Writing, Editing & Mediating Stageverslag

Stageverslag

Writing, Editing & Mediating

Lieneke Zondervan S2329298

Zevenwouden 161

3524 CN Utrecht

06-55385240

21 december 2016

Stagedocent van de RUG: Dr Hans Jansen

Stagegever: Kosmos Uitgevers bv

Stagebegeleider bij de stagegever: Yolande Michon

S

TAGEVERSLAG

I

NHOUDSOPGAVE

Inleiding 3

Beschrijving van de organisatie 3

Rol van de stagiair 4

Evaluatie 7

Kennis en vaardigheden uit de studie 7

Leerdoelen 7

Nieuwe kennis en vaardigheden 8

Aansluiting van de opleiding op beroepspraktijk 8

Begeleiding 9

Carrièreperspectieven 9

Conclusie 10

I

NLEIDING

Toen ik aan het einde van mijn bachelor Engelse Taal & Cultuur koos voor de master Writing, Editing & Mediating, deed ik dat omdat deze master praktijkgerichter is dan veel andere masters die aansloten op mijn bachelor. Dit was iets wat me erg aansprak. Het hele programma van WEM bereidt je voor op een baan die gerelateerd is aan taal en tekst. En naar mijn mening mag bij een praktische master een stage niet ontbreken. Een stage leek mij de perfecte manier om een kijkje in de beroepspraktijk te nemen, contacten te leggen en ervaring op te doen.

Ik heb nog een tijdje getwijfeld of ik niet bij een vertaalbureau stage wilde lopen, maar focuste me al snel op uitgeverijen, omdat je hierbij een bredere blik kunt werpen op de productie van boeken, waar vertalen soms ook een onderdeel van uitmaakt. Toen deze keuze gemaakt was, stuitte ik tijdens een cursus over solliciteren van bureau NEXT bij het zoeken naar vacatures, op een vacature voor een stage op de redactie bij Kosmos Uitgevers in Utrecht. Ik had een aantal dingen op internet ingetypt die mij interesseerden, zoals kookboeken en creatieve boeken, en deze zoektermen gecombineerd met het woord ‘uitgeverij’. De vacature sprak me aan en ik verdiepte me nog wat meer in het bedrijf door de website te bezoeken. Het werd me al snel duidelijk dat een stage bij Kosmos me de mogelijkheid zou bieden om de uitgeverijwereld te ontdekken terwijl ik mij bezig kon houden met onderwerpen die me mateloos interesseren.

De vacature die ik was tegengekomen was niet voor de maanden september t/m januari, maar nog van de periode daarvoor. Ik was dus nog een beetje te vroeg, want ik had het programma van mijn master zo ingedeeld dat ik vanaf september stage zou lopen – en heb dus bewust voor uitloop van mijn studie gekozen om mij gedurende een half jaar volledig op stage te kunnen focussen. Ik besloot een mail te sturen met de vraag of ik ook vanaf september kon komen, en werd voor een gesprek uitgenodigd. Op 10 maart 2015 ben naar Kosmos Uitgevers in Utrecht toegegaan, waar ik een leuk gesprek had met Yolande Michon en Lunia Ries. Het gesprek vond plaats in een vrij informele sfeer, en ik werd direct rondgeleid door het gebouw en mocht even een kijkje nemen op de redactie van Kosmos. Een paar dagen na het gesprek kreeg ik een mailtje: ik was welkom om stage te komen lopen.

B

Kosmos Uitgevers BV is een vooraanstaande uitgeverij op het gebied van informatieve boeken. Het is een Nederlands bedrijf, en maakt onderdeel uit van Veen Bosch & Keuning uitgevers groep (VBK). Dit is een samenwerkingsverband van acht belangrijke uitgeverijen, namelijk AnkhHermes, De Fontein, Kok, Omniboek, Ten Have, Van Dale, Veen Media en Kosmos. Iedere uitgeverij werkt onder zijn eigen naam, maar iedere uitgeverij maakt gebruik van dezelfde faciliteiten van VBK Media, zoals productie, administratie, innovatie, inkoop en sales. Het kantoor van VBK Media, en dus ook het kantoor van Kosmos, bevindt zich in Utrecht.1

