Opleiding tot
Hartcoherentie Therapeut
april mei juni 2012
Specialistische praktijkopleiding hartcoherentie therapeut
GGZ Groep opleidingen organiseert de volledige opleiding tot hartcoherentie therapeut. Gedurende deze 6-daagse opleiding worden de theorie en praktijk van hartcoherentie training uitvoerig doorgenomen. Deze cursus is speciaal voor psychologen en gedragstherapeuten die zich willen verdiepen in de hartcoherentie en zich willen scholen tot hartcoherentie therapeut.
De opleiding wordt verzorgd door Nederlandse biofeedback specialisten die bekend staan als belangrijke vakmensen op het gebied van biofeedback en een jarenlange ervaring hebben in het toepassen van biofeedback bij de cliëntenpopulatie alsook het geven van opleidingen hierin.
Hartcoherentie
Luisteren naar het lichaam is belangrijk om zowel fysiek als geestelijk in goede conditie te blijven. Het lichaam vertelt ons dan ook meer dan we denken en reageert continu op wat er in het hoofd om gaat. Goed naar het lichaam luisteren is niet vanzelfsprekend en vergt oefening. Biofeedback is een methode om de lichaamssignalen te meten en te interpreteren. Het kan hier om diverse lichaamsfuncties gaan, zoals de ademhaling, de spierspanning, de huidgeleiding of de handtemperatuur.
Hartcoherentie, oftewel HRV (Hart Ritme Variabiliteit), is een vorm van biofeedback. Het meten van de schommeling in de hartslag geeft informatie over de balans in het autonome zenuwstelsel. In het geval van overmatige sympathische activiteit is er sprake van een disbalans en dit komt vaak tot uiting in de vorm van diverse psychische klachten, waaronder depressie, angsten en stress- gerelateerde klachten. Toepassing van bepaalde ademhalingsmethoden brengt de balans terug in het lichaam. De verbinding tussen het hart en de hersenen wordt getraind en versterkt. Er komt meer
‘lucht’ in het hoofd en de klachten afnemen.
Praktijkgericht onderwijs
De specialistische opleiding tot hartcoherentie therapeut voorziet in de groeiende behoefte aan een opleiding met wetenschappelijke onderbouwing over hartcoherentie, in combinatie met de mogelijkheid om praktijkervaring op te doen. Gedurende de cursus wordt er een grote variëteit aan lesvormen geboden, waaronder klassikaal onderwijs, praktijklessen, huiswerkopdrachten en casuïstiek. Na het volgen van de cursus is de deelnemer in staat een gedegen en goed onderlegde hartcoherentie training bij zijn cliëntenpopulatie aan te bieden. De 6 opleidingsdagen zijn verdeeld in 3 blokken, bestaande uit elk een aaneengesloten vrijdag en zaterdag. Daarnaast dient u rekening te houden met literatuurstudie, voorbereiding en oefenen met de apparatuur buiten de opleidingsdagen.
Hartcoherentie apparatuur
Accreditatie
Accreditatie is aangevraagd bij de FGzP.
Docenten (wijzigingen voorbehouden)
Drs. Willem Fonteijn is gedeeld hoofdopleider van de opleiding. Hij is klinisch psycholoog (BIG)/psychotherapeut, supervisor bij de GGZ Groep en afdelingshoofd en opleider Medische Psychologie van het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven.
Tevens is hij docent bij de Universiteit van Tilburg en docent cognitieve gedragstherapie bij het RINO.
Drs. Daniëlle Matto houdt zich al vanaf 1995 bezig met biofeedback en is betrokken bij de Biofeedback Foundation of Europe (www.bfe.org). Ze is in het verleden werkzaam geweest bij het Neurofeedback Instituut Nederland en in 2005 gestart met een eigen praktijk voor psychologische zorg en biofeedback. Vanaf die tijd geeft zij ook de opleiding biofeedback in Nederland. Ze is geregistreerd als GZ-psycholoog BIG, Eerstelijnspsycholoog, Chronische Stress Reversal (CSR) coach, Audio Visueel Entrainment (AVE) therapeut en Biofeedback therapeut BCIAC.
