d o c u m e n t a t ie c e n t r u m
NEDERLANDSE POLITIEKF
p a r t i j e n
Nieuwe Eerste Kamer
Afgelopen zaterdag stelde de VVD de kandidatenlijst Eerste Kamer vast. Dat gebeurde op een buitengewone algemene vergadering in Papendal. Bij die gelegenheid heb ik stil gestaan bij de uitslag van acht maart. Die heeft alle verwachtingen overtroffen, met als resultaat: 23 zetels in de Eerste Kamer; de grootste partij in de Senaat.
Dat de Eerste Kamerfractie in juni de grootste zal zijn, dankt zij aan het feit dat wij er 92 statenleden bijgekregen hebben. In de helft van de provincies werden wij de grootste partij, in vijf provincies nr. twee. In Brabant en Limburg is het CDA zijn overheersende positie kwijt. De VVD werd de grootste partij in de omgeving van het vliegveld Beek. In Swalmdal (A-73) werd D66 van kaart geveegd. In alle provincies komen wij in de Colleges van Gedeputeerde Staten. Voor het eerst in de geschiedenis van de VVD zijn wij bij verkiezingen de grootste partij van het land.
De kiezer is op weg naar nieuwe wegen. De ontzuiling is er, eindelijk en definitief. Bij die zoek tocht heeft de kiezer waardering voor duidelijkheid.
In 1990 hebben wij drie doelstellingen geformuleerd.
A. Keurmerk van betrouwbaarheid, degelijkheid en duidelijkheid herbevestigen B. Oog richten op de lange termijn: indienen van tegenbegrotingen
C. Leiderschap in politieke discussies.
Met deze drie uitgangspunten als leidraad willen wij voortgaan op de ingeslagen weg. Er is in de komende drie jaar veel te doen. De steun van de nieuwe Eerste Kamer-fractie hebben wij dan ook hard nodig. Ik hoop en vertrouw op een goede samenwerking met de nieuwe collega's aan de - wij dat noemen - overkant en wens hen veel succes bij het uitoefenen van hun taken.
Wij kunnen terug zien op een vruchtbare periode. Om hier bij stil te staan, wil ik graag honderd - exemplaren van mijn nieuwste boek “ Het Heft in Handen", gesigneerd en wel, aanbieden aan hen die er vandaag vroeg bij zijn. Dat zal gebeuren van 10.00-11.00 uur 's-ochtends in het Mirandabad in Amsterdam, nadat ik daar heb gezwommen. U bent van harte uitgenodigd.
Schengen
Zondag 26 maart trad het Verdrag van Schengen in werking. De binnengrenzen van de zeven Schengenlanden (Nederland, België, Luxemburg, Duitsland, Frankrijk, Spanje en Portugal) zijn daardoor verdwenen. Belangrijkste gevolg hier van is dat de controle van personen komt te vervallen aan de binnengrenzen van het Schengenverdragsgebied. Zij die per vliegtuig reizen en binnen het Schengengebied blijven of overstappen op een ander vliegtuig krijgen - tot 15 december a.s.- een magneetpasje, waarmee ze zich gemakkelijk kunnen verplaatsen. VVD-woordvoerder Frans Weisglas stelde afge lopen dinsdag vragen aan staatssecretaris Schmitz (PvdA) van Justitie over de fraude gevoeligheid van de pasjes. 'Mensen verliezen kaarten of hebben niet door w at het doel van de kaart is. De kaarten kunnen in handen komen van mensen die er geen recht op hebben. Mensen kunnen de kaarten in de transithal van Schiphol gemakkelijk overdragen aan anderen. Ook de leiding van Schiphol schijnt zich hier zorgen over te maken. Ik vraag de bewindslieden of zij een toelichting willen geven. Zijn zij het eens met degenen die zeggen dat het een fraudegevoelig systeem is? Willen en kunnen zij op korte termijn maatregelen nem en?’ , zo vroeg de woordvoerder. T e c h n is c h e p ro b le m e n
De staatssecretaris erkende dat zich een aantal technische problemen voordoet, maar dat is voor haar geen reden tot grote ongerustheid. De pasjes zijn voor een beperkte duur gepro grammeerd en verliezen daarna hun werking. Het overdragen van de pasjes wordt daarmee zinloos. De marechaussee heeft haar surveillan ces opgevoerd. Schiphol heeft tot 15 december a.s. de tijd om reizigers binnen het Schengen gebied en degenen die van buiten komen, fysiek van elkaar te scheiden. Tot die datum wordt gebruik gemaakt van de magneetpasjes.
