01-10-1986    Paul van Soomeren Artikel: Criminaliteit en gebouwde omgeving – Criminaliteit en gebouwde omgeving

Beveiliging

Jaarboek

1987

BASIS­ �:--

DIPLOMA

BEVEILIGINGS- ^q BEAMBTE �I

Het Basisdiploma Beveiligingsbeambte:

een verplichting voor iedereen die bewakings- of beveiligingswerkzaam­

heden uitoefent bij een particuliere beveiligingsorganisatie.

Koninklijke PBNA biedt een cursus als voorbereiding voor dit Basis­

diploma Beveiligingsbeambte.

Deze cursus bestaan uit schriftelijke lessen èn mondelinge studiebijeen­

komsten. Tijdens deze mondelinge bijeenkomsten worden programma­

onderdelen toegelicht, eventuele vragen over de leerstof beantwoord en vindt voorbereiding op het examen plaats.

Voor de cursus is geen speciale vooropleiding vereist.

Het programma bevat de volgende onderdelen:

- Beveiligingsleer en dienstuitvoering - Brandpreventie en -bestrijding - Rechts- en wetskennis - Rapportage

Groepsopleidingen ook mogelijk Speciaal bestemd voor bedrijven/

instellingen met een voorkeur voor een mondelinge opleiding in groeps­

verband. Op verzoek te combineren met de schriftelijke cursus.

Bij PBNA kunt u beginnen wanneer u wilt. Bel voor meer informatie:

085 - 575911.

Velperbuitensingel 6, 6828 CT ^Arnhem Telefoon (085)57591 1

CO>

Vnor \\lat betld! lIJn ... chnlicllJ" OIH.JerWIJS.JctIVlIClten I� PBNA erkend door de MInister V.lIl OnderwIjs en Wcten'lchappen biJ �

Oc ^.. clHkkmg \dn 11 november 1975. kenmerk LMBO/SFO-J02.644 �

Jun •

nlef allilll:itl

en slagwerende begla­

zing, maar ook voor veiligheids- en brand­

vertragende beglazing

BOUWEN & WONEN

Jung Bouwen en Wonen BV

H.J.E. Wenckebachweg 83, 1096 AL Amsterdam.

Telefoon (020) 92 52 52* Telex 13307 Jung NL.

Lijst van adverteerders

ADT

Alarmgroep Meldnet AI-beveiliging

Annokkee Techn. adv bur Beveiligingsbureau ND 32 BNN (Bev Noord-Ned ) Boer Beveillgrng Brrnk's Gerlach Broler Bev adv. bur Chubb Llps Elkron Floor Vouwhek Van Gend & Loos Gouda Qurnt b v Hlrschmann

Hoefnagels & Jansen-Wayer Hoffman BedrrJfsrecherche Hofland Electronica Intergarde Nederland b v Intraco

ISS Jaarbeurs

Jung Bouwen en Wonen Kluwer n v

LOl Van Loon

Martens Brandkasten Meldkamer (Randon) Fa Nauta

NAB

Nederland Securrty b v

De Nederlandse Veiligheidsdienst NHTM

Nolte Erndhoven PBNA Phillps

Randon beveillgrng Randstad bewaking Rial

Safety techniek (Randon) Schaafsma & Brouwer Schekman

Seceurop Nederland Secur-AII

Shop Securrty Systems Siebelt

Siemens

Studiecentrum M Inerva Taxa meter

Trrbuut Bewaking

pag

8 2 1 9 242 295 1 50 1 92 1 97 1 95 242 Omslag 228 2 1 8 201 30, 298 202 226 1 93 234 232 225, 282 82 36 1 334 Omslag 2 1 8 280 1 97 248, 249 1 94 84 1 56 1 48 1 3 1 Omslag 96 1 92 1 98, 1 99 23 233 2 1 6 245 1 02 4 1 29 2 1 5 2 1 3 68 24 1 87

Varel Alarmgroep F Vermil VNV VPB Vuij

Westende elektrotechniek b v A M Zegers

pag 2 1 4 234 1 54 288 281 74 296

Beveiligings Jaarboek

1987

secur-all

beveiligingssystemen

... ^Erkend . r ^� �J ^uneto

��I Beveillglngs-

..., Installateur

* Inbraak- en overvalsignalering

* Terreinbeveiliging

* Brandmeldsystemen

* Toegangscontrole

* Gesloten video-circuits

* Mobiele beveiliging

Zinkwerf 45, Postbus 45627 2504 BA 's-Gravenhage Tel. 070-297500 - Telex 33772

Beveiligings Jaarboek

1987

Onder redactie van:

T. Boot

Preventie-ingenieur TBBS

Drs. H. ^J. Heijboer

Commissaris van Politie b.d.

R. Meijer

Bureau Landelijk Coördinator Voorkoming Misdrijven

Noorduijn bv - Arnhem &

Noorduijn bv Postbus 1148 6801 MK Arnhem Telefoon (085)-454762.

Administratie

Llbresso bv Distributiecentrum voor boeken en tiJdschriften.

Postbus 23 7400 GA Deventer Telefoon (05700)-9 19 22

Advertenties Staverenstraat 32015 7418 CJ Deventer

Telefoon (05700)-9 17 03 of 9 11 29

Advertenties voor de editie 1988 moeten 15 Juli 1987 binnen zlln

Tarieven op aanvraag.

Lid NOTU

ISBN 90 2030 3325

Hoewel bil deze uitgave de Uiterste zorg IS nagestreefd kan voor de aanwezigheid van eventuele Idruk)-fouten. onlulstheden en/of onvolledig heden niet worden Ingestaan en aanvaarden auteurlsl.

redacteurlen) en uitgever deswege geen aansprakeilikheid

@ 1987 Noordu'ln B V

Niets van deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk. fotokopie. microfilm of op welke andere wllze ook. zonder voorafgaande toestemming van de uitgever

No part of thls book may be reproduced In any form. by pnnt.

fotopnnt. microfilm or any other means without wntten permissIon trom the publlsher

6

Inhoud

9 1 0 25

31 37 53 73 75 85 97

101 103 128 130 132 145 149 151

155 157 188 217 247 283

289 297 299 310 313 318 319 321

Ten geleide

Criminaliteitsbeeld van West-Europa drs. H.J. Heijboer

Computers en criminaliteit R. Meijer

Nachtwaker versus aktivist B. Boer

Toegangsbeheer L.J. van Aart

Criminaliteit en gebouwde omgeving P. van Soomeren en B. van Dijk Opleiding voor beveiligingsbeambten

P.E. Waalwijk

Inventarisatie van het particuliere beveiligingsgebeuren P.E. Waalwijk

Risicobeoordeling en preventierichtlijnen in beveiliging Dr. E.e. Wessels

Spelregels bij het beveiligen tegen inbraak HA Stienstra

Inhoudsopgave Gedeelte Regelingen

1. Wet op de weerkorpsen en haar uitvoeringsregeling

2. Regeling voor de erkenning van bouwkundige beveiligingsbedrijven (RB BT) 3. Reglement erkende sloten-specialisten

4. Regeling voor de erkenning van elektrotechnische bevetligingsinstallateurs (REB 1983) 5. Modelverordening luidalarm (VNG)

6. PTI-voorschriften t.a.v. apparatuur en diensten 7. Normen voor inbraakvelltgheid (NEN 5088/5098)

Inhoudsopgave Tabellarisch Gedeelte 1. Politie

2. Toegelaten particuliere beveiligingsorganisaties 3. Erkende beveiligingsbedrijven

4. Brandkasten

5. Hang- en sluitwerkprodukten waarvoor machtiging is verleend tot het voeren van het SKG-certificatiemerk

6A. Organisaties en instellingen 6B. Onafhankelijke adviesbureaus 7. Ledenlijsten

8. Publikaties

9. Normen en verzekeringsdocumenten op het gebied van beveiliging 10. Films

11. Opleidingen 12. Register

ELEKTRONISCH BEWAKEN KAN AL VANAF 1 GULDEN PER DAG.

