De V.V.D. en de onderwijspolitiek

en

Zaterdag 3 juni 1961 - No. 637

De V.V.D. en de onderwijspolitiek

(Zie pag. 5)

Prof. Oud belichtte e politieke situatie

Vasthoudend- aan de ltoofdlijnen van zijn beleid, moge het J(abinet ~ijn politiek tot 1968 voortzetten

E

en van de grote verdiensten van het Kabinet-De Quay is, dat het in staat is geweest, de lonen en salarissen te verbeteren en tegelijk het prijspeil stabiel te houden.

Een onpartijdig beoordelaar als de president van De Nederlandsche Bank heeft erkend, dat het beleid op dit punt "zeer succesvol" is ge- weest; dat de stabiliteit van de prijzen ten volle is gerealiseerd.

Aldus onze- partij- en fractievoorzitter in de Tweede Kamer, prof. mr. P. J. Oud, in zijn vorige week op deze plaats reeds aangekon- digde Haagse rede over de politieke situatie.

Hij bracht in herinnering, dat de socialis- tische minister Suurhoff bU zijn interpellatie in het najaar van 1959 in de Tweede Kamer had voorspeld, dat het "huurkonijn" g·een plaats zou laten voor het "loonkonijn".

Het was een grappig beeld, maar juist is het gebleken n i e t te zijn. Het loonkonijn is niet zo'n mager beestje geworden!

De socialisten hebben moeten erkennen, dat het gedifferentieerde loonbeleid nog zo slecht niet heeft gewerkt; maar dat de heer Suurhoff zich dus vergist heeft, hoort men niet!

· E r is nog nooit een Kabinet geweest, waar- op geen enkele kritiek was te leveren.

.Dat geldt óók voor het Kabinet-De Quay.

Maar het goede overweegt hier duidelijk en we zijn gekomen op een andere weg dan de Kabi- netten-Drees hebben bewandeld.

De Kabinetten-Drees hadden allerlei zaken onopgelost gelaten en het nieuwe Kabinet heeft deze problemen mc-t voortvarendheid aange- pakt.

In 1959 was het laatste Kabinet-Drees tot de vage vaststelling gekomen, dat er aan het huurprobleem en aan het subsidieprobleem iets moest worden gedaan, maar hoe dat moest geschieden, ging het aan de Sociaal-Economi- sche Raad vragen. Het heeft zich hierover óók tot de Stichting van de Arbeid gericht, maar dat college vroeg zich terecht verwonderd af of dat zijn taak wel was.

Het Kabinet-De Quay heeft het ten aanzien van het probleem van de arbeidsvoorwaarden beter gedaan. Het heeft zelf de beleidslijn aan- gegeven en een voorontwerp Arbeidsvoorwaar- denwet (met de gedachte van de instelling van een Loonraad) bij de S.E-R. ingezonden en d a a r o v e r advies gevraagd.

ATTENTIE! ATTENTIE!

Luistert op vrijdag, 9 juni a.s., over de zender Hilversum I (402 m), van 19.30- 19.40 uur naar

.. DE STEM VAN DE V.V.D."

Spreker: Mr. H. VAN RIEL, voorzitter van de Eerste Kamerfractie van de V. V.D.

! !

Aan de hand van dat advies kan de Regering dan overwegen of er aanleiding is, haar voor- stellen enigermate aan te passen.

* *

T

erecht stelde prof. Oud vast, dat het ook in een tijd van super-hoogconjunctuur -allerminst eenvoudig is te regeren. De Kabi-

netten-Drees hebben conjunctuurpolitiek wil- len voeren, maar daar is niets van terecht ge- komen.

Prof. mT. P. J. OUD

In een rede in de Eerste Kamer heeft de toenmalige minister-president Drees het er- kend: Wij weten wel hoe het moet, maar we houden er ons niet aan.

De Kabinetten-Drees hebben zich op de gol- ven van de hoogconjunctuur laten meedrijven en na de verkiezingen van 1956 kreeg ons volk daarvoor de rekening gepresenteerd.

We kregen toen de bestedingsbeperking, een ander woord voor het nog minder populair klinkende woord "bezuiniging".

De Partij van de Arbeid heeft _geen enkele reden om zo hoog van de toren te blazen. -Be- lastingen en loonsverhogingen, die door waar- devermindering van het geld worden gevolgd, hebben geen enkele reële betekenis.

De kiezers hebben dat wel "begrepen, zoals eerst bij de Staten- en raadsverkiezingen van 1958 en vervolgens bij de vervroegde Kamer- verkiezingen van 1959 wel duidelijk is ge- bleken.

* * *

I

n de politiek, zo stelde prof. Oud in het vervolg van zijn rede nog eens in het licht, zullen het sociaal rechtvaardige en het economisch verantwoorde moeten samengaan.

Gezien de ontwikkeling bij het particuliere bedrijfsleven werd het een punt van sociale rechtvaardigheid,- dat ook voor de ambtenaren op dit gebied iets geschiedde.

De vijfdaagse werkweek is ook voor hen ingevoerd, maar men heeft de Regering ver- weten, dat zij de ambtenaren tot 1 januari nog 46 in plaats van 45 uur laat werken. Hier ligt nu een duidelijk voorbeeld van afweging van hetgeen sociaal rechtvaardig en op dit ogenblik economisch mogelijk was. Prof. Oud verklaar- de begrip te kunnen opbr_engen voor de beslis- sing, waartoe de Regering op dit punt ten slotte was gekomen-

Sociaal rechtvaardig zou zeker ook een ver~

laging van de zwaar drukkende belasting op het inkomen zijn. Zou het op dit ogenblik ech- ter ook e c on om is c h verantwoord zijn, bij de huidige conjunctuur nog eens f 500 miljoen in te spuiten? De heer Oud achtte het begrijpe- lijk, dat de Regering deze vraag op dit ogen- blik ontkennend had beantwoord en de invoe- ring van de verlaging had uitgesteld. Het zou beter zijn geweest, wanneer ministe]: Zijlstra destijds in het geheel nog geen datum had genoemd, al geschiedde dat dan onder reserve.

