Onze Tweede Kamerfractie heejt haar stem aan het wetsontwerp niet mogen geven.

..

VRIJBEID IN

DEMOCRATIE

VRIJDAG 14 OCT. 1949 - No. 80

ONTZETTING EN ONTZET

pag. 8

WEEKBLAD VAN DE VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE

DE PUBLIEKRECHTELIJI(E BEDRIJFSORGANISATIE

Onze Tweede Kamerfractie heejt haar stem aan het wetsontwerp niet mogen geven.

In de nacht van Woensdag op Donderdag heeft de Tweede Kamer de behandeling van het wetsontwerp inzake de publiekrechte- lijke bedrijfsorganisatie ten einde gebracht. Juist te mlddernacht kon de voorzitter der Kamer vast stellen, dat het wetsontwerp was aange- nomen, zij het dat een groot aantal leden zijn stem daaraan niet· had kunnen geven. Zo is dus weer een ronde afgèsloten. Men zal zich herinneren, dat het wetsontwerp in het vorige jaar juist vóór de verkiezingen was ingediend;

het was nog onder het K.V.P.-P.v.d.A.-kabinet- Beel. Na de dag, waarop het ontwerp bij de Kamer binnen kwam - 23 Juni 1948 - is het al spoedig in de parlementaire molen gebracht.

En de Kamer heeft de zaak der bedrijfsorgani·

saties de eer bewezen, die haar toekwam. Een commissie van voorbereiding werd ben()tlmd, waarin o.a. prof. Romme, de heer Schouten en de veelbesproken socialistische oud-minister ir.

Vos (na de verkiezingen vervangen door zijn partijgenoot drs. Nederhorst) zitting kregen, ter- wijl . de ~ndergetekende daarin de fractie. der V.V.D. representeerde.

• • •

Die commissie heeft hard gewerkt en haar arbeid heeft ook vruchten mogen dragen.

Een onzer bezwaren tegen het aanvankelijke wetsontwerp was bijvoorbeeld, dat de totstand·

koming van verordeningen van bedrijfsorgani·

saties zich in het geheim zou afspelen, zonder dat de bedrijfsgenoten er ook maar iets van zouden weten. Op dit punt is de regering tege- moet gekomen. Zeer ernstig werd van onze zijde ook gevoeld, dat de Stichting van de Arbeid uitgeschakeld werd. Het was voor ons onbegrij- pelijk, dat een orgaan, dat zeer zegenrijk voor ons volk heeft gewerkt en een samenwerking is van werkgevers en werknemers, die in volle vrijheid en op eigen initiatief tot stand gekomen is, moest worden gepasseerd. In het overleg is bereikt, dat de Stichting - zij het tijdelijk - wordt ingeschakeld. De in te stellen Sociaal Economische Raad zal "tot een door ons te bepalen tijdstip" verplicht zijn, alvorens te be- slissen of advies uit te brengen over sociale aangelegenheden, liggende op het terrein waar- op de Stichting zich beweegt, deze in de ge- legenheid te stellen van advies te dienen.

Nadat de commissie van voorbereiding het zeer uitvoerige overleg met de staatssecretaris had beëindigd, is het ontwerp van wet in open·

bare behandeling gebracht. Niet minder dan ongeveer 70 amendementen zijn toen ingediend, die het bewijs vormden van de · belangrijkheid der materie. Zoals bekend en zoals wij ook schreven, is toen het overleg met de regering heropend en op 5 October j.l. kon de commissie van voorbereiding aan de Kamer rapporteren

"omtrent de 56 tot dusverre ingediende amen- dementen" dat het overleg had opgeleverd "dat van Regeringswege 24 wijzigingen in het ont- werp zijn aangebracht, waarmede de commissie zich kan verenigen".

Het overleg - ook diverse van onze amende- menten wàren overgenomen - heeft dus voor de parlementaire behandeling grote betekenis gehad. .. .. ..

M

Vorige week schreven wij daar ree.ds tegen, wijzende op een amendement-Schouten-Schmal·

. Korthals, dat beoogde de ir. · · · Hng alleen bij de wet te doen geschieden. Nau, wij ons artikel hadden geschreven, heeft het debat daarover in de Kamer plaat; gehad. Zelf hadden wij tegen het regeringsvoornemen ernstige . beleidsbezwa- ren aangevoerd, terwijl mr. Oud daarna ernstige grondwettelijke bezwaren had ontwikkeld. Vori- ge week Vrijdagmiddag poogde prof. Romme het betoog van mr. Oud te ontzenuwen, maar het antwoord, dat onze fractie-voorl!i.tter daarop zijn R.K. collega gaf, liet aan . duidelijkheid niets te wensen over. In een schitterend betoog ad·

stroeerde mr. Oud zijn standpunt en zijn rede·

voering voerde het peil van het debat tot een zodanige hoogte op, dat deze gedachtenwisse- ling één der hoogtepunten in het parlementaire leven is geworden. ·

• • •

H

"instelling bij algemene maatregel van bestuur"

te hebben vastgebeten. Wonderlijk was de hou- ding van de fractie van de Partij van de Ar- beid. Haar woordvoerder, de bekwame drs.

