Stadhuisplein 1
Postbus 108 T 140183 E gemeente@gorinchem.nl
4200AC Gorinchem F 0183-630540 I www.gorinchem.nl
Raadsvoorstel: Z/19/438132/D-668716
Onderwerp: Verordening maatschappelijke ondersteuning gemeente Gorinchem 2020
Datum: 11 december 2019
Portefeuillehouder: Eelke Kraaijeveld I&O: 14 november 2019
B&A: 21 november 2019
Raadsvergadering: 19 december 2019 Opsteller: Strik, Arie
Geeft voorstel begrotingswijziging: Ja/Nee
Onderwerp:
Verordening maatschappelijke ondersteuning gemeente Gorinchem 2020
Voorstel:
Wij stellen u voor:
1. Een eigen bijdrage voor Wmo maatwerkvoorzieningen te blijven vragen.
2. Geen minimabeleid te voeren via de eigen bijdrage.
3. Geen generiek lagere eigen bijdrage te hanteren dan het landelijk geldende tarief van €19,00 per maand.
4. De bestaande uitzonderingscategorieën te blijven hanteren voor maatwerkvoorzieningen.
5. Niet langer een eigen bijdrage te vragen voor individueel taxivervoer en kilometervergoedingen bij gebruik van eigen auto, vervoer door derden en gebruik bruikleenauto.
6. Geen eigen bijdrage opleggen bij woningaanpassingen ten behoeve van minderjarigen.
7. Geen algemene voorzieningen aan te wijzen die onder het abonnementstarief vallen.
8. Het collectief vraagafhankelijk vervoer uit te zonderen van het abonnementstarief.
9. De keuzes die hieruit voortvloeien te verwerken in de nieuwe Verordening maatschappelijke ondersteuning gemeente Gorinchem 2020.
10. Enkele technische aanpassingen/correcties aan te brengen.
11. In te stemmen met bijgaande Verordening maatschappelijke ondersteuning gemeente Gorinchem 2020.
Aanleiding:
De Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 wijzigt met ingang van 1-1-2020. Deze wijziging houdt verband met de volledige invoering van het abonnementstarief. Het abonnementstarief is de eigen bijdrage die Wmo cliënten betalen voor de ondersteuning vanuit de Wmo. Per 2020 is de eigen bijdrage maximaal 19 euro per maand. Gemeenten kunnen hiervan afwijken in het voordeel van de cliënt.
De wetswijziging vraagt ook aanpassing van de Verordening maatschappelijke ondersteuning gemeente Gorinchem (hierna Wmo verordening) en vraagt heroverweging van eerder gemaakte beleidskeuzes.
In dit voorstel beschrijven we de mogelijke keuzes, voorzien van een advies. Deze keuzes zullen verwerkt moeten worden in de Wmo verordening.
Samengevat is het voorstel op hoofdlijnen om het bestaand beleid ten aanzien van het eigen bijdrage niet aan te passen en ongewijzigd voor te zetten. Aanvullend stellen we voor niet langer een eigen bijdrage te vragen voor individueel taxivervoer en de tegemoetkoming van individuele vervoerskosten.
Verder maken we van de gelegenheid gebruik om nog wat technische aanpassingen en correcties te doen in de tekst aan de hand van wijzigingen in de landelijke modelverordening.
Met de nieuwe verordening is het juridisch kader weer up to date.
Scope: dit voorstel heeft betrekking op de “reguliere” Wmo zoals we die lokaal uitvoeren. Het
abonnementstarief is niet van toepassing op Beschermd Wonen en Opvang en blijft daarom in deze notitie buiten beschouwing.
In het coalitieakkoord hebben we opgenomen dat we willen voorkomen dat de wijziging van de eigen
bijdrage Wmo per 1 januari 2019 nieuwe drempels opwerpt. Met de voorgestelde keuzes werpen we geen nieuwe drempels op voor de toegang tot gemeentelijke ondersteuning en houden we ons sociaal beleid in stand met flankerende maatregelen zoals de Regeling meerkosten voor chronisch zieken en mensen met een beperking.
Dit voorstel is ook in lijn met de geformuleerde doelstellingen vanuit het vastgestelde Integraal Sociaal Beleid. Het voorstel sluit aan op de doelstellingen “iedereen kan meedoen” en “inwoners ontvangen passende ondersteuning”.
