© GfK 2014 | AFM Consumentenmonitor | November 2014 1
AFM Consumentenmonitor najaar 2014 Beleggers
November 2014
Beleggingsportefeuille
© GfK 2014 | AFM Consumentenmonitor | November 2014 3
Zes op de tien beleggers belegt in beleggings- fondsen, ruim de helft belegt in aandelen
Bijna zes op de tien beleggers belegt in beleggingsfondsen (59%) en ruim de helft belegt in aandelen (54%).
Beleggers met een groot vermogen (€50.000 of meer) sparen of beleggen meer dan gemiddeld in beleggingsfondsen (70%), aandelen (59%), spaarrekening/spaardeposito (51%) of obligaties (30%).
Gemiddeld belegt men in ruim twee verschillende beleggingsvormen, beleggers met een groot vermogen gemiddeld in bijna drie verschillende beleggingsvormen.
Zelfstandige beleggers beleggen gemiddeld vaker in aandelen (61%) en beleggers die via vermogensbeheerder beleggen, beleggen vaker in obligaties (31%).
In welke vormen spaart of belegt u / wordt er voor u belegd?
Alle beleggers n = 618
59 54 42
21 20 7
6 3 3
6 5
70 59
51 30
24 9
9 5 4
9
4
0 10 20 30 40 50 60 70 80
Beleggingsfondsen Aandelen Spaarrekening of spaardeposito Obligaties Sparen met belastingvoordeel Indexbeleggingsfondsen, Indextrackers of ETF`s Opties of andere derivaten zoals futures Garantieproducten Hefboomproducten Andere beleggingsvormen Weet ik niet
Totaal Beleggers hoog HH vermogen (>50K)
Aandeel beleggers dat ook spaart via een spaarrekening of –deposito is toegenomen
Ten opzichte van de voorjaarsmeting van 2013 (11%) zijn in het najaar van 2013 (18%) significant meer mensen gaan beleggen in obligaties. Deze stijgende lijn zette zich in het voorjaar van 2014 nog voort maar in het najaar van 2014 daalt deze weer licht.
Ten opzichte van de voorjaarsmeting van 2013 (28%) zijn in het najaar van 2013 (35%) meer mensen gaan sparen via een spaarrekening of spaardeposito. In het voorjaar van 2014 vlakte deze stijging af, maar in het najaar van 2014 (42%) is weer een stijging te zien.
In welke vormen spaart of belegt u / wordt er voor u belegd?
Alle beleggers n = 618 62
59 61
59 56
50
56 54
28
35 36
42
11
18
23
21
14 17 14 20
0 10 20 30 40 50 60 70
Voorjaar 2013 Najaar 2013 Voorjaar 2014 Najaar 2014
Beleggingsfondsen
Aandelen
Spaarrekening of spaardeposito
Obligaties
Sparen met belastingvoordeel
© GfK 2014 | AFM Consumentenmonitor | November 2014 5
Gemiddeld aantal soorten beleggingen per belegger
Risicozoekende beleggers en beleggers in een middenpositie hebben gemiddeld meer soorten beleggingen (beiden 1.8) dan voorzichtige beleggers (gemiddeld 1.4).
Beleggers die via een vermogensbeheerder beleggen hebben gemiddeld meer soorten beleggingen (1.9) dan zelfstandige beleggers en beleggers die via een adviseur beleggen (beiden gemiddeld 1.6).
Van de beleggers die weten in welke vormen zij beleggen, heeft 55% maar één soort belegging.
In welke vormen spaart of belegt u / wordt er voor u belegd?
Gemiddeld aantal soorten beleggingen (exclusief sparen), uitgesplitst naar verschillende typen beleggers
Alle beleggers die weten in welke vormen zij sparen/beleggen n = 589
Alle
beleggers Voorzichtig Midden Risico- zoekend
Doel- belegger
Vermogens- behoudbelegger
Fun- belegger
Execution
only Advies Vermogens- beheer
1,7 1,4 1,8 1,8 1,8 1,6 1,6 1,6 1,6 1,9
Gemiddeld aantal soorten beleggingen
Bijna helft beleggers weet niet welk rendement is behaald in 2013
45% van de beleggers weet niet welk rendement in 2013 behaald is.