Eveline Kempenaar gebruikt sinds 2002 biofeedback in haar praktijk. Hierbij maakt zij gebruik van een eclectisch geheel van therapeutische stromingen, waarbij lichaam en geest centraal staan. Ze is geregistreerd als fysiotherapeut BIG, Psychosomatisch fysiotherapeut, Adem- en ontspannings- therapeut methode van Dixhoorn, NLP- master practictioner, CSR coach, Mobilizing Awareness®, Sounder Sleep® instructor en Biofeedback therapeut BCIAC.
Voor de duur van de opleiding zal GGZ Opleidingen u hartcoherentie apparatuur ter beschikking stellen, waarmee ook in de eigen tijd kan worden getraind. Deze apparatuur bestaat uit geavanceerde hardware en software waarmee u op zoek kunt naar de meest optimale ademfrequentie ten behoeve van de training.
De training doet u door middel van deze software of door een handzaam HRV-apparaat dat u ook bijgeleverd krijgt. Beide methoden versterken de hartcoherentie door biofeedback informatie.
Kosten en aanmelden
De kosten voor de opleiding bedragen € 1600 vrij van BTW. Dit bedrag is inclusief het gebruik van de apparatuur die iedere deelnemer gedurende de opleiding in bruikleen krijgt.
Om toegelaten te worden tot deze opleiding dient u academisch afgestudeerd te zijn in een van de menswetenschappen.
Indien u zich wilt aanmelden voor deze opleiding, mailt u uw gegevens naar opleiding@ggzopleidingen.nl. U ontvangt hierna de opleidingsovereenkomst.
Voor vragen en/of opmerkingen mailt u naar info@ggzopleidingen.nl. Wij nemen dan contact met u op.
Contact
GGZ Opleidingen
Postadres | Postbus 8012 5601 KA Eindhoven Telefoonnummer | 040-2960841
Website | www.ggzopleidingen.nl
E-mail | voor vragen en/of opmerkingen | info@ggzopleidingen.nl | voor aanmelden voor opleidingen | opleiding@ggzopleidingen.nl
Klachten/verbeteringen
GGZ Opleidingen gaat zorgvuldig te werk, desondanks is het altijd mogelijk dat er zaken niet volledig naar wens gaan. Om hier zo goed mogelijk mee om te gaan heeft GGZ Opleidingen een aantal mogelijkheden waarop u uw klachten kunt melden. In eerste instantie is de opleidingsmanager het aanspreekpunt. Mocht dit niet tot een oplossing leiden, dan kunt u op de volgende manieren een klacht indienen:
per mail | klacht@ggzopleidingen.nl
per post | Postbus 8012 5601 KA Eindhoven per telefoon | 040-2960841
Programma 2012
BLOK 1 vrijdag 20 en zaterdag 21 april 2012
Dag 1 | Ochtend: Psychofysiologie: zenuwstelsel, hersenen en wat er gebeurt bij stress Middag: Inleiding ademhaling en oefenen met buikademhaling
Dag 2 |Ochtend: Ritmes in het lichaam: resonante ademfrequentie, bloeddrukregulatie, invloed van muziek
Middag: Eigen resonante ademfrequentie opzoeken, oefenen met simpele HRV apparatuur
BLOK 2 vrijdag 11 en zaterdag 12 mei 2012
Dag 3 | Ochtend: Fysiologie van het hart, theorie hartcoherentie
Middag: Vervolg ademhaling, buikademhaling aanleren bij cliënten
Dag 4 | Ochtend: De hart-brein verbinding, onderzoek intuïtie en uitleg HRV apparatuur met software
Middag: Werken met HRV apparatuur met software, elkaar trainen
BLOK 3 vrijdag 1 en zaterdag 2 juni 2012
Dag 5 | Ochtend: Invloed van emoties en het begrip neurocepsis
Middag: Vervolg ademhaling en zelfregulatietechnieken aanleren bij cliënten
Dag 6 | Ochtend: HRV analyse, spectraal analyse, statistieken Middag: Praktijk HRV training en analyse
Op de volgende pagina’s vindt u meer uitgebreide informatie over de inhoud van het opleidingsprogramma.
