REGEE RINGS COMMISSARIS
VOOR
INLANDSCHE EN ARABISCHE ZAKEN
/
Weltevreden, den 12en November 1919.
'.^yJP:'
Zeer geachte Heer Gob^e
U zult zich zeker al menigmaal verwonderd hebben dat U maar niets hoorce op de m.eeste uwer brieven en misschien heeft U uit onze stilzwygendheid al meer dan^een gevolgtrek- king gemaakt, die niet met de werkelykheid in overeenstemming
is. Wellicht heeft zich al de ongelukkige meening by U geves- tigd,dat Uwe inlichtingen door ons niet op die hooge waarde zouden worden geschat, die ze ongetwyfeld toekomt. Mogelyk ook heeft U ons inwendig van gebrek aan activiteit beschul- digd,omdat U zoo weinig van resultaat van Uw schryven vernam.
Het gevolg van een en ander zou kunnen zyn, dat U zich voornam karigeiï' m.et Uwe brieyen te worden .
Om aanstonds casuquo deze opvatting in hare ge- boorte te smoren heb ik nu naar de pen gegrepen om U in de
eerste plaats mede nam.ens Dr. Hazeu dank te betuigen voor Uwe zeer gewaardeerde particuliere en officleele brieven . Dat U niet eerder wat van ons vernomen heeft is enkel en allen het gevolg van de overstelpende drukte waarin wy steeds leven , en die ook ten gevolgf heeft gehad dat 6 a 9 maanden de cor- respondentie met Prof. Snouck is gestaakt geweest . Dienstrei- zen ( door my o.a. naar Madoera en Kangean-archipel alsm.ede naar Sumatra's 7lestkust ondernomen ) zyn byzonder leerzaam en noodzakelyk,maar men komt terug en vindt on vindt een ge- weldige stapel stukken op zyn tafel terug, die zelfs het schry- ven van een reis-rapjort verhinderen en .... het grootste deel
2
van de aanteekeningen blyft onuitgewerkt liggen !
Toch kan il! U verzekeren,dat Uwe brieven alle aan- dacht hebben gehad en vrywel zonder uitzondering terstond na
ontvangst in behandeling zyn genomen. Ik sluit hierby een lyst van de door ons ontvargen U.|-. epistels in, waarop ik heb
doen aanteekenen wat tet resultaat van ons streven Is geweest.
Aan de hand van die l^st hoop ik aanstonds eenige punt^te be- spreken ; eerst wil iH echter Uwe particuliere missives aan Dr. Hazeu behandelen . In de eerste plaats Uw brief van 24
Juni . U begrypt hoezeer Uwe bevestiging over de beweging van Sjarlef Chalid en Ibn. Sa'oed tegen Koning Hoesein'/was, voor ons, die terzake ons slechts met inlichtingen van hier aange- kom-en Mekkanen moester helpen . Is Taïf al gevallen ? ^.^an een
nederlaag van Ibn Sa'eed werd nog niets vernomen .' Heeft U nog iets naders gem.erkt van den aanval van Arabieren op Hodeida
en de gevangenneming der Engelsche Missie naar den Imam van
I Cai'a nabv BadjilK. De eerzuchtige strevingen van Koning Hoe- sein vormen wel een schrille tegenstelling met zyn beperkten invloedssfeer . De tyd van een eensgezind Arable schynt nog wel verre ! Hier werd verm.oed dat achter de actie van Ibn Sa
'oed (evenals achter die van Saj,1id Idris in Jemen in 1912) Itallaansch geldjgat. Hoewel eene dergelyke m.anoeuvre destyds van Italië zeer goed te bejrypen was, lykt ook nu zulk een
slinksche politiek niet geheel onm.ogelyk, . Achter deze Wahha- bieten beweging (vooral in dezen tyd bovendien 1 ) Turksche intriges te vermoeden scheen my aanvankelyk uitgesloten , doch
f/
volgens het '''artikel van Musll in de"Osterr. Monatschr. f .d.
Orient van 1918 zou o it nog niet behoeven . Toch komt het my
3
. /
alles by elkaar genom.en niet waarschynlyk voor. Zeker is dat er al lang een diepgaande antagomie tusschen Ibn Sa fïd en Koning Hoeseln bestaat , maar waar krygt hy geld en wapentuig voor zoo'n langdurige en naar het schynt betrekkelyk Intensief
p-evoerde actie van d)2f/n ?»-Over het eigenaardige optreden der
)r\ Stoomvaartm-aatschappyen zult U in Holland wel wat vernemen .De Minister heeft aangedrongen; de agenten vragen hier of er bezwaar is. Neen ! Men wacht en wacht .... en er komt niets.
Nu (Tn^eensweer een brief/iwaarin men ons komt vertellen dat
I hier een hadJverbod bestaat !! Enfin van het jaar zullen zewel booten laten loopen denk ik . J
Op de quaestie der nalatenschappen kom. ik zoo aan- stonds terug.—Nu Uw particulier schryven van 11 Septem.ber 1919 waarvan de vooT-naam-ste inhoud dadelyk na ontvangst ter kennis
1) van Z.ll. is gebracht
Op de quaestie der artsen kan ik zoo dadelyk terug.
Aangezien U van December tot Maart met verlof c^nkt te gaan, zon dit epistel U niet meer in Djlddah bereiken. Ik adresseer het daarom aan Prof Snouck, die U in Holland wel zal weten tl vinden. Dit lykt my beter dan naar Koloniën of Buit.
Zak., omdat ik weinig op de scherprzinnigheid van die Departe- m^enten vertrouw voor het geval U nog niet in Holland m.ocht zyn
gearriveerd . Uwe wetenschappelyke plannen lyk my byzonder In- teressant. En in rayn qualiteit van lid van de redactie^
comjïilssie van het Tydschr. Bat. Gen. kj?n ik U al by voorbaat
I ultnoodlgen ons toch vooral veel copie toe te zenden .1) Uw brief van 24 Juni samen met Uw tegelykertyd ontvangen / / schryven van 5 Juni 1919 Lett B. uit Cairo, dat-de Heer van
\Zfv-^ ^-^ Lennep rechtstreeks niet onder dlplom.atlek couvert/aan
^.r^^^^i^A:^,--^ ons gestuurd heeft en dus den censor nog gepasseerd heeft.
Een foto ontbrak .
De fetwa voor het holsjewism_e e.a. ontvingen wy nog niet . Wel Uw officieel schryven van 28 September No. 166 dat ik
gisteren nog juist in myn hrief over den consulaatsarts kon verwerken . U ziet hier uit dat Uwe brieven van 11 Sept. (die
reeds 13 October met een kort byschrift naar Z.E. doorging'^
en die van 28 Sept. een maand na elkaar hier gearriveerd zyn . UW reis door Syrië en Egypte kan ik U benyden !
Doch wat heeft U een moeilyken tyd in Djiddah door- gebracht I wy hebben hier alles gedaan om krachtig op eene erkenning van Koning Hoesein als vorst van den Hldlaz aan te dringen . By herhaling I Doch Holland stuitte op Engeland'^
onwil . Het w i ^ natuurlyk een mandaat vandej^redesconferentie voor zich'alleen hebbend In Uw brief van 11 September scheen
een oplossing gevonden te zyn en we verheugde ons reeds , doch UW officieel schryven van 27 September 1919 N e 164 verstoorde die hoop weer . Op d.ze wyze blyft de verhouding
nog moeilyk . Met groote belangstelling zien wy naar verdere berichten uit .
isBt Uwe brieven ve^-^namen wy' niets over den uitge- Isproken wensch van het Gouv. Hidi. aan de Engslsche autori-
teiten in Fgvpte om van ons afkomstige officieele documenten te legaliseeren K. Door van Lennep werd dat verzoek ( cat door de Engelsche autoriteiten met gunstig advies was door- gezonden' ) naar Buitenlandsche Zaken gezonden van wsar het weer via Koloniën naar Indie kwam . Wy ontvingen het juist
én de dagen,dat uit Soerabaia de docwnent_en ^'^^^'^l^^^^r schapskwestie binnen^kwamen•. Op Uw verzoek hadden wy er
dadel7rk werk van gemaakt. Wy durfden U,de stukken niet zoo maar toe te zenden zonder machtiging van Buitenzorg, vooral
y—
omdat voorzoover er wisten de censuur nog niet opgeheven was
o. c.
enj*y een toelichting over de legalisatie-kwestie noodzakelyk was, aangezien IJ daarvan hlykhaar^voorzoover ons bekend-was-, niets wist . Op die machtiging wachten wy nog. De Soerabajasche documenten houden wy dus aan. Wilt U my over deze zaak eens schryven en tevens mededeelen of Uw secretaris-drogm.an instruc- ities heeft voor het geval dekstukken in Djiddah aankomen .De Ibrieven van Van Lennep c.s. werden met de missive van den
Minister van 1 Aug. 19 Ie afd. No. 98/1182 naar Indie gezon- den . N.B. Buitenlandsche zaken vraagt of er byzondere prys
<(
op wordt gesteld , dat ter zake een regeling wordt getroffen !!
