Francis Jozef Blieck
bron
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2. Stock-Werbrouck, Roeselare 1850
Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/blie001meng02_01/colofon.php
© 2014 dbnl
F.J. BLIECK, geboren te Wervick den 24 december 1805
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
Aen de Maetschappy van Tael- en Letteroefening, Onder kenspreuk: De vriendschap, te Rousselaere.
Myne heeren en geachte Medebroeders,
Alhoewel ik vry ben van de verpligtingen welke het reglement aen de werkende leden oplegt; alhoewel ik my mag onthouden van de wekelyksche en zelfs van de driemaendelyksche oefeningen, nogtans onthoude ik my niet zonder tegenzin.
Vrywillig zou ik vervullen wat de verordening my niet voorschryft, gaerne zou ik
nevens u deel nemen in de werkingen welke gy zoo vlytig waerneemt; maer dit is
my niet altyd mogelyk, om verscheidene redens, en namelyk om degene van myn
afgelegen verblyf, reden die my zelden toelaet te deelen in 't genoegen van uwe
vergaderingen. Wenschelyk genoegen, voorwaer! Gy smaekt het, myne Heeren, in
de afwisseling van het nuttige en het aengename; in oefeningen ter vorming van den
geest en van het hart; in proeven van opstel, uiterlyke welsprekendheid en
toonkunst; in lezingen en welwillende aenmerkingen; in onderhandelingen die de godsdienst en de zeden eerbiedigen, de staet- en stedetwisten uitsluiten, en voldoen aen de eischen van den ouden vlaemschen aerd, gezet op het ongedwongene, het regte en ronde, het hartelyke, et wat meer kan strekken tot onderhoud der vriendschap.
Volhardt, myne Heeren, in uwe loffelyke poogingen, vooral in 't vak der vlaemsche letterkunde. Wat my betreft, het beste van mynen werktyd is voorby, en wat er nog overblyft is te gering om er veel hoop op te bouwen. Liever doe ik eene keus uit myne verspreide voortbrengselen van de laetste tien jaren.
Die keus is niet ryk, myne Vrienden; want ook niet ryk is de voorraed waeruit zy gedaen is; hy is de oogst van een tydvak dat, voor my, alles behalve overvloedig was. De arbeid nogtans werd niet gespaerd; maer wat vermag de arbeid op een onvruchtbaren grond? Hy tuige ten minste van goeden wil en van getrouwheid aen vaderlandschen pligt!
De stukken zyn gerangschikt naer hun onderling verband. Wil men ze lezen volgens orde van tyd, om te zien of tael en versbouw, met der tyd, iets gewonnen hebben, men raedplege de tafel van jaerteekening.
Boven de verscheidenheden, in klein getal voorkomende op het einde der verzameling, bestaet deze, voor schier een derde, uit opstellen van godsdienstigen aerd. Een evengroot gedeelte is de uitdrukking, nu lovend dan lakend, van tael- en dichtlievende gevoelens. Misschien, onder den invloed der omstandigheden en van den graed der dichterlyke opgewondenheid, loopt de maet van lof of laking nu en dan wat over.
Men duide het niet ten kwade. De persoonlykheden heb ik geschuwd, zelfs
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
daer waer myne uitdrukking den schyn draegt van persoonlyke toespeling, als in myn verdichtsel de Dwerg en de Reus. Bombaster, Duimke, het dansende Boertje en Bard Roezeboes zyn ingebeelde wezens, op niemand geheel toepasselyk.
Eenige dichtstukken zyn opgehelderd door aenteekeningen ten dienste der
mingeoefenden wien de verbloemde voordragt hier en daer mogt duister voorkomen.
Deze verzameling maekt het tweede en waerschynelyk het laetste deel myner mengelpoëzy uit. Vergeleken met het eerste schynt het my dit te overtreffen niet in hoeveelheid, maer in hoedanigheid. Vrucht van myne levensrypheid, spruit het uit eenen grond van dieper overdenking en strenger zedeleer dan het eerste dat, opgesteld in myne dichtlente, geene bepaelde strekking heeft en mogelyk niet gansch vry is van ligte vlekjes. Ik neem dan deze gelegenheid waer om te verklaren dat ik afkeur wat eenigzins zou kunnen strydig zyn met het goede in 't algemeen, en meer bepaeldelyk met godsdienst en zeden.
Ziet daer, myne Heeren, eenige bemerkingen ter gelegenheid van de opdragt welke ik de vryheid neem UE. van myne dichtverzameling te doen. Gelieft beiden te aenvaerden als een bewys van myne vriendschap, en in vergoeding myner gebrekkige deelneming in de oefeningen waervan er spraek is in 't begin van deze rede.
F. Blieck.
Iseghem, 23 oogst 1850.
Berigt van het uitgevend Genootschap.
Deze dichtverzameling wordt uitgegeven ten gebruike van ons genootschap.
Deze bestemming is niet uitsluitend; geschenkexemplaren zullen, buiten den schoot van de V
RIENDSCHAPverspreid worden.
Wy behartigen den bloei niet alleenlyk van onze maetschappy; maer van 't gemeenebest der vaderlandsche letteren. Beider belangen zyn onafscheidbaer.
Den schat der dierbare moedertael te helpen verryken;
Het lezen te vergemakkelyken en alzoo iets te voegen by de herkende en blyvende waerde van stukken die, verspreid in een aental boekdeelen en tydschriften, hier door van moeijelyken toegang waren;
Dank te betuigen aen den dichter die ons verwaerdigt met zyne Eerevoorzitterschap en met de opdragt zyner verzen;
Zie daer het oogwit der uitgevende maetschappy. Wy hopen het door deze uitgave te bereiken.
Het Bestuer van het Genootschap:
DE VOORZITTERS
, A. MOUQUÉ.
H. HORRIE.
K. LAGAE.
DE BOEKBEWAERDER
-
SCHATMEESTER, H. BOUTENS.
DE GEHEIMSCHRYVER
, F.J. CALLEBERT.
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
Hymne aen God.
1849.
God, voor uw heilig oog verstom ik, neêrgebogen En vreezend op te zien! 'k aenbid uw Alvermogen, In 't stil en diep gepeins van myne ziel gedaeld.
Wat baet my tong en tael? Ontzelfd, verdiept, verloren In de eindloosheid der zee van uw verheemlend gloren, Ontsluiten wy geen oog dan aenstonds blind gestraeld.
Verlang ik uwen lof te ontvouwen in gezangen, Myn opgevlogen geest voert my in de englenrangen, En 'k voel dat my een stroom van harmony doorvliet.
Maer nauwlyks heeft myn mond den aenhef uitgedreven, Of 't onbevredigd hart verwyt my 't staemlend beven Van myn te zwakke stem, en 'k onderbreek myn lied.
Hoe meer myn oordeel stygt en poogt u in te halen, Hoe dieper het van u schynt achteruit te dwalen, En vallen in zich-zelf, verward en omgekeerd.
Onzaglyk, eeuwig licht, o ongenaekbre sterre, O aller zonnen zon, 'k bewonder u van verre;
Van verre omzweef ik u die al wat naekt verteert.
Houd op, omneveld brein, houd op u af te matten!
Wat glans, wat hemelglans kan uit uw persing spatten?
God sprak: ‘Ik ben die ben.’ En wat behoeft er meer?
Hy, alles, hy is niets van al wat ik verzinne.
Hy is 't dien ik aenbid, hy is 't dien ik beminne, En 'k onderwerp myn rede aen zyn verheven leer.
O driemael heilig God! gy slechts kent u volkomen.
Wy voelen u wiens geest ons hart heeft ingenomen;
Wy voelen u wiens liefde ons loutert, ons doorgloeit.
Neig, neig tot ons uw oor! Wy roepen u gestadig:
Heer, heilig ons gemoed! O Heer, wees ons genadig, En smaken wy den vrêe die uit uw boezem vloeit!
Naer 't Fransch toegeëigend aen R
OSSUET.
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
Geen geluk buiten God.
1846.
De volkren zuchten, in den jammerpoel gedompeld.
Waerom? De boosheid heerscht. De wanorde overrompelt Het ryk der zeedlykheid. De wereld vlamt van 't vier Der zinzucht. Rede en geest verwaerloost het bestier Van 't ongestadig hart dat weeldrig, nooit te vreden, Zich stort in eene zee van ongebondenheden.
Wat baet den wereldling dat hem de weelde voedt?
Zy toovert in vergift den hoorn van overvloed.
Indien zy hem ontvlugt, hy kwynt en smelt, bevochten Door dubble martelpyn, gebrek en grage togten.
Hy streeft naer schyngeluk in 't lage stofgekriel Dat hem verstoflykt; hy verliest zyn edle ziel;
Hy zwemt, hy dartelt in een oceaen van zonden:
De geest, de geest van God is uit zyn hart verzwonden.
De ellendeling! hy leeft niet waerlyk; hy ontbeert Het leven van de ziel die in zich-zelve keert
En God vindt, zaligheid wier onvolkomen smaken Den armen wereldslaef zyn boeijen zou doen slaken, En zweven boven 't stof als vrome geestgezel.
Eilaes! hy voelt alleen het grove zintuigspel,
Het prikklen van het vleesch, het knellen van zyn kluister, En, worm, hy ligt in 't slyk en leeft in 't dierlyk duister.
En, dwaes, hy droomt van heil in zyn verworpen staet Van slaef die de aerde omhelst met slaven van het kwaed?
Hy zwetst van vryheid en verlichting, wen zyn lippen De loftrompetten zyn van helsche wanbegrippen?
O wereld! als de Heer zyn aenschyn van u wendt, Wat heerscht er in uw schoot? Verwarring en ellend.