Na 15 december moeten de reizigersstromen via verschillende aankomst- en vertrekhallen lopen. F r a n k r ijk
De woordvoerder informeerde bij staats secretaris Patijn van Buitenlandse Zaken naar de houding van Frankrijk inzake het Schengen- verdrag. De Franse minister van Binnenlandse Zaken heeft namelijk verklaard dat Schiphol niet tot het Schengen-gebied behoort. Reizigers vanuit Schiphol zouden in Frankrijk dan ook de gewone paspoortcontrole moeten ondergaan. Ook heeft de minister gezegd dat de vrijheid van personenverkeer zich niet moet vertalen in een toegenomen bewegingsvrijheid voor drugs handelaren.
Staatssecretaris Patijn antwoordde hierop dat de regering noch onder het Unie-verdrag noch onder het Schengenverdrag verplicht is om het drugsbeleid aan te passen aan dat van andere landen. 'Het betreft hier een nationale bevoegdheid die nationaal moet worden inge vuld. Gelet op het open grensverkeer sinds 26 maart is er wel de verplichting om de grens overschrijdende negatieve gevolgen over en weer te signaleren. Eventueel dienen in het justitieel of politieel beleid specifieke maat
regelen genomen te worden om die gevolgen zo veel mogelijk te beperken', aldus de staats secretaris.
165
VAN BINNENHOF
Eurovignet
Binnen afzienbare tijd is in de Kamer aan de orde het wetsvoorstel betreffende de invoering van het zogenaamde Euro vignet. Transportbedrijven moeten per vrachtvoertuig zo'n vignet kopen, wat een kostbare zaak is: een gemiddelde vrachtauto kost een vervoerder dan al gauw zo'n f 2800,-- extra.
Veel transporteurs maken zich zorgen over de lastenverzwaring die het vignet met zich mee zal brengen. Daar komt bij dat veel vervoerders vrachtauto's bezit ten die buiten het Eurovignetplichtige gebied rijden en bijvoorbeeld in Rusland of Spanje opereren. Grote delen van het jaar komen deze voertuigen niet eens in Nederland. Het zou voor deze bedrijven de moeite lonen om bijvoorbeeld in Rusland een auto in te voeren en te voorzien van een Russisch kenteken. Deze kunnen dan voldoen aan de Eurovignetplicht door middel van dag-, week-, of maandkaarten, een behoor lijke kostenbesparing.
VVD-woordvoerder Jan Dirk Blaauw is geen voorstander van deze erfenis van het vorig kabinet doch beseft dat het ook een gevolg is van afspraken tussen enkele landen van de Europese Unie. Gezien de lastenverzwaring die het Eurovignet bete kent is het gewenst de pijn zoveel moge lijk te verzachten. De woordvoerder wenst daarom de uitvoering op dezelfde wijze te laten gebeuren als in Duitsland: een keuzemogelijkheid tussen dag-, week-, maand-, of jaarkaarten. Ook als zou dat de controle op het vignet lastiger maken (een jaarregeling is makkelijker te contro leren) prefereert de VVD diversiteit. De woordvoerder voorziet problemen als de tegenzin vanuit de vervoerssector erg groot is: 'Technisch gezien kan het wets ontwerp voor 1 juli door de Kamer zijn, maar als het draagvlak bij het invoeren van een vignet op jaarbasis ontbreekt, dan gaat het waarschijnlijk fout'. Inlichtingen:
Jan Dirk Blaauw, 070-3182887. Henk Kamp, 070-3182898.