Deze elektronische waakhond slaat aan als bewakingssystemen. (We doen trouwens al er ergens een vitaal koelaggregaat afslaat. Hij 110 jaar in veiligheid.) Een paar klantjes:

blaft moord en brand bij het geringste spoortje Fort Knox en het Pentagon. Schrikt u niet - we rook of vuur. Hij gromt alarmerend bij inbraak kunnen ook heel klein denken, al zullen we hier

of vandalisme. geen namen noemen van onze partikuliere

Z'n scherpe zintuigen zitten overal. klanten.

Bij grote bedrijven, kleine en partikulieren. En ... na aanschaf van apparatuur kunt u Het brein bevindt zich in Rotterdam. 't Is typisch al vanaf F 1 .-per dag worden aangesloten op een hond van deze tijd: een elektronische. de modernste alarmcentrale van Nederland.

Meer veiligheid voor minder geld. Hoe werken wij?

Dat klinkt goedkoop en zo is het ook. Elektro- We spreken gemakshalve over

nika maakt nu eenmaal alles efficiënter en goed- "het systeem" maar in feite zijn er net zoveel koper. Ook beveiliging. systemen als er klanten zijn. Wat zou uw sys-

Wij weten dat zo goed, omdat we

�

's werelds grootste leverancier zijn

• .

van elektronische beveiligings- en

& .

BEL NU VOOR MEER INFORMATIE 010-672777.

ADT-Elektronische beveiligingssystemen, Vijverhofstraat 47, 3032 SB Rotterdam.

Ten geleide

Het Beveiligingsjaarboek verschijnt met deze uitgave 1 987 voor de vijfde achtereenvolgende maal: een bewijs voor de levensvatbaarheid van deze publikatie. Maar ook wordt daardoor aangetoond dat er behoefte bestaat aan een compendium waarin allerlei gegevens op het gebied van beveiliging en bescherming zijn samengebracht.

Lezers en gebruikers uit de beveiligingsbranche blijken overwegend zeer gunstig over deze uitgave te oordelen.

Dit neemt niet weg dat de redactie blijft openstaan -en erkentelijk zal zijn -voor opmerkingen van deskundige zijde die. waar mogelijk. zeer zeker ter harte zullen worden genomen.

Ook met deze uitgave wordt ernaar gestreefd, tegemoet te komen aan de behoefte een betrouwbare gids te bezitten In beveiligingsland. Evenals in vorige edities zijn de onderscheiden aspecten van de informatie op het terrein van bescherming en beveiliging bijeengebracht in een redactioneel deel, een regelingen-deel en een tabellarisch gedeelte.

Het eerste deel bevat een aantal bijdragen van gerenommeerde deskundigen op beveiligingsgebied : beschouwingen over de ontwikkeling van de criminaliteit. misdaad via computers, risico-analyse, inventarisatie van de particuliere beveiligingsindustrIe, invloed van bebouwing op misdadigheid, etcetera zijn onderwerpen die iedereen die betrokken is bij het verschaffen van beveiliging en bescherming tegen criminele gevaren belang zullen inboezemen.

Het regelingen-deel geeft de teksten van de geldende wettelijke bepalingen, voorschriften en regelingen met toelichtingen daarop weer. Deze teksten zijn geheel up-to-date gehouden en blijken voor velen die in deze branche werkzaam zijn, van praktische waarde.

Het tabellarisch gedeelte vermeldt lijsten van namen en adressen van politiediensten, bureaus voor

misdaadvoorkoming, toegelaten en erkende bedrijven op de verschillende gebieden van beveiliging en bewaking, en dergelijke. Ook daarbij is getracht, deze vermeldingen zoveel mogelijk overeenkomstig de actualiteit te doen zijn - alhoewel men daarbij afhankelijk is van de eigen opgaven van de genoemde instanties, organisaties en ondernemingen.

Evenals de vorige uitgave verschijnt dit boek enkele maanden voor het begin van het nieuwe jaar. Daarbil

dient in het oog gehouden te worden dat de verschijningsdatum zo gekozen is dat deze samenvalt met de Security '86, de belangrijkste internationale vakbeurs op beveIlIgingsgebied, die ditmaal in Essen gehouden wordt en die telkens het nieuwe beveiligingslaar inluidt.

In de redactiestaf van het Beveiligingsjaarboek is de plaats van de heer ing. HA Stienstra ingenomen door de heer T. Boot, preventie-ingenieur, eveneens verbonden aan het Technisch Bureau voor

Schadepreventie TBBS te Baarn, waardoor de band met deze belangrijke Instelling verzekerd is.

Uitgever en redactie menen met deze publikatie een zinvolle en praktische bijdrage te leveren aan degenen die zich daadwerkelijk inzetten voor de behoefte aan beveiliging en bescherming van de burgers van ons land.

Redactie en Uitgever

Criminaliteitsbeeld van West-Europa

Drs. H.J. Heijboer

In de editie 1984 van dit Bevelligmgsjaarboek werd de ontwlkkelmg van de Crlmmalitelt van Nederland vergeleken met die van andere West-europese landen, met name van Frankrijk, Engeland, West-DUitsland en Zweden

Inmiddels zIJn er dne jaren verlopen en lijkt het de moeite waard, meer recente gegevens te vergelijken om het verdere verloop van deze ontwlkkelmg te volgen.

Dark Number

Wanneer men spreekt over de ontwikkeling van de criminaliteit moeten er vooraf enkele opmerkingen worden gemaakt.

De gegevens die hier vermeld ZIJn, zIJn alle afkomstig van de zogenaamde politiële criminele statistiek In Nederland - en In de andere landen die hier besproken worden - wordt deze statistiek opgemaakt op basIs van de gevallen van misdrijf die ter kennis van de

politiediensten komen

Deze statistiek geeft dus niet het beeld van de totale Criminaliteit weer want deze IS veel groter -hoeveel groter zal wel nooit bekend worden Van sommige misdrijven wordt nooit bekend dat deze OOit gepleegd zIJn - om allerlei redenen - maar het kan ook zIJn dat het slachtoffer of een getuige of Iemand die wel weet

Feiten, als misdrijf gemeld maar in feite geen criminaliteit

10

Werkelijke criminaliteit

Verborgen criminaliteit

dat het misdrijf heeft plaatsgevonden, nalaat dit biJ de politie te melden - ook weer om uiteenlopende redenen

En ten slotte wordt een aantal misdrijven wèl biJ de politie bekend maar de politie vermeldt dit niet In de statistiek. het zll n voornamelijk lichtere gevallen Het verschil tussen de werkelijke Criminaliteit en de Criminaliteit die door de politie In haar statistische publikatles vermeld wordt noemt men het Dark Number, In het DUits Dunkelzdfer of Dunkelfeld. Het IS de Onbekende Misdaad en een bron van problemen voor de Criminologische onderzoeker

Doch niet enkel voor hem want ook de overheid heeft er belang bil , te weten hoe groot de werkelijke Criminaliteit IS de sterkte van de politie moet erop afgestemd zll n omdat de staat de veiligheid van haar onderdanen heeft te verzekeren En voorts IS het van belang te weten hoe de ontWikkeling van de Criminaliteit IS: wat valt er de komende Jaren te velWachten, stijging of daling en In welke mate, en welke vormen van crimineel gedrag zullen daarbij vooral op de voorgrond treden -of teruggaan 7 Men moet kunnen beoordelen of er In de toekomst meer of minder geld nodig zal zIJn voor politie, JUStitie, het gevangeniswezen; Uitbreiding of Inkrimping van deze overheidsdiensten zIJn zaken die een meerjarige planning vereisen, beJeld op langere termijn