Nederhorst, heeft zich bij de debatten zeer ge- weerd, maar bij dit hoogst belangwekkende punt liet hij verstek g-aan. Trouwens, de positie was voor hem wel Ï1eel moeilijk. De P.v.d.A.

heeft het standpunt van instelling bij algemene maatregel van bestuur gedeeld, terwijl toch in artikel 15 van het Beginselprogram van de Partij van de Arbeid te lezen staat:

"Mede ter vermijding van bureaucratische machtsaanmatiging verlangt zij, dat de bedrijf- schappen, die bij de wet behoren te worden in- gesteld, enz."

Meer behoeven wij niet te citeren. De Partij van de Arbeid mag ten aanzien van dit punt tot haar volgelingen zeggen: luister naar mijn schone woorden, maar zie niet om naar mijn daden." .. ..

.

M

Trouwens, de heer Schouten heeft voor zijn fractie hierover ook geen twijfel laten bestaan.

Staatsmanswijsheid had vereist, dat met deze bezwaren re~ening was gehouden. In plaats daarvan kregen wij van de regeringstafel een wel zeer plompe mededeling, waaruit begrepen moest worden, dat degenen, die· grondwette- lijke bezwaren hadden, zich toch gerust gesteld konden voelen, als de meerderheid der Kamer nu maar uitmaakte, dat er geen strijd met de Grondwet was. Alsof er niet zo iets als indi- viduele verantwoordelijkheid zou bestaan!

Bij de stemming over het wetsontwerp bleek, dat voor de fracties van anti-revolutionnairen, christelijk-historischen en V.V.D. de grondwet- telijke bezwaren onoverkomelijk waren. Namens onze fractie heeft ondergetekende voor de eind- stemming de houding onzer fractie gemotiveerd met de volgende verklaring:

"Bij de algemene beschouwingen is door ons duidelijk uiteengezet, dat wij voorstanders zijn van ·het beginsel der bedrijfsorganisatie.

De bepaling van artikel 67, die de instelling van hoofdbedrijfschappen en bedrijfschappen bij algemene maatregel van bestuur maakt, achten wij zowel uit grondwettelijk als uit beleidsoog- punt een zo ernstige fout, dat het ons niet mo- gelijk · is onze stem aan dit wetsontwerp te geven."

• • •

D

Nu is het belangrijke fracties in het parle- ment onmogelijk gemaakt er haar stem aan te geven. Het geheel draagt nu het stempel:

rooms-rood. Wij achten dit zéér, zéér onge- lukkig.

* * *

W

Algemene Vargadering

29 Oc:to ber 11 uur Krasnapolsky

Amsterdam

Voortgezette nederlaag

K.

W

"wel ge1oven". Want het gevaar is nog aller- minst gekeerd. Aller activiteit is nog steeds nodig. Men interpretere de gebeurtenissen in Oostenrijk en Noorwegen, hoe verheugend deze ook mogen zijn, dus niet verkeerd. Zeker, er zijn voor de democratie nog reële kansen. Maar wij zullen er voor moeten werken ·en hard ook.

Bureaucratie

D

Het was ditmaal dr. Alan Valantine, die kortelings gedurende ongeveer een jaar de E.C.A.-missie in ons land heeft geleid, welke sprak over de overtollige bureaucratische rompslomp, die de werking van het plan Marshall stoort. "Z.ij is," aldus Valantine, "de oorzaak van internationale discussies, nadelige vertragingen, wrevel en tijdverlies". Valantine hekelde in dit verband de "theoretici, die te Washington op 5.000 km. afstand van de Europese gebeurtenissen zetelen". Welnu, in ons eigen land zetelen de "theoretici" op een -be·

langrijker korter afstand, maar zij zijn rom-

stens even hinderlijk.

•

VRIJHEID EN DI!:MOCBATIE ^U OCTOBER 1949 - Pag. 2

Er wordt baanbrekend werk verricht

NIEUWE PSYCHOLOGISCHE METHODEN IN DE ECONOMISCHE PRAI(TIJK

De stichting dateert van na de oe. log. Zij is geboren uit particulier initiatief. Een paar vooraanstaande mannen uit het economische leven kwamen bijeen; zij hadden zich afgevraagd, waarom de geest van na- tionale eenheid onder de bezetter niet zou kunnen blijven bestaan; en hoe men zou kunnen voorkomen dat de oude klassen- en rangverschillen opnieuw als prikkeldraadversperringen de natie zouden gaan verdelen.

Zij zagen dat de economische vrede, de harmonische samenwerking, bin- nen een onderneming (en in 't 'algemeen in de nationale nijverheid) in dat hij te zeer een mechanisch werktuig is, dat slechts met tegenzin de peil lagen. Zij raakten echter ook een reeks urgente practische p1·oble- men, vooral dat van de arbeidsproductiviteit.

ook problemen op het tapijt, die de leerlingen uit hun praktijk voorleg- gen. Hier (als voorbeeld) enige on- derwerpen die op recente cursus- sen ter sprake kwamen: "Omgang met mensen; sleur en gewoont·e- vorming; chef en groep".