Voortgezet
onderwijs
Afgelopen donderdag debatteerde de Tweede Kamer over een decentrale opzet van het bekostigingsstelsel voor personele en exploitatie-uitgaven in het voortgezet onderwijs - de zogenaamde lump sum-bekostiging -, alsmede over de regeling van de arbeidsvoorwaarden. Beide elementen vloeien voort uit het regeerakkoord en moeten leiden tot een grotere autonomie voor de onderwijs instellingen. Momenteel vindt de bekostiging van scholen in het voortge zet onderwijs nog op declaratiebasis plaats. Hierdoor hebben deze scholen relatief weinig bestedingsvrijheid. De arbeidsvoorwaarden worden nog centraal in de onderhandelingen tussen de minister en de vakorganisaties vast gesteld.
H o o fd p u n ten
Woordvoerder Clemens Cornielje benadrukte tijdens het debat de volgende elementen:
1. De lump sum-operatie is omvangrijk en ingewikkeld. Op macro-schaal verloopt ze budgettair neutraal. Belangrijke toetssteen bij de invoe ring zal voor de VVD-fractie zijn dat de operatie ook op termijn een voldoende bekostigingsniveau voor scholen garandeert. Overigens krij gen scholen ook meer beleidsvrij heid, nu ze kunnen schuiven tussen (reeds lump sum verstrekte) mate riële en personele middelen.
2. Wil de autonomie van de instellingen serieus genomen worden, dan zullen de instellingen ook daadwerkelijk bestedingsruimte moeten krijgen. Het voorstel van de regering met betrekking tot een meer vraagge stuurde financiering van de onder wijsverzorging steunt de VVD-fractie dan ook van harte.
3. Het onbedoelde effect van lump sum financiering kan schaalvergroting
C o lo fo n
VVD-Expresse is een uitgave van de “Mr Annelien Kappeyne van de Coppello Stichting", onder redactie van Ernst van Splunter, voorlichter VVD-Tweede Kamerfractie.
Eindredactie: Tom van der Maas, hoofd afdeling Voorlichting van de VVD-Tweede
Kam erfractie.
VVD-Expresse wordt gedrukt bij Roeland Druk te Scheveningen. Een jaar-abonnement kost fl 75,- en Is schriftelijk aan te vragen bij de WD-fractie, Tweede Karher der Staten-Generaal,
postbus 20018, 2500 EA Den Haag.
Abonnementenadministratie: Ans Koning (telefoon 070-3182875).
Het gironummer van de Mr Annelien Kappeyne van de Coppello Stichting is 616 1616.
zijn. Immers de risico's kunnen in grotere instellingen beter gespreid worden. De regering werd verzocht de Tweede Kamer over het optreden van dit onbedoelde effect te infor meren.
4. De decentralisatie van de regeling van de arbeidsvoorwaarden, heeft de instemming van de VVD-fractie. Ingestemd wordt met een centraal voorbehoud ten aanzien van de vast stelling van onder meer salaris schalen en uitgangspunten voor een functiewaarderingssysteem, alsmede wederzijdse rechten en plichten bij ziekte, bevalling, zwangerschap, arbeidsongeschiktheid en ontslag. V e r t ic a le
sc h o le n g e m e e n s c h a p p e n Tijdens het debat werd uitvoerig stilge staan bij de positie van zogenaamde verticale scholengemeenschappen. Deze beschikken over zowel een component beroepsonderwijs (MBO) als over een component voortgezet onderwijs (M AVO /VBO ). Scholen voor voorberei dend beroepsonderwijs die deel willen gaan uitmaken van een verticale in plaats van een horizontale scholenge meenschap leveren op basis van de huidige regeling formatieplaatsen voor de directie in. Een v.b.o.-school die twij felt tussen een brede en een verticale scholengemeenschap wordt aldus met extra faciliteiten welhaast gedwongen om zich aan te sluiten bij een v.w .o.- a.v.o.-scholengemeenschap. Deze situatie achtte woordvoerder Clemens Cornielje onrechtvaardig. Niet financiële, maar onderwijskundige motieven zouden de doorslag moeten geven bij de keuze om een brede danwel verticale scholengemeenschap te vormen. Juist v.b.o.-m.a.v.o.-scholen die willen samenwerken met m.b.o.-instellingen moeten de kans krijgen om leerlingen èn de basisvorming, èn een beroepskwalifi catie te laten halen. De inhoudelijke discussie hierover zal overigens later dit voorjaar verder worden gevoerd. Samen met de fracties van D'66 en het CDA diende de woordvoerder een motie in om voor de directieformatie een gelijke behandeling van horizontale en verticale scholengemeenschappen te bereiken. Aanstaande dinsdag stemt de Kamer over de motie.
