STAGEVERSLAG NOS OP 3
MA
MEDIA
STUDIES,
JOURNALISTIEK
(NL)
LOTTE KREUWEL – S2400510
STAGEBEGELEIDER: JONNA TER VEER DOCENTBEGELEIDER: GRETA RIEMERSMA
14 DECEMBER 2018
1
Inhoudsopgave
1. De stageplaats 2
1.1 Motivatie 2
1.2 NOS op 3 2
1.3 Werkwijze van de redactie 3
2. Werkzaamheden 4
2.1 Stagewerkzaamheden 4
2.2 Voorbeelden van eigen producties 6
2.3 Journalistieke invalshoeken en reflectie 11
3. Begeleiding 12
3.1 Vanuit de stageverlener 12
3.2 Vanuit de opleiding 12
4. Evaluatie 13
4.1 Kennis en vaardigheden vanuit de master 13
4.2 Aansluiting master op beroepspraktijk 14
4.3 Aanvullingen op de master 14
4.4 Nieuwe vaardigheden en kennis 14
4.5 Stageplan 15
5. Conclusie 15
2
1. De stageplaats
1.1 Motivatie
Ik wist eigenlijk al vanaf het begin van de master dat ik uiteindelijk stage wilde lopen bij de NOS. Van oud-studenten hoorde ik alleen maar positieve verhalen en in stageverslagen kon ik enkel lovende woorden lezen. Hoewel het een landelijke nieuwsorganisatie is en er vaak gezegd wordt dat je bij een regionale omroep meer mag doen, kreeg ik juist de indruk dat je als stagiair bij de NOS veel vrijheid krijgt en er veel ruimte is voor eigen inbreng. Daarnaast wilde ik graag leren van de NOS omdat ik hier voornamelijk mijn eigen nieuws vandaan haal. De keuze was dus snel gemaakt alleen de weg
ernaartoe verliep een stuk moeizamer.
De NOS selecteert drie keer per jaar via de stagepitchdag vijftien stagiairs die verdeeld worden over verschillende redacties. In totaal worden er op zo’n dag dertig kandidaten uitgenodigd; de helft valt dus af. Tijdens de stagepitchdag van maart 2018 viel ik zelf af, maar andere studiegenoten werden wel aangenomen. Daar baalde ik, op z’n zachtst gezegd, ontzettend van. Maar ik kreeg van deze
studiegenoten wel opnieuw de bevestiging dat de NOS een fijne plek was om stage te lopen. Tijdens de stagepitchdag van juni heb ik mijn moed weer bij elkaar geraapt en het gewoon nog een keer geprobeerd.
Ik had me nog beter voorbereid en was hierdoor minder zenuwachtig. Uiteindelijk met resultaat, want ik werd diezelfde avond gebeld dat ik stage mocht lopen op de online en socialmedia-redactie van NOS op 3. Je kunt tijdens de stagepitchdag wel voorkeuren doorgeven, maar op welke redactie je uiteindelijk terecht komt, hoor je pas aan de telefoon. Mijn voorkeuren waren NOS op 3 (omdat deze redactie dieper ingaat op het nieuws en nieuws maakt voor de doelgroep waar ik zelf onderdeel van uitmaak) en het Jeugdjournaal (omdat nieuws maken voor kinderen me echt een uitdaging lijkt). Ik was dus niet alleen geselecteerd, maar kreeg ook nog mijn voorkeursredactie. Eind goed al goed. Op voorhand waren de verwachtingen van deze stage dat ik veel op pad mocht om video’s te maken. Dat las ik namelijk veel terug in stageverslagen en dat was ook het beeld dat ik zelf van NOS op 3 had. Uiteindelijk bleek dit niet helemaal het geval te zijn omdat, kort voordat ik stage ging lopen, NOS op 3 z’n hele contentstrategie had aangepast. De dagelijkse video’s werden afgeschaft en er werd meer geïnvesteerd in langere en kwalitatief betere video’s. Hierdoor is er nauwelijks ruimte om geheel zelfstandig items te maken. Ik begrijp de keuze van NOS op 3 heel goed, omdat ze door deze langere video’s veel meer bereik en succes weten te genereren, maar voor stagiairs is het jammer. Daarnaast bleek tijdens mijn eerste stageweek dat ik enkel op de socialmedia-redactie zat en niet op de online redactie (waar de verhalen worden gemaakt). Ik moest in mijn hoofd even een knop omzetten en mijn leerdoelen aanpassen aangezien die niet specifiek gericht waren op nieuws vertellen via social media. Toch heb ik me vanaf dag 1 thuis gevoeld op deze redactie. Het is een hele fijne club redacteuren die je overal mee willen helpen en je direct onderdeel laten voelen van de redactie.
1.2 NOS op 3
De NOS is de grootste journalistieke organisatie van Nederland. Op de nieuwsvloer werken honderden redacteuren. Naast de nieuwsvloer waar verschillende redacties onder vallen, heeft de NOS ook een grote sport- en evenementenredactie.
3 NOS op 3 bestaat sinds 2007, alleen heette het toen nog Journaal op 3. Er werden destijds
tv-uitzendingen gemaakt die op NPO 3 werden uitgezonden. In 2015 werden ze vervangen door
flitsjournaals. Een jaar later werd het laatste flitsjournaal al uitgezonden omdat de doelgroep van NOS op 3 (jongeren tussen de 20 en 30 jaar) steeds lastiger via het medium televisie te bereiken was. Sindsdien is het een crossmediaal platform en richt NOS op 3 zich vooral op online. Er werken nu zo’n veertig mensen.
NOS op 3 creëert voornamelijk video’s voor YouTube en content voor Instagram. Deze kanalen krijgen de meeste aandacht en passen goed bij de doelgroep. Op YouTube heeft NOS op 3 ruim 50.000 abonnees en op Instagram bijna 60.000 volgers. Socialmedia-kanalen als Twitter en Facebook worden enkel nog gebruikt als doorgeefluik voor gemaakte video’s maar er wordt geen mediumspecifieke content voor gecreëerd. Verder worden artikelen en video’s altijd in de NOS-app en op de website geplaatst.
