ Laura van Dolron (1976).
Je mag dit uur even uit de hektiek van alle dag stappen en tot rust komen. Laat je inspireren door de muziek, de
teksten, de beelden en niet in het minst door de stilte.
Zie de viering als een hedendaagse manier van kerkzijn, met wortels in de kloostertradities, waar de broeders en zusters ’s avonds bijeenkomen om de vespers te vieren. Monastieke momenten die vooral heel veel rust uitstralen.
Liefhebben. Het geven en ontvangen van liefde is één van onze diepste behoeften en drijfveren. In deze tijd van groeiende
polarisatie en wantrouwen staat de liefde onder grote druk en dat heeft grote gevolgen voor ieder van ons, maar zeker ook voor de samenleving als geheel. Het is van groot belang dat wij ons
blijven voeden met en oefenen in de liefde.
Muziek krijgt in de meditatieve vieringen uitgebreid de ruimte.
Vandaag zijn er drie musici, die in verschillende samenstellingen de muziek verzorgen. Lysan van Winden is zangeres en bespeelt de kleine harp, Corrie Quant speelt fluit en Geurt van den Brink piano. Een paar liederen kunnen wellicht worden meegezongen.
De teksten staan in dit boekje. Wil je de liederen meezingen, dan is het verstandig om voor in de kerk plaats te nemen. Daar is genoeg licht om bij te kunnen lezen.
4
Na het woord van welkom volgt een meditatieve oefening.
Deze helpt om de alledaagse gedachten los te laten en in het spoor van God te komen. Daarna is er een moment van stilte.
Er wordt een gedeelte uit het evangelie gelezen en na een tweede, langere stilte een bijpassende spiegeltekst.
Tijdens de viering is er ook een luistermeditatie. Luister naar de muziek en kijk naar de kunstwerken vooraan bij het altaar. Vandaag staan er het werkstuk “Liefhebben” van Nel Blokland en “Naastenliefde” van Simon de Vries. Op de
achterkant van dit boekje vind je nog een werk van Simon de Vries, samen met een gedicht van zijn hand. En dan zijn er nog de beelden, schilderingen en gebrandschilderde ramen waarbij je stil kunt staan.
Afsluitend in de viering zijn er een gezongen Onze Vader en de slotzegen. Je kunt luisteren naar een laatste bijdrage van Lysan van Winden. Gebruik de zijpaden om naar achteren te lopen bij het verlaten van de kerk en maak ruimte bij de uitgang voor de andere deelnemers van deze viering.
De lezingen worden vanavond verzorgd door Jeroen Benders en Elisa Boogert. Welkom, Jeroen, in ons team van lezers!
Geert-Jan Zegers verzorgt de livestream uitzending van deze viering.
Een mooie en meditatieve viering toegewenst.
De Oecumenische Werkgroep Meditatieve Vieringen Dick Boersma
Joop van Impelen Loes Smit
5
De data voor de overige vieringen zijn dit seizoen:
zaterdag 11 december, 8 januari, 12 februari, 12 maart en 9 april.
Iedere 3e zondag van de maand is er om 20.30 uur een Stilteviering in de Opstandingskerk aan het Kant.
Voor reacties: ligt er een schriftje op de boekentafel in de dagkapel, of mail naar loessmitvandijk@live.nl
Abonneren op de nieuwsbrief kan via j.v.impelen@kpnmail.nl.
6
1. Muziek voor aanvang
Als alles duister is Jacques Berthier Als alles duister is,
ontsteek dan een lichtend vuur dat nooit meer dooft, een vuur dat nooit meer dooft.
De noche Jacques Berthier
De noche iremos, de noche, que para encontrar la fuente, solo la sed nos alumbra, solo la sed nos alumbra.
(Vert.:) Wij trekken door de nacht om te zoeken naar de bron.
Alleen de dorst verlicht ons.
Love is the light in the tunnel of pain Alison Robertson/John Bell Love is the light in the tunnel of pain
love is the will to be whole once again;
love is the trust of a friend on the road:
God is where love is, for love is of God.
(Vert.:) Liefde is licht in de tunnel van pijn;
liefde is het verlangen opnieuw heel te mogen zijn;
liefde is het vertrouwen van een vriend onderweg:
waar liefde is, is God, want de liefde is uit God.