Beleggers verwachten de komende drie jaar gemiddeld een lager rendement (8.2%) te behalen dan ze in 2013 behaald (9.0%) hebben. Een derde (34%) weet niet welk rendement zij verwachten de komende drie jaar.
Wat verwacht u in de komende 3 jaar gemiddeld per jaar aan bruto rendement te behalen op uw totale beleggingsportefeuille?
Alle beleggers n = 618
8.2%
9.0%
Gemiddeld
1
4 2
3 15
9
32
22
16
17
34
45
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Verwachting komende 3 jaar
Behaald in 2013
Negatief rendement 0 tot 2% 2 tot 5% 5 tot 10% 10% of meer Weet ik niet
© GfK 2014 | AFM Consumentenmonitor | November 2014 7
Kosten
Bijna driekwart van de beleggers heeft informatie over kosten gezien
Bijna driekwart van de beleggers (72%) heeft informatie over de hoogte van de kosten omtrent hun beleggingen gezien.
Ten opzichte van het voorjaar van 2014 hebben ongeveer evenveel beleggers informatie omtrent de kosten van beleggen gezien van hun financiële instelling.
Beleggers met een hoog vermogen (€50.000,- of meer) hebben significant vaker informatie omtrent de kosten gezien (79%).
Heeft u afgelopen jaar van uw (belangrijkste) financiële instelling informatie over de hoogte van de kosten gezien omtrent beleggen?
Alle beleggers n = 618 72
15
13
Ja Nee Weet ik niet
© GfK 2014 | AFM Consumentenmonitor | November 2014 9
Vier op de vijf beleggers die beleggen via financieel adviseur hebben informatie over kosten gezien
Heeft u afgelopen jaar van uw (belangrijkste) financiële instelling informatie over de hoogte van de kosten gezien omtrent beleggen?
Alle beleggers n = 618
72
73
57
60
69
72
56
61
81
81
63
59
76
69
52
59
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90
Najaar 2014
Voorjaar 2014
Najaar 2013
Voorjaar 2013
Totaal Zelfstandig Beleggingsadvies Vermogensbeheer
invoering provisieverbod
Beleggers die beleggen via een financieel adviseur hebben het afgelopen jaar het vaakst van alle beleggers informatie gezien over de hoogte van de kosten omtrent beleggen (81%).
Vergeleken met een jaar geleden, voor de invoering van het provisieverbod, hebben gemiddeld meer beleggers informatie gezien over de hoogte van de kosten omtrent beleggen.
15
11
9
13
8
10
16
15
12
10
14
12
12
12
14
7
9
10
8
8
13
13
11
18
48
54
53
57
58
50
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Najaar 2014
Voorjaar 2014
Najaar 2013
Voorjaar 2013
Najaar 2012
Voorjaar 2012
Minder dan 1% 1 tot 2% 2 tot 5% 5% of meer Weet ik niet
Voor het eerst weet de meerderheid van de beleggers de hoogte van de kosten die zij per jaar betalen
Ten opzichte van het voorjaar 2014 weten meer beleggers hoe hoog de kosten zijn die zij per jaar betalen.
Met name voorzichtige beleggers (63%) en adviesgevoeligen (59%) zijn vaker niet op de hoogte van de jaarlijkse kosten.
De kosten worden in het najaar van 2014 weer iets hoger ingeschat dan in het voorjaar van 2014. Met name beleggers die zelfstandig beleggen (2.3%), beheersten (2.1%) en gemaksgeoriënteerden (1.8%) schatten de kosten gemiddeld lager in. De risicozoekende beleggers (7.8%) en beleggers via vermogensbeheer (7.2%) schatten de kosten gemiddeld juist hoger in.
Hoe hoog denkt u dat de kosten zijn die u gemiddeld per jaar betaalt voor beleggingen? Uitgedrukt in
percentage van het totaal belegde vermogen.