*

H

et is voor minister Zijlstra vernederend om te veronderstellen, zoals het anti- rev. dagblad "Trouw" heeft gedaan, dat de minister tegen zijn wil "onder druk van de K.V.P. en de V.V.D." destijds zou zijn gezwicht om met zijn belastingverlagingsvoorstellen te komen.

Deze voorstelling van zaken is ook onjuist.

In haar verkiezingsprogram van 1959 heeft de V.V.D. in aansluiting op haar belastingpara- graaf onmiddellijk een paragraaf over de con- junctuurpolitiek laten volgen, waaruit duidelijk bleek, dat de door haar nagestreefde belasting- verlaging diende te worden ingevoerd op een ogenblik, dat dit ook conjunctureel mogelijk zou zijn. De N-R.Crt. heeft dat in haar beschou- wing op dit punt geheel over het hoofd gezien.

De V.V.D. was de enige partij, die de ge- dachte van de vorming ener conjunctuurreser- ve zo duidelijk op de voorgrond heeft geplaatst, zoals prof. Witteveen dit in de Eerste Kamer ook bij herhaling heeft bepleit.

Prof. Oud achtte de beste oplossing, dat de Regering die f 500 miljoen voorlopig als een

"'conjunctuurreserve bij de Nederlandsche Bank plaatste.

*

* *

V

an belang is ook hetgeen de heer Oud daar verder nog bij opmerkte. \.Y anneer het ongewenst is, dat die f 500 miljoen op het ogenblik in de particuliere sfeer zouden ko- men, is het even ongewenst, dat de overheid die voor welk doel dan ook zou uitgeven. Dat zou dan immers hetzelfde effekt hebben.

Vandaar dat dit bedrag zal moeten worden geblokkeerd tot het voor belastingverlaging kan worden gebruikt .

Er doet zich hier nog een ander facet voor.

De Verenigde Staten zijn niet bereid, ons nog dezelfde hulp voor het militaire apparaat te verlenen. De minister van Defensie kan men

(Vervolg op paginr:., 3)

Grote

achter

meerderheid in

Luns' Nieuw-G ^u1nea

¹¹

-

D

e grote meerderheid van de Eerste Kamer (uitgezonderd de socialisten en de communisten) heeft zich vorige week met overtuiging achter de Nieuw- Guinea-politiek van minister Luns ge- schaard. Alleen mr. De Niet (PvdA) zei als woordvoerder van zijn fractie over- tuigd te zijn dat zelfs nu nog een begin

van betere Nederlands-Indonesische be- trekkingen niet tot de onmogelijkheden zou behoeven te behoren en hij consta- teerde dat in Washington de opvatting heerst dat hernieuwd overleg tussen In- donesië en Nederland het beste begin zou zijn omdat de ontwikkeling op grond- slag van de huidige toestand als niet vol te houden wordt beschouwd.

Minister Luns verklaarde echter dat hem in Washington duidelijk is gebleken dat de Amerikaanse regering zich stelt achter het zelfbeschikkingsrecht van de Papoea's en dat zij waardering heeft voor het Nederlandse beleid dat het Ne- derlandse bestuur in Nieuw-Guinea maakt tot een tijdelï'jk middel voor de verwe- zenlijking van het zelfbeschikkingsrecht.

<Amerika staat dus op het standpunt dat het zelfbeschikkingsrecht van de Papoea's serieus tot gelding moet wor- den gebracht. De souvereinHeit van Ne- derland over Nieuw-Guinea kan dus niet eeuwig duren; er zal voor dit probleem in overleg met Nederland een internatio- nale oplossing moeten worden gevonden.

Amerika rekent er daarbij op dat Ne- derlanders beschikbaar zullen blijven voor ambtelijke diensten in Nieuw-Gui- nea, ook wanneer dit zou moeten geschie- den binnen een niet of niet meer uitslui- tend Nederlands bestel).

* * *

Û

nze fractievoorzitter in de Eerste Kamer, mr. H. van Riel, had het gevoel dat door de ontwikkeling de kwes- tie Nieuw-Guinea losweekt van de ver- houding Nederland-Indonesië. De hele evo- lutie in Zuid-Oost-Azië kan er toe leiden dat het accent ten aanzien van Nieuw-

Guinea in de Amerikaanse politiek en in de Russische politiek een ander reliëf krijgt.

Dit kan ook een zodanig reliëf zijn, dat Nederland de toezeggingen die het te- recht of ten onrechte heeft gedaan, mis- schien in een ogenblik van nationale ver- dwazing, misschien in een ogenblik van diepe, morele, echte emotionaliteit - dat kan men nu nog rliet beoordelen - wel zal kunnen realiseren.

Ik .•oorspel dat niet, aldus mr. Van Riel. Ik voorspel alleen maar moeilijk- ),eden. Ik wens echter te onderstrepen dat het onjuist is van Nederland op het ogenblik bepaalde stappen te eisen die tegen het gegeven woord en tegen de continuïteit van h,et beleid in zeer sterke mate ingaan, omdat het wel duidelijk is dat het verkrijgen van de voor ons vol- strekte noodzakelijke steun alleen moge- lijk is wanneer men in het buitenland, op de beslissende punten in het buiten- land, althans de overtuiging krijgt dat het Nederlandse volk een bepaalde offer- vaardigheid heeft en in bepaalde zin ge- neigd is om de door zijn regering ge- volgde politiek te honoreren.

Daarom is het werk van bepaalde co- mité's, van bepaalde groepen met een be- paalde denkwUze, thans weinig zinvol.

Op dit ogenblik maakt men het oplossen van het probleem alleen maar moeilijker wanneer men eigen sterk afwijkende ont- wikkelingslijnen gaat propageren.