't Is hoogmoed die in 't zwerk de trotsche kruin wil baden.
't Is hebzucht, dolle gier die zich niet kan verzaden.
't Is nyd die zich verknaegt en razende onmagt voedt.
't Is laster die verscheurt, en wraek die plast in bloed.
't Zyn geile driften die den ruimen teugel vieren Met de onbeschaemdheid, ja, de dolheid van de dieren;
't Is krachtverspilling, jeugdverwoesting, 't is de dood Afschuwlyk storten in des levens milden schoot.
't Is heidensche overdaed van al de ontvlamde zinnen, Op de ydelheden als bewierookte afgodinnen
Verslingerd. 't Is geweld in alle doelbejag;
Onstuimigheid in 't volk, verwerping van 't gezag, Schandael van 't walend brein, verbystring van gedachten.
't Is, onder 't woelen van Godtergende geslachten, Ontbinding, ondergang der maetschappy, indien
Zy 't krachtig woord niet hoort waerby de stormen vliên.
Die aerd- en hemelryk het aeuzyn heeft gegeven, Hy slechts is groot. Hy spreekt, de chaos is verdreven,
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
't Heelal bestaet, 't heelal met leven, orde en pracht.
Hy wenkt, en weder heerscht de chaos of de nacht Des doods. Ja, groot is God. Hy is de halfverborgen, De alomontwaerde zon die avond heeft noch morgen.
Oneindig, overal, volmaekt, Hy is die is.
Het daglicht is zyn kleed, de mensch zyn beeldtenis, De mensch, niet voor den tyd, voor de eeuwigheid geboren, Om onder 't geestendom voor 't aenschyn Gods te gloren, Zoo hy den zwymelkelk der ondermaensche vreugd Verwerpt, en zich verheft op vleuglen van de deugd.
Maer kwist, verdartelt hy de dagen van beproeving, En offert hy aen 't kwaed, den hemel tot bedroeving, Eilaes! dan is de mensch gedoemd om eeuwiglyk Te zuchten in den schoot van 't duister jammerryk.
O stervling, scheur u los van 't slavenjuk der zonde.
Bestryd uw vuige drift voor 't aerdsche; brand de wonde, Den kanker van uw ziel door 't vuer der liefde Gods.
Verhef u, bons in 't stof den afgod van den trots.
Verhef u, maer blyf arm van geest, opdat de booze Bekoring van 't verstand u niet verroekelooze In Gods verborgenheên, en nacht vinde op het spoor Waer de eenvoud is bestraeld van hemelzonnegloor.
Ga tot den Schepper als een kind tot zynen vader.
Rampzalig, 't dor gemoed dal aen de levende ader Der godsvrucht zich niet laeft, zy die de vruchtbaerheid In d'ongewieden gaerd van onze deugden spreidt.
Zy zegent onze vlyt, zy heiligt onze werken.
Ze is 't louterende vuer van 't zedelyk versterken.
Ze is balsem die de ziel van aerdsche smart geneest.
Zy is de volste vreugd van opgetogen geest.
Zy is de hemeltael waerin wy hartgesprekken
Betrachten met den Al, voor wien zich de englen dekken Uit eerbied en ontzag. Ze is manna voor 't gemoed, De geestelyke dauw die serafynen voedt,
De voorsmaek van het heil dat, van haer stof ontheven, De onsterfelyke ziel geniet in 't eeuwig leven.
Mensch, haekt gy naer dit heil, zelfs naer een vreedzaem lot Hier op dit tranendal, bemin, verheerlyk God.
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
103 Harpzang.
Grootheid, goedheid en wysheid Gods, schitterend uit zyne werken.
1841.
Waek op, myn ziel! uw lofzang ryze Tot voor des Heeren oppertroon.
O Allerhoogste, Algoede, Alwyze, Wat spreidt gy heerlykheid ten toon!
Gezeteld in de hemelzalen, Bemantelt ge u met zonnestralen.
Gy spant 't amer uit als een tent, Met waterzoldring overtogen.
Gy vaert op wolken, voorgevlogen Door winden die ge aen teugels ment.
De stormen en de bliksemschichten Zyn de afgezanten uwer magt;
't Verbazend heir der starrelichten
Houdt voor uw schittrend hof de wacht.
Uw arm houdt de eindloosheid omvangen.
De wereldbol, in 't ruim gehangen,
Vreest dien onmeetbren afgrond niet, Noch d'aentrek van al 't sfeergevaerte:
De wereld steunt op eigen zwaerte;
Geen eeuw die haer aen 't wanklen ziet.
't Gebergte lag verdronken onder De zee. Gy roept; het water vlugt, 't Gedaver duchtend van uw donder.
Gezwind verheffen in de lucht De bergen zich; de velden dalen;
De zee, geprangd in enger palen, Zucht naer heur vryheid van weleer.
Heur golven rollen, bruisen, steigeren;
Maer de oever blyft haer uittogt weigeren;
Nooit zwalpen ze over 't aerdryk meer.
Het bronkristal met zacht geklater Springt uit de bergmam, en verkwikt De dalen, waer 't verkoelend water
Het vee lokt dat van dorst verstikt, 't Gevogelt komt er kwinkeleren, En 't groen met vederpracht schakeren.
De bergtop drenkt zyn dorren grond Met overvloed van dauw en regen.
Gy spreidt uw onuitputbren zegen Milddadig over 't wereldrond.
Gy doet het gras de dieren voeden, Het graen den mensch. Beleeft hy smart, Ras vloeit de olyf, de druiven bloeden,
En storten hem de vreugd in 't hart.
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
Gy hebt de wouden overtrokken Met lommerpracht, en Libans lokken
Bekroond met aller stammen pronk.
Daer zwermt het pluimgediert. De reiger Verkiest de spar, het hert den steiger
Des bergs; 't konyn de rotsspelonk.
De maen leert ons den tyd bepalen;
De zon verzuimt haer dagreis niet;
Zy daelt, de duisternissen dalen, Bestiersters van het nachtgebied.
Zie 't roofdier sluipen uit zyn kuilen;
De welp eischt prooi met hongrig huilen.
Weêr toont de dag zyn aengezicht:
Het roofdier sluimert in zyn kloven;
De mensch staet op om God te loven, En zwoegen tot den slaep van 't licht.
Wat glans, o God! wat wondren vonkelen Uw schepping door! De ruime zee, Wier armen 't ryk der aerde omkronkelen,
Krioelt van 't schubbig watervee.
Hier durft de zeeman, trots de orkanen, Op balken eenen weg zich banen,
Op balken, slingrend heen en weêr;
Hier dry ven schrikbre vloedgedrogten, Of tuimlen, plompen in de krochten
Van 't ondoorpeilbre pekelmeir.
De schepslen zyn uw voedsterlingen;
Naer u zien ze allen smeekend uit.
Vervuld zyn zy met zegeningen, Zoodra gy slechts uw hand ontsluit.
Bergt ge uw gelaet, hun krachten falen;
Zy derven 't licht en 't ademhalen;
Zy liggen in hun stof vergaen.
Maer zweeft uw adem op hen neder, Zy ryzen, leven, juichen weder,
De schepping trekt haer feestkleed aen.
Gods lof zy eeuwig aengeheven!
Behaeg hem wat hy schept en schikt!
Zyn blik alleen doet de aerde beven;
't Gebergte rookt waer aen hy tikt.
Voor God zal steeds myn cither schallen.
O mogt myn zang hem welgevallen!
In hem vind ik myn zielsgenot.
Rampzalig die den Heer vergrammen!
Verslinden hen zyn bliksemvlammen!
Waek op, myn ziel! verheerlyk God!
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
Aen Antwerpen.
1847.
Gy, prykend met de laetste bloemen Eens dichters, op wien 't Land mag roemen, Maer dat thans, op zyn graf gebogen, tranen stort,(*)
O bakermat van roem en weelde, Wat breng, ik u, ik, schaers bedeelde
In 't ryke dichtgebied waer reeds myn tuin verdort?
Wat ik u breng? Eilaes! een handvol christenbladen, Ontheiligd speeltuig van den wind die de Eeuw bestiert, Die 't stof der ydelheid op zedelyke zaden
By bergen hoopt en streelt wat op die bergen tiert.
(*) Ledeganck.
Mag ik met deze gift u naderen?
Belacht geen aenhang van versmaderen
Dien tuil als muffen geur van d'ouden dommen tyd?
Hoe, in deze eeuw van licht en rede, De weidsche kunst- en handelstede
Besteken met een blad aen dompren toegewyd!....
Waerom niet met een bloem waerop de dagkapellen Der mode vliegen? Daer is roem- en goudgewin. - Ach! 'k laetaen schitterzucht den glans van waterbellen, En u verblindt hy niet, o scheldekoningin.
In 't daglicht van uw wereldsch leven Heeft Vlaendrens bard uw beeld verheven Op eene dichtkolom die de eeuwen zal weêrstaen.
Hy zag uw schoonheid helder stralen:
Hy volgde u in uw zegepralen
Op stryd- en handelveld, op kunst- en letlerbaen.
Ik, die het zeedlyk schoon alleen nog templen stichte, Ik volg u waer de ziel zich speent van zingenot, Opdat haer manna spyze en hemelglans verlichte:
Ik volg u, vrome stad, in 't heilig huis van God.
Hier komt de stervling ademhalen, En zalving zoeken voor zyn kwalen.
Gelyk de stuerman die, geslingerd op de zee, En moê van met de dolle winden
Te worstlen, landing wenscht te vinden, En eindlyk rust geniet in de ingezeilde reê.
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
De holle wereldzee moge om den tempel bruisen:
Zy breekt heur baren op dit Godgewyde strand.