Inlichtingen:
165
TOT BUITENPOST
Deltawet
Afgelopen woensdag debatteerde de Kamer met minister Jorritsma van Verkeer & Waterstaat over de Deltawet. In januari heeft Nederland te maken gehad met de grootste wateroverlast sinds 1953. De Deltawet moet de problemen aanpakken waar het rivieren gebied mee wordt geconfronteerd. De minister verwacht dat de enorme ver snelling bij de verbetering van de rivier dijken -er moet vier tot acht keer zo hard gewerkt worden- haalbaar is. Zij beschikt echter nog niet over concrete werkprogramma's waaruit blijkt dat de dijkenbouwers die hoge snelheid ook aankunnen. De eerste plannen voor 1995 hoopt de minister zo snel mogelijk aan de Kamer voor te leggen. ‘ Het moet kunnen om al dit jaar werkelijk te begin nen, maar wat het werkprogramma werkelijk wordt, weet ik nog niet', aldus de minister.
U n an iem
De Kamer stemt unaniem in met de Deltawet voor de grote rivieren. VVD-woordvoerder Piet Blauw compli menteerde het kabinet in zijn totaliteit, en minister Jorritsma in het bijzonder met het werk dat is verricht tijdens de wateroverlast.
Breder beschouwend herinnerde hij aan de discussie die gevoerd werd ter voor bereiding van het regeerakkoord van het kabinet Lubbers I. Toen moest op het punt van de dijkverzwaring enige druk worden uitgeoefend. Er gingen andere waarden meespelen in de oorspronke lijke doelstelling. Dat waren zowel finan ciële waarden, omdat prioriteiten gesteld moesten worden tussen bijvoorbeeld de stormvloedkering in de Oosterschelde en de rivierdijken, als de kwetsbare elemen ten in het landschap, die steeds meer aandacht kregen.
R ijp e g e e s te n
De woordvoerder stelde de vraag of het verantwoord is dat wij zijn opgeschoven in een richting verder verwijderd van absolute veiligheid. Het antwoord kon volgens hem alleen worden gegeven vauit historisch perspectief. Het was de watersnood van 1916 die de toenmalige minister van Verkeer en Waterstaat Lely de gelegenheid gaf om zijn plannen over de Afsluitdijk en de herinrichting van het IJsselmeer uit te voeren, terwijl hij die plannen voordien al had. Het was de watersnood in Zeeland -de volgende en geweldige calamiteit- die het mogelijk maakte om nieuwe wetgeving en nieuwe impulsen te realiseren. Het enige positieve van de calamiteit van januari was dat de geesten weer rijp zijn een stap voorwaarts te zetten. Het deed de woordvoerder genoegen dat de minister
weer streeft naar een datum van voltooiing van de dijkverzwaring die dichter bij 1998 ligt, dan een datum na het jaar 2000.
S u g g e s tie
De woordvoerder gaf de minister de suggestie mee met België te overleggen over een oplossing die niet is gelegen in dijkverzwaring. Ook veel Belgen zijn slachtoffer van overstromingen. Waar het om gaat bij dit probleem is een snelle afvoer van water naar de zee. Een mogelijkheid is het tussen Luik, Maastricht, en Antwerpen gelegen Albertkanaal. Door dit kanaal te optima liseren en tevens spaarbekkens aan te leggen zijn België en Nederland waar schijnlijk van alle problemen verlost. N o o d w e t
De woordvoerder kan zich vinden in deze noodwet die het mogelijk maakt dat dijkbeheerders vrij baan krijgen om binnen twee jaar eerst de zwakste waterkeringen te versterken. Hierdoor worden waterschappen bij de plannen makerij tijdelijk ondergeschikt gemaakt aan de provincies. De inspraakprocedu res gaan terug naar het absolute mini
mum. Als alles volgens plan verkoopt worden voor het einde van 1996, 145 kilometer zwakke dijken aangepakt in het stroomgebied van de Rijn en worden 195 kilometer nieuwe kades langs de Maas aangelegd om daar de uiterwaar den vaker droog te houden. In de Kamer leeft de wens via amendementen nog enkele kilometers dijkvak toe te voegen, waar twijfel bestaat of die met spoed moeten worden aangepakt.