Zware en KJeine Criminaliteit

Van de omvang van de cnmlnalltelt. die wèl gepleegd IS, maar waarvan niemand kenniS draagt zal wel nooit een JUiSt beeld verkregen kunnen worden. Een moord kan zo gepleegd worden dat de arts die de dood vaststelt geen argwaan krijgt en dit als een gewoon, natuurlijk sterfgeval laat passeren Een brand kan aangestoken ZIJn, teIWIJI de brandweer de oorzaak aan kortslUiting toeschr11ft Een diefstal kan onopgemerkt bliJven: de benadeelde kan In de overtuiging verkeren dat hiJ zIJn eigendom door eigen slordigheid verloren heeft - en zo kan men doorgaan

Maar men mag aannemen dat de meeste zware misdrijven -al wordt er niet altijd een dader opgespoord - tenslotte toch bij de politie bekend worden en dat het Dark Number In deze categorie niet zo erg groot IS Dat leidt tot de stelling dat de

politIestatistIek een redelijk betrouwbaar beeld geeft van de zware Criminaliteit

Het criminaliteitsbeeld van West-Europa

Maar wat moeten wij denken van de minder zware vormen van criminaliteit I

Daar is allereerst het probleem: Wat verstaan wij onder 'zware' en 'lichte' criminaliteit - tegenwoordig ook wel 'kleine' criminaliteit genoemd. Dit is sterk afhankelijk van de mate waarin die feiten vóórkomen.

In de vooroorlogse jaren kwamen inbraken maar weinig voor, en eigenlijk was dat tot 1 960, 1 965 ook nog het geval. In 1 955 werden er In ons gehele land slechts 5000 bij de politie aangegeven. (Men mag aannemen dat er van de meeste inbraken aangifte wordt gedaan omdat de verzekering dat verlangt.) Toen werd inbraak nog onder de zware criminaliteit gerekend en een inbreker - ook al had hij slechts één kraak op zijn geweten - kon er van op aan dat hij doorgaans verschillende jaren in de gevangenis moest doorbrengen. Maar tegenwoordig worden Inbraken onder de kleine criminaliteit gerangschikt, tenzij het gepaard gaat met extra groot geweld (brandkastkraken) of als er voor een kapitaal ontvreemd wordt.

Criminele Tolerantie

Voor de overige 'kleine' criminaliteit geldt dat de politiële statistiek geen goed beeld geeft van de werkelijkheid.

Dat IS een gevolg van de aangiftebereidheid of van de Criminele tolerantie van het publiek. Van een aanzienlijk deel van de gepleegde misdrijven uit deze categorie wordt geen melding gemaakt bij de politie, deels omdat men van oordeel is dat het gepleegde delict niet de moeite waard was (en dan IS het terecht kleine Criminaliteit), maar ook omdat men vindt dat men zich de weg naar het politiebureau kan besparen omdat 'het toch niets uithaalt' en de politie er wel niet in zal slagen de daders op te sporen, of - indien dit wel het geval is -er toch niets meer te achterhalen zal zijn van de geleden schade.

Maar het kan ook zijn dat de benadeelde bang is om aangifte te doen: de dader zou wraak kunnen nemen.

Deze laatste motieven zijn bijzonder bedenkelijk: zij betekenen dat slachtoffers en getuigen geen vertrouwen meer hebben in het apparaat dat er is om hun te beschermen, dat voor hun veiligheid heeft te waken.

Dit is om meerdere redenen een kwalijke ontwikkeling die men helaas heden ten dage steeds meer moet vaststellen, en de vraag wordt steeds vaker gesteld: Kan de politie Zich nog waarmaken?

Want als degenen die kennis dragen van een gepleegde misdaad nalaten dat te melden biJ de politie, dan zal de politie hoe langer hoe minder kennis krijgen van de criminaliteit en juist hier geldt. sterker dan ooit: Ken Je vijand!

Kennis van het criminaliteitspatroon is onmisbaar voor de politie en misschien had nét de aangifte die niet gedaan werd, de sleutel kunnen leveren voor de oplossing van een aantal andere misdaden.

Slachtofferonderzoek

Naar het aangiftegedrag van slachtoffers van kleine criminaliteit wordt de laatste jaren veel onderzoek gedaan. I n ons land gebeurt dat door het CBS, die daarvoor een representatieve steekproef van de bevolking op dit punt ondervraagt. Ook in het bUitenland vinden deze onderzoekingen plaats en het merkwaardige is dat de resultaten daarvan in de verschillende landen van West-Europa vrij goed overeenstemmen. Daarbij blijkt dat van deze 'kleine criminaliteit' slechts i n één-derde van d e gevallen aangifte bij d e politie wordt gedaan.

Natuurlijk betekent dit niet dat de werkelijke criminaliteit in deze delictscategorieën driemaal zo hoog is - hoe groot deze werkelijk is zal wel nooit bekend worden - maar wel dat de cijfers van de politiële statistiek

geweldsmisdaden gepleegd door onbekenden, Straatroof en andere berovingen, vandalisme, brandstichting, fietsdiefstal, zakkenrollerij etc.

aanranding, verkrachting, winkeldiefstal, fraude, oplichting, bedrog, etc.

driemaal zo hoog zouden moeten of kunnen worden Ingeschat En dat wederom IS voor de overheid van belang

Onveiligheidsgevoelens Maar niet alleen voor de overheid

Ofschoon jarenlang door lieden Uit het zich progressief noemende kamp met klem ontkend werd dat de criminaliteit zich gestadig In opwaartse lijn bevond (het paste niet In het roze maatschappIJ-optimisme van de voorstanders van de verzorgingsstaat) kan niet worden tegengesproken dat dit wel degelijk sedert de tweede helft van de jaren VIjftig het geval IS - en dat die toeneming zich nog altijd onverminderd voortzet Het publiek laat zich niet licht om de tUin lelden. de onrustgevoelens onder de bevolking om die groeiende onveiligheid begonnen zich In de eerste helft van de jaren zeventig al te manifesteren Voordien was de misdaad ook al In opmars, maar dat leverde nog geen bezorgdheid op de welstand nam Immers van jaar tot jaar toe; het kon niet op en ook het grote publiek vond de waarschUWingen, tegen het druggebrUik bijvoorbeeld, wel wat overdreven Maar de eerste ojlecrlsls maakte dat men zich plotseling moest gaan realiseren dat de bomen niet tot In de hemel groeien, dat het ook wel eens anders kan aflopen

Het was In die tijd, rond 1 973, dat ook In bredere kring het besef ontwaakte dat misdadigheid een bedreiging kan zIJn voor de kwaliteit van het bestaan -alhoewel dit besef voornamelijk doordrong bij degenen die als potentieel slachtoffer bovenaan op de III st stonden ondernemers, van welke stiel ook, ouderen, weerlozen, vrouwen En dit deed het licht schijnen op degenen wier ondernemerszin Zich gericht had op de toenemende behoefte aan beveiliging en bescherming, een behoefte die groter werd naarmate de politie het laat afweten - moet laten afweten

Behoefte aan Beveiliging

Sedert het begin van de jaren zeventig IS deze bedrijfstak gegroeid, gewoon omdat Zij In een behoefte bleek te voorzien En daarom IS de ontWikkeling van deze branche symptomatisch voor de ontWikkeling van de Criminaliteit

Want hoe men het ook wendt of keert, er valt niet aan te ontkomen dat de mensen behoefte hebben aan rust.

veiligheid, zekerheid, orde En als de overheid tekort schiet In haar bevelllgings- en beschermingstaak, dan zal het privé-Initiatief daarvoor zorgen; dan wordt die taak vanzelf geprivatiseerd Dan dreigt zelfs het gevaar dat rechtsbescherming op het tweede plan komt na 1 2

bescherming van Zichzelf, dat 'eigenrichting' - zelf rechter spelen, zelf zIJn recht halen - voorrang krijgt op het gezag van de rechter, dat de doe-het-zelf-mode ook naar deze sector overwaait en dat rechtszekerheid ten slotte ten offer valt aan de zorg voor de elementaire bestaanszekerheid En dat kan het einde van de rechtsstaat betekenen

Explosieve Groei?

