VAN SAUL US TOT PAULUS

abonnementen en advertenties gelieve

U voortaan over te maken op postrekening 277.760

t.n.v. Stichting

"DE DRIEMASTER"

mannen en Slangen- danseres:

Boeiend congres te

Zwolle.

te 's-Gravenhage MAANDORGAAN VAN DE ONAFHANKELIJKE LIBERALE

JONGEREN ORGANISATIE VRIJHEID EN DEMOCRATIE

(zie pag. 2)

KABINETSVORMING

Nudé:t prol. mr. J. 1-. Lilastra van Loon in december 1964 reeds enige artikelen in het Nederlands Juristenblad wijdde aan de invloed van het kiesstelsel op de kabi- netsvormi11g, sprak hij over ditzelfde on- derwerp <'<'n rede uit op de door circa zestig personen bezochte jaarvergadering van het Liberaal Democratisch Centrum te Hilversum. Dit Centrum, dat enige ja- ren geled<~t1 grote publiciteit kreeg door stoute dingen over de eigen partij te zeg- gen, is nu blijkbaar reeds zodanig geac- cepteerd (of ingekapseld zou men ook kunnen zeggen) dat de voorzitter, dr.

Nordlohne, in zijn opel).ingswoord meende te moeten opmerken, dat de liberale lei- ders "gaaf liberaal" gereageerd hadden op de verwikkelingen rondom het omroep- bestel, en met luider stemme kond deed van de L.D.C.-visie, dat in de kabinets- crisis "de bazoen der liberale partij onbe- smet is gebleven, omdat zij pal is blijven staan voor de geestelijke vrijheid". De waarheid is natuurlijk wel iéts genuan- ceerder! Naast de palstaan-houding heer- sen er echter in het L.D.C. ook goede ge- dachten, hdgeen blijkt uit de uitnodiging aan professor Glastra van Loon om te ko- men spreken over zijn ideeën voor een nieuw kiesstelsel.

Zoals reeds bekend zal zijn, komen die ideeën hi<'rüp neer, dat de kiezer ook in- vloed krijqt op de samenstelling van het kabinet en niet uitsluitend op de samen- stelling v <lil de T w t.ëde Kümer zuals nu het geval is. Daartoe zouden de kiezers bij de kamerverkiezingen tweemaal een stem moeten uitbrengen, éénmaal op de partij van hun keuze en éénmaal op een kandi- daat-ministerpresident mèt een regerings- programma. Men dwingt de verschillende partijen dan om zich reeds vóór de ver- kiezingen uit te spreken over een ná de verkiezingen te volgen beleid, door één van hun topfiguren aan te wijzen als kan- didaat-ministerpresident Een situatie als de huidige, waarin bijvoorbeeld de KVP rustig afwacht tot na de verkiezingen en dan naar smaak een rechtse of linkse po- liticus een kabinet laat formeren, is niet meer te verwachten. Men combineert voorts de voordelen van een evenredige vertegenwoordiging (de verkiezing van de Tweede Kamer blijft in principe het- zelfde) met een enkelvoudig meerder- heictsstelsel (nl. de verkiezing van de minister-president). Als belangrijkste voordeel tenslotte wijst professor Glastra van Loon op de mogelijkheid om de kie- zer hierdoor meer belangstelling voor po-

liueKe zaken Le doeü JGlJYeu.

De genoemde ideeën zijn, hoewel er ze- ker nog vele voetangels en klemmen te overwinnen zijn, het overdenken zeker waard. In de afgelopen maand is de juist- heid van het uitgangspunt, dat de kiezer zeer weinig meer in de melk te brokkelen heeft, sterk benadrukt door de huidige kabinetsformatie. Nu wij dit schrijven lijkt de formatie Cals te gelukken. Het blijkt dus mogelijk te zijn op basis van één verkiezingsuitslag - die van de Tweede Kamerverkiezingen van 1963- twee zeer verschillende regeringen te vormen, één bestaande uit KVP, AR, CHU en VVD en één bestaande uit KVP, AR en PvdA. Het is goed om de uitslag van die verkiezin- gen nog eens in de herinnerir1g te roepen.

De verliezers bij die gelegenheid waren PvdA met vijf zetels, VVD met drie zetels en ARP met één zetel, de winnaars Boeren- partij met drie zetels, PSP met twee zetels en KVP, CHU, CPN en GPV elk één zetel.

De in de regering De Quay samenwerken- de partijen verloren gezamenlijk één zetel, terwijl de grote oppositiepartij, de PvdA, Vijf zetels verloor. De algemene conclusie was, dat het liberaal-confessionele rege- ringsbeleid moest worden gehandhaafd.

Nota bene twee jaar later op basis van precies dezelfde verkiezingsuitslag geeft de KVP met haar AR-verlengstuk de VVD de bons en kiest een nieuwe vrijer. Hoe- wel precies conform de regels en daarom beslist niet ondemocratisch, kan men toch niet anders concluderen, dan dat de kie- zer in zijn hemd staat. De partij, die vijf zetels verloor - voor Nederlandse be- grippen ongewoon veel - gaat nu rege- ren dankzij een volslagen onbegrijpelijke plotselinge ommezwaai van de KVP. Men zou haast de indruk krijgen: waar zijn die verkiezingen eigenlijk nog goed voor? Dat

~

J.~-tLl.f2 gc~T8Cl b:=_l-:..:·uipt c:::.:::~. QC~": .!'P_0~Y eYJ.

meer Nederlandse burgers en speciaal de jongeren. Met een dergelijke totaal on- doorzichtige politieke vijver, waar de be- langrijkste afspraken achter de schermen en een aardig ingestudeerd praatje voor het volk vóór de schermen plaatsvinden, wordt de politiek langzamerhand een ver- dachte zaak. De confessionele partijen in het bijzonder brengen op deze manier grote schade aan het gezag der democra- tische instellingen toe.