V e r v o lg
De wetgevingsplannen houden niet op na 1996. Minister Jorritsma wil als na 1996 het noodplan klaar is, de procedu res versoepelen voor de jaren tot 2000, al zal dat minder ver gaan. Daarvoor wordt nog voor deze zomer een nieuwe Wet op de waterkering bij de Kamer ingediend. De positie van de water schappen in deze procedure is nog niet duidelijk. De minister overweegt ze minder bij de planvoorbereiding te betrekken en slechts te laten uitvoeren en beheren.
Inlichtingen: Piet Blauw, 070-3182881.
Politiek bedrijven steunt op
aktuele informatievoorziening
Daarin speelt VVD-Expresse een belangrijke rol. Na viereneenhalf jaar oppositie voeren is de VVD wederom vertegenwoordigd in het kabinet.
VVD-Expresse, de nieuwsbrief van de VVD-Tweede Kamerfractie verschijnt wekelijks als de Kamer vergadert. Hierin staan aktuele commentaren en verslagen van Kamerdebatten en politieke discussies. Tevens bevat VVD-Expresse een column van Frits Bolkestein, opinieartikelen en samenvattingen van belangrijke toespraken. Tijdens het parlementaire seizoen, en straks in de is VVD-Expresse een onmisbare bron van nieuws en feiten. Het staat bovendien vrij aan alle afdelings- en kamercen- tralebladen om artikelen over te nemen!
U kunt zich abonneren door de bon te zenden aan: VVD-Expresse
Tweede Kamer der Staten-Oeneraal, Postbus 20018, 2500 EA Den Haag
I--- - --- - - --- - -
---M
' ik neem een abonnement op VVD-Expresse, de wekelijkse nieuwsbrief van de VVD-Tweede Kamerfractie.
f Een lidmaatschap voor een heel seizoen (september-juli) kost f
75,--| NAAM ___________________________________________________________________________________ j ADRES ___________________________________________________________________________________ ! POSTCODE ___________________________________________________________________________________ | W OONPLAATS ___________________________________________________________________________________
BAV Papendal
Op de buitengewonde ledenvergadering van de VVD in Papendal op 25 maart 1995 sprak Frits Bolkestein over het dualisme en over de positie van de Eerste Kamer.
D u a lis m e
"Een regering heeft zich in Nederland uiteindelijk te schikken naar de Volksvertegenwoordiging. Van een gelijkwaardig verhouding tussen rege ring en Staten-Generaal is dan ook geen sprake. De regering behoeft het alge meen vertrouwen van de Staten- Generaal. De Staten-Generaal behoeven niet het vertrouwen van de regering. De regering kan natuurlijk de Tweede Kamer ontbinden als zij meent dat de opvattingen van de kiezers niet meer overeenkomen met die van de Tweede Kamer. Dat is het wapen dat de regering heeft. Het regeeraccoord bindt natuurlijk de fracties die het hebben onderschre ven en dat accoord geeft stabiliteit aan het kabinet. Het huidige regeeraccoord is goed. Wij voeren het uit, wij zullen het uitvoeren en wij verwachten dat ook de andere regeringsgezinde fracties het regeeraccoord zullen uitvoeren want dit kabinet moet zitten tot mei 1998. Vooral onder de kabinetten Lubbers heeft zich de praktijk ontwikkeld dat indien de regering een wens heeft waarin door het regeeraccoord niet is voorzien, die wens bindend zou moeten zijn voor de fracties die de regering in de Tweede Kamer steunen. Maar daarmee wordt het dualisme tussen
Staten-Generaal en regering ondergraven en ingeruild voor een dualisme tussen aan de ene kant kabinet en de regeringsge zinde fracties en aan de andere kant de oppositie. Die ontwikkeling is strijdig met ons staatsrecht. De behoefte om aan deze staatsrechtelijke ongerijmdheid een einde te maken en zo de burger meer inzicht te geven in het functione ren van het politieke bedrijf heeft bij het aantreden van het paarse kabinet tot een roep om herstel van het dualisme geleid. Het gevolg van die dualistische verhouding tussen Kamer en Kabinet is dat het zwaartepunt naar de
Volksvertegenwoordiging terugvalt. In een dualistisch stelsel zitten de rege ringsgezinde fracties niet in de regering. Het kabinet moet de Kamer overtuigen en zolang ministers lid zijn van het kabi net zijn zij ook van dat kabinet en niet meer van de partij. Het dualisme zal aldus bijdragen aan een verlevendiging van de politiek met meer openlijke discussies Voor de burgers worden de verschillen tussen de politieke partijen zo zichtbaar en wordt ook de democratie vitaler.