Zoals al eerder genoemd, heeft NOS op 3 sinds kort een nieuwe contentstrategie. Voorheen was er een verhalenteam en een webredactie. Het verhalenteam bedacht videoverhalen die vaak niet langer dan 2 of 3 minuten duurden. Per week werden er meerdere video’s gepubliceerd. De webredactie schreef dagelijks artikelen voor de website en app. Zulke video’s haalden vaak de 10.000 views op YouTube niet. Tegenwoordig zijn er twee vaste video’s die wekelijks worden gepubliceerd: het ‘Goed Verhaal’ op zaterdag (een persoonlijk verhaal met een positieve insteek) en een grote ‘Explainer’ op zondag. Dit gaat vaak over een groot nieuwsonderwerp voorzien van extra uitleg en diepgang. Op YouTube wordt, sinds deze veranderingen, bijna standaard de 50.000 views per video gehaald. Ook op socialmedia-gebied is NOS op 3 heel actief. YouTube is voor NOS op 3 een belangrijk medium om content op te publiceren. De doelgroep leeft op dit platform en daarnaast is interactie met de doelgroep via dit medium makkelijk te genereren. Verder zijn er verschillende formats bedacht voor Instagram zodat NOS op 3 daar een unieke profilering heeft ten opzichte van andere nieuwsaccounts. Door middel van foto- en grafische sliders worden er op een originele manier verhalen verteld. 1.3 Werkwijze van de redactie
Binnen NOS op 3 zijn er verschillende functies. Zo zijn er eindredacteuren, socialmedia-redacteuren, vormgevers, online redacteuren, radioredacteuren en is er de chef die verantwoordelijk is voor de gehele redactie. Het verschilt heel erg hoe veel redacteuren er op een dag aanwezig zijn, maar
meestal ligt het aantal rond de 10 of 15. Een normale redactiedag begint rond 10:00 uur en eindigt om 18:00 uur.
Er is maar één socialmedia-redacteur en dat is mijn stagebegeleider. Wel heeft zij een vaste vervangster. Zij is verantwoordelijk voor verschillende strategieën, onderhoudt contact met onze doelgroep en zet onze content weg op de verschillende socialmedia-kanalen waar NOS op 3 actief is. Daarnaast is er een dagelijkse Instagramredacteur (elke week is dat een andere redacteur van de online redactie) die nadenkt over potentiele content voor op Instagram.
Verder zijn er op een dag altijd twee eindredacteuren aanwezig die alle verhalen checken en vaak drie vormgevers die de graphics bij de video’s of grafische sliders voor op Instagram maken. Ook verzorgt NOS op 3 het radionieuws op NPO 3FM en FunX en zijn er elke dag meerdere radioredacteuren die live op pad gaan of de bulletins schrijven. Ik heb echter weinig te maken gehad met de radioredactie. Het grootste gedeelte van NOS op 3 bestaat uit online redacteuren. Zij doen research voor video’s of
4 artikelen, gaan op pad met een cameraman en monteren vervolgens het item in elkaar. Op de redactie zijn dagelijks ongeveer vijf online redacteuren aan het werk.
NOS op 3 maakt gebruik van een app genaamd ‘Slack’. Hier kunnen alle redacteuren ideeën pitchen aan de hand van de letters:
U (urgentie) Wanneer moet het gemaakt worden? W (waarde) Past het binnen onze pijlers?
V (vorm) In welke vorm moet het verhaal verteld worden? Artikel/fotoslider/explainer/etc. Binnen NOS op 3 zijn er dus verschillende pijlers waar onderwerpen aan gelinkt moeten zijn, zoals bijvoorbeeld ‘eigen economie’. Deze pijlers bieden een soort houvast, zodat je als redacteur weet dat je verhaalidee bij de doelgroep en de visie van NOS op 3 past. Ook is het belangrijk dat je als redacteur een vorm voor je ziet waar je verhaalidee het beste in uitkomt. ’s Ochtends, voor de werkdag officieel begint, worden de meeste ideeën in Slack gegooid en rond 10:00 uur volgt er een stand-up meeting. Alle redacteuren staan in een rondje en er wordt besproken waar iedereen die dag mee bezig kan of al mee bezig was. Als alle redacteuren op de hoogte zijn van elkaars werkzaamheden, gaat iedereen aan de slag. Ook is er sinds kort elke vrijdag een ‘Slackback’: een document waarin alle verhaalideeën van de desbetreffende week op een rijtje worden gezet. De eindredacteuren schrijven bij elk idee een korte evaluatie zodat je weet waarom er wel of niet voor jouw idee is gekozen.
2. Werkzaamheden
2.1 Stagewerkzaamheden
NOS op 3 heeft vaak meerdere stagiairs. In mijn stageperiode zat er een stagiair op de online redactie en ik zat zelf op de socialmedia-redactie. Tussen deze twee redacties zit wel een duidelijke
scheidingslijn qua taken. Zo produceren de socialmedia-redacteuren geen verhalen en maken de online redacteuren enkel content voor op Instagram als ze die week Instagramdienst hebben. Verder houden zij zich vooral bezig met de grotere verhalen voor op YouTube en de NOS-website/app. Ik heb als socialmedia-stagiair juist veel content gemaakt voor de Instagrampagina van NOS op 3, maar heb me daarnaast ook met andere taken bezig gehouden. Een kort overzicht van mijn werkzaamheden: Instagram
NOS op 3 heeft sinds mei 2018 een duidelijke strategie voor Instagram en maakt gebruik van vaste formats:
Fotoslider Door middel van verschillende foto’s in
combinatie met korte tekstjes worden nieuwsverhalen uitgelegd. Beeld is hierbij leidend.
Grafische slider Grafische sliders worden gemaakt door de
vormgevers en de tekst wordt geschreven door redacteuren. Deze slider wordt vaak gelinkt aan nieuws dat meer uitleg vereist, zoals
bijvoorbeeld de Brexit of de Midterms.
