• No results found

Chemisch gemodificeerde elektroden

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Chemisch gemodificeerde elektroden"

Copied!
5
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

Chemisch gemodificeerde elektroden

Citation for published version (APA):

Barendrecht, E., & Schreurs, J. P. G. M. (1981). Chemisch gemodificeerde elektroden. Chemisch Magazine,

(Maart), 145-148.

Document status and date:

Gepubliceerd: 01/01/1981

Document Version:

Uitgevers PDF, ook bekend als Version of Record

Please check the document version of this publication:

• A submitted manuscript is the version of the article upon submission and before peer-review. There can be

important differences between the submitted version and the official published version of record. People

interested in the research are advised to contact the author for the final version of the publication, or visit the

DOI to the publisher's website.

• The final author version and the galley proof are versions of the publication after peer review.

• The final published version features the final layout of the paper including the volume, issue and page

numbers.

Link to publication

General rights

Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights. • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain

• You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal.

If the publication is distributed under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license above, please follow below link for the End User Agreement:

www.tue.nl/taverne

Take down policy

If you believe that this document breaches copyright please contact us at:

openaccess@tue.nl

providing details and we will investigate your claim.

(2)

Chemisch

gemodificeerde

elektroden

Voor het uitvoeren

van een elektrolyse

of voor het leveren

van elektrische

energie

met een

galvanische

stroombron

(batterij,

brandstofcel)

zijn onder

meer elektroden

nodig.

Het arsenaal

aan beschikbare

elektrodematerialen

blijkt

vaak te beperkt

om gewenste,

ook stereospecifieke,

elektrodereacties

te kunnen

realiseren.

De mogelijkheid

tot het modificeren

van elektroden

kan

echter

wel eens van verstrekkende

betekenis

worden.

Árry_\

A

o?

'4

,e ,*.

'/À

- '/À o

n Ê:

^,(,+

A(""'ft

'l-".-;,,",,^,,^,

r-*

'fti"''''

"""^r

D . C . C . = D i c y c l o h e x y l c a r b o d i i m i d e = t h e r m i s c h ; r . f = r a d i o f r e q u e n c y p l a s m a Dat de juiste keuze van het elektrodenmateriaal vaak van

doorslaggevende betekenis is zowel voor het verloop (selectiviteit) als voor de snelheid (reactiviteit) van een elektrochemische reactie werd al lang geleden onderkend, maar tot voor kort zelden benadrukt: de elektrode werd

hoofdzakelijk gezien als donor (kathode) dan wel als acceptor (anode) van elektronen. Hoe de elektrolytfase, juister: het systeem oplosmiddel (solvent) - dragerelektrolyr (supporting electrolyte) - substraat (de reagerende stof, substrate) (afgekort als SES-fase) hierin medebeslissend bleek, kwam vaak nog minder uit de verf. Toch willen we het hier niet, of hooguit terloops, over de SES-fase hebben, des te meer over de elektrodefase.

Een elektrodeproces is een heterogeen katalytisch proces, waarbij het elektrokatalytische systeem bestaat uit een elektronengeleidende fase (elektrode), onmiddellijk grenzend aan de SES-fase. De ladingsdoorgang vindt dan plaats tussen beide fasen ('dubbellaag'), waarbij het elektrolytsysteem veelal vloeibaar en het elektrodesysteem vast is. Varianten hierop zijn echter ook mogelijk (vaste stof elektrolyten). De keuze aan elektrodematerialen, met name voor anodische oxydaties, is tamelijk beperkt, waardoor selectiviteit of reactiviteit niet het gewenste draagvlak geeft, waarop een elektrochemische route als alternatief kan worden aanseboden.