Wy brachten ons advies 23 September uit en vroegen de machti- c-inp-,waarom wy 5 Oct. nog eens verzochten . Hiermede ben ik met een geraakt in de lyst Uwetofficieele brieven , over welkei?-
Loop U in de daarvoor bestemde kolom ^ het een en ander aangeteekend vindt . Zoo juist kryg ik hier een brief van den G.S. in handen aan den Dipl. Ag. in Egypte om'tusschenkomst te verlee^en voor de toezending aan U" adres van " eenige recht-
streeks aan dien ambtenaar verzonden, sedert onbesteld van den 1 dienst der costery en terugontvangen Regeerin^^bescheiden
U schreef in een Uwer laatste brieven over het begrypelykerwyze verminderd aanzien van Frankryk in de toonaangevende kringen
in den Bidjaz. De EngelscheVriend"zal è®e^-»#*- zyn pousseeren van Faical daartoe ook wel het een en ander bygedragen hebben , al moet dadelyk worden erkend ^dat Frankryk in officieus^e'in- trigeX^tegen zyn bondgenoot niet is tekort geschoten en men in Parys wel degelyk zy het ook te ve^-geefs getracht heeft Pai-
^^V. cal naar ^ zyce over te halen. De ontvangst,die de Frarsche
•' I couranten hiS^bereid hebben^schynt daar wel op te wyzen . Doch
6
J. -• -^/-.n ^-f-i PV tnoh ^eniser mate zelf Engeland heeft zich met -aie politiek toen ..eax^
in de Vingers gesneden/ Het bedisselt alles graag op eigen houtje ( zie Perzie en Hadramaut , waar ze nu tot o. zekere hoogte eenigermate vasten voet hebben en naar het schynt is
men in Jemen ook bezig ) . Toch kan het haast niet, anders dunkt m.y of het moet In den Hidjaz toch een beroerde.indruk
gemaakt hebben , dat ondanks oe toezeggingen in het verdrag tusschen Engeland en den S.lerief van 1914 - waarby Hoesein on- geveer hetzelfde zou krygen wat Engeland in 1915 by de covenant Sykes-Picot aan Prankryk beloofde en hetwelk ook ni-:t in al- lendeele met de belofte in 1917 aan de z/nisten ^^^J^^^^^en was - en ondanks de schoonschynende Wilsonsche vöfiö^*è^)egin-
selen Syrië toch aan Frankryk kwam !• Dat deze kluif hun ont- ..at moet hun wel fnuikend voor hun Chalifaats^llusies lyken . ook zal de door de Egyptische pers voor zoover my bekend ryke- lyk gecommentarieerde uitspraak van Lord Curzon in het parle- ^ ment dat" Lt is hoped to make Egypt take her rightful place I as the leading moslem Power " in den Hidjaz wel met het noodige
wantrouwen zyn begroet . -e toekomst van Arabie lykt nog geens- zins zeker . In Britsche Inóie ( U heeft ook zeker vernomen I vande intense en unanieme vie-ing der Khilafat-day ) komt
lm:en erg voor Turkye op. Bygaand artikel uit de Tim.es of India acht U misschien ook niet van belang ontbloot. Bovendien zjn veel staatslieden in ïïngelana op historisch politieche-ten an-
deren grond " nog steeds pro Turksch. Hoe langer hoe meer ziet men dan ook stemmen in de.Engelsche Pers opgaan van "handelt
zachtkens met den zieken man " . Enfin ü beschikt wellicht over betere inlichtingen dan wy hier .
7-
Het is nu wel zoo goed als zeker, dat Dr. Hazeu bv. eind Mei via Zwitserland naar Holland gaat om met het begin van den nieuwen cursus zyn ambt als hoogleeraar in het Javaansch te
aanvaarden. Hoe het dan hier zal gaan , weet ik niet . Veel stemmen gaan erop om de geheele affaire te sluiten . Alles by elkaar genomen schynt daarop wel eenige kans. Wie weet , beeft dan niet '^onzc eerste ontmoeting - waarop ik m.y zeer verheug - plaats "somewhere" in de Buitengewesten , waar ik
als ambtenaar voor de beoefening der Tnlardsche talen zwervend by U als bestuursam.btenaar aankom;^ . In den schoot der Goden
ligt het , zeiden de ouden er^ wy stam.elen: Allahu a'lam I'
Met myne beste wenschen voor 1920 en een opgewekte!».
verlof^tyd
Hoogachtend Uw dw.
Mls^LAUlxz.
a _ A f B c h r i l . t . Behoort by hot zoor gohoi», nigcnhnndXt sohryvon van donRogoüringaooaral»Bari8 voor inlaniaoho on Arabiaoho aakon van 29 Augustu» 191?> No. 45Ö.*
Afschrift van anno vorklarlng, voor my op^coraaakt door Radon Moohaiamad Dianbl, Adjunot-Panghorloo by don PrioBtorraad to Garoot, on Kjai Hadji Moo- hammad Hldjadji, Lid van dion Kaad*
Klta orang jang bcrtandatangan di bav/ah Ini : 1. Radon bthd. D^anbi Adjunot-Hoofd Pan^ooloo Garoct.
g. K13ai H, ilhd. Hid;)adjl Lid Raad Agaraa Garoot.
Pada hari Sonon tl. 7 Juli 1919, mono-röct prontalmja Diocjragan Hoofd PanghooXoo, raieti tooroot borsama-sama. p'^rfri di kanipoong Tjimaroïao dosa TJikondal distrlot Lclos akon kasih naBc- hat sama H. Haaan.
Hamba oran^ poonja pondapatan tGroondjook dibavvah iniï A. Brangkat dari rooraah ko station pookool 8 pagi, ocaon- ponja dl station eocdah ada Wodana Bocngboolans dan TJimat
JJagkarooka, tida borapa lama datong Djooragan Patih^ Wodana Tarogong, Tjamat Kodoongora dan Politic-politio agont.
Lantaran katinggalan pada korota api djara 8 Djocragan Patlh lantas atoor» Djooragan Patih, Wodana Boongboolang,
V'Jodana Torogong, Djooragan Hoofd pGnghooloo dan 2 politio a- gont, naok auto djalan dl raooka? hamba 2 orang, -tjaraat Kodoo- ngora TJamat Nagkarooka, 6 politio-agont dan 2 had^i Jang
dlportjaja oloh politio diaoorooh naok korota api djam 9,'^9 dan pako aanvraag.
B. Seeampenja di station Tjibatoe kereta api tida terooB, mietl toenggee oampe djara 1, lantas hamba berdami sama kawan-*
kawan, dari aebab tida ada kereta api Jang teroos leblh balk djalan kaki eadja pake djalan apoor öoepa^a dekat, töroea hamba djalan, ditengah djalan TJaiöat ïledoengora bilangJ "»!«-
tl paöang mata paeang koeping**. Tapi keliatan sama haraba
orang tida ada jang boewat havtatir, betoöl ada orang-oran^ di an- tara 0tatlon Tjibatoe dan Lou/igoöng jang llvmt paksannja blasa
eadja dan tida kelihatan bawa oiendjaia JaW|; bdöwat haN^atir.
0. <^^..^:.Mhn^c. ..,mp« di L*uwif*»nf ha«ba orang pako djalan rondacoa Jang t.re.« im kampe^ng Tjimaro..o, dan banjak o«kaii e.,n,«
orang .jang ketemee dan bereama «ama djalan djoega dl pingf,lr~plng~
gir koata djalan. banjak orang-orang Jang lagi doado.k don berdlri,
«emoewa djoega pake pakean biasa, tida kelilmtan baw,. vouu^ata, tjoom mengadep mellhat dimana kampong H. Haaan.