Quote Bij dit format wordt een quote uit de actualiteit
5 volgers uit te lokken. De quote wordt standaard op dinsdag geplaatst
Throwback Dit is een video die kort de geschiedenis of het
ontstaan van een actuele gebeurtenis uitlegt. De throwback werd elke donderdag geplaatst. In november werd besloten dit format niet langer te gebruiken.
Goed Verhaal Elke zaterdag verschijnt het Goed Verhaal op
verschillende kanalen van NOS op 3. Hier wordt ook standaard een 1-minuutversie van gemaakt voor op Instagram (video’s op Instagram hebben een maximale lengte van één minuut). De verhalen van andere video’s zijn vaak te complex om in één minuut te kunnen vertellen.
Quiz Instagram heeft naast de foto’s en video’s die je
erop kunt delen, een ‘story-functie’. Deze functie lijkt heel erg op die van Snapchat. Verder kun je hier een poll invoeren, actief vragen stellen en linken naar een video. Na 24 uur verdwijnt de quiz standaard.
Zelf heb ik voornamelijk fotosliders, quotes en quizjes gemaakt tijdens mijn stage. Omdat foto’s bij een fotoslider leidend zijn, ga je in dat geval op zoek naar een beeldverhaal. Je gaat als redacteur eerst websites als Reuters Pictures en ANP af op zoek naar opmerkelijke foto’s. Vervolgens doe je research om er een kloppende en informatieve tekst bij te schrijven. Dat betekent echter niet dat het verhaal geen nieuwswaarde hoeft te hebben. Er zijn vaak genoeg ideeën voor fotosliders afgewezen omdat het verhaal niet sterk genoeg was, terwijl er wel prachtige foto’s beschikbaar waren. De tekst wordt altijd door een eindredacteur gecheckt. Als de tekst is goedgekeurd, worden de foto’s en de tekst in een bestaand template gezet dat speciaal ontwikkeld is voor Instagram. Als het geheel af is checkt de eindredacteur alles nog een keer. Vaak moet de slider ook nog langs de socialmedia-redacteur voordat hij definitief op Instagram wordt geplaatst.
De quote kent een vergelijkbaar proces, alleen zijn foto’s minder bepalend. Je gaat als redacteur op zoek naar een prikkelende quote uit het nieuws (zo recent mogelijk) en biedt extra context zodat volgers een eigen mening kunnen vormen. Ook wordt er in de introductietekst vaak een vraag gesteld om een inhoudelijke discussie uit te lokken in de reacties op Instagram. Ook hier is een template voor ontwikkeld en moeten er foto’s geselecteerd worden die passen bij de quote en het verhaal.
De quiz is een compleet ander format mede omdat het interactief is. Zoals eerder genoemd komt er elke zondag een explainer online vanuit NOS op 3. Dit kan gaan over verschillende onderwerpen, variërend van lachgas tot halalbankieren. Vaak maakte ik hier een quiz bij. Uit het script van de
explainer haalde ik de leukste informatie en weetjes en maakte hier quizvragen van. Het doel van deze quiz is om Instagramvolgers te prikkelen met informatie en hen vervolgens door te linken naar de volledige video op YouTube. Ook is het een goede manier om input te vragen van je volgers.
6 Analyses
Op de socialmedia-redactie heb je, naast content creëren, ook regelmatig te maken met analyse en onderzoek. Zo heb ik tijdens de tweede week van mijn stage de best bekeken video van NOS op 3 (over hoe modellen nog altijd aan bepaalde maten moeten voldoen) geanalyseerd met YouTube analytics. Hier kun je bijvoorbeeld zien wat het uitkijkpercentage is, op welk punt kijkers afhaken, wat de gemiddelde leeftijd van de kijker is en via welke kanalen kijkers bij de video terecht zijn gekomen. Hier kan informatie uitgehaald worden die voor volgende video’s erg relevant kan zijn. Hier heb ik een rapport over opgesteld.
Verder heb ik meerdere keren onderzocht wat NOS op 3 nog meer met de story-functie op Instagram kan doen. Nu wordt het vooral gebruikt voor quizjes die linken naar de wekelijkse explainer. Maar door te kijken naar wat andere nieuwsorganisaties met deze functie doen, blijkt dat er veel meer mogelijk is. Ook hier heb ik meerdere documenten over opgesteld. Deze bevatten informatie over wat NOS op 3 op dat moment deed met deze functie, wat NOS op 3 nog meer zou kunnen doen en wat ik zelf zou aanbevelen.
Community management
Een belangrijk onderdeel van social media is contact houden met je community. Vooral op YouTube worden ontzettend veel reacties geplaatst onder video’s. De meest uiteenlopende reacties komen daar voorbij: van lof tot haat en van goede inhoudelijke vragen tot beschuldigingen. Daarnaast staan er bepaalde woorden op de verboden lijst. Gebruiken mensen deze woorden in hun reactie? Dan moeten ze eerst worden goedgekeurd door de socialmedia-redacteur. Hetzelfde geldt voor eventuele spam. Daarnaast moet er veel gemodereerd worden aangezien reacties soms heel beledigend kunnen zijn, bijvoorbeeld tegenover hoofdpersonen in de video. Ik heb meerdere keren meegekeken met mijn stagebegeleider en later zelf beoordeeld welke reacties wel geaccepteerd konden worden en welke niet. Daarnaast heb ik in sommige gevallen, als er inhoudelijke vragen kwamen op de video’s, overlegd met de makers hoe we het beste konden antwoorden.
Een andere vorm van community management is gerichte vragen stellen bij Instagramcontent. Zo ga je als socialmedia-redacteur het gesprek aan met je volgers en nodig je ze uit om te reageren. Als ik fotosliders of quotes maakte, heb ik hier regelmatig zelf de introductietekstjes en vragen bij bedacht. Na een tijdje krijg je ook meer feeling met de doelgroep en voelt de toon van schrijven steeds natuurlijker.
2.2 Voorbeelden van eigen producties Op de socialmedia-redactie
Op mijn allereerste redactiedag mocht ik al direct aan de slag met een fotoslider. Ik ging de beeldbanken af op zoek naar mooie of
indrukwekkende foto’s, had na even zoeken een onderwerp gevonden (de orkaan Jebi in Japan) en begon te schrijven. Ik had nog wat hulp nodig om alles vorm te geven, omdat ik geen ervaring had met Adobe Illustrator en Photoshop, maar aan het einde van de dag stond de slider op Instagram.