Het lijkt daarom een verfrissende gedach- te om de kiezers zelf een stem te geven in het bepalen van het regeringsbeleid door hem een keuze te laten maken tussen kandidaat-regeringsleiders. Hij wordt dan veel direkter bij de regeringsvorming be- trokken dan bij de huidige methode, waar men - zoals nu weer blijkt - na de ver- kiezingen nog alle kanten uit kan. De po- litiek zou wat meer "gezicht" krijgen door- dat een kandidaat door middel van zijn persoonlijkheid èn zijn programma bij de kiezers vertrouwen zal moeten wekken om aanvaardbaar te zijn. Hoewel de tele- visie er toe leidt, dat ook de huidige po- litieke leiders zich hun "imago" bewust moeten zijn, zijn het niet de personen, noch de eigentijdse problemen, die bij de huidige partijen in de verkiezingsstrijd de boventoon voeren. Veelmeer zijn het de theologische of idealistische visioenen, waarin de partij-ideologieën zijn vastge- roest, alsmede eniqe partijpolitieke hob- bies,_ die de pressie van de belangengroe- pen m de achterban verraden. Dit schema zou door het voorstel Glastra van Loon met succes doorbroken kunnen worden.

Het spreekt dus vanzelf, dat er vanuit de oude partijstructuren tegenkanting zal zijn.

Het bovenstaande wil overigens niet zeg- gen, dat de partijen zelf maar zo spoedig mogelijk moeten worden opgeruimd. Inte- gendeel, het is bijzonder belangrijk dat beginselen en idealen richting geven aan ramp betekenen, als de belangengroepen zodanig vat op de politiek kregen, dat het parlement slechts vertegenwoordigers van belangen telde. Wij zijn dan ook niet teqen de huidige partijen, die de traditie der Nederlandse democratie helpen dragen en die zeer velen bij de politiek betrekken, maar tegen de roest en het stof dat er op de partijjasjes ligt. Wij zeggen ja tegen de partijen als beginselpartijen, maar ook ja tegen een open politiek, die de democra- tie wil beschermen tegen vastgelopen structuren.

F. WAGENMAKER

Liberaal Réveil

Prof. Oud vervolgt in het maartnum- mer van "Liberaal Réveil" zijn be- schouwingen over "Staten-Generaal en maatschappelijke structuur"'.

In hetzelfde nummer reageert Dr. Ir.

A. Vondeling op een artikel in het novembernummer-1964 van "Libe- raal Réveil" verschenen. In dit arti- kel werd het voorstel van de heer Vondeling om de verplichting van de regering, over alle wetsontwerpen de Raad van State te horen, af te schaf- fen, ondoordacht genoemd. Met een reeks citaten uit de werken van vele staatsrechtsgeleerden adstrueert Dr.

Vondeling zijn stelling, daarmee aan- tonend toch wel eens over één en ander te hebben nagedacht. Maar de

"Liberaal Réveil"- redactie gelooft daar niet zo in. Toch zou de laatste alinea van het stuk van de heer Von- deling best eens, behalve zoals de redactie schrijft: 'n karakterschetsje, ook nog een ter zake doende opmer- king kunnen bevatten. En als de re- dRctie zich dat bewust was bij het schrijven van haar reactie op het ar- tikel vcan de heer Vondeling, dan geeft de laatste zin uit het redactio- nele naschrift ons ook enig inzicht in de karakterstructuur der redac- teuren.

Bladeren wij, na deze analyse van de psychè der "Liberaal Réveil"- redacteuren, in het zeer leesbare maartnummer verder, dan belanden wij in een leerzame discussie over de verticale prijsbinding tussen de he- ren Portheïne en GroenendaaL Voorts reageren twee inzenders, de heer Heijmans en ondergetekende, op het artikel van Dr. Kranenburg, ver- schenen in het januarinummer, waarin een pleidooi werd gehouden voor een glimlach van de VVD naar de PvdA.

Drs. Top geeft onder de titel "rom- melende democratie" een sociologi- sche beschouwing van het rapport van de commissie-Verdam.

Driemaster-hoofdredacteur Wagen- maker bespreekt "overwegingen be- treffende de politieke verantwoor- delijkheid van de kerk", en knoopt daar in een uitstekend artikel een li- berale beschouwing over de verhou- ding kerk-staat aan vast.

Dr. Nordlohne besluit het maartnum- mer met een bespreking van de rede

"Leiding en lijdelijkheid in de Ne- dedandse politiek", uitgesproken door Prof. Daalder bij diens inaugu- ratie op 6 maart 1964 als hoogleraar in Leiden.

Een speciale pluim gaat dit keer naar de gehele redactie voor het ar- tikel "Vakman voor Nederlandse tuin gevraagd", waarin noodkreten worden geslaakt over de leefbaar- heid van ons land. Noodkreten die bij ons meer aanslaan, dan het dom ge- praat in "Vrijheid en Democratie'' van 19 maart en 1 april, waarin "op- lossingen" aan de hand worden ge- daan van het vraagstuk der ruimte- lijke ordening, en voorspellingen over het verkeersvraagstuk in het jaar 2000 - met "veel" gevoel voor de ernst der situatie - worden uit- gesproken.

"Liberaal Réveil" zij de lezers van harte aanbevolen.

Adres administratie: Badhuisweg 232, Den Haag.

H. WIEGEL

VAN SAUL US TOT PAULUS

Wanneer wij het Eindhovens congres van de VVD van verleden jaar vergelij- ken met de op 9 en 10 april 1965 te Zwolle• gehoud.en algemene vergadering

·•an deze p.artij, dan kunnen wij met ·e·en vrijblijvende variant op een uit- spraak van mr. H. van Riel zeggen, dat de VVD binnen twaalf maanden van een politieke Saulus tot ·een Paulus lijkt uit te groeien. Want uit duidelijke t•itspraken van de her.en Ge·ertsema , Van Riel en van mevrouw Van Some- ren-Downer kan men afleiden dat de VVD de· komende jaren een construc- tieve oppositie wil gaan voeren. Met name was het verheugend te constate- ren dat de heer Ge•ertsema meer dan het vorig jaar aandacht besteedde· aan de buitenlandse politiek, terwijl hij ook e•en positieve beschouwing wijdde

~an het bevolkingsvraagstuk en de ruimt·elijke ordening. De heer Ge·ertsema verheelde niet dat er vanuit de VVD t.a.v. die problemen duidelijke plan- nen moeten komen, waarover door de gehele partij moet worden nagedacht en meegestudeerd.

