BALKBRUG: PRACHTIG REESTDAL

(1)

BALKBRUG: PRACHTIG REESTDAL

BALKBRUG ROUTE 12 km

Het Reestdal: wandel door het oeroude beekdallandschap langs het lieflijk kronkelende

grensriviertje de Reest en door maar liefst drie natuurreservaten. kijkheuvel Takkenhoogte geeft zicht op het Meeuwenven, op de Wildenberg dolen schapen en grote grazers, de Haardennen kent stuifduinen.

Landschap Overijssel i.s.m. de Reestdalgroep.

(2)

P A30 A30A31A31



A41 A41

A43 A43

A44 A44

A42 A42

A38 A38

A34 A34

A33 A33

A27 A26A27 A26

A22 A22

A21 A21

A20 A20 A19A19



A23 P A23



A25



^P A25 A28 A28 A29 A29



¹²³

4 5

6 7

8

9

10 11

13 12

14

15 16

17 1819 2120

22 23

24

Balkbrug: prachtig Reestdal

Balkbrug

(3)

Balkbrug: prachtig Reestdal

Hoe kom ik bij het startpunt?

Startpunt: P bezoekerscentrum De Wheem, Oud Avereest 22, 7707 PN Balkbrug. OV reiziger: Lijnbus 29/83/31 stopt bij de halte Balkbrug centrum. Stap uit, volg de borden 'voetganger' en de aanlooproute (oranje lijn) naar knooppunt A19, A20, A21 tot A22. Horeca: voor de OV reiziger in Balkbrug centrum en onderweg bij de campings aan De Haar. Hier kunt u de route 'Balkbrug: Prachtig Reestdal' ook starten. Uw hond mee? Een alternatief pad (oranje lijn) op De Wildenberg. Lees de instructie.

1 Bezoekerscentrum de Wheem Afstand tot volgende punt: 50 m

A30 Wandelkeuzepunt A30 Afstand tot volgende punt: 40 m

2 Begraafplaats Oud Avereest Afstand tot volgende punt: 30 m

3 De Reestkerk

Afstand tot volgende punt: 30 m

A31 Wandelkeuzepunt A31

4 Bruggetje van Bartje

5 Wandelnetwerk knooppunt 39 Afstand tot volgende punt: 700 m

Let op: natuurreservaat De Wildenberg is verboden voor

(aangelijnde) honden (zie bordje). Volg de markering (oranje lijn) rechtuit. Op de klinkerweg linksaf, wandel tot knooppunt 41 en vervolg rechts de hoofdroute.

6 Natuurreservaat De Wildenberg Afstand tot volgende punt: 1,2 km

7 Takkenhoogte

8 Mysterie Takkenhoogte

9 Meeuwenveen

Afstand tot volgende punt: 1 km

10 Wandelnetwerk knooppunt 01 Afstand tot volgende punt: 100 m

11 Spookmeertje

> ontdek meer op de volgende pagina

(4)

Vervolg route

12 ^Holtberg

13 Rustpunt Rabbinge

14 ^{Den Huizen}

15 Historie Haardennen

16 Vipera verbindt

17 Oude verbindingswegen

18 Halte Balkbrug centrum

19 Geschiedenis Balkbrug

Afstand tot volgende punt: 1,5 km

20 Geritsel in de struiken

21 Camping Si-Es-An

22 Camping 't Reestdal & Outdoor Afstand tot volgende punt: 30 m

23 Natuurspeelontdekpad

24 De vlindermuur

Einde van de route

(5)

Balkbrug: prachtig Reestdal

12 km

1

Bezoekerscentrum de Wheem

Even opwarmen of opfrissen

Bezoekerscentrum De Wheem is een prima begin- of eindpunt van een middagje Reestdal. In deze fraaie voormalige boerderij en herberg, midden in het Reestdal, is van alles te beleven. Behalve mooie exposities is er een leuke winkel en kun je er terecht voor een kopje koffie met krentewegge.