Srenta aiapir sa^pe dikampoeng H. Hasan, ha/r^ba orang lihat aabelah kidoel di tangah aawah banjak orang--.orang Jang mn- noedjoe di kamp. H, Kaoan kilat-m pakaaimja blasa sudja.
D. 39B06dahnja maeoek di karapoong Jang dokat roem;ahnja H.
HaBun, TJamat Kedoengora na©k dimana tangga 1 roomah Jang ditoe- toopkan pintoenja dan toroeB diboeka, aorta dia porintah djangan toötoepkan pintoe, djoega ssmoewah orang menosroet.
Pada v/aktoe, hamba misih djaliin di Itoe kampoong keli-.
wat olBh soldadoo eerta bllang linta djalan.
g, öesampenja dl pakarangan H. Hasan diaitoe soedoh ada Kangdjeng Röoident Kangdjeng A a c Resident, Kangdjeng Rögont, Djoeragan Patih, Djoaragan HoofdpanghoolQe^ V./ödana Tarogong, Wedana Boengboelnng d£m jiilitair jang soedah diatoer separo fflengadap ko kaler pada roemahnja K. Hctian dan soparo lagi me- ngadap ka kidoel pada roemah-roamaJi Jang dekat, djoega kiia- tan dan kedengaran ito© vvaktoö Kangdjeng Regent kasih naee- Jnux sama H. Gadjali soepaja H. Hasan toeroet aebagaimana ke- hendalmja pembeeur, tapi H. Gadjali sampa tiga kali raaaok
röefflah akon panggil H. Ha aan, tida biea datang aadja .monga- dep; laen dari itoe kelihatan öama hamba orang dlpinggir kam- pong H. Haean oebolah kidool, dan dlpinggir roomo.hnja dimana v.„i,«.«l5al« oebolah \7ötan bunjak eekali orang-orang aemooanja jpake pakean blasa Badja, tida kelihatan bav;a aendjata.
h\ Seeoedajinja Kangdjong Resident bitjara Blanda dengan Kangdjeng aaa. Röoident dan Kangdjeng Regent, lantaa politie-
politie agent dlprentah soepaja orang-orang Jang ada dimann bnle-balö dekat rooraaji H. Hasan dluoeroé p«rgi djangun ting~
gal diaitoe, toroés aomoQVj-a orung-orang pergi dari altoft.
Tida brapa laio^a dai't porginja orang-orang lanta» Mill-- talr boewang obat ko, ata», eoüoedahnja itoo orang-orang dida*
lam
lam roomah kadengaran rame-rame dikir> dan Kangdjeng lïogent
prentaH lagi. H. Hasan klo^ar aoepaja elamat, eanpo tiga kali tida bi0a djadi, lantas ditombak lagi ka ataa roomahnja H. Hasan, djoe- ga orang-orang kadengaran maoih troea dikir, dan katiga kalinja terOBB ditefflbak roemamija H. Hasan, pada itoo v/aktoe orang orang
Jang dikir borenti, dan kapala militair soeroe aoopaja biliteja H. Haaan sabelah Wetan dibongkar sesoedahnja bilik looar aoadah
dapat, militair ambil satoe tengker pohon randoa dan lantas dito- togken sama pintoenja blah Wetan sarape terboeka drm uangdjong Regent pigi didokat plntoe dan bilangt "prempoev/an dan anak-anak miati kloear, koowe tida poenja doaa*^ . Tapi tida ada Janr ncnoo- roet teroes kepala militair sooroe soldadoo masok didalam roonah akan ambil oro,ng~orang Jang ada dl^itoe dan dibantoo sama politie agont ambil eatoe-satoo orang jang loeka didalam roemah dibav/a kaloewo,r.
Kedjadlan ada 4 orang Jang mati dan 20 orang Jang loeka diantara itoo ada satoe orang Jang loeka oangot, easoedahnja
sauipe dimana tjikrak djooga teroes mati, tel^ihnja mati dltoeroen^
kan lagi di bav;a maooek ke roomah, aoepaja dipelihara sama-sattia dengan 4 orang Jang tolah mati itoe.
Itoe orang-orang loeka Jang 19 orang dibavya diroeraah aakit Garoet, dan ada 24 orang laki tangkepan Jang tida loeka jang diteroeskan ka booi.
Pada djam 4 Bore hamba orang torooB poolang borer.na sanaa dengan orang Jang mlBti dibawa ko Garoet. üi halte Louwlgoöng
ötation TJibatoe dan station Garoet banjak oekali orang-orang Jang melihat.
xtoka sebegimana Jang telah teroendjoek diatas hamba orang oendjoek dengan seaoenggoehnja, hamba nommer 1 raenginget soempah dl atae djabatan aokarang, dan Jang nommer II brani di angkat aoempahy djoai^/a adanja.
Hamba berdoe^a orang, Garoet, 29 Juli 1919. lé. v-g- M, DJanbi.
2e • yr.g» H» Hidjadji.
Voor oensluldend aföchrift:
De wd, ^ouv^^omente SecretariB, -/ --'y^
" • ^ " — u , . . . , . « « „ „ ^ ,
Byla.^e ; IIa.>- Jlf«5hrirU_
Bohoort by hut aoor goholm, oigonhandig aohryvon van don RogooringsoomnisBarlB voor Inlandöohc on Arabiaoho
zakon van 89 Auguatus 1919 Ho. 456.-
Afsohrift van oon rokost van H. Hasan Arlp op 4 Juli 1919 to Tjimaromo aan don Aaaiatont-Rosidont van Garoot afgogovon.
Kahoondjook padooka kangdjong Asi:}i3tont-Rc8idc'nt
nagri G a r o o t ,. • Kaoolanoon djiaim abdi oondjook ooninga aaroh kapoong- koor parantoo njombahkon pioondjOok dina ping 24 April 1919, moüga a ja koornija dampal pangagoong raikawolao asih ka abdi.
Sinarong djiolm abdi njoiabahkoun doui snmbah pioondjook tina sakalangkoong koo aijoun koo sarat darapal pangagoong koo djooragan Wadana district L O I O B kalajan djooragan Loorah dooa Tji- kondal, bado maksa ngaboelah kana sawah djisira abdi, sakoor gaga- doehan djiaici abdi bado ditJalotjoran taandora, sinarong didjaga koo ponggawa distrik Loles aadajana, raalah ditarabah dawoohannana koo koomponi booat ngarooksak ka djisim a,bdi, souourna 2 pal paeagi.
Eta anoo earoopi kitoo parantoe widi ti dampal pangagoong noo djadi Wadana kalajan Loorah mangatoorna kitoo. Oopami loroB oon- d^ook noohoon, tou loroo oondjook noohoon, monggah djiaim abdi ti karoohoon doogi ka djlsini abdi soomoodjood talook ka darapal pa- ngagoong. Ooparai tou loroa^ maha djooroogan Wadana njijoun kawasa
öoröhgan tou toomoot sokoomaha dawoohan darapal pangagoong.
Monggah djisin abdi kagot, ti karoohoon doogi ka djleira abdi nombo ajouna mcndak d;)ooragan Wadana kalajan Loorah bade nga- rooksak kanoo djadi alsdi.
Sakitoo öombah pioondjock abdi, amoong arapoon aaroboo- roboo ampoon, mooga hav/olae aaih koornija dampal pangagoong ka djiöim abdi.
( w . g . ) Hadji tioohaiiaaiad Hasan A r l p . Voor o o n e l u l d o n d a f B c h r i f t :
DQ wd. Gouvorperojmta o o c r c t a r i ü ,
"•y . / •
. . f o c h r i r t . B y l a g e t TI b .
"*"*"^Qj,^^^^,^ ^y j^gt,' r'.öor i!;eh©ira,oisoïiho.auié oChryvon v«i don Aögee- ringucof-«mi3^'.ari^j v o o r Inl^mdücho an A r a b i s c h e zaken van P.9 Au- SUötuo 1919 lJo,45G,
V e r t a l i n g van hot r o k o a t van Il.llaDim A r i p , don 4don J u l i t o T j i - umreine door li, G a d j a ü a a n den a : 3 n i ö t o n t - r o o i d o n t van Geroot aanfiobodw.