* *

*

H

et is nuttlg thans af te wachten, ervan overtuigd zijnde dat inder- daad een vorm voor het zelfbeschikkings- recht is gevonden, en wetende dat Nieuw-Guinea zich nooit zelf tegenover Indonesië zal kunnen handhaven, dat ook Nederland Nieuw-Guinea niet onder alle omstandigheden in zijn integriteit tegen- over Indonesië kan bewaren, maar dat dit probleem in de snelle en bijzonder weinig prettige Aziatische ontwikkeling, aspecten kan krjgen waarbij door een zeer merkwaardige situatie in de geschie- denis niet het Nederlandse belang wordt gediend, maar een bepaald moreel ele-

ment, namelijk het tot zelfbeschikking komen van een machteloos volk, waarbij dus een bepaald moreel element bij wijze van specimen een kans krijgt gereali- seerd te worden .

Dat zie ik op het ogenblik als het grote goed in deze zaak, aldus mr. Van Riel, en daarom meen ik dat Nederland hier wel wat onpleizierigheden op zich kan nemen. Daarnevens ben ik ervan overtuigd dat alle beschouwingen van het type alsof het hier een maagdelijk ierrein gold, waarop men blocmentuinen kan zaaien (waarbij wordt vergeten dat

Amerika waardeert het Nederlandse beleid - Bes-chouwing van mr. H. van Riel- :Zelfbeschikkingsrecht der Papoea's krijgt een kans 9erealiseerd te worden- Andere denkbeelden maken op·

lossing van het probleem alleen maar moeiliiker - Beperkte macht van een minister van buitenlandse zaken - Volledige in- stemming met houding tegenover Frankrijk - Publikatie docu- menten inzake de Indonesische kwestie.

Mr. H. VAN RIEL . . moeilijkheden ..

hierbij sprake is van een hele voorge- schiedenis, ook in het nationale denken van het Nederlandse volk) dat Neder- landers die hier kant en klare oplossin- gen op tafel leggen, alleen aantonen dat zij misschien toch niet zo'n diepgaande studie van de internationale politiek heb- ben gemaakt.

* * *

H

et belang van Amerika brengt mee een conflict op Nieuw-Guinea te voorkomen, verklaarde minister Luns, die verzekerde dat enig misverstand om- trent het Amerikaanse standpunt uitge~

sloten is. Het Nederlandse Nieuw-Guinea beleid heeft de laatste tijd in het buiten- land steeds meer begrip ontmoet. Hij citeerde daarvoor ook recente uitspra- ken van de Australische premier Men- zies, die in het parlement en in de Aus- tralische pers algemene instemming ver- wierven.

De Nederlandse regering blijft bereid iedere internationale oplossing in over- weging te nemen die het zelfbeschik- kingsrecht onverlet laa:t. Het overleg met de Amerikaanse regering is nog niet af- gesloten. Of Nederland zelf enig initia- tief zal nemen hangt er van af of er een redelijke kans is dat de hoge principes van de Verenigde Naties zullen worden gesteld boven overwegingen van politiek opportunisme.

Nog steeds hoort men in ons land stem- men die pleiten voor de overdracht van Nieuw-Guinea aan Indonesië. Degenen die dit bepleiten, laten zich leiden door vrees, die een slechte raadgeefster is en die het gevaar, dat men wil ontwijken, juist naderbij brengt. Er is geen enkele aanleiding thans een aanval van Indo- nesië op Nieuw-Guinea te verwachten en het is bepaald niet zo dat wij in dat ge- val alleen zouden staan in de wereld, verzekerde minister Luns.

Overdracht van Nieuw-Guinea aan In- donesië zou verraad zijn aan de Papoea's zei hij. Indien men de overdracht bepleit in de verwachting van politiek en eco- nomisch gewin in Indonesë, dan zou een dergelijke cynische overdracht Neder- land in de Afro-Aziatische landen toch bepaald geen goed doen.

Men kan we'l twijfelen aan de toekomst van een zwak zelfstandig Nieuw-Guinea tegenover Indonesië. maar als de bevol- king zich eenmaal· heeft uitgesproken zullen de Papoea's internationaal veel meer zekerheid hebben niet te worden aangevallen, want dat zou ernstige ge- volgen hebben in Azië.

*

*

*

T

evaren had mr. Van Riel reeds waardering uitgesproken voor het beleid van minister Luns, die in de loop van de jaren nogal kritiek heeft onder- vonden. In die kritiek, zei hij, zit een element van historische onrechtvaardig-

heid en ook een zeker gemis van con- cretisering van denken in de tijd.

Het is een overschatting van de macht van de Nederlandse minister van buiten- landse zaken om te veronderstellen, dat men een politiek, een uitgestippelde po- litiek op zeer lange lijnen kan voeren.

Het is niet zo dat een Nederlandse mi- nister, als indertijd de rijkskanselier Bis- marck, op een gegeven moment een sche- ma van plannen voor zichzelf kan ont- wikkelen en dat schema van plannen,

aanpassende aan voortdurend wijzigende tactische situaties, kan doorzetten. Men vergeet maar al te vaak dat een derge- lijke po'iitiek in feite een politiek is, die

alleen mogelijk is in een land dat be- schikt over machtsmiddelen die evenredig zijn aan de doelstelling. Een Bismarcki- aanse politiek zou door de meeste leden van het Nederlandse parlement nauwe- lijks meer gewenst worden en zij valt in elk geval buiten de realiteiten van dit ogenblik.

Men verwijt vaak aan een minister van buitenlandse zaken dat hij zekere we- reldhistorische ontwikkelingen niet voor- zien heeft. Ik geloof dat eigenlijk niet, zei mr. Van Riel. Ik geloof namelijk dat iemand, die in een positie van· ver- antwoordelijkheid verkeert, verstandig doet met zich niet al te sterk te reali- seren wat wereldhistorische ontwikkelin- gen op lange termijn kunnen zijn, aan- gezien hier namelijk zoveel mogelijke facetten worden gevonden, ook bij wer- kelijk dieper doordenken van de mate- rie, dat er toch geen keuzevrijheid en keuzewerkelijkheid mogelijk is.

l

Flitsen van het

Binnenhof (I)

!

