Vraag nr. 107 van 21 maart 2003
van de heer JOHAN DE ROO
Zonevreemde woningen – Gemeentebelasting op regularisatieaanvragen
Op 31 januari 2003 liep de termijn af om een regu-larisatieaanvraag in te dienen voor een zonevreem-de woning.
Diverse Vlaamse gemeentebesturen keurden voor deze regularisatieaanvraag een belastingreglement goed om dergelijke aanvraag bijkomend te belas-ten.
1. Handelt een gemeentebestuur niet in strijd met het gelijkheidsbeginsel wanneer het een regula-risatieaanvraag voor een zonevreemde woning belast ?
2. Kan de behandeling van een regularisatieaan-vraag gelijkgesteld worden met een bouwaan-vraag ?
3. Is een gemeentebestuur wel bevoegd om een belasting op regularisatieaanvragen te heffen ? 4. Is de minister op de hoogte van het aantal
regu-larisatieaanvragen die ingediend werden naar aanleiding van artikel 195quinquies van het de-creet op de ruimtelijke ordening ?
Antwoord
1. Het fiscale gelijkheidsbeginsel (vervat in artikel 172 van de Grondwet) houdt in dat belasting-plichtigen die zich in een gelijke toestand bevin-d e n , éénzelfbevin-de fiscale behanbevin-deling moeten krij-g e n , terwijl belastinkrij-gplichtikrij-gen die zich in een ongelijke situatie bevinden op ongelijke wijze dienen te worden behandeld.
Het non-discriminatiebeginsel sluit dus niet uit dat een verschil in behandeling tussen catego-rieën van personen wordt ingesteld, v o o r z o v e r dit verschil in behandeling berust op een objec-tief criterium en redelijk verantwoord is. Dit wil zeggen dat alle belastingplichtigen die zich in dezelfde objectieve situatie bevinden, op dezelf-de wijze moeten behandezelf-deld wordezelf-den. D e r g e l i j k e verantwoording moet tevens worden beoor-deeld rekening houdende met het doel en de gevolgen van de ingestelde belasting. Of met andere woorden, er moet een redelijke verhou-ding bestaan tussen de aangewende middelen
(het door het gemeentelijk belastingreglement ingevoerde verschil in behandeling) en het be-oogde doel, dit is het zogenaamde proportiona-l i t e i t s b e g i n s e proportiona-l . Het geproportiona-lijkheidsbeginseproportiona-l wordt dus niet per definitie geschonden wanneer niet iedereen op dezelfde manier behandeld wordt, maar wel wanneer de toegepaste ongelijkheid niet aan de vermelde onderscheidingscriteria voldoet.
Een gemeentebestuur dat een regularisatieaan-vraag voor een zonevreemde woning belast, schendt het gelijkheidsbeginsel niet wanneer het elke regularisatieaanvraag volgens dezelfde objectieve criteria belast. Personen die een re-gularisatieaanvraag indienen, bevinden zich in een fundamenteel verschillende situatie dan die die welke een gewone aanvraag indienen. De naleving van het gelijkheidsbeginsel kan ge-toetst worden in volgende gevallen :
In het kader van het administratief toezicht kan de toezichthoudende overheid een legaliteits-controle uitoefenen. Zo kan er onder meer wor-den nagegaan of een belastingreglement geen wettelijke bepalingen schendt. Aangezien het gelijkheidsbeginsel ingeschreven is in de Grond-w e t , Grond-wordt bij deze legaliteitscontrole ook nage-gaan of het gemeentelijk belastingreglement geen ongeoorloofde discriminerende maatrege-len inhoudt.
Wanneer men meent dat het gelijkheidsbeginsel wordt geschonden, kan een vordering tot schor-sing of annulering van de betrokken belasting-verordening worden ingesteld bij de Raad van S t a t e. Daarenboven mag een fiscale rechter een belastingreglement dat strijdig is met het grond-wettelijk gelijkheidsbeginsel niet toepassen en dient bijgevolg een aanslag die gevestigd werd op grond van een ongrondwettelijk belastingre-glement te worden vernietigd wanneer een be-lastingplichtige deze aanslag betwist.
2. De procedure voor een regularisatieaanvraag verschilt sinds de decreetswijziging van 8 maart 2002 niet meer van deze voor een gewone aan-vraag.
transac-tiesom wel een voorwaarde voor het verkrijgen van een vergelijk, maar niet meer voor het ver-krijgen van een regularisatievergunning.
3. Gemeenten beschikken over fiscale autonomie. Dit principe vloeit voort uit artikel 162 van de G r o n d w e t . Dit betekent dus dat de gemeente-raad alle belastingen mag heffen die niet op één of andere wijze uitgesloten worden. Alleen de federale overheid kan terzake verbodsbepalin-gen oplegverbodsbepalin-gen (zie bv. artikel 464 WIB 92). Buiten deze wettelijk bepaalde uitzonderingen, en uiteraard ook onder voorbehoud van het ad-ministratief toezicht, kunnen de gemeenten in principe om het even welke belasting heffen. Bij het uitvaardigen van een nieuwe gemeente-b e l a s t i n g, moet ook rekening worden g e h o u d e n met een aantal beperkende principes (algemene r e c h t s b e g i n s e l e n ) : het gelijkheidsbeginsel, h e t t e r r i t o r i a l i t e i t s b e g i n s e l , het beginsel "non bis in i d e m " , de beginselen van behoorlijke regelge-ving en bestuur, ...
Daarnaast mag ook het algemeen belang niet worden geschonden.
Alle gemeentebelastingen zijn dus in principe t o e g e l a t e n , ook een belasting op regularisatie-a regularisatie-a n v r regularisatie-a g e n , op voorwregularisatie-aregularisatie-arde dregularisatie-at de bovenstregularisatie-aregularisatie-ande regels worden gerespecteerd.
