Donderdag 22 oktobel' 1964 - No. '196
en
Twee dagen ....
(Zie pag. 3)
Mr. Geertsema over de Algemene Beschouwingen
Prijzen mogen niet uit de hand lopen
DONDERDAG 15 oktober j.l·
hield mr. W. J. Geertsema, voorzitter van de Tweede Kamer- fractie van de V. V.D. een radio-rede.
over de Algemene Beschouwingen 1964.
De heer Geertsema s]Jrak als volgt:
Dames en heren, het is vandaag precies een week geleden, dat de voorzitter van de TweedE: Kamer met een hamerslag een einde maak- te aan de algemene politieke en fi- nanciële beschouwingen, die drie da- gen hebben geduurd en die af en toe aanleiding gaven tot felle discussies zowel tussen Kamer en Regering, alsook tussen Kamerleden onderling.
Graag grijp ik deze gelegenheid aan om u te vertellen, wat nu in mijn ogen de belangrijkste punten in dit debat zijn geweest. Persoonlijk ben ik het meest getroffen door de kt'achtige en overtuigende wijze, waarop de Regering, vertegenwoor- digd door minister-president Marij- nen en de minister van Financiën Witteveen, heeft betoogd, dat voor haar de bestrijding van de inflatie boven alles ging, dat daarvoor alle andere argumenten moesten wijken.
* * *
· w i j mogen de Regering dank- baar zijn dat zij het tegen- gaan van de geldontwaarding zozeer als haar voornaamste taak ziet, want de gevolgen van die inflatie zijn voor zeer velen heel, heel ernstig.
Wat moet er terecht komen van iemand, die nog geen 65 jaar is en b.v. van een vaste rente leeft of een bedrijfspensioen geniet en de prijzen blijven maar stijgen, terwijl zijn rente of zijn pensioen niet mee stij- gen.
Men mag daar vooral niet licht te- gen aankijken. In 1964 met z'n loon- explosie zijn de prijzen onvermijde- lijk gestegen en daarvan zijn al ve- len de dupe geworden. Wij moeten nu met ons allen proberen te voor- komen, dat dit weer zou gebeuren.
Vooral voor een minister van Fi- nanciën, die tot de liberale partij, tot de VVD behoort, de partij die steeds vooraan heeft gestaan in de strijd tegen de inflatie, is 't ondenk- baar dat hij een beleid zou voeren, dat die inflatie nu juist in de hand zou werken.
Het zijn bovendien niet alleen de mensen met de vaste inkomens, die de nare gevolgen van de geldont- Waarding ondervinden. Ook de werk- nemers worden er echt niet veel
wijzer van wanneer ze aan de ene kant door een loonsverhoging meer geld mee naar huis brengen, maar aan de andere kant moeder de vrouw door de prijsstijging zoveel meer moet betalen in de winkels, dat er van dat extra loon niets overblijft.
Het is dus ons aller belang, dat de prijzen niet uit de hand gaan lo- pen. De Regering heeft ons - en dat was het grote belang van dit debat nog weer eens duidelijk gemaakt, dat, willen we deze en andere narig- heid voorkomen, we in het komen- de jaar niet veel meer mogen uitge- ven dan we in het afgelopen jaar hebben gedaan. Dat verhaal van de Regering was een goed verhaal en er was in mijn ogen geen speld tussen te krijgen.
* * *
D
at wil overigens allerminst· zeggen, dat ik gelukkig ben met deze toestand, allerminst.
Ik ben er daarom al niet gelukkig mee, omdat ik niets liever gezien
zou hebben, dan dat de belastingen al op 1 januari aanstaande omlaag zouden zijn gegaan. U weet, wij dringen daar al jaren op aan en nu is het dan eindelijk zo ver, dat onze liberale minister Witteveen een wetsvoorstel heeft ingediend om de loon- en inkomstenbelasting met meer dan 1000 miljoen gulden te verlagen.
Het is duidelijk, dat iedereen dat liever vandaag ziet gebeuren dan morgen, maar het is elVeneens dui- delijk, dat dat helemaal niet klopt met de noodzaak om in 1965 niet veel meer uit te geven dan dit jaar.
We hebben zo lang op die belasting- verlaging gewacht, dat de kai1s groot is, dat we van het bedrag, dat we nu minder aan de fiscus zouden hoe- ven te betalen, nu eens iets zouden gaan doen of iets zouden gaan ko- pen, waar we al een hele tijd nam verlangen, maar dat net te duur is.
En dat is nu net, wat op dit moment nog niet mag gebeuren, willen niet allerlei groepen uit ons volk, en dik-
Kijken en luisteren naar ... .
---
~TELEVISIE-UITZENDING maandag 26 oktober a.s., van 20.20-20.30 uur
NEDERLAND 1
Op zijn verzoek wordt de voorzitter van de K.R.O., het Tweede Kamer- lid mr. H. W. van Doorn, in de gelegenheid gesteld mevrouw Haya van Someren-Downer te antwoorden op hetgeen door haar is gezegd in onze televisie-uitzending van 31 augustus jl. over de z.g. anti-REM-wet.
De V.V.D. stelt de heer Van Doorn 7 minuten zendtijd ter beschikking, omdat mevrouw Van Someren in onze televisie-uitzending vari 31 augus- tus ook slechts 7 minuten spreektijd had.
RADIO-UITZENDING
donderdag, 29 cidober a.s., over de zender Hilversum 11 (298 r:!'l}, van 18.20-18.30 uur.
In verband met het lustrumcongres, hetwelk door de J.O.V.D. op 31 oktober en 1 november a.s. te Amsterdam wordt gehouden, heeft de V.V.D. haar 10 minuten zendtijd aan de J.O.V.D. afgestaan.
In deze uitzending zullen spreken drs. E. Nypels en mejuffrouw C.
Krijnen.
wijls juist de minst draagkrachtige, daarvan op 'n volstrekt willekeurige en onrechtvaardige wijze de dupe worden. We zullen ons verlangen dus nog even moeten bewaren. Op 1 ja- nuari 1965 kan het echt niet. Alle grote partijen hebben zich daarbij neergelegd.