Aon dan lïoer AöOiBtont-Reöidor-it van d»
l l a g r i Garo«5t.
H»t Ut/ v o r l o f . I k dool U e e r b i e d i g raode d u t , a a n s o 2 i o n ik v r o o g e r , d e n a4Dten A p r i l Jl.,Jiiy r a o d a (mot «on v e r z o o k ) t o t u gov/end h o b , i k hoop d a t h e t (hoogere )fao o t u u r ( t h a n o ) do g o e d h e i d z a l vrillon hobben lay g o o d g u n a t i g t e zyn.
Hiorby doo i k r/odorow e o r b i o d i g oen vorzook.,omdat i k org bovrooad ben v o o r de O n d o r g o o o h i k t e n van hot (hoogoro) b e s t u u r , n l . d e n h e e r v/adana van h o t d l o t r i o t LOl^a e^i don h e e r Loorah van T j l k o n d a i . Z y ^7lllon bc?-
Blag loggon op ijyne Bawalisj by a l do aar/ahij d i e i k b ö z i t v r i l l o n zy v i a g g o n a i o u e r k t o o k o n a p l a a t o e n , t o r w y i d i e r y a t v o l d e n a u l l o n bö\7a&kt worden door ds gohoolQ p o l i t i e m a c h t voji hot d i a t r i c t Löl©o».1a z e l f o
- zoo hobbon zy gozegd -^ z u i l e n d a a r b y nog s o l d a t e n konion; , ovor oön u i t g © 0 t r e k t h G i d van tweo v i e r k a n t e p a a l , om wy o n g o l u k k i g t o maken.O»
d i t a l i o s zoo t o r o g e i o n hobbon do -fodana on do l o o r a h ( n a a r zy bs?io.- r o n ) roodg v o r g u n n i n g g e k r e g e n van h o t hoogoro b o o t u u r .
Hötxy d i t a l don n i e t waar i . i , i k l©g or my by n e e r ,w a n t vaai ouds.
h e r hebbon myuQ vooroudoro on ook i k z e l f t o t heden t o e z i c h a l t y d ondoz-worpen ixm do O v e r h o i d . U a a r i n d i e n h e t n i e t waar iB,v/aaroo h a n - d e l t dan de h o e r '.-jodana o i g o n r a a c h t i g ön v o l g t hy n i o t do bovolon op van do Ovorhoid ?
V/at • my b o t r © f t , i k ben e r v a n Êoachrok'^:on.Vaj,i v r o o g o r af t o t nu t o o heb i k nog n o o i t oon v/odana &n oon l o e r a h a a n g o t r o f f o n d i o hunno o n -
dordanaii (de d o o r ium b o a t u u r d e n ) i n H ongoluk n i l l o n s t o r t o n . i3it vvenöohtö i k o o r b i o d i g modo t e doQlon.SloohtfS v r a a g i k d u i z e n d -
£3aal om ^Qr^lftoniotDOj^ü do OVerhoid ray ^aod^Uiiatig g o ^ t n d zyn.
(wg.) Hadji ;iOohöjaad Haoan A r l p . v o o r öonoiuidersd a f o c h r i f t j
D© i-;d.Gou><?^neif04ï>nto Goorotarls^,
,M}.2£è^-LMlï:Jl
/J
^^f»ohrlftx
Behoort by hot .ear sehoi., ei..nhandi, schryven van den Roseering.oommiaaarle voor Inl.mdeche en ^rabi^
echo Zaken van 29 Auguatua 1919 Ho. 4^6.-
Vertallng van eene verklaring, voor my op.eraaoJ.t door Radon aoehammad D^anbi, Adjunct-Panghoeloe by den
PrioBterraad t. üaroet, en KJai H a d ^ ^^oehamMad Hldja- d^l, Lid van dlon Raad.
Wy ondergeteglcenden:
1. Saden üoeha«.ad ü j a n b l . A d J ^ o t - H o o f d Pan,;.oeloa to S a r o o t . 2 . Kjal Hadji H l d j a d j t . U d van don P r l . B t a r r . a d t e G-.roet.
.toorton OP aaandag 7 J u l ! W W , Insovolge opdracht vc^
den Hoofd Panghoeloe, doaen v e r g e ^ o l l ö n naar io . P
. ^ r 1 « «M Hn'in Haann ©one vermaning t e doea T j l k e n d a l , d i s t r i c t LeXoB. oa HadJ-i ^i^^ ^
geven.
'ün2o bevinding wordt hierondor made.^edoeld:
A, om 8 uur 'a ochtends vertrokken wy van huie naar het atatlons ,y aanko..t aldaar ^ovondon ^loh daar roede de .edana van Boong-
boelang on de .aeiatent-Wedana van NangkaroekaJ niot lang daarna kwamon de Patih, de Wedana van Tarogong, do Aaslstent^Wod.xna van
Kadoengora on (verschlUonde) politieagonten.
Aangezien wy te laat vraren voor den trein van 8 uur, re- gelde de Patlh de zaak aldua : de Patlh, de Wedana'B van Boong - boelang en Tarogong, do Hoofd Panghoeloe en 2 poUtxoa.onton gin^
gen per auto vooruitJ ono twoëen, den Asai^tent-Wodana'a v.^
Kod^engora en Nanskaroeka. 6 politieasonten on 2 door do poll- tie vertrouwd, had^'^ werd galaat don trein .an 9-59 te nomon en op (roia-) aanvraag to reizen.
B. Nadat het station Tjlbatoo bereikt r/as, ging do troin niet verder, -y .ouden ««eten wachten tot 1 uur. Na beraadslaagd
te hebbon of het, m .r ga.n doorgaands trein wa., niet beter wa.
cm rmar te voei vordtr to gaan on daarby de spoorbaan to volgen.
4
wyl dat do kortstw afstand vras, be.^avon v/y ons op v/of» Onriorx^og
Zöidu do r, 33lyuoxi'c~V/eaana v-.-u;, rvoaounguivi ; -.jy raocton onzo oogon on ooron don koyt gövon, i4aar ik zag niemand voor wion mnn b.jvrfjosd behoefdü to zyn, da raonBohen die tusochön do .gtationa Tjibatoe on Lejuwigoöng voorby kwamon, v^aron gewoon gekleed on het v/ae niot
te zian, dut zy v/apans droegen waarvoor raon bovroosd bühoofde to zyn.
C, Na aankomst to Leuwigoöng namon wy don dfjsaweg die naar de kara^
poeng Tjiaaroffiü leidt. Thans kwamen wy hooi veel monochen togen on lloDon ^'^'' •^olo^ ^ot ons modo on aan don kant van den v/eg zaten on
atondon vool monechon) allon v/aren in gov/ono klnoron on voorzöo\'or v/y 2ion konden droegen zy goon wapens, 3j.ecm;8 keken zy allon in de richting van de kampoeng van Iladji Hasan.
Toon wy byna by de kampbeng van Hadji Haaan gekomen waren, zagen wy aan den Zuidkant tuaaohen de oawaha veel lieden die in d©
riahting vcin Hadji Hasan'o kampoong gingen; naar wy zagen waron ook de20 in gewono klooderdraoht.
£. Nadat wy waren aangekomen in de kampoeng, die gelogen is dicht by het huio van Hadji Haoan, ging de üssiritont-Wedana van Kodoengora ds trap op van oen huis, waarvan do deur geüloton v/ao. ucze werd daaoiyk geopend en hy gaf bovel om geen ieuren te sluiten, aan mn^
kon laat allo monsohon voldeden.
Terwyl ik nog in diu Kampoeng liep, ^^ïn^^en (eenigo) ;/,ol- daten my voorby, die my vroegen om te mogen paeseeron.
ffi. Toon wy by hot erf van Hadji Kaaan aankwamen, waren uuax- roe... _...ozig do Reoident, de Aasi.tent-ReBidont, de ^Regent, de Patih, dö HoofdpanghooK^e, do Wodana'a van Tarogóng en Boongboe^ang on militairen, dio roGd« geordend stonden, de helft gericht naar het Hoorden, naar het huio van Hadji Hasan on de andere helft go- rioht naar het Zuiden, naar de in de nabyheid ataande v.oningen, ook zagen en hoorden wy op dat oogenblik dat de Regent Hadji Gadja- li don raad gaf, om Hadji Hasan zioh te laton voegen naar de woneoh van den Resident (het hoogo Gezag), doch hoewol Hadji Gadjali tot
drioraalon
driomalen toe hot hi-..i3 bln.r)>../g,j,,'i^, ^s . aajj- Hacan te roepori; wildo deze maar niet komen; vendor zagen wy Bienschon aan den ran/*tvan do karapoeng van Hadji Haaan aan do Zuidzydo en aan de kant van liet huis v/aar ©on rustbank etond aan do Oostzyde, waren zeer veol men-
Bchen, allen droogen aleoht» hunne gcv/one kleeding, en voor zoover to zien was hadden zy geen wapens by zioh.