Een tweede verwijt, dat men hoort, is dat de Nederlandse politiek te beginnen bij 1945, onvoldoende aanpas- sing heeft vertoond bij de feitelijke si- tuatie. in de wereld.

. Op dat verwijt zou mr. Van Riel 'wil- len antwoorden (en hij heeft de ontwik- keling van alles wat zich rond Indonesië en Nieuw-Guinea afspeelt bewust mee- gemaakt) dat juist deze minister, sterker nog dan andere bewindslieden, door het emotionele karakter van het nationale element in de politiek gebonden is aan de parlementaire en volksemotionele achtergrond.

PROF.SCHERMERHORN . . . documenten . . .

Het was zeker mogelijk geweest èn ten aanzien van Indonesië èn ten aanzien van Nieuw-Gu!nea op sommige ogenblik- ken een misschien wat slimmer beleid. te voeren, maar dan moet men er toch wel aan terugdenken hoe de stemming in Ne- derland zelf ten aanzien van al deze pro- blemen in tien, vijftien jaar is ontwikkeld.

En men moet zich toch wel realiseren hoe juist die kringen van de maatschap- pij, waarin men nu doet alsof Nederland

Kamer

politiek

ten aanzien van Nieuw-Guinea een on- juist beleid heeft gevoerd, dat iedere za- kenman beter had kunnen doen, hoe juist diezelfde maatschappelijke groeperingen met een heleboel andere maatschappelij- ke groeperingen, het parlement onder een bepaalde pressie zouden hebben gezet om een minister naar huis te sturen, die een geheel ander beleid dan het gevoerde zou hebben geprojecteerd in een tijdvak dat nog niet zover achter ons ligt.

*

* *

Mr. Van Riel heeft juist nogal res- pect voor de manier waarop de minister en zijn departement zich voort- durend hebben aangepast aan wat er in de wereld gebeurde. Zij zijn er niet op vooruitgelopen. Maar dat is in feite ook een onredelijke eis. In een democratisch land loopt de minister in wezen niet ver vooruit op het denken van het volk als zodanig, ook wanneer hij het misschien op een bepaald ogenblik wel beter weet.

Er zijn ook ontwikkelingen in ons eigen denken. Ik zou het niet meer dan aan- nemelijk vjnden :wanneer de minister tien jaar geleden aan Nieuw-Guinea binnen het Nederlandse verband of binnen het Westerse verband een andere waarde had toegekend dan thans. Maar ik zou de mi- nister daarvan ·geen enkel verwijt willen maken, want op dat ogenblik kon nie- mand weten (al kon men het op zekere gronden veronderstellen, net als het te- gendeel) dat die waarde in die zin een onrealiseerbare waarde zou blijken te zijn.

Men is in Nederland gewoon' over mi- nisters als gewone mensen te spreken.

Volkomen terecht. Maar dan opeens, als het over hun verantwoordelijkheid gaat, worden van hen devinatoire talenten ver- eist, in die· zin, dat zij gezien moeten hebben wat er in de geschiedenis ging gebeuren, dat zij politieke. talenten moe- ten hebben van een Bsmarck en een Na- poleon gecombineerd, om hun, ook feil- baar inzicht tegen de wil van hun col- lega's in het kabinet, de Staten-Generaal en het Nederlandse volk, door te zet-

ten.

Als de dingen dan tenslotte niet lopen zoals zij lopen moeten (het is heel dui- delijk dat zich dat in verschillende op- zichten heeft afgetekend) beantwoordt de betreffende minister niet meer aan zelfs bescheiden eisen en is hij oorzaak dat Nederland er slechter voorstaat dan eigenlijk nodig zou zijn geweest.

* * *

Het standpunt van de regering in- zake de ontwikkeling van de ver- houding tot Frankrijk, heeft onze volle- dige instemming, verklaarde mr. Van Riel. Wat voor zin heeft het ons te binden aan een bewonderde figuur als De Gaulle op zijn leeftijd? Dat is niet 0!1vriende- lijk. De Gaulle is een te groot man om zulke dingen niet zelf wezenlijk te zien:

Wij hopen dat wij met Europa nog enige tientalle·n jaren verder gaan dan de levensduur van De Gaulle en dan is alleen acceptabel om Nederland niet in het krachtenveld van de grote mogend- heden te la.ten zonder volkenrechtelijke,

uitgewerkte supranationale v.,rdr'lgsrech- telijke bindingen.

Niet omdat ik aan het papier een zo exceptionele waarde toeken, maar om- dat het volkenrechtelijke begrip nu een- maal in de nationale politiek van de landen een niet weg te denken element is. Een land als Duitsland, een land als Frankrijk, dat zich in sterke mate zou keren tegen de geest van een verdrag, geeft de oppositie in het eigen land (en daar gaat het om) een uiterst effectief middel, met een emotionaliteitswaarde die men niet mag onderschatten. om de regering te kritiseren.

* ·•· ·-

Tenslotte heeft mr. Van Riel zich aangesloten bij de aandrang op de regering van prof. Schermerbarn om de dokurnenten te publiceren inzake de In- donesische kwestie tussen 1945 en 1950.

Het is een kwestie van rechtvaardigheid dat het Nederlandse volk een zo waar mogelijk beeld krijgt.

Als alle dokurnenten op tafel komen, zullen er weinig mogelijkheden zijn om ze als wapen te gebruiken in de binnen- landse politiek omdat velen boter op hun hoofd zullen blijken te hebben.

Minister Luns heeft toegezegd het ver- zoek om publikatie nogeens in de minis- terraad te bespreken. Mr. Van Riel sprak daarvoor zijn erkentelijkheid uit. Hij hoopte dat binnen vijf jaar het eerste boek, in groene band met gou:1en let- ters, zou verschijnen.