Van alles te doen

Kinderen kunnen zich vermaken in de dassenburcht of op het spannende

Speelnatuurpad achter De Wheem. Het hele jaar door worden bij De Wheem leuke activiteiten georganiseerd.

https://www.landschapoverijssel.nl/gebieden/de-wheem (Openingstijden en activiteiten)

Vrijwilligers

Wist je trouwens dat dit bezoekerscentrum vrijwel volledig door vrijwilligers wordt gerund? Lijkt het je leuk om vrijwilliger te worden bij De Wheem? Neem dan contact op met Landschap Overijssel, 0529-401731

(6)

2

Begraafplaats Oud Avereest

De oudste begraafplaats

In Oud Avereest ligt veruit de oudste begraafplaats van de voormalige gemeente Avereest. In de dertiende eeuw stond er al een kerkje. De bewoners uit de omgeving werden in- of in de directe omgeving van het kerkje begraven. Achter het smeedijzeren hek, op het hoogste gedeelte, stond de houten kerk.

Militair Erehof Oud Avereest Aan de Meppelerweg het informatiebord over het Militair Erehof Oud Avereest. Om er veilig naar toe te lopen, kun je het beste toegang nemen via het smeedijzeren hek (foto boven). Achter dit hek stond in de tijd van 'Toen' een baarhuisje. Op de historische begraafplaats Achterveld nog te zien.

(7)

3

De Reestkerk

Oude plek

In opdracht van de bisschop van Utrecht, opvolger van de gesneuvelde Otto, die het leven liet bij de slag bij Ane in 1227, werd het Benedictijner Mariënklooster bij Hasselt gebouwd. Dit klooster kreeg twee taken; het moest dienen als bidplaats voor de gesneuvelden in de slag bij Ane...

Houten kerkje...

... maar kreeg tevens de opdracht in het Reestgebied kerken te bouwen in het

tegenwoordige Rouveen, IJhorst en Oud Avereest. Het eerste houten kerkje (100m vanaf de huidige kerk) werd verschillende keren als onderkomen voor soldaten uit de

Ommerschans gebruikt en heeft het tot 1635 uitgehouden.

http://www.hvavereest.nl/pages/nl/publicaties/oude_jrg_o_p_/oude_geschiedenis/750_Jaa r_Avereest_1236___1986__1986_1_2_3.html?id=505 (Lees meer...)

Stenen kerk

In dat jaar werd de tweede kerk, nu van steen, gebouwd. De eerste stond iets noordelijker op de verhoging die nog waarneembaar is op de naast de kerk gelegen begraafplaats. Bij deze kerk stond een klokkenstoel waarin de klokken hingen die later zijn overgebracht naar de in 1852 gebouwde kerk.

Exposities & concerten

Om de kerk ook in de toekomst goed te kunnen onderhouden is in het voorjaar van 2010 de stichting ‘Vrienden van de

Reestkerk’ in het leven geroepen. De stichting heeft als voornaamste doel de instandhouding van de kerk, maar ook het organiseren van kleinschalige concerten en exposities.

(8)

http://www.vriendenvandereestkerk.nl/ (Lees meer...)

4

Bruggetje van Bartje

Over de Reest

Het kronkelige riviertje De Reest vormt de grens tussen Overijssel en Drenthe. Het Reestdal dankt niet alleen haar naam aan dit riviertje, maar ook haar kleinschalige cultuurlandschap.

http://hetreestdal.nl/?p=57 (Lees meer)

Rechte sloot?

Diverse keren bogen de bestuurders van beide provincies zich over de vraag hoe ze van het kronkelige riviertje een rechte sloot konden maken. Dat kon alleen als er aan

weerszijden van De Reest stukjes grond van provincie zouden wisselen. Gelukkig zijn ze daar nooit uitgekomen.