Zo vallen voor anodische oxyd-aties de meeste metalen af (behalve dan de dure edelmetalen als Pt en Au en, in een alkalisch milieu, Ni). Bij de heterogene, chemische katalyse bestaat een vergelijkbaar probleem. Zoals bekend, is op het terrein van de chemische katalyse het grote nadeel van de vaak uiterst selectieve, homogene katalysatoren (scheiding van produkt en opgeloste katalysator) ondervangen door deze te immobiliseren op dragermateriaal als alumina en

siliciumdioxyde. Dit idee kan niet zonder meer worden overgeplant in de elektrokatalyse, omdat de drager

E. Barendrecht ls hoogleraar in de elek-trochemie aan de TH Eíndhoven. J. P. G. M. Schreurs (29) sÍu-deerde aan de TH Eindhoven. Als we-tenschappelijk assis-tent is hij bezig met een promotieonder-zoek over elektrokata-Iytische aspecten van oppervlakgemodi-ficeerde elektroden.

MODIFICATIEPROCEDURE waarbij gebruik wordt gemaakt van de car-boxylgroep. (Figuur 2).

elektronengeleidend moet zijn en een geschikte homogene katalysator voor een bepaald redoxproces vaak ook niet elektronengeleidend is. In kort bestek zal hieronder worden aangegeven hoe een en ander wèl kan worden gerealiseerd. Toepassing kan wel eens een belangwekkende doorbraak voor de elektrochemie betekenen.

Enkele uitstekende overzichtsartikelen betreffende de chemisch gemodificeerde elektroden werden onlangs gepubliceerd door Snell c.s.(1) en Murray(2).

Bij het chemisch modificeren van elektrodeoppervlakken kunnen we globaal drie methoden onderscheiden: ! covalente modificatie:

tr adsorptie modificatiel o polymeerfilm modificatie.

Vaak worden combinaties van deze drie methoden toegepast, zoals het covalent modificeren van polymeerfilmen die vooraf op het elektrodeoppervlak zijn aangebiacht. enz.

Covalente

modiÍicatie

Bij covalente modificatie wordt de te immobiliseren component via een covalente binding aan het elektrodeoppervlak

gebonden. Drie typen covalente modificaties kan men onderscheiden:

tr covalente modificatie via de functionele groepen van het elektrodeoppervlak;

tr covalente modificatie via een brugmolecule; tr covalente modificatie via een oxydevrij oppervlak. Covalente modificatie via de functíonele groepen van het elektrodeoppervlak. Deze methode maakt gebruik van de functionele groepen die reeds aanwezig zijn aan het

elektrodeoppervlak of die via speciale prepareertechnieken aan het oppervlak worden gecreëerd. De te immobiliseren

component wordt dus direct aan het elektrodeoppervlak gebonden. Kooloppervlakken zijn uitermate geschikt voor deze directe covalente modificatietechniek, gezien de grote

verscheidenheid van de aanwezige functionele groepen (fig. 1). Door middel van chemische. thermische of

plasmabehandelingen kunnen functionele groepen zoals: carboxyl, hydroxy, chinon, amine, nitro, bromide, enz. aan het oppervlak worden gecreëerd. Er kunnen dan covalente

bindingen zoals: amide, ester, ether, azo, enz. worden gevormd

C 0 0 H L C o o H I > 0 , 7 . l 0 ' n o 1 / c m -,--o i r r - q ) I l . H , 0 H l : 0 , 2 l 0 n o l / . m -u - - -O H O [ + - o n ] * [ " r t i . o . - o n ] = O , Z l 0 - 9 * . , 1 / " n ' 2 O H c H 2 0 H

FUNCTIONELE GROEPEN aan een kooloppervlak (3). (Figuur 1)

(3)

Elektrochemie

Mo2

,^

R H O D A I 4 I N E - B O H D C C a ) f o t o - e l e k r r o d e ( T .

VOORBEELDEN van gemodiÍiceerde elektroden. ( Figuur 4). maart 1981 146

tussen het elektrodeoppervlak en de katalysator. In figuur 2 is de modificatieprocedure weergegeven waarbij gebruik wordt gemaakt van de carboxylgroep.