V. v.D.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

U KOMT

TOCH OOK

OP DE

SCHEVENINGEN

. - r - -

9 SEPTEMBER

GOUDEN TOEGANGSBEWI.JS VERKOCHT

Zaterdag, 27 mei j.l., is in een gecombineerde vergadering van onze drie Noon1clijke Kamer-Centrales een gouden toegangsbewijs voor de V.V.D.-dag 1961 door de voor- zitter van de Kamer-Centrale Groningen, mr. G. Loopstra, volgens Amerikaans systeem verkocht. Deze kaart bracht een bedrag van f 260,- op. Onze hartelijke dank voor dit prachtige resultaat! Mogen wij hieraan toevoegen: Een goed voorbeeld doet goed volgen?

Plaatselijke voorbereidingseemmissies ingesteld

\'Vederom kunnen wij melding mz.ken van het feit, dat een drietal plaatselijke

voorbereiding&cornmissk~ is ingesteld, en wel in de afdellngen Capelle a/d IJssel, Laren/Blaricum en Naarden. Deze plaatse!ijke voorbereidingscommissies bestaan uit:

In de afdeling Capene a/d IJssel: G. de Jon:;, J. Huizer, A. J. Bijl, J, Lingen en G. A. van der Velden;

In de afdeling Laren/Biaricmn: \V. v. d. Wel, mr. K. r. A. Westerling Jr., J. Helmig Jr., J. C. de Graaff en A. S. Dikstanl;

in !'Ie afdeling Naarden: R. Derks, mevr. dra. A. H. Horsman-Witsenburg en J. G. Brinki>or~i.

BINNENGEKOMEN GIFTEN

Van de afdeUr.g Maas{lam onzer partij ontving·en wij een bedrag van f 25 ter bestrij- ding va't de kosten van onze V.V.D.-dag,

Voorts kwamen van leden en geestverwanten de volgende bedragen binnen:

L. M. van V. te Amersfoort, f 10; T. H. H. te Grootegast, f 100; mej. B. E. H. te Heemstede, f 25; mej. I. J. van H. te Soest, f 10; S. B. te Kloosterhaar f 10; mej. mr.

J. M. L. T. P. te Oterdum, f 25; B. K. te Soest, f 10; mevr. M. E. B.-S. te Amers- foort f 5.

Onze hartelijke dank aan degenen, die door bet overmaken van een bijdrage getoond hebben te willen medehelpen van de liberale manifestatie. op zaterdag, 9 sept,ember a.s., een groot succes te maken.

SHIRTS

in 3 mouwlengten

ook in NO IRON vanaf

21.

⁵⁰

erenmodes

DACRON en COTTON in 3 kleuren.

I

^DEN SCr-H::VEN I ^HAAG NGEN

Laan van Meerdervoort 280a Gevers Deijnootplein 9

Telefoon 336418 Telefoon 540223

3 JUNI 1961 - PAGINA 3

DUIZENDEN

Op 9 september komen er, naar de voorbereidingscommissie voor de V.V.D.- dag hoopt, duizenden leden van onze partij en geestverwanten samen in S~_Jteveningen. Maar om die duizenden een behoorlijk programma te kunnen bieden en de organisatie goed te doen verlopen, zijn er ook duizenden guldens nodig,

Gij kunt onze arbeid verlichten door een bijdrage te storten op giro 6 7 8 8 0 van de Volltspartij voor Vrijheid en Democratie, met vermelding "V.V.D.-dag 9 september Scheveningen".

Gij maakt daardoor ook met een kleine gift ons werk licht, omdat wij weten dat het gedragen wordt door Uw sympathie.

D. W. DETTMEIJER.

ONDERBERG

--.~!~....!~....I~•--- ^uur

bitter-uur

UIT DE PARTIJ

Grote aandacht voor Kamerlid Zegering Hadders

in Delfziil

De afd. Delfzijl hield woensdagavond een besloten vergadering in hotel Dik waarbij gesproken werd door het 2e Ka- merlid, de heer R. Zegering Hadders. Hij behandelde in een boeiend betoog de ge-

beurtenissen in het parlement sedert het optreden van het huidige kabinet en kwam tot de slotsom dat de liberalen in het algemeen veel waardering kun- nen hebben voor het g·evoerde beleid,

Hij wees daarbij op tal van belang- rijke zaken (zoals b. v. de inpoldering van de Lauwerszeel, die onder de vo- rige regeringen niet tot een oplossing wa- ren gekomen doch thans afgehàndeld zijn en op de vooruitgang op sociaal ge- bied welke thans ook door ·een kabinet zonder socialisten tof stand zijn gebracht.

Na afloop van zijn rede werden nog ver- schillende vragen gesteld vooral op land- bouw- en scheepvaartgebied waarbij ook de Eems-Dollard kwestie en de gevolgen voor de haven van Delfzijl werden be- sproken.

Hierbij sprak de heer Zegering Had- ders als zijn overtuiging uit, dat het ver- verdrag met Duitsland voor Delfzijl géén nadelige gevolgen zou hebben, doch dat de haven integendeel een grote toekomst te- gemoet zou gaan, in verband met . de steeds voortgaande industrialisatie van de Noordelijke provincies.

Voor de huidige ondiepte in het vaar- water zou naar zijn mening door Rijks- waterstaat zeker een bevredigende op- lossing worden gevonden.

Voor de Afd. Delfzijl der VVD was het een zeer geslaagde avond.

IN MEMORIAM

Ons bereikte het droeve bericht, dat op 18 mei j.l. door een noodlottig onge- val zijn overleden de heer A. Noorden- bos te Oosternijkerk, secretaris van de afdeling Oostdongeradeel der Partij, en zijn echtgenote, mevrouw J. Noordenbos- Terpstra.

De nagedachtenis aan de heer Noorden- bos, die in de afdeling Oostdongeradeel

veel voor de liberale beginselen heeft gedaan; zal bij öns in hoge ere blijven.

Zij mogen rusten in vrede!

ALGEMEEN SECRETARIAAT

V.V.D.