Deze cursussen zijn voor een toe- ne:nend aantal van grote en kleine Nederl&lldse bedrijven een zeer ge- waardeerde instelling geworden. De resultaten zijn bijna steeds tastbaar, precies zo als bij de boven geciteer- de fabrikant. Met de verstandhou- ding wordt ook de arbeidsproduc- tiviteit beter; er komt een nieuwe geest in de bedrijven. Nu moet men zich dit alles niet zo voorstellen als bestonden er bijzondere recep-

ten en trucjes, die men op de cur- sussen slechts behoeft te Ieren, om resultaten te bereiken. Het gaat veeleer daarom, de "chefs" nieuwe inzichten in algemene psychologi- sche problemen te geven, hen on- derling hun ervaringen te laten uitwisselen, hen voor hun leiders- functie bewust te trainen. Op deze

wijze wordt vooral de jongeren onder hen veel tijd bespaard. Zij leren in Driebergen, wat men vroe- ger slechts in jarenlange p r a k - tij k en met veel kleerscheuren, soms onder het begaan van onher- stelbare fouten leerde. Kortom, het geheel is afgesteld op het voor- komen van honderden kleine "bott- lenecks" in de economie. De fun- datie kan op talloze concrete voor- beelden bogen. Door haar mede- Men kon hier aanknopen aan pionierswerk dat sinds enkele tientallen

jaren elders was verricht, vooral in Zwitserland (prof. Carrard) en in de Verenigde Staten. De kernidee was, dat de moderne mens te weinig innerlijk verbonden met zijn werk is, te weinig eraan is geïnteressee1·d, gevaar verkeerden. Dat waren overwegingen die op een hoog idealistisch werkuren uitdient. In nauw verbanä hiermee staat het vraagstuk van de leiding: Schiet de gemiddelde leider van een bedrijf niet vaak tekort in de plichten die zijn positie hem oplegt? Met deze korte aanduidingen over de theoretische kant moet hier volstaan worden. Kort voor de oorlog was men in een reeks grote Amerikaanse bedrijven met uitgebreide proefnemingen begonnen. Hierbij werd onder meer geconstateerd dat prestatieverbeteringen tot 60% het gevolg waren van een psychologisch

"readjustment"; d.w.z. het bewustmaken in de arbeider van zijn positi.e in en zijn betekenis voor het werk en het opwekken van zijn belangstel- ling. Bovendien zag men gmte nieuwe werkgebieden zich openen, bij- voorbeeld ten opzichte van de verbetering in de vakscholing, van de individuele arbeidsmethoden en van de geestelijke sfeer in een bedrijf.

Hoeveel nuchtere praktijk zul- ke bedrijfspsychologische on- derzoekingen kunnen inhouden bleek bij Amerika's deelneming aan de oorlog. De War Production Board zette onmiddellijk enige gerouti- neerde bedrijfspsychologen op sleu- telposities. Hun taak was, tempo en omvang van de productie op te voeren. De grandiose r~sultaten

van de Amerikaanse oorlogsproduc- tie komen niet het laatst op ·hun rekening. Een zeer interessant rap- port "Training within industry, 1940-'45" (T.W.!.) documenteert dit, een boek van driehonderd blad- zijden. Om een voorbeeld te noemen:

De oorlog vond de V. S. zonder een voldoende optische industrie; deze was toen nog een Duits monopolie.

De opleiding van optische vakarbei- ders was tot nu toe een kwestie van vijf of meer jaren, zo niet van generaties. De bedrijfspsychologen namen dit ter hand en slaagden erin, revolutionnaire opleidingsme- tboden te bepalen, met het resul- taat dat binnen een jaar voldoen- de specialisten voor optiek ter be- schikking stonden. Wat de T.W.I.- mensen tijdens de oorlog organisa- torisch schiepen is richtinggevend gebleven voor het Werk op dit ge- bied. Dit geldt vooral voor de drie- ledige indeling van de bedrijfspsy- chologische training in: verbetering van 1. de werkinstructie, 2. de on- derlinge verhoudingen en 3. de werkmethodes. Deze problemen be- sloten de oprichters van de funda- tie derhalve aan te pakken. De internationale methodes werden aan de Nederlandse behoeften aange- past. En aangezien men in de fun- datie de denkbeelden van de bij- zondere verantwoordelijkheden en plichten van de leiders in een on- derneming vooropstelde, begon men met een program voor herinstructie van de "chefs". Onder "chefs" wor- den hier verstaan alle leidinggeven- de en toezichthoudende functiona- rJssen, dus allen die, van directeur tot ploegbaas, iets over anderen te zeggen hebben. Voor hen begon men met trainingscursussen, ge- noemd "Bedrijfskadertraining", af- aekort B.K.T.

t'

f';

Men vond hiervoor een prettig huis in Drie bergen. Een niet te grote groep van deelnemers komt hier gedurende een week bij- een. Onder leiding van de vakmen- sen van de fundatie worden de be- langrijkste bedrijfspsychologische vraagstukken besproken. Er komen

Q

f<&eze burger

is soms ven·ukt van de wondere waereld der jour- nalistiek.

Kijk eens: daar stond nu onlangs in De Volkskrant een aardige, Haagse, poli- tieke brief. Deze burger zwelgt in de politiek en

0 '

0 ~

~ f

t t 9

deze brief was voor hem

zo te zeggen op zijn tong. een delicatessè. Hij smolt om Wel, en toen die politieke Haagse brief in De Volks- krant verschenen was, kwam er een spotten'de, kwaaie, onthullende brief in De Tijd. •Oók uit Den Haag. En daarin stond (zij het verholen en zonder uitdrukkelijke naamnoeming) dat die brief in De Volkskrant geschreven was door de voorzitter van de Tweede Kamer. Dat stond er niet met zoveel woorden, maar toch héél duidelijk,.

zoals slimme journalisten dat kunnen doen. En verder schreef De Tijd (óók weer verscholen achter gmpjes) dat het toch eigenlijk geen pas geeft, dat de voorzitter van de Tweede Kamer, geregeld Haagse brieven in een dagblad gaat schrijven, omdat hij immers geacht mag worden allerlei dingen uit hoofde van zijn hoge functie te weten die een ander nu eenmaal niet weet. ' Om het kort te zeggen: De Tijd vindt het schandelijk dat mr. Kortenhorst Haagse briefschrijver van De Volks- krant is geworden.