Wij hopen nu allemaal, dat het op 1 juli a.s. wel zal lukken tenminste een deel van de belastingverlaging te doen ingaan. Daarmee zal dan ook enigermate tegemoet gekomen worden aan de verlangens van tal- loze zelfstandigen, middenstanders, agrariërs en dergelijke, die op 1 ja- nuari a.s. een verhoogde premie zul- len moeten gaan betalen voor de Al- gemene Ouderdomswet e.d. en zich daarmee wéér voor nieuwe lasten ge- plaatst zien.
Niets zou ons liever zijn geweest dan premieverhoging en belasting- verlaging op hetzelfde moment te la- ten ingaan, maar het zat er echt niet in. De Regering achtte dat niet in overeenstemming met haar ver- antwoordelijkheid.
* * *
E
en ander punt, waarover nog weer eens gepraat is, is - ik zou bijna zeggen natuurlijk - het radio- en televisiebesteL Ik hoop er in geslaagd te zijn de andere re-geringspartijen te overtuigen van de oprechtheid van onze bedoelingen, toen wij weigerden onze stem te ge- ven aan de anti-REM-wet, maar bo- venal hoop ik al diegenen, die zich aangetrokken voelen tot de bestaan- de omroepverenigingen er van te heb- ben overtuigd, dat wij hun dood niet willen.
Wij willen in ons omroepbestel niet het bestaande vernietigen. Wij wil- len maar één ding en dat is vrijheid voor anderen, voor anderen, die na- tuurlijk aan bepaalde voorwaarden
zullen moeten voldoen, om ook een eigen plaats in dat omroepbestel te verwerven. Wij erkennen graag de eigen plaats van de bestaande om- roepverenigingen, het moet alleen niet de enige plaats zijn. Zo hebben wij het altijd gezegd en zo is het ook deze keer weer gezegd.
Uit de woorden van de fractie- voorzitter van de ARP, de heer Smallenbroek, heb ik kunnen aflei- den, dat er bij hem begrip begint te komen voor ons standpunt en dat zou een enorm winstpunt zijn van dit debat en de basis kunnen vormen voor een gemeenschappelijk streven naar een oplossing.
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
MIJN OPINIE IS • • • •
BELASTINGVERLAGING
In "Vrijheid en Democratie" van 3 september j.l. komt een hoofdartikel voor onder het bovenstaande opschrift.
Daarin wordt o.m. gesteld: "Voor het ogenblik signaleren wij de forse ver:a~
ging met instemming .. Ook de Regermg blijkt van mening, dat de belastingschroef in Nederland reeds in vergelijking met andere landen al te zwaar werd aange- draaid."
Nu was dit laatste ook reeels de over- tuiging van Regering de Quay, zonder dat deze daaraan praktische consequen- ties heeft verbonden. Telkenmale was de situatie conjunctureel niet geëigend voor belastingverlaging. Bij het kabinet Marij- nen zien wij tot heden dezelfde ontwik- keling.
In de periode waarin om conjuncturele redenen belastingverlaging achterwege bleef, werden binnenlandse conjunctuur- verhittende maatregelen als loonsverho- gingen-resp. explosies, AOW-verhogingen, woningbouw-stimulantie, wèl toegepast.
De indruk bestaat dus, dat belastingver- laging toch in de praktijk een wat lage1:e prioriteit heeft genoten ondanks de 11- berale deelname aan de Regering.
vandaar , dat het lot van de voorstel- len van minister Witteveen meer dan ge- wone belangstelling verdient.
Terecht wijst het genoemde hoofdar- tikel erop, dat de omvang van die voor- stellen groter is dan in dit land ooit is voorgesteld. Toch vraag ik mij af of het naar voren brengen van dit aspect de kansen op realisatie ervan zullen vergro- ten. De opmerking ware naar mijn smaak beter op haar plaats nadat de zaak is gedaan. Veeleer zou thans moeten wor- den onderstreept, dat een groot deel van het op zichzelf in cijfers omvangrijke, voorstel moet worden gezien als het weg- nemen van een onduldbaar exces, dat hierin bestaat, dat door de aanzienlijke stijging van prijzen en geldinkomens de inkomenstructuur van ons volk uit de belastingtariefstructuur is gebarsten.
Wat thans wordt voorgesteld vertegen- woordigt het minimum, dat noodzakelijk is om terug te keren tot een naar objec- tieve maatstaven gemeten rechtvaardig belastingbeleid, althans wanneer wij in Nederland willen voortgaan ons te ba- seren op particulier initiatief en ;,.ersoon- lijke verantwoordelijkheid.
Het is in onze partij in confesso, dat de belastingtarievenstructuur zeer ster- ke trekken van inkomens-overheveling vertoont, daarnaast dringt het AOW -me- chanisme als zodanig naar voren. Wat gebeurt hier anders dan dat bij de wer- kenden een deel van het inkomen wordt weggehaald om het lopend aan niet wer- kenden beschikbaar te stellen?
De drang der vakverenigingen om de AOW-uitkeringen in sneller tempo te ver- hogen met behulp van bijdragen uit de algemene (belasting) middelen laat niet af. Zou de Regering hiervoor zwichten dan is een nieuwe, budgettaire, hindernis ontstaan om tot belastingverlaging te ko- men.
. _voorts is .het de vakverenigingen moge- llJk een rueuwe loonexplosie te veroor- zaken met als direct gevolg een verhoog- de binnenlandse vraag en dus een nieu- we conjuncturele hindernis op de weg naar belastingverlaging.
Naar mijn mening zal een zeer vaste
~~nd en een grote behendigheid nodig ZIJD om de prioriteiten in een economisch en sociaal-economisch program niet al- leen vast te leggen, maar het handhaven ervan bij parlement en vakverenigingen af te dwingen.