F. Nadat de Resident in het Nederlandsch gesproken had met don itoBi3tont-Re aident en den Regent, kregen de politieagenten last om da monrïohen by do ruetbank dicht by het hui a van Hadji Haseji te doen v7Cggaan en daar niet te laten blyven, v/aarop allo monaohen daar
vandaan gingen.
Niet lang nadat do zo aenachon v/aren woggogaan^ schoten de militairen in de lucht, waarna raon de mensohon binnen allen gezamen- lyk hoordo dikkirron. Do Rqsident gaf daarop wederom aan Hadji Hasan bevel om naar buiten to koraen, opdat er goen onheil zou goechieden, tot driemalen toe, doch zonder resultaat, waarop weder word geocho- ten nu door hot dak van Hadji Hasan'» huis. Ook toen hoordo men do menuchen nog allemaal dikkirren. Vorvolgene W(.rd voor don dorden keer gei3choten> nu in hot huis van Hadji Haaan. Ditmaal hielden de monsohen op hot dikiren. Daarop golastto de bevelhebber der mili- to.iron den wand van Hadji Hasan's huis aan do Ooatzydo vfeg te broken. Nadat de bultonwanJ w^aa v;o£gobroken, namen de militairen oon ötuk van oen kapckboom on rameiden daarmede de deur aan do Ooatzyde open. Do Regont ging daarop dioht by de deur staan en riop: "Vrom7©n on kindoron jullie raooten naar buiten IcoPien, julllo hebt geen aohuld" . Maar or wa» niomcind die dit bovol opvolgde, waar- op de bövolhebbor der militairen den soldaten hot huis deed binnen- gaan om de monaiihen die er in waren te halen en geholpen door de
;''l-;i-leagonten haalden zy do in het huis aanwezige gewonden één voor éen en braoht-en ze naar buiten.
Er waron 4 doodon en 80 gewonden, waaronder één zwaar ge- wonde, die, nada-t, hy op oen kar waa gclsgd, dadelyk stierf, waarop zyn lyk W6d«r hot huis ward binnengebracht, opdat hot mot dat van do 4 andoro doodon gozamonlyk zou kurman worden verzorgd-
DG
(/^y
CO 1^ g e w o n d e n w e r d o n n a a r h o t z i . k c n h u i B to G a r o o t g e - b r a c h t o n or w a r o n or 2 4 m a n n o n , ongei^v^c o
n a a r de g e v a n g o n i s w e r d o n g e b r a c h t .
Om 4 u u r 'B n a m i d d a g s k o e r d e n wy h u i s v a a r t s t e z a m e n m a t de m e n B o h e n dlo n a a r G a r e e t g e b r a c h t m ö a a t o n w o r d e n . B y do h a l t « L e u w i s o ö n g / on de a t n t i o n a ' W ^ a t o e o n G a r o o t w a r e n zeer v o o l m e n s o h o n dio took©kon»
H o t b o v e n s t a a n d e h o t b o n vvy n a a r w a a r h o l d opgM.-^-'.l'-t, Ik n u ^ m o r 1. s e d a . h t l g a a n d.n e o d , a f g . l a g d b y do n a n v a a r d l n , . y n o r
t e g e n w o o r d i g e b e d i e n i n g o n n u ^ o r 11 b e r e i d o n een o e d a f te l o g - g o n .
G a r o e t , 29 J u l i 1919 W y
1. (w»g.) ik' Djanbl.
2 . (w.g.) H . H l d j a d j i . V o o r e e n o l u i d o n d a f s c h r i f t :
Do w d . Q o u v o r n e m e n t s S o o r e t a r i s ,
.x'>-
,^?7,/ /
^ • • ' • • •
. - ^ " V <!fc:i
A f o o h r i r t . Byla,^*: I g . l ö h o o r t by h e t zoor s o h o l r a , o i s o n l i a n ü i s a o h r y v ö n v a n d m ü o g © » - rlngnoorai.ii;3.iariü v o o r Inl...,ndf;tcho on A r a b i o c l i o '/.a'con van '--n A u g u s t u s 1019 Ilo, 15-1.
U i t t r o k o o i u i t h o t .lo/i^latar doi- b o f . a u l t o n v a n d e n D l - r o o t o u r vfin i j l n n e n l a n d f i o h D o o t u u r .
MO. 1 0 9 5 / C I I . B a t a v i a , <: y^uguntuo 1 9 1 0 .
DO Diroctoui-^ van B i n n o n l a n d e c h D o r a t u u r , G o l o z s n ;
I . h e t t o t do R ü g o e r i n g g ü r i o h t v 9 r 2 o ö ; , : u ö h r l f t , g ö d a g t o o k o n d G a r o ö t l o A p r i l 1 9 1 3 , V a n u a d e n Voo.aonggoong l i a n g g a i j o o r i a i ^ a r t a L»ga>,7a, r o g o n t
v a n G a r o o t , r o a i d o n t i o p r ö / m g e r R o g o n t . ^ o h a p p o n , h o u d o n d o vor^^oojc oia zyn naa.a t o wogon v o r a n d e r o n i n d i o n Vfan '^'ivria M i r a Tanoo D ' i t a r ^ ; I I , do t o t do u o g e o r i n g g e r i c h t o b r i e v o n :
a , v a n d<^ U ö o i d o n t d o r P r o a n g o r R Q g e r t t s o h a p p o n vm ??0 J^^ii 1^1*^ i ' o .
140/Gi^üot h y t d a a r b y i n a r a o h r i f t o v o r g e l o g d z o ö r göhoim s o l a r y v u n vf^n d e n itogoöringDCöii-ii^ifSBaria v ó ó r Inlandf^^oho on A r a b i o c h e z^'.ion vavi d e n X9don d i o r laaand No, • 302 ( o i g o n h a r u l i g ) j ,
b . van g o n o o a d o n Rogooringf.'iOoJ'nraiöii'aria v a n 5 j u ü 1918 H o , S'^.l;
G o l o t op h o t G ouv o r n on on t.o b o i u l t van 10 A p r i l 1905 ]]o . 3 5 ( 3 1 a a t D b l a d i! o . 'VIP, ) ;
ü v o r w Q g e n d o ^ d a t de verzQokov op grond van zyno a f o t a n i r a i n g go@n a a n a p r a a k Iran d ö o n g o l d e n op don naam ''"ïïfcra T a n o e D a t a r ' ' j
HEJSPT BEGLOÏElï:
A&n i i a d c n ï o o ï n o n g g o o n g danr.QH ; ; o o r i a K a r t a L^fi'V••^a voornoorad mede
t o d o o l o n j d a t a a n 2;yn v o o r s j c h r o v ö n v e r z o o ï r goon g ó v o i g lean \7ord6n g o g ü v o n .
U i t t r o l t n o ] d e z o o v o r l o o n d ami den H o g ^ o r i n g o c o f a j t J i o B a r l e v o o r i n l a n d a c h o on A r u b i o c h o zaAen t o t i n l i c h t i n g .
A o o o r d o o r t raet v o o r o c h r o v o n R o g i ü t o r j pQ b o o r o t a r i a v a n hot d o p a r t o n o n t v d . ,
(v/g.) O m ö o t s .
•'• o o r o ^ n e l u i d ö n d a f o o h r i f t t j-^a^ • Dö TKl-r Gou^^ojpi-maontfii ^ o c r o t a r i t : ; , don H.«P-ooring/3COiru:iirioariu v o o r • ^y-" 1 / /
ï n i c u a d o o h o en . ' t r a b l o c h o t a l i a n . A-" " "' •"' *
hfdGlwlttina, By 1 a g o : I f.