En deze burger verheugde zich om zulk een opvatting van politieke zuiverheid.

Maar nu is het een beetje griezelig wat deze burger daarnà vernam. Namelijk: dat mr. Kortenhorst tot vlak vóór dat hij Haagse brieven in De Volkskrant ging schrij- ven, altijd Haagse b1·ieven in D e Tijd geschreven heeft.

Deze burger heeft dat ook maar van horen zeggen, al was dat dan ook van een heer die dat bèst weten kan.

En nu zeg ik, even bedektelijk als de zozeer veront- waardigde heer journalist van De Tijd, dat het wel heel verwonderlijk zou zijn, wanneer een krant, die ik niet noem, principiële bezwaren heeft tegen het feit, dat een voorzitter, die ik niet noem, van een Kamer, die ik niet noem, Haagse brieven schrijft in een a11-dere krant die ik niet noem, wanneer die eerste krant er géén princi- piële bezwaren tegen had toen die zelfde voorzitter die ik niet noem, zijn brieven in haa1· e i g e n kolommen pu- bliceerde.

Ik hoop dat U mij hebt kunnen volgen. Het is allemaal een beetje moeilijk te begrijpen, maar soms ben ik ver- rukt van de wonderlijke waereld der journalistiek; een waereld van sprookjesachtige zuiverheid en hemelse on- bereikbaarheid voor eenvoudige mannetjes als

DEZE BURGER.

'

"Wanneer ik voor de oorlog door mijn fabriek ging, heers- te er een soort bovennatuur- lijke bedrijvigheid. Iedereen scheen koortsachtig bezig - alsof ik niet wist, dat in een goed georganiseerd bedrijf het werk vaak vanzelf gaat en dat ook een goede arbeider soms minuten of kwartieren · nie.ts omhanden heeft. Nu is dat anders. Niemand neemt een onnatuurlijke houding aan, niemand kijkt schuw naar mij. Er is nu een geest van kameraderie en de men- sen proberen me even bij mijn mouw te pakken om me iets te laten zien of mij een van hun kleine dagelijkse proble- men voor te leggen".

Dit zijn bijna geestdriftige woorden van een Nederlands fabrikant die zijn dank wil uitdrukken aan een instituut, dat buiten de kringen van in- gewijden weinig bekend is.

Want hij schrijft deze opval- lende verbetering van atmos- feer aan het bedrijfspsycho- logische werk toe dat de in- structeurs van de "Fundatie Werkelijk Dienen", (stichting tot bestudering en bevorde- ring van sociale moraal. Den Haag, Kortenaerkade 7) met hem en bij hem hebben ver- richt.

werking slaagde men er bijvoor- beeld in, in een fabriek een inge- wikkeld soldeer-procédé binnen 17 uren aan nieuwelingen te leren;

de vroeger hiervoor benodigde tijd was: 42 uur. In een ander bedrijf bleek dat de schadelijkste gevolgen van zakelijke aard (gebrekkige uitvoering) en van persoonlijke aard (onderlinge geprikkeldheid en conflicten) door deze eenvoudige maatregel te voorkomen waren, dat iedereen, die telefonisch een op- dracht ontvangt deze in het kort moet herhalen.

* * *

Er blijven natuurlijk dingen die men niet leren kan, die aan- geboren moeten zijn: tact en ge- schiktheid om met mensen om te gaan. Maar het doel is immers ook slechts de g e mi d d eI d e "chef"

en door hem de gemiddelde arbei- der te bereiken. De ervaring leert dat slechts dertig procent op het onderwijs niet kan reageren. De overigen tonen volkomen bevredi- gende resultaten. De fundatie breidt haar functies gestadig uit.

Op het ogenblik is men bezig met een grote enquête over de wensen van het bedrijfsleven ten opzichte van de' kwalificaties der jonge mensen, die elk jaar voor het eerst aan het werk gaan. Er komen steeds opnieuw klachten over de algemene ongeschiktheid van de nieuwelingen, die op school alle mogelijke gecompliceerde dingen hebben geleerd, historie, literatuur, grammatica, maar die geen een- voudige Engelse of Franse zaken- brief kunnen schrijven en vreemd tegenover de alledaagse problemen van de samenleving staan. Er zal moeten blijken, of de fundatie hier niet voor belangrijke hervormingen in het onderwijs zal kunnen plei- ten. Verder is men bezig met het zeer · delicate probleem van de op•

leiding tot personeelchef. Mensen, die voor zulk een moeilijke baan in aanmerking willen komen, moe•

ten vanzelfsprekend psychologisch bijzonder getraind zijn.

(Vervolg op pag. 5)

VBIIHEID JCN DEMOCBATIII

VliJBEID 11 , DIMOCRATlE

. . . U<AD YAN Dl YOl«S~AUII YOOI UIJH.,O . .