Hier, waer het leven daelt om met den dood te huizen, Bedekt ons 't eerste dak van 't hemelsch vaderland.
Hier groeit de boom van 't eeuwig leven.
In 't lommer van zyn takken zweven
De vonken van 't verstand, de vlammen van de deugd, Die starren, slechts een poos verbonden
Aen 't jammerdal, en dan verslonden
In haren oorsprong, God, die zee van licht en vreugd.
Hier geurt een paradys van Gods genadebronnen
Doorstroomd; een amberlucht van offerdienst; een pracht Van keurgewassen, in den kunstengaerd gewonnen;
Een huideschepping waerd der eindlooze Oppermagt.
Wat is hier alles grootsch en edel!
In 't zwerk baedt zich de torenschedel
Des tempels, breede berg die 't klimmend oog verplet, Gezeten op een bosch van zuilen,
Waer beelden voor de altaren schuilen, Als stomme aenbidders, opgetogen in 't gebed.
Hier heerscht een diepe stilte, een zielsverheffend zwygen.
Slechts hoort men nu en dan het smeekend lipgesuis, De galmen die in 't koor met wierookwolken stygen, 't Welluidend orgelspel en 't plegtig klokgedruisch.
Hier zien wy, christnen, miriaden Van englen buigen, overladen
Van de opperheiligheid en 't byzyn van den Heer.
O buigen wy ons siddrend mede!
O staemlen wy ons hartebede!
Dat, als de vlam het was, de godsvrucht ons verteer!
Zoo vurig zie ik u, in dees rampzaelge tyden Van twyfel, ongeloof, losbandigheid, verderf, O wydberoemde stad, uw hart den hemel wyden, En 'k smeek zyn zegen af op uw godsdienstig erf.
Eilaes! 't is waer, de helsche zwadder Der looze filosofische adder
En 't schuim van vreemden doen ook zielen hier vergaen.
Wanneer een geesel gansche ryken Vernielt, beweent men wel de lyken;
Maer vreugde baert ons 't lot van die beveiligd staen.
Wel u, verheven wieg van kunsten-adelaren!
Volzalig zweeft er nog de geest der vadren om.
Schoon, stichtend zyt gy nog, geknield voor Gods altaren.
Nog blyft voor ware deugd uw dak een heiligdom.
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
Kerkhof-schending.
1845.
Gy, oorden van ontzag, gewyde tempelhoven,
Die de asch der dooden moest bewaren in uw schoot, Tot, op den jongsten dag, de roepstem van hier boven
De voorgeslachten wekke uit de armen van den dood;
O gronden, heeft de stem des Heeren reeds geklonken?
Ik zie geen beendren meer in uw geschonden aerd'.
Uw tomben zyn geslecht, uw terpen zyn gezonken, En 'k zie den dood niet meer die op uw vlakte waert.
Uw lachend kleed Van gras en bloemen is verdwenen.
De treurwilg en het kruis belommren u niet meer.
Geen godsvrucht komt op u nog knielen, bidden, weenen.
Spreekt, gronden, hoordet gy de roepstem van den Heer?
Er heeft zich wel een galm doen hooren;
Maer 't was de wekroep niet van God.
Een geest, tot 's werelds ramp geboren, De geest van ongeloof en spot;
Die geest door wien de altaren vielen, Die nog den val zoekt van de zielen,
En haer den stoot al vleijend geeft;
Die zwetst van orde en zachte zeden, En zaden spreidt van godloosheden;
Hy is 't wiens stem geklonken heeft.
‘O mensch, vol dwaze hersenschimmen,
‘Zou 't lykstof, voedsel van 't gewormt',
‘Eens luisterlyk ten hemel klimmen,
‘In uw gedaente weêr gevormd?
‘O dooden-eerdienst, overdreven
‘Ten koste van dit eenig leven!
‘Waerom natuer zoo wreed ontsteld?
‘Hoe, midden in een volksgemeente
‘Een vuil verrottend doodsgebeente?
‘Zyn plaets is 't ruim en eenzaem veld.’
En nauwlyks had die stem geklonken, Of 't aerdryk zag een schrikvertoog.
Wat (sinds de zon had uitgeblonken Op 't eerste lyk, en tranen zoog Op wangen van bedrukte magen,) Alle eeuwen voor geheiligd zagen,
Vooral na 't mensch zyn van Gods Woord;
(Wanneer de mensch mogt hoopvol rouwen En 't leven in den dood beschouwen)
De heilge grafrust werd gestoord!....
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
Wat woestaerds en ellendelingen, Met troniën vol spolgefrons, Zie 'k den gewyden grond bespringen?
De muren ploffen by 't gebons Van 't ruw vernieltuig. Zerken, zuilen En kruisen vallen; nare kuilen
Ontsluiten zich.... De bange dag Schynt op 't geraemt, dat ligt te blikken Op de onverlaten die niet schrikken;
Zy geven 't spade- en hamerslag.
En 't overschot der achtbre vaderen Wordt uitgeslingerd deel voor deel.
't Vervoertuig nadert: rossen, raderen Vermorzlen been en bekkeneel.
Als mest op vuile kar geworpen, Rolt het gebeente, al rammlend, dorpen
En steden door, naer 't somber veld, Waer de onbezochte en woeste graven Zich nimmer met de tranen laven,
Het oog van eenen vriend ontsneld!
Gy hebt uw doel bereikt, o valsche-leerbelyderen:
Wie zien van 't heiligdom het doodverblyf verwyderen, En de assche weggevaegd.
Zyn lucht was, in uw oog, een slimme wasemwieling, Waerin gy pest en plaeg en spooksels van vernieling
Afgryslyk warlen zaegt.
Die dampen zyn niet meer. Gelukkig volk der steden, Voorzeker leeft gy thans van ziekten onbestreden,
Als in den gulden tyd?....
Verdwaeld en trotsch geslacht! het godlyk Alvermogen Heeft uw vermeten zorg en dwaze hoop bedrogen.
Zie, zie hoe God kastydt.
Hy roept de Hemelwraek en zendt haer over de aerde Met eenen geesel(*)dien geen straf ooit evenaerde.
Het menschdom ligt geveld.
De steden zyn het zwaerst met dezen ramp beladen:
De burgers vallen neêr als dorre najaersbladen By 't woedend stormgeweld.
O mogt het naberouw de ontheiligers verrassen!
Mogt hun verslagen oog in warme tranen plassen, En zien 't genadelicht!
Ach! hun vervallen geest, gewoon aen 't stof te kleven, Bereikt geen hooger sfeer, begrypt geen ander leven,
En kent geen lykdienstpligt.
Hoe zou des naesten lyk de zielverzakers deren, Die voor zich-zelven zorg noch eerbewys begeren
In 't eeuwig rustgebied?
Begraef hun overschot of laet het onbegraven;
't Zy 't aes van wormen of van hongerige raven:
Dit schaedt hun leven niet.
(*) De cholera.
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
O 't leven, 't vuige lyf, dit wekt hun angstig poogen.
Weg, treurig kerkhof, weg! spaer hun' wellustige oogen De teekens van 't vergaen.
Verlaet uw zeedlyk nut voor stoflyke ydelheden.
Word, heilige aerde, word ligtvaerdiglyk vertreden.
Als markt of wandelbaen.
De gruwel is volbragt. 'k Zie spel- en dansgenuchten En feestbaldadigheên en onbeschofte kluchten
Op d'ouden tempelhof.
'k Zie een onzuiver vee zich legeren, en loeijen Op dien gewyden grond, en walglykheden vloeijen
Op onzer vadren stof!...
Straf de boozen, in uw woede, Naer hun misdaed niet, o Heer!
Zet ter zyde uw geeselroede, Zie meêdoogend op hen neêr.
Dwaelvernuften, volksverblinderen, Godverzakers zyn het, ja;
Maer 't zyn zwakke menschenkinderen:
God, verleen hun boetgenaê.
Wars van 't filosofisch brallen, Dat zy, naer uw heilge wet, Knielend voor uw outer vallen, En zich loutren, in 't gebed, Van het oude zondezwadder.
Styge hun herboren ziel Op de geestelyke ladder, Boven 't ondermaensch gekriel.
Volgen zy de onfeilbre wegen Waer uw eeuwig woord ons leidt;
Voelen zy wat hemelzegen
't Schouwtooneel der graven spreidt.
Het heiligdom, 't ontzaglyk huis des Heeren, Waer de englen met den Hemelvorst verkeeren, En luistren naer den priesterlyken galm En 't stil gebed, en ademen den walm Van 't wierookvat, en zien met liefdelonken De menigte in de aenbidding neergezonken;
Het heiligdom verheft zich treffend, grootsch, Op 't vreedzaem en beweeglyk veld des doods, Waer 't aerdsch gewoel, het draven en het slaven Zyn eindpael vindt te midden van de graven;
Waer ons de tyd, waer ons 't heelal verlaet, Waer de eeuwigheid voor ons ontsloten staet;
Waer de engel ons zal wekken om te ryzen Voor 't oordeel Gods.... O stof tot zalig yzen!
Wat deugdgevoel doet onzen boezem slaen, Terwyl wy dus langs tombe en tempel gaen, Bereid om ons in 't huis van God te wagen, En hem ons hart en offer op te dragen.
Hoog uitzicht van geloof en zieletroost!
Zoodra de dag verschynt aen 't blakend oost, De sluimerplaets der ingeslapen zielen Ziet hier en daer gebogen bidders knielen Voor eenen zerk of voor een nedrig kruis.
