REESTDAL: RONTIEN SCHRAPVEEN

(1)

REESTDAL: RONTIEN SCHRAPVEEN

BALKBRUG ROUTE 3,8 km

De erosiedalen verloren hun aansluiting met de 'oer-Vecht' en het Reestdal ontstond. Ontdek tijdens dit 'Rontien' (streeknaam voor 'rondje') de karakteristieke buurtschappen,

boerenlandweggetjes, unieke beekoversteken en (moerassige) hooilanden van Landschap Overijssel en Het Drentse Landschap.

Reestdalgroep i.s.m. Landschap Overijssel. (Archief)foto's: Het Drentse Landschap en buurtbewoners.

20

(2)

 

P

A36 A36





¹

2

3

4 5

6 7

8

Balkbrug

(3)

Reestdal: Rontien Schrapveen

Hoe kom ik bij het startpunt?

Startpunt: De Kruidenhoeve, Den Oosterhuis 10, 7707 PE Balkbrug. Het knooppunten wandelnetwerk van Recreatieschap Drenthe, met de markering (pijl: bruin) in het veld, staat op de kaart vermeld als POI

knooppuntennummer. OV reiziger: vanaf NS station Hoogeveen lijndienst Qbuzz 31 richting Ommen. Stap uit bij Halte De weg naar Den Oosterhuis. Volg bij het wandelknooppunt 99 de markering (pijl: bruin) naar tunnel Den Kaat tot knooppunt 36 (20 minuten). Begin bij startpunt De Kruidenhoeve.

1 De Kruidenhoeve

Afstand tot volgende punt: 300 m

A36 Wandelkeuzepunt A36

2 Buur(t)schappen ...

3 Grensoversteek de Reest Afstand tot volgende punt: 550 m

Wandelknooppunt 69 (Drenthe): Volg de (pijl:

bruin) naar links tot de instructie wkp 68 - Hooilanden.

4 Natuurreservaat Schrapveen Afstand tot volgende punt: 1,000 m

Wandelknooppunt 68:

Loop na de sloot/stuw naar links het

gemarkeerde graspad op (pijl: bruin) richting wkp 36. Verderop, voor en na het smalle brugje over rivier de Reest, (natte)hooilanden. Het belopen paadje gaat richting Rustpunt De Kruidenhoeve.

5 Waterberging Nolderveld Afstand tot volgende punt: 850 m

6 Het Jodenvonder

7 ^Ooievaars

8 Atelier Marie Louise Minke Afstand tot volgende punt: 30 m

Einde van de route

(4)

3,8 km

1

De Kruidenhoeve

De Kruidenhoeve Van juni tot september (op

dinsdag/woensdag van 12 tot 17 uur) zijn de natuurvriendelijke sier-(kruiden)tuinen van stichting De Kruidenhoeve geopend. De grote natuurtuin van de boerderij grenst aan het unieke natuurgebied 'Het Reestdal'.

http://kruidenhoeve.nl/ (Tuinen en B&B De Kruidenhoeve)

https://www.landschapoverijssel.nl/gebieden/

het-reestdal (Natuurgebied 'Het Reestdal') https://wandelnet.routemaker.nl/routeplanner/wandelen (Wandelnetwerk Drenthe)

2

Buur(t)schappen ...

Buur(t)schappen ...

In Nederland kennen we van oudsher het 'buurtschap' als naam voor een verzameling huizen of boerderijen zonder formele zeggenschap. Een 'buurschap' of

'boerschap' heeft een andere betekenis: een gehucht waar de heer of boer zeggenschap heeft. Tegenwoordig worden de termen vaak door elkaar gebruikt.

Buurschap Den Oosterhuis

In het Reestdal ontstonden in het verleden veel buurschappen. De naam van het huidige buurschap 'Den Oosterhuis' is ontleend aan een 'hoevenaam'; de naam van de boerderij waarvan de boer het voor het zeggen had. In het Reestdal kom je regelmatig dit soort hoevenamen tegen.

> ontdek meer op de volgende pagina

(5)

Buurschap Schrapveen

Het huidige buurtschap 'Schrapveen' is afgeleid van de Friese persoonsnaam 'Schrappe'.

Een paar eeuwen terug, zo rond 1570, had dit buurschap de naam 'Schrappinckvene'.

Schrapveen ligt in de provincie Drenthe, het gelijknamige natuurgebied gebied valt onder het beheer van Het Drentse Landschap.

https://www.drentslandschap.nl/natuurgebieden (Lees meer)

De Kiefte: keuterboerderij

De oude kaart laat zien hoe onherbergzaam in het gebied 'De Kiefte' was tegen het einde van de 19e eeuw. Het Schrapveen was een groot moeras dat overliep in de Reest. Na de drooglegging werd het gebied De Kiefte ontgonnen (gele cirkel). Boerderij De Kiefte is nu erfgoedlogies van Drents Landschap. .

(6)

Grensoversteek Schrapveen

Wanneer je op dit bruggetje staat, heb je rechts zicht op de steeds smaller wordende Reest, stroomopwaarts richting de bron. Links kijk je uit op natuurreservaat Schrapveen.

De Reest is een van de weinige echte hoogveenbeken in Nederland.

http://www.hvavereest.nl/pages/nl/publicaties/oude_jrg_r_s/reest___geschiedenis/Hoogve enbeek_de_Reest_vaak_bedreigd__waterbron_en_loop___1___1996_2.html?id=551 (Lees meer...)

Onbeduidend slootje

De oorsprong van de bovenloop van de Reest ligt ten noorden van Dedemsvaart in het buurtschap De Tippe (Ov). De afgedamde rechte sloot bij de oorsprong wordt verrijkt met kwelwater en stroomt als een onbeduidend slootje richting Schrapveen.