In dit verband gaf d·e heer Van Riel zaterdagmiddag zijn toehoorders terecht {le raad, nooit meer over belastingverla,ging t.e praten, zonder te denken aan de vele miljarden die de komende ja.ren nodig zuUen zijn voor de verbetering van de infrastructuur van ons land. En over het bevolkingsvraagstuk zei hij, dat dit proble•em internationaal ge'Zien e•en kwestie van oorlog of vrede is.

Over het hiermed·e in nauw verband staande vraagstuk van de ontwikkelings- land·en waarschuwde mr. Van Riel volkomen terecht de VVD-afgevaardigden voor e·en overdreven waarde hechten aan de bilaterale hulpverlening: de onderontwikkeld·e gebieden zijn weinig gebaat bij een te scherp behartigen van de Nederlandse industriële belangen.

Huishoudelijk festijn

Nadat vrijdagavond, na de openbare rede van de heer Geertsema, de

"niet-liberale pers" weliswaar door partij-voorzitter ir. K. van der Pols (zonder tegenkandidaat bij acclama- tie herkozen), hartelijk voor hun be- langstellende aanwezigheid werd dank gezegd, doch niettemin werd verzocht de vergadering te verlaten, wijdde men zich aan allerlei huis- houdelijke zaken.

Voorzitter Van der Pols gaf ook aan deze besloten vergadering op sympa- thieke wijze leiding, maar hij beant- woordde met name de over het hoofdbestuursbeleid gestelde vragen uitermate vaag. Het was eveneens te betreuren, dat de heer Van der Pols niet in staat was te voorkomen, dat de vrijdagavondvergadering midden in de behandeling van de te wijzigen statuten eindigde in een Poolse land- dag. Jammer!

De hierna volgende luisterrijke feest- avond was er echter niet minder ge- zellig om. Wel moet hierbij worden opgemerkt, dat zeer vele partijgeno- ten bij voorbaat reeds de waarschu- wing van mr. Van Riel, dat diegenen, die zo klagen over te hoge belastin- gen, maar wat minder alcohol moeten gebruiken, volkomen in de wind sloegen.

Duidelijke uitspraak

"De Volkspartij voor Vrijheid en Democratie, op 10 april te Zwolle m algemene jaarvergadering bijeen, spreekt haar solidariteit uit met de strijd van de gehele Spaanse en Por- tugese bevolking voor de verwer- ving van de burgelijke grondrechten, en hoopt dat deze strijd met succes zal worden bekroond',.

Dit is de tekst van de motie die mede namens de afgevaardigden van Koog-Zaandijk (R. M. Marcuse) en Zaandam (W. Staal) werd ingediend en toegelicht door H. Wiegel, afge- vaardigde van de VVD-afdeling La- ren-Blaricum. Na het instemmend applaus van een meerderheid in de vergadering constateerde voorzitter Van der Pols dat de motie was aan- genomen. Hierop ontstond wat ver- ward geroep in de zaal: de reactie der reactie.

Zo kon men horen dat dit een in- menging in binnenlandse aangele- genheden zou zijn. Enkele anderen stelden vast dat de motie niets ver- meldde over Oost-Europa.

Speciale vermelding verdient het optreden van mejuffl'ouw Toxopeus Pott, die ook dit jaar weer voor een .aardige bijdrage tot de discussie over het fractiebeleid zorgde. Op

zeer emotionele wijze wees zij op de gevaren van emotionele uitspraken die volgens haar een slag in de lucht zouden betekenen.

Hierop stelde de voorzitter nogmaals vast dat de motie was aangenomen.

Het behoeft uiteraard geen betoog dat schrijvers dezes de aanvaarding van deze motie een bizonder verheu- gend verschijnsel achten.

Bevredigend

Met instemming hebben wij even- eens geluisterd naar het protest van de oud-voorzitter der JOVD, H. H.

Jacobse, tegen het betuttelen van die Kamerleden, die deelnemen aan bui- tenparlementaire acties. Zo verde- digde hij terecht mevr. H. van So- meren-Downer die zitting heeft in het bestuur van de verenigin;; "De- mocratie voor Spanje".

Het was eveneens mevr. Van Some- ren, die zich aansloot bij opmerkin- gen die door R. M. Marcuse waren gemaakt over het plan-Cals (zie de Marginalia elders in dit nummer).

Opmerkelijk was het echter, dat geen der Kamerleden reageerde op zijn duidelijk afkeurende uitspraak over de dictatuur der Apartheid in Zuid-Afrika.

Nàg opmerkelijker waren de reacties van de afgevaardigden op het betoog van de generaal dr. Broekmeyer: Hij had nog nauwelijks de inleiding tot zijn rede uitgesproken, of hij werd na een kleine twintig minuten defi- nitief door de vergadering wegge- applaudisseerd. Indien voorzitter Van der Pols hem, net als alle andere af- gevaardigden, niet meer dan vijf mi- nuten spreektijd had toegestaan, zou deze treurige gang van zaken achter- wege zijn gebleven.

Eindindruk van dit congres: Wan- neer wij met name terugdenken aan het bedroevende congres in Eindho- ven, dan kunnen wij de Zwolse jaar- vergadering van de VVD zeker be- vredigend noemen. Als deze verheu- gende ontwikkeling zich de komende jaren ook in de politieke praktij!~

voortzet, zijn er voor het liberalism=

goede perspectieven, waaraan ook onze landelijk voorzitter R. A. Hey- ting in zijn uitstekende en terecht aanáachtig beluisterde rede vrijdag- avond reeds aandacht besteedde.