Alle beleggers
Gemiddeld
4.7%
8.0%
5.4%
8.8%
3.3%
(n = 283) (n = 411) (n = 465)
(n = 681) (n = 618)
invoering provisieverbod
3.5%
(n = 477)
© GfK 2014 | AFM Consumentenmonitor | November 2014 11
Helft beleggers dat kostenpercentage niet kan noemen, heeft kosten wel in een overzicht staan
Bijna de helft van de beleggers die de kosten niet weten, hebben dit wel in een overzicht maar weten het niet uit hun hoofd (45%). Een vijfde (21%) weet de bedragen wel (ongeveer), maar het percentage niet.
Beleggers die via een financieel adviseur beleggen, geven significant vaker aan dat zij de bedragen (ongeveer) weten, maar de percentages niet.
Bij de categorie “Een andere reden” wordt met name genoemd dat de partner deze zaken regelt.
Alle respondenten (n=618) kunnen onderverdeeld worden in drie verschillende groepen: een groep die de kosten kan noemen (52%), een groep die deze niet kan noemen maar wel een idee heeft (32%) en een groep die het niet weet en/of niet interesseert (16%).
Kunt u uitleggen hoe het komt dat u niet weet wat u jaarlijks aan kosten betaalt voor uw beleggingen?
Meerdere antwoorden mogelijk
Alle beleggers die niet weten hoe hoog de jaarlijkse kosten zijn voor beleggingen
n=309
45
21
16
14
9
6
5
7
5
0 10 20 30 40 50
Heb de kosten in een overzicht staan, weet het niet uit mijn hoofd
Weet (ongeveer) de bedragen, maar weet het percentage niet
Het kost me te veel tijd om uit te zoeken
Ik vind het te ingewikkeld om uit te zoeken
Ik vind de kosten van beleggen niet belangrijk
Ik wil niet weten hoeveel kosten ik jaarlijks betaal
Ik weet niet waar ik informatie over de kosten kan vinden
Een andere reden
Wil ik niet zeggen
Twee vijfde geeft aan dat het eenvoudig is om informatie te verkrijgen over verwachte kosten
44% van de beleggers geeft aan dat het eenvoudig is om informatie te verkrijgen over verwachte kosten.
Men is het vaker eens dan oneens bij de stellingen over de eenvoud van het verkrijgen van informatie over verwachte kosten en risico’s. Bij de stellingen over de eenvoud van het vergelijken van de verwachte kosten en risico’s is een groter deel van de beleggers het oneens met de stellingen.
In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen…?
Beleggers die zelfstandig of via een adviseur beleggen
n = 488
Stelling: Het is eenvoudig…
3
5
7
6
8 19
24
26
27
28
33
37
36
38
42
38
32
28
27
20 6
2
3
2
1
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
informatie te verkrijgen over de verwachte kosten
informatie te verkrijgen over verwachte risico's
de kosten voorafgaand aan een beleggingsbeslissing tussen verschillende aanbieders te vergelijken
informatie te verkrijgen over het verwachte rendement
het verwachte rendement tussen verschillende aanbieders te vergelijken
Helemaal mee oneens Mee oneens Niet eens, niet oneens Mee eens Helemaal mee eens
© GfK 2014 | AFM Consumentenmonitor | November 2014 13
De verhouding tussen risico’s en rendement is de belangrijkste overweging bij een belegging
Drie op de tien beleggers (30%) geeft aan dat de verhouding tussen risico’s en rendement de belangrijkste overweging is bij het nemen van een beleggingsbeslissing. Ruim een op de vijf (22%) ziet het verwachte rendement als de belangrijkste overweging bij een beleggingsbeslissing.
Er zijn geen significante verschillen tussen zelfstandige beleggers en beleggers die via een adviseur beleggen.
Welke overweging is voor u het meest belangrijk bij het nemen van een beleggingsbeslissing?