2. Woord van welkom en begroeting
3. Inleiding - Naastenliefde
De meest fundamentele liefde die aan alle andere soorten liefde ten grondslag ligt, is de naastenliefde. Hieronder versta ik
verantwoordelijkheidsgevoel, zorgzaamheid, respect voor de medemens, de waarlijke interesse om inzicht te krijgen in al het leven hier op aarde, met de bedoeling daarmee het bestaan van anderen te verrijken. Over deze vorm van liefde spreekt de bijbel met de woorden: “Hebt uw naaste lief als uzelf.”
7
Naastenliefde is liefde voor alle menselijke wezens, zij wordt
gekenmerkt door het volslagen ontbreken van exclusiviteit. Als ik in mijzelf het vermogen tot liefhebben heb ontwikkeld, moet ik wel al mijn naasten als broeders en zusters liefhebben. In de
naastenliefde beleven wij de eenheid met alle mensen, ervaren wij de menselijke solidariteit, de mensheid als een eenheid.
Aan de wortel van de naastenliefde ligt de ervaring dat wij allen één zijn. Alle verschillen in begaafdheid, in intelligentie, in kennis
kunnen worden verwaarloosd tegenover de identiteit van de kern van het mens-zijn, die wij allemaal gemeen hebben. Willen wij deze identiteit ervaren, dan zullen we van de periferie tot de kern moeten doordringen. Als ik een ander mens slechts oppervlakkig
waarneem, ontdek ik in hoofdzaak de verschillen die ons scheiden.
Maar dring ik bij de ander door tot de kern, dan ontdek ik in hem onze gezamenlijke identiteit, onze fundamentele
wezensverbondenheid.
Naastenliefde is liefde tussen gelijken. We zijn echter als gelijken niet altijd “gelijk”. Als mensen zijn wij nu eenmaal op elkaar
aangewezen en hebben wij allen wel eens meer of minder hulp nodig. Hier geldt het oude adagium: heden ik, morgen gij. Maar dit beroep op onderlinge bijstand houdt niet in dat de een altijd zwak en de ander altijd sterk is. Hulpeloosheid is een voorbijgaande toestand. Blijvend en gewoon is dat de mens op eigen benen kan staan en gaan.
uit: Liefhebben – een kunst, een kunde, van Erich Fromm
4. Aan de mens H. Oosterhuis/A. Oomen Boom je stam was koud en bloot
in de winter leek je dood.
Komt de zomer vuur en vlam bloeien rozen aan je stam.
Mens wat ben je dood en koud als je niet van mensen houdt.
Zonder liefde vlam en vuur
8
is je leven kort van duur.
Zonder lachen licht en lied zonder liefde gaat het niet.
Mensen leef toch en godweet vind je liefde bij de vleet.
5. Geleide meditatie
6. Stilte
7. Caritas abundat Hildegard von Bingen (1098 – 1179)
Caritas abundat in omnia,
de imis excellentissima super sidera, atque amantissima in omnia,
quia summo Regi osculum pacis dedit.
(Vert.:) Liefde stroomt in alles over,
van de diepste diepten tot de hoogste sterren en de meest lieflijke van allen is zij
omdat zij de hoogste Koning de vredeskus gegeven heeft.
8. Lezing uit Lucas in gewone taal, hoofdstuk 10, 29 - 37
In een twistgesprek vraagt een wetsleraar aan Jezus: ‘Wie is mijn medemens dan?’
Toen vertelde Jezus een verhaal. Hij zei: ‘Een man reisde van Jeruzalem naar Jericho. Maar onderweg werd hij door rovers overvallen. Ze pakten alles van hem af, ook zijn kleren.
Ze sloegen hem halfdood, en lieten hem liggen. Toevallig kwam er een priester langs. Hij zag de man wel liggen, maar hij liep hem voorbij aan de overkant van de weg. Toen er even later een
9
hulppriester langskwam, gebeurde hetzelfde. Hij zag de man wel liggen, maar hij liep hem voorbij aan de overkant van de weg.
Toen kwam er een vreemdeling langs, een Samaritaan. Hij zag de man liggen en kreeg medelijden. Daarom ging hij naar hem toe. Hij verzorgde de wonden van de man met olie en wijn. En hij deed er verband om. Toen zette hij de man op zijn eigen ezel en bracht hem naar een herberg. Daar zorgde hij voor hem. De volgende dag gaf de Samaritaan geld aan de eigenaar van de herberg en zei:
‘Zorg goed voor de man. Als het je meer geld kost, krijg je dat van me op mijn terugreis.’’