R. M. MARCUSE H. WIEGEL

LIBERALE BEGINSELEN EN POLITIE I{

Liberale beginselen bevorderen een onafhankelijke opinievorming, vrij van dogma's. Dat doet eveneens de NRC, die uitgaande van liberale beginselen, onafhankelijk, streeft naar de grootst mogelijke objectiviteit in haar voorlichting en daardoor ook voor vele anders- denkenden een gewaardeerd middel is

voor de algemene oriëntatie.

Als U nog niet op de NRC geabonneerd bent, vraag haar dan vrijblijvend op proef.

NIEUWE ROTTERDAMSE COURANT

POSTBUS 824, ROTTERDAM - TELEFOON 111.000

MARGINALIA

J(allinetje formeren

Het lJrote nieuws komt nog net op tijd voor het aprilnummer van de Driemaster: Mr. Cals is minister-president.

De nieuwe regering zal dus on- der /l'iding staan van de aktieve en voor Nederlandse (in)forma- tie-lwgrippen zeer snel werken- de hl'cr Cals. Of men het nu met ui zijn politieke ideeën eens is of niet, het is buiten kijf, dat wij in hem een goede premier zullen hebben. De heer Cals is een uiterst bekwaam po]jticus, die zijn sporen reeds ruim- schoots heeft verdiend.

Hij hesehikt ongetwijfeld over de voor een minister-president vereiste kwaliteiten.

Dit u/les neemt intussen niet wey, dat de heer Cals enkele wel-wn nijver heeft gewerkt aan een regering, die ook al weer gekdend zal zijn aan een soort notoriële akte, zoals het be- fawmle Akkoord van Wasse- naar. Ook nu weer zal de par- lementaire oppositie op alle mogdijke punten bij voorbaat vrijwel kansloos staan tegen- over een zich gebonden wetend gesloten front van regerings- partijen. Het is jammer dat de heer Cals, die zich toch ook uit- drukkelijk heeft gepropageerd als een vernieuwer van het par- lementaire systeem met allerlei verfrissende ideeën zoals die merendeels bijvoorbeeld ook en juist gehuldigd worden in de JOVD, momenteel de laatste hand legt aan een akkoord, waarvan hij, getuige bijvoor- beeld zijn meest recente inter- view met het Utrechtse studen- tenblad Trophonios, geen voor- stander leek te zijn.

Burl{ers voorkeur

Mr. J. A. W. Burger, lid van de Eerste Kamer voor de PvdA, heeft in Het Vrije Volk laten weten, hoe het ideale KVP- PvdA-ARP-kabinet zijns inziens samengesteld dient te zijn. Ik zal U niet vervelen met alle door hem genoemde namen. In- teressant is slechts, dat hij de zetelverdelingssleutel 5-5-3 hanteert en dat hij zijn eigen partij heeft toegedacht Verkeer en Waterstaat- Vice-premier, Landbouw, Economische Zaken, Sociale Zaken en Justitie.

Het aardigste is echter de voor- keur van mr. Burger voor het zware departement van Onder- wijs, Kunsten en Wetenschap- pen. Hij zal daar heel graag mr.

Bot leiding zien blijven geven.

Nu is het nog maar vrij kort ge- leden, dat dr. Vondeling juist mr. Bot volkomen terecht ken- merkte als een uiterst zwak mi- nister, die de capaciteiten voor 0., K. en W. ten enen male mist.

Jammer, maar niettemin een feit.

Is hier sprake van een kortslui- ting tussen de voormalige frac-

tieleider en zijn opvolger? Ik geloof het niet: Men mag wel aannemen, dat mr. Burger hier gesproken heeft als voorzitter van de V ARA. Dat hij hiermee dr. Vondeling een dienst heeft bewezen, mag men betwijfelen.

Het ontbrak er nog maar aan dat hij de heer Hotstra als mi- nister van Financiën had voor- gedragen. Maar wie had óóit kunnen denken, dat dr. Vonde- ling, die plotseling financieel expert blijkt te zijn, ter wille van de lieve vreê met de Nor- bert Schmelzer-KVP toch nog maar met mr. Bot in één kabinet wil gaan zitten?

Oppositie I

En zo gaat de VVD weer een periode van oppositie tegemoet, in ieder geval tot 1967. Van de twintig na-oorlogse jaren heb- ben de liberalen liefst veertien jaar in de oppositie doorge- bracht. Nu mag een oppositio- nele positie wel goed perspec- tieven bieden voor korte of lan- ge golven van electoraal gewin, bevredigend kan en mag dit natuurlijk nooit zijn.

Een goede, konstruktieve oppo- sitie moet altijd gericht zijn op een zo spoedig mogelijk op- nieuw deelnemen aan een rege- ring. Daarvoor is vereist een oppositiebeleid, dat zich niet toespitst op allerlei actuele puntjes en het (onbewust) sug- gereren van zaken, die men, eenmaal weer regeringspartij geworden, niet of nauwelijks kan verwezenlijken.

Er zal in de VVD op dit punt behoorlijk gepland en gestu- deerd moeten worden. Vereist is een constructief beleid, dat zich vóór alles richt op al die aangelegenheden, die voor Jan- ge tijd de politiek in ons land zullen bepalen: ruimtelijke or- dening, lucht- en waterveront- reiniging, vernieuwing van ons staatkundig bestel, bevolkings- vraagstuk, rechtvaardige ver- deling van het nationale inko- men, enzovoorts, enzovoorts.

Daarnaast kan men dan ook nog in meer bescheiden, doch vóóral goed doordachte wijze aandacht schenken aan de om- roep- en belastingproblemen.

Bij al deze zaken kan men na- tuurlijk niet in het luchtledige gaan werken. De fracties moe- ten bij hun beleid kunnen uit- gaan van concrete plannen en partij-resoluties. Een op lange termijn gerichte politiek, die bij de kiezers vertrouwen wekt, kan niet tot stand komen wan- neer de fracties alléén de poli- tieke lijn bepalen. Over de di- verse vraagstukken moet in de gehele partij goed gedacht en gestudeerd worden.