Beleggers die zelfstandig of via een adviseur beleggen
n = 471
Ik let voornamelijk op …
30
22
13
11
7
2
14
0 5 10 15 20 25 30 35
de verhouding tussen risico`s en rendement
het verwachte rendement
de verhouding tussen kosten en rendement
de verhouding tussen kosten en risico`s
de verwachte risico`s
de verwachte kosten
Geen van bovenstaande
Provisieverbod
© GfK 2014 | AFM Consumentenmonitor | November 2014 15
Bijna de helft ervaart dat door het provisieverbod de kosten inzichtelijker zijn
Bijna de helft (45%) van de beleggers ervaart dat door de invoering van het provisieverbod de kosten overzichtelijker zijn geworden en twee vijfde (40%) van de beleggers ervaart dat door de invoering van het provisieverbod de kosten van dienstverleners beter met elkaar vergeleken kunnen worden.
Meer respondenten die via een vermogensbeheerder beleggen (52%) vinden dat de kosten inzichtelijker zijn geworden tegenover minder zelfstandige beleggers (34%).
2
2 9
8
43
50
40
37
6
3
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Kosten inzichtelijker
Betere vergelijking kosten dienstverleners
Helemaal mee oneens Mee oneens Niet eens, niet oneens Mee eens Helemaal mee eens
Stellingen over het provisieverbod.
Alle beleggers n = 618
Merendeel ervaart geen effect op kosten door invoering van het provisieverbod
Ruim de helft (52%) ervaart geen effect op kosten voor beleggen door invoering van het provisieverbod. Van de beleggers ervaart 28% een kostenstijging en 21% een daling door de invoering .
Voor de beleggers die de kosten voor beleggen (in percentage) niet weten, is het hun perceptie of er sprake is van een stijging of daling. De verdeling bij deze groep ziet er echter nagenoeg hetzelfde uit als voor de beleggers die de kosten wel weten (27% gestegen, 53% gelijk gebleven en 20% gedaald).
* Deze vraag over kostenstijging of –daling is beantwoord door alle respondenten (n = 618). De respondenten die eerder hebben aangegeven niet te weten hoeveel zij per jaar betalen voor beleggingen (n=309) en de respondenten die bij deze vraag aangeven niet te weten of de kosten gestegen, gedaald of gelijk gebleven zijn (n =106 ), zijn niet meegenomen in de
Zijn uw totale kosten voor beleggen na invoering van het provisieverbod gestegen / gedaald / gelijk gebleven?*
Beleggers die weten wat ze per jaar betalen
n = 203
28 52 21
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Gestegen Gelijk gebleven Gedaald
© GfK 2014 | AFM Consumentenmonitor | November 2014 17
Twee procent is naar aanleiding van het
provisieverbod veranderd van beleggingswijze
Twee procent van alle beleggers die via één beleggingswijze beleggen is naar aanleiding van het
provisieverbod veranderd van beleggingswijze, bijvoorbeeld overgestapt van beheer naar execution only. Bent u het afgelopen jaar naar aanleiding van het provisieverbod veranderd van beleggingswijze?
Alle beleggers die via één beleggingswijze beleggen n = 580
2
98 Ja Nee
Bijlagen
© GfK 2014 | AFM Consumentenmonitor | November 2014 19
Onderzoeksverantwoording
Doel: in kaart brengen van ontwikkelingen in het financiële keuzegedrag van de Nederlandse financiële consument.
Veldwerkperiode: 23 oktober t/m 9 november 2014
Doelgroep: representatieve steekproef van de Nederlandse bevolking (18+), waarbij een oversampling is gehanteerd van personen die in de periode van april 2014 t/m oktober 2014 een hypotheek hebben afgesloten en personen die beleggen.
Weging: de representatieve steekproef is herwogen naar een afspiegeling van de Nederlandse bevolking (18+). Deze groep is gewogen naar leeftijd, geslacht, opleiding en district. De overige groepen zijn gewogen naar leeftijd.
Methode: online onderzoek, vooraf is het volledige panel gescreend om de juiste groepen consumenten voor dit onderzoek te kunnen benaderen.