't Is alles stil; slechts hoort men 't zacht gesuis
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
Van 't lykgebed dat van hun lippen slibbert En sterft in 't ruim, terwyl 't gebladert bibbert En ritselt, als doorweefd van zielen, naer De hemelkust gevoerd door de englenschaer.
Zie op dit graf, omsluijerd en te midden Van haer lief kroost, die jonge weduw bidden, Opdat de ziel haers aengebeden mans, Den vader van die weesjes, met den krans Der zaligheid in de eeuwigheid moog' pralen.
O blyde hoop! zy zien hem in de zalen Des hemelryks vol luister en geluk.
Zy juichen, zy vergeten hunnen druk.
Hun hart vliegt op tot dezen uitverkoren, Die hen bemint zoo teeder als te voren;
Die hen by God verdedigt en verwacht, Die van omhoog hun zalig tegenlacht....
En zy gaen heen, doorworstlen de onheilvlagen, Den staet tot rust, den hemel tot behagen.
Uitmuntendheid der geestelyke trouw!
Verkwikking put zy uit de bron van rouw.
Ja, 't kerkhof, in den boezem van de steden, Verrykt den schat der christelyke zeden.
't Verzacht de ziel; 't ontzet het trotsch gemoed;
't Beteugelt den ontbonden driftenstoet;
't Bevleugelt hart en geest, en doet hen zweven Naer 't ryk van God en 't onverganklyk leven.
Gezelschap van Jesus.
1846.
Wanneer myn ziel naer redding smacht, Rampzalig in den twyfelnacht
Waerin de wereld zinkt, van 't eeuwig licht geweken;
Wanneer ik me uit dien dwaelnacht beur;
En glimpen van dat licht bespeur,
Waer nog geen heldre zon de nevlen door mag breken, Wanneer ik hoog en hooger vaer,
En eindlyk reine lucht ontwaer;
O vliegend in die hemelklaerte
Met hemelzaligheid, omhels ik 't rotsgevaerte
Wiens voet den afgrond peilt, de helsche magt trotseert, En op wiens hooge kruin de geest van God verkeert.
Op deze rots, op Christus kerk Ryst, Loyola, uw reuzenwerk
Gelyk een wereldbaek in 't algemeene duister;
Dat, zonder jeugd noch ouderdom, Volmaekt uit uwe handen klom,
Met rype levenskracht en vollen lichaemsluister.
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
Drie eeuwen zag het reeds vergaen.
Wat stormen heeft het uitgestaen!
Uwe adelaren die 't omzwieren
Hervormt de lastertael in onverzaedbre gieren, Daer, wondren van geloof, van moed en geestbeleid, Hun magt en heerschappy zich over 't aerdryk spreidt.
Wat vergt men? Dat de dichter draef Op 't slykpad van den wereldslaef?
Dat hy zyn stem vervalsche en met de wolven huile?
Dat hy op 't hoofd van Loyola Het brandmerk der vervloeking sla,
En dan met grooten Sue in zyn triomftent schuile?
Dit mag de tydgeest en de drom Van 't modevierend apendom.
De dichter, dondrend over de eeuwen,
Laet zyn apostelstem door 't kwaed niet overschreeuwen:
Gelyk de waterval die bruist met dubble kracht By berstende onweêrvlaeg en wilde regenjagt.
Doorluchtige orde! vroom gesticht!
Aen u wyd ik myn lofgedicht;
En 't lyde dan uw lot, door 't onregt aengevochten.
Van hier de laffe kinderschroom!
Hier moet gevaren tegen stroom,
Der driften maelstroom, vol sirenen en gedrogten.
Versmaed moet hier de vloekharpy Van haet en nyd en bendparty;
Geschuwd de valsche bakenlichten.
Wy streven door een bui van spot- en lasterschichten, Wy bruisen door het schuim met wapperende vlag, En groeten met gejuich Loyolas strandgezag.
Wy landen. Wat azuren lucht, Met walmen van geen pest bevrucht,
Gezuiverd door den gloed der christenzonneblaking!
De harten vlammen van dat vuer;
Zy zegepralen op natuer,
En ryzen tot den trap der hoogste zielsvolmaking.
Hier is de kweekschool van de jeugd, Het magtig ryk van kunde en deugd.
Hier dryft de geest op serafspennen,
Om God en 't groot heelal, ja, om zich-zelv' te kennen.
Hier heerscht een stalen tucht die 't lichaem vleugels geeft, En teugels aen 't verstand als 't onbezonnen zweeft.
Hier komt in vredezonneschyn, Geweken uit de rampwoestyn,
Niet slechts de pelgrim, op den bedelstaf gebogen;
Maer de opgebeurde welvaertzoon, De luister van altaer en troon,
De trots van rang en ras, en 't schittrend goudvermogen.
Zy komen hier als by een graf Dat kroon verzwelgt en bedelstaf, Om hemelingen weêr te geven.
Zy komen en vergaen in 't louter zieleleven.
Als reuzen staen zy op, gewapend, strydgereed.
Zy gaen: het wereldruim weêrgalmt van hunnen kreet.
Het zyn geen krygers die ontaerd Den aerdbol schudden in hun vaert,
En volkren in hun bloed en gloeijend puin versmoren;
Die, wat hun kling niet nederslaet, In ketens klinken, en het zaed
Der woestheid zaeijen in verlichtings vredevoren:
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
Neen, neen, hun zwaerd is 't reddend kruis;
Hun tael vervangt het bronsgedruisch, Hun menschenliefde, de yzren boeijen.
Zy komen met hun zweet den akker Gods besproeijen, Ontwortlen 't wilde kruid, vernielen het venyn, En 't menschdom roepen uit de diepe dwaelwpestyn.
Als goede herders treden zy Door zonnebrand en stormgety,
Om 't afgedwaelde schaep teêrhertig na te streven.
Zy wagen zich in 't verst gewest, Zy vreezen wolf- noch tygernest,
En offren blygemoed hun rust, hun lust, hun leven.
Apostlen, van den Heiland vol, Omarmen zy den wereldbol, Hier kettren met de rede treffend,
Daer onder 't heidendom 't verlichtend kruis verheffend, Nu in paleizen, dan in stulpen, overal
Als Godsgezanten, ryk aen troost en hemelval.
Het christenwoord op hunne tong Veroudert niet, het vloeit er jong
En levendig van af, en schept met ryke kleuren Verheven beelden; het verspreidt
Een lichtzee waer de geest in weidt;
't Doordringt de rotsen(*)of rammeit ze dat ze scheuren.
Hoor, hoor hen dondren in Euroop, En plettren in zyn vryen loop 't Gedrogt van snoode leer en leven.
Zie, zie hen over zee in wildernissen zweven, Aen armoê, woestaerdy en wreede dieren prys.
Zy spreken: 't aeklig oord verkeert in paradys.
(*) De versteende harten.
't Barbaersch tooneel der slaverny, Die gruwel van de Maetschappy,
Bedroeft hun hart: zy zyn de slaven van de slaven.
Zy leven in hun donkren kuil;
Zy kussen wonde en etterbuil;
Zy vasten, beedlen om de ellendigen te laven.
Waer pest of kryg de roede zwaeit, En doodangst en verwarring zaeit, En moed en hulp en troost doet wyken, Daer zyn zy. Heuvelen van stervenden en lyken Omarmen zy; de dood ontmoet hen overal:
Ze ontrukken hem zyn prooi ten prys van eigen val.
Wat scheelt der vrome heldenschaer Den stryd te kroonen hier of daer?
Verrukt ontwaert ze alom de hemelzegepalmen.
't Zy waer de poolbeer gromt om spys, En snoffelt onder sneeuw en ys;
't Zy waer het leeuwgebrul de ontvlamde lucht doet galmen.
Zy deinst noch siddert; zy behoudt Den eerepost haer toevertrouwd.
En, valt zy, door barbaersche handen
Getroffen of verscheurd door roofzieke ondiertanden, Zy vraegt den naroem niet aen Faem en loftrompet;
Zy vraegt een vreedzaem graf en 't stille lykgebed.
Ach! wydt de wereld eenen traen Aen zulk een leven, zulk vergaen,
Dien dubblen deugdtriomf? Verheft zy eerezuilen?
Vergeefs, vergeefs dien troost gezocht.
De wereld, zeedlyk wangedrogt,
Braekt zwadder op den schild waeronder zy mag schuilen.
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
Zy breekt de dammen van den vloed Die, damloos, haer verzwelgen moet.
Laet af, laet af, gy roekelooze!
Daer huilt de zondestorm, daer plast de schrikbre hooze, Daer wast het woelig meir. Op! wal en weer hersteld!
Maer ach! uw kloekste schans, waer is zy?... Neêrgeveld!...
Hy daegde, ja, die dag van ramp.
De stilte heerschte in 't heilig kamp.
Het had geen stryders meer; zy zworven heen, verbannen.
De boosheid stak haer trotschen kop, Eens neêrgebliksemd, weder op,
En wekte 't sluimrend heir der valsche-leertirannen.
Wat wanorde over 't wereldrond!
Wat puinen waer eens grootheid stond!
Wat godsdienstzuilen, staetskolommen,
Nu wrakken in een zee van christenbloed, beklommen Door Satans geest, die blikt in 't ronde, en juicht en spot, Terwyl de dwalende Eeuw hem eert als eenen God.
Des Heilands ryk zal niet vergaen.
De orkanen doen het vaster staen.
Zyn stryders vallen; maer hun bloed wekt nieuwe helden.
O kroonzon van dit starrenryk!
O heilige orde! uw reuzenlyk
Ryst uit den slaep en scheurt de windsels die 't omknelden.
Daer ryst de feniks uit zyn asch, Weêr christenfeniks als hy was, Verheven, weêrgaloos, bewonderd,
Hier zwevend in 't azuer, daer uit het zwerk gedonderd.