Een van de eerste zaken waar- mee de oppositie gekonfron- teerd gaat worden is alweer een omroepplannetje en wel het be- faamde plan-Cals. Een van de grote verdiensten van dit plan is wel, dat het goede mogelijk- heden biedt voor een algemeen programma, zoals dit in het nog steeds geldende beginselpro- gramma van de VVD met kracht wordt voorgestaan (artikel 12).

In dit verband is er voor de op- positie een fraaie gelegenheid voor een constructief amende- ment, dat de mogelijkheden voor dit programma vergroot.

In het plan-Cals is vastgelegd, dat dit programma vijfentwin- tig procent van de radio- en dertig procent van de televisie- zenduren moet omvatten. Het is natuurlijk verkeerd om deze percentages zo onwrikbaar bij voorbaat vast te leggen. De VVD zou een bijzonder goede indruk maken door een amen- dement in te dienen, waarin het woordje 'minstens' voor deze percentages wordt ingevoegd.

Over de van diverse zijden fel veroordeelde schijnopenheid van het plan Cals is al veel ge- zegd en geschreven, met name over het beruchte getalskrite- rium. Men kan voor alle bezwa- ren weliswaar veel begrip heb- ben, maar ik zou echt niet pre- cies weten wat voor redelijk en eerlijk kriterium men daarvoor in de plaats zou moeten stellen.

Maar gelukkig werd onlangs bekend, dat de sinds geruime tijd bestaande commissie om- roepbestel van de VVD, onder leiding van de heer Vonhoff, eindelijk bezig en naar ver- luidt bijna gereed is met een constructief omroepplan, Na- tuurlijk komt men er wel wat laat mee. Sinds jaren immers vormt het omroep- en televisie- vraagstuk een van dè hoofd- punten in de VVD-campagnes, Het is echter verheugend dat er eindelijk een concreet liberaal alternatief gaat verschijnen. De belangstelling gaat natuurlijk uit naar het kriterium, dat de VVD in plaats van het getal wil zien. In ieder geval is er op dit punt ook een fraaie kans voor- een constructief amendement, en wel om een volstrekt eerlij- ke hantering van het getalskri- terium in het plan-Cals tot stand te brengen, Een amende- ment namelijk, waarin de om- roep wettelijk wordt voorge- schreven, een strikte scheiding

te brengen tussen "echte leden"

en de abonné' s-niet leden op de gidsen, bodes en wat dies meer zij. De VPRO past die scheiding allang toe, maar de AVRO bij- voorbeeld kent alleen maar

"leden".

Liberaal!

In Maastricht is medio maart in de gemeenteraad een nieuwe algemene politieverordening behandeld, waarin voorname- lijk staat wat men allemaalniet mag. Zo is naar de letter geno- men, zelfs het bij zich hebben van anti-conceptionele midde- len verboden; ook is het verbo- den om publieke vrouw te zijn en vanaf negen uur in de avond mag een jongen of meisje be- neden de achttien jaar zich niet op straat bevinden "zonder re- delijk doel".

Dit zijn slechts enkele voorbeel- den, waaruit het ondemocrati- sche karakter van deze veror- dening wel duidelijk blijkt.

Naar de Jetter genomen zou men zelfs iedereen kunnen aanhouden, die het eventueel aanwezige plaatselijke NVSH- dépot bezoekt! Behalve het eni- ge raadslid voor de VVD, mi. M.

P. Moskowicz, verklaarde zich aanvankelijk ook de negen Je- den tellende PvdA-fractie te- gen, en terecht, Doch uiteinde- lijk stemden de socialisten voor.

Naar hun mysterieuze motieven om het toch maar met het ge- weten op een akkoordje te gooien, kan men slechts gissen, Het is echter buitengewoon.

verheugend, dat mr. Moskowicz als goed liberaal tegen stemde.

Hij was echter de enige in de Maastrichtse raad, Men mag verwachten, dat de minister van binnenlandse zaken hier eens krachtig ingrijpt en deze ondemocratische verordening nietig verklaart.

R. M. MARCUSE

':De ':Driema'-'ter

Maandorgaan van de onafhanke- lijke liberale Jongeren Organisa- tie Vrijheid en Democratie (J.O.V.D.).

Hoofdredacteur:

*

Ir. F. Wagenmaker.

Leden van de redactie:

Mej. J. M. Carol, W. A. Maarse, H. Wiegel en R. M. Marcuse (se- cretaris),

Redadie-adres:

Robbemastraat 19, Zaandam.

Administratie-adres:

Balistraat 21, Delft.

Abonnementsprijs minimum f ^5.-

per jaar (voor leden gratis).

· Betaling van advertentie- en abonnementsgelden uitsluitend op giro-rekening 277.760 t.n.v.

stichting "De Driemaster" te 's-Gravenhage.

Belangrijke

aangelegenheden

In het hoofdartikel in De Driemaster van maart '65 doet Wagenmaker m.L onze parlementariërs onrecht aan, doordat hij de realiteit uit het oog verliest. Voor politici zijn die zaken belangrijk, waarop zij enige invloed kunnen uitoefenen, en die bij het volk leven. Voor de partijpolitiek die- nen die onderwerpen dan ook nog controversiëel te zijn, want anders is men er te gauw over uitgepraat.

Het radio-T.V.-beleid is daarom in ons land een onderwerp dat zeker tot de belangrijke aangelegenheden gerekend moet worden, of men dlt nu toejuicht of niet.

Of het in de gegeven omstandighe- den ook de crisis waard was, is moei- lijk te zeggen, omdat de hele gang van zaken niet in de openbaarheid IS gekomen.

In ieder geval is het te betreuren, dat over dit onderwerp zoveel demagogie wordt bedreven, door het slaken van kreten als: "discriminatie", "geeste- lijke vrijheid" en "open bestel". De term "discriminatie" wordt gebruikt door degenen, die alleen omroepver- enigingen in de ether willen toelaten.