Koninginnegracht 61 's-Gravenhage

Tel. 0 70 - 111768 - 114375 Giro 67880

STALEN

MEUBELEN

GISPEN

CULEMBORG

(Vervolg van pag. 1)

daar moeilijk een verwijt van maken. Willen wij voor het behoud van onze vrijheid en die van het gehele westen onze militaire verdedi- ging op peil houden, dan zal het Nederlandse financiële aandeel dus wellicht moeten worden verhoogd.

Zou dat bedrag niet op andere wijze (vermin- dering var. andere uitgaven) zijn te vinden, dan zou dat dus uit de belasting moeten worden gevonden. Dat zal dan, naar het stellige oordeel van de heer Oud, niet uit het bedrag van f 500 miljoen mogen geschieden, dat voor belasting- verlaging in de inkomenssfeer moet blijven be- stemd. De meerdere defensie-uitgaven zullen in dat geval dan op andere wijze, bijv. door een belastingverschuiving, moeten worden gedekt.

breiden ,hoe beter dat voor de oplossing van de woningnood zal zijn. Het Kabinet heeft in zijn Regeringsverklaring gezegd te streven naar meer vrijheid. Ook het anti-rev. program heeft dat (ook voor de wonigbouw) duidelijk geëist. De beperking van de vrije sector in de woningbouw is daarmee in strijd. Het is ook beslist niet juist, dat in de vrije sector uitslui- tend de duurste huizen werden gebouwd.

Prof. Oud ontkende niet, dat minister-presi- dent De Quay bij zijn optreden gebrek aan po- litieke ervaring had. Maar zo het voor iemand een opoffering is geweest, een ministerschap te aanvaarde11, is het dat voor hem. Voor deze opoffering verklaarde de heer Oud nog altijd veel waardering te hebben.

In 1959 bleek het politiek niet mogelijk, hiervoor een leidende parlementaire figuur te krijgen. Zou dat dan nu wel het geval zijn?

* * *

O

ndanks de bezwaren, die men tegen het Kabinet-De Quay kan hebben, over- weegt toch het goede in de thans gevolgde politiek.

Dat ook de V.V.D. wel kritiek heeft, heeft zij duidelijk doen blijken. Dat geldt met name voor de omzwaai in de woningpolitiek van mi- nister Van Aartsen.

Prof. Oud was ervan overtuigd, dat hoe meer rnen de vrije sector in de woningbouw kan uit-

Wanneer nog 2500 huizen meer kunnen wor- den gebouwd, dan kunnen wij ons daar alleen maar over verheugen, maar dat mag niet gaan ten koste van de opheffing van een stuk vrij- heid in de woningbouw, dat was verkregen.

De heer Oud hoopte dat wanneer minister Van, Aartsen zijn volgende begroting indient, zal blijken, dat hij van de dwaling zijns weegs is teruggekeerd.

* * *

D

e N.R.Crt. heeft gewaagd van een

"slijtend Kabinet". De Kabinetten- Drees waren echter heel wat meer "gesleten".

Men spreekt van reconstructie of vervanging van dit Kabinet. De N.R.Crt. is van oordeel, dat een rooms-rood Kabinet toch niet het enige alternatief zou zijn. Misschien niet het en_ ge alternatief, maar de kans daarop zou toch niet gering zijn en de heer Oud wond er terecht geen doekjes om, dat hij die kans liever niet wilde lopen.

Daarom hoopte hij, dat het Kabinet tot 1963, vasthoudend aan de hoofdlijnen van zijn beleid, zijn politiek zou kunnen voortzetten.

Er zijn nog moeilijke problemen, maar d·~

vier partijen, die thans de "regeringspartijen"

vormen, zullen daar gezamenlijk een oplossing voor moeten vinden.

Daartoe behoort ook het vraagstuk van de kinderbijslagverzekering. De V.V.D. is bereid mede te helpen aan het vinden van een voor allen aanvaardbare ()plossing en uit de laatste rede van de heer Andriessen had spreker be- grepen, dat ook de K.V.P. tot deze medewer- king bereid is.

Dat waren de hoofdpunten van de belang- wekkende rede, welke prof. Oud op maandag 29 mei j.l. in een onder voorzitterschap van dr. J. N. van den Ende gehouden welgeslaagde vergadering van de Haagse afdeling in Pulchri studio hield.

A.W.A.

Prof. Witteveen ziet grote moeilijkheden bij toekomstige loonvorming

T

ijdens het debat in de Eerste Ka- mer over de begroting van sociale zaken en volksgezondheid heeft de libe- rale prof. Witteveen kritiek geleverd op èe gedifferentieerde loonvorming. Wel gaf hij uiteraard toe, dat er met dit sys- teerr. het een en ander bereikt is: een zekere differentiatie en een groter accent vp de onderhandelingen in de bedrijfs- takken.

Daar staat echter tegenover, dat op aller lei punten zeer gedetailleerd ingrij- pen nodig is geacht om zoveel mogelijk te bereiken, dat de loonstijging in de af- zonderlijke bedrijfstakken met de stij- ging van de produktiviteit zou overeen- komen. De bedrijfstaksgewijze differen- tiatie overeenkomstig de gemiddelde ar- beidsproduktiviteit achtte prof. Witteveen zowel economisch als sociaal onjuist.

Men kan dat wel een keer doen, maar men kan er moeilijk mee door blijven gaan. Hij geloofde, dat men zijn prin- cipiële bezwaren (die hij al eens eerder uiteen heeft gezet) in ruime kring is gaan delen. Dat niettemin aan dit stelsel wordt vastgehouden, komt naar zijn indruk voor een groot deel, omdat men hierin een kans ziet een s.tevige greep te behouden op de prijzen.

Voor dit streven naar prijsstabilisatie had hij de grootste waardering, maar hij meende echter, dat het huidige stelsel in dit opzicht op den duur toch niet geschikt is. Om te beginnen is er de prin- cipiële overweging, dat het in een stelsel van ::mdernemingsgewijze produktie niet juist kan zijn de prijsvorming in zo sterke mate te binden aan de ontwikkeling van de k::>stenfactoren alleen.