Kosmos is opgedeeld in zeven verschillende fondsen, namelijk Eten & Drinken, Gezin & Gezondheid, Reizen & Vrije Tijd, Natuur, Creatief & Art, Iconen & Bibliografieën, en Persoonlijke groei &

Spiritualiteit. Het team bestaat uit een uitgeefdirecteur, een uitgever, een product manager, een contractbeheerder, acquirerend redacteuren, bureau redacteuren en een hoofdredacteur. Daarnaast heeft Kosmos een marketingafdeling die ervoor zorgt dat de boeken onder de aandacht worden gebracht. Voor veel andere delen van het uitgeefproces wordt niet alleen gebruik gemaakt van de gezamenlijke afdelingen binnen VBK media, maar wordt ook veel met externe partijen samengewerkt, zoals auteurs, vertaalbureaus en vormgevers.

R

S

De stage op de redactie van uitgeverij Kosmos betrof een meeloopstage. Dit houdt in dat de stagiaire volledig meewerkt op de redactie zelf en de redacteuren ondersteunt waar dit kan. Gedurende mijn stage had ik een ‘eigen’ bureau, computer, e-mailadres en telefoonnummer, en voelde ik me echt onderdeel van de redactie van Kosmos. Hieronder volgt een beschrijving van de verscheidene taken die ik als stagiaire uitvoerde.

Proeven en plotters

Natuurlijk veranderden mijn werkzaamheden naarmate ik het bedrijf beter leerde kennen, maar in de eerste paar weken hield ik me voornamelijk bezig met nakijken. Wanneer er een proef binnenkwam waar bijvoorbeeld opmerkingen in waren geplaatst door de auteur of corrector, dan liep ik deze correcties na en las tegelijkertijd ook de hele proef door terwijl ik lette op spelling, grammatica, lay-out, de grootte van afbeeldingen en hoe een bladzijde er in zijn geheel uitzag. Per fonds zijn er nog andere specifieke punten om op te letten. Bij een kookboek let je er bijvoorbeeld op of de ingrediënten in de ingrediëntenlijst op dezelfde volgorde staan zoals ze in de beschrijving van de bereiding

genoemd worden. Als in een later stadium van het uitgeefproces de plotter van een boek binnenkwam, kon ik die ook controleren. Hierbij keek ik of er geen delen van tekst weggevallen waren, of alle pagina’s er goed in zaten en of er in het algemeen geen gekke dingen te zien waren.

Revisie

De redacteuren speelden regelmatig proeven die door de vormgever gecorrigeerd waren naar mij door om ze te vergelijken met de proef waar de correcties nog instonden, een proces dat revisie wordt genoemd. Ik voerde de revisie dan uit, bracht nog correcties aan wanneer correcties niet goed waren doorgevoerd, en stuurde het vervolgens terug naar de redacteur. Na een paar weken werd mij voor het eerst gevraagd om zelf een gecorrigeerde proef door te sturen naar een vormgever. Voorheen had ik wel zelf bijvoorbeeld een proef nagekeken en correcties aangebracht of overgenomen, maar dan stuurde ik hem door naar de redacteur die mij daar om had gevraagd. Door zelf degene te zijn die de bestanden stuurt en weer ontvangt, krijg je een duidelijker idee van het proces. Eerst begreep ik nog niet wat er nu precies met zo’n gecorrigeerd bestand gebeurde wanneer ik hem doorgaf aan de redacteur. Zo’n bestand komt dan, aangepast, weer terug voor revisie. Vervolgens wordt het heen-en-weer gestuurd totdat het ‘schoon’ is. Dit heb ik gedurende mijn stage regelmatig gedaan, en kwam voornamelijk voor wanneer een redacteur vrij had of ziek was, maar wel een deadline moest halen. Op zo’n moment had ik meer verantwoordelijkheid dan normaal, en dit waren precies de momenten waar ik veel van heb kunnen leren.

Vertalingen Engels-Nederlands nakijken

Sommige boeken die Kosmos uitgeeft zijn vertalingen van buitenlandse boeken. Deze worden door externe bedrijven of freelancers vertaald. Deze vertalingen liep ik nog na, en als het boek Engels was legde ik het boek ernaast om te kijken hoe het vertaald was. Ik was vrij om opmerkingen te plaatsen en te corrigeren waar nodig.