7 Tijdens mijn laatste week heb ik een fotoslider
gemaakt over het wereldkampioenschap schaken en wat er gebeurt als elke pot in gelijkspel eindigt. Ik heb research gedaan naar de spelregels, de tekst geschreven, foto’s gezocht en vervolgens alles in elkaar gezet. Ik kreeg specifiek op deze slider veel complimenten van mijn stagebegeleider omdat ik de juiste
schrijftoon had gebruikt, maar ook mijn eigen twist eraan had gegeven. Ik heb tijdens mijn stage negen fotosliders gemaakt.
Dit is de eerste quote die ik geheel zelfstandig gemaakt heb. De redacteur kiest een prikkelende quote uit het nieuws waar volgers een duidelijke mening over kunnen vormen. Ik heb zelf deze quote uitgekozen, de tekst geschreven en uiteindelijk foto’s gezocht die het verhaal aanvulden. Uiteindelijk heb ik vijf van deze quotes gemaakt. Vaak zocht ik zelf een quote, maar af en toe had een andere redacteur ook een goede suggestie en werkte ik dat idee uit.
Verder heb ik één throwback gemaakt tijdens mijn stage. Hiervoor moest ik monteren in AVID, het monteerprogramma dat de NOS gebruikt. De throwback blikt terug op een gebeurtenis. Zo was er die week in het nieuws dat de iPhone nieuwe emoji kreeg. Toen pitchte ik het idee om een throwback te maken over de emoji: waarom en door wie zijn ze bedacht en wat voor weg hebben ze sindsdien afgelegd? Ik had zelf de voice-over voor de video geschreven, de video ondertiteld en beelden opgevraagd bij de
beeldbank. Bij het monteren had ik nog redelijk wat hulp nodig omdat ik met dit programma geen ervaring had en er wel een deadline was. Uiteindelijk vond ik het heel leuk om weer te monteren, dat heb ik tijdens mijn stage namelijk heel weinig gedaan.
9 In mijn eerste stageweek heb ik de bovenstaande quiz gemaakt. Er is een speciaal template ontwikkeld waardoor je vrij gemakkelijk via Adobe Illustrator zo’n quiz in elkaar kunt zetten. Vaak zijn ze gelinkt aan een grote video die NOS op 3 die week publiceert. Op die manier kan NOS op 3 hun volgers vanaf Instagram doorlinken naar de video op YouTube. De bovenstaande quiz gaat over concentratiepillen en was een opzichzelfstaand product. Ik deed research, haalde hier quizvragen uit en zocht passende foto’s om de quiz visueel aantrekkelijk te maken. Eerst kreeg ik nog hulp van de vormgevers, maar ik kon al vrij snel zelfstandig met het template overweg. In totaal heb ik elf vergelijkbare quizjes gemaakt waarvan er vier gebaseerd waren op een eigen onderwerp. De rest was verbonden aan een NOS op 3-video.
Op de online redactie
Na enkele weken op de socialmedia-redactie had ik al meerdere fotosliders en quizjes gemaakt. Ik heb hierdoor geleerd om in weinig woorden de kern van een verhaal te vertellen, maar ik wilde ook grotere verhalen maken. Uiteindelijk heb ik ongeveer drie weken meegelopen met de online redactie. Hier heb ik een compleet eigen idee kunnen uitwerken, ben ik op pad geweest met een cameraman en heb ik zelf kunnen interviewen. Tijdens deze periode zijn de volgende items ontstaan:
Tijdens de stagepitchdag had ik een verhaal gepitcht over
mini-pensioentjes. Dit zijn pensioenen met een waarde van minder dan 2 euro bruto per jaar. Daar zijn er in Nederland zo’n 200.000 van en per 2019 verdwijnen ze allemaal door een nieuwe wetgeving. Het geld wordt echter niet automatisch uitbetaald, daarvoor moet de persoon in kwestie eerst contact opnemen met de
pensioenverzekeraar om hen een voorstel te laten doen. Zo’n pensioentje heeft vaak een maximale waarde van €40,-, maar mensen weten in de meeste gevallen helemaal niet dat ze zo’n mini-pensioentje hebben. Om mensen een soort service te verlenen, was het mijn idee om hier een explainer over te maken en hen te wijzen op het bestaan van dit mini-pensioentje. Ik kreeg heel veel positieve feedback op dit idee en het is uiteindelijk dus ook gemaakt. Ik ben een kleine week van de socialmedia-redactie afgehaald om dit verhaal te kunnen maken samen met een andere online redacteur. Hij schreef de voice-over voor de video en ik heb het artikel geschreven en hier
verschillende mensen voor geïnterviewd. Dit verhaal was op 14 oktober het best gelezen artikel in de app (514.000 bezoeken) en op de website (107.500 bezoeken). Ook op YouTube was dit de best bekeken video van NOS op 3 van de maand oktober.
10 Begin november wisselde ik twee
weken van plek met de online stagiair. Ik zat toen dus op de redactie waar de verhalen werden gemaakt. NOS op 3 zocht voor die week nog een ‘Goed Verhaal’. Uiteindelijk stuitte een eindredacteur op The Student Energy Race: een energiebesparingsrace tussen studentenhuizen. Het doel is om de studenten blijvend bewust te maken van hun energieverbruik. Ik heb het verhaal geproduceerd. Ik belde
met verschillende studentenhuisvesters en kreeg uiteindelijk contact met een bewoner van het studentenhuis dat bovenaan stond in de race. Met hem heb ik filmafspraken gemaakt. Samen met een andere redacteur ging ik met de redactieauto naar Nijmegen (waar de cameraman al was). Zij lieten me alles zelf doen: interviewen, shots bepalen en regie. Hier heb ik heel veel van geleerd. Hoewel het interviewen best goed ging, kon ik wel meer de regie nemen en scènes creëren. De dag erna heb ik samen gemonteerd met de redacteur die mee was. Het item moest die dag al vrij snel naar de editor. Er was dus geen tijd om zelfstandig te monteren. De editor finetunede de complete video en maakte de 1-minuutversie voor Instagram. Ik heb hier de hele middag bij gezeten en alles gebeurde in overleg. Verder heb ik ook het artikel bij de video geschreven.