Zo kan via procedure II tetra (p-aminofenyl) porfyrine aan een glaskool (glassy carbon) elektrodeoppervlak worden gebonden, waarna kobalt in het porfyrine werd gebouwd (figuur 3). De omzetting van de carboxylgroep naar het carbochloride kan worden vermeden door gebruik te maken van een

dehydrateringsreagens, zoals bijvoorbeeld N,N'-dicyclohexyl-carbodiimide (DCC). In tegenstelling tot arylaminen reageren alkylaminen spontaan met de carboxylgroepen aan het kooloppervlak, zodat het gebruik van thionylchloride of DCC hierbij eveneens overbodig is (4). Behalve koolelektroden, meestal glaskool, kunnen ook metaal, metaaloxyden en

halfgeleidermaterialen covalent worden gemodificeerd. Zo werd bijvoorbeeld door Osa (5) Rhodamine-B via een esterbinding aan tinoxyde en titaanoxyde oppervlakken gebonden (figuur 4a).

Een van de vele toeoassinsen van deze direct covalent gemodificeerde elektroden is bijvoorbeeld de synthese van optisch actieve alcoholen aan een met optisch actieve aminozuren gemodificeerde grafietelektrode (chirale elektrode (figuur 4b) (6)).

Ook bij de organische elektrosynthese wordt reeds gebruik gemaakt van covalent gertrodificeerde elektroden. Osa (7)

CYCLOVOLTAMMOGRAM van een gemodificeerde kobalt-porÍyrine-eleklrode vertonen de elektrochemische eigenschappen van aan elektro-de-oppervlakken gei mmobiliseerde systemen (a), namelijk: symmetrische anodische en kathodische pieken, AEo : 0 en de lineaire aÍhankelijkheid van de piekstroom ip met de potentiaal scansnelheid (v). Figuur (b) laat ter vergelijking de elektrochemische eigenschappen zien van het kobalfpor-fyrine in oplossing, io is nu evenredig met Vv en AEe + 0, teruijl de pieken niet langer symmetrisch zijn. (Figuur 3).

^'<.,fti',,,,+'

-y3].:-,,

ott. -. r.

ff"-,"

- ,'- -i-

"i?i'-b ) C h i r a l e - e l e k t r o d e ( L . L . M i l l e r ) 6 cJ -r I

"

l

- +

- [

|

{";-l I

o ' l l c)'.-l I ê 2XZ0

- L

d

r ' r

'.ll=

-lL

;'Á'

rcor-l I . c o E - J

I rit

l ' "

-]^.

[:i:]

c P c ) Z u u r s t o f - r e d u c t i e ( F . c . A n s o n ) l 4 A C s - C o ( l I ) l ( p N H 2 ) P P h ^ l , r I t 2 6 7 C o U I ) P f C o O P ' r 0 l ?

z

4

r R u ( u r ) ( E D Í A ) ( o a r ) + E p = - 2 2 0 6 V V S S S C E P V P = P O L Y V I N Y I P Y P I D I N E E P = + 1 8 0 m v - - - R u ( i l ) ( E D T A ) d ) P o l y m e e r - e l e k r r o d e ( F . C . A n s o n )l 8

B

Co0I)TPP T'l',^ 1 C o ( l D P r C o ( I ) P

',L,"

, 4 " ' o ,

o í

- c D - o H ' ' h i

- " * S ' . . , l l ;;'n,o6'"

6 = g r a f i e t C D = o - c y c l o d e x t r i n e e ) 0 r g a n i s c h e s y n t h e s e ( r . o s a ) 7

EHEMISGH

MAÍiAZINE

(4)

modificeerde grafietelektroden met a-dextrine, hetgeen selectieve anodische chlorerins van anisool moseliik maakte (figuur 4e).

Covalente modificatie via een brugmolecule. In tegenstelling tot de directe covalente modificatie wordt nu de gewenste component via een brugmolecule aan het elektrodeoppervlak gebonden. Murray (8) introduceerde de silaanreagentia als brugmolecule. E,r is dus sprake van vooraf silantseren van een e l e k t r o d e o p p e r v l a k ( f i g u u r 5 ) .