De mate waarin de VVD fractie het Kabinet niet zou hebben gesteund, wordt overigens zwaar overdreven. Wij hebben alle wijzigingsvoorstellen terzake van de sociale zekerheid ondersteund.
Die voorstellen waren ook noodzakelijk voor de lasten verlichting die een essentiële voorwaarde vormt voor de banengroei die wij zo wensen. Wij hebben ook belangrijke infrastructurele werken ondersteund. Het vliegveld Maastricht, de gasopslag bij Langelo, het boren in de Waddenzee en de uitbreiding van Schiphol. Ook inzake de kerncentrale te Borssele hebben wij het kabinet ondersteund. Het is waar: niet inzake de A73. Maar andere partijen hebben het kabinet op andere onder werpen ook niet onder steund. Dat valt ook te verwachten wanneer het dualisme in ere wordt hersteld. Het is de regering die regeert. Het is de Tweede Kamer die bekritiseert. Dan valt de beslissing de ene keer op de ene wijze en de andere keer op de andere wijze uit. Wij blijven voorstander van
een beheerst dualisme want dat zal leiden tot een vitalisering een verleven diging van onze democratie."
E e rs te K am er
"W at was de bedoeling toen de Eerste Kamer werd ingesteld?
De Eerste Kamer kan na heftige politieke debatten tussen kabinet en Tweede
Kamer de gemoederen enigszins tot rust
laten komen en de zaak los van de waan van de dag aan een beschouwing onder werpen. Dat noemt men een zoge naamde revisie-functie. Deze visie wordt vandaag nog steeds door ons aange hangen. Bij de behandeling van de Grondwet in 1983 is van de zijde van de regering opgemerkt dat er een onge schreven Staatsrechtelijke regel bestaat die terughoudendheid van de Eerste Kamer voorschrijft. De bewegingsvrij heid van de Eerste Kamer moet zich baseren op de geldende staatkundige en maatschappelijke ordening en de Eerste Kamer dient wetsvoorstellen dus te beoordelen op de vraag in hoeverre zij passen binnen het huidige rechtssys teem. De Eerste Kamer zou zich dus niet mogen uitlaten over de wenselijkheid van doelstellingen van wetgeving en beleid maar wel over de rechtmatigheid en de doelmatigheid daarvan. Met andere woorden: het maken van keuzes en het doen van uitspraken over de wenselijkheid van een bepaalde maat schappelijke ordening komt de meer direct democratisch gelegitimeerde Tweede Kamer en de regering toe. Aldus ligt het zwaartepunt van de Tweede Kamer bij haar democratische functie terwijl het zwaartepunt van de activi teiten van de Eerste Kamer komt te liggen bij haar meer rechtstatelijke func tie.
Kort geformuleerd: Tweede Kamer en Regering bepalen de politieke agenda en beoordelen voorstellen primair op hun politieke wenselijkheid. De Eerste Kamer volgt die agenda maar toetst of het handelen voldoet aan eisen van recht matigheid en doelmatigheid