-··e·

Voorzitter Redactie-comm.: Drs. H. A. ltot1bal&

Redactie-secretaris : Mr. & Elias

Adr .. : Vietoria Hotel Amsterdam. Kamer as.

.A.dmlnistratie: Postbus 43, A'foort, teL 5361 Abonnementsprijs I 1.90 p. kwartaal, 1 7 .GO p. jaar.

LOei• nummers 15 cent.

Voor bet zenden van abonnements- en adverten- tle·Jelden: Postgiro no. 245103, ten name van de Penningmeester van de Stichting .,Vrijheid en Democratie". ie Amersfoort.

Voor advertenties weade men zich tot de adminis- tratie of tot de hoofdvertegenwoordiger: L. Vlug, Geeltbrugweg 69 Rijswijk <Z.-H.>.

Ook dat nog

'IJij hebben er eerlijk gezegd reeds lang op llzitten wachten. Maar eindelijk is het dan toch gekomen. Na de talrijke Russische aankon- digingen, dat zij het zijn geweest en niet figuren uit de Westerse "kapitalistische" wereld die het eerst uitvindingen hebben gedaan, systemen heb- ben ontworpen en landen hebben ontdekt, is dan eindelijk bekend geworden, dat ook Indië voor het eerst door een Rus is ontdekt. Wij mis- gunnen de Russen deze belachelijke pretentie niet, maar wij vragen ons alleen maar af of deze .,hil;torische rechten" weldra in het geding zullen worden gebracht als het er om gaat nieu- we eisen aan de wereld te stellen. De Russische methoden - wij schreven het reeds eerder - hebben veel weg van leermeester Hitler. In Moskou is men echter - hoe is het eigenlijlc mogelijk - nog "gründlicher" omdat men nog verder in de historie teruggrijpt. Al met ál de wereld zit maar opgescheept met deze Oost- Europese geestelijke bloedarmoede. Wij zullen de patiënt in ieder geval ter dege in het oog moeten houden.

Schande!

Naar wij in de Volkskrant lazen, heeft de secretaris van de stichting "Nederland helpt Indië", die de zorg over de gerepatrieer- den en de oorlogsslachtoffers uit Indonesië op zich heeft genomen, zeer ernstige beschuldigin- gen gericht tot sommige bewoners van de Wes- telijke provincies in ons land.

"Velen", aldus werd opgemerkt, .,verrijken zich ten koste van Indo-Europeanen. Sommigen worden uitgeplunderd, afgeperst en uitgezogen.

Zolderkamertjes worden verhuurd voor f 100.- per maand en met een kleedje en een gordijntje maakt men er een gemeubileerde woning van, die f 250.- kost. De meeste slachtoffers weten de weg niet, worden zenuwziek en degenereren met de dag."

Volgens dezelfde functionaris worden contrac- ten afgesloten en bedragen betaald voor étage- woningen, die "eens" zullen worden gebouwd.

Maar de verhuurders vergeten er dan op te wij- zen, dat er voor étages ook huizen moeten zijn.

Want een feit is, dat deze "zwevende étages"

er wel nooit zullen komen. · Wij schromen niet al deze feiten ontstellend te noemen. En ofschoon wij geen voorstanders zijn van overdreven overheidsbemoeienissen, lijkt het ons toch wel gewenst, dat door middel van een scherpe contróle aan deze on-menselijke praetijken op de kra~htigste wijze paal en perk wordt gesteld.

]~ugd en Staat

D

e nieuwe bondspresident van Duitsland, dr.

Heuss, heeft in een van zijn eerste rede- voeringen een uitspraak gedaan, waarmede wij het van harte eens kunnen zijn. Hij zeide, dat het verkeerd ~s, als de Staat de jeugd vormt, maar dat de Jeugd de Staat vormt. En daarbij raakte hij de kern van deze zeer belangrijke zaak aan. Want in dictatoriale stelsels, of het nu nationaal-socialistische of communistische staten zijn, vormt de Staat de jeugd in één bepaalde richting, met . doding van elke vrijheid.

In democratische landen is dat geheel anders en zowel voor de jeugd als voor de Staat is de vorming van de jeugd door de Staat op de duur rampzaJig. ·

Te langzaam

Reeds aanstonds na de verklaring van mi·

nister Lieftinck over de devaluatie is van

d~ zijde van de Tweede Kamer gevraagd zo spoe- dig mogelijk nadere inlichtingen aan de Kamer te v~~schaffen, omdat men op zo kort mogelijke termiJn, naar onze mening terecht, verlangt naar een debat over de devaluatie. In Engeland, waar men de waarde van de debatten in het Parlement altijd goed inziet, hee& het debat

over de. devaluatie reeds plaats gehad. Hier nog altijd niet, omdat de Regering nog niet een

vol~oend. inzicht heeft in de maatregelen, welke nodig zijn om nadere mededelingen aan de Ka- mer te kunnen verschaffen. Daardoor vertraagt men het debat over een onderwerp, dat stellig zo spoedig mogelijk een debat verdiende uit actuele overwegingen.

I u is te vragen

De Nederlandse Federatie van Beeldende

Kunste~aarsverenigingen hield op 7 en 8 September m het Gemeentemuseum in Den Haag een Kunstenaarscongres, waarbij ook een uitnodiging tot Burgemeester en Wethouders van

's:-Gravenh~~:ge was gericht om zich bij de ope- nmg van dit congres, welke geschiedde door dr.