Schrijven

Ook het schrijven van Nederlandse teksten maakte onderdeel uit van de stage. Zo schreef ik

bijvoorbeeld een aantal achterplatteksten van boeken, en aanbiedingsteksten (een korte tekst die bij het boek in de aanbiedingsbrochure van Kosmos staat)2. Ook vertaalde ik Engelse teksten naar het

Nederlands voor een website die bij het boek Miracle Morning van Hal Elrod hoorde, wat Kosmos in het Nederlands uitgeeft.

Tijdens een van de grotere taken die ik tijdens mijn stage had – het corrigeren van de 22e editie van de museumgids Nederland Museumland – heb ik voor alle provincies een nieuwe introducerende tekst geschreven. Deze zijn vervolgens gecorrigeerd en geredigeerd, en zijn nu opgenomen in de 22e editie van de museumgids.

2 _{Zie http://www.kosmosuitgevers.nl/aanbiedingsbrochures/ voor een digitale versie van de}

E-book

Voor ieder fonds waren de werkzaamheden anders. Zo controleerde ik voor Gezin & Gezondheid regelmatig books. Dit zorgde ervoor dat ik contact had met de afdeling productie. Ik ontving het e-book van iemand van productie, controleerde het en gaf mijn correcties weer aan productie door. Corrigeren

Naast deze variërende kleinere taken, heb ik me gedurende de stage ook met een groter project

beziggehouden. Dit was het corrigeren van de 22e editie van Nederland Museumland, een gids met alle musea van Nederland die in 2017 uitkomt. Ik voerde de eerste correctie uit, waarbij ik niet alleen lette op spelling en grammatica, maar ook op leesbaarheid en lay-out. Ik bracht correcties in het PDF aan die vervolgens door de redacteur van Reizen & Vrije tijd werden nagekeken. Hij gaf mij feedback en stuurde de bestanden door naar degene die het project (extern) begeleidde.

Redigeren

Bij het corrigeren van onder andere de museumgids, kwam het ook voor dat tekst geredigeerd moest worden. Vaak waren de beknopte omschrijvingen van de musea aangeleverd door het museum zelf, en dan kwam het soms voor dat het slecht geschreven was. Zulke stukjes redigeerde ik dan.

Beeld zoeken

Iets anders waar je bij het werken op een redactie mee in aanraking komt naast tekst, is beeld. Voor de Rijksmuseum agenda 2017 maakte ik bijvoorbeeld een selectie met het thema Natuur. Omdat er bij dit project sprake is van een samenwerking met het Rijksmuseum kon ik makkelijk naar beeld zoeken in hun collectie. Hierbij hoefde ik geen rekening te houden met auteursrechten, terwijl dat bij andere projecten juist hetgeen was wat het een uitdagend en soms lastig proces maakte.

Onderzoek

Een ander groot project waar ik me mee bezig heb gehouden in mijn tijd bij Kosmos, was het uitvoeren van een onderzoek onder sportdocenten die het boek Elementaire Trainingsleer en

Trainingsmethoden bij hun sportopleidingen gebruiken. Dit boek wordt door Kosmos uitgegeven, en

ik werd gevraagd om de docenten te benaderen en om ze naar hun mening over het boek en teaser van een opvolgend boek te vragen. Hierbij heb ik eerst met de salesmanager overlegd over een mogelijke aanpak, en daarna heb ik de voorbereidingen gedaan. Ik stelde een document met vragen op, maakte een lijst van alle scholen die de boeken gebruiken, en begon daarna met telefoneren. Ik belde de algemene nummers van de scholen en werd daarna doorverwezen tot ik bij de juiste persoon uitkwam. Die persoon stuurde ik dan per mail de vragen3. De antwoorden verzamelde ik weer in een

overzichtelijk document. Hoewel ik in eerste instantie deze opdracht niet echt vond aansluiten bij vaardigheden vanuit mijn studie, is het juist een van de dingen geweest waarvan ik een hoop heb geleerd. Het onderzoek doen naar de verkoop en het gebruik van boeken is ook onderdeel van het uitgeefproces, en het geeft je andere inzichten dan wanneer je je enkel met redactiewerk bezighoudt. Dit onderzoek heeft me bewuster gemaakt van het boek als product, en heeft me bewust gemaakt van wat er zoal komt kijken bij de totstandkoming van een boek.