Herhaaldelijk wordt de CrIminalIteitsstijging van de laatste jaren als 'explOSief' betiteld Maar dat IS net zo mln waar als de stelling dat de groei van de bevelllglngsindustne een 'boom-bUSiness' zou zIJn of wildgroei zou zijn gaan vertonen

Er IS bepaald geen cnmlnallteltsexplosle geweest: de Jaarlijkse toeneming van de geregistreerde misdadigheid

In ons land ligt tussen de 9 en 10% - het ene jaar wat meer, het andere wat minder En dat IS ook In andere West-europese landen het geval. Zie grafiek 1 Maar indien men, In de verzaligde droom van een utopistische welzllnsfllosofle -waarin misdaad ten hoogste als een vervelend randverschijnsel wordt beschouwd dat vanzejf wej zaj verdwijnen ajs Iedereen van de wieg tot het graf verzorgd zal zIJn en alle beZIt.

kenniS en macht eerlijk verdeeld IS - daarUit rauwelijks gewekt wordt door de grove realiteit van de boze daad;

ja dan doet deze toeneming Zich Inderdaad als een explOSie voor En dan zal ook de ontWikkeling van de beveIlIgIngsIndustrIe als een explOSie worden gezien.

Met een emotioneel gekleurde bril naar de CIjfers kijken IS dan misschien lets voor politiCI (politiek wordt nu eenmaal vaak bedreven op sentimentele gronden - vandaar de mislukkingen) maar statistieken zIJn In het leven geroepen om het economisch handelen van de mens richting te geven -ook al IS de waarde daarvan betrekkelijk En dat zIJn zakelijke motieven die het onomgangbaar doen ZIJn, de feiten nuchter onder ogen te zien op welke terreinen en In welke mate kan aan de wensen, behoeften, verwachtingen, verlangens van de mensen tegemoet gekomen worden?

Betekenis van Cijfers

Het gaat er biJ deze Cijferreeksen niet om, te schilderen hoe verdorven de mensheid geworden IS: de grote mensenkenner Sigmund Freud heeft eens gezegd. ' De mensen zIJn In werkelijkheid niet zo diep gezonken als WIJ vrezen daar ZIJ helemaal niet zo hoog gestegen waren als WIJ van hun dachten'

Hier IS aan de orde, de ontWikkeling weer te geven van de misdadigheid en wellicht valt daarUit af te lelden - met alle voorbehoud - hoe deze ontwikkeling In de

Het criminaliteitsbeeld van West-Europa

komende jaren zaj verjopen. En die ontwikkeling (in de statistiek noemt men dat de richting en de bewegi ng van de cijfers) valt wel degelijk uit de cijfers te lezen.

Zeker als men tot de conclusie komt dat dit niet enkel In ons land het geval IS, maar evenzeer In andere toonaangevende landen van West-Europa; dat zich dáár dezelfde tendensen manifesteren en In dezelfde mate Dán wint de statistiek aan zeggingskracht, heeft ZIJ ons iets te vertellen.

Criminaliteitscijfers

Het vergelil ken van misdaadcijfers van verschillende landen IS een discutabele aangelegenheid. Allereerst moet er rekening worden gehouden met de omvang van de bevolking. Maar daarvoor IS iets bedacht: men berekent het crlmlnallteltscllfer, de totale bij de politie bekendgeworden criminaliteit gedeeld door het aantal inwoners. Dat levert een getal op dat de relatieve criminaliteit weergeeft: het aantal misdrijven per 1 000 of 100 000 Inwoners Dit wordt ook per delictscategorIe berekend.

Een tweede moeilil kheid IS het feit dat de omschrijvingen van de delicten in de onderscheiden landen niet geheel Identiek zijn : de strafwetboeken van die landen zlln niet gelijkluidend. Stelen of moorden IS weliswaar In Nederland eenzelfde begrip als In andere landen, maar In de l uridische terminologie van de diverse landen zIJn er verschillen - al zijn die meestal niet wezenlijk. Het probleem IS echter dat de statistische registraties niet paraljel /open: vaak worden groepen delicten onder één hoofd vermeld, en daarin Vindt men nogal eens belangrll ke verschillen. Ten slotte IS ook van betekenis, rekening te houden met de rechtspraak en het opsporings- en vervolgingsbeleid, dat van land tot land verschilt omdat dit politiek bepaald wordt. En dat IS weer het gevolg van de cultuur van een natie; van de doeleinden, behoeften, verwachtingen en het normgevoel van een volk. 'Ieder land heeft de criminaliteit die het verdient. ' heeft de 1 ge-eeuwse criminoloog Lacassagne eens gezegd en dat maakt dat ook de aangiftebereidheid, de gevoeligheid voor de aard en de ernst van de misdrijven (de criminele

prikkelbaarheid of -tolerantiel van de bevolking van land tot land verschilt, hetgeen tot uitdrukking komt in het opsporings- en vervolgingsbeleid.

Hier echter gaat het erom, de richting en de beweging van de cijfers te tonen. En die spreken een duidelijke taal.

Vooraf moet worden opgemerkt dat bij het schrijven van dit artikel nog niet alle gegevens over Nederland voor het jaar 1985 beschikbaar waren; slechts een deel ervan

was bekend geworden. Die van 1 984 zijn wel

gepubliceerd; van de overige landen waren de gegevens over 1 985 evenmin bekend.

Vooropgesteld dat in het oog gehouden wordt dat de hier geschetste ontwikkeling in het algemeen niet verder gaat dan 1 984, kan toch een goed beeld verkregen worden. In de uitgave 1 984 van dit boek werd de ontWikkeling tot 1 981/1 982 aangegeven

Onafgebroken groei: geen typisch Nederlands verschijnsel

Bij de beschOUWing van de hiernavolgende grafieken en tabellen IS het eerste dat opvalt de vrijwel onafgebroken toename van de misdadigheid. De verschillen van jaar tot jaar zijn niet Indrukwekkend -een toename van 20% In een enkel jaar wordt zelden geconstateerd - maar de groei zet door, ondanks het feit dat er wellicht hier of daar een regressie was.

Ook de commentaren van de onderscheiden statistieken wIjzen daarop en ondanks alle Inspanningen van politie en justitie kan die stijging kennelijk niet gestopt worden.

En dat IS betekenisvol: Het IS niet enkel Nederland waar die toeneming Zich voordoet (anders zou men met Shakespeare kunnen zeggen: 'There is something rotten in thls state') maar het IS een kwaad dat de gehele Westerse wereld treft - en in gelil ke mate. Wat er aan de hand is, welke de 'oorzaak' daarvan is, zal voorlopig wel onbekend bil/ven (Overigens IS ook In de Oost-europese landen en met name In de Sovlet-Unle, waar men misdaadcijfers niet of zeer spaarzaam Vrijgeeft. de criminaliteit In opmars )

Daarbij moet men vaststellen dat deze stijging In Nederland en In de meeste andere West-europese landen begonnen IS in de tweede helft van de jaren vijftig -de tijd waarin het welstandspeil van de bevolking van dit deel van de wereld begon te stijgen En het opmerkelijke IS dat zowel die curve als de CrIminaliteitscurve vrijwel parallel lopen.

Of dit wijst op een oorzakelijk verband is een andere kwestie want het IS heel aanvechtbaar, te spreken van 'oorzaken van criminaliteit'. Zà eenvoudig IS dat helaas niet.