Steekproefomvang: de netto steekproef bestaat uit 562 respondenten die representatief zijn voor de Nederlandse bevolking (18+), 408 recente sluiters van een hypotheek en 618 beleggers.
Rapportage: de weergegeven resultaten in dit rapport zijn gebaseerd op een representatieve steekproef van beleggers (18+). Indien er significante verschillen bestaan tussen specifieke doelgroepen en de totale groep beleggers wordt dit aangegeven.
Belangrijk in het onderzoek zijn de vier soorten financieel beslissers, uitgelegd op de volgende slide.
Consumentensegmentatie
In de rapportage worden termen voor verschillende typen financieel beslissers genoemd. De AFM onderzocht in een eerder stadium hoe Nederlanders financiële beslissingen nemen en concludeerde dat mensen van elkaar verschillen in de manier waarop deze beslissingen genomen worden. Er zijn 4 typen, welke hieronder worden beschreven.
Beheersten verzamelen veel informatie over het financieel product dat zij willen aanschaffen. Zij overwegen veel alternatieven, gaan door tot zij het juiste product hebben gevonden en nemen uiteindelijk zelf de beslissing, zonder financieel adviseur.
Ambitieuzen proberen graag nieuwe producten uit en mijden risico’s hierbij niet. Zij hebben luxe en rendement als drijfveer voor hun besluiten en steken een gemiddelde hoeveelheid tijd in hun
keuzeproces.
Adviesgevoeligen laten hun beslissingen over aan anderen. Zij vertrouwen adviseurs blindelings. Zij zijn niet geïnteresseerd in financiële producten en zijn niet perse op zoek naar het ideale product.
Gemaksgeoriënteerden stoppen weinig tijd in het bestuderen van financiële producten en vermijden hierbij risico’s. Zij hebben weinig vertrouwen in financieel adviseurs en kiezen vaak voor standaard producten.
Voor meer informatie of om zelf te testen wat voor type financieel beslisser u bent, kunt u terecht op
www.afm.nl/besliswijzer
© GfK 2014 | AFM Consumentenmonitor | November 2014 21
Opleidingsniveau
Laag La -groep 1,2 en speciaal La -groep 3+
LBO
Mavo/Mulo
Opleiding leerlingwezen
Midden VSO/MMS
Havo/VWO/Gymnasium/HBS -1/3- Havo/VWO/Gymnasium/HBS -4+- Middelbaar beroepsonderwijs-
Hoog Hoger beroepsonderwijs Post HBO onderwijs WO -prop/kand- WO -doctoraal-
Inkomensniveau huishouden
Laag tot € 23.500
Midden € 23.500 tot € 39.000
Hoog € 39.000 of meer
Vermogensniveau huishouden
Laag tot € 10.000
Midden € 10.000 tot € 50.000
Hoog € 50.000 of meer
Indeling achtergrondkenmerken
Representatief NL (18+) n = 562
Alle beleggers n = 618
Steekproefoverzicht naar achtergrondkenmerken I
11
15
18
19
36
51
49 4
13
17
23
43
41
59
0 10 20 30 40 50 60 70
18-24 jaar
25-34 jaar
35-44 jaar
45-54 jaar
55 jaar en ouder
Vrouw
Man
Representatief NL (18+) Beleggers
© GfK 2014 | AFM Consumentenmonitor | November 2014 23 Representatief NL (18+)
n = 562 Alle beleggers n = 618
Steekproefoverzicht naar achtergrondkenmerken II
33
43 24
19
25 26
31
34 21
10
36 15
33
52
9
22
54 15
8
29
42 21
0 10 20 30 40 50 60
Opleidingsniveau: Laag Opleidingsniveau: Midden Opleidingsniveau: Hoog
Inkomensniveau: Laag Inkomensniveau: Midden Inkomensniveau: Hoog Inkomensniveau: Onbekend
Vermogen: Laag Vermogen: Midden Vermogen: Hoog Vermogen: Onbekend
Representatief NL (18+) Beleggers