Wat valt me tijdens mijn stage op?
NOS op 3 licht vooral onderwerpen uit het nieuws toe. Zo is er een explainer gemaakt over de verdienmodellen van games, de droogte van afgelopen zomer en de wietwet in Nederland. Het zijn stuk voor stuk inhoudelijke en kwalitatief goede video’s geworden, maar ik had verwacht dat NOS op 3 meer ‘eigen nieuws’ zou creëren. Zo werden er vaak onderwerpen gepitcht in Slack die op dat
moment al in het nieuws waren, maar dan met een andere invalshoek of in een andere vorm die beter past bij de doelgroep.
Als redacteur breng je de meeste tijd door achter je bureau. Ik had verwacht dat iedereen continu op pad zou zijn, maar dat zat toch anders. Wekelijks gaan er gemiddeld twee video’s uit, dus de output van NOS op 3 ligt niet heel hoog. Vaak is er ook één redacteur verantwoordelijk voor zo’n video, waardoor de meeste redacteuren gewoon op de redactie werken. Als stagiair is het daarom lastig om verhalen naar je toe te trekken, omdat de vaste redacteuren ook genoeg werk moeten hebben. Als je wel op een verhaal werd gezet, was dit in samenwerking met een online redacteur.
Op de redactie is er ontzettend veel vrijheid en ruimte voor originele ideeën. NOS op 3 heeft verschillende vormgevers die video’s kunnen maken op basis van graphics (zoals de
mini-pensioenvideo). Zij kunnen van een verhaal dat niet per se heel visueel is, toch aantrekkelijke video maken. Ook zat er tijdens mijn stage elke week een programmeur die interactieve verhalen kan maken door middel van HTML. Je wordt als redacteur nooit beperkt, maar wel continu aangemoedigd om met ideeën te komen.
11 2.3 Journalistieke invalshoeken en reflectie
De NOS op 3-pijlers
Eerder noemde ik al dat NOS op 3 verschillende pijlers heeft. Dit zijn thema’s die de redactie zo belangrijk vindt, dat items hier op een of andere manier aan gelinkt moeten zijn. De NOS op 3-pijlers zijn:
Eigen economie
Toekomst van de planeet Geopolitiek
Impact van technologie Veranderende waarden
Er is ook ruimte om buiten deze pijlers ideeën te pitchen, maar dan moet het wel relevant zijn voor de doelgroep. Deze pijlers zijn voornamelijk belangrijk voor video’s en grafische sliders, in het geval van fotosliders en quizjes is er wel ruimte om hiervan af te wijken. Zo past de slider over het
wereldkampioenschap schaken niet bij een van de bovenstaande pijlers, maar omdat het een interessant verhaal is en er mooie foto’s beschikbaar waren, mocht het toch gemaakt worden. Doordat NOS op 3 waarde hecht aan deze specifieke thema’s, was het voor mij wel makkelijker te bepalen of een verhaal in de smaak zou vallen of niet. Zo paste het mini-pensioenverhaal perfect onder de pijler ‘eigen economie’ en de video over The Student Energy Race bij ‘toekomst van de planeet’.
Eigen invalshoeken
Ik vind dat ik tijdens mijn stage zeker creatieve invalshoeken heb bedacht, maar dat hier ook nog de nodige ruimte is voor verbetering. Twee voorbeelden:
Zo was er begin oktober in het nieuws dat Nedersaksisch officieel werd erkend als onderdeel van de Nederlandse taal. Mijn idee was om een quiz te maken met Nedersaksische woorden en volgers te laten raden wat deze woorden betekenen. Op dit idee werd positief gereageerd. De quiz mocht direct gemaakt worden en het was een van de best gemaakte quizjes op Instagram ooit.
Hetzelfde geldt voor de throwback over de emoji. Ik had dit idee gepitcht in Slack, mocht direct research gaan doen en had een voice-over geschreven met leuke feitjes over het ontstaan van de emoji die de desbetreffende eindredacteur nog niet wist. Met ruim 1600 likes en 108 reacties is het een succesvolle productie op Instagram geworden.
Maar ik heb ook vaak voor veilige invalshoeken gekozen, zeker in het geval van fotosliders. Juist omdat in deze vorm niet het keiharde nieuws wordt verteld, is er ruimte om te spelen met verschillende onderwerpen. Toch besloot ik vaak het ‘gewone’ verhaal te pitchen zonder hier een specifieke of originele invalshoek bij te bedenken. Hier had ik achteraf gezien meer uit kunnen halen.
12
3. Begeleiding
3.1 Vanuit de stageverlener
Ik vond de begeleiding vanuit NOS op 3 tijdens mijn stage prima. Je draait als stagiair volledig mee met de redactie en vanaf dag 1 wordt eigen inbreng en initiatief verwacht. Je wordt als stagiair best vrij gelaten om zelf dingen te uit te zoeken. Dit heb ik alleen maar als positief ervaren omdat ik hier naar mijn idee juist heel veel van geleerd heb.
Elke dag zat ik naast Jonna, mijn stagebegeleider. Zij heeft me in de meeste gevallen eerst laten meekijken met haar werkzaamheden om deze vervolgens zelf uit te voeren. Door mij direct al
beheerder te maken van de NOS op 3-Instagrampagina en content te laten schrijven, voelde ik me als stagiair heel serieus genomen. Na drie weken heb ik een gesprek met haar ingepland waarin ik aangaf ook graag verhalen te willen maken op de online redactie. Zij reageerde hier heel begripvol op. Ongeveer drie weken voor het einde van mijn stage, vond mijn tussentijdse gesprek plaats met mijn docentbegeleider en stagebegeleider. Dit was eigenlijk het eerste gesprek waarin ik mijn voortgang met Jonna besprak. Achteraf gezien vind ik het jammer dat we niet eerder zo’n gesprek hebben gevoerd. Die schuld leg ik grotendeels bij mezelf omdat ik dit had kunnen aangeven. Ik dacht, misschien wat naïef, “geen bericht is goed bericht”. Toch bleek tijdens mijn eindgesprek dat er nog wel verbeterpunten waren. Dit had ik uiteraard graag eerder willen weten zodat ik hier tijdens mijn stage nog aan kon werken.