Men moet zich realiseren, dat in een dynamische maatschappij de prijs voor de ondernemer het kompas moet zijn, dat aangeeft in welke richting de pro- duktie zich zal moeten ontwikkelen. Een zekere invloed van vraag en aanbod op de markten zal daarom tot uitdrukking moeten kunnen komen.

Daar komt bij, dat een criterium als de gemiddelde arbeidsproduktiviteit ook de inflatiegevaren moet versterken, omdat de neiging zal ontstaan zich op te trek- ken naar het niveau van de gunstigste be- drijfstakken.

* * *

H

et huidige loonsysteem heeft niet bewezen de spanningen op de ar- beidsmarkt de baas te kunnen blijven en inflatoire loonstijgingen te voorkomen.

Weliswaar zijn de loonsverhogingen on- geveer in evenwicht met de produktivi- teitsstijging, maar dat is alleen te dan- ken aan het feit, dat deze laatste de prognoses heeft overtroffen. Daarom ge- loofde prof. Witteveen, dat met de te- genwoordige loonvorming het voordeel van een betere beheersing van het prijs- peil nauwelijks is te bereiken.

Voor de naaste toekomst zag de liberale woordvoerder nog grotere moeilijkheden.

Wij hebben in alle opzichten de gren- zen van de productiecapaciteit en van de arbeidsmarkt bereikt. De produktivi- teitsstijging wordt dus geringer, maar toch is de ka·ns groot, dat in de volgende fase van de gedifferentieerde loonvor- ming een aantal bedrijfstakken zich zal willen baseren op de zeer gunstige ont- wikkeling van de laatste jaren.

Daar komt nog bij, dat de verkorting van de arbeidstijd de komende periode haar volle gewicht zal laten gevoelen.

Vooral op grond van dit laatste rekent het Centraal Planbureau voor 1961 op e·en stijging van de arbeidskosten met zeven procent, terwijl de produktiviteits- stijging op niet meer dan drie procent wordt geraamd. ,

Wanneer hij aldus zag, dat de voort- zetting van het huidige systeem van loon- vorming grote gevaren zal gaan oproepen betreurde hij het buitengewoon, dat de regering zo laat advies aan de S.E.R.

heeft gevraagd over de herziening van de richtlijnen.

Vorig jaar heeft dit VVD-kamerlid in een motie aangedrongen op tijdige be- zinning op de criteria voor de loonvor- ming. Die motie is verworpen en mis- schien is daardoor de regering niet tij- dig tot bezinning gekomen. Het S.E.R.- advies wordt pas in het najaar verwacht en dan is de tweede fase van de vrije loonvorming al op gang.

Dit leek prof. Witteveen een ongeluk- kige situatie, want dan komt men te staan voo1· de vraag, of men midden in een nieuwe ronde van loononderhandelingen het systeem zou moeten herzien.

Staatssecretaris Rooivink zei echter de indruk te hebben, dat onder de vigeur van de spelregels der tweede fase een herziening van praktisch alle contrasten zal kunnen plaats vinden.

Kritiek op gedifferentieerde loonvorming - Huidige loonsysteem kan inflatoire loonstijgingen niet voorkomen - Te eenziidige na- druk op produktiviteit- Regering heeft te laat advies gevraagd over nieuwe richtliinen - Emigratiebeleid moet op

de

^{helling -}

Geeft schooltandverzorgsters geen boor in handen, aldus baron De Vos van Steenwiil<.

Prof. WITTEVEEN . tijdelijk afremmen

I

n afwachting van het S.E.R.-ad- vies wilde onze geestverwant niet uitvoerig discussiëren over de vraag wel- ke criteria een rol zullen moeten spelen bij de toekomstige loonvorming, evenmin trouwens als staatssecretaris Roolvink.

Wel wilde hij duidelijk vastleggen, dat naar zijn mening het criterium van de produktiviteit op den duur onbruikbaar is en dat het criterium van de werkge- legenheidssituatie het beste is, al gaf hij toe, dat dit moeilijker meetbaar is.

Er is niet aan te ontkomen, dat vàn een vrijer systeerr:( een sterkere loonstij- ging het gevolg zal zijn, wanneer zich een expansie ontwikkelt. Voor een even- wichtige ontwikkeling in het economische

leven kan een tijdige stijging van de loon- voet gunstig zijn. Daardoor wordt im- mers de uitvoer wat afgeremd.

Wanneer we echter op het hoogtepunt van de expansie nog een sterke loonstij- ging krijgen als gevolg van grote spannin- gen op de arbeidsmarkt, is het zaak tijdelijk af te remmen. Op grond daar- van pleitte prof. Witteveen voor twee soorten spelregels: een voor een min of meer normale periode, waarin een zo groot mogelijke vrijheid voor het bedrijfs- leven zou moeten heersen en een andere procedure voor een gespannen situatie op de arbeidsmarkt als het nodig is de ont- wikkeling op het gebied van de lonen af te remmen.

De sterke loonstijging van de laatste tijd juichtte prof. Witteveen natuurlijk toe. Een stuk van de welvaartsstijging zal nu echter moeten dienen om de kunstmatigheden in de economische struc- tuur weg te werken. Het is logisch, dat de huur- en subsidiemaatregelen, die des- tijds zijn genomen voor de groepen, die het 't moeilijkst hadden, nu weer' onge- daan worden gemaakt.

~~ --;~!

Binnenhof (ll)

Zeer bedenkelijk zou het zijn als men straf hetzelfde emigratiebeleid bleef voe- ren, hoewel de omstandigheden onder- tussen heel anders zijn geworden dan waarvan men destijds bij het opstellen van de emigratiepolitiek is uitgegaan. Een onveranderde voortzetting van het emi- gratiebeleid wordt nogal eens verdedigd met de bewering, dat op langere termijn de emigratie wel noodzakelijk is.

