Verpleegtechnische Vaardigheden

Verpleegtechnische Vaardigheden

Programma

• Opening, voorstellen

• Theorie

• Praktijk

Jullie krijgen de presentatie

toegestuurd

Vaardigheden

Katheteriseren

Blaasspoelen en katheterspoelen Injecteren

Wondzorg Stomazorg Tracheazorg

Sondevoeding Zuurstof

Zwachtelen

Katheteriseren

Indicatie

• Onvermogen om de blaas op natuurlijke wijze te ledigen (retentie)

• Precieze monitoring van urine-output

• Bij langdurige chirurgische ingrepen

• Het bieden van comfort bij terminaal zieke cliënten

• Toedienen van medicijnen in de blaas

Contra indicatie

• Acute prostaatontsteking

• Verdenking van letsel aan de urethra (urinebuis)

Vormen van

katheterisatie

• Katheterisatie via de urethra (plasbuis)

• Intermitterende (zelf)katheterisatie

• Verblijfskatheter

• Katheterisatie via een kunstmatige opening in de buikwand, net boven het schaambeen

• Suprapubische katheter

Materialen

Latex

• Soepele katheter

• Geschikt voor kortdurend gebruik

• Maximaal 2 weken

Siliconen

• Voor maximaal 8 tot 12 weken

PVC

• Heeft geen ballon

Condoomkatheter

Aandachtspunten

urineopvangzakken

Aansluiten en vervangen (1)

• Vermijd zoveel mogelijk het loskoppelen van urineopvangzak en katheter. Je hebt dan een open verbinding met de blaas, met risico’s op blaasinfecties.

• Verwissel een aangesloten urineopvangzak éénmaal per week, mits deze schoon blijft.

Aansluiten en vervangen (2)

• Koppel gedurende de nacht een nachtzak aan de dagzak. Op deze manier blijft een gesloten systeem gewaarborgd.

• Voorkom dat het aansluitpunt van de urineopvangzak in

aanraking komt met de omgeving. Als dat wel gebeurt moet het aansluitpunt worden gedesinfecteerd met alcohol 70%.

Hergebruik van de urineopvangzak

• Urinezakken zijn voor éénmalig gebruik en mogen na ontkoppeling niet hergebruikt worden.

In de praktijk komt het vaak voor dat katheterzakken (moeten) worden hergebruikt. Ga bij de leverancier na of er (goedkopere) nachtzakken zijn die dagelijks vervangen kunnen worden. Als dit niet het geval is, volg dan het beleid van de instelling/organisatie over hergebruik en reiniging/desinfectie van de urineopvangzakken.

Weetje!

Paarse

urinezaksyndroom

• Komt door een verhoogde productie indol in urine

• Niet schadelijk

• Katheter en katheterzak kunnen paars verkleuren

• De urine zelf verkleurt niet

Blaas/katheterspoelen

Wat is het verschil?

Spoelen van de katheter..

• Doel: Katheter doorgankelijk houden

• Zinvol bij cliënten die snel een verstopte blaaskatheter hebben

• Gebeurt altijd met een kleine hoeveelheid spoelvloeistof

Spoelen van de blaas..

• Heeft als doel medicatie aan te brengen aan de blaaswand om bloedstolsels of bezinksel uit de blaas te verwijderen

• Gebeurt altijd met een grote hoeveelheid spoelvloeistof

Soorten en manieren

Spoelzakje

Spuit

Harmonicaflesje

Complicaties

Complicaties

• Weerstand tijdens inlopen van de spoelvloeistof

• Spoelvloeistof komt niet terug of samenstelling is afwijkend

• Bloeding of acute pijn

Injecteren

Indicaties

Indicaties voor injecteren (1)

• Als bepaalde stoffen niet goed worden opgenomen via de darmen of de huid

• De cliënt niet in staat is medicijnen op een andere manier in te nemen, bijvoorbeeld door bewustzijnsdaling

• De cliënt een aandoening heeft waardoor het niet mogelijk is medicijnen in te nemen, bijvoorbeeld slikproblemen