Vroom, het hoofd van de afdeling Kunsten van het Ministerie van Onderwijs;Kunsten en Weten- schappen namens de Minister van 0., K. en w.

te doen vertegenwoordigen. Het had voor de hand gelegen, dat de wethouder van Onderwijs van de gemeente 's-Gravenhage bij deze opening

a?-nwezi~ was of zich had laten vertegenwoor- digen. Dit was echter niet het geval, daar deze wethouder van socialistische huize meer gepor- teerd is voor he~ Kunstenaarscongres, dat in de maand October m Den Haag wordt gehouden en waa_r e~n sterk linkse inslag in de leiding aan- wezig . IS. Terecht heeft het Haagse gemeente·

raadslid! mr. Mens Fiers Smeding, die voor de V.V.D. m de raad zitting heeft, dan ook vragen aan B. en W. gesteld, waarom dit verzuim is gepleegd.

Kruimeltje verslaat Voskuil

W

hetgeen velen met eens weten, het socialistisch

• commentaar verslagen. Die kleine Kruimeltje heeft gewoonweg die grote meneer Voskuil de

h~ofd~edacteur :'.an Het Vrije Volk, met zijn ge- WIChtige pratenJ in het socialistisch commen-

t~àr v.erslagen. Want de belangstelling van de tiendu.tze.nden radio-luisteraars op Zaterdag- avond gmg om negen uur, als dat cabaret- programma begon, meer uit naar Kruimeltje dan naar meneer VoskuiL Zodat sinds enige tijd het socialistisch commentaar eerst om kwart voor tien begint, als "Negen heit de kloW' op het andere programma afgelopen is. Het is niet erg belangrijk, vergeleken bij alles, wat er in de wereld geschiedt, maar het is toch even de belangstelling waard.

Zuinigheid

Z

h~lmg bliJven aandringen op zuinigheid van de

zvd~ va~ de Overheid, in de verwachting, dat mtemdelijk de ene stem van Vrijheid en Demo- cratie zoveel steun vindt bij anderen, dat het een groot koor wordt van hen, die instemmen met deze strijd.

De Alg~mene Rek~nkamer heeft dezer dagen een overzicht gepubliceerd over de bevindingen van deze instelling, waarin tal van zeer merk- waardige voorvallen worden vermeld. Zo schrijft de Rekenkamer in het verslag over 1948 dat bij een instelling, behorende tot het DepS:rtement van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen alle telefoontoestellen afgesneden werden van het automatische net, waardoor interlocale gesprek- lten alleen maar konden worden gevoerd door tussenkomst van de telefoniste. Het resultaat:

het maandgemiddelde van de telefoonrekening daalde van f 1900 tot f 375. Dat is een voor- beeld, dat onze gemeenteraadsleden bij de ko- mende begrotingen ook naar voren kunnen bren- gen, opdat ook in de gemeentelijke telefoonon- kosten een belangrijke daling kan komen.

Vrij

In een van zijn liedjes heeft Brammetje het over de kl~~ne man, die hoopt net als wij allemaal, om VriJ van vrees en zorgen te zijn Die kleine man, die hoopt, wat de mensheid i~

haar geheel hoopt: dat eindelijk het inzicht rijpt bij allen, die in het hoogste staatsbestel betrokken zijn, om van de ontdekkingen gebruik te mll;~en. ten bate der mensheid. Zij hopen op de WIJSheid, dat niet de vliegtuigen dood en

v~~der.f zullen brengen over de· landen, op · de

WIJSheid, dat de atoomenergie aangewend wordt

t~n nutte van .?e .. gehele wereld en zij begrijpen met, wall;rschiJnliJk, omdat zij maar gewone mensen Zijn, waarom dat niet kan. Zij voelen alleen, dat met alle vooruitgang op het gebied der wetenschap de mensheid in haar geheel niet

vooruitge~aan is en iedere dag opnieuw ver- langen ZIJ naar de wijsheid bij hen, die toch samen het lot der wereld besturen. Opdat die wereld, opdat de mensheid eindelijk vrij zijn van vrees en zorgen.

U OCTOBER 1949 Pag. I

Ona.fhankelij kheid

Een van de zaken, welke naar onze mening van het grootste belang zijn voor de goede werking van onze democratische staatsin- stellingen, is de onafhankelijkheid van de volks- vertegenwoordiger, hetzij hij nu lid is van de Tweede of Eerste Kamer der Staten-Generaal van de Provinciale Staten ·of van een Gemeente~

raad. Hetgeen ons altijd hindert, is te consta- teren, hoe volksvertegenwoordigers tegen hun eigen overtuiging, tegen hun eigen gevoelen in, stemmen voor of tegen een bepaald voorstel omdat zij het niet wagen in deze een onafhanke~

lijkbeid aan ae dag te leggen, welke hen slechts zou sieren. In het bijzonder bij de Partij van de Arbeid, die altijd zegt zo op te komen voor de democratie, blijkt de praktijk anders te zijn dan de leerstellingen, welke men pleegt te ver- kondigen. Daar heerst veelal stemdwang waar vrijwel nooit zich iemand aan durft te o~ttrek­

ken. Een enkele keer verlaat dan wel eens een lid van de Partij van de Arbeid de zaal, zo.als zeer onlangs nog gebeurde, toen mej. Tendeloo bij de behandeling in de Tweede Kamer van het