Velen zullen hier met mij een groot vraagteken plaatsen. Het zou interessant zijn onder de VVD-ers een enquête te houden :n;et de v~aag: "Gelooft Gij, dat de belastmgverlagmg van minister Wit- teveen nog door dit kabinet zal worden gerealiseerd?" Een tweede vraag zou aan deze ~~quête kUllllen worden toegevoegd namellJk: "Moeten de liberale ministers aftreden indien blijkt, dat de belasting-
verl~ing niet kan worden gerealiseerd?"
MIJD antwoord op deze tweede vraag zou bevestigend zijn, niet omdat ik zou menen, dat door een aftreden of een drei- gend aftreden de belastingverlaging zou kuJ:?-?en worden gered. Maar wel om dui- deliJk te maken, dat de liberalen zich in een regeringscombinatie, die hetzij door
~res.suregroepen onmachtig, hetzij onwil- lig 1s om prioriteiten zodanig te kiezen d~t de tha~~ voorgestelde belastingverla~
gmg mogeliJk wordt, niet thuis kunnen voelen.
Tot dusverre is de loop van zaken on-
der het bewind der kabinetten met li- berale deelname niet heel bijzonder ver- schillend van hetgeen onder de opeen- volgende kabinetten Drees te zien werd gegeven.
De weg naar collectivisering onzer sa- menleving wordt verder afgelegd, zij kan .alleen door een structurele belastingver-
laging worden omgebogen.
's-Gravenhage, oktober 1964
W. L. DE VRIES Kanttekening van de redactie: Wij zijn ·er vast van overtuigd; dat de belastingverlaging conform het wetsontwerp, dus gedurende deze parlementaire periode, tot stand zal komen.
WAAROM STEMDE DE VVD TEGEN DE ANTI-REM-WET?
Vooropstellende, dat ik:
1. volledig instem met de strijd, welke namens de VVD in hoofdzaak door me- vrouw Van Someren-Downer werd en wordt gevoerd tegen het ether-monopo- lie der omroepzuilen.
2. eveneens voorstander ben van invoe- ring van reclame in radio en televisie zoals dat reeds jaren door de VVD wordt verlangd,
3. grote bewondering koester voor de ondernemingslust, het initiatief en de durf van de heer Verolme c.s;vraag ik me toch af: waarom stemde onze twee- de kamerfractie tegen de Anti-Remwet?
Bij de hartekreet van mevrouw Van Someren in haar bekende televisie uit- zending, waarin zij de regering vroeg:
"Waarom hebt U het zover laten ko- men?" kan ik me geheel aansluiten. Geen mens zal echter kunnen volhouden, dat zelfs een geheel uit liberalen bestaande regering onder de HUIDIGE omstandig- heden anders had kunnen handelen. Al- leen reeds uit pure gezagsoverwegingen MOEST de regering en daarbij kan geheel buiten beschouwing worden gelaten of zij dit nu prettig vond of niet -tegen het Rem-eiland optreden. Men k.':n de regering hoogstens verwijten, dat
ZIJ op dezelfde gronden niet reeds veel eerder en zelfs nu niet tegen Veronica is opgetreden. Hier wordt duidelijk met juridische spitsvondigheden met twee ma- ten gemeten.
Desnietaltemin blijf ik van mening, dat de VVD-fractie de regering in deze kwestie had moeten steunen. Het is trouwens niemand duidelijk geworden, waarom de VVD zulks niet gedaan heeft.
Het gecompliceerde juridische betoog van mr. Berkhouwer heeft niemand over- tuigd en blijkt op vele punten zeer aan- vechtbaar te zijn en maakt zeer sterk de indruk, dat de heer Berkhouwer zich in allerlei kronkels heeft moeten wringen om toch maar een reden te vinden om tegen te kunnen stemmen. Of zijn we al zo ver, dat de VVD in de ganzepas achter een groot landelijk ochtenblad moet aan- lopen?
Neer:,. de VVD had naar mijn vaste overtuigmg de regering moeten volgen en daarbij waren dan meer dan voldoen- de gelegenheden geweest om nogmaals
onze mening ten aanzien van radio en televisie naar voren te brengen.
Wat mij persoonlijk ook zeer heeft ver- baasd is, dat geen enkele liberaal zijn stem heeft geheven tegen het voornemen van de regering een landelijk centraal antennesysteem in te voeren. Nog afgezien van het feit, dat er volgens deskundigen andere en goedkopere technische moge- lijkheden zijn om de Nederlandse kij- ker buitenlandse t.v.-stations te laten ontvangen, is mijn grootste bezwaar van het CAS; dat daarmede weer een stap verder wordt gezet op de steeds maar groeiende weg van bevoogding door de overheid. Via het CAS kunnen altijd maar een beperkt aantal buitenlandse stations worden doorgegeven. De over- heid bepaalt welk stations dat zullen zijn en diezelfde overheid heeft het volkomen in de hand om bepaalde uitzendingen welke zij niet bevordelijk acht voor d~
geestelijke gezondheid van ons volk een- voudig niet door te geven. Zelf heb ik verschillende films via de RTF gezien die nooit goedkeuring voor vertoning in' Ne- derland verkregen zouden hebben.
Natuurlijk de mastbossen van anten- nes op ~e dake~ in de grote steden zijn zeker met fraai. Maar ik prefereer die :n;astbossen boven bevoogding en beknot- tmg van mijn vrijheid in keuze van te- levisie-ontvangst. En dit te meer als er andere technische vindingen zijn die ons die vrijheid wel zouden geven 'en toch de mastbossen van de daken zouden doen verdwijnen.
Sassenheim JAC. J. GORTER (Wij refereren aan de Notities van een Insider in ons blad van 24 september, die tegelijk de weerlegging vormen van de opmerkingen van de geachte inzender - Red. Vrijheid en De.
mocratie).
HET WEGENFONDS
Graag een opmerking bij het artikel
"Wegenfonds" van L. M. Zojuist terugge- keerd uit Canada zou ik willen inhaken op de moderne tolheffing, zoals deze ge- schiedt in Canada. Deze is zeer efficiënt en werkt niet belemmerend op het enor- me verkeer aldaar.