Bartje en de bok

Het bruggetje hier over De Reest, wordt ook wel het 'bruggetje van Bartje' genoemd. In de vroegere TV serie Bartje probeerde het ondeugende jongetje hier een eigenwijze bok de brug over te laten steken. Het was de slotscene van de film. Hierna trok Bartje samen met zijn bok de wijde wereld in!

(9)

5

Wandelnetwerk knooppunt 39

Wandelnetwerk in Drenthe

Drenthe: Het wandelnetwerk knooppunt (alleen nummer) met de markering (pijl;

bruin) van Recreatieschap Drenthe wordt in het veld anders aangeduid dan in Overijssel.

In deze provincie zie je een knooppunt (letter en nummer) met de markering (pijl:

verschillende kleuren).

6

Natuurreservaat De Wildenberg

Natuurreservaat De Wildenberg In natuurreservaat De Wildenberg, aan de rand van Het Reestdal, zie je glooiende heidevelden met stuifduinen. Het Drentse Landschap prijst zich gelukkig dit te mogen beheren!

https://www.drentslandschap.nl/natuurgebied en (Lees meer...)

Grazers als natuurbeheerder

Ronddolende grazende, hoogbenige Schoonebeker heideschapen en Schotse

Hooglanders schonen de ongewenste plantengroei op. Maar dat is niet voldoende. Ook Natuurwerkgroep de Reest helpt een handje.

(10)

7

Takkenhoogte

Familie

De Takkenhoogte vormt een met eikenbos begroeide verhoging in het landschap. Deze verhoging is ontstaan als een rivierduin in de warme periode voor de laatste ijstijd. De Takkenhoogte is vernoemd naar de boerenfamilie Takken die in de negentiende eeuw op de boerderij De Wildenberg woonde.

Soortenrijk

De vennen en de nieuwe waterpartijen in het gebied worden bewoond door groene en bruine kikkers, heikikkers en kleine watersalamanders.

Regelmatig broeden hier grauwe ganzen, wintertalingen, dodaarzen, wilde eenden, rietgorsen, roodborsttapuiten en grauwe klauwieren. Ook is het gebied van groot belang voor allerlei soorten trekvogels.

(11)

Bij de inrichting van het natuurgebied vestigde zich een grote kolonie oeverzwaluwen in een zandhoop. Om de zwaluwen in het gebied te houden, is een deel van die hoop omgevormd tot een permanente zwaluwenwand.

Nieuwe soorten

In het heideveld van Takkenhoogte ontwikkelen zich verschillende soorten planten. De laatste jaren zijn veel nieuwe soorten opgedoken zoals grote wolfklauw en

heidekartelblad. Ook komen in het gebied paddestoelen voor die karakteristiek zijn voor schrale bodems.

http://hetreestdal.nl/?p=696 (Lees meer...)

(12)

8

Mysterie Takkenhoogte

't Reestdal en haar mysteries Volgens de overlevering is Takkenhoogte nooit in landbouwgrond omgezet omdat hier in het verleden veel vee is begraven dat ten prooi viel aan een besmettelijke veeziekte.

Nieuwsgierig hoe het is afgelopen? Open de link.

https://www.touristinfohetreestdal.nl/takkenhoogte/ (Mysterie Takkenhoogte)

9

Meeuwenveen

Kokmeeuwen en planten

Het Meeuwenveen is een groot ven (een pingoruïne) met een duidelijke ringwal die gedeeltelijk is afgegraven. Vroeger huisde in het ven een grote kokmeeuwenkolonie waaraan het zijn naam te danken heeft. In het ven groeit veel Slangenwortel, dat behoort tot de Aronskelkfamilie.

https://wilde-planten.nl/slangenwortel.htm (Lees meer...)