Ik staer hem juichend na, en, stort op my dat zwerk, Geduld, ik ben een zoon dor steeds bestormde Kerk.
Voortgang.
January 1848.
Wy leven in eene eeuw van voortgang, 'k moet 't bekennen.
't Rad van des menschen geest loopt wonderbaer. Wy rennen Op vleuglen van den stoom, en, is het nog op aerd,
VANHECKEbaent eerlang ons wegen hemelwaert.
Intusschen poogen wy de wereld om te keeren.
Weg, oude maetschappy met uw mismaekte kleêren Er gryze pruiken, 't vuer onwaerdig dat ons warmt.
Weg, roomsche slavensleur, die 't rederyk verarmt.
Maek plaets voor 't nieuw fatsoen, dat ras van bokkebaerden, Doortrokken van een geur die vloeit uit vrygeestgaerden, En dringend in hun brein, daer licht wordt. En wat licht, O hemel! - Oude zon,(*)verberg uw aengezicht,
(*) De christelyke leering.
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
Ga slapen of veeleer begraef u, uitgediende;
Verneêr u voor den blik der Eeuw, die helderziende. - Wat zie ik? Versche geestontsteking, hersengas Van brillende arends, dat door 't holgeslepen glas De lucht zoekt, en omhoog als nuchtre zon gestegen, Daer, jonge dagmonarch,(*)de diepstverborgen wegen Des Ongezienen peilt, en hier ons tranendal
Herschept in eenen gaerd van bloemen en vooral Van deugden. Schooner kan geen lustwarande bloeijen.
Ai! ziet dit paradys waer wondre vruchten groeijen.
Hier bloost het appelken dat moeder Eva nam:
Plukt, knabbelt, en wordt goôn! Hier, op dees wilden stam Wast vryheid: grypt maer toe! hoe gulziger genieting, Hoe uitgebreider tak - hoe dieper wortelschieting.
De dolle dweepery, de laffe godsdienstzucht Verkoelen hier, onthaeld op twyfels wintervrucht.
Begeert ge duivelsbrood van 't ongeloof? Hier schiet het Geweldig: eet daervan, de modedwang gebiedt het.
Daernevens loopt de rank van weelde, dartelheid, En wat, zoo ryk aen deugd, zich onbesnoeid verspreidt.
Hier valt de tering ligt. Die van dit alles eten, Herkauwen op een bed van mankop voor 't geweten, En slapen ongestoord, bescherming vergewist Van 't nieuw gezag, den staet, dien grooten ongodist, Dien wettensmeder, vry wat forscher dan voordezen Een dwingland, op den troon gezalfd door 't Opperwezen.
Thans ligt die hoogte en al wat uitstak op den grond.
Een eindloos effen vlak, zie daer het wereldrond.
(*) Als jonge dagmonarch.
't Paleis van 't voorregt, dat met overlast van zuilen Gezeten was op 't hart van pylerlooze kuilen, Verviel, en 't door zyn val bewogen stof en kaf Vervangt het oud gezwaei van scepter en van staf.
Ja, ja, een paradys wordt onze ontheuvelde aerde.
Hoe schittert de eeuwzoon op den molhoop van zyn waerde!
Hy gaet, hy loopt, hy vliegt vooruit; zyn vrye voet Schudt yzer af van dwang en lood van tegenspoed.
Het denken en het doen ontsnappen aller banden.
De vrye handel wenkt de landen tot de landen.
De wereldburgery ontwast heur kinderbroek, En groeit gelyk de boom(*)die, als een kermiskoek, Zyn vrucht aen alleman naer nooddruft zal bedeelen.
'k Zie in verbeelding reeds 't lief schouwspel. Geen tooneelen Van pracht en armoê meer; wel 't wereldoud contrast
Van werkzaemheid die spaert by ledigheid die brast.
Lui, wakker, ieder komt om zyn geregt te plukken.
En die te vadzig is en in het zand blyft hukken,
Die gaep' slechts in de lucht en 't valt hem in den mond.
Gaêrt iemand overschot, 't verkavelt zich terstond.
O schoone vond! triomf van menschenliefde en rede!
U volgt de gulden eeuw, de goede trouw, de vrede.
In dag verkeert de nacht, in mensch verwandelt de aep, De gier in simple duif en Isegrim in schaep.
Wie, die den ouden nacht zag heerschen en verdwynen, Verheft niet die zoo klaer de welvaertzon doen schynen?
Wie vlecht voor lien geen kroon; of liever wie beweegt De roê niet die den rug der haspelaren veegt?
(*) Het communismus.
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
Op u werp ik geen smaed, o volleren! Neen, uw regten Verdedig ik wanneer tirannen u bevechten.
Tirannen? droeg er de aerde ooit snooder, wier geraes Den tuimelgeest ontbindt, u liefkoost, maer eilaes!
U blind slaet met de toorts van valsche volksverlichteren, Verwoesters in 't gewaed van vrye-statenslichteren?
Na 't zwaeijen van hun byl, na 't woeden van hun brand, Wat doen zy? Timmeren op dryvend oeverzand.
Zy wroeten in den grond, bemodderen de vlieten
Die 't ruim met poelgebraek voor bronkristal doorschieten.
En wagen zy omhoog een roekelooze vaert,
't Zyn englen des verderfs die weemlen boven de aerd, Om pestdamp, zielsvenyn en nare donderwolken Te storten op het hoofd der ondergaende volken.
Het staetsroer werkt vergeefs, geslingerd op een meir Waer 't stormen nooit bedaert, de storm van 't driftenheir.
Wat wiel, wat wervelvlaeg van ongestadigheden!
Wat 's morgens groent omhoog ligt 's avonds dor beneden.
De zamenleving ziet haer zedelyken tuin Gelyk een wildernis doorzaeid met hoopen puin.
En zien wy op dit puin een lossen vlinder zwieren, Het is een zoon der Eeuw die daer komt vreugdevieren.
Hy rinkelrooit, hy zwaeit de vaen der wanorde om;
Hy buldert, hy vervloekt en troon en heiligdom;
Hy werpt een handvol stof in 't rond, een handvol rotheid, En roept: ‘Zie daer, o mensch! uw heil, uw ziel, uw Godheid!..’
O treurspel van 't verval der wereld! Schriktooneel Des afgronds, waer de ziel verstikt in 't zingestreel, Waer ieder neêrknielt voor zyn afgod, en Gods tempel Verzuimt, of modder werpt op zyn gewyden drempel!
Wat wilt gy, zwetsend ras, verwaend vrygeestendom?
De wereldheerschappy, en heil en vrede alom? - Eer zou de dolste vlam het wereldruim doorzwieren En niet verzengen, eer de rust uw woelbanieren Zou nadren. Neen, geen rust by gisting, geen bestuer By toomloosheid, geen bloei by godloos blakend vuer.
De volkren, in hun waerde en welvaert, zyn geen vruchten Gesproten uit de koets van vuige zingenuchten,
Ellendig boelbed waer het stof de ziel verkracht, En haren val betaelt met goud en ydle pracht;
Neen, uit dit slavennest ontstaen de geile Phrynen, En wulpschen Epikuers, in lust verzopen, zwynen, En wat zich dompelt in den poel der dierlykheid.
Die wormen! hen verlaet de kracht die 't menschdom leidt Tot licht en hoogte; kracht des hemels, zielsvermogen Dat onder zich den aertstiran houdt neêrgebogen, Den dwingland van het vleesch, met zyn vertrapten stoet Van wellust, hoogmoed, haet en wat in modder wroet;
Daer zich de geest verheft in zyn triomfgelederen
Van deugden, godsvrucht, liefde, onthouding, zelfsvernederen;
Onschatbre zege van des Zaligmakers wet,
Die de aerd heeft omgekeerd, den helschen draek verplet, Den diep vervallen mensch herschapen, hem ontbonden Van 't zwaerste slavenjuk, de kelens van de zonden;
Die 't jammerdal, gevaegd van 't heidensch gruwelnest, Tot voorburg van het ryk des hemels heeft gevest;
Die, zedelyke zon, het levendigst geflonker, Vereeuwigt, wat de tyd verheldere of verdonker', En of een rampwoestyn of lachend eden ziet Waer zy haer licht onthoudt of onbeneveld schiet.
't Is voortgang in dat licht, hoe onverhaest, te stappen.
Daeruit gaen we achteruit, zelfs onder 't wiekenklappen.
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
Aen Heremans.
Juny 1848.
Blieck geeft blyken van dweepery. Het spyt ons dat hy, als weleer
Bilderdyk, wil blyven stil staen in het midden van den allesmedeslependen stroom der volksbeschaving, en dat hy zal omverre geworpen worden.
J.F.J. H
EREMANS,
Taelverbond, 2
edoel, bladz. 149.
Myn waerde Heremans, gezet op 't oordeelvellen, En (peilende den kolk der toekomst) op 't voorspellen;
Gy, een der helden van den luisterlyken sleep Des voortgangs, sta wat stil, en zet uw letterzweep Ter zyde. Ja, geniet een rust van luttel stonden, Gezeten op den blok waeraen ik ben gebonden, En spreek me van den stroom die my verzwelgen moet.
Hy nadert zoo gezwind, terwyl ik, arme bloed,
Niet eens aen 't zwemmen denk. O 't zal my byster varen Te rollen in den schoot dier tuimelende baren,
Versmaed, versmeten als een doode visch, in steê Van om te zwieren met het puik van 't schubbig vee, En, opgetrokken door den hengel van de mode, Te pryken aen 't banket in frissche waterzode,
En vallen in den smaek der eeuw van voortgang (stoom) Die uitroept: ‘Dat is visch! geen beter heeft de stroom.’