Bohoort by i;ot ^ o a r gohoiraj, o i g i i n h a n d i g acliryv on van d«n iiegüöringcjcoiaaioöori» v«or I n l a n d o o h ^ on Ai^abl-
Qaho zakon van ?><). Auguotua 1919 Ho,, 45(i,
iRoaidontio
Pro angop-iliü g e n t achappon •
i a n d o o n g , So J u n i 191,3.
I3o, 1 4 0 / Q .
ii^ylagon: 5 Q 0 h 0 i m.
d / t Rogöorinif;a c o i t m i a o a r i a v o o r I n l a n d e c h e on Arabiaoho z a k e n .
I k hob do oor UVTO E x c o i l o n t i e h i o n i o v o n s aan t o tjiöd^n h o t v o r z o o k o G i i r i f t , van Radon Tooraonggoon^ Rangga. S o o r i a K a r t a l,©gavm, r o g o n t , van. G a r o o t , g o d a t o o r d . 10 A p r i l 1913>, houdtjnd© h o t v o r z o o k h&iü. t u v.srgunnon, z l c h t o nooKion on t o üohryv<!ai Radon T o o - raonggoong A r i a v;ira Tanoo D a t a r .
Evonaia do Rögoerlni^sooKiraiaoaris voor j n l a j i d u c h a an Araliiacho zaken> wiona n a a r a a n l e i d i n g , van myn vorzook on r a a d ontvangen b r i e f van 19 jxmi J l . iTo., 302 xaot h o t d.aarin a a n g e - . h a a l d achryvon von den a i g a i s t o n t ^ r e n i d o n t , van Garoot van 3f;
i-iOi t v . Ho, 3 6 / G I n a f n c h r i f t modo h i o r b y ^aan^bon Ik van ©oentog d a t o r a l i o rodonon zyn oa h o t ovonlJOdoold vbrzook a f t e wyaon.
Y a l t h o t t o c h aoor t e bot^jyfoion of hot woord ''Aria*' , i n don d o o r v o r z o o k e r bogoordon s o o l a o h t s n a a r a &mi a d ö l l y k p r a o - d i o a a t XB, hy kan dwarop kj-achtona a f s t a r u n i n g aanspra.ak. a a l ï e n , t o r w y i hy nog n i o t i n aanmorking k o a t voor do too'.conning van h u t g o l y k l u i d o n d o ambtolyko p r a o d i o a a t . ,, ,,
OQk op don faraiiionaara Wii^a Tanoo D a t a r kan R,ad9n t o o »
•aonggoang Uangga S o o r i a Karta. L ö g w a , oa do door o r . Hazo-u
g(?ndgrado rodonon, volgo«,ö do t r a d i t i e ^o^n daugdoiykd a a n a p r a k o n d<»on gQidon,
^^ mar Zyno E^xiOQllièntiö ddn öouveimciyr
öonera,»! van l ï t d e r l o n d s c h - I n d i ë ,
Y/aar dorlialvo do r « g o n t VOÜ-^ GarooL falylcbaar h o ö f d z a - koiyl: OD zyn bo!:ondo o o r z u o h t t o bovrodi.'son d i e n i n do Goondaio' don zoo hoog g o o c h u t t o n n a a n .„'onocht t o v o r k r y g c n , zonder d a t hy d a a r o p o o n i s r e c h t h o o f t , alth^ino n i e t v o l g o n s d« t r a d i t i o , üoon i k U^70 t l x c o l l o n t i o o o r b i o d i g i n ovor^/eging t o taooton govon
afwyaond op zyn ondorv/orpoiyk v o r z o e k t o boaohild^on.
jBo R o s i d o n t , (v/g.) Do 3 t u o r ; 3 ,
V?oltovrodon, 5 j u l i 1913.
110, 3 2 1 ,
G o h o i J'a.
Vjaar i k don Rooidont dor p r o a n g o r - R e g s n t o c h a p p o n oin~
t r o n t do o n d o r h a v i g o aangolOgonheid r o o d e v.an r a a d clionde, mogo h o t ray v e r o o r l o o f d zyn thani.^ o o r b i o d i g t o vorv;r^on n a a r da,t a d - v i o 0 , waaraan Vi n i o t a hob boo to voogon.
DO RogooringBCOMniooariri voor i n l a n d o c h o on A r a b i a o h e zal^on,
(v/g.) G . A . J . Hazou.
v o o r 0 0).if3luidende a f a c h r i r t o n ; Do wd, GouvornoraGnts i ] o c r e t a r i B ,
^ , ^
.^/ y
/"•
- i — ^ i i - w ^ ^ ^ ^
Aan
Zyno Exoo11ontio don Gouvorneur Goneraal
i l o d o r l a n d ö c h - i n d i ö .
_ _ „ ^.. ^.^ IM'
C a h o o r t by n o t ^oor guhoUi, o i f . o n t o n d i g «chryv^on va., ^ E o g . o r i a s 3 0 c a . l . . a r i B voor i n l a n c l . o h o on A r a U o c h o zalcon van 29 jVaguHtuü 1919 u o . 46H,
/ /
i ï o , öO;5.- W ö l t o v r o d o n , 19 JUlU 1 9 i n .
2oor öoholra.
e i g o i i h a n d i g .
Ondor toriAgaanbloding dor b y i a s o n vaii Uw g o h ^ i "
,-^ • A n -vin I O A / O iiüb iK do oor UUEdG. h o t v o l - öoliryvon van 30 i.oi j l - iJb. l?,4/bf nu" x,.
gondo b o l ö o f d aodo t o d o o i o n .
^ d r o s a a n t toogint zyn v o r z o o k e c h r i f t r.ot do nododoo- U n s , d a t hy .,oo.7ol van Doodora - a l « vm v a d o r c z y d ^ af n t a n t u i t h e t R u g o n t o n g o o l a o h t " ü r i a H i r a Tanoo Datar'^ ön do^t d a a r
l e t s l a t o r op v o l g o n , d a t h o t v.oord ' A r i a ' * , hot^.olli I n d i o n naai. v o o r k o a . , goon p r a c d l o a a t , door dü Uogoorlng toogo^^ond, b e d u i d t , doch gohoal on a l by don goni a c h t ana arn SVria i J i r a ï a n o a Datcu^' b o h o o r t ,
Ovor h o t gobruilx van ''Aria'' u o r k t :a-, i,, '^C, van.
don florg i n h o t door don a a ^ i f ^ t o n t - r o o l d o n t vm Garoot ac«igo- h a a i d ^7ork op, d a t h o t oigoniylc oen a n ^ t o l y k p r a ö d i c a a t l a ,
doch d a t t)r t o c h o n ' i o i o f a p i l i ö n zyn, v m a r i n h o t vo.. oudB a i a oon udollylv praodioaafc govoord T?ordt.
Dat i . e . ''Aria'- goon a d o l l y l : p r a o d l c a a t l a , b i y l t t u i t h o t f o l t d a t h o t n i ö t op a l l o zoor^B van d o n z o l f d o n v a d o r o v e r -
g i n g (:.wn v c r g o i y k o b . v clo t i t u l a t u u r von do tv/eo zoon5 va^a Ulara Tanoo D a t a r I I I ) * Oo^c h o t b o n t a a n van aon f a n i l i o m i a r a
' ' A r i a rC''l7dQör^dQn r o g o n t v o r a t r o l c t o v o r k i a r i n g v^n do d c o l o n i i ; d o 7 . o n mafa 16 g r o o t c n d o o l a o n ^ u i . t . Doch, . o o a i a I h r o o d .
ho?hlaUloiyl: gologLt.id had op to f f ^^«-'/^^'^['^ ./^^/.^^rfCr
öchü OU uoondanaQooho oigonncuian b o t r o f t , van ' t 3 t . ^ d imt lor
^ S l ^ o r i n g aith^ona do otjrtaolosisQha b o t o e ' c o n i ^ van J^^:f^i^^5;^;f^'f o i o n n t e ï i o n d o dooion n i e t van gotTlcht, on ïcor.t ^o^ f o o h t ö a a n öT'é'- b c d o o l i n s . woXlio by ' t kloiion van oon b o p a a l d o n naaj^ voop- K L ! DT§^-è^è6l^lng/i-.iot do r n o t i v o o r l t g o r b y , 1 . ovonoons i n h o t r o k o . ï t u i t o o n g o z o t .
don a^mdont dor proöngor
• ' n r i u V7ira Tanoo Datur'-' a o o t ../ordon onokond; tmaur» u i t D'r. P%
do H a a n ' a z o r g v u l d i g s^tiooumontüord Xïork '•'Priarigan" mu^, v/ordüi' - gouat-üct (uün z i o v o o r a l b l z , im v . v , v.in hot o o r s t o d o o l ) , dat do v/lra Tanoo Di^taro aira llogonton van T j i a n d j o o r z i c h o i o o h t a
^'Aria'- nooradon t o t d a t zy hot r o c h t vorkrogon h e t p r a o d l o a a t
" A d i p a t l ' ' t o v o o r o n . Hot tooi-unaais b i y k b a a r l a ^ o r g o a c h t o ''Aria"
l i ü t o n zy d a a r n a achtorwogo: v/èl con bov/yB d a t zy z o l v e n h o t a l u oon ambtolyli p r a o d i o a a t guvooldon.