Vertalen

Hoewel Nederlands de taal is waarin bij Uitgeverij Kosmos wordt gewerkt, heb je vaak te maken met Engels. Bij Kosmos worden veel creatieve boeken uitgegeven, waaronder boeken over haken. De auteur van een van deze boeken kreeg belangstelling uit het buitenland, en om daar op in te spelen vertaalde ik op verzoek van de redacteur een populair haakpatroon uit een van de boeken van het Nederlands naar het Engels. Dit was een leuke klus, en zeker ook een uitdaging omdat vertalen vanuit je moedertaal in plaats van ernaartoe moeilijker is dan andersom.

KreaDoe Beurs

E

VALUATIE

Mijn stage bij Kosmos was een ontzettend leerzame periode waar ik dingen heb geleerd die geen enkel vak op de universiteit me had kunnen leren. Een aantal maanden werken op een uitgeverij is naar mijn mening de ideale manier om te ontdekken hoe een uitgeefproces in zijn werk gaat. Ik ben dan ook erg blij dat ik ervoor heb gekozen om mijn studie een half jaar te laten uitlopen, waardoor ik wel de kans had om mij een half jaar volledig te focussen op stage. Door de stage heb ik zowel op professioneel gebied als op persoonlijk gebied vooruitgang geboekt en geleerd.

K

Ondanks het feit dat Kosmos Uitgevers een Nederlands bedrijf is, en ik gedurende mijn studie voornamelijk in het Engels gewerkt en geleerd heb, kon ik de vaardigheden die ik tijdens mijn studie heb opgedaan tijdens mijn stage heel goed in de praktijk brengen. Wat ik geleerd heb in het

programma van Writing, Editing en Mediating beperkt zich zeker niet tot de Engelse taal, maar is universeel toepasbaar. Ten eerste is het kritisch en analytisch denkvermogen een vaardigheid die goed wordt ontwikkeld tijdens zowel bachelor als master. Deze vaardigheden zijn belangrijk tijdens het nakijken en reviseren van proeven, het schrijven of redigeren van tekst, of tijdens het meedenken bij projecten. Ook levert een vak zoals WEM2 een goede basis voor (Nederlands) correctiewerk. Door dit vak gevolgd te hebben, wist ik waar ik op moest letten en hoe ik correcties aanbracht in tekst. Het enige wat niet aan bod kwam bij WEM2, en ik wel tegenkwam in de praktijk, was dat ik ook moest letten op lay-out. Hier hoefde ik niet beslist een mening over te hebben, maar als het bijschrift bij een afbeelding iets compleet anders beschreef dan op de afbeelding te zien was, dan zag ik dat soms niet omdat ik niet op de afbeeldingen gelet had.

Ook tijdens het schrijven van teksten, bijvoorbeeld voor de achterplattekst van een boek, kwamen de vaardigheden uit mijn studie van pas. Bij het vak WEM1 hebben we teksten geschreven voor verschillende doelgroepen, iets wat ik tijdens mijn stage ook heb gedaan. Zo schreef ik bijvoorbeeld teksten voor de aanbiedingsbrochure van het voorjaar 2017, waarbij de doelgroep niet de lezers zelf, maar de inkopers van boeken (zoals boekenwinkels) zijn. Dit is dus een totaal andere doelgroep dan de lezers zelf. Hier pas je je taalgebruik en schrijfstijl op aan. Daarnaast werd er bij WEM1 veel

gediscussieerd, en iedere student moest meedoen aan deze klassikale discussies. Bijdragen aan discussies, vergaderingen of gesprekken is iets wat ik erg moeilijk vind. Ik ben daarom ook blij dat ik hier in mijn master veel de kans toe heb gehad, en er beter in ben geworden. Ook tijdens mijn stage heb ik vergaderingen en overleggen bijgewoond waarbij ik gespreksvaardigheden in de praktijk kon brengen.