De plaatselijke wegverbredingen vallen nogal mee. De tolheffing is meestal auto- matisch en als è.it niet het geval is ge- schiedt deze door middel van een snel af- gegeven kaart waarop de tussentijdse af- takkingen staan met de desbetreffende tarieven.
Deze laatste methode heeft het nadeel van behoefte aan ·personeel en extra voor- zieningen bij de aftakkingen. Mijn voor- keur gaat dus uit naar de eerste metho- de. I~ h~t artikel zie ik verder een op- merkmg m verband met tolheffing t.a.v.
het vreemdelingenbezoek M.i. offert dit vreemdelingenbezoek graag een gering be- drag aan tol.
Deze bijdrage is .m.i. niet te waarlo- zen, gelet alleen al op het bezoek van onze Oosterburen gedurende de zomer- maanden. Een bijdrage die de bijdrage naar draagkracht van de Nederlandse weggebruikers belangrijk zou verlichten.
Hattem J. BEETSMA
N.V. AANNEMERSBEDRIJFv/hj.STAM
KORTENAERSTRAAT 3 te ZWIJNDRECHT TELEFOON (01850) 2 86 63
•
WONINGBOUW
22 OKTOBER 1964 PAGINA 2
KOEKOEK IN ASSEN
Na:"r aanleiding van de beschouwing van 11'. L. G. Oldenbanning in ons week- blad van 8 oktober over zijn debat met de heer H. Koekoek van de Boerenpartij op 25 september te Assen, wil ik verklaren;
df~:~ de woorden van de heer Koekoek op miJ een voortreffelijke indruk hebben ge~
maakt. Hij betoonde zich een gevat spre- ker met een sterk rechtsvaardigheidsge- voel.
Zijn grieven tegen de melk-export naar Frankrijk ("een aanval in de rug van de Franse boeren", aldus de heer Koekoek) kon ik delen. Ik was heus niet de enige in de zaal, die op vele punten instemde met het betoog van de heer Koekoek
Ik acht het advies van de heer ciden- banning aan zijn mede-Kamerleden om niet met de heer Koekeok op open'bare bijeenkomsten in debat te treden, onver- standig. Ik vraag mij af, of het advies van de heer Oldenbanning een bewijs van kracht of van zwakheid is. In ieder geval acht ik het on-liberaal. Een liberaal dient het debat niet te schuwen, zeker niet met lemand als de heer Koekoek die het ern-
3tig meent. '
Assen P.D. VAN ROlJEN
Onderschrift: De reactie van de heer Van Ruijen verbaast mij zeer. Ik kan mij niet voorstellen, dat iemand, die het .,debat" in Assen gevolgd heeft, hierin enig nut ziet.
Trouwens van een debat kan namvelii ks wor·
den gesproken, daar de heer Koekoek veelal noch zijn mening zegt, noch de mening van zijn tegenstander tracht te ontzenuwen. Dit was de algemene mening in Assen.
Waaruit de heer Van Roijen afleidt, dat Koekoek rechtvaardigheidsgevoel heeft en het ernstig meent, is ·mij een raad~el.
L. G. OLDENBANlVJNG.
LEDENVERGADERING DISTRICT OOST VAN DE J.O.V.D.
District-Oost van de J.O.V.D. houdt op 26 oktober a.s. in de Rembra:ndt.::èa:ve ·Vel- perplein te Arnhem haar jaarlijks-è l~den
vergadering. Aanvang 8 uur ..
REGIONALE VERGADERING VAN STATEN- EN
RAADSLEDEN TE ALKMAAR
De regionale vergadering van Staten- en Raadsleden van de VVD die 9 okto- ber in Alkmaar werd gehouden, stond onder leiding van mevr. G. Holzmüller- Teengs.
Na de opening sprak zij enige gevoel- volle woorden ter herdenking van het overleden lid der vereniging, de heer van Rees Vellinga, in leven wethouder van
Bergen. ·
Hierna betuigde zij haar grote voldoe- ning over het feit, dat de minister van Binnenlandse Zaken twee vrouwen tot burgemeester heeft benoemd, waarbij één lid van de VVD, tevens lid van de vere- niging, nl. mevrouw mr. C. M. s'Jacob- des Bouvrie uit Wassenaar.
Hierna werden verschillende punten ter sprake gebracht, te weten: de kosten van het onderhoud van groenstroken; het verstrekken door noodlijdende gemeen- ten van subsidie voor culturele zaken;
het opslaan van tweede-hands auto's; de wethouderssalarissen; het vraagstuk van de erfpacht; de combinatie van de func- ties burgemeester en secretaris; de rei- nigingsrechten; het schatten van grond- prijzen bij verkoop aan de gemeenten en het verkrijgen van Rijksgoedkeuringen voor de particuliere woningbouw. Enige daarvoor in aanmerking komende pun- ten zullen onder de aandacht van de Ka- merfractie worden gebracht. De discus- sies hadden een prettig verloop en zijn voor de aanwezigen weer van groot nut geweest.
BROCHURE V.V.D.
Verschenen is een brochure, bevat- tende een korte uiteenzetting van de voornaamste achtergronden van het politieke denken van onze partij, als- mede van de grondslagen van het be- leid en van de vorm van organisatie.
De prijs bedraagt 25 cent per exem- plaar, te bestellen door overschrijving op giro-nummer 67880 t.n.v. de secre- taris van de V.V.D. te Den Haag, onder vermelding van: Brochure V.V.D.