Uitgebreide programma informatie
BLOK 1
Dag 1
Psychofysiologie: zenuwstelsel, hersenen en wat er gebeurt bij stress
De opleiding start met een uitleg over het autonoom zenuwstelsel, het deel van het perifere zenuwstelsel dat een groot aantal onbewust plaatsvindende functies reguleert. Het autonome zenuwstelsel regelt onder andere de ademhaling, de spijsvertering, de bloeddruk en de hartslag.
Getoond wordt hoe deze functies kunnen veranderen onder invloed van acute en langer durende stress. Er wordt uitgelegd hoe biofeedback als methode ingezet kan worden om cliënten te leren meer controle te krijgen over hun autonoom zenuwstelsel, met name om het herstelvermogen te verbeteren en om effectief te leren ontspannen.
Inleiding ademhaling en oefenen met buikademhaling
Het middagprogramma is gewijd aan het thema ademen. De ademhaling is een sterk regulerende factor voor de hartslag. Ademtherapie kan worden omschreven als het helpen herstellen van een natuurlijke ontspannen ademhaling. De eigen ervaring is een belangrijk uitgangspunt op deze eerste middag over het onderdeel ademen. U wordt zich bewust van spierspanningen en adembewegingen en krijgt zo meer inzicht in de complexiteit van de adembeïnvloeding. Er worden verschillende soorten instructies aangeboden, gericht op onder andere de beweging, de aandacht en het ademhalen. De ervaringen uit het praktische deel worden in het theoretische kader van anatomie, fysiologie van de ademhaling en (hulp)ademhalingsspieren geplaatst.
Dag 2
Ritmes in het lichaam: resonante ademfrequentie, bloeddrukregulatie, invloed van muziek
Het lichaam bestaat uit ritmes: hartritme, ademhalingsritme en zelfs de bloeddrukregulatie verloopt via een ritme. Getoond wordt hoe de ademhaling gebruikt kan worden om het hartritme te beïnvloeden en hoe het hartritme ingezet kan worden om de bloeddrukregulatie te verbeteren. Er wordt uitleg gegeven over het begrip HRV (hartritmevariatie) en HRV-training. Het zenuwstelsel en de hersenen reageren ook op externe ritmes. U gaat ervaren hoe ritmes in de muziek gebruikt kunnen worden om het zenuwstelsel en het hartritme te beïnvloeden.
Eigen resonante ademfrequentie opzoeken, oefenen met simpele HRV apparatuur
In dit praktische onderdeel leert u werken met een handzaam biofeedbackapparaat, waarmee u de HRV kunt meten. U gaat op zoek naar de meest optimale ademfrequentie, de zogenaamde
“resonante frequentie”, waarmee u uw eigen HRV kunt versterken. Verder worden diverse aanvullende oefeningen aangereikt om het effect van de HRV-training te versterken. Het apparaat
BLOK 2
Dag 3
Fysiologie van het hart, theorie hartcoherentie
In dit onderdeel wordt specifieker gekeken naar de werking van het hart. Het hart als pomp, maar ook als neurohormonaal systeem. Hoe wordt het hartritme geregeld, welke factoren hebben invloed op het hartritme en wat betekent het als het hart in een harmonieus ritme klopt of in een chaotisch ritme?
Vervolg ademhaling, buikademhaling aanleren bij cliënten
Op deze middag zal de focus liggen op het geven van een ademinstructie. De adem heeft een dubbele rol in de zelfregulatie van spanning; nl. een indicator- en een regulatorrol. De indicatorrol biedt iemand informatie over de toestand van zijn systeem; over hemzelf in het ‘ hier en nu’. De regulatorrol biedt de mogelijkheid om lichaam en geest willekeurig te beïnvloeden. Van deze laatste rol maken we gebruik bij de hartcoherentietraining. De basisprocedure van het geven van een instructie wordt uitgelegd en wordt in de praktijk met elkaar geoefend.