(13)

Pingoruine

Een pingo is een heuvel tot zo'n 60 meter hoog, ontstaan doordat ondergronds ijs circa 100.000 jaar terug de bodem heeft opgedrukt. Als het ijs smelt ontstaat een 'pingoruïne', die de vorm van een krater heeft. Het Meeuwenveen is zo'n pingoruïne.

http://www.geologievannederland.nl/landschap/landschapsvormen/pingoruine (Lees meer over ontstaan Pingo)

10

Wandelnetwerk knooppunt 01

Wandelnetwerk knooppunt 01 Drenthe: Het wandelnetwerk knooppunt (alleen nummer) met de markering (pijl;

bruin) van Recreatieschap Drenthe wordt in het veld anders aangeduid dan in Overijssel.

In deze provincie zie je een knooppunt (letter en nummer) met de markering (pijl:

verschillende kleuren).

11

Spookmeertje

Ahh, witte wieven..

Hier zie je een veenplas die door de mensen uit de buurt 'het Spookmeer' wordt

genoemd. Het oude verhaal wil dat je er ’s nachts de kans loopt een spookachtige gedaante uit het water te zien verrijzen die je met zijn knekelhand naar de diepten van het meer probeert te lokken... Klik op de link.

https://www.touristinfohetreestdal.nl/welkom/d e-mysteries-van-het-reestdal/ (Spookmeer

(14)

op de Wildenberg) Turf

De plas is waarschijnlijk ontstaan doordat water in de diep uitgestoven laagte bleef staan.

Het veen dat in het ondiepe water ontstond, is door minder bijgelovige lieden als turf uit het Spookmeer gestoken.

Goed kijken

Meestal ligt het spookmeertje er heel rustig bij. Als je goed kijkt (en even blijft kijken, want hij duikt regelmatig onder) zie je hier regelmatig de dodaar - een klein familielid van de fuut die zijn naam dankt aan zijn pluizige kontje.

12

Holtberg

Boomkikker

Hier op de Holtberg in Rabbinge bevindt zich in de poeltjes de enige overgebleven

populatie van boomkikkers in Drenthe (foto).

Kun je deze kleine kikkertjes in het ruwe struikgewas (braamranken) spotten? Horen zeker, op een warme, zoele zomeravond.

Graanakkers met veldbloemen Om het oude cultuurlandschap langs het grensriviertje de Reest terug te krijgen, besloot Het Drentse Landschap om ouderwetse graanakkertjes (met in zomer korenbloemen) aan te leggen. De haver en rogge wordt gebruikt als veevoer op het eigen boerenbedrijf, de beheerboerderij in het Reestdal.

(15)

13

Rustpunt Rabbinge

Rabbinge

Een heerlijk plekje om even pauze te houden. Je vind hier een Drentse koffiekast met onder andere koffie en thee. Het rustpunt is het gehele jaar geopend van zonsopgang tot zonsondergang. Bij vrieskou is er soms zelfs een kopje chocomelk of kwast..

Limousin

Tijdens de wintermaanden zie je de Limousin runderen in de potstallen op het erf. Een prachtig gezicht. Je ziet hier ook, zoals gebruikelijk in een potstal, dat de runderen steeds hoger komen te staan naarmate de winter vordert. In de zomermaanden grazen de runderen buiten.

http://hetreestdal.nl/?p=858 (Wat is een potstal?)

(16)

14

Den Huizen

Beschermd dorpsgezicht Den Huizen is één van de oudere

buurtschappen in het Reestdal. Het bestaat uit slechts vier boerderijen, waarvan drie zich een rijksmonument mogen noemen.

Daar komt bij dat Den Huizen de status van beschermd dorpsgezicht heeft gekregen.