Indicaties voor injecteren (2)

• Medicijnen snel moeten werken, bijvoorbeeld wanneer een cliënt een allergische reactie heeft

• Er een constante spiegel in het bloed nodig is van een bepaald medicijn, bijvoorbeeld van pijnmedicatie of van insuline

Plaatsbepaling

• Subcutaan→ Onder de huid in het bindweefsel

• Intramusculair → In de spier

Injectiegebieden

Subcutane injectiegebieden

• Boven/buitenkant van het bovenbeen

• Gebied rondom de navel

• Billen (bovenste, buitenste deel)

• Boven/buitenkant van de bovenarm

Injectiegebieden insuline

• Kortwerkende en ultra kortwerkende insuline → Buik

• Middellang en langwerkende insuline → Bovenbeen of bil

• Mix insuline

• ‘s morgens in de buik

• ‘s avonds in het been

Intramusculaire injectiegebieden

• Armspier

• Dijbeenspier

• Bilspier

Hoeveelheden

Maximale injectiehoeveelheden

Zijkant van de bovenarm 1-2 ml

De boven/buitenkant van het boven 1-2 ml

Bilspier Tot 3 ml

Injectietechnieken

Injectietechniek subcutaan

• Huidplooitechniek

• Loodrechttechniek

• Loodrechte

huidplooitechniek

Injectietechniek intramusculair

• Stretchteniek

(loodrechttechniek)

• Rangeertechniek

https://youtu.be/AX_RHZ7c0Qs

Uitleg rangeertechniek → bij 2.30 minuten

Gebruik van

veilige naalden

Sinds januari 2012 verplicht!!!

Wondzorg

Drie kleuren wonden

•Rood

•Geel

•Zwart

Soorten

Soorten wonden

• Brandwonden

• Traumatische wonden

• Skintear

• Wonden door vaataandoeningen

• Diabetische voet

• Chirurgische wonden

• Decubitus

• Oncologische wonden

Behandeling

WCS Model

https://www.wcs.nl/over- wcs/wcs-

classificatiemodel/

Met ingang van 1 september 2020!

WCS APP! (GRATIS)

Rapporteren

TIME-Model

Tissue

• Kleur % rood of geel

• Grootte en breedte in cm

• Locatie

• Aanwezigheid necrose en fibrine

TIME-Model

Infection

infectieverschijnselen

• Roodheid/zwelling/pijn/warmte/

verlies van functie

• Groen beslag

• Geur

• Pusvorming

• Extreem wondvocht

TIME-Model

Moisture

• Droge wond

• Vochtige wond

• Natte wond

TIME-Model

Edge

• Kleur en vitaliteit wondranden

• Verweekt (wit)

• Eelt(hyperkeratose/callus)

• Eczeem

• Ondermijningen

• Korsten/ schilfers

Stomazorg

Indicatie

Darm en urinestoma

• Aangeboren afwijkingen

• Darmpoliepen

• Slechte darmfunctie

• Het tijdelijk moeten ontzien van de plaats waar een darm geopereerd is

• Incontinentie

• Verwondingen aan de darm

• Ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa

Verschillende stoma’s

Darm en urine stoma’s

• Colostoma

• Ileostoma

• Urostoma

Colostoma

• Stoma op de dikke darm

• Vaak dikke ontlasting

Ileostoma

• Stoma op de dunne darm

• Vaak dunne ontlasting

Urostoma

• Kunstmatige uitgang voor urine

Enkel/dubbelloops stoma

A: Dubbelloops stoma = wandstandig stoma B: Enkelloops stoma = eindstandig stoma

Verschillende systemen

Ééndelig systeem

• Vaak wat dunner dan tweedelig materiaal

• Buigt gemakkelijk mee met plooien

• Het zakje is minder zichtbaar

• Geeft sommige stomadragers een schoner gevoel, doordat bij wisseling het materiaal volledig wordt vervangen