Toen vroeg Jezus: ‘Wat denk je? Wie was de medemens van de man die overvallen werd? De priester, de hulppriester of de
Samaritaan?’ De wetsleraar antwoordde: ‘De Samaritaan, want die was goed voor de gewonde man.’ Toen zei Jezus: ‘Doe dan
voortaan net zoals de Samaritaan.’
9. Silence my soul – John Bell
Silence my soul.
Resist the voices
that clamour for the place you owe the Lord.
As grief needs tears and joy needs laughter, confusion craves a deeper word.
Silence my soul.
Forbid your restlessness
to seek its peace except in God's own will.
Why crave for food which shall not fill you, or drink that leaves your thirsting still.
Silence my soul.
Locked in this body,
flesh can frustrate all you were meant to be.
God pledged on earth a glimpse of heaven, so pray you understand and see.
10
Silence my soul.
You are remembered,
God loves you deeply and God holds you dear.
Beneath all pain, beyond temptation, a hurting Christ says: Do not fear.
10. Stilte
11. Inperayritz Bedevaartslied uit Spanje, 14e eeuw
Inperayritz de la ciudad ioyosa, Heerseres van de vrolijke stad
de paradís ab tot gaug eternal, van ‘t Paradijs van eeuwige vreugde neta de crims, de virtuts habundosa, vrij van zonden, vol van deugd mayres de Dieu per obra divinal. Moeder van God door goddelijk werk Verges plasén ab fas angelical, Schone maagd met engelengezicht axí com sotz a Dieu molt graciosa, gezegend door de genadige God plàcaus estar als fizels piadosa, moge u geduldig zijn met ons
preyan per lor al rey celestial. opdat wij de hemelse Koning vinden
Rosa flagran de vera benenança, De roos geurt zoet en lieflijk
fons de mercè iamays no defallen. Bron van genade die nooit opdroogt Palays d'onor on se fech l'aliança Paleis van eer, waar het verbond de Dieu e d'om per nostra salvamén. God en mens ons redden
zal.
E fo ver Dieus e's hom perfetamén. De ware God zal de mens redden Ses defallir en alcuna substança. zijn zonden tellen niet meer
E segons hom morí senes dubtança Zoals hij zeker als mens stierf e com ver Dieus levech del monimén. zo staat hij als God uit het graf op.
Estel de mar qui los perillans guia Ster van de zee, leid ons uit gevaar e'ls fay venir a bona salvetat, breng ons naar de veilige oever si Jesuchrist obeir no volia als Jezus niet verhoren wil
ço que per vos li serà supplicat wat u hem vraagt,
mostratz-li'ls pitz d'on l'avetz alletat toon hem dan uw voedende borst et totz los santz ab la gran ierarchia en alle heiligen, van hoog tot laag de paradís qui·us faran companya die u in het paradijs vergezellen tot quan volretz vos er ben autreyat. en al wat u wenst, wordt waar
11
Stella Splendens Llibre Vermell, 14e eeuw
Stella Splendens in Monte Stralende ster op de berg Ut solis radium gelijk een zonnestraal Miraculis Serrato vol van wonderen Exaudi populum hoor uw volk aan
Concurrunt universi Samengekomen zijn vele Gaudentes populi, blije mensen
Divites et egeni, rijk en arm Grandes et parvuli, groot en klein
Ipsum ingrediuntur zij gaan zelf naar binnen Ut Cernunt oculi en slaan hun ogen op Et inde revertuntur en vertrekken er weer Gratiis repleti. vol van genade
Principes et magnates Prinsen en magnaten Ex stirpe regia, van koninklijke afkomst Saeculi potestates wereldlijke machthebbers Obtenta venia die genade ontvangen Peccaminum proclamant en hun zonden belijden
Tundentes pectora terwijl ze op hun borst slaan Poplite flexo clamant de knieën buigend, roepend Hic: Ave Maria. dit: Ave Maria
Cuncti ergo precantes Dan bidden de verzamelden Sexus utriusque, van beide geslachten
Mentes nostras mundantes en bekennend onze zonden Oremus devote: laat ons devoot bidden
Virginem Gloriosam, tot de Glorierijke Maagd
Matrem Clementiae de Moeder van Barmhartigheid In coelis gratiosam in de hemel de genade nabij Sentiamus vere. mogen wij dan waarlijk voelen.