Moerassprinkhaan

De Reest ligt in (natuur)gebied Schrapveen-Nolderveld-Jodenvonder. Het grensriviertje kenmerkt zich door grote contrasten op korte afstand. Kleinschalig (boeren)landschap wordt afgewisseld met stuifduinen en (moerassige) hooilanden. O.a. de

moerassprinkhaan voelt zich hier thuis.

https://www.bicamsoft.nl/~wp-nwg/?p=8954 (Ecoloog v der Weele vertelt...)

(7)

4

Natuurreservaat Schrapveen

Planten als vertellers

Reservaat Schrapveen heeft vanwege haar moerassige hooilanden een grote

natuurwaarde. De zeldzame planten vertellen stuk voor stuk iets over de plek waar ze groeien en worden daarom nauwlettend gevolgd door de beheerder Het Drentse Landschap. Vanwege de kwetsbaarheid is het gebied niet toegankelijk.

http://hetreestdal.nl/?p=164 (Natuurreservaat Schrapveen)

Moeraskartelblad

In het Reestdal groeit een bijzondere plant die het gemis van de orchidee ruimschoots compenseert: 'Moeraskartelblad'. Deze plant bloeit in het voorjaar en houdt van de drassige, matig voedselarme grond van reservaat Schrapveen.

(8)

5

Waterberging Nolderveld

Waterberging Nolderveld

In het gebied 'Nolderveld-Jodenvonder' bij Zuidwolde is in 2011 gestart met de omvorming van landbouwgronden tot natuur. Vroeger graasden hier de

Limousinrunderen van stichting Het Drentse Landschap. Privéfoto routemaker:

opgegraven kienhout.

Ecologische verbindingen

Voor dit gebied in de bovenloop van het Reestdal was - naast het herstel van de natuurwaarden en aanleg van ecologische verbindingen - waterberging als doelstelling geformuleerd. Het herstelproces vond plaats in overleg met o.a. het Waterschap Reest en Wieden.

De Loop van de Reest

De lange afstandswandeling 'De Loop van de Reest' tussen Meppel en Hoogeveen vertelt circa 160 km het verhaal van de geschiedenis van het Reestdallandschap.

Vrijwel nergens in Nederland vind je een beek die zo goed bewaard is gebleven als de Reest.

https://www.drentslandschap.nl/winkel/de-loo p-van-de-reest (Lees meer)

(9)

Hooilanden

De hooilanden waren in het verleden belangrijk voor de gemeenschap. In de late middeleeuwen zijn de meeste hooilanden privébezit geworden, veel eerder dan de zogenaamde 'meenten' (gemeenschappelijke weilanden). Tegenwoordig worden de hooilanden beheerd door het Drentse en Overijsselse Landschap.

https://www.bicamsoft.nl/~wp-nwg/?p=8954 (Ecoloog van der Weele vertelt)

6

Het Jodenvonder

Vonders over de Reest

Over de Reest ligt een aantal vonders (smalle bruggen van planken) die er vroeger voor zorgden dat de mensen aan de

verschillende zijden van het grensriviertje de Reest, contact met elkaar konden hebben.

Herstel van dit brugje 'Het Jodenvonder' was in 1997.

Het Jodenvonder

De naam 'Jodenvonder' zou zijn ontstaan nadat een joodse marskramer op deze plek in de Reest verdronk. Tussen de 17e en 20e eeuw trokken deze zogenaamde 'kiepkerels' door Noord-Nederland met hun koopwaar in een mand op de rug ('kiep' is Nedersaksisch voor mand).

(10)

Hoogbenige Eibers

In het voorjaar zien de hooilanden aan de Overijsselse kant van de Reest niet alleen geel van de dotterbloemen, maar ook laten de vele klepperende ooievaars (Eibers) van zich horen. Het paalnest, voorheen na de grensoversteek, staat sinds 2020 bij De

Kruidenhoeve.

Boomnestelaars of toch niet?

Bouwden ooievaars oorspronkelijk hun nest in bomen, de afgelopen eeuwen zien we dat ze vooral gebruik maken van daken, torens en paalnesten. En, leuk om te weten, ooievaars zijn trouw aan hun nestplaats maar niet aan hun partner.

Opgroeiende eibers

Een ooievaar legt gemiddeld 3 tot 5 eieren die gedurende 33 dagen worden bebroed. Bij de geboorte weegt het jong ruim 60 gram en na 20 dagen is dit toegenomen tot circa 1,5 kilo. Ze consumeren per dag zo'n 500 gram voedsel. Na ruim twee maanden worden ze geringd.

(11)

Het ringen van de eibers

Vrijwilligers van de stichting Stork moeten bij het ringen van de jonge ooievaars hoog klimmen om ze te kunnen vangen. Vervolgens worden ze geringd op de 'begane grond'.

Ze worden gewogen, gemeten en geringd met een uniek nummer. De jongen vliegen na circa 9 weken uit.

https://www.ooievaars.eu/index.html (Ooievaars in Nederland)

8

Atelier Marie Louise Minke

Ateliertuin Marie Louise Minke

Voordat je de verrassende belevingstuin van beeldend kunstenaar Marie Louise Minke gaat bezoeken, graag even aanbellen bij de voordeur. In de ruimtelijke ateliertuin staan objecten die gemaakt zijn van natuurlijk materiaal dat voor een bijzondere sfeer zorgt.

http://marielouiseminke.nl/ (Lees meer)

Gemaakt met routemaker.nl