Bij het gebruik van silaanreagentia wordt echter wel een isolerende keten ingebouwd, bovendien bevindt het katalytisch werkzame deel zich op relatief grote afstand van het

elektrodeoppervlak, hetgeen voor het ladingtransport nadelig kan zijn. Een ander veel gebruikt brugmolecule is

cyanuurchloride (9). Met name metaaloxyden, zoals tinoxyde en titaanoxyde, worden via een brugmolecule gemodificeerd. Diverse katalytisch actieve organische systemen zoals ferrocenen. maar ook andere metaalcomplexen en zelfs polymeren [poly-(methacrylchloride)] (10) kunnen via zo'n brugmolecule aan het elektrodeoppervlak worden

geïmmobiliseerd.

De meest voorkomende functionele groepen aan zo'n brugmolecule zijn: amine, chloride, cyanide, sulfide en pyridine, waarvan de laatstgenoemde uitstekend geschikt is om weer katalytisch actieve metaalcomplexen te binden.

Covalente modificatie via oxydevrije oppervlakken Door functionele groepen voortkomend uit het substraatmateriaal (figuur 1) van het (bijvoorbeeld kool en platina) oppervlak te verwijderen, wordt dit zeer reactief. Deze oppervlakken kan men creëren door bijvoorbeeld vacuiimpyrolyse, polijsten in een inerte atmosfeer of door argon-plasma behandeling. Diverse systemen die ethyleen- of aminegroepen bezitten, kunnen nu met dit oxydevrije oppervlak reageren (11) (fig. 6). Bij de modificatie van deze oxydevrije oppervlakken kan ook gebruik worden gemaakt van een brugmolecule; de R-groepen in figuur 6 zijn dan functionele groepen via welke het gewenste katalytisch actieve systeem covalent kan worden gebonden. Veelal worden systemen gebruikt die reeds de vinyl- of aminegroep bezitten, zoals bijvoorbeeld vinyl ferroceen. Platina- en kooloppervlakken werden op deze wijze reeds gemodificeerd.

Adsorptie modificatie

Ondanks het feit dat adsorptie modificatie minder stabiele systemen oplevert dan de covalente modificatie, vindt deze techniek veelvuldig toepassing vanwege de eenvoudige modificatieprocedure. Verschillende procedures zoals opdampen, adsorptie vanuit een verdunde oplossing en elektrosorptie worden toegepast. Aromatische systemen adsorberen sterk aan de basale vlakken van kooloppervlakken. Andere, zoals haliden, adsorberen sterk aan platinaelektroden (12); jodide aan platina heeft in dit opzicht zèlfs een zekere faam. Evenals bij de covalente modificatie, blijven de geadsorbeerde systemen chemisch en elektrochemisch actief. De irreversibele adsorptie van aromatische systemen aan kooloppervlakken is sierker naarmate het arómatische systeem meer ringen bevat. Diverse systemen zoals

9,10-fenanthreenchinon en Fe(II)tetrafenylporfyrinen werden via adsorptie aan een kooloppervlak geïmmobiliseerd. Bij gebruikmaking van een brugmolecule, bleek het mogelijk diverse niet-adsorberende systemen te immobiliseren, zoals bijvoorbeeld het metaalcomplex Ru(NH,).,',

dat door middel van ligandvorming aan het geadsorbeerde 1-(9-fenanthreen)-2-(4-pyridine)etheen (PPE) werd gebonden. De gemodificeerde elektrode bleek echter minder stabiel dan de covalent gebonden pyridine ligand. Behalve kool- en metaalelektroden wordt ook gepolymeriseerd zwavelnitride (SN), als elektrodemateriaal gebruikt, dat, evenals pyrolytisch grafiet, twee typen structuren kan vertonen, namelijk het parallelle (geconjugeerd n-systeem) en het loodrechte oppervlak (13). Een zeer interessant resultaat verkreeg Anson (14) door een pyrolytisch grafiet elektrode te modificeren met porfyrine dimeren (figuur 4c). De zuurstofreductie aan deze

adsorptie gemodificeerde elektrode verliep namelijk

rechtstreeks naar water, waarbij géén peroxide werd gevormd.