Het Reestdal kent meerdere karakteristieke boerderijen (link).

http://www.wernertenkate.nl/boerderijen-in-het-reestdal/ (Historie door Werner ten Kate)

Beeldende kunstenaars

In een van de boerderijen woont Piet Eggen, één van de vele kunstenaars in het

Reestdal waarvoor de Reest en het Reestdal vaak als inspiratie dienen. Klik op de linken voor meer informatie.

https://www.vogelkunstenaars.nl/kunstenaars/piet-eggen/ (Lees meer over Piet Eggen) http://kunstinhetreestdal.nl/ (Kunstenaars in het Reestdal)

(17)

15

Historie Haardennen

Waarom de naam 'Haardennen' Waarom dit natuurgebied, onder beheer van Landschap Overijssel, de naam

'Haardennen' kreeg laat zich gemakkelijk raden. 'Haar' betekent 'hoogte' en met de begroeiing van dennenbomen ontstond de naam 'Haardennen'.

http://hetreestdal.nl/?p=663 (Beheerder Dijkstra vertelt..)

Stuifduinen 'Haardennen'

Doordat de heidevelden werden overbegraasd en er teveel werd afgeplagd ontstond hier een voedselarm milieu waar zand aan de oppervlakte kwam. Door de wind verplaatste het zand en vormde zo stuifduinen. Maar 'Haardennen' is ook een uniek stukje bos met (natte) heide, vennetjes en mooie zandruggen.

(18)

16

Vipera verbindt

Dennen op hoogte

Je loopt hier natuurgebied De Haardennen in. Het woordje 'Haar' betekent hoogte en zoals je ziet staan op de armere zandgronden, die iets hoger liggen, inderdaad hoge dennen. Zo ontstond de naam 'Haardennen'. In dit natuurgebied heeft de afgelopen jaren het project 'Vipera verbindt' plaatsgevonden.

https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=15597 (Lees meer)

Bedreigde dieren en planten

(19)

adder (vipera), levendbarende hagedis en kamsalamander. Ook het heideblauwtje en klokjesgentiaan (foto) profiteren hiervan.

http://hetreestdal.nl/?p=9289 (Lees meer)

17

Oude verbindingswegen

Een oude verbindingsweg

Het is moeilijk voor te stellen dat de weg van Ommen richting het noorden, via de

Ommerschans naar Zuidwolde, regelmatig moeilijk begaanbaar was om zowel zomers en 's winters te kunnen gebruiken. De zandruggen waren destijds meer dan welkom om de voeten in de moerassige venen droog te houden.

Katingermolen

Aan deze verbindingsweg door buurtschap Den Kaat vestigde zich ook de eerste molen.

De Katingermolen is de oudste molen van de voormalige gemeente Avereest. De molen werd waarschijnlijk gebouwd tussen medio 1647. Meer historie over de Hoogeveensche weg en de Katingermolen, klik op de link.

https://www.molendatabase.org/molendb.php?step=details&nummer=6154 (Lees meer)

(20)

18

Halte Balkbrug centrum

Halte Centrum Balkbrug

OV-reiziger: in verband met de aanleg tunnel over de N377 kan deze bushalte verplaatst zijn? Volg de borden voor de 'voetganger' en bewandel de aanlooproute (oranje lijn) richting de omhooglopende POI-nummering en knooppunten voor de juiste looprichting.

https://www.landschapoverijssel.nl/routes#! (Meer routes: dag of meerdaagse)

19

Geschiedenis Balkbrug

Negentiende eeuw en verder Vroeger was dit een onafzienbare vlakte, bedekt met heide en in de lagere delen veenplassen, lag open voor turfwinning.

Wijken (waterwegen in het veengebied) werden gegraven om het veen te

ontwateren en gestoken turf af te voeren. Er ontstond bebouwing langs De Dedemsvaart.

Balkbrug, een speciale functie

Eén van de drie belangrijke wegen die van het zuiden naar het noorden van ons land liep, moest vanwege de aanleg van kanaal De Dedemsvaart van een brug voorzien worden. De brug kreeg een speciale functie, namelijk een beweegbare balk; 'de balkbrug'. Zo komt het dorp aan zijn historische naam.

http://www.beeldbankavereest.nl/cgi-bin/beeld bank.pl (Beeldbank Avereest (HVA))

https://www.kolonienvanweldadigheid.eu/bez oek/de-ommerschans (Beeldbank De Ommerschans)

(21)

20

Geritsel in de struiken

Schuilplekken

Links en rechts van het pad bevinden zich allerlei verschillende soorten struiken, ook ter hoogte van de campings. Dat levert voedsel en schuilplekken op voor allerlei vogels.