De structurele ontwikkeling van ons economisch leven maakt dit argument

echter meer en meer twijfelachtig. Onze gehele economische ontwikkeling wordt thans juist gekenmerkt door een groeiend structureel tekort aan arbeidskrachten.

De VVD-woordvoerder meende, dat we niet langer dan tot de begroting van 1962 mogen wachten met herziening van het

emigratiebeleid.

Prof. Witteveen pleitte er voor, dat de arbeidsbureaus hun actieve bemiddeling gaan verlenen om oudere arbeidskrach- ten uit de noordelijke provincies, die niet meer in de plaatselijke industrie aan de slag kunnen komen en dus op de aan- vullende werken zijn aangewezen, naar het westen te laten migreren. Het aan- bieden van een woning zou deze verhui- zing gemakkelijker kunnen maken. Het zal voor deze mensen een verbetering zijn als zij weer een behoorlijke plaats in het normale produktieproces krijgen.

Minister Van Rooy verklaarde zich be- reid deze suggestie eens te onderzoeken, maar bleek er overigens niet warm voor te lopen.

Over het kinderbijslagprobleem zei on- ze geestverwant, dat onze sociale wet- geving na 1945 in het algemeen met in- stemming van alle kanten is aangeno- men en dat er zoveel mogelijk naar ge- streefd moet worden ook het wetsont- werp inzake de kinderbijslagverzekering voor alle belangrijke groeperingen aan- vaardbaar te maken. Minister Van Rooy onderstreepte deze wens, die ook andere Kamerleden hadden laten horen.

* * *

Mr. baron de Vos van Steenwijk voelde er niets voor schooltandver- zorgsters "curatieve bevoegdheid" te ge- ven, d.w.z. hen een boor in de hand te geven. Hij vond het al te gek, dat een hulpkracht, die een opleiding heeft ge- kregen van misschien twee jaar, gaat experimenteren op het gebied van de tandarts, die nota bene een universitaire studie van zes jaar heeft gehad.

Deze meisjes zullen zich volgens onze woordvoerder moeten beperken tot pre- ventieve behandeling, zoals onderricht in mondverzorging, profylactische behande- ling van het gebit door applicatie van chemische .middelen e.d.

Minister Van Rooy zag echter geen be- zwaar om de schooltandverzorgsters in opdracht van de schooltandarts een kies te laten boren. Een goede opleiding moet de waarborg zijn, dat zij geen gevaar- lijke dingen doen.

~~OOOOOOOOOOOOóóOOOOOO~QOOOOOOOOOOOOóó00000~000009009~00óóóóOOOOOOOOOOOOOÖ

g .

⁰

~ Twee provinciale dagen I

O

ggo UTRECHT ZUID-HOLLAND

~

⁰

<> Deze provinciale dag -~s zoals reeds vermeld is.

I I wordt deze provin~

a gauw, n .. op Vf!J~

dag 9 juni in hotel Heide~ ciale dag dit jaar in Leiden

~ g_ehouden, in de Stadsge~ Copie voor deze r"briek te sen- <>

0

park in Bilthoven. hoorzaal, Ereestraat 60, op den aan: Mej. Joh. H. Springer, ~

I

Vrouwelijke VVD~ leden woensdag 14 juni. Men be~ Alexanderstraat 16, Haarlem, gg

en haar introducee(s) zullen gintal vroeg, met koffie tus~ VOORSCHOTEN

tussen 12 uur en 12.30 uur sen 10 uur en 10.30 uur.

g D

e vrouwengroep Voor~ 0

samenkomen. Na e.en geza~ Spreken zullen mevr. drs. schoten hield haar go

I "k k ff· It"d

J.

F. Schouwenaar~Franssen

g

^{men IJ e o lemaa IJ} over ,.Arbeidstijdverkorting" lsaeai_Ztsote·en bijoenendkeromsvtoovraznl.ttedri~

g

<> (

f

4,30) zullen des middags en de heer mr. H. van Riel ó

0<> spreken me· J· mr ·

J J

· · ^Th · over ,.Vijfdaagse werkweek schap van mevr. A. G. A. 0 o

0 ten Broecke Hoekstra over en recreatie". van Elst~Korpershoek. 0

00 Na het zakelijk deel van · 0

,,Co'nsumentenbelangen" en Na de lunch zal oud~Le1·~ d d ( b' 0

<> e verga ering waar Ij o.a. o

g

mevr. H. van Someren~Dow~ den bezichtigd worden, per mevr. Th. H. H. Kuiper~ ~

<> ner over ,.Radio~ en televi~ boot, bus of te voet, na een Groenewegen en mevr.

J.

E.

g

go siepolitiek". Sluiting om korte inleiding door de heer Wiertsema~van den Boom

g

o

0

16.30 uur. dr.

J.

P. Duyverman, lid Lvan als bestuursleden werden

g

de gemeenteraad van ei~ herl<ozen) vertelde mevr. M. o

g

Hotel Heidepark -is te be~ den. C. Korthals~ Hamming een

g

g

reiken per trein station Bilt~ Tussen 16 en 17 uur thee en ander over haar leven als

g

0 hoven; en per bus ( 57 uit en sluiting van deze dag, die ministersvrouw. Vele we~ 0

8

Utrecht of 31 uit Orieber~

f

5,50 kost (vóór 6 juni a.s. tenswaardigheden, ook ko~ ·

8

§

_gen

)

^h _{a te} ^{1 E} _mmaplein. storten op postgiro 415918, mische voorvallen en be~ go

A ld b G t.n.v. de heer A. C. Kriest, nauwde ogenblikken pas~

g

^{anme en ij mevr. ·} te Leiden, voor de secreta~ seerden de revue. Het was

g

~

<> Huese~Laming, Soestdijk~ resse, mevr. A. C. Kriest~ een gezellige en leerzame

g

: "heweg 248Z. Bilthoven. de H'an). """de.

g

IOOOOOOOóóO~O<>-O<>~OOóóOOó~~O<>OO<>OOOOóó<>OO<X>OOóóOó~O<::•