Verder heb ik tijdens mijn stage ook twee gesprekken gehad met de stagecoördinator Ellen Ulijn. Het eerste gesprek heb ik geïnitieerd omdat ik na drie weken social-taken ook graag grotere verhalen wilde maken. Zij is toen het gesprek aangegaan met de chef van NOS op 3 en hij heeft toen weer contact opgenomen met mij. Dit heeft ervoor gezorgd dat ik twee weken van plek wisselde met de online stagiair. Het tweede gesprek was algemener, daarin bespraken we hoe het nu ging en of er naar mijn idee genoeg werd gedaan om de stage beter bij mijn verwachtingen te laten aansluiten. Ik heb beide gesprekken als heel prettig ervaren en vind het heel fijn dat de NOS Academie zo betrokken is. Verder organiseert de NOS verschillende cursussen die stagiairs moeten volgen. Zo begon de stage met een cursus iNOS en AVID, maar hebben alle stagiairs bijvoorbeeld ook een cursus telefoneren, presenteren, mojo en creativiteit gehad. Voor stagiairs is de NOS een prettige werkomgeving, want ik kan me goed voorstellen dat niet elke stageverlener zoveel tijd in zijn stagiairs investeert.
De redactie is heel open en ik kon bij alle redacteuren terecht voor vragen en advies. Daarnaast hebben de vormgevers me vaak geholpen met verschillende templates en ook Jonna was altijd heel behulpzaam. Ze had veel geduld en betrok ze me heel erg bij alle social-taken. Wel vind ik dat ze duidelijker haar verwachtingen en verbeterpunten had kunnen uitspreken gedurende mijn
stageperiode. Maar tijdens de stageperiode zelf zorgde ze er altijd voor dat ik iets te doen had en gaf ze regelmatig advies en tips als ze mijn teksten nakeek of mijn analyses doorlas.
3.2 Vanuit de opleiding
Nog voordat mijn stage begon, moest ik een stageplan schrijven. Zelf hanteert de opleiding dat de conceptversie van dit stageplan enkele weken voor aanvang van de stage af en opgestuurd is. Dat had ik gedaan, maar drie weken later had ik nog steeds geen antwoord. Ook heb ik voor aanvang van mijn stage mails gestuurd over mijn stageplek en stagecontract maar ook hier heb ik nooit antwoord op gekregen. Uiteindelijk is het stageplan definitief geworden en met hulp van Bart Brouwers is het bij
13 mijn stagebegeleider terecht gekomen. Toch voelt het onprettig om met deze onzekerheid aan je stage te beginnen. De opleiding kan in mijn ogen beter en vooral sneller communiceren met haar studenten.
Greta Riemersma was vanuit de opleiding mijn docentbegeleider. Haar begeleiding heb ik als prettig ervaren. We hebben niet heel veel contact gehad, maar ook omdat dit in mijn ogen niet nodig was. In de tweede week van mijn stage heb ik met haar gebeld om dingen af te spreken. Elke twee weken hield ik mijn journal bij en hoewel het tussentijdse gesprek wat later plaatsvond dan gepland, vond ik het toch fijn dat ze langskwam op de redactie. Toen hoorde ik voor het eerst wat goed ging, wat beter kon, dat ik gewaardeerd werd op de redactie en zelfstandig kon functioneren. Verder had ik het idee dat Greta goed op de hoogte was van mijn werkzaamheden.
Hoewel ik het gevoel had dat ik Greta altijd kon bellen als er iets was, heb ik dit niet gedaan. Ik merkte dat ik op de redactie ook zelf dingen voor elkaar kon krijgen als ik het maar aangaf. Zo heb ik, door het gesprek aan te gaan met de chef, eindredacteuren en stagecoördinator, toch eigen verhalen kunnen maken op de online redactie. Er is binnen de NOS heel veel mogelijk, maar het wordt niet aan je gevraagd. Je moet echt zelf initiatief nemen.
4. Evaluatie
4.1 Kennis en vaardigheden vanuit de master
Allereerst moet ik stellen dat mijn stage afwijkt van een ‘doorsnee’ journalistieke stage. De socialmedia-redactie is echt een andere tak van sport en dat heb ik tijdens mijn stage ook wel gemerkt.
Vooral de vaardigheid schrijven heb ik goed kunnen toepassen. Tijdens de opleiding hebben we verschillende stukken moeten schrijven, van korte nieuwsberichten tot lange reportages. Toch heeft dit me wel geleerd om de kernpunten uit een verhaal te halen. Dit kwam vooral van pas toen ik fotosliders en quotes maakte. In die templates is er niet veel ruimte voor tekst en moet je met weinig woorden toch een heel verhaal vertellen. Daar heb ik tijdens mijn stage veel aan gehad.
Hoewel ik nauwelijks gemonteerd heb tijdens mijn stage, heeft de beeldspecialisatie me wel geleerd hoe ik een video moet opbouwen. Ik merkte, toen ik de bovenstaande video’s monteerde, dat ik al een duidelijk beeld had van hoe de video eruit zou moeten zien. Ook tijdens het draaien van The Student Energy Race video dacht ik heel erg in beeld en had ik bepaalde shots of
interviewachtergronden al in mijn hoofd.
Ook heeft het schrijven van PR-teksten me geholpen. Dit moet niet worden onderschat want deze kennis kan op veel vlakken worden ingezet. Zo moest ik vaak een aanschrijf bedenken voor mijn Instagramproducties. Het schrijven van zo’n ‘caption’ kent zeker overeenkomsten met het schrijven van een PR-tekst omdat je in een kort pakkend tekstje toch moet uitleggen wat de kern is.