Tweedelig systeem

• Materiaal is dikker, kan langer blijven zitten, zeker bij dunne ontlasting

• De huidplaat hoeft minder vaak te worden verwisseld

• Minder kans op huidbeschadiging

Frequentie wisselen

stomamateriaal

Verwisselen ééndelig systeem

Colostoma: 1-4 x per dag Ileostoma: 1-2 x per dag Urostoma: 1-2 x per dag

Verwisselen tweedelig systeem

De huidplaat kan gemiddeld 2 dagen blijven zitten

Complicaties

Complicaties bij een stoma (1)

Stomabreuk Bloeding

Complicaties bij een stoma (2)

Hypergranulatie Huidproblemen

Complicaties bij een stoma (3)

Necrose Prolaps

Tracheazorg

Begrippen en methodes

Tracheotomie

• Er wordt een sneetje in de trachea gemaakt.

• De verbinding die de trachea vormt tussen de onderste en bovenste luchtwegen blijft intact.

• Wanneer je een oorbel laat schieten, ontstaat er altijd een gaatje in je oor

• Het sneetje of in dit geval het gaatje die wordt gemaakt

Vergelijk het met een gaatje laten schieten!

Wanneer wordt een tracheotomie toegepast?

• Zwelling van de luchtweg na bestraling

• Zwelling van de luchtweg na een operatie of een ongeluk

• Tumorgroei in en om het strottenhoofd, de mond en/of in de keelholte

• Onvoldoende functioneren van de stembanden

• Bij langdurige beademing

Tracheostoma

• De luchtpijp eindigt in de hals.

• Er is geen verbinding tussen de onderste en bovenste

luchtwegen.

• Wanneer je een gaatje in je oor hebt laten schieten en het gaatje er zit,

noemen wij dat een tracheostoma

Vergelijk het met het gaatje in je oor!

Tracheacanule

• Een canule is een buisje, die via een opening in de hals rechtstreeks in de luchtpijp geplaatst wordt.

• Door dit buisje vindt na de operatie de ademhaling plaats

• De canule bestaat uit een binnen- en een buitencanule

• De buitencanule blijft in de luchtpijp.

De binnencanule kan worden verwijderd om schoon te maken

• Als wij een gaatje laten schieten, moet er altijd

eerst een aantal weken een sweerknopje in.

• Deze zorgt ervoor dat het gaatje in dit geval de

tracheostoma open blijft.

Vergelijk het met je sweerknopje!

Verschillende canules

Met cuff en zonder cuff

• Een cuff is een ballon. Als die is opgeblazen, is de luchtweg naar de keelholte afgesloten.

De ademhaling gaat alleen nog maar naar de longen.

• Praten is niet mogelijk, omdat er geen lucht uit de longen naar de stembanden kan.

• Na 6 weken mag je altijd een andere oorbel kiezen.

Dat geldt hier ook.

• De canule mag dan vervangen worden.

Vergelijk het met verschillende oorbellen!

Verzorging

Verzorging

• Let op huidletsel

• Verschonen en verwisselen van de binnencanule

• Verwisselen van het canulebandje

Sondevoeding

Indicatie

Wanneer krijgt iemand sondevoeding

• Als mensen niet kunnen of mogen eten

• Bij slik- en/of kauwproblemen

• Bij slokdarmaandoeningen

• Bij mensen met aandoeningen aan de maag of darmen waarbij de voeding niet goed wordt opgenomen of verteerd

• Bij mensen met een verminderde eetlust door bijvoorbeeld kanker

• Bij mensen met een slechte lichamelijke conditie en die risico hebben op wonden, decubitus of een operatie moeten ondergaan.

Verschillende sondes

Meest voorkomende sondes

PEG-Sonde Neus-maagsonde

Inbrengen van een

neus-maagsonde

NEX+10 methode

Afstand neus - oorlel - onderrand borstbeen

PH waarde

• Is de pH-waarde kleiner of gelijk aan 5,5, dan kun je er vanuit gaan dat de

sonde goed zit.

• Is de pH-waarde groter dan 5,5, start de voeding niet, maar herhaal de

meting nog eens na 30-60 minuten.