Polymeerf

i lmmodiÍicatie

Reeds eerder in dit artikel werd de mogelijkheid van covalente modificatie van elektrodeoppervlakken met polymeren

aangegeven. Een methode die momenteel veel belangstelling trekt, is de polymeerfilmmodificatie. De polymeerfilm wordt meestal aangebracht door de elektrode eenvoudig te dippen in een verdunde oplossing van het polymeer; maar ook

Elektrochemische

karakterisering

van

oppervlakte-geïmmobi

I iseerde redox-systemen

Beschouwen

we een reversibel

redoxkoppel:

0 x + n e - -

R e d .

dan is volgens Nernst:

E : E o *

R T ' f o "

nF

'n

f*.

waarin f. : oppervlakteconcentratie

van i (mol/cmr)

Nemen we aan dat foo" : fo, * f,"d, dit wil zeggen dat

alleen de geoxydeerde

vorm aan het oppervlak

is

aangebracht,

dan is:

fo" : f3"

1 + e x p

n F

( E o - E)

RT

Voor de kathodische

stroom geldt nu

df^"

i = _ n F A d

zodal

n2F2.A.foo".v E

i : -

R r

( 1 - + - F

(symmetrische

curve rond E : Eo)

u :

dE : Dotentiaalscansnelheid

dt

waann

e n

E : e x p + E ( E - E " )

RT

Zowel de kathodische

als de anodische

piekstroom

treden op bij E0 en zijn precies even groot.

B i i E : E O :

l o :

-nrF, A f""." v

4 R T

Met andere woorden io - v en niet c! Vv zoals voor

een redoxkoppel

in oplossing.

De kenmerken

van een gei'mmobiliseerd

reversibel

redoxsysteem

zijn dus:

s y m m e t r i s c h e

p i e k e n

o m E : E 0 '

m e t A E o : g

" n

i ^ * v

(5)

Elektrochemie

O H X 0 H + X - S i - \ / F , G O H X ' \ - F , 6 x = C l o f C H , O ; F G = f u n c t i o n e l e g r o e p ( b . v . N H r ) S i l a n i s a t i e 0 0 - s i o

SILANISERING van een elektrodeoppervlak, waardoor een brugmolecule wordt geintroduceerd. (Figuur 5).

COVALENTE MODIFICAï|E via een oxydevrij oppervlak. De ethyleen-groep wordt via cycloadditie aan het oppervlak gebonden. (Figuur 6).

elektrochemische anodische depositie, zoals bij elektroverven, en plasmapolymerisatie worden toegepast. Vanuit een verdunde oplossing werd door Miller (15) poly(p-nitrostyreen) op een platinaelektrode aangebracht en via anodische depositie hechtte Bard poly(methacrylchloride) (10) en polyvinylferroceen (16) aan platina en tinoxyde oppervlakken. Door

plasmapolymerisatie (17) van vinylferroceen ontstond een polymeerfilm aan een platina en glaskoolelektrode. Diverse aldus aangebrachte polymeren bezitten functionele groepen, waardoor het mogelijk is hieraan diverse systemen, zoals bijvoorbeeld katalytisch actieve metaalcomplexen (18), te binden (figuur 4d). Het door middel van 'glowdischarge' polymerisatie op diverse materialen aangebrachte polyacrylonitril (black Orlon) blijkt in tegenstelling tot de meeste oolvmeerfilms een uitstekende elektronenseleider te zijn (19). Elektroden gemodificeerd met een polyireerfilm zijn meestal mechanisch en chemisch zeer stabiel en het aanbrensen ervan is op vrijwel elk elektrodemateriaal mogelijk. Een belangrijke toepassing is bijvoorbeeld de met porfyrine gemodificeerde poly(metacrylchloride) elektrode waaraan zuurstof selectief kan worden gereduceerd tot water of waterstofperoxide (20). Als referentie-elektrode in aprotische oplosmiddelen kan bijvoorbeeld een met poly-(vinylferroceen) bedekte platinaelektrode dienen (21).