:VRIJHEID EN DEMOCRATIE
ONVERVALST
* * Zij die giftige pijlen richten op
* ons stelsel van evenredige ver- tegenwoordiging en terug willen naar een "onvervalst" districtenstelsel, kun- nen misschien iets leren van de Britse verkiezingen. Daar hebben de liberalen 3 miljoen, oftewel 11 °/o van het totaal aantal stemmen behaald, Niettemin be- schikken zij slechts over 9 - zegge en schrijve negen - van de 630 zetels in het Lagerhuis. Volgens evenredige ver- tegenwoordiging zouden hun een 70 ze- tels toekomen. Toch hebben de libera- len in Engeland een record aantal stemmen behaald. Zij verkregen zelfs dubbel zoveel stemmen als bij de ver- kiezingen van 1959. Niettemin bestaat hun winst in het Lagerhuis slechts uit 2 zetels. Dit alles sterkt ons in de over- tuiging, dat in Nederland een over- boord gooien van de gehele evenredige vertegenwoordiging hoogst onverstan- dig zou zijn. Een mengvorm zoals in dit blad verdedigd door de heer Abspoel, zal waarschijnlijk de juiste oplossing zijn.
NIET ONVERWACHT
* * Bijna overal ter wereld is vorige
* week donderdagavond 't nieuws van de vervanging van Chroesjtsjow als 'n bom ingeslagen. In vele westerse hoofdsteden veroorzaakte de bekend- making een ware schok. Ook de com- munistische partijen buiten de Sowjet- Unie waren tevoren niet op de hoogte gebracht. Zo deelde Paul de Groot vrijdagmiddag op een persconferentie mede, dat het heengaan van Chroesj- tsjow voor de leiding van de CPN een volslagen verrassing was geweest.
In Den Haag bleek men echter op het grote nieuws niet verrast. Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken verklaarde ten- minste die bewuste donderdagavond, dat het niet onverwacht kwam. Zou dit ministede haar (voor)kennis misschien te da:tdten hebben aan de microfoons, die d~stijds in onze ambassade in Mos- kou werden ontdekt? Het is toch niet mogelijk, dat die afluisterapparaten vorige week één keer in tegenover- gestelde richting zijn gebruikt?
KRITIEKLOOS
* * De communisten in Nederland
* hebben de vervanging van Chroesjtsjow kritiekloos aanvaardt. De Waarheid bracht het nieuws zonder ook nog maar één foto van· de Sowjet- leider af te drukken. Evenmin wijdde het blad nog één waarderend woord aan hem. Op de persconferentie van de CPN verklaarde Paul de Groot, dat het heengaan van Chroesjtsjow slechts een bijdrage is tot het oplossen van de ge- schillen tussen Moskou en Peking.
Vele andere communistische p:..rtijen hebben totaal anders gereageerd. Oost- Duitsland: Het nieuws heeft diepe be- wogenheid veroorzaakt. Hongarije:
Chroesjtsjow had grote verdiensten.
Italië en Oostenrijk: Wij eisen ophel- dering over deze geheimzinnige ver- vanging, België: Chroesjtsjow heeft buitengewone bijdragen geleverd aan de strijd tegen de machten van oorlog en onderdrukking.
Zo lang de CPN de slaaf blijft van Moskou of Peking en niet tot een on- afhankelijk en genuanceerd oordeel in staat, zal het communisme hier be- paald geen periode va.n bloei tegemoet pan.
SYMFONIE
* * Een gepensioneerde generaal in
* West-Duitsland, · Bötticher ge- naamd, heeft in het militaire vaktijd- schrift "Wehrkunde" geschreven, dat
"een goed gevoerde oorlog als een symfonie is".
Opmerkelijk hoe een bepaalde Duit- se denkwijze zich weet te ontwikkelen.
Van "ein frischer fröhlicher Krieg"
tot "Symfonie".
Welk een vondst in ons moderne atoom-tijdperk. Hoe symbolisch en fijn gekarakteriseerd.
Hulde aan dirigent Bötticher. Mogen wij echter hopen, dat zijn symfonie des doods nimmer ~ uitvoering komt.
22 OKTOBER 1964- PAGINA S
Twee dagen • • • • •
T
wee dagen in oktober brachten, internationaal, gebeurtenis- sen van zó uitzonderlijk belang dat de volkeren der wereld even de adem inhielden. Chroesjtsjow's val en de Chinese atoombom waren feiten van in letterlijke zin onbekende draagwijdte. De wankele overwin- ning van Labour bij de Britse ver- kiezingen, hoe gewichtig ook, komt daarbij op het tweede plan.De nieuwe Russische leiders tracht- ten ons te doen geloven, dat het af- treden van Nikita Chroesjtsjow vrij- willig en om gezondheids- en leef- tijdsredenen was geschied. Maar bij toeval werden zijn portretten plot- seling weggenomen. Bij toeval ver- dween zijn schoonzoon Alexis Adz- joebei, hoofdredacteur van de Izwes- tia, en enkele andere medewerkers van het toneel. Bij toeval bevatte daarna de Prawda enkele fel-criti- sche uitvallen, die slechts betrekking konden hebben op de, tot die don- derdag oppermachtige Sovjet-dicta- tor. Bij toeval ten slotte verkreeg de
"vrijwillig" heengaande Sovjet-Pre- mier geen woord van dank.
* * *
T
ast men naar de reden van Chroesjtsjow's val, dan kan dat niet anders dan gissen zijn.Anders dan in een Westerse demo- cratie speelt zich de vervanging van een premier in Rusland af in een sfeer van geheimzinnigheid. Naar verluidt zou het aftreden door een motie van de partij-theoreticus Soes- low zijn ingeluid. Chroesjtsjow's ne- derlaag in Cuba, zijn conflict met communistisch China, het falen van zijn landbouwpolitiek, het zelfstan- diger optreden van sommige satel- lietstaten, het kan alles ertoe heb- ben bijgedragen zijn positie onhoud- baar te maken. Wat een Westerling verbijstert, is dat een paleisrevolutie, hoezeer ook waarschijnlijk in het geheim voorbereid, in één dag haar beslag kon krijgen. De verbijstering wordt minder, wanneer men bedenkt hoe paleisrevoluties in Rusland van- af de Middeleeuwen tot heden vaker zijn voorgekomen dan in het Westen gebruikelijk is.