Daarnaast vind ik dat de master je over het algemeen goed voorbereid op een journalistieke stage. Je leert er een bepaalde mindset. Zo kun je na alle praktijkvakken te hebben gevolgd overweg met audio, beeld en tekst. Ook leer je pitchen, moet je oefenen met telefoneren en werk je met strakke
deadlines. Zeker tijdens de online weken kun je proeven aan de echte redactiecultuur door keer op keer nieuwe ideeën te bedenken en uit te voeren.
14 4.2 Aansluiting master op beroepspraktijk
De aansluiting van de master op mijn stage was niet optimaal. Dat is het lastige van de stagepitchdag van de NOS: je hebt eigenlijk geen idee aan welke redactie (en dus welke functie) je gekoppeld wordt. In mijn geval was het dus een socialmedia-stage bij NOS op 3, terwijl ik juist weinig verstand en kennis heb van social media. Tijdens mijn pitch (op de stagepitchdag) werd me wel gevraagd hoe ik dit verhaal op social media voor me zag en mijn chef vertelde me achteraf dat ik hier een goed en duidelijk antwoord op had waardoor ik dus specifiek deze stageplek kreeg toebedeeld.
De praktijkvakken hebben me niet geleerd hoe ik social media kan inzetten voor het vertellen van nieuwsverhalen. Ik kon uiteraard wel de teksten schrijven voor social media tijdens mijn stage, maar community management en video’s analyseren waren net zo belangrijk en hier had ik eigenlijk nul kennis van. Ook als persoon ben ik niet continu bezig met verschillende socialmedia-kanalen waardoor ik wel een bepaalde achterstand had. Dit heb ik, achteraf gezien, nooit helemaal goed kunnen maken omdat ik simpelweg deze skills niet had, maar ook omdat hier niet altijd mijn interesse lag.
Tijdens de twee weken op de online redactie kon ik juist de vaardigheden die ik tijdens de master Journalistiek heb geleerd inzetten. Zo heb ik voor mijn mini-pensioenverhaal verschillende experts gebeld, heb ik voor The Student Energy Race-video mensen voor de camera kunnen interviewen en heb ik nog een week fulltime research gedaan naar een verhaal dat rond kerst uitkomt. Ook hiervoor heb ik verschillende bedrijven en mensen gebeld. Daarom denk ik dat een stage op de online redactie beter had aangesloten bij de kennis die ik al had en ik mezelf op deze plek beter had kunnen bewijzen. 4.3 Aanvullingen op de master
Ik vind dat de master mij de basisvaardigheden heeft geleerd om te kunnen functioneren op een (landelijke) redactie. Daar heb ik dus niet veel op aan te merken. Ook vind ik het niet nodig om een heel praktijkvak te wijden aan social media, maar ik merk dat dit vakgebied bij verschillende omroepen en kranten steeds belangrijker wordt. Ook bij de NOS zijn er, vooral op de jongerenredacties,
verschillende socialmedia-redacteuren. De opleiding zou tijdens de online weken kunnen
experimenteren met verschillende vormen waarin een verhaal verteld kan worden en daar social media bij betrekken. Wel heb ik het theorievak ‘Jongeren, Social Media en Nieuwsgebruik’ gevolgd. Achteraf gezien is dit een heel nuttig geweest en hoop ik dat dit vak blijft bestaan. Door hier op praktijkgebied ook iets mee te doen, bereid je studenten beter voor, want op elke stageplek zal social media van belang zijn en is kennis hiervan meer dan welkom.
4.4 Nieuwe vaardigheden en kennis
Vooral op het gebied van social media heb ik veel geleerd. Zo weet ik nu dat er een hele strategie achter het publiceren van een video op YouTube zit. Er wordt lang nagedacht, soms zelfs
gebrainstormd, over een pakkende titel. Verder wordt er lang gesleuteld aan de thumbnail: de afbeelding van de video die je als kijker op YouTube ziet voordat je er op klikt. Eigenlijk wist ik heel weinig van social media en wat er allemaal bij komt kijken: in het algemeen, maar ook zeker in combinatie met nieuws. Door deze stage is die schade toch behoorlijk ingehaald.
Ook heb ik veel geleerd van de NOS als nieuwsorganisatie en de redactiesfeer. NOS op 3 is een inspirerende omgeving en alle redacteuren zijn continu op zoek naar vernieuwing en originele manieren om een verhaal te vertellen. Zo wordt er veel samengewerkt tussen verschillende redacties
15 en krijg je met eigen ogen te zien hoe er binnen deze redactie van een idee een verhaal wordt
gemaakt. Allemaal kleine dingetjes waar je onbewust toch veel van opsteekt.
Verder ben ik op persoonlijk vlak gegroeid. Aan het begin van mijn stage keek ik nog heel erg de kat uit de boom. Ik twijfelde heel erg aan mijn eigen ideeën en merkte dat ik hierdoor wat terughoudend werd. Meerdere keren wilde ik een idee pitchen, besloot ik dit toch niet te doen, werd het idee een uur later door iemand anders gepitcht en baalde ik als een stekker. Toch gaf dit me wel de bevestiging dat ik in de goede richting zat qua ideeën. Hoewel er nog genoeg ruimte is voor verbetering, ging het pitchen van ideeën gaandeweg wel steeds makkelijker.
4.5 Stageplan
Als ik terugblik op mijn stagedoelen, denk ik dat de meeste daarvan behaald zijn. Ik ben in drie maanden tijd toch een soort socialmedia-redacteur geworden. Zo weet ik nu hoe community
management werkt, kan ik zelfstandig aan de slag met de verschillende templates en heb ik meerdere analyses uitgevoerd waarmee ik NOS op 3 beter wil profileren op social media.
Ook wilde ik mijn algemene redactionele vaardigheden verbeteren, zoals telefoneren en schrijven. Hoewel ik dit liever nog in meerdere mate had willen doen, heb ik wel ontzettend veel geleerd op deze stageplek. Ik ben op een hele andere manier bezig geweest met journalistiek, maar dit was wel een aanvulling op alle basisvaardigheden die ik tijdens de master heb ontwikkeld.