Toepassingen

Het elektrodeoppervlak kan dus in grote mate 'op maat' worden gemodificeerd, hetgeen de toepassingsmogelijkheden sterk vergroot. Verschillende typen elektrochemische reacties kunnen daardoor sterk gericht of worden versneld, bijvoorbeeld in de oreanische elektrosvnthese en bii de zuurstofreductie. Stereosoicifieke reactie én chirale inductie worden nu in principe mogelijk. Chinon-gemodificeerde elektroden katalyseren de oxydatie van dihydronicotinamide adenosine difosfaat (NADH) (22). Zo is een selectieve en versnelde zuurstofreductie van belang voor het goed functioneren van de brandstofcel: een met poly(acrylonitril) gemodificeerde maart 1981 148

elektrode, maar ook diverse andere typen gemodificeerde elektroden, reduceren zuurstof zonder vorming van het ongewenste peroxyde als tussen- of zelfs eindprodukt. Ook in de analytische chemie vinden de gemodificeerde elektroden toepassing. Met jodide gemodificeerde platina-elektroden worden gebruikt voor de zeer gevoelige en selectieve in-vivo-bepalingen van hersencatecholaminen (23). Een concentratieafhankelijke potentiaalverschuiving werd gemeten voor een met antigen gemodificeerde titaanelektrode indien een voor dit antigen specifiek antilichaam aanwezig is in de oplossing (24). Deze techniek maakt zeer gevoelige detectie van biologisch actieve systemen mogelijk.

Vooral in de foto-elektrochemie wordt intensief onderzoek verricht aan gemodificeerde elektroden. Kleurstoffen aangebracht op tinoxyde of titaanoxyde verschuiven de lichtgevoeligheid van deze elektroden naar het zichtbare deel van het spectrum. De snelle passivering van n-type silicium en germaan halfgeleidende elektroden wordt vertraagd door bijvoorbeeld modificatie met ferroceensilaan (25).

De elektrode die voorheen slechts sold als medium voor aan-of afvoer van elektronen wordt dus door de chemische modificatie in katalytische zin bij de beoogde reactie betrokken. Ongetwijfeld zullen een aantal typen van deze elektroden nieuwe wegen ontsluiten voor de elektrosynthese, nieuw inzicht op het fotosynthetische gebeuren geven, c.q. tot nieuwe toepassingen voor fotochemische processen leiden, terwijl voor de selectieve analyse zich belangrijke perspectieven openen.

1. K. D. Snell, A. G. Keenan: Chem. Soo. Rev.8,259 (1979). 2. R. W, Murray: Acc. Chem. Res. 13, 135 (1980).

3. M. Fujihira, T. Osa: Progress in Batteries & Solar Cells. Vol.2 (1979). 4. N. Oyama, K. B. Yap, F. C. Anson: J. Electroanal. Chem. 100, 233 (1979). 5. M. Futihira, N. Ohishi, T. Osa: Nature 268,226 (1977\.

6. B. F. Watkins, J. R. Behling, E. Kariv, L, L. Miller: J, Amer. Chem. Soc. 97,

3549 í1 975).

7. T. Matsue, M. Fujihira, T. Osa: J. Electrochem. Soc. 8 . P . R . M o s e s , L . W i e r , R . W . M u r r a y : A n a l . C h e m . 4 7 , L A . W , C . L i n , P . Y e h , A . M . Y a c y n y c h , T . K u w a n a : J . 411 (1977\. 1 0 . K . l t a y a , A . J . B a r d : A n a l . C h e m . 5 0 , 1 4 8 7 (1 9 7 8 ) . 1 1 . R . N o w a k , E . A . S c h u l t z , M . U m a n a , H . A b r u n a , R . W . M u r r a y : J . E l e c t r o a n a l . C h e m . 9 4 , 2 1 9 ( 1 9 7 8 ) . 1 2 . R . F . L a n e , A , T . H u b b a r d : J . P h y s . C h e m . 7 9 , 8 0 8 (1 9 7 5 ) . 1 3 . R . J . N o w a k , W , K u t n e r , H . B . M a r k , A . G . M a c D i a r o r i d : J . E l e c t r o c h e m . S o c . 125,232 (19781. 1 4 . J . P . C o l l m a n , l v l . M a r r o c c o , P . D e n i s e v i c h , C . K o v a l , F . C , A n s o n : J . E l e c t r o a n a l . C h e m . 1 0 1 , 1 1 7 ( 1 9 7 9 ) . 1 5 . L . L . M i l l e r , M . R , v a n d e r M a r k : J . E l e c t r o a n a l . C h e m . 8 8 , 4 3 7 ( 1 9 7 8 \ . 16. A. Merz, A. J. Bard: J. Amer. Chem. Soc. 10O,3222 (1978).