"Open bestel" is een begrip, dat be- ter nooit uitgevonden had moeten worden, omdat het zowel wordt ge- propageerd door degenen die alleen omroepverenigingen willen toelaten, als door degenen die daarnaast iets anders willen. Met geestelijke vrij- heid heeft dit alles niet veel te ma- ken: Er zullen altijd een beperkt aan- tal concessionarissen blijven. Het gae.t dan ook "slechts" om een orga- nisatievraagstuk. Binnen welke or- ganisatievorm de grootste geestelijke vrijheid zal bestaan, valt van te vo- ren moeilijk te zeggen. Bij geestelijke

vrijheid gaat het vooral om het al of niet beperken van de vrije menings- uiting. Enkele zich liberaal noemen- de Kamerleden hebben te veel cen- suur-boter op hun hoofd (Bidault- affaire - Van Someren; Vrij Neder- land- Couzy; Zo is het. ... - Geertse- ma en Lurelei - Van Vliet), om te lang onder de vrijheidszon te staan.

Ook wordt er demagogie bedreven met die z.g. slechte programma's.

Want het gaat m.i. niet om het slech- te van de programma's, maar om de verkeerde manier waarop één en ander is georganiseerd, door te veel verbrokkeling, doordat iedere zuil een afgerond en elke smaak enigs- zins bevredigend programma wil brengen, alsof we maar één zender hadden. Nu we echter meer zenders hebben, en er nog meer zullen krij- gen, is dat hoogst onbevredigend. Er zal een duidelijke differentiatie moe- ten komen tussen de programma's op de verschillende zenders, zoals ook de BBC-radio dat kent. Wanneer we ook iets in die richting willen hebben, zal er meer iets in de lijn van de door onze organisatie en de VPRO sinds jaren bepleite nationale omroep moeten komen, dan het illans gepropageerde "open bestel", waar- door alleen de chaos maar groter kan worden, zo er al iets verandert.

Bij gesprekken is mij de laatste we- ken sterk opgevallen, dat velen niet begrijpen wat de VVD bezielt met het "commerciële" element dat zij m de ether heeft willen introduceren.

Er is weer veel aan politieke voor- lichting te doen!

Het Liberale sprookjeshof

Principiële mensen ontmoet men zelden, vooral niet in de politiek en in het bijzonder niet binnen de VVL>.

De verkiezing van het hoofdbestuur

Reeds vanaf de oprichting van de J.O. V.D. worden de leden van het Hoofdbestuur gekozen tijdens het jaarlijkse congres, dat eind oktober of begin november gehouden wordt. Steeds weer is gebleken, dat dit tijdstip een ernstige belemmering is voor het Hoofdbestuur om reeds vanaf het begin van het verenigingsjaar een slagvaardig en tevoren goed overwogen beleid te voeren. In de praktijk bleek steeds weer, dat het bestuur eerst begin januari voldoende ingespeeld is; dit is veel te laat. Het is dan ook begrijpelijk, dat door vele leden herhaaldelijk werd aangedrongen op een wijziging van de reglementair voorgeschreven datum van verkiezing. Het Hoofdbestuur meent, dat deze zaak thans zo urgent is, dat langer uitstel niet meer in het belang van de vereniging zou zijn. Het stelt dan ook aan de ledenvergadering, die in Dali- sen op 12 en 13 juni bijeen zal komen, voor om de verkiezing van het landelijke bestuur van de J.O. V.D. te doen plaats vinden eind mei of begin juni, dat wil zeggen in de leden- vergadering, die doorgaans in Dalisen gehouden wordt. Ver- wezenlijking van dit voorstel zal naar onze inzichten grote voordelen bieden. Een nieuw Hoofdbestuur zal zich geduren- de de zomermaanden kunnen verdiepen in de problemen, die hen te wachten staan. Tevens kunnen dan degelijke en gede- tameerde plannen uitgewerkt worden. Een op deze wijze verkozen Hoofdbestuur zal dus in staat zijn om tegelijk met de afdelingen en districten en goed voorbereid van start te gaan. Na de reorganisatie-voorstellen, die vorig jaar in Dali- sen werden aangenomen, lijkt het huidige voorstel een lo- gische aanvulling, die ertoe kan bijdragen, dat het toch reeds zwaar belaste landelijke bestuur op een zo eifecient mogelijke wijze zijn werk kan verrichten.

Vanzelfsprekend dienen in onze ogen ook de jaarverslagen van secretaris en penningmeesteresse alsmede de bespreking van het gevoerde beleid behandeld worden in de ledenver- gadering, die voor de zomer gehouden wordt.

Namens het Hoofdbestuur, R. A. HEYTING, voorzitter

De fractieleider van deze partij in de Eerste Kamer, mr. H. van Riel, kan daar ook niet toe gerekend worden, dat bleek wel uit de rede, welke hij onlangs voor de liberale studenten in Amsterdam hield.

Wanneer over het omroepbestel ge- praat wordt, dan krijgt men al on- middellijk de indruk, dat deze partij eerder rekening houdt met de belan- gen van het bedrijfsleven dan dat z.U zoekt naar een reële oplossing. Over een nationale omroep werd .althans niet gesproken en ook denkt men niet meer aan het centrale antenne- systeem, dat toch een werkelijke openheid kan brengen.

De ongemotiveerde aanval op de ARP was ook een r.aadselachtige zaak. Men zou aan de anti's geen houvast meer hebben, dat was een conclusie, die de heer Van Riel blijkbaar uitsluitend trok uit feiten, die zich de laatste weken hebben .af- gespeeld. Afgezien van de merk- waardige houding, die de VVD vele malen heeft aangenomen, bepaalt de houding van de heer Smallenbroek nog niet het imago van de ARP, dat is toch wel gebleken uit de kritiek, clie Professor Zijl~lra en de heer- Rooivink hebben geleverd.

En ook de verschrompeling van de AR tot een partij, kleiner dan de SGP, was een weinig steekhoudende voorspelling, tenzij de heer Van Riel in de komende jaren een sterke groei van de SGP voorziet. De grote kracht van deze partijen wordt wel gevormd door de kerkelijke orthodoxie en daarom zal de AH wel op blijvende steun van het relatief jonge gerefor- meerde volksdeel kunnen rekenen, nog altijd 7 à 8°/o van onze bevolking.