Beoogd effect:
- Een Wmo verordening waarin de beleidskeuzes rondom het eigen bijdrage beleid zijn verwerkt;
- Een Wmo verordening die weer up to date is.
Argumenten:
1.1. Op basis van het bestaand beleid betalen cliënten een eigen bijdrage voor Wmo voorzieningen.
Een eigen bijdrage is een prikkel voor kostenbewustzijn van gebruikers van voorzieningen. Een eigen bijdrage kan een remmend effect hebben op het gebruik van Wmo voorzieningen en is daarmee een instrument om de uitvoering van de Wmo betaalbaar te houden. De Rijksfinanciering gaat er bij de vaststelling van het Wmo budget van uit dat gemeenten een eigen bijdrage vragen, gebaseerd op de landelijke regeling.
1.2. De financiële ontwikkelingen binnen het sociaal domein geven niet de ruimte om een andere keuze te maken.
We hebben een prognose opgesteld met betrekking tot het verwachte resultaat op de Wmo voor het lopende jaar. De verwachting is dat de jaarrekening een klein nadelig saldo zal laten zien.
Dit is o.a. veroorzaakt door een forse toename van het aantal cliënten huishoudelijke ondersteuning (huidige stand +100 cliënten ten opzichte van het begin van het jaar). Dit lijkt een rechtstreeks gevolg van de
invoering van een vaste eigen bijdrage die niet langer inkomensafhankelijk is per 2019. Laten vervallen van de eigen bijdragen binnen de Wmo zal nog een verder aanzuigende werking hebben.
2.1. We geven reeds uitvoering aan minimabeleid via de Regeling meerkosten voor chronisch zieken en mensen met een beperking en een collectieve ziektekostenverzekering.
Op grond van deze regeling kunnen inwoners met een lager inkomen met een zorgindicatie (waaronder Wmo) aanspraak maken op een jaarlijks bedrag van € 350. Circa 1.065 inwoners maken gebruik van deze mogelijkheid. Bovendien bieden we voor deze doelgroep een collectieve zorgverzekering aan waaruit eigen risico en de eigen bijdrage Wmo kan worden gecompenseerd. Avres voert deze regeling en collectieve zorgverzekering uit.
Deze compensatie is voor de doelgroep ruimer dan wanneer we in plaats hiervan zouden kiezen voor vrijstelling van eigen bijdrage binnen de Wmo. Nu kunnen ook niet-Wmo gerelateerde kosten vanuit de bestaande regeling worden gecompenseerd.
2.2. Het uitvoeren van minimabeleid via het abonnementstarief zou een dubbele compensatie bieden bovenop het bestaande instrumentarium.
De adviesorganen hebben aangegeven voorstander te zijn van een vrijstelling van eigen bijdragen voor inwoners met een inkomen <120% van de bijstandsnorm. Dit vanwege de stapeling van zorgkosten.
Wij stellen voor dit advies niet over te nemen omdat we daarmee feitelijk dubbele compensatie zouden bieden.
2.3. Het uitvoeren van minimabeleid via het abonnementstarief bovenop de bestaande compensatie is kostenverhogend.
De inkomsten vanuit eigen bijdragen zullen dan circa 125.000 euro lager zijn. Daarnaast heeft dit ook versterkte aanzuigende werking op het gebruik van Wmo voorzieningen. Dit zien we nu al terugkomen binnen de huishoudelijke ondersteuning (nu al 100 cliënten meer ten opzichte van begin januari). Dit is
vanwege de financiële ontwikkelingen binnen het sociaal domein uit financieel oogpunt niet wenselijk.
3.1. Wmo cliënten met een inkomen > 120% van de bijstandsnorm betalen al een lagere eigen bijdrage door het vervallen van de inkomensafhankelijk bijdrage.
3.2. Wmo cliënten met een inkomen <120% van de bijstandsnorm kunnen al worden gecompenseerd via de regeling meerkosten en de collectieve ziektekostenverzekering
4.1. Sportvoorzieningen bieden een stimulans aan mensen met een beperking om te kunnen sporten.
Een eigen bijdrage past daar niet in.
4.2. Een verhuiskostenvergoeding is een stimulans om de verhuizing naar een geschiktere woning te bevorderen bij forse woningaanpassingen.
Een eigen bijdrage past daar niet in.