12
12. Spiegeltekst: Naastenliefde is gratis
Kunnen we iets dat gratis is op waarde schatten? Als ik kijk hoe we omgaan met datgene wat we gratis hebben gekregen, ons lichaam, deze aarde, de natuur, heb ik weinig verwachtingen. Willen we
eigenlijk wel onvoorwaardelijke liefde? Of willen we alleen liefde die specifiek iets met ons te maken heeft, ego strelende liefde. Willen we dat iemand van ons houdt zoals we zijn, ook al kunnen we dat zelf niet accepteren?
Ik herinner me een keer dat ik naastenliefde kreeg. Er was een verpleegster. Ik had pijn en haar handen hielden van mij, omdat ik vlees en bloed was, omdat ik kwetsbaar en feilbaar was. Ik durfde me te geven aan haar handen, durfde me te warmen aan de
liefdevolle blik. Ik dacht opeens: wat kan mij het schelen dat het haar niets kan schelen wie ik ben en wat voor mensen ik ken?
De zon schijnt ook op ons allemaal op dezelfde manier, daar krijg ik ook geen speciale aandacht van, toch geniet ik van haar warmte. Ik laat me vallen in haar handen. Liefhebben is buigen, dat is werken, maar liefde ontvangen is vallen, denk ik. Is loslaten, is overgave, is stoppen, heel even stoppen met denken: “Ik ben niet goed genoeg.”
uit: Liefhebben, van Laura van Dolron
13. Luistermeditatie
Ubi Caritas Jacques Berthier Ubi Caritas et Amor Deus ibi est
(Vert.:) Waar vriendschap is en liefde, daar is God
13
Henri Purcell An Evening Hymn Now, now that the sun hath
veil'd his light
And bid the world goodnight;
To the soft bed my body I dispose,
But where shall my soul repose?
Dear, dear God, even in Thy arms,
And can there be any so sweet security!
Then to thy rest, O my soul!
And singing, praise the mercy That prolongs thy days.
Hallelujah!
(Vert.:) Nu het zonlicht is versluierd
en het nacht is geworden leg ik mijn lichaam te ruste.
Maar waar komt mijn ziel tot rust?
In uw armen, lieve God,
waar anders vind ik die zoete veiligheid!
Kom tot rust, mijn ziel!
En prijs, al zingend, de genade die je dagen zal verlengen.
Halleluja!
14. Onze Vader verborgen – Oosterhuis/Löwenthal Onze Vader verborgen,
uw Naam worde zichtbaar in ons, uw koninkrijk kome op aarde
uw wil geschiede, een wereld met bomen tot in de hemel,
waar water schoonheid en brood gerechtigheid is en genade – waar vrede niet hoeft bevochten, waar troost en vergeving is
en mensen spreken als mensen waar kinderen helder en jong zijn, dieren niet worden gepijnigd
nooit één mens meer gemarteld, niet één mens meer geknecht.
Doof de hel in ons hoofd leg uw hand op ons hart breek het ijzer met handen breek de macht van het kwaad.
Van U is de toekomst kome wat komt.
14
15. Afscheidsgroet en mededelingen
16. Slotzegen
Mogen onze voeten wegen gaan die nog te maken zijn Mogen onze ogen mensen zien die verlaten zijn
Mogen onze monden liefde spreken Mogen onze handen nabijheid brengen Mogen wij elkaar tot zegen zijn;
En moge zegen uitgaan van ons samenzijn Voor dit dorp, voor dit land, voor deze wereld.
Zegene ons daartoe de Vader, Zoon en Heilige Geest.
Amen.
17. Afsluitende muziek
Instrumentale improvisatie over een melodie van Hildegard von Bingen
15
16
Kom tevoorschijn
Jij veelkleurig mens
verstopt achter vele stempels wat is toch je diepste wens bij het zien van al die drempels
kom tevoorschijn!
doorbreek toch die patronen die je hinderen mens te zijn en je eigen zelf te tonen
Leg je lat niet al te hoog
laat dat touw maar eens wat vieren besef hoe vaak het je bedroog laat die druk jou niet verstieren
Jij mag leven zoals je bent
niets of niemand regeert je leven ontdek hoe Het Leven jouw verwent als jij je trots op zult geven
Kwetsbaar is het om mens te zijn daarin ligt een schat verborgen ontmoeting met wie klein wil zijn zij zullen jou verzorgen
Simon de Vries