Zweden

Het vermoeden dat deze toenemende Criminaliteit op de een of andere wijze te maken heeft met de groei van de welstand, wordt versterkt door de ontwikkeling van de misdadigheid In Zweden. In dat land is die groei tien laar eerder begonnen, vanaf de tijd dat de vijandelijkheden In West-Europa gestaakt werden en tot de dag van vandaag gaat die groei door, net als In de andere landen.

Zweden IS een land dat In de Jaren 1 940-1945 bUiten de oorlog IS gebleven en dat daaraan zeer veel verdiend heeft Het was een belangrllke leverancier van wapens en grondstoffen aan DUitsland en beschikt over een hoge technologische capaciteit

Het opvallende nu IS, dat de Zweedse criminaliteit reeds vanaf 1 945 een stilging vertoont die tot de dag van vandaag voortduurt; In de andere landen kwam die groei pas tien Jaar later op gang Het Zweedse

criminaliteitscijfer ligt dan ook beduidend hoger dan dat van de andere West-europese landen

Het IS niet enkel met betrekking tot de totale omvang van de Criminaliteit dat Zweden voorop loopt. ook bepaalde ontwikkelingen In het CrIminalIteitsbeeld konden In Zweden rUim vIJf Jaar eerder waargenomen worden, zoals het drugsprobleem

In 1970 telde Zweden al 10 000 drugsverslaafden -^In de andere landen van West-Europa was er toen pas sprake van een bescheiden hasjlsh- en

marIhuanaverbruIk (en waren er heel wat

progresslevellngen te vinden die van oordeel waren dat Je de mensen VriJ moest laten, zich daarmee te vergiftigen. ) Maar enkele Jaren later was het ook In onze windstreken zover I

Men had het kunnen weten

Criminaliteitsniveau vrijwel overal gelijk Een volgend kenmerk van de misdadigheid In alle West-europese landen IS de vrijwel gelilke hoogte van het crIminaliteItsniveau Deze landen lopen, wat dat aangaat. met elkaar In de pas de Criminaliteitscijfers van Nederland, Engeland en Frankrijk zIJn zeJfs bijna geJIJk - al Jaren Het WestduItse cijfer IS enigszins verschillend, maar niet betekenisvol, vermoedelijk IS dat een gevolg van een andere registratiemethode Enkel het Zweedse cijfer torent erboven Uit. zoals al werd opgemerkt (Grafiek 1 )

Het merkwaardige I S dat de polItIesterkte I n deze landen wel verschillend IS en met name Frankrijk een

bedUidend sterkere politiemacht beZit Maar men moet oppassen bil de Interpretatie daarvan' de taken van de politiediensten zIJn In de onderscheiden landen niet gelijk en de Franse politie - In het bijzonder de Gendarmerie

-IS ook belast met grensbewakIng en met militaire politietaken

Daarbij IS er nogal verschil In bestraffing tussen deze landen In Engeland, Frankrijk en ook West-DUitsland oordeelt de strafrechter heel wat minder mild over misdadigers en de gevangenissystemen In die landen zIJn veel harder dan In ons land

VOOrzichtig mag daarUit geconcludeerd worden dat de 14

Invloed van het polItiewerk en van de bestraffing en tenUitvoerJegglng van de straf op het cnmlnaJlteltsnlveau niet mag worden overschat en dat men niet mag velWachten dat een versterking van het politieapparaat en zwaardere straffen direct zullen lelden tot daling van het crIminaliteitsniveau. Wanneer men vijftien, twintig Jaar geleden dergelijke maatregelen had genomen zou men de Invloed daarvan heden ten dage ongetWijfeld hebben kunnen merken Maar nu IS het te laat om die curve nog terug te bUigen, als men de ontWikkeling kan stabiliseren mag men al heel bil! zIJn

De kwaliteit van het bestaan

Een andere zaak IS of ook de zwaarte van de misdadigheid In de verschillende landen even groot IS.

Dit nu IS een nog moeilijker vraag want hier speelt de ernst-appreciatie door de bevolking over de verschillende vormen van misdadig gedrag een grote rol en dat vindt zIJn weerspiegeling In de politiële en Justitiële repressie De eerdergenoemde uitspraak van Lacassagne heeft daarop betrekking, als het waar IS dat de Fransen meer heetgebakerd zIJn dan de Engelsen, IS de

geweldSCriminaliteit daar groter - maar wordt anderZijds ook milder beoordeeld (grafiek 5)

De grote moeilijkheid biJ de beoordeling van dit aspect IS echter de onderlinge vergelijkbaarheid van de gegevens;

het DUitse 'Raub' heeft statistisch een andere Inhoud dan het E ngelse 'Robbery', het Zweedse 'R�n' en het Franse 'Vol avec vIolence', omdat de JUridische kwalIfIkaties daarvan niet geheel overeenstemmen Hetzelfde doet Zich voor biJ andere delictsgroepen en dat heeft tot gevoJg dat bijvoorbeeld de InbraakcIJfers kunnen Uiteenlopen (grafiek 3 en 4) Beter IS het dan, na te gaan hoe deze speCifieke CrIminalIteitsvormen In de tijd binnen eén land verlopen en die bewegingen kunnen dan wel met elkaar vergeleken worden

Dan zaJ blijken dat In Engeland, FrankriJk, West-DUitsland, Zweden en In Nederland steeds dezelfde delIctsvormen onevenredig gestegen ZIJn, In sterkere mate dan de gezamenlijke Criminaliteit.

Dat zIJn met name de misdrijven waarbij de aanwending van geweld een belangrijke rol speelt; waarbij gewelddadigheid een eJement van het strafbare feit IS:

namelijk beroVing (diefstal met geweldpleging tegen personen). Inbraak (diefstal met geweldpleging tegen zaken). aanranding en verkrachting (gewelddadigheden met sexuele oogmerken) en opzettelijke vernieling of beschadiging van goederen (waaronder brandstichting) En daarom, het IS niet Irreeel als de mensen tegenwoordig hun hUizen niet meer onbewaakt durven verlaten, ook al IS het maar een paar uurtjes om ergens

Het criminaliteitsbeeld van West-Europa

Het verloop van de criminaliteit in West- Europa sedert 1950 Grafiek 1

Bij

10.000

9000

8000

7000

6000

5000

4000

3000

2000

1000

criminaliteits-

I

cijfer

• •

• •

• •

• •

•

.

•

/

•

.

� ^. /

...

.

.

/ /

ro-- ... ^/

�>

....

.... '" .. .... ,;....-

•

• •

• •

•

•

•

.

.""

.""

.

/ / / ,/

"

"

"

'

----

• •

• •

•

• •

•

•

•

•

•

•

•

•

.

•

•

•

/ .

/ . .

/

. /

. / /

/ /

/ /

/ ,

/ "

/' "

//,'/

/

,�

/

�

• •

• •

• •

•

• •

• •

• •

•

\ ₁ \

,� _I, ^,/ _'l

. 'I

.' I .

'

1

.