De nieuwe mannen, partijleider Leonid Brezjnew en premier Alexis Kosygin zijn merkwaardigerwijze door Chroesjtsjow zèlf in de leer en in de praktijk "opgevoed". Zij lieten direct meedelen, dat de destalinisatie en de politiek van economische ver- betering zal worden voortgezet. Naar de invloed van het leger moet men slechts raden. In ieder geval hebben de Sovjet-Ambassadeurs de regerin- gen van de landen, waar zij geaccre- diteerd zijn, moeten melden dat de buitenlandse ontspanningspolitiek zal worden gehandhaafd. Ook de topconferentie van communistische staten - breukpunt tussen Rusland en China zou doorgaan. Of deze verklaringen door de feiten zullen worden waargemaakt, moet men af- wachten. Ook is 't nog veel te vroeg om zich aan voorspellingen te wagen
of en hoe lang het nieuwe tweeman- schap aan de macht zal blijven. Het adagium "alles stroomt" is vaker van toepassing gebleken bij wisse- lingen in de Sovjet-staten.
* * *
M
erkwaardig intussen, hoe Chroesjtsjow's val in het Westen met een zekere spijt verno- men is. Men was daar vergeten, hoe deze uiterst schrandere en keiharde Sovjet-staatsman via een trouw die- nen van Stalin en zijn zuiveringen en via een langzaam maar zeker wegwerken van rivalen en oude vrienden (men denke aan zijn "reis- genoot" Boelganin) tot de alleen- heerschappij is gekomen. Het feit echter, dat behalve in het geval- Beria, de eliminatie van mededingers zonder moord en doodslag is ge- schied, het feit, dat men Chroesjts- jow's vredeswil wegens een rationeel afwijzen van een atoom-oorlog als reëel is gaan beschouwen, verklaart het gevoel van spijt. Het nieuwe re- giem moet vooral op het gebied van de vreedzame co-existentie tonen wat het waard is.* * *
V
reedzame woorden waren ook de verbale begeleiding van de eerste Chinese atoom-explosie in de woestijn van Sinkiang. China zal"op geen enkel moment en onder geen enkele voorwaarde de eerste zijn, die gebruik maakt van kernwa- pens". Aldus een officieel communi- qué, gepubliceerd door het persbu- reau Nieuw China. Dat de andere le- den van de "atoomclub" - de Ver- enigde Staten, Sovjet Rusland, En- geland en Frankrijk - deze medede- ling met enige scepsis begroetten, is begrijpelijk. Uitbreiding van 't aan- tal atoommogendheden kan nooit ten voordele zijn van de zo gewenste ontspanning. Als troost echter bij dit onaangename nieuws kan gelden, dat de Chinese atoombom blijkbaar van geringe kracht was. En vooral: dat, naar men aanneemt, het een 15 jaar zal duren vopr China in het bezit van
"voldoende" atoombommen, raket- ten en vliegtuigen zal zijn, om het de gelijke te doen worden van de atoomkolossen Amerika en Sovjet- Rusland.
T
en slotte de "overwinning" van Labour. Met een meerder- heid van slechts vier zetels zal de nieuwe Premier, Harold Wilson, moeilijk in staat zijn een doelbe- wuste politiek te voeren. Ziekte van slechts enkelen zijner volgelingen zal zijn Kabinet in de waagschaal stel- len. Wilson geldt als een technocraat, die aan economische aangelegenhe- den een belangrijke plaats toekent in een politiek beleid. Wilson, wij we- ten het uit eigen, zij het beperkte er- varing, is een zakelijk, cerebraal, uitzonderlijk scherpzinnig man. Zon- der hoffelijke sierlijkheid gaat hij recht op zijn doel af. Hij zal niet door persoonlijke charme velen snel voor zich weten te winnen. Maar zijn onbetwistbare autoriteit wordt door vriend en vijand erkend.Vast staat dat onze liberale partij- genoten in het Lagerhuis ondanks hun wegens het districtenstelsel nu- meriek geringe aantal, bij sommige stemmingen de doorslag zullen kun- nen geven. Dat zal hun een invloed verschaffen tenminste overeenkom- stig de 11 % der totale stemmen, welke bij de verkiezing op hen wer- den uitgebracht.
Wilson's afwijzing van Engeland's toetreding tot de Europese samen- werking voorspelt weinig goeds voor een versterking en uitbreiding van de Zes in Europa, welke zozeer door Nederland wordt verlangd. Hier zal moeten blijken hoe Labour's politiek zal zijn in de praktijk. En vooral, hoelang de geringe regeringsmeer- derheid het zal kunnen bolwerken.
* * *
A
lles tezamen had oud-NATO- secretaris-generaal, onze par- tij-genoot, mr. D. U. Stikker, het bij het rechte eind: er is een grote on- zekerheid in de internationale poli- tiek gekomen. Wacht ons 'n toena- dering van Moskou tot Peking? En verder: hoe zal - aannemende dat hij gekozen wordt - de politiek van pre- sident Johnson ten opzichte van de nieuwe situatie zijn? Ziehier 'n aan- tal vragen, waarop althans op dit ogenblik geen absoluut antwoord mogelijk is.Bij alle onzekerheid is één ding zeker: een zo sterk mogelijke een- heid in het Westen zal onontbeerlijk
zijn. L. M.
FRANS RESTAURANT-BAR-TERRAS
DE RONDE VENEN
Uniek uitzicht over de plassen. Ruime parkeer- gelegenheid. De juiste, rustige sfeer voor Uw zakenlunch of -diner.
Groenlandsekade 73 • Vinkeveen • Tel. 02949-251
DES ZONDAGS GESLOTEN
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
Liberale Internationale vergaderde
De Liberale Internationale heeft in de eerste week van oktober een groot aan- tal vergaderingen gehouden in Stresa, waar liberalen uit vele landen van de wereld aanwezig waren. Er waren vergaderingen van de Executive, administratieve ver- gaderingen van de Council, openbare vergaderingen, gecombineerde vergaderin- gen van de Liberale Internationale met de liberale groep van het Europese Parle- ment, waarover in het bijzonder mr. Berkhouwer het een en ander eerder in ons blad heeft geschrevef!. Er waren commissie-vergaderingen en er was een ver- gadering van het Steering Committee.