W~~sontwei:"P ~nzake de Publiekrechtelijke Be-

driJfso~gamsatie .. de zaal verliet om niet tegen haar e1gen partiJprogramma in te stemmen. Men had toen eens moeten zien, met welk een wan- trouwen, met welk een schouderophalen haar fractiegenoot, de heer Evert· Vermeer, dat op-

na~. om nog eens duidelijk te beseffen, hoe de onafhankelijkheid van oordeel, de zelfstandig- heid bij het denken en het nemen van beslissin·

gen in de doorgefourneerde socialistische krin-

~en, waarvan de heer Vermeer de exponent Is, beo<;>rdeeld wordt. En men kon opnieuw de conclusie trekken, dat die onafhankelijkheid van de volksvertegenwoordiger bij de leiding van de P.v.d.A. weinig waardering vindt. Tot schade van onze democratische instellingen.

Nu wij

Het Oostenrijkse voorbeeld met betrekking tot het handhaven van het democratische Staatsbestel - wij herhalen het hier met zeer grote nadruk - moge voor ons Westerse demo- craten, die onder veel makkelijker omstandig-

h~den de strij~ hebben te voeren, een aanspo- rmg vormen mmmer te versagen en alle krach- ten in te spannen om de heroverde rechten van de vrije mens te blijven verdedigen. Men be- denke wel, dat het hierbij niet alleen om de verkiezingen gaat, doch dat practisch elke ·dag een beroep op onze activiteit wordt gedaan.

Realiseren wij_ ons wel in voldoende mate, welk een voorrecht wij genieten om weer als vrije mensen ~e leven en ; te werken? Soms krijgt men de mdruk, dat de harde lessen uit de be-

~ettingstijd practisch weer zijn vergeten. Dit IS een euvel waartegen met scherpte moet worden gewaarschuwd. Volgend jaar staan ook in ons land de verkiezingen weer voor de deur. "Volgend jaar" klinkt echter nogal in de verre toekomst, doch zo ver zijn wij niet meer van de verkiezingen der Provinciale Sta- ten af en het kan goed zijn, er nu reeds de aandacht op te vestigen. De komende winter- tijd moet in al onze afdelingen het tijdvale vormen, waarin alle voorbereidingen nauwkeu- rig worden getroffen. Men onderschatte deze verkiezingen niet. Het is wel te betreuren, dat deze onderschatting met betrekking tot de verkiezing van de Provinciale Staten onder het kiezerscorps vrij algemeen is. De be- langstelling voor de gemeenteraden en Kamer is doorgaans veel groter. Raad en Tweede Kamer spreken blijkbaar sterker tot de ver- beelding der kiezers. Doch nogmaals, men onderschatte de betekenis der Provinciale Sta- ten niet. Immers het gaat hier niet alleen om het provinciale bestuursbeleid doch de staten zijn voorts van grote beteke~is omdat zij het zijn, die de leden van de Eerste Kamer benoe- men. Van welk een betekenis die Eerste Ka- mer op haar beurt weer kan zijn, is onlangs wel zeer duidelijk gebleken bij de behandelin"' van de Surinaamse kwestie, waarbij onze se':

naat de regering min of meer dwong een wetsontwerp terug te nemen, dat door de Tweede Kamer reeds was aanvaard. In onze democratische samenleving is geen enkel ver- tegenwoordigend lichaam onbelangrijk of min·

der" belangrijk. Het gaat om de samenst~lling van de grote machine als geheel en het is bepaald onverantwoordelijk, het op zich zelf onbetekenend schijnende radertje te laten vast- lopen.

Er zit echter ook nog een belangrijke psy- chologische kant aan de komende Statenver- kiezingen. N.l. dan worden de politieke krach- ten opni~uw gemeten. Het is onze plicht bij deze metmg weer beter uit de strijd te komen

~~n <i~ vorige maal. Wij hebben ontegenzegge-

hJ~ smds d.~ l.aatste Kamerverkiezingen de wmd behoorliJk m de zeilen. Onze winst moet niet alleen worden geconsolideerd, doch tevens worden uitgebreid. De uitslag moet ons volk ten voorbeeld strekken en opnieuw bewijzen, dat onze V.V.D. als politieke partij in ons land een hechte en vaste plaats inneemt.

Daarom treffe men nu reeds zijn voorbe- reidingen voor de komende actie. Wij zitten in Nederland niet op e~n "buitenpost". Dit alleeD al legt ons bijzondere verplichtingen op. Daar- om de hand aan de ploeg. Nu wij!

YIUJHI!JID EN DEMOCRATIE

Auto rijderf

. wij zijn altijd blijde, . als wij ~n daad van de Overheid kunnen vermelden, waaruit

e~n verstandig inzicht naar voren komt. En daarom hebben wij dan ook met instemming kennis genomen van een circulaire van de mi- nister van Verkeer en Waterstaat, welke aan de ministeries en de . overige rijksdiensten is rondgezonden. In deze circulaire wordt er op gewezen, dat er nog altijd ambtenaren zijn, die bij het gebruik maken van dienstauto's, niet angstvallig en scherp de grens in het oog hou- den; bij welke het gebruik van een rijksatito in het belang van de dienst eindigt en het mis- bruik begint. Als .het niet was, · dat wij over het algemeen weinig gevoelen voor ministeriële circula:ires aan gemeenten, . (ian. hadden wij bijna gewenst, dat voor dit keer .. men deze circulaire ook . aan de gemeentebesturen had toegezonden.