' 1 /1

I 1.1

(

1 "

I "

I,' J

.", /

1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980

Zweden

W. Duitsland Engeland

Frankrijk Nederland

1985

op bezoek te gaan, of bang zIJn om hun auto op een parkeerplaats neer te zetten Het IS bepaald onverantwoordel11k de vrees van de mensen te bagatelliseren als ZIJ 's avonds niet meer alleen op straat durven komen Uit angst gemolesteerd, beroofd of aangerand te worden door het (veelail leugdig bandietendom dat 'de straat veroverd heeft' en ongehinderd zIJn gang kan gaan

Het IS geen overdreven luxe als Winkeliers, maar ook hoe Janger hoe meer partlcuJleren, de ramen van hun zaken en hUizen van zware rollUiken voorzien waardoor onze binnensteden er hoe langer hoe meer gaan uItzien als vestingen In staat van beleg

Over de kwaliteit van het bestaan gesproken I

Pakkans en Crimineel Toerisme Er zIJn nog meer overeenkomsten In het crImInalIteitsbeeld van de hiergenoemde landen Een mmstens zo bedenkel11 k gemeenschappelijk kenmerk IS de dalmg van de ophelderIngspercentages Steeds minder, naar het bliJkt, gelukt het de politie de aanwas van de misdadigheid een halt toe te roepen - Jaat staan deze terug te dringen En ofschoon de aantallen misdaden die worden opgelost door de recherchediensten van laar tot Jaar toenemen en de hoeveelheden bekende daders van gepleegde misdrijven stiJgen, de aanwas gaat door, en sterker dan de oplOSSIngscIJfers De percentages misdaden waarvan Tabel 1.

een schuldige wordt opgespoord jopen achterUit - met name In Nederland dat hierin koploper IS (grafiek 21 Nog altijd IS de pakkans een van de sterkste beweegredenen voor een adsplrant-crlmmeel. Zijn voornemen te laten varen Bijna nooit vraagt een boef Zich tevoren af hoeveel straf hem staat te wachten als hij op het Criminele pad gaat

In de crlrnmalltelt speelt een heel ander motivatiepatroon dan biJ het economisch handelen van de mens waar meestaj kosten en baten tegen elkaar worden afgewogen De overgrote Invloed van de emotionele factor maakt dat de misdadiger meestal blmd IS voor de nadelige kant van zIJn misdragingen En als hiJ Zich tevoren al lets afvraagt. dan IS het voornamelijk hoe groot zlln kans IS, gepakt te worden

Nu IS het natuurl11k niet zo dat deze lieden Zich volijverig bUigen over de pubIIkaties van het Centraal Bureau voor de Statistiek en de polItIestatistieken nauwlettend In het oog houden zoals een zakenman de beurskoersen, om te zien hoe de kansen liggen Maar wel wordt hun steeds meer dUldelllk hoe vrll en onverveerd ZII hun gang kunnen gaan. dat IS Immers heel goed te merken - en voor deze riSICO'S hebben ZIJ een speciaal Zintuig Elk misdrijf waarvan de dader niet spoedig na zll n daad gegrepen wordt IS een aanmoediging. er nog een te plegen - en stimulansen zlln er tegenwoordig te over Want niet enkel IS de pakkans maar klein; ook IS langzamerhand In de ondervvereld bekend geworden dat

Bij de politie bekendgeworden gevallen van misdrijf (Wetboek van Strafrecht + Opiumwet + (vuurlwapenwetten) per 100 000 inwoners

Nederland Engeland Frankrijk W DUitsland Zweden

1 950 909 1 300 1 1 50 2 1 50 2 306

1 955 823 1 030 980 1 623 3 1 00

1 960 990 1 750 1 1 76 2593 3 694

1 965 1 1 76 2600 1 536 3031 5 090

1 970 1 708 3 1 75 2500 3924 7 002

1 975 2881 3991 3632 472 1 7 854

1 980 4298 5507 4903 61 98 9 1 56

1 984 6825 7046 681 7 6755 1 0 1 60

De cllfers voor Engeland hebben betrekking op het eigenlijke 'England and Wales', waarbij ook Londen gerekend IS Schotland en Noord-Ierland vallen hierbUiten

Voor Nederland zIJn meegeteld de gevallen van misdrijf Uit de Opiumwet en de (vuur)wapenwetten daar ZIJ ook m de bUitenlandse statistieken zIJn Inbegrepen

Niet meegeteld zIJn de misdrijven Uit de verkeerswetgevmg en Uit andere bijzondere wetten 1 6

Het criminaliteitsbeeld van West-Europa

Je, aJs je eenmaaJ In dit Jand voor de rechter moet verschijnen, er Juridische en sociale bijstand in overvloed wordt aangeboden - en ook nog gratis -om Je Uit 'Hotel de houten lepel' te houden, afgezien van de kans dat ze je daar niet eens een kamer (van alle gemakken voorzien) kunnen verschaffen omdat de zaak 'complet' IS.

Geen wonder dat het In ons land wemelt van criminele toeristen Uit alle delen van de wereld: Nederland IS. wat dat betreft, 'In' als vakantieland.

Slachtoffers

Wie echter In de kou blijven staan en zWijgend het gelag moeten betalen, dat zIJn de talloze slachtoffers van de criminaliteit De direct betrokkenen, maar ook de burgers die de wet nog respecteren, die trouw hun cijns aan de fiscus afdragen. Want van hun penningen wordt al die hulp, al die rechtsbijstand, worden al die voorzieningen betaald. En het slachtoffer mag lijdel11k toezien hoe men klaarstaat om degeen die hem het leed berokkende, te helpen - hiJ moet maar zien hoe hij het redt.

De Rllksbegrotlng 1 985 had voor slachtofferhulp een bedrag van f 600 000 geraamd; voor rechtshulp en

reclasserIngshulp aan misdadigers echter een bedrag van 73 miljoen! Dat is 122 maal zoveel .

Langzaam e n heel voorzichtig wordt hier e n daar de aandacht op deze schrijnende discrepantie gevestigd - een publieksbeweging als In DUitsland waar de 'Welsser Rmg', geleid door de bekende T V.-presentator Eduard Zimmerman Zich daadwerkelijk Inzet voor deze slachtoffers, IS In dit land kennelijk niet van de grond te kriJgen. Maar anderzijds wordt wel het geroep om rechtskundige bijstand aan de verdachte bil het politieverhoor steeds harder - en dat Vindt kennel11 k wel gehoor.

Nog steeds is het blijkbaar mogelijk dat men niet wérkelijk bezorgd IS om de gevaren van de cnmlnaliteitsontwlkkellng, ondanks de dreiging die op ons afkomt.

De grafieken 3 en 4 geven een beeld van de

ontwikkeling van de inbraak-criminaliteit; de grafiek 3 In absolute aantallen en grafiek 4 In relatieve CIJfers.

Opmerkelijk hoog IS het aantal Inbraken In Engeland, maar als het wordt afgezet tegen het aantal Inwoners dan scoort Nederland verreweg het hoogst.

Percentages opgehelderde Misdrijven Wetboek v. Strafrecht Grafiek 2

100

%

80

�"-"-

...

� --_-...:-,--

----. ...

",

�. �

r-... :.

.,

:

-

...: 1:...

�-- .�

• •

• • •

60

40

20

....

....

._ ... �^.

1-..,:

--.-_-.... _...

�

^:�

• • . .

� .

-" -^"

--c.,---

-' -

• •

• •

•

1955 1960 1965 1970 1975 1980

W. Duitsland

Frankrijk Engeland Zweden Nederland

1985

1.000.000

900.000

800.000

700.000

600.000

500.000

400.000

300.000

200.000

100.000

Inbraak

I

/

//

/ / ,..'" ,..'"

. ^'

;"' ....

.

^--

•

.,:.-

--

.,; ...

.... .. .. r

,

1 I

I 1 I I

. ^' . ^'

4/

. /

.. ^{, ..} .. ,

�"

----

/ / /' /

.

/

.

. /

" " ,

"

, .

' ..

/'

, ,

I I

I

I I I

I I I I

/ �

/ / / /

, ,

1 /1 #V

.",

.

.

.",

/

/ 1

,/'/ 'j

.I'

I{

/-

Grafiek 3

Engeland

Frankrijk W. Duitsland

Nederland

Zweden

1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985

18

Het criminaliteitsbeeld van West-Europa

2500

2000

1500

1000

500

100

I n braak

.. . . 1

B IJ de politie bekendgeworden gevallen per

100.000

• •

• •

• •

•

• •

/ / �

",, /

- -

• •

• •

• •

•

• •

/ /

/ /

" . "

,, '

--- -

• •

• •

• •

• •

•

/

/ / / / /

�

• • ..