Wat nog wel echt beter kan, en dat kreeg ik ook te horen van mijn stagebegeleider, was het pitchen van ideeën. Hoewel ik aan het einde van mijn stage meerdere ideeën per week in Slack gooide, voelde ik me tijdens fysieke vergaderingen vaak nog onzeker en twijfelde ik aan mezelf en mijn ideeën. Tijdens zulke vergaderingen heb ik niet genoeg van me laten horen en dit is ook een punt waar ik in de toekomst nog aan moet werken.
5. Conclusie
Al met al heb ik echt een toptijd gehad bij NOS op 3. Ik heb ontzettend veel geleerd van alle
redacteuren, de redactiesfeer en van alle cursussen die de NOS ons als stagiair zijnde aanbood. Elke dag ging ik met plezier naar de redactie en heb één vrije dag genomen terwijl ik er recht had op zes. De verhalen die op deze redactie worden gemaakt zijn precies de verhalen die ik als journalist ook zou willen maken. Ik kon het met alle redacteuren heel goed vinden en voelde me op een gegeven
moment ook echt onderdeel van de redactie.
Op het begin moest ik wel mijn draai een beetje vinden. Ik was echt als de dood om fouten te maken en probeerde dit koste wat kost te vermijden. Hierdoor vroeg ik Jonna heel vaak om hulp en advies. Zij maakte toen duidelijk dat ik slim genoeg was om zelf keuzes te maken en dat het niet erg is om een keer op je bek te gaan. Daar leer je juist alleen maar van. Ik ben stiekem wel blij dat dit nooit gebeurd is ,maar ben daardoor wel zelfstandiger gaan werken. Door deze stage heb ik geleerd dat ik, hoewel er nog genoeg valt te leren, prima kan functioneren op een landelijke nieuwsredactie.
Wel heb ik gedurende mijn stageperiode twijfels gehad over hoe geschikt deze stage is voor
journalistiekstudenten. Deze twijfels heb ik ook uitgesproken bij mijn chef en bij de stagecoördinator. Als je stage gaat lopen bij de NOS verwacht je toch verhalen te maken en/of met keihard nieuws bezig te zijn. Dat was in mijn geval niet zo. Je leert hier vooral hoe je nieuwsverhalen het beste kunt
16 wegzetten op verschillende socialmedia-platformen en hoe je social media kunt inzetten om verhalen te vertellen. Maar echt redactiewerk doe je op deze plek niet. Dat heb ik vooral geleerd tijdens mijn weken op de online redactie. Uiteindelijk heeft NOS op 3 besloten om geen socialmedia-stagiair en online stagiair meer aan te nemen, maar een allround stagiair die kan leren van beide redacties en ingezet kan worden waar hij/zij op dat moment het meest nodig is. Ik vind dit een positieve ontwikkeling en ben blij dat de NOS mijn twijfels serieus heeft genomen.
Toch kan ik iedereen een stage bij de NOS van harte aanbevelen. Door die enge stagepitchdag moet je als sollicitant even heen kijken, want als je eenmaal binnen bent, is het een warm bad. Je voelt je als stagiair, mede door de cursussen en gesprekjes met de stagecoördinator, serieus genomen. Ik heb een flinke persoonlijke groei doorgemaakt en sta nu steviger in mijn schoenen. Hoewel ik denk dat de online redactie beter bij mij had gepast, had ik deze ervaring voor geen goud willen missen.
6. Links naar producties
Alle fotosliders die ik tijdens mijn stage heb gemaakt:
Orkaan Jebi in Japan: https://www.instagram.com/p/BnWYUhZims0/
Lingeriemodeshow van Rihanna: https://www.instagram.com/p/BntR4RyiUn3/
Ontmoeting tussen Noord- en Zuid-Korea: https://www.instagram.com/p/Bn6Vd1Jidks/
Fotografe die haar internetpesters parodieerde: https://www.instagram.com/p/BoJ8Cr6CwQR/
Het maken van fatale selfies: https://www.instagram.com/p/BoonbSlCc3h/
Een opleiding wiet kweken in Canada: https://www.instagram.com/p/BpCPoAPC2-j/
Selfietoerisme in Hanoi: https://www.instagram.com/p/Bqh6_25hRvL/
Wereldkampioenschap schaken: https://www.instagram.com/p/BquvjS-hSPC/
Een fotoslider over ezels die in Mali gebruikt worden om afval te vervoeren is van Instagram gehaald. Gebruikers vonden de foto’s dieronvriendelijk en rapporteerden de slider.
Alle quotes die ik tijdens mijn stage heb gemaakt:
De zaak van de antirooklobby tegen de tabaksindustrie: https://www.instagram.com/p/BoJtITfCt8T/
Sextingcampagne in Rotterdam: https://www.instagram.com/p/BobrPpdi04w/
James Bond zal nooit gespeeld worden door een vrouw: https://www.instagram.com/p/BotwqO2io78/
Het belang van contant geld: https://www.instagram.com/p/Bpj2vlUl1ti/
De anti-Zwarte Pietdemonstraties rond 5 december: https://www.instagram.com/p/BqaCX2EB-vA/
De video’s die ik voor Instagram heb gemaakt:
Throwback over het ontstaan van de emoji: https://www.instagram.com/p/BppZUf4CEXF/
1-minuutversie van het Goed Verhaal: https://www.instagram.com/p/Bp_k2LACwTk/
Verhalen in de NOS-app:
Het verdwijnen van de mini-pensioentjes: https://nos.nl/op3/artikel/2254718-over-twee-maanden-verdwijnt-misschien-jouw-mini-pensioentje.html
Energiebesparingsrace tussen studentenhuizen (Goed Verhaal): https://nos.nl/op3/artikel/2258651-kachel-uit-trui-aan-hoe-studentenhuizen-energie-besparen.html
De quizjes die ik tijdens mijn stage heb gemaakt stonden 24 uur op de Instagrampagina van NOS op 3, na die tijd verdwenen ze automatisch. Het is dus niet mogelijk om naar deze producties te linken. Op pagina 8 staat wel een voorbeeld om aan te geven hoe zo’n quiz er ongeveer uitziet.