Daarnaast is het managen van tijd en werken met deadlines een vaardigheid uit mijn studie die erg goed van pas kwam bij het werken op een uitgeverij, waar dit echt een must is. Wat in een uitgeverij anders is dan tijdens een studie, is dat je niet altijd van te voren precies weet hoe het gaat met deadlines. Ze kunnen verschuiven, en je bent van veel verschillende partijen afhankelijk waardoor er onverwachte dingen kunnen gebeuren.

L

Mijn voornaamste leerdoel was meer te weten komen over de uitgeverijwereld. Tijdens de eerste weken van de stage observeerde ik stilletjes hoe de dingen om me heen in zijn werk gingen. Na een paar weken was me zo al veel duidelijk geworden, maar ik zat ook nog met veel vragen. Ik probeerde daarom, wanneer het maar even kon, met mensen van verschillende afdelingen te praten. Tijdens de lunch, bij een donderdagmiddagborrel of na een overleg, stelde ik vragen aan mensen met

maken had, maar ook was het leerzaam omdat bij planning overleggen mensen van meerdere afdelingen samenkomen. Zo werd me toen pas echt duidelijk hoe afdelingen zoals productie, sales, marketing en redactie samenwerken om een product tot stand te brengen. Ook werd ik na mijn vraag uitgenodigd om een boekpresentatie in Amsterdam bij te wonen, wat weer een heel andere kant van het uitgeefproces belicht. Dit was echt een feestje om te vieren dat het boek verschenen was, en ik vond het fantastisch om hierbij te mogen zijn.

Een ander belangrijk leerdoel dat ik had, was het werken aan een professionele houding. Ik ben van nature een passief persoon, en ben snel geneigd om me op de achtergrond te houden en maar niet teveel vragen te stellen. Bij Kosmos werd ik juist gestimuleerd om wél vragen te stellen. Dit was aan de ene kant niet lastig – ik was wel nieuwsgierig naar de processen en wilde daar meer van weten – maar aan de andere kant vond ik het wel vervelend om redactieleden die hard aan het werk waren, te moeten storen met een vraag wanneer ergens niet uitkwam. Men had dit op de redactie echter wel in de gaten, en soms werd me gevraagd hoe lang ik had gewacht voordat ik met mijn vraag kwam. Vaak had ik er zelf wel al (te) lang over nagedacht, en er werd me geadviseerd om sneller te vragen. Dit was ook een punt wat bij het eerste evaluatiegesprek naar voren kwam. Ik ben er daarna mee begonnen om direct te vragen als ik ergens echt niet uitkwam. Uiteindelijk heb ik, en de rest van de redactie hier meer baat bij omdat het sneller en beter resultaat levert.

Ook tijdens vergaderingen en overleggen werd mijn professioneel gedrag op de proef gesteld. Tijdens een vergadering waarbij de inhoud van een biografie van een bekende Nederlander werd besproken, was ik nog best nerveus en klapte ik dicht. Ik wist dat er van me verwacht werd dat ik meedeed aan het overleg, maar ik vond het heel lastig om als stagiaire tussen de professionele redactieleden mee te doen. Ze stimuleerden mij om mee te doen door me af en toe te vragen naar mijn mening, en zo werd het steeds makkelijker om zelf ook dingen te zeggen en mee te doen.

Ook wilde ik graag tijdens deze stage aan mijn assertiviteit werken. Dit is een van de dingen waarover ik mezelf heb verbaasd in mijn tijd bij Kosmos. Ik was er namelijk assertiever dan dat ik bij voorbaat gedacht had. Zo heb ik durven aangeven waar ik behoefte aan had, en wat er voor mij ontbrak tijdens de stage. Het vragen om mee te gaan naar overleggen is hier een goed voorbeeld van. Ook toen bijvoorbeeld de voorjaarsaanbieding werd gepresenteerd, heb ik een van de redactieleden gevraagd of het goed was als ik mee ging. Ook al zijn het kleine vragen, het feit dat ik het wel durfde te vragen is voor mij wel iets waar ik best trots op ben. En doordat het zijn vruchten wel degelijk afwerpt, ben ik ook sneller geneigd duidelijk aan te geven waar ik behoefte aan heb. Ik denk dat het feit dat ik me zo goed thuis voelde binnen het bedrijf ervoor gezorgd heeft dat dit makkelijker voor me was dan ik had gedacht.