In de gecombineerde vergadering van de Liberale Internationale met de libera- le groep van het Europese Parlement wa- ren 5 Nederlanders aanwezig, nl. het Eer- ste Kamerlid, ir. J. Baas; het Tweede Ka- merlid, mr. dr. C. Berkhouwer; de mi- nister van Binnenlandse Zaken, mr. E. H.
Toxopeus; de heer J. F. M. A. van Dijk, voorzitter van de Groep Nederland van de Liberale Internationale en onderge-
tekende als contactman van de VVD met de Liberale Internationale en als secre- taris van de Groep Nederland van de Li- berale Internationale.
voortreffelijke voorzitter is. Tot nieuwe vice-presidenten, naast de herkozen vice- presidenten, werden gekozen minister E.
H. Toxopeus, en de heer Mosjekol van Israël.
Tot honorair-secretaris werd gekozen mevrouw, dr. Jadot uit België. Vermel- ding verdient voorts, dat de gecombi- neerde vergadering met de liberale frac- tie van het Europees Parlement, die in dat parlement 24 leden telt, gepresideerd werd door de oud-minister-president van Frankrijk, René Plevin.
Besloten werd, dat er volgend jaar in augustus weer een School for Freedom zou worden gehouden, dit keer in Frank- rijk, vermoedelijk in de omgeving van Pa- rijs, terwijl met steun van de Friedrich Naumann Stiftung getracht zal worden een tweede School for Freedom te orga- niseren in november van dat jaar in La- tijns Amerika, vermoedelijk te Montevi- deo. Nog dit jaar zal er in november met behulp van de Friedrich Naumann Stif- tung een studiecursus, speciaal voor Afri- kaanse en Aziatische ~tl;ydenten worden gehouden in Istanboel in Turkije.
Uit dit alles blijkt, dat de activiteiten van de Liberale Internationale zich ook bui- ten Europa gaan uitbreiden.
Dit alles wat de besluiten betreft.
Op het verder verhandelde in de com- missies en in de plenaire vergaderingen en ook op de resoluties, die werden aange- nomen, hopen wij in een volgend num- mer het een en ander te berichten.
D. W. DETTMEIJER De overige vergaderingen werden door
de heer Van Dijk en ondergetekende bij- gewoond en gedeeltelijk door minister To- xopeus, die door een vergadering van de ministerraad niet het gehele congres in Stresa kon bijwonen. Het belangrijkste, dat over deze liberale bijeenkomsten in Stresa vermeld kan worden is, dat behalve minister Toxopeus nog twee andere ministers aanwezig waren, nl. de Duitse minister Scheel en de Canadese minister, Maurice Sauve. Vooral dient vermeld te worden, dat de Noorse Ven- stre Partij (Noor se liberale partij) als lid tot de Liberale Internationale toetrad.
UIT DE PARTIJ
Veel aandacht kreeg het rapport over de School for Freedom van 17-28 augus- tus jl. in Berlijn gehouden, waarover prof. Reif, die de leiding had van de col- leges, een uitvoerig rapport had ingezon- den.
Van de benoemingen dient vermeld te worden, dat met eenstemmigheid de pre- sident Giovanni Malagodi voor twee jaar herkozen werd. Hetgeen verheug·end ge- noemd kan worden, daar Malagodi een
J.O.V.D. HOUDT DERDE LUSTRUMCONGRES
De Jongeren Organisatie Vrijheid en Democratie (JOVD) houdt op 31 oktober en 1 november a.s. in hotel Krasnapols- ky te Amsterdam haar jaarlijkse congres, dat in het teken staat van het 15-jarig bestaan.
Tijdens het openbare gedeelte op zater- dag zullen het openingswoord van de lan- delijk voorzitter drs. E. Nypels en de con- gresrede van het ere lid van de JOVD, oud-minister drs. H. A. K01"thals, beide als thema hebben "Om de toekomst van het liberalisme". Aansluitend recipieert het hoofdbestuur.
Eén der hoogtepunten van het congres op zondag zal zijn de behandeling van een ontwerpresolutie over de "Bestuurs- vorm van de Naamloze Vennootschap- pen".
Voorts wordt een nieuw hoofdbestuur gekozen.
DRENTSE CONTACTDAG
In Zuidlaren is voor de Vrouwen in de VVD uit geheel Drente een contactdag gehouden. In grote getale was men gekomen. Burgemeester Reukerna van Zuidlaren n~tving de dames met een hartelijk welkomstwoord op het ge- meentehuis, waarna gezellig een kopje koffie werd gedronken in de prachtige raadzaal van de Havezathe Laarwoud, een gebouw, dat dateert uit het begin van de 17e eeuw. Het door allerlei omstan- digheden, zoals brand, oorlog, etc., geha- vende gebouw werd in 1953 gerestau- reerd en ingericht tot gemeentehuis. De aankleding van het gebouw is geheel aan- gepast aan de omgeving .. Men vindt er prachtige antieke meubelen, kisten, kas- ten, tin enz.
Nadat de burgemeester een toespraak had gehouden en het gebouw en de tuin waren bezichtigd, dankte mevrouw Han- sen, de presidente, namens alle dames burgemeester Roukema.
Via het verzetstrijdersmonument ging men naar het "Sprookjeshof", waar een smakelijke lunch klaarstond.
's Middags stond er een bezoek aan de
"Psychiatrische Inrichting Dennenoord"
op het programma. Hier werd men ont- vangen door lY!evrouw Huizinga en dr.
Dr. K. VAN DIJK
SPREEKT IN ENSCHEDE
Op donderdag 5 november a.s. zal het Tweede Kamerlid, dr. K. van Dijk, in Café-Restaurant De Gouden Pollepel, Markt 5 te Enschede spreken over het radio- en televisiebeleid. Aanvang 20.00 uur.