Geritsel en gekwetter

Als je even oplet, beweegt er van alles en hoor je gekwetter. Het zachte tikken van de roodborst en het winterkoninkje, het roepen van allerlei mezensoorten, de alarmroep van de merels. Soms zie je even verderop op de paden groepjes vinken hun kostje bij elkaar scharrelen.

Bij deze locatie hoort een audiofragment. Luister dit af via de website of de mobiele app.

21

Camping Si-Es-An

Over camping Si-Es-An

Welkom bij Camping Si-Es-An, startpunt van verschillende (gps)wandel- speur- en fietsroutes van zowel de camping als Landschap Overijssel. De Brasserie en speeltuin zijn het gehele jaar geopend. Klik op de link over de recente openingstijden.

https://www.brasserie-de-boerderij.nl/

(Brasserie De Boerderij) Historie campingboerderij

Brasserie 'De Boerderij' staat in het hart van de camping en stamt uit de periode van ontginningen rond 1950. Voor de bodemgesteldheid en de ruimtelijke ontwikkeling van het landschap rond Avereest buiten het beekdal, vonden in de 19e en 20e eeuw

(22)

grootschalige heide- en veenontginningen plaats.

Subsidieproject happy bee

Natuurbeleving is een kernwaarde van de toeristische ervaring. Samen met camping Rheezerwold in Heemserveen hebben wij i.s.m. Landschap Overijssel en het waterschap Drents Overijsselse delta de kwaliteiten van de omgeving op een speelse en spannende wijze onder de aandacht gebracht in 2020.

https://www.si-es-an.nl/nieuws/insectenexped itie-reestdal/ (Lees meer over dit project)

22

Camping 't Reestdal & Outdoor

Speeltuin

Camping 't Reestdal heeft een leuke speeltuin naast horeca Proefkamer Het Reestdal. Liever het stoere werk? Maak dan kennis met 'Het Motorikpark' van Reestdal Outdoor met sportieve spelelementen en de trailruns van Landschap Overijssel.

Download hiervoor de app 'Fietsen in Overijssel'.

http://www.reestdal.nl/ (Camping 't Reestdal) http://www.proefkamerhetreestdal.nl/ (Proefkamer Het Reestdal)

https://www.reestdaloutdoor.nl/ (Reestdal Outdoor)

https://www.landschapoverijssel.nl/routes?zipcode=&distanceZipcode=-1&eventType[]=12 8&regio[]=152#! (Trailruns Landschap Overijssel)

(23)

23

Natuurspeelontdekpad

Bas de das

Samen met de kinderen van de basisschool in Oud Avereest en 2 basisscholen uit Balkbrug is hier een speelnatuurpad gemaakt. Deze leuke ontdekroute (volg de houten kop van de Das) start bij de parkeerplaats achter de Wheem.

Spelen

Hutten bouwen, klauteren en klimmen zijn belangrijk voor kinderen en vooral heel erg leuk! Dus kinderen... trek je (groot)ouders uit de luie stoel en laat ze lekker spelen. Of ga zelf lekker spelen en laat je (groot)ouders aan een van de picknickbankjes plaatsnemen.

https://www.landschapoverijssel.nl/gebieden/de-wheem/speelnatuurpad-van-bas-de-das (Lees meer)

(24)

24

De vlindermuur

De vlindermuur

Op de parkeerplaats van De Wheem staat wel een bijzondere muur. Op het bordje staat voor wie dit muurtje is gemaakt. De foto is gemaakt na de aanleg, zie jij nu precies hetzelfde muurtje? Daar tegenover staat ook het kleinste hotel. Voor wie is dit gemaakt?