B o t r o f f u n d o don naam '••Jlra Tgnoe Q a t a r kon hot volgondo wordon opgoaorlct.
Haar hot e c h y n t Jcufmün i n d o r d a a d dozo on d o r g - o l y l i o naxaon i n a o o v o r r o rain of raoor a i a o r f o l y k boochouv/d v/ordon^ d a t v o r o c h o i d o n o a o h t o r o o n v o i g o n d o afutaniKiollngon u i t oon bopaiild R o g o n t o n g o o l a c h t dion naaia aannotnanj. zoodra zy i n h e t van ouda
• ' • I i m a t i ' ^ M H i n «Il I ••> III i i i i i i i m i l m » i i n M m\ n i W i nmm'Mii i iiiii i n li • '
a a n hun h u i a ver bondon rogontaclxap t o t r o g c n t b cti o or.id v/ord 3n (zoo h o o t t o n b . v , do r o g o n t o n von SOokapoora v r o e g o r ;?tood:.!
v,'iradod;;üi,\ - '/jio do Haan Pr:' v •. m b l z . q^i - on d r a g o n dio van iLobooiaon nog a i t y d don naarj Aroong B i n a n g ) , Dozo nanon v/arun duo ooropronjielyl: voorzoovor i i : hob knamoii nagaaji n l o t a l l o o n vorbondon a a n do afetaioning doch v o o r a l ook aiui oon . b o p a a l d o n r o g o n t o a o t o l ^ i n d i o n z i n d a t a l i o o n d i o zoon don bo\7Uaton naaia v o o r d o , d i o - on n a d a t liy * ayn vaUor I n h o t r o - gontccliap van zyn g e a l a c h t VR^Ü o p g o v o l g d .
Do R o g o o r i n g a b o a c h i k ' : i n g van n i^iocoubor i q r ? ITo, ir,, waarby a a n don r o g o n t v;nn Liwbangion, Radon Toononggoong w i r a Ne- g a r a , vorgund \/ord z i o h to nooraon on t o ochryvon ''Radon Too- uonggoong A r i a './ira Tanoo D a t a r % l y k t ny dan ooi. u i t uon oo,--,,-- p-ont v.'^i h i a t o r i > . on t r a d i t i o n i o t gohool to v o r d o d i g o n ; doch d i o r o g o n t utando tonraineto i n r o c h t o ra;innolyko l i n i o af van do a i oudo llogonton van T j i a n d j o o r , adroauanb d a a r o n t o g o n t o o l o c h t i n do vrouwoiylio l i n i o oon /Td^atoiiDaoiing u i t d a t g o e i a c h t , z o o - d a t ook roodö op grond van zynti af ö t a r ^ i n g hy op don ndixta \nx-a Tanoo D a t a r n,h.v, «oon a u n o p r o a k kan u a k o n .
I l a t u u r i y k a t a a t ))ot dor Rogooring vry don adrootu-mt t o v o r ^ j m o n don govraagdon naai;! t o v o o r o n , ovongood a i c ay n e i
<ira^on van o l k o n a n d o r o n nsyaa fcm toootaoï^, doch n a a r myno woo^
n i n g
/.O
n i n g b u a t a a n o r a l l o rodonon 0^2 h e t vorso:dc o.f t o ^vyzon, '.7aar h o t h o o i gobaaoord t o zyn op t r a d i t l i o , a o o t hot n . h . v . oolc u i t s l u i t e n d }^^tji2iJ^ojr;S}^ boochou^d nordon on, goiyk bovon u o r d a^mgotoond, volgcn;:i do t r a d i t i o krm a d r o a - 0 a n t op don go^vonochton n a ^ a n i o t goon dougdolyko a a n s p r a k e n doon go1don,
zoor './aarochyniyk souden aolfo vol o lodon van
do Pro.angor Rogontongoolachton, in do oornto plaato 'iic uit hot huio '/ira Tanoo Datar zolvo, ornotig bodonking hobb>.m togon
oono inv/illiging van ji.t ondon'-orpoiyk vor:^ook.
Uaar rayno ovortuiging ia hot ongotrryfold do boao^iing vrm don - by vorüohoidono lnl:md3cho anbt3n.ai-.3n ain hoognoodig
bokond Qtaajidon - rogont van Garoot, ou zyn aanzien to vorhoo- gon on yyn oorzuoht t) boyrodigon door hot vorkrygon v.on oon in do prcjangor by/.ond..r hoogfioachmtton on ochior hoilig goachton
naain.vmarop hy volgono do oudo traditio fcitclyk goon rocht hooft.
Ik toükon v.a.n.hiorby atxxi, dat hot voronstaondo gohocl hot govoolon woorgocft vrm onkolo^ aanzionlyico Soondanoozon, dio
ik tor zako raadploogdo.
Ton nlotto kon Ik niot nalaten UHEdG. doolgonoot to aakon van nyno verbazing, dat juiot in do zon ornotigon tyd, v/aar-- in hot üODtuur zulko gox;iohtigo ooononiöcho boiangon van do bo . volking hooft to vorzorgon, do rogont van Garoot luot on rjood hooft Irunnon vindon om do ilogooring laotig to vaiion not oono
ydolhoidnk'iostio aio do ondoraorpolyko.
Romu^ioorond voroorloof ik ny U to adviaooron der Ro- goorlng in ovor/oging to govon» op hot bo-mato vorzook af-/yzond tu büuchikkon.
DO RogoorlngJicofflraissaria voor Inlcmdocho on Afo-blöcho zaken,
(v/g. ) G*A.J . Haz.n-u v o o r o o n s l u i d o n d a i ' o o h r i f t -
DO '.7d. Gouv-SHf^noDonts j o o f o t a r i o ,
x" 4::^'' ^
. - • ^ > , (<\ /
Behoort by hol zeer ««hola, «.Igonhandig Bchryvon van don Uogocrin,'^oco.aai..:3aria voor miandache en /u^abiBOhe zaken van r^9 AugUotUB lOlQ Ilo. 45^.
llo, 104/G. Bandeen*, 30 Uei 1910.
i^yiagan: 4.
G E H ïï I J'-i
II: hob do oer UlIEdG. h i e r n e v m i s . raot b e l e e f d vorzoolc om t o r u g . o n d i n c , aan to b i o d o n h e t v o r z o e l c o c h r i f t gedagtoal.ond Garoot 1.0 A p r i l 191^ van Rad^n Toenongsoong Tlangga ;.ioeria K ^ r t a hegar/a, rego^.t v:m Garoot houdondo h o t v o r a o p k z i c h t e mogen n o e .
u^n en cchryvon Radon Toemenggoong A r i a vjira Tanoo D a t a r , v o r g o ^ z o l d van h o t torzalco h a n d e l e n d ^ c h r y v e n van den A a s i o t o n t - R o a i . dont van -^^root van !.^t^ d 0 z e r ilo. 3 6 / G , w a a r n a a r t a r b o U o r t i n g vorv/oaon ).iogo \/ordOn.
A a n g e s i e n oo-c i k n i e t zou kunnen u i t m a k e n of do g o - a i a c h t ^ n a a n i vrm do door vor..ookor bodoelda v r o o g o r o r o g o n t e n i n d e r d a a d raoot l u i d o n A r i a Wira Tanoe D a t a r , z a l i k d a a r o n -
t r o n t gaarno Uwe a e o r d n g v e r n e n a n .