LEDENVERGADERING AFDELING BEVERWIJK
In afwijking van vroeger gedane me- dedelingen bericht de secretaris van de afdeling Beverwijk ons, dat de aange- kondigde ledenvergadering niet zal wor- den gehouden op 23 oktober a.s. doch op dinsdag 27 oktober.
De bijeenkomst vindt plaats in Café- Restaurant Bellevue (Bovenzaal), Eree- straat 2. Aanvang 8 uur.
Mr. Dr. BERKHOUWER WEES DE HEER SMALLENSROEK TERECHT
Op een dezer dagen door de afdeling Apeldoorn georganiseerde en goed be- zochte openbare bijeenkomst is mr. dr.
Copie voor dez:e rubriek te ::en- den aan: Mej. Joh. H. Springer, Alexanderstraat 16, Haarlem.
Schrood, die een uiteenzetting gaven over de moderne verzorging· en verpleg·ing.
Vooral werd de nadruk gelegd op de om- standigheden van vroeger en van thans.
Na deze buitengewoon boeiende inlei- ding werd een kopje thee gedronken, waarna een wandeling over het zeer fraaie terrein werd gemaakt en tevens en- kele gebou,-·Jn werden bezichtigd, o.a.
het gebouw van de Arbeidstherapie.
De dames kunnen terugzien op een wel- geslaagd uitstapje. Zuidlaren, dank voor uw gastvrijheid.
A. M. WESTRA-KRIST
C. Berkhouwer uitvoerig ingegaan op de problemen en moeilijkheden rond de zo- genaamde REM-wet.
Nadat de spreker de aanwezigen had uiteengezet op grond van welke juridi- sche aspecten deze nieuwe wet onjuist en dus voor de VVD onaanvaardbaar was, ging· hij nader in op de onlangs door de AR bij monde van de heer Smallenbroek op de VVD gelanceerde aanval.
Het is betreurenswaardig, dat de leider van een regeringspartij een andere rege- ringspartij met dergelijke ongegronde be- schuldigingen te lijf gaat, aldus spreker.
Het te berde brengen van de schoolstrijd mag psycholog·isch verklaarbaar zijn, omdat de confessionele partijen lange tijd hun kracht hieraan ontleend heb- ben; thans betekent dit echter het terug- vallen op een overleefde antithese. Waar de schoolstrijd reeds in 1917 beslecht werd geeft de heer Smallenbroek thans blijk van een verouderd politiek denken.
Juist het huidige etherbestel geeft geen weerslag van geestelijke vrijheid. De strijd van de bestaande omroeporganisa- ties voor het behoud van hun monopolie- posities kan moeilijk als een strijd om de geestelijke vrijheid worden voorgesteld.
De VVD heeft het echter niet gemunt op de bestaande orga-nisaties, doch wil _ slechts hun exclusiviteit doorbreken en ook anderen rechten in de ether toeken- nen. De heer Smallenbroek behoeft der- halve niet bang te zijn, dat de VVD de met de AR zo nauw verbonden NCRV
VROUWEN
OP DE VOORGROND
Het gaàt goed met de liberale vrou- wen de laatste tijd: een tweede vrouwelijk raadslid in Blaricum (me- vrouw S. Scheffer-Witsenhuysen), een wethouder in Bergen (mevrouw mr. E.
P. Broekman-Vriesman) en een burge- meester in Leersum (mevrouw mr. C. M.
s' Jacob des Bouvrie).
Onze hartelijke felicitaties en goede wensen!
UTRECHT
Bijeenkomst op maandag 26 oktober a.s. om 2.30 t:'.Ir ten huize van me- vrouw H. C. van der Lee-Van Essen, Prins Hendriklaan 100.
Spreker: dr. J. A. G. van der Veer over Cyprus, historische ontwikkeling en hui- dige situatie.
Wie (eventueel met introducé) over dit actuele onderwerp wil horen, gelieve dit te berichten: telefoon 1 08 13.
22 OKTOBER 1964- PAGINA 4
N. V. Houthandel v.h. W~ KUNST
*
EEMSKANAAL Z.Z. 19
GRONINGEN Telef. 05900. 36541 •
zou willen doen verdwijnen, aldus mr.
Berkhouwer.
Gezien de betoonde belangstelling mag de afdeling Apeldoorn deze eerste bijeen- komst in het winterseizoen als zeer ge- slaagd·J:ieschouwen.
LIBERALE STUDENTEN VERENINGING LEIDEN HIELD DRUK BEZOCHTE BIJEENKOMST
De Liberale Studenten Vereniging Lei- den heeft op dinsdagavond 13 oktober in restaurant Van der Heijden aan de Eree- straat te Leiden een zeer druk bezochte bijeenkomst gehouden, waar de heer Dettmeijer een uitvoerige inleiding hield over het radio- en televisiebestel in ons land sinds het zendtijden-besluit van wij- len minister Reymer en waarbij hij spe- ciale aandacht wijdde aan de jongste ont- wikkelingen sinds het REM-debat in de Tweede Kamer.
Op deze inleiding volgde een zeer leven- dige discussie.
KAMERLID PORTHEINE OP NAJAARSVERGADERING KAMERCENTRALE
GRONINGEN
De najaarsvergaderil\g van de Kamer- centrale Groningen is vastgesteld op 13 november a.s. om 8.00 uur n.m. in café 't Huis de Beurs te Groningen.
Na de pauze zal het Tweede Kamerlid mr. F. Portheïne een inleiding houden over politieke vraagstukken.
ALGEMEEN SECRETARIAAT
V.V.D.
Koninginnegracht 61 's-Gravenhage Telefoon (070) 604803
( 3 lijnen 1 Giro 67880
GEEN PLAAG MAAR OPLAAG
In het verslag over de conferentie van de Organisatie Vrouwen in de VVD op de Pietersberg in Oosterbeek, dat werd opgenomen in ons vorige nummer, is een storende zetfout geslopen.
Het zetfoutenduiveltje liet mevrouw mr. E. Veder-Smit spreken over de
"plaag" van de liberale dagbladen. Be- doeld was natuurlijk: de oplaag!