Myn waerde Heremans, u gun ik uw vertrouwen In 't eeuwlicht: baed er in, en zwoeg er aen 't herbouwen Der zamenleving. Maer bedenk u nog een wyl,
En leg den troffel neêr: nog ruischt de slopingsbyl;
Het aerdryk davert van den moker der hervorming, Gebeukt op zyn gebergt'. Wat kerk- en troonbestorming!
Wat ondergang! Eilaes! de aloude maetschappy
Bezwykt!... Hervormers, juicht, en roept: ‘De menschis vry!’
Ja, ja, de mensch is vry. Geen dwang- geen slavenketen Omknelt den Scheppingvorst den gorgel en 't geweten.
En dit, reeds overschoon, zou schoon zyn boven wensch, Ontviel hem met de boei te gader de oude mensch.
Of heeft de vrye leer dit wonderstuk voltrokken?
Spreek, zal de looze slang den mensch niet meer verlokken?
Niet meer doen omzien op haer vleijen? Zal hy gaen Met vaste stappen op des levens regte baen
Tot op den hoogen berg der deugden? O! de vryheid Is daer, daer voor de ziel die leeft in Gods nabyheid.
Niet hier, niet aen den voet diens Tabors, waer de ziel Als een slavin verstikt in 't lage stofgekriel.
Daer is verlichting, daer beschaving, daer hervormen Waer 't heillicht englen trekt uit blinde wereldwormen.
Niet hier waer de ydelheid het uiterlyk verguldt, En 't hart laet als een graf, met rot en stank vervuld.
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
Neen, vryheid buiten God is dolle driftontbinding;
Verlichting buiten God, gemoed- en geestverblinding.
Ach! in ons waenwyze eeuw, die 't ware licht vergeet, Verheft zich 't ongeloof, geduchte strafkomeet.
Zy dwaelt in 't nachtgebied, in ordelooze banen;
Zy geeselt met haer roê het bange dal van tranen;
Zy ademt, en 't heelal der zeedlykheid vergaet;
Een heir van driften, een gedrogteuzwerm ontstaet.
De zinzucht regt haer hoofd, hyeen aen 't gulzig azen.
Losbandigheid zwiert om, bachante aen 't beestlyk razen.
Een blinde tuimelgeest beweegt den wereldkloot.
Daerboven, als een storm, zweeft de engel van den dood.
O Heremans, o gy, zoo kalm in 't henenstaren, Hoort gy dat hol gedruisch van opgezwollen baren?
Ziet gy dien wilden vloed daer tuimlen in het ruim?
Verheug u, 't is uw stroom die aenbruist, die zyn schuim Vooruit braekt, om eerlang, gesprongen uit zyn boorden, Te zwalpen om en om in al de wereldoorden,
En om te kantlen, weg te sleuren, onder een
Te mengen 't gansch heelal, tot welzyn van 't gemeen.
Tot welzyn van 't gemeen!... Zoo schallen de eeuwbazuinen.
En wie gelooft ze niet die rondziet? Op de puinen Van 's aerdryks ouden steun, troon, erfdak, Gods altaer, Behaegt zich onze Tyd, vervallen adelaer,
Die ophoudt in den glans des dagmonarchs te varen, Om in 't moerassig dal een dwaellicht na te waren.
O treurig schouwtooneel! elke afgedaelde dag Gaet onder met de star van een verdoofd gezag.
Wat blyft er nog omhoog? Geen stille starrenhemel;
Een onweêrbroeijend zwerk, een vreeslyk wolkgewemel,
Een nacht van aekligheid, van hemelommekeer.
Daer vlamt het bliksemlicht, daer stort de donder neêr.
En 't ondermaensch verblyf, door wanorde overrompeld, Ligt in een oceaen van ramp en rouw gedompeld.
Ziedaer, o Heremans, wat heil my tegenlacht:
't Heil dat eens Noach van den zondvloed heeft verwacht.
Wat zeg ik? Neen, de vloed die d'ouden vader spaerde, Bragt wel verwoesting, maer ook reiniging aen de aerde.
En wat belooft uw stroom, myn lieve lettermaet?
Vernieling van het goed, verspreiding van het kwaed.
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
Aen de eeuw.
November 1848.
Neen, wereldschuddende Eeuw, 'k zal u geen wierook zwaeijen.
Niet my beroert de storm waerin uw drommen draeijen.
Niet my verblindt uw zon, uw demagogisch licht.
Weêrgalme uw nieuwe leer, uw trotsche woerdenholheid;
'k Veracht uw klubgebulk, uw radikaelsche dolheid, En klink u aen de kaek(*)door dit myn geeseldicht.
Wat wilt gy? 't rampendal herscheppen in een eden?
Den wereldling, den worm in serafyn herkneden?
't Heelal bestieren naer des Scheppers raedbesluit?
Eilaes! gy deedt uw proef. Daer staet het fiks te gloren Uw roemryk meesterstuk: wanschapen Babeltoren Waerin 't vrygeestendom zyn droomoraklen uit.
(*) Schandpael.
't Vrygeestendom, die wind, zoo brommend opgestegen, Hy blaest, en 't onweêrzwerk, geslingerd allerwegen, (Gewoel van ongeloof, kerkscheuring, kettery) Barst los en dondert neêr met een verschriklyk braken Van vuile watren, vloed die opzwelt onder 't slaken Van dampen, zedenpest en driftenrazerny.
Wat, opgeblazen Eeuw, wat snoeft ge op uw vermogen?
Ja, kunstig kneedt ge 't stof, gy, door den stoom bewogen;
Gy, door een nieuwe zon, 't ontvlamde gas, bestraeld;
Gy, die de bliksemvonk als luchtbodin doet snellen,(1) En de ark der kennis(2), in een zee van lettervellen, Die vreemde streken vindt, maer vreemde ziekten haelt.
En de Eeuw, die dwaelharpy, gezeild in 't vrye leven, Leeft in orkanen, stoot op klippen, onbedreven
Op 't eindloos ruim dat haer bedwelmt. Zy vaert in 't zog(3) Van vleimeerminnen, of van dolle waterwolven;
Verslindt hun voedsel, schuim en droesem van de golven, En spuwt het rond, veraerd in doodlyk adderspog.
Vergift dat geen serpent zou braken op de drempelen Der huisgezinnen, die onschendbre zedentempelen;
Vergift van godloosheên en gruwlen, helsch venyn;
Dit, vrye drukpers, dit, schandaelmoêr der verlichting, Ontgolft er uwen schoot, der onschuld ter ontstichting, En ach! tot dieper val der aerdsche rampwoestyn.
(1) Electrische telegraef.
(2) De leerzucht.
(3) Zy vaert in 't zog.... Zy volgt vleijende en bedrieglyke leeraers, of razende oproerstokeren;
zy voedt haren geest met hunne schriften, uitschot van de slechte drukpers, en spreidt overal hunne stelsels die zy omwerkt en nog verderfelyker maekt.
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
Gedrogten waer de tyd van eenvlood onder 't schroomen, Hun zwadder ziet men thans den aerdbol overstroomen.
De tydgeest zingt hun lof, de kunst verheft hun beeld, De vryheid heerscht: triomf! Ik hoor den afgrond joelen Van vreugd, gevierden gast in 't disch- en klubkrioelen Van Arouets gebroed en Marats tygerteelt.(*)
En in een gruwelpoel van God- en zielsvergeten
Plompt, dompelt zich onze Eeuw, door 't stormend hart gesmeten In 't laegste lustmoeras gelyk een modderdier.
Zy zwelgt er, nooit verzaed; zy vonkelt uit haer laegte;
Zy vergt van 't wereldrond het boeten van haer graegte, En zet het wereldrond in haer onbluschbaer vier.
Almagtige! is 't uw arm die, om haer godloos blaffen En stofafgodery, haer, slykslavin, wil straffen?
'k Zie by den stoftriomf ellende, naekt gebrek.
'k Zie bezigheid, bestaen den armen werkman falen, Den hongersnood, den dood in veld en steden dwalen, En azen, hol van blik, op hoopen mest en drek!...
En 't ongeduld spat uit in raedloos onderwinden, In stelsels, razerny van maetschappelyke ontzinden.
Verdwyn altaer en troon en krygsmagt! Thans beveelt Het oppermagtig volk. 't Verzint gemeenebesten, Van eigendom, gezin, dien roof, die statenpesten, Gezuiverd; vry, gelyk, verbroederd, onverdeeld.
En regt- en pligtbesef is uit elks hart verbannen.
De wet is de overmagt, de gril van woeltirannen.
(*) Sommige klubsen te Parys vergenoegen zich niet met het geroep: vive Robespierre! vive Marat! vive la terreur! Zy bulderen nog: vive l'enfer!
't Gemeen houdt open school van oproer, ommekeer.
Alom ontstaet een geest van wanorde, euvelplegen.
De burgeroorlog woedt, de schrik heerscht allerwegen.
De wankle maetschappy heeft band noch bodem meer.
Wat hoor ik? Een gedruisch van troonen die bezwyken.
Een valgedonder van gescheurde koninkryken.
Den jammerkreet van troontrawanten die vergaen.
Een razend vloekverbond, een rot van onverlaten Dryft op een wervelkolk de ontmaste kiel der staten, En martelt die aen roer of riem de handen slaen.
Wat zie ik, groote God! het Vatikaen besprongen, Moorddadig helgespuis in 't heilig hof gedrongen, D' apostelyken stoel gewenteld in het bloed;
Den Vader van zyn volk in 't midden van zyn kinderen Geperst, als in een drang van vaderbloed-verslinderen, En onder vreemde lucht om redding heengespoed!