Dag 4
De hart-brein verbinding, onderzoek intuïtie en uitleg HRV apparatuur met software
We gaan kijken naar de hart-brein verbinding, evolutionair één van de oudste communicatiesystemen in ons lichaam. De communicatie tussen hart en brein bepaalt hoe we ons voelen en hoe we handelen. Wanneer het hart het brein via een harmonieus ritme laat weten dat er sprake is van een veilige situatie, komt het lichaam in een staat van “hartcoherentie”, waarbij verschillende processen in het lichaam op elkaar zijn afgestemd en optimaal functioneren. Dit leidt tot een gevoel van harmonie, helderheid en ontspannen alertheid. Er wordt uitgelegd welke technieken tijdens HRV-training gebruikt kunnen worden om deze staat te bereiken.
Werken met HRV apparatuur met software, elkaar trainen
In dit praktische onderdeel leert u werken met biofeedbackapparatuur met software, waarmee u de HRV kunt meten, trainen en opslaan in een database. In groepjes wordt geoefend met het geven van HRV training, waarbij de geleerde technieken voor het versterken van HRV-training geoefend kunnen worden. De apparatuur met software neemt u mee naar huis om te oefenen met HRV- training bij uzelf en eventueel bij cliënten.
BLOK 3
Dag 5
Invloed van emoties en het begrip neurocepsis
Emoties hebben een zeer sturende werking op het hartritme, op hormonen en op de hersenen.
Uitgelegd wordt hoe emoties ingezet kunnen worden bij het versterken van het effect van de HRV- training. De emotionele staat, waarin we ons bevinden, bepaalt hoe we de wereld ervaren en in welke mate we in staat zijn tot het aangaan van sociale interactie met de omgeving. Dit wordt toegelicht aan de hand van het begrip “neurocepsis” van Stephen Porges. Verder wordt uitgelegd hoe focustechnieken gebruikt kunnen worden om beter in contact te komen met emoties.
Vervolg ademhaling en zelfregulatietechnieken aanleren bij cliënten
We gaan op zoek naar mogelijkheden om de adem meer ontspannen te laten verlopen. Er zijn een aantal kenmerken waaraan een ontspannen adem is te herkennen. Door allerlei factoren (stressoren) in de omgeving of vanuit de cliënt zelf kan zich langzamerhand een teveel aan spanning in het lichaam opbouwen. Een overspanning van het lichaam houdt meestal in dat de ademhaling ook meer gespannen verloopt. We bespreken deze middag hoe u “hyperventilatie” kunt herkennen en hoe dit te voorkomen tijdens de hartcoherentie training. Daarnaast komt de begeleiding van oefenervaringen van cliënten aan bod en wordt dit praktisch geoefend.
Dag 6
HRV analyse, spectraal analyse, statistieken
In dit onderdeel wordt aandacht besteed aan het analyseren van HRV metingen. Via analyse van de HRV kan inzicht verkregen worden in de staat waarin het zenuwstelsel zich bevindt, een staat van alertheid door ervaren dreiging, een ontspannen staat of een staat van hartcoherentie. Diverse analysemethoden, waaronder statistische maten en de spectraal analyse, komen aan bod. Aan de hand van casuïstiek wordt getoond hoe het analyseren van de data ingezet kan worden in het kader van diagnostiek, voor het uittesten van de meest optimale methode ter bevordering van de HRV en voor het monitoren van de voortgang van HRV-training.
Praktijk HRV training en analyse
In dit praktische onderdeel leert u de HRV data analyseren. In groepjes wordt geoefend met het bepalen van de meest optimale methode voor het bevorderen van de HRV op basis van het analyseren van de data.