4.3. Pgb-houders niet uit te sluiten van het betalen van een eigen bijdrage
De adviesorganen hebben geadviseerd om Pgb-houders uit te sluiten van het betalen van een eigen bijdrage met als argument: "dat gebruik van een Pgb voor de gemeente goedkoper is en dat wil je stimuleren". Een eigen bijdrage is dan contraproductief.
Wij adviseren dit advies niet over te nemen want:
- De gemeente hanteert gelijkwaardigheid van zorg in natura en Pgb. Er is dus geen voorkeur voor de een of de andere vorm.
- Zowel met ZIN en Pgb moet maatwerk geleverd kunnen worden.
- Het Pgb is niet per definitie goedkoper en goedkoper is ook niet het doel. Het gaat om het leveren van maatwerk en bieden van eigen regie. Wel hanteren we een onderscheid in hoe de
ondersteuning wordt uitgevoerd. Dit komt terug in de opbouw van het tarief (100% van het ZIN tarief voor professionele aanbieders, 85% voor zzp en 50% bij sociaal netwerk). Dat onderscheid is gebaseerd op kostenopbouw bij de verschillende categorieën.
- Uitsluiten van Pgb houders van het betalen van een eigen bijdrage leidt tot rechtsongelijkheid met cliënten die zorg in natura geleverd krijgen.
Toelichting overig:
Wettelijk zijn de volgende maatwerkcategorieën reeds uitgesloten van het betalen van de Wmo bijdrage:
- Rolstoelen
- Cliënten, deel uitmakend van een meerpersoonshuishouden, waarvan één jonger dan AOW-leeftijd - Cliënten die al een eigen bijdrage betalen op grond van de Wlz
5.1. Dit zijn tegemoetkomingen in kosten die al niet kostendekkend zijn 5.2. Dit levert extra bureaucratie op die per saldo niets oplevert.
Deze cliënten hebben vaak al andere Wmo voorzieningen waarvoor een eigen bijdrage verschuldigd is. In de uitvoeringspraktijk worden deze voorzieningen niet doorberekend vanwege de werking van het
abonnementstarief. Financieel heeft deze uitzondering ook geen financieel effect. Het gaat om 17 cliënten totaal.
6.1. Dit is wenselijk uit oogpunt van rechtsgelijkheid
Dit onderdeel is landelijk in discussie. In afwachting van de uitkomst vraagt dit om een lokale keuze. Op basis van het landelijk beleid betalen meerpersoonshuishouden (<AOW-leeftijd) bij een woningaanpassing ten behoeve van een minderjarige geen eigen bijdrage. Een eenpersoonshuishouden (<AOW-leeftijd) met een minderjarig kind betaalt in hetzelfde geval wel een eigen bijdrage. Dat is niet wenselijk uit oogpunt van
rechtsongelijkheid.
7.1. Het is niet wenselijk het abonnementstarief van toepassing te verklaren op algemene voorzieningen.
Het abonnementstarief kan alleen van toepassing worden verklaard op algemene voorzieningen waarbij sprake is van een duurzame hulpverleningsrelatie. Daarvan is alleen sprake onder de volgende
voorwaarden:
- Er is sprake van persoonlijke hulpverlening (arbeid is daarbij de grootste kostenpost) - Er is continuïteit tussen cliënt en hulpverlener
- Er is sprake van langdurig gebruik
In Gorinchem passen de volgende algemene voorzieningen binnen deze definitie: inloopvoorziening GGZ, inloopvoorzieningen vanuit Begeleiding Anders maar ook op ondersteuning vanuit het sociaal team. We willen juist investeren in algemene voorzieningen. Daarin passen geen onnodige drempels in de vorm van eigen bijdragen die mogelijk kunnen leiden tot zorgmijdend gedrag.
8.1. Binnen het bestaand beleid is het collectief vraagafhankelijk vervoer reeds uitgezonderd
Het collectief vraagafhankelijk vervoer wordt in onze gemeente uitgevoerd via de Molenhopper. Wmo- gebruikers betalen een ritbijdrage van € 0,60 (prijspeil 2019) per zone. Deze wordt afgerekend bij de chauffeur. Dit is een heel praktische werkwijze.