Gedurende de afgelopen maanden bij Kosmos heb ik zeker de kans gehad om te werken aan mijn leerdoelen, en ik hier tot februari nog mee verder.

N

Natuurlijk doe je in de beroepspraktijk veel nieuwe kennis en vaardigheden op waar je tijdens de studie niet mee in aanraking komt. Voorbeelden hiervan zijn het gebruik van (Nederlandse) termen die gebruikelijk zijn voor de uitgeverij. Ook de manier waarop er te werk wordt gegaan binnen een uitgeverij, de samenwerking met vertaalbureaus, freelancers, vormgevers en de productie afdeling, het heen-en-weer sturen van (grote) bestanden, de manier waarop je correcties in een PDF aanbrengt, zijn allemaal voorbeelden van dingen die ik in de praktijk heb geleerd.

A

Writing, Editing & Mediating heeft me op veel vlakken goed voorbereid op het werken op een uitgeverij. Het allerbelangrijkste hierbij is dat je na drie jaar bachelor en een jaar master gevolgd te hebben op de faculteit Letteren, je simpelweg ‘goed’ bent geworden met taal. Natuurlijk was het verschil tussen de Engelse en Nederlandse taal aanwezig, maar ik heb hier maar weinig van gemerkt. Uiteindelijk ben ik van mening dat de vaardigheden (letterlijk, writing, editing en mediating)

voorbereid was, maar dit is ook logisch aangezien de master zich niet enkel en alleen focust op werken bij een uitgeverij. Een stage is dan ook de perfecte manier om deze master naar je eigen persoonlijke voorkeur in te kaderen.

B

Tijdens mijn stage was Yolande Michon, het hoofd van alle redacteuren, mijn begeleidster. Naast haar begeleiding ben ik ook veel begeleid door acquirerend redactrice Lunia Ries. Zij maakte mij wegwijs door VBK media en heeft me ingewerkt. Met vragen kon ik altijd bij alle redacteuren terecht. Ik vond het heel fijn dat wanneer ik aangaf er belang bij had om mee te gaan naar overleggen, hier door Yolande direct wat mee werd gedaan. Ik kon merken dat direct erna alle redacteuren op de hoogte waren van mijn wensen, en hier op in speelden. Verder had Yolande voorafgaand aan evaluaties altijd goed geïnformeerd bij de andere redacteuren. Hoewel ik het niet erg vond om zelf aan te geven dat ik graag meer betrokken zou willen worden bij overleggen en dergelijke, vind ik het wel jammer dat Kosmos geen ‘plan’ heeft voor haar stagiaires. Zo was het misschien handig geweest als ik aan het begin van de stage mijn leerdoelen kenbaar had kunnen maken aan mijn begeleider, zodat die hier misschien ook op in had kunnen spelen. Het ontbreken van een dergelijk plan voor de stagiaire was aan de ene kant goed om te oefenen met mijn assertiviteit, maar heeft er wel voor gezorgd dat het leren over een uitgeverij wat langer duurde.

C

C

ONCLUSIE

B

IJLAGE

Dit is een onderzoek van Kosmos Uitgevers naar het boek Elementaire Trainingsleer en

Trainingsmethoden.

Kent u het boek Elementaire Trainingsleer en Trainingsmethoden en zo ja, wat vindt u ervan?

Vindt u dat Elementaire trainingsleer en trainingsmethoden aanpassing behoeft? Moet het geüpdatet worden?

Er is ook een klapper van Tjaart Kloosterboer over testen en meten, bent u daar bekend mee?

Nee Ja

Van deze klapper willen wij een boek gaan maken en uitgeven.

Het aanvullende boek heet Elementair Testen en Meten en is ook door Tjaart Kloosterboer geschreven. Dit boek legt uit waarom, op basis van gericht testen en meten bij sporters wordt gekozen voor bepaalde trainingsdoelen en methoden. Het is een samenbundeling van diverse soorten testen. Hiervan is een teaser toegevoegd aan de mail. Het zou heel fijn zijn als u die zou willen doornemen en ons kunt laten weten wat u ervan vindt.

Zou u voor uw opleiding geïnteresseerd zijn in het boek Elementair testen en meten?