O vlieden wy dien poel van woest en godloos razen, Myn ziel, en laet er de Eeuw in leven en verdwazen.
Ja, blinde tuimelgeest, leef in uw chaosnacht,
Als schepper van het licht bewierookt door uw slaven.
U, schepper van 't verderf en veinzer van 't beschaven, U wyde ik aen den doem, den vloek van 't nageslacht.
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
Iets over het misbruik der vrye drukpers.
(*)1849.
Wat zeg ik thans van d'afgod dezer dagen, De drukpers, bron van opnoembre plagen?
BILDERDYK (naer Cowper).
Terwyl de wereld, moê van de oude zamenleving, Zich omkeert, en verwekt een schriklyke aerdebeving;
Terwyl de standaerd der vernieling, roode lomp,
Zwiert rond den aerdbol, rond dien woesten mengelklomp;
Terwyl elk ryk, om hulp in 't doodsgevaer te vinden, Een raedmarkt opent voor al 't volk, voor al de winden;
U, Neerlands waerdig kroost, u, vorsten van 't verstand, Vereenigt hier in raed 't belang van 't vaderland.
Wat wilt gy? D'ouden stam van Nederland verjongen, Verdryven 't sluimervocht hem lang in 't brein gedrongen, Hem deelgenoot doen zyn in 't werkend eeuwgedrang, En in den luister van verhoogden volkenrang.
(*) Dit stuk maekt deel van de handelingen van het nederlandsch Congres, gehouden te Gent in het jaer 1849.
Dit wilt gy. Zy die wil verheerlykt door uw werken!
Maer hachlyk is de taek en zedelyken sterken
Slechts toevertrouwd. Zy geldt het kostbaer geestlyk brood.
En wie bereidt het, wat verheven werkgenoot?
Geroepen zyn er veel, maer weinig uitverkoren,
Ja, weinig. 't Eischt een gloed van deugd, een zuiver gloren Van 't redelicht, een schat van wysheid, opgedaen
Op akkervelden waer al onkruid is vergaen,
Waer 't zweet, gemengeld met den dauw van Gods genade, Steeds vloeit, en leven schaft den goeden zielezade.
Ziedaer den eisch der spys die hart en oordeel voedt.
Wees engel, hemelval verzade 's volks gemoed.
Of wee u, wereldling, vermeetlen ongewyde, Die spyzigt als de slang die God vermaledyde!
Ach! Edens kennisboom is 't al te treffend beeld Van 't letterooft der Eeuw dat zoo bedrieglyk streelt.
Ook thans is 't: ‘Eet daervan, en gy zult goden wezen.’
En 't onverzaed heelal wil alles alles lezen Dat groent op dezen boom. Wat wilde letlergaerd!
Verbeelding holt er in gelyk een toomloos paerd, En sleept in 't doolgebied de rede die, betooverd Door vrygeest, vrygevoel, gevleid en loos veroverd Door hoovaerdy, daer leert trotseren Gods gebod, En zoeken 's levens doel en heil in 't zingenot.
Myn vrienden, heb ik ooit, door valschen smaek bedorven, Dien doolhof van 't verstand bewondrend omgezworven, 'k Verliet hem dra, te loor gesteld en dwalensmoê.
Voorwaer, geen cherubin met felle geeselroê Was noodig om my uit dit paradys te jagen.
Myn walg van 't loos venyn, myn haet voor Satans lagen,
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
Ziedaer de zweepen die my noopten, die my nog Doen vlugten, en my wraek doen roepen op 't bedrog.
Men vorder thans van my geen feest- en vreugdeklanken.
Neen, donder myn gedicht, en schiet het toornespranken!
'k Zing 't misbruik, 't alverderf der vrye pen en pers.
Die haer begunstigt vliê, of voel myn geeselvers!
Verleidend slangenpaer! Waerom heeft haer de morgen Van haer geboorte niet in hare wieg zien worgen,
Niet aen een molensteen zien binden, en de twee Schandalen domplen in het diepste van de zee?
Eilaes! zy zyn gegroeid, zy zyn vermenigvuldigd
Als 't duinzand. Haer geslacht heeft aenzien, wordt gehuldigd Als de afkomst van het licht, voor welker morgenrood De nacht, de lange nacht van dwang en dwaesheid vlood.
Ach! zwavelvonken die in koolspelonken spelen, Slechts brand verspreiden zy. Wat zonnekindren! Velen Was onlangs nog de school een eng gevangenhuis.
Nu zwieren ze in het ruim en tieren ze in 't gedruisch Der wereld, waer zy niets dan hun verwaendheid hebben.
Waer, domme vliegen, ze in verleidings spinnewebben Gewikkeld zyn; de deugd, het ware licht versmaên, En zoeken met de pen een jammerlyk bestaen.
Wat monster, eindloos breed, en met ontelbre muilen, Verheft zich? Onverpoosd en aeklig is zyn huilen Naer aes, bedorven aes; het goede baert hem walg.
Een heir van spyzers krielt en vult zyn hollen balg Met opgeraepten kost: afschuwelyke pryen Van geilheid, godloosheid; verschuerde razernyen Van laster, afgunst, haet; vergald zoïlenbloed;
Geborsten paddetrots en kruipend vleigebroed.
Maer wat het monster graegst verzwelgt, het zyn de zaden Van ongebondenheid, gezag- en tuchtversmaden,
Vervloekten burgerkryg die troon en hoogen rang Bestormt, 't rampzalig volk tot dieper' ondergang.
Tot berstens opgepropt, braekt 't ondier allerwegen Zyn gruwlen, zyn verderf gelyk een zondvloedregen.
De wysheid wil 't gedrogt doen buigen onder 't juk.
Maer de eeuwgeest roept: laet af! leev', leev' de vrye druk!
En 't monster leeft, ja, 't leeft, al spuwt het de ingewanden Der hel uit over de aerd, al doet het driften branden
Wier alverterend vuer door heel de wereld weidt, Verrader die vermoordt terwyl hy lacht en vliedt.
Zal 't regt het wanbedryf diens onverlaets gehengen?
Ja, hy betaelt zyn regt om zielen om te brengen:
Hy heeft patent. Ook zie hoe zyn bedryf gedyt:
't Heelal omringt en ruimt zyn kraem van akonyt.
En, oogst hy niet genoeg op zyn verpesten akker, Hy nadert tot den grond van zynen neringmakker.
Wat doet hy? koopt hy vrucht? Neen, lettercommunist Ontvreemdt hy zynen buer hetgeen hy, boekdief, mist.
Hy dryft er handel meê gelyk met eigen waren.
Vergiftiger en dief, dit wekt hem geen bezwaren.
Hy reist, hy gaet en staet met hoogen fieren kop.
Hy dringt zyn droogery en elixiren op.
En zyn ze aen deur en poort niet gretig aengetrokken, Hy weet op markt en straet de koopers aen te lokken.
Hy praelt in open koets met trommel en trompet.
Hy heeft een hansworst en een redenaer: ‘Hy redt
Het lydend menschdom voor een niet, voor zyn verschotjes.’
Hy stort een hagelvlaeg van pakjes, fleschjes, potjes
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
Op 't ligtgeloovig volk, dat zynen buidel schudt, Naer huis gaet met vergift, en hy met levensnut.
Wat dunkt u, vrienden, van dit hemeltergend schennen Van 't letterheiligdom, waer godvergeten pennen
By zwermen krielen, waer de handelrazerny In zetelt als godes en vlamt als roofharpy, Waer veile zangsters, in besmette modestoelen, Met tuimelgeesten, ja, met helgedrogten boelen?
Is dit een zangberg, dit, een hemelsch lustprieel?
Neen, 't is een gruwelpoel, een walglyk helbordeel.
Wat onbeschaemde slemp! Wat overdaed! Wat leven!
Wat menigt, dronken zwerm, zie 'k door elkander zweven!
Daer wemelt, onder 't kloek, 't bevallig zwak geslacht;
Daer, onder 's levens oogst, de sneeuw, de lentepracht.
Men watertant naer 't vocht dat in den beker vonkelt, Bedwelmend door zyn geur die in de hersens kronkelt, Ontzielend door een drop, gedaeld in 't ingewand.
Men grypt den giftbokael, hy zwiert van hand tot hand.
Elk drinkt, de levensvreugd blinkt uit op aller wangen.
Maer de arme ziel, eilaes! zy heeft den dood ontvangen!
En 't brein, het duizlend brein, wat wordt het in dat bad Van razende ydelheid? Een danaïdenvat,
Gedoemd om onverpoosd te drinken en te druipen;
Een immer dorre spons, gewrongen onder 't zuipen.
En 't is met zulk een drank dat de Eeuw haer kindren laeft, En waent dat ze op den weg van licht en voortgang draeft?
God! heeft zy met de deugd het oordeel afgezworen?
Verheven liefde en zorg voor eigen bloed verloren?
Is 't aengebeden kind dat kostbaer pand niet meer, Waer vader, moeder voor verantwoordt aen den Heer?
Verdient het onbewaekt te vallen in de netten
Der boosheid die 't beloert? Verdient het helsche smetten Op 't wit en zuiver kleed der lieve onnoozelheid?
Ach! beter ware 't lam ter slagtbank heengeleid!
Waer, in die zamelplaets van buitenspoorigheden, In die begraefspelonk van deugden, goede zeden, Waer, vrienden, waer gezocht naer 't ongemeen kleinood, Het onbedorven, gaef en voedzaem geestlyk brood?