8.2. Het collectief vraagafhankelijk vervoer onder het abonnementstarief brengen levert veel bureaucratie op.
Dit is niet wenselijk voor de client en levert hogere uitvoeringskosten op voor de gemeente
8.3. Het collectief vraagafhankelijk vervoer onder het abonnementstarief brengen, levert een fiscaal nadelig effect op
De BTW over de vervoerskosten (9%) kan niet langer worden verrekend wanneer hiertoe zou worden besloten. Dit kost circa 60.000 euro structureel.
9. De beleidskeuzes zoals hiervoor omschreven zijn verwerkt in de nieuwe Verordening Maatschappelijke ondersteuning gemeente Gorinchem
Deze verordening is als bijlage toegevoegd aan dit advies.
10. We maken van de gelegenheid gebruik om de verordening op onderdelen te actualiseren naar aanleiding van recente wijzigingen in modelverordening Wmo. Zo nodig zijn nog correcties toegepast.
Deze wijzigingen zijn technisch van aard. Alle wijzigingen zijn geel gearceerd
Risico’s:
Wijziging van het bestaande beleid in afwijking van ons voorstel zal naar verwachting leiden tot een aanzuigende werking, met name bij huishoudelijke ondersteuning en mogelijk ook voor scootmobielen. Dit zal leiden tot een verdere stijging van de Wmo uitgaven.
Financiën:
Op basis van de voorgestelde keuzes blijft het bestaande beleid nagenoeg ongewijzigd. Die keuzes hebben geen financiële gevolgen. Afwijken van de geadviseerde keuzes zal wel financiële gevolgen hebben.
De baten eigen bijdragen Wmo voor 2020 zijn geraamd op 200.000 euro.
Participatie:
De adviesorganen hebben een advies uitgebracht op ons voorstel. Zij stellen voor geen eigen bijdrage op te leggen voor cliënten met een inkomen < 120% van de bijstandsnorm. Verder adviseren zij Pgb-houders uit te zonderen van het betalen van een eigen bijdrage.
Wij hebben dit advies niet overgenomen en lichten dit inhoudelijk toe bij de onderdelen 2.2. en 4.3.
Communicatie:
- Het eigen bijdrage beleid ongewijzigd laten vraagt geen afzonderlijke communicatie richting cliënten met uitzondering van de voorgestelde extra uitzonderingscategorieën (individuele taxivergoeding en
kilometervergoeding).
- De nieuwe verordening wordt op de gebruikelijke wijze gepubliceerd op Overheid.nl.
Duurzaamheid:
n.v.t.
Vervolgproces:
Behandeling I en O 14 november 2019 Behandeling B en A 21 november 2019 Besluitvorming 19 december 2019 Publicatie Overheid.nl na 19 december 2019 Bijlagen:
Verordening maatschappelijke ondersteuning gemeente Gorinchem 2020 Advies Gehandicaptenplatform d.d. 28 oktober 2019
Advies Wmo Adviesgroep Gorinchem d.d. 29 oktober 2019 Burgemeester en wethouders van Gorinchem,
de secretaris, de burgemeester,
Raadsbesluit
De gemeenteraad van Gorinchem,
Gelet op het raadsvoorstel van het college d.d. 6 november 2019 Gelet op de wettelijke bepalingen
Besluit:
1. Een eigen bijdrage voor Wmo maatwerkvoorzieningen te blijven vragen.
2. Geen minimabeleid te voeren via de eigen bijdrage.
3. Geen generiek lagere eigen bijdrage te hanteren dan het landelijk geldende tarief van €19,00 per maand.
4. De bestaande uitzonderingscategorieën te blijven hanteren voor maatwerkvoorzieningen.
5. Niet langer een eigen bijdrage te vragen voor individueel taxivervoer en
kilometervergoedingen bij gebruik van eigen auto, vervoer door derden en gebruik bruikleenauto.
6. Geen eigen bijdrage opleggen bij woningaanpassingen t.b.v. minderjarigen.
7. Geen algemene voorzieningen aan te wijzen die onder het abonnementstarief vallen.
8. Het collectief vraagafhankelijk vervoer uit te zonderen van het abonnementstarief.
9. De keuzes die hieruit voortvloeien te verwerken in de nieuwe Verordening maatschappelijke ondersteuning gemeente Gorinchem 2020.
10. Enkele technische aanpassingen/correcties aan te brengen.
11. In te stemmen met bijgaande Verordening maatschappelijke ondersteuning gemeente Gorinchem 2020.
Aldus besloten in de raadsvergadering van 19 december 2019.
Griffier, Voorzitter,
