Vraag nr. 197 van 13 juni 2003
van de heer JOS DE MEYER
Ionische branddetectoren – Afvalverwerking Vele automatische brandalarminstallaties zijn uit-gerust met ionische branddetectoren. Deze detec-toren worden meer en meer vervangen door ande-re omdat ze een radioactief element zouden bevat-ten.
Het Vlaams Reglement voor Afvalvoorkoming en -beheer (Vlarea) vermeldt de gevaarlijke afvalstof-fen en het klein gevaarlijk afval (KGA) (in 5 . 5 . 2 . 2 . ) . Het is onduidelijk of de ionische brandde-tectoren dienen te worden beschouwd als gevaar-lijk afval of als KGA (klein gevaargevaar-lijk afval, met de kanttekening dat de terminologie verwarrend is : i s het "klein" in de betekenis van "niet groot" of in de betekenis van "minder gevaarlijk" afval?). Tegelijkertijd stelt men vast dat deze ionische branddetectoren in om het even welke d o e-h e t-zelfzaak nog te koop worden aangeboden en dat informatie hierover schaars is.
Sommige gemeentebesturen hebben in het kader van de preventieweek dergelijke detectoren gratis aan hun inwoners verstrekt en draaien dan nu mo-gelijk op voor een nog hoger kostenplaatje.
1. Bevatten ionische branddetectoren inderdaad een radioactief element ?
2. Dienen dergelijke detectoren na verwijdering te worden beschouwd als gevaarlijk afval of als KGA ?
3. Welke zijn de mogelijke gevaren van het mee-geven van dergelijke detectoren in de huisvuil-zak ?
4. Valt dit onder de bevoegdheid van de V l a a m s e, dan wel de federale minister van Leefmilieu ? 5. Welke stappen werden ondernomen om de
openbare besturen en de bevolking hierover te informeren ?
6. Welke initiatieven werden eventueel reeds ge-nomen om de verkoop van dit soort detectoren te voorkomen ?
Welke informatie wordt er aan de consument gegeven m.b.t. de verwijdering ervan ?
7. Was er hierover overleg met de federale collega van Leefmilieu in het kader van het productbe-leid ?
Antwoord
1. Ze bevatten een kleine, ingekapselde alfabron, Americum (Am2 4 1) . In rookvrije
omstandighe-den wordt de lucht in het toestelletje geïoni-seerd door de α-straal ( : alfa – red.). Is er rook aanwezig, dan verandert die ionisatie. D e rookmelder registreert de verandering en re-ageert met een alarmsignaal.
2. Vermits deze branddetectoren een radioactieve bron bevatten, dienen zij als radioactief afval beschouwd te worden overeenkomstig de fede-rale wetgeving. Enerzijds wordt de detector op zich (lage straling) niet als radioactief afval be-s c h o u w d , maar de radioactieve bron kan wel een gevaar opleveren wanneer radioactieve deeltjes vrijkomen ten gevolge van beschadiging van het kapsel (bv. bij afvalverwerking). D a a r-om lijkt het aangewezen r-om de detector (met radioactieve bron) toch als radioactief afval te v e r w e r k e n . Dit heeft zeer hoge werkingskosten tot gevolg. Zie verder vraag 5.
Reeds enige tijd geleden heeft OVAM deze problematiek aangekaart bij de FANC (Fe d e-raal Agentschap voor Nucleaire Controle) en in de komende maanden is hierover verder over-leg gepland. In de huidige Vlaamse afvalstoffen-wetgeving werden branddetectoren niet expli-ciet opgenomen als een KGA-afvalstof. Ook in de Europese lijst van gevaarlijke afvalstoffen worden zij niet vermeld.
3. Indien ze toch meegegeven worden in de huis-v u i l z a k , dan worden deze branddetectoren afge-voerd naar een verbrandingsinstallatie voor huishoudelijke afvalstoffen of naar een stort-plaats voor huishoudelijke afvalstoffen.
Zolang het kapsel rond de radioactieve bron in-tact blijft, levert dit geen gevaren op. I n d i e n door manipulatie (bv. vermalen) of verbranden (hoge temperatuur) het kapsel beschadigd w o r d t , kunnen eventueel radioactieve deeltjes vrijkomen.
5. Er werd in het Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen 2003-2007 wel een actie opgeno-men (actie 69) om hieraan te werken tijdens deze planperiode.
De organisatie en financiering van de inzame-ling en verwerking van afvalrookmelders zullen vanaf juli 2004 via een uitbreiding van de aan-vaardingsplicht voor afgedankte elektrische en elektronische apparaten, onder de noemer meet- en controleapparatuur, ten laste van de producenten en invoerder van de toestelletjes verlopen.
6. Dit valt niet onder de bevoegdheid van het Vlaams Gewest. Het productiebeleid wordt be-paald door de federale overheid. Bij de opmaak van het ontwerp van federaal richtplan product-beleid werd vanuit de OVAM gevraagd in juni 2002 om dit aspect op te nemen in het plan. 7. In het kader van het ontwerp van federaal