De langzame afbrokkeling k.an men dan wijten aan de hervormden, d12 enerzijds de CHU en anderzijds een niet-confessionele groepering zullen prefereren.

De cultuur-historische uiteenzetting

over de beginselen van de liberale partij, waarmee de heer Van Riel zijn rede begon, bleek voor velen een onbegrijpelijke zaak te zijn geweest.

Duidelijk werd wèl het opportunis- tisch karakter van de VVD, die voor- lopig in haar politiek nog wel wei- nig beginselvast zal zijn. Of zou de hoop op een principiëel programma niet ongegrond zijn? Wij vrezen echter het tegendeel.

W. A. MAARSE

Soldij

Wij lazen in de krant, dat ministe~·

De Jong op 3 maart in de Eerste Ka- mer het één en ander had gezegd over de bezoldiging van dienstplich- tigen. In zijn memorie van antwoord over de defensiebegroting kondigt hij n.l. aan dat er een studie gemaakt wmdt van de mogelijkheid de soldij van dienstplichtigen te verhogen.

Verder denkt de minister aan een geldelijke uitkering ineens aan het '2ind van de verplichte diensttijd. Bij het lezen van dit bericht dachten we onmiddellijk aan de hoofdbestuurs- verklaring van 28 nuvembel'. In de,oe verklaring werd immers gepleit voOI' een uitkering ineens aan dienst- :r:;lichtigen, die de dienst met klein verlof in afwachting van groot ver- lof verlaten. Tevens werd enige sol- dijverhoging wenselijk geacht. Zou de minister de H.B. verklaring gele- zen hebben, zo vragen wij ons af. In ieder geval is het verheugend dat een oplossing van deze kwestie in het uitzicht is gesteld. J. M. CAROL De dienstplichtigen zullen wel niet zo verheugd zijn over deze oplos-

;:ing W. A. MAARSE

L.:

AMSTERDAM - DEN HAAG - ROTTERDAM

---

VAN BIEL CONTRA MARCUSE

Op 21i maart hield senator Van Riel voor de afdeling Leeuwarden een brilj;lll t betoog over buitenlandse politit•k. Jammer echter, dat er aan 's sprt'l-::ers gedachten zo weinig li- berak beginselen ten grondslag lig- gen. Voor hem draait in de buiten- lands<' politiek alles om de macht die dt· staten weten uit te oefenen.

Zeker voor de tegenwoordige tijd is dit onvoldoende voor een juist begrip van de• internationale politiek. He~

gaat !hans niet alleen maar om het direcl•· eigenbelang der staten, want politi .. kc beginselen liggen mede aan lwt gebruik der macht ten grond- slag. I lcnk b.v. aan het communisme, dat n"g steeds meer is dan Russisch (of Cil inees) nationalisme.

Nu k:111 men met nationalisme (na- tiona:li egoïsme) en machtspolitiek een Jwl'l eind komen als het gaat om een <tltalyse van de buitenlandse po- litiek. lVIaar als een !i beraal politicus bij lwl uitstippelen van een beleid voor dE toekomst niet verder kijkt bevn·digt dat een liberaal publiek niet. !\lacht is geen doel op zich ze!I, maar , cn middel om een doel te be- reikPil. En dat doel zal voor ons moe- ten zijll: een zo liberaal mogelijk8 intern :Jt ionale samenleving.

Het onbevredigende van zijn benade- ring kwam heel sterk naar voren, toen !lij zijn mening gaf over de apar1 ill'idspolitiek. Dit was één grote aanv;li op De Driemaster (Marcuse).

Vclgens Van Riel kan men zich geen

menin;~ vormen over dingen die men niet 11 i t eigen ervaring heeft meege- maak 1., waar men geen verantwoor- delijkheid voor draagt of in soortge- lijke omstandigheden verantwoorde- lijkhc•id heeft gedragen.

Op het eerste gehoor klinkt dit heel redeli.ik, maar het is een zeer gevaar- lijke redenering. Stelt U zich eens voor, wat de gevolgen van deze theo- rie voor onze democratie zouden zijn:

over allerlei zaken zouden wij ons geen mening meer mogen vormen,

omdat wij daar persoonlijk buiten staan. Er zou alleen bekrompen be- langenpolitiek overblijven, die ons waarschijnlijk via het corporatisme naar de dictatuur zou voeren.

Het is ook nog niet zo lang geleden, dat allerlei mensen beweerden het

"nicht gewusst" te hebben, omdat ze persoonlijk nooit met de gaska- mers geconfronteerd waren. Wan- neer toen wat meer mensen zich van hun politieke verantwoordelijkheid bewust waren geweest, had groot onheil voorkomen kunnen worden.

Hoewel hij naar ik aanneem ook nooit in Zuid-Afrika heeft gewoond, had de heer Van Riel wel een heel duidelijke mening over de apart- heidspolitiek. Hij wist ons precies te vertellen, dat zonder apartheidspo-- litiek de blanken door de zwarten in zee zouden worden gedreven. Dat de liberale partij in Zuid-Afrika daar heel anders over denkt, zal op hem wel niet veel indruk maken, want met echte liberalen heeft hij geen geestverwantschap.

RINDERT STRAATSMA

IMAGO

Onlangs heeft de VVD afdeling Utrecht een bijeenkomst belegd om over het IMAGO van de po- litieke partij en in het bijzonder van de VVD te spreken. Zou- den zij ook de achterpagina van het partijweekblad "Vrijheid en Democratie" van 18 maart jl.

hebben gelezen? Daar wordt de VVD'ers aangeraden te slapen en te eten bij:

Hotel Wittebrug, duurste hotel van Den Haag;

Restaurant Saur, één der al- Jerduurste gelegenheden van Den Haag;

Rijnhotel, op één na duurste hotel van Arnhem;

Ridders van de droevige figuur

Ach, vrienden, waar is de tijd gebleven! Vroeger lazen we nog ongestoord allerlei schelmromans, waarvan we 's nachts droom- den en waarin we ons ontpopten tot een ware Don Quiclwtte, in gedachte reeds vechtend tegen windmolens en de zich daarin ver- borgen houdende politieke pop-singers. Nu hebben we geen tijd meer om hieraan te denken en houden we ons onledig met het oefenen van kritiek op de kluchten, die dagelijks ten tonele ge- voerc/ worden. Afgezien daarvan, wie kan tegenwoordig nog een knecht betalen? Zelfs een Tweede Kamerlid niet.