Do ROöidont, (t,7g. ) do j t u o r s .
Voor o e n y i u i d o n d af sohri-ftr Do \nl.GouvornoL^onto s o c r o t a r i a ,
* . « » i ^ ' - *
Aan
d«n RogoeringöcOi.uaiüfiariH v o o r Inlandfjchö en Arabioo)ie aakon
t e
W«3ltovrodon.
|!yia;50t X o AfüoUrift.
i\uguütua 19X9 1)0 • 456.
Garoot, 3;^> Uoi 1918.
'iio t 36/G»
lU hob do o»r üHEdG. b . l o o f d . . n t . Mca»n i » t v o r z o e . -
K . . , S a . o e . l . K a . t a . c s a « . . r.,.n. . . n G . r o ^ t , . o t a , .yXason en .on afacl^rlft . » .yn . o s o l o l d o n d echryvan dd. 10 April Jl-Ho.
113,,/a. noudondo het ver...oo.c . t c h te « s » noo.on en ==nryvon Ha- den Tooiaonggoong Aria Vllra lanoo D a t a r .
v „ r z o e . o r toont . n de . y . y . relceet o v o r s ^ l o ^ d . . t . * o c «
• . a n d . t ny zoov.ol van v a d o r . a . 3 v»n aooa.,-..ydo a r , t a , . t u i t , . . ro6onto„go.UaolU , n r a Tano» 0 a t « - of Aria .-.Ira Tanoe Datar.
1„ opyt v-«. by v o r e o h i u o n d , p , r , e n e n s'dane navraag «
. . t . y m o t . o g o x y . vaet t , . t e X l e n c . inderdaad bedoeld, s " l " H t , .
U . . a r , waarby Aria a l e oon a.bteiy>: of a d o l l y ^ p r . o d l c a a t voor d i e n naam güvoard mocht t/orden.
T 111 r vin den Bori? öanen goot old boo It- i n hot door ur-. L.W.C van aoxi a^^-h
,,orl:. -DO l„la,^d.ohe rc„,gen on t l t e x e op Java on .adoora-^ u U g e g e - von in XSar. n o o . t do=o goXoorde. „ a a r hy hand.Xt over do Proe»,,er
on !;raw»,ocho adel (nag. 1,). 0™ zoKoron i n imZ ovorlodon Adl- patX vara T,«.«o ü a t a r , due .onder v o ^ o X d i n g van het praodXcaat , . r l a . OP pag. 1 . van hot .oXfdo hoo,»or,c dooxt ;Ii-. van don Borg
1 .,1' -..-.T inhVnivl: n r a o d i c a a t i o , zoo oohter modo "ofochoon ,vria olgonXyL aon aubtoxyi. .
. y „ or toon on^olo f c u u l l i e ' . , , « a a r l n hot ..n oude a x . oon adoXXyU p r a e d l o a a t «ovoord wordt. Do ooreprong va.. d i t g e b r u l . Ie o o h t e r o n . . . o r . ^ . zoodat hot „ox « g o i y l : > - . y n dat do i n r e c h t o l l n i o , « .
oilcaar . f e t a ^ o n d o . i l r a Tanoo D a t a r ' . .IXon h e t p r a o d l o a a t Aria govoord hobbon, zonder dat d . . a « l t afgoXeld zou ta«re. worden tot
car
. e n uoBidont der preansor-.^ogontBchappen,
\
.>r^.M - l i r a V a . - -• ü ^ t a r b ü « t a a t .
D a t don v o r l g o n r o s u n i , , , , - , „ . p a . OP z^m , 3 7 1 don n a a . d r . , o n d o ^^^ ^^^^ ^^ ^ ^ ^ ^ ^ . ^ , . . . o l : . y a o u v o . n o . - . n t a . o ^ X U t t v . . XI DOcou -
..n t o ach-ryvon Raden Toomong&oo^.-o
- - - " - - ^ - ' ^ ' - ' ^ ° ^ : : : ; ; ; : . . . n . . . . ^ « - - -
„ a a m A r i a Taixco ü a t a r . .lOftOiyL „ o r d „ „ , , , , t e n of b . - , ,t on not, vom-ün v a n p r a o d l c a t o n oi 1 .. v^M A ' i c x r o n d i e n o t o-l D r o g o n , a t o n d o r goon b e z w a a r huia„ na, r> j ^ r o
. . . 1. 1 n i o t v a e t r i t a a t d a t o r oon f a ^ a i H o
Wuar h o t d u a n , b . . a . n . o i - . r n t - u m i n r , ,.-r.r.nni'Gr I c r a o i i t o n o aTotuüii-iins
, r i a W i r a T a ^ o o D a t a r b o ^ t a a t . do . u x . o o . o r
h . t adüllY^v p r a u d i o a a t A r i a , , ^ v.ooft t o t Hot v o o r o n v a n h o t a a o i i y - i
ii-üon r o o h t h o o i >- ^Q>^ u-^ ^ r>rt#Ai « . f nrAhtfii .'v u r a o d i o a a t A r i a asj^ F
, c . , « « . o n 1 . on v o r . o o . o r n o , , . . = t . n
^v. t n r ' i o d i o a a t , moon i^-^ >-• ' '-'^
t o - . o r d o n t o t t o o l t o m l n s van d a t n r a o d l
1^ t . n vol 10 m t . u i l l i g o n o n z o u 1^ O H . . * . . . . a o n . d r o . . a n t . v o r . o o K t o n . o n . ^^^^^^^ . ^ ^ X i C t i n s e n
b o l o o f d i n o v o r w o g l n g . a i i o " 6 , ^ . v - r t o r zaUo v o r l o ^ e s o n Icunnon . o r d e n , t o , a i l o n
. t . rio:.non on t o e o h r y v o n R a d o n x o o u ^ n g t o e t o o t a a n z i c h v o o r t a a n t o n o o ^ o n on
g o o n g a a n s s ^ V/ira TanOO D a t a r .
DO A ^ ^ a i r a t o n t - ^ R o a i d o n t , ( w g . ) Van V?üoldoron*
v o o r o o n a i u i d a n d a f o c h r i f t -
DO Y/d. G o u v o r n c w o n t ü s o o r o t a r i » , .
.<^.
1
. ^ ' • ' ^IX /
Byla^gjü t 1°'.- Af s5ohrift
' /
No» 1137/8.
L^mpiran II.
Bühoort by hot zoor gohoim, •jifr^^^nhandig sohryvon van don Rogooringooomraisearl» voor Inlandaoho on ArabiBoho zakon van 89 Augustus 1910 No* 4'Tft-
Garoot, 10 April 1918.
Dongan hormat boreama ini oaja raompcrsojabahkon ro- keot boo wat Sri Padooka jang Diportot^an Bosar Gouv^irnour Genoraal, dongon aatoo larapiran dari sa ja oondirl, .jang ciak- 0Ondnja aoohoonkon ganti nama "Radon Torjmonggoong Aria Wira Tanoo Datar, mongambil tooroonan dari vooroud^'-rB jang raondja-
di Rogont di Tjlandjoor-
Maka mongartinja nama Aria Wira Tanofj Datar^ mo- ngambil dari Kavvi Javaaneoh-Woordonbook Toowan C. F. Wlntor Sr. Jaitoo J
Aria ««. boear.
Wira ;•: aonapati.
Taix>ü = tooliean atau mangel.
Datar ?= tida.
Mondjadl maksootiiija nama itoo "Djadi sonapati bc*
sar tida dongan toollBan" (tida dongon angkatan - atav/a mongang- kat flcndiri).
Olch karona domiklan dongan hormat raoohoonkon portoo- loongan Kangdjong Tooan soopuja ditorooskon kopada jang wadjib dongon ^natig advioe,
Boopati Garoot, (w.g.) S. K. Logawa.
Voor oonaXuidond afaohrift?
Do Oommloa, j a n g t o r h ö r r a a t (T-T.S.) Jvliohol.
Kanp-djong Tooan AOsiatoiit RoBidont
G a r o o t . Voor e e n s l u i d e n d a f a o h r i f t :
" i , . I ! • • • & • ••• • 'i 11—111 I I II w i r —
Do wd' Gouv:.eri>ómottt&-4joorotarla,
.«fc=W!-r""""'