• •

•

,

. •

/ � /

/

/

I

I . I

.

. - ^,

• • • • • •

1 I

,

,,' l

/j

, ,

I

-

-

, , , ,

' .

.t '

't-

..

V·''· ....

..

....

"

.. ' .. "

Grafiek 4

Nederland

Engeland

Zweden

Frankrijk

W. Duitsland

1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985

In Engeland, Frankr11k en West-DUitsland geeft de statistiek de laatste Jaren ook een apart overzicht van het aantal Inbraken In wonmgen Onze Nederlandse statistiek laat ons, wat dit betreft In het ongewisse omdat In het Cijfer ook de Inbraken In bedrijfspanden enz zlln meegeteld Hetzelfde IS het geval met de Zweedse statistiek

Bijgaande tabel 2 geeft een overzicht van deze cllfers over de Jaren 1 980 en 1984 In absolute en relatieve (per 1 00 000 Inw) getallen

In de Nederlandse statistiek IS pas sedert 1 978 het Tabel 2.

Inbraken in woningen

1 980 1 985

Engeland Abs

305 545 476 735

Rel

622 960

Frankrijk Abs

1 52 507 2 5 1 227

aantal diefstallen met geweldpleging ('Beroving') afzonderlijk vermeld

In de Engelse statistiek IS hiermede reeds In 1962 een begin gemaakt. terwijl de West-DUitse en de Zweedse politiële statistieken deze misdaden reeds vanaf 1955 vermeldden

De cllfers over 1 984 en 1 985 van Frankrijk en Zweden waren bil het samenstellen van deze publikatie niet beschikbaar

In Nederland IS echter wel het aantal 'overvallen' bekend, dit wordt sedert 1 964 door de C R I

Rel

248 460

W DUitsland Abs

1 50 091 204 325

Rel

244 334

Beroving

1 00 ,- ---r- --- -- ,- -- -- -- --r- --- ,- --- -, ,- --- -,

.. . . I

Grafiek

BIJ de Politie bekend geworden gevallen per

1 00.000

,

80 r---+---4---r---+----�,�'----�---� , _,

"

, ,

"

60 � ---� --- �---- -- -- � -- -- - � L- � -- ----� �--- �

, "

//_

" , ^,, ,,

/

.J .�

4 0 � --- -- -- � --- � --- � -- --- -- w � · � ·� .· � --- +_---�

" · �

V

"

. .,.",. ; :--

" .

. ^...

'

�,. ,: ^.

^... ... ;

,,

,

.

^...

20 � -- --- -- � -- ---- � � - � �, � · � � � � � �

--- � -- t- -- -- -- ---- +_ --- -- � . """: . . �' ,, "

- . -:--

. _...

-

� . - ' . . .

. . . 1_ - -

tt • ,....

1 960 1 965 1 970

20

1 975 1 980 1 985

Het criminaliteitsbeeld van West-Europa

bijgehouden. Overvallen zIJn de zwaardere gevallen van de in tabel 3 vermelde berovingen; doorgaans liggen zij in die cijfers besloten.

De Franse politie-statistiek vermeldt de gevallen van 'Hold-Up' apart; daarnaast worden ook de gevallen van gewapende overvallen en van andere diefstallen met geweldplegingen apart opgegeven. In de hiernavolgende

Tabel

Diefstal met geweldpleging

grafiek 5a en tabel 4 zijn de Nederlandse 'Roofovervallen' en de Franse Hold-ups plus de gewapende overvallen vermeld. (Deze laatste twee misdrijven worden In Frankrijk tot de 'grande cnminalité' gerekend.) Voor Frankrijk waren de cijfers van 1 984 nog niet beschikbaar.

Van West-Duitsland, Engeland en Zweden zijn de

Nederland Engeland Frankrijk W. Dultsland Zweden

1 955 1 960 1 965 1 970 1 975 1 978 1 980 1 983 1 984

Abs. Rel. Abs.

3 7 1 2 6 273 1 1 3 1 1 2760 20

4245 30 1 5 006 6869 48 22 1 1 9 7608 53 24 890

Rel. Abs.

7

1 3 8 1 6 1 2 3 22 291

3 1 35 245 45 50 880 50

Gewapende roofovervallen per

inwoners 12

1 1 1 0 9

8 7 6

5

I I

1' - - -

, ,

�,

"

"

"

,

Rel Abs.

3 685 5 790 7 655 1 6 1 3 230 42 20 362

66 24 1 93 83 29 561 28 0 1 2

, ,

--

"

I' ... '

Rel. Abs.

7 3 1 6

1 0 469

1 3 963

2 1 1 5 1 1

33 2336

39 3427 48 3473 46

Frankrijk Rel .

4 6 1 2 1 9 2 9

4 1 42

Grafiek Sa

1

;-\-I /

,. "j r

.-.

-

4

3

.

./'\. /

"

--- �

-- /

.... -

2

1965 � 1970 1 975 1 980 1985

Vandalisme

Grafiek

1000

or---r�

E-ng-e�la- n�

d---,

/ • •

/ . .

a an tal gevallen per

100.000

. . ; 7

800 � -- -- ---- -- -- � --- � � � -- -- ---- � r- -- ---- -- --�

. . . . . /

• /

• •

•

•

600

_• ^•

^•

, V-

⁰

• •

.. 1- 0' -

/ ^,,0

/ / _{,, 0 ,, 0}

/

/ �o

/ "

400 � --- --

� . /% " �

� L- -- � �_+--- _" ^" � � -- � -- -- -- -- -- --�

. ."".. .

...". ;

-^{0 -} / , , '

/

" ,

./

200 �-- �

� ----

--

�

� " " � �

�----_+---�----

-- ---- -- �

--" ,

"

1 970 1 975

Tabel

Gewapende roofovervallen

Absolute en relatieve (p.

inw.) cijfers

Nederland Frankrijk

Abs Rel Abs Rel

1 965 4 0,03 521 1,07

1 970 1 68 1 . 30 1 3 18 2 . 58

1 975 258 1 .89 3523 6,69

1 980 6 1 4 4.34 4841 9.04

1 981 803 5,65 5408 1 0,07

1982 8 1 4 5.70 5535 1 0, 1 9 1983 734 5. 1 3 6 1 39 1 1 .30

1 984 845 5,87

1 985 1 1 1 9 7,75

afzonderlijke CIjfers van deze zwaardere vormen van beroVing niet verkrijgbaar

Het IS vooral sedert 1 970 dat deze vorm van Criminaliteit

22

1 980 1 985

zo sterk gestegen IS en men kan Zich afvragen waardoor dit wordt veroorzaakt

Vandalisme IS een luxe-delict bij uitstek de samenleVing kan Zich blijkbaar de luxe van sloop veroorloven In onze wegwerpmaatschappIJ wordt dit kennelijk toegelaten.

maar tot hoever 7

In 1 955 was het CriminaliteitscIjfer voor deze delicten In Nederland 29, In Zweden, waar men al wat langer aan de welvaart gewend was, bedroeg het toen 160 Iin

1 950 1 02)

In ons land bedraagt de stijging In dertig jaar tijds 3200%1

Bronnen voor de in dit artikel vermelde grafieken en tabellen :

Nederland Maandstatistiek Politie, Justitie en Branden MaandstatistIek Rechtsbescherming en Veiligheid Belde u itgaven van het Centraal Bureau voor de Statistiek

Engeland Report of H M Chlef Inspector of Constabulary for England and Wales

Het criminaliteitsbeeld van West-Europa

Tabel 5. Vandalisme

- ---

Nederland Engeland Frankrijk W. DUitsland Zweden

---

Abs. Rel. Abs. Rel. Abs. Rel. Abs. Rel. Abs. Rel.