Limonade test

• Bij cliënten die mogen en kunnen drinken, kan de arts kiezen voor de limonadetest.

• Bepaal eerst de zuurgraad van de aangelengde limonade. Deze moet kleiner dan of gelijk zijn aan 4,0 (≤

4,0).

• Laat de cliënt enkele slokken van de limonade drinken. Probeer na minimaal 10 seconden aspiraat op te zuigen en bepaal de pH-waarde.

Deze is dan mogelijk wel kleiner dan of gelijk aan 5,5.

Manieren van toediening

Portie of bolustoediening

Door middel van spuit

Portie of continu

door middel van voedingspomp

Verschillende

Soorten voeding

• Energieverrijkt

• Eiwit-verrijkt

• Vezelrijk

• Lactosevrij

• Soja

Houdbaarheid

• Bewaar een ongeopend pak op een koele droge plaats

• Verpakking aangesloten of geopend → maximaal 24 uur

• Sondevoeding in container

→ maximaal 8 uur

Container

Pak

Zuurstof

Indicatie

Indicatie voor zuurstoftoediening

• Onvoldoende werking van de longen

• Onvoldoende zuurstoftransport door het bloed, bijvoorbeeld bij (acuut) hartfalen, allergische reacties

• Chronisch zuurstoftekort in rust, bijvoorbeeld bij ernstige COPD

• Soms: verlichting van benauwdheidsklachten bij cliënten in de terminale fase

Contra indicatie

Contra indicaties

• Verwondingen in neus-keelholte (risico op letsel)

• Verwondingen in het aangezicht

• Schedel en/of hersentrauma

Manieren van toediening

Zuurstofbril → tot 6 liter

Zuurstofkatheter → tot 6 liter

Zuurstofmasker → 5-10 liter

Apparatuur

Voorbeelden • Zuurstofcilinder

• Zuurstofconcentrator

Bevochtigen

Wanneer bevochtigen?

• Het doel van zuurstof bevochtigen is voorkomen van uitdrogen van het slijmvlies van mond en/of keel.

• Bevochtig zuurstof bij meer dan 5 liter per minuut. Bij een lagere flow heeft het geen voordelen en is het effect beperkt.

Complicaties

Complicaties

• Overdosis aan zuurstof

• Tekort aan zuurstof

• Decubitus bij neus en oren

Zwachtelen

Indicatie

Indicaties voor zwachtelen

• Oedeem

• Wonden

• Na een operatie bij bijvoorbeeld: spataderen

• Bij trombose

• Chronische veneuze insufficiëntie

• Ontstekingsziekten van de huid en onderhuids vetweefsel

• Wondroos

Contra indicatie

Contra indicaties

• Arteriële insufficiëntie (vernauwing van de slagaderen)

• Een totale occlusie (afsluiting/verstopping) van het diepe veneuze systeem

• Ernstige huidafwijkingen

• Allergie voor een van de bestanddelen van het compressiemateriaal

Soorten zwachtels

• Korte-rekzwachtels

• Lange-rekzwachtels

• Inelastische zwachtels (Fixatiezwachtels, Elastomul)

• Zelfklevende zwachtels (Klittenband zwachtels)

• Meerlaagszwachtels (UrgoK2, Coban, Coflex)

Soorten zwachtels

Materialen

Urgo Medical » UrgoK2

Informatie voor de apotheek..

UrgoK2 bestellen

Complicaties

• Pijn

• Irritatie van de huid

• Venster-oedeem

• Afzakken van de zwachtel

• Striemen en blaren

Complicaties (1)

Kleur tenen

• Blauwverkleuring van de tenen zijn normaal na het zwachtelen. Deze

verkleuring moet verdwijnen wanneer de zorgvrager loopt.

• Als de tenen wit zijn na het

zwachtelen kan dat duiden op een arteriële aandoening. De zwachtel moet dan meteen verwijderd worden.

Complicaties (2)

Einde theorie

https://www.vilanskickportaal.nl/

https://www.vilans.nl/

Referenties