Thans ligt ook hier een' taak voor onze ge- meenteraadsleden bij . de komende begrotingen.

Buitenpost der democratie

D

slechts 5 procent der stemmen op zich te verenigen. V/ij achten dit feit ongetwijfeld van een zeer grote · betekenis. Immers, men moet dit succes zien tegen de achtergrond van de omstandigheden waaronder ·het werd behaald.

Zou het genoemde resultaat in een zuiver de- . mocratische staat reeds verheugend zijn ge- weest,. in Oostenrijk, waar tal van bijzondere politieke omstandigheden gelden tengevolge van :de bezetting, is het behoud van de democratische i:nf'l"t; van het volk van een nog grotere bete- kenis. In de eerste plaats dient men de om-

sc" •. uigheid in aanmerking te nemen, dat de Russische bezetters in Oostenrijk in sterke

· mate hun· invloed doen gelden. Buitendien woont de· helft van het aantal kiezers in de Russisch.e ,zöne! zodat kon worden verwacht dat de druk

IIIIIIIIIIIIIIJIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIJIIIIIIHIJIIIJIIIJIIIIIJIJIIIJIIIIIJIJIIIJIJIJIJII!tllllllflllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllliiiiiiiiiiiHIIIIIIIIIIIIIIIJIIIIIIIIJIIJIIIJ

Machinefabriek

scheepswerf

van

P. SMIT Jr.

ROTTERDAJ\1

U OCTOBER 1949 - Pag. 4

der aanhangers van hamer en sikkel op dat deel van het kiezerscorps uitermate groot zou zijn. Niettegenstaande deze belangrijke "voor- sprong" hebben de communisten echter slechts een schamel succes kunnen boeken, hetgeen wel wijst op een zekere geestelijke weerstand van het <XJ.stenrijkse volk, een weerstand die werd opgebràcht onder het al-wakend oog van de bezetter. Dit alles vormt in de moeilijke om- standigheden, waardoor de toestand in Oost- Europa op het ogenblik wordt gekenmerkt, een belangrijk Iichtpmit. Een lichtpunt, dat ons er van mag overtuigen, dat onze strijd voor het behoud van de democratie niet tevergeefs en ho- peloos is, doch een strijd die het strijden waard is. Het was dan ook' wel zeer op zijn plaats toen de Oostenrijkse premier Figl zeide, dat z~n land een buitenpost was gebleken ^Y ·n de Wes~

terse democratische wereld. Een buitenpost inderdaad. Doch een buitenpost veronderstelt steeds moeilijker omstandigheden . dan die, welke op het "hoofdkwartier" . heersen. Deze moeilijl,te omstandigbeden heeft het Oóstenrijksè . volk op .een prachtige en .energieke wijze getrotseerd.

IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIJIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII!IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll/111111111111111111111111111111111111111 IIIHU!IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIn!llllllllllll!llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll

N'.V. CORNs. SWAR1'TOUW'S STUWADOORS MAAl'SCil!\PPIJ

Rotterdam

DE ROTTERDAMSCHE

DROOGDOK MIJ. N. V.

Bijkantoren te:

Lossen en laden van zeeschepen en alle verdere werkzaamheden.

Opslag van alle soorten goederen.

Het hoofdkantoor, Willernakade 21, verstrE-kt gaarne op aanvraag inlichtingen.

AMSTERDAM • ANTWERPEN - GENT.

~ll~llll~lllll~llll~llll~llll~llll~llll~llll~lllll~llll~llll~llll~llll~lliii~IIII~IIH~IIII~IIIf~llll~llll~llll~lllll~llii~IIII~UII~IIII~Ifll~llll~lllll~llll~llll~llll~llll~lllf~llll=lllll=llll=llll~llll~llll~llll=llll~llllllll ..1

N. V. Staaldraadkabel· en Herculestouwfabriek

voorheen

]. C. DEN HAAN

I

I

DAMEN

. IN TRILIU.TOtt

, . H.V BETON·~ PlAtENFABRIEK

' . . . · .. "," GEBRS. MYN~If:.FF

. TELEFOON: 206:)~ • '5lOET5Ttf 6 • NYME6EN

lllllllllllllllllllllllllllllllllfliiiiiHIIHIIIIIIIItniiiiiiiHIIIIIIIHIHIIIIIIIIIIIIHIIIIRIIIHIIIUIIIIIHIIIIHHHUIIIIIIIIIIIIIIIUUIIIIIIliiiHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIDIHUIIIHIIIIUHIIIIIHBHIIII

SMIT

SLIKKERVEER

lllllllllllllfiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIflllllflfllllllllllllllllllllllflllllllflllllllllllllllllfllllllllllllllllflllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllfiiiiiiiiiiiiiiiiiiiU

STAALCONSTRUCTIES

ANNO 18~3 SPOORWEGMATERIAAL

N.V.

W. A. HOEK's

MACHINE- EN ZUURSTOFFABRIEK Hoofdkantoor en Machinefabriek te Schiedam.

Compressors voor alle gassen en lederen druk.

Installaties voor de bereiding van zuurstof, stikstof, enz.

Hotel Café Restaurant

Rotterdam Zuid

"1C4t '"''"' 3~"