1 970 1 0 997 85 7 1 421 1 45 36 879 72 1 83 047 298 38 1 1 0 474 1 975 26 335 1 93 201 744 4 1 0 80 832 1 54 220 046 356 61 390 750 1 980 69 779 493 359 450 731 1 52 080 284 339 279 551 65 591 789 1 984 95 6 1 2 664 497 840 1 003 244 620 450 364 354 596 79 322 949

Report of the Commlssloner of Pollce for the Metropolis

West Duitsland: Polizeiliche Krlmlnalstatlstlk Bundesrepublik Deutschland,

Beide uitgaven van Her Malesty's Stationary Office, London

ultg. : Bundeskrlminalamt Wiesbaden

Frankrijk: Aspects de la Criminalité en France constaté par les services de police et de gendarmerie d'après les statlstlques de pollce ludlclalre

Zweden: Yearbook of J udlclal Statistics Rättstatistisk ärsbok

Ultg.: Statistics Sweden, Stockholm ultg. : La documentatlon française, Parls

Crime and Crlmlnal Policy Sweden 1 985 uiig.: Brottsförebygganderädet, Stockholm

" RIAL"

Uw veelzijdige beveiligings­

special ist

!

De kracht van R I A L : alles in één hand!

Dus _géén u itbested ing van dienste n .

• Advies, i nstal l atie, onderhoud

• Bouwku ndig, elektronisch, stilalarm

• Bewaking , portiersd iensten

•

24

vanuit 3-centra:

DOESBURG · ASSE N · U D E N HOUT

o BEVEILIGINGSCENTRUM RIAL ^· 5o r� ^{.... ....} J.

I ^...

I ⁶⁹⁸⁰

-... 08334

76465 I RIAL

POSTBU S

90 tiiiIt

L ^I

- - - _ _ _ _ _ _ _ _

-.1

Gevaarlijke ^{situaties moet u}

kun ^nen beheersen.

Of het nu gaat om enkelingen of een grote groep mensen, bij optredende calamiteiten is het van "levensbelang", dat het gevaar of de gevaarlijke situatie duide­

lijk wordt gesignaleerd. Paniek moet daarbij worden voorkomen.

Taxameter Centrale introduceerde in 1975 het nu algemeen geaccepteerde Slow Whoop ontruimingssignaal en ontwikkelde sindsdien enkele hoog­

waardige multifunktione1e systemen voor diverse toepassingen, toegespitst op de individuele eisen van de gebruiker. Behalve voor weergave voor het Slow Whoop ont ­ ruimingssignaal en andere hulpsignalen, is het afgebeelde TC 8000 systeem ook

geschikt voor weergave van gesproken mededelingen, een essentiële zaak bij het ontruimen van gebouwen ter voorkoming van paniek.

Het TC 8000 systeem garandeert optimale bedrijfszekerheid dankzij het unieke ingebouwde "Auto Switch" systeem.

Hierbij bewaakt de apparatuur zichzelf voortdurend. Bij storing wordt direkt over­

geschakeld op een interne stand-by­

eenheid. Oe apparatuur is dan ook te allen tijde gebruiksklaar.

Dankzij de flexibiliteit van dit modulesysteem binnen een 19" behuizing, kan elke installatie qua eisen exact op de behoefte worden afgestemd.

TC 8000 multifunktioneel lNaarschannringssysteelll

Techniek op maat van

tëIxaIMter centrale bv

Van der Madeweg 9, 1099 BS Amsterdam. Tel. 020-924222.

Computers en criminaliteit

R.

Meijer

Men kan tegenwoordig geen krant of tiidschrilt meer opslaan of het onderwerp computer komt wel op de een of andere wiize aan de orde.

Nog niet zo lang geleden verscheen in een aantal dagbladen een foto van een happening in Taiwan waarbij onder grote publieke belangstelling een aantal personal computers werd platgewalst. Opvallend daarbij was, dat de biJ deze foto behorende onderschriften hier en daar van elkaar verschilden.

Volgens één dagblad was de happening het gevolg van een kordaat optreden van de Taiwanese regering om paal en perk te stellen aan het illegaal namaken van (In dit geval Amerikaanse) personal computers, volgens een ander dagblad betrof het een actie van de politie waarbij inbeslaggenomen computers werden vernietigd omdat die waren gebrUikt voor het illegaal kopiëren van prograrnma's.

Alle dagbladen hadden gemeen dat de Illegale activiteiten die tot de bewuste happening zouden hebben geleid, werden aangeduid als

'cQrnputercrimlnalitelt' .

Maar, was het wel computercriminaliteit? Sterker nog, bestaat die wel en zo ja, wat is het dan?

Vragen die op zijn minst aangeven dat er rond dit begrip nogal wat verwarring IS.

Redenen genoeg dus om eens dieper op de problematiek van computers en crlrninaliteit In te gaan.

Om iets van de verwarring te kunnen verklaren moeten we (niet eens zo heel ver) terug naar de tijd dat computers nog rnaar In beperkte mate toepassing vonden.

Het aantal mensen dat toen met een computer overweg kon bestond slechts uit een handjevol 'deskundigen'.

Deskundigen die er vooralsnog geen belang bij hadden dat de rnagie van hun deskundigheid werd doorbroken.

De computer had bovendien nogal wat Invloed op de wetenschap, politiek en eononomle, waardoor er een sfeer ontstond die nog het beste kan worden vergeleken met de komst van de stoomrnachlne, een mengeling van geheimzinnigheid, angst, onwetendheid, afkeer en adoratie.

Vanuit die sfeer geredeneerd is het begrijpelijk dat computercriminaliteit of computermisdaad lange tijd het surnmum van geheimzinnigheid IS geweest, iets voor hogere geesten waarover de gewone sterveling zich niet

al te druk behoelte te maken. Inmiddels is de computer niet meer Uit de samenleving weg te denken en heeft een terrein veroverd dat tot voor kort aan de auto was toebedeeld.

Dit betekent dat de computer voor steeds rninder mensen een magische klank heeft.

Deze toename van kenniS en kunde heeft echter een keerzijde, namelijk een grotere kans op misbruik.

Rondorn het rnisbruik van computers worden nogal wat termen en begrippen gehanteerd.

De terrn cornputercriminaliteit wordt het meest gebruikt.

Doorgaans worden daarmee alle (op Zich weer vage) illegale activiteiten aangeduid die iets met cornputers van doen hebben, zoals computerfraude,

computermanipulaue en computerkraken.

Computercriminaliteit In de strikte zin van het woord bestaat echter niet.

Het zou betekenen dat een computer criminaliteit kan plegen, een gedachtengang die even fout IS als de veronderstelling dat een brandkast spaarbewijzen aan toonder kan verdUisteren.

We moeten dus vaststellen dat het de rnensen zijn die crimineel gedrag vertonen en dat de computer slechts het middel is om het beoogde doel te bereiken, vergelilkbaar met de spuitbus of viltstift In de handen van de vandaal.

In die Zin zou computercnminaliteit omschreven kunnen worden als het bewust misbruiken van een computer voor economische en/of ideologische doeleinden.

Ovengens moet men biJ de term computer niet alleen denken aan het apparaat zelf.

Het woord computer IS op zich ook weer een containerbegrip, een verzamelnaam voor al die apparatuur ('hardware') en programma's ('software') die nodig IS voor de elektronische verwerking en opslag van gegevens.

De kwetsbaarheden van een cornputersysteem zijn niet genng.

Zo is er het risico van brand en van diefstal en vernieling van cornputerapparatuur, waarbij. in tegenstelling tot 'normale' diefstal en vernieling van bijvoorbeeld een schrijfrnachine, de gevolgen veel ernstiger zijn:

essentiële gegevens zijn weg of verminkt waardoor de bedrijfsvoering stagneert of - in het ergste geval - niet