Maar wanneer u zo eens om u heen kijkt, vrienden, ziet u nog tal- rijke ridders Jopen. U denkt natuurlijk weer aan mr. L. R. J. ridder van l?appard? Dan hebt u het mis, hoewel ik mij heel goed kan indenken, dat je er droevig van wordt, wanneer je zo ongeveer je halve leven burgemeester van één gemeente bent. Verder komen ook die welgestelde bankiers en handelslui niet in aanmerking, het gaat ze goed en dat kan ons, onafhankelijke liberale jongeren, alleen maar verheugen. Nee, om al die mensen gaat het niet; we kunnen veel beter een kijkje nemen in onze eigen organisatie. Die jongeman in dat bandleidersjasje op zijn knalrode scooter? Dan moet ik u een Wusie ontnemen, want zoveel slechte eigenschap- pen heeft onze landelijke voorzitter niet. Natuurlijk kunt u ook gaan zoeken bij de re( d)actie van dit maandblad. De identiteit van Spioneur wordt u echter toch niet onthuld en zolang zeer velen de schrijver van de rubriek Marginalia een socialist (foei) noemen, is in dit verband de term "ridder" een waanzinnige gedachte. Ten- slotte heet ook niet iedereen in de PvdA, waar toch enkelen van ons terecht komen, Jhr. Van der Goes van Naters. En ja, ik zou wel wat wWen verklappen, vrienden, maar het wordt zo gauw kwetsend; zoals u weet een doodzonde in liberale kringen. Zoekt u die ridders zelf maar op en wanneer dat niet helemaal mocht lukken, dan moet u de hulp van Wim van Amerongen maar inroe-

RESOLUTIE

De Jongeren Organisatie Vrijheid en Democratie in verga- dering bijeen op 12 en 13 juni te Dalfsen,

overwegende

dat het bevolkingsvraagstuk ten grondslag ligt aan vele pro- blemen, waarvoor onze maatschappij zich thans gesteld ziet en zich in toenemende mate in de toekomst gesteld zal zien;

voorts overwegende

dat er allerwege ten opzichte van dit vraagstuk, alsmede ten aanzien van de mogelijkheden tot oplossing een schromelijk gebrek aan kennis bestaat;

spreekt als haar mening uit:

dat te allen tijde de vrijheid en de verantwoordelijkheid om het kindertal te bepalen bij de ouders behoort te be- rusten;

dat de Overheid mede een actieve rol behoort te spelen ten aanzien van àe voorlichting;

dat het huidige karakter van een progressieve kinderbij- slagregeling herzien moet worden, in die zin dat de pre- mies afnemen naarmate het aantal kinderen toeneemt;

dat bepalingen die de voorlichting over anti-conceptio- nele middelen en methoden in de weg staan dienen te worden herzien;

dat voorts bepalingen die het verkrijgen van anti-con- ceptionele middelen teveel aan banden leggen herzien moeten worden, zodat de apotheek mede kan worden in- geschakeld om deze middelen te verkrijgen;

dat er een ruimere plaats voor de seksuologie dient te worden ingeruimd in de colleges aan de medische facul- teit;

dat de research ten behoeve van contraceptieve metho- den en middelen gestimuleerd dient te worden;

dat instellingen, die voorlichting beogen, gesubsidieerd dienen te worden.

En gaat over tot de orde van de dag.

Hotel de Nederlanden te Vreeland, gelijke klasse als Saur;

Cocagne, duurste hotel van Eindhoven;

Hof van Holland; op één na duurste hotel van Hilver- sum;

Hotel Boschhek, eenvoudig

hotel te Breda.

(Alle kwalificaties zijn uit de Guide Michelin).

Zou het wel mogelijk zijn, vra- gen wij ons af, om als lid van een Volkspartij in Hotel Bosch- hek te komen, zou het niet te eenvoudig zijn? Of speelt het imago ons parten? F. W.

pen, die kent er een massa. Deze ridders wWen n.l. rechtse Wim (er bestaat ook nog een linkse) belemmeren in zijn streven naar het vice-voorzitterschap politiek. Maar wanneer die functie vacant is, wilt u toch niet zo'n ridder zijn? Tenslotte hangt zijn benoeming ook van uw stem af. Of hij de mijne krijgt, is alleen een weet voor uw aller

SPJONEUR

Over spioneur

Naar wij vernamen, hebben sommigen zich gestoten aan enige bijdragen van "Spioneur" in ons blad. De redactie is van mening, dat een satyrische rubriek als "Spioneur" een eigen karakter heeft, waarmee men bij de beoordeling rekening moet houden. De woordkeus, de opbouw en de gebruikte vergelijkingen zijn aan dit karakter aangepast. Er zijn natuurlijk bijdragen geweest die min- der geslaagd waren - de redactie geeft dit grif toe - maar een satyre is en blijft een satyre en is geen hoofdartikel.

Een dergelijke rubriek haalt wel eens personen over de hekel; dat ligt in zijn aard besloten. Diegenen, die geen kritiek kunnen dul- den, doen dus beter om "Spioneur" maar niet te lezen. Het is echter nooit de opzet geweest om iemand persoonlijk te kwetsen.

Wanneer dat naar het persoonlijk gevoelen van sommigen toch het geval mocht zijn geweest, dan biedt de redactie daar zijn op- rechte verontschuldigingen voor aan. De betrokken rubriek zal op de oude vertrouwde voet, doch met een in het licht van het bo- venstaande verscherpte aandacht, worden voortgezet.

F. WAGENMAKER, hoofdredacteur