Ik schuw den beemd niet waer de geest Van onze vaderen In huppelt, gul en goed. Hun vrucht, uw letterbladeren, Indien er wysheid nog wat netelkens uit leest,
Zyn voedsel voor het hart en manna voor den geest.
Neen, 'k vrees den overvloed geoogst op wolvenweiden:
De gruwlen van 't verstand, de zeden waer een heiden Van siddert, de oproerleer, het godloos eeuwbestaen, Al wat altaer en troon, de wereld om wil slaen.
Ja, 'k vrees dien overvloed, uitheemschen lettergaerden Ontsprongen, wilden stroom die bruist om onze haerden, Die ze invreet, ondermynt en, zonder hoogen wal, Ons vaderland, ons heil, ons al verzwelgen zal.
Op, Nederlanders, op! Dien stroom een hinderketen, Een dam van haet en walg voor bed en borst gesmeten!
Gereinigd onze lucht, gezuiverd onzen grond, Geoogst een lettervrucht zoo ryklyk als gezond!
Het volk gespyzigd met het goede graen van christen;
Niet met het appelzuer van staet- en stedetwisten, Niet met den paddestoel van 't doodend ongeloof, Noch 't goud- en gloriedorst-verhittend letterloof.
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
Rampzalig aerdryk, dat zyn deugd- en heilverkranken, Zyn nakend ondergaen dit voedsel heeft te danken!
Strale een gematigd licht, geen felle zonnegloed,
Op 't schepsel dat in 't zweet zyn broodkorst weeken moet.
Bestiere een wyze toom de onstuimigheid der zinnen.
Het ken zyn waerde en regt, het leer zyn pligt beminnen.
't Geniete en geev' zyn deel als lid der maetschappy, En ga, volmaekt, uit de aerdsche in 's hemels burgery.
Myn vrienden, danke, o dank' de wereld u dien zegen!
De ellendige! zy doolt. O toont haer de uitkomstwegen.
Zoo zult gy waerdig zyn, o vorsten van 't verstand, Uw dierbaer tydelyk en 't eeuwig Vaderland.
Een slecht boek beschouwd als een verleider.
1849.
Die God stak naer de kroon en streek de trotsche vlag, Hy levert thans der aerde een onverpoosden slag.
Hier zoo doortrapt als eens verwaend ter hemelzale, Strydt Satan met de pen opdat hy zegeprale.
Geen morgen of hy brengt een boekdeel in het licht, Een versche prozabloem, een parel van gedicht.
Wat geur van fyn gevoel! Wat rykdom van gedachten!
Hoe keurig ingekleed! Hy rept geen duivelschachten, De slimme fielt. O neen, 't zyn pennen van een zwaen, Die, kleeft er in 't geheim de helsche modder aen, Toch voorkomt zoo gekuischt, zoo net, als overkleedde Haer 't wit en geurig dons der lieve zwaen van Lede.
Hem klinkt de loftrompet uit elken wereldhoek.
De wereld leest, verslindt het zielsverleidend boek.
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
De jongheid gaet er mede aen tafel, op haer sponde, De klerk op zyn kantoor, de reiziger op ronde.
Ja, 't meesterstuk verzelt den wandelenden jood,
En stort een stroom van goud in 's boekverkoopers schoot.
En Satan, en de man die 't letterwonder baerde, Wat wordt hy? O! de held, het troetelkind der aerde.
Men regt hem beelden op, hy prykt in cel en zael, En elke dag hem een dag van zegeprael.
O moeder, die uw telg laet boek by boek verslinden, Onttrekt gy haer uw zorg? Verstokt gy? Neen, u binden De banden der natuer nog aen uw dochters hart:
Haer vreugd is uwe vreugd, haer smart is uwe smart.
Gy wilt die frissche bloem doen geuren in de wereld.
Daer staet zy opgetooid, met uw sieraed bepereld.
Uw aenblik volgt haer als de zonnebloem de zon.
Gy ziet, gy weert, gy wraekt al wat haer hindren kon, Een vliegje, een stofje, een niet. Verblinde! zie wat nader.
Daer ryst een loos gedrogt, daer ryst een zielsverrader Voor de oogen van uw spruit. Zie hoe ze zacht ontroert, Terwyl hy heimlyk streelt en haer de rede voert.
Zy drinkt zyn lessen in, zyn honigvolle logen, Zyn zede- en godloosheid als zuivre nektartogen.
Verblinde! red uw kind, verniel den onverlaet!
Of wee u die verwylt! uw liefdepand vergaet.
Gy spaert hem: 't is een boek. Ja, boek, onnoozle moeder;
Maer menger van vergift, vermomde hellevoeder.
Wat doen wy?
Aen de vlaemsche taelbeoefenaers.
1843.
Voorvaderlyke geest, gezag van beter tyden, Zal uw verryzenis ons nimmermeer verblyden?
Wat ligt gy diep vertrapt door dolle bastaerdy!
Ach! trof die pest alleen verkankerde gemoederen.
Maer broed ren, waer de broederen,
Zyn, blyven de onze rein! dit heil betrachten 't wy?
O wy, bestryders der ontaerding, taeltrawanten, Geroepen om de deugd der vadren voort te planten, Wat doen wy, starend op dit dierbaer erfkleinood?
Vol eerbied knielen? God om onzen oorsprong zegenen?
En, broeders, ons bejegenen
Met vriendschap en den eed van trouwheid tot den dood?
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
Ach! de onbestendigheid, de zwaei der aerdsche dingen Keert ook gezichten om in onze letterkringen.
't Vuer dat ons hart verhief wanneer, als uit een graf, De bleeke tael verrees om ras omhoog te pronken,
Schiet flauw en flauwer vonken;
En, dalen wy nog niet tot broederafgunst af, -
Wy zweven ook niet meer in de oppersfeer van weelde, Waer onze letterjeugd zoo liefdevol in speelde.
De vlaemsche gulheid wykt voor een verkeerden trek Tot styve statigheid en afgezonderd ryzen.
Reeds met vermaek bewyzen
Wy onzen kunstgenoot zyn zwakheid en gebrek.
Wy offren aen den Trots, dien blinden afgod, binnen Ons hart bewierookt door 't verleidend zelfbeminnen.
't Eenparig taelpleit zwygt, men loopt uit een, men schiet Den eigenroem toe, roem die slechts om 't nuttigst leven
't Vernuft kan tegenzweven:
Wy willen graen van 't zaed dat nauwlyks groente biedt.
Wy willen naem en faem, doch slachten 't boomgebladert, Sieraed zoo lang de stam het aen zyn kruin vergadert;
Maer ongemerkt, vertreên, wanneer het zich verspreidt In 't uitgestrekte veld: men ziet het haest verzwinden,
Ligt speeltuig van de winden,
Vereeuwigd zinnebeeld van de ongestadigheid.
Wy haken hemelwaerts als jeugdige adelaren, En wagen ons omhoog, der luchtbaen onervaren.
Wy zwerven duizlig om in 't onafmeetbre ruim,
En achten het gering de gidsen na te streven Die in de hoogte leven:
Wy achten voor genie onze ydle dichterluim.
Ziet gy dien jongen maet verwaend en opgezwollen?
Hy schryft; verbeelding, smaek en oordeel suizebollen En vallen; hy holt voort, hy vonkelt, hy verslindt
Den afstand; vruchtloos praelt de rykdom langs zyn wegen;
Geen aenzien houdt hem tegen:
Hy springt met reuzen om als niet een stoeyend kind.
Zoo, Vondel, Bilderdyk, zoo zag ik u versmaden Door dwergen, dwergen nog na 't lezen van uw bladen!
Ontzinde schitterzucht, getergd by hooger pracht;
Die graeg den dagmonarch in 't slyk zag nedervallen, Om boven hem te brallen,
En, ach! die 't zaed van 't goede in 't jong gemoed versmacht.
Laet, makkers, laet die dryft uw' boezem niet ontvonken.
Ons past de zedigheid, geen meesterachtig pronken.
Wy hebben 't jeugdig sap, het groen, het bloesemwaes;
Maer 't snoeimes is geneigd er wakker door te zwieren.
Zelfs onder 't kwistig tieren
Verwringt zich ons plantsoen naer 't draeijend windgeblaes.
Wy bouwen 't letterhof, 's lands edelste eerekroone;
Maer kloek- en keurigheid, het ware en eeuwig schoone Verzuimen wy voor 't losse en ligte, 't zwak der Eeuw.
We omhelzen onze tael; maer 't ruwste taelverkrachten, En 't schuwste lesverachten
Ontspringen pen en pers met dol romangeschreeuw.
Francis Jozef Blieck, Mengelpoezy. Deel 2
We aenbidden 't vaderland; maer 't anker van zyn hoede Waer schuilt het? O de hulk, gezweept door de onweêrwoede, Dreigt rampspoed. Zedeleer, verheven godsdienstgeest, Waer schuilt gy? Leent gy ons uw vleugelen, of plassen
Wy in de pestmoerassen,
Waer de Eeuw in nederplompt, verstoflykt en verbeest?
Wy aerzlen.... Broeders, waekt, 't verderf woelt om ons henen Gelyk een zee; een stap nog en wy zyn verdwenen.
Op! 't hart omhoog gevoerd; 't verborgen in den schoot Der hemelwysheid! Weg, de valsche wysgeervonden,
De leer der helsche monden,
Die 't leven van de kunst en 't eeuwig leven doodt.
Op, zuilen van het Ryk! op, vrome landgezinden!
Dat die het hoogst verheft geen hoon voor loon moog vinden.
Vereenige ons een band waer 't hart als lustgenoot In treedt, de zorg verligt en wekt van lieverlede
De broedermin en vrede.
Welaen, malkaêr omhelsd en ons geluk vergroot!