1 7 . R , J . N o w a k , F . A . S c h u l t z , M . U m a n a , R . L a m , R . W . M u r r a y : A n a l . C h e m , 5 2 , 3 1 5 (1 9 8 0 ) .

1 8 . N , O y a m a , F . C . A n s o n : J . A m e r . C h e m . S o c . 1 0 1 , 3 4 5 0 ( 1 9 7 9 ) . 19. K. DoblhoÍer, D. Nólte, J. Ulstrap: Ber. Bunseng. Phys. Chemie 82, 403 í 1 9 7 8 ) . 2 0 . A . B e t t e l h e i m , R . J . H . C h a n , T . K u w a n a : J . E l e c t r o a n a l . C h e m . 1 1 0 , 9 3 í 1 9 8 0 ) . 2 1 . P . J . P e e r c e , A . J . B a r d : J . E l e c t r o a n a l . C h e m , 1 0 8 , 1 2 1 ( 1 9 8 0 ) . 2 2 . D . C . T s e , T . K u w a n a : A n a l . C h e m . 5 0 , 1 3 1 5 ( 1 9 7 8 ) . 2 3 . R . F . L a n e , A . T . H u b b a r d , K . F u k u n a g a , R . J . B l a n c h a r d : B r a i n . R e s e a r c h . 1 1 4 , 3 4 6 ( 1 9 7 6 ) .

24. W, Yamamoto, Y. Nagasawa, S. Shuto, À/. Chem. Lett. 245 (1978\.

25. J. N/. Bolts, M. S. Wrighton: J. Amer. Chem

1 2 0 , 5 0 0 ( 1 9 7 9 ) . 1 8 8 2 ( 1 9 7 5 ) . Electroanal. Chem. 84,

Sawai, T. Sudo, H. Tsubomura: . Soc. 100, 5257 (1978r. R 9 H z I C H \ R

: : t -

A R G . N

' 2

-c H 2 o H r t P I a s r : r : 2 n t t - R ' * r e a c t i e f o p p e r v l a k O x y d e - v r i . j o p p e r v l a k

GHEMISGH

MAEAZIT{E

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Personages: Ton, Johnny Crash, Co Piloot, Jamal, Nadia, Koen, Tiffany, Generaal Blindelings, Corporaal Boontjes, Brutus, Helga Winters en Juffrouw Sloof.. Benodigdheden: losse

Kostbaar voorwerp waar al duizenden ja- ren naar gedoken wordt... Schrijf de goede herderwoorden achter het

Wanneer de annulatie minder dan 15 dagen vóór de voorziene datum gebeurt, blijft het voorschot voor ons verworven. Wanneer de annulatie minder dan 7 dagen voor het bezoek gebeurt

Mocht dit nodig zijn, dan inventariseren we op dat moment ook of u eventueel noodopvang nodig heeft voor deze periode.. We vinden het namelijk erg belangrijk dat onze

Zijn er plekken op school of rond school waar je je wel eens niet veilig voelt. Nee, ik voel me overal op school

Griekse schaapherder waar magnetisme naar vernoemd Van boven naar beneden is.. Een uiteinde van

Voor instructies hoe u MAC- gebaseerde VLAN-groepen kunt configureren door het op web gebaseerde hulpprogramma van uw switch, klik hier.. (Optioneel) U kunt ook de volgende

Een andere belangrijke mogelijkheid is dat Nederlandse werknemers met veel bewegingsapparaatklachten sneller een andere baan zoeken zodat er meer gezonde Nederlandse