Hoe ziet het profiel Cultuur & Maatschappij er uit?
Elk profiel bestaat uit verplichte profielvakken en profielkeuzevakken.
Bij de andere havo profielen zijn er 3 verplichte vakken en 1 profielkeuzevak, bij het cultureel en maatschappij profiel gaat het om 2 verplichte vakken en 2 profielkeuzevakken.
Het cultuur en maatschappij profiel is het enige profiel waarbij het vak wiskunde een keuze is en geen verplichting is.
De verplichte profielvakken zijn: geschiedenis en een moderne vreemde taal.
Je maakt hier een keuze uit Duits, Frans of Spaans.
Bij de profielkeuzevakken moet een keuze gemaakt worden uit 3 maatschappelijke vakken:
- economie - aardrijkskunde
- maatschappijwetenschappen
Het tweede profielkeuzevak is een van onderstaande culturele vakken:
- muziek - tekenen
- moderne vreemde taal
Profielvakken
Geschiedenis
Iedereen heeft een geschiedenis. Om de ander goed te kunnen begrijpen, is het soms nodig om iemands geschiedenis te kennen. Dat is zo in het klein, maar ook in het groot. Daarnaast kunnen we van de geschiedenis ook iets leren. Om dit te illustreren een stukje uit het voorwoord van ons handboek:
“Janusz Korczak was een Poolse joodse arts die begin augustus 1942 met tweehonderd kinderen van zijn weeshuis in Warschau werd weggevoerd naar Treblinka en in de gaskamer stierf. Vlak voor het einde kreeg hij als pedagoog met enige internationale faam nog een ontsnappingskans aangeboden door de Duitsers, die hij verontwaardigd van de hand wees.
Hand in hand met ‘zijn kinderen’ liep hij, terwijl ze samen een lied zongen, de gaskamer binnen.
Is deze man belangrijk voor de geschiedenis? Zijn de tweehonderd weeskinderen belangrijk voor de geschiedenis? Moeten we zijn naam kennen? Moeten we de namen van die tweehonderd kinderen kennen als die nog te achterhalen zijn? Moeten we dat allemaal weten?
Korczak staat symbool voor dapperheid, solidariteit en plichtsbetrachting. Een voorbeeld voor ons, een lesje in moed en in jezelf wegcijferen. Maar ook een spotlight op grote gebeurtenissen en historische begrippen die ons nog lang zullen heugen: de jodenvervolging, Tweede Wereldoorlog en het nationaal-socialisme en ook hoe dat allemaal kon gebeuren. Korczak dobbert met zijn weeskinderen als een klein thema rond in die eindeloze zee van gebeurtenissen, begrippen en personen, die samen het vak geschiedenis vormen.”
Het vak geschiedenis is verplicht in de twee maatschappijprofielen. Bij de natuurprofielen kan het vak niet gekozen worden. Wanneer leerlingen het toch willen volgen kunnen zij contact op nemen met JBw. Samen kunnen ze kijken er ruimte in hun rooster is om het vak toch op vrijwillige basis te kunnen volgen.
We ‘wandelen’ in 4 en 5 havo door de Prehistorie, Oudheid, Middeleeuwen en Vroegmoderne tijd naar de Moderne Tijd. Daarbij maken we gebruik van een handboek met daarin ook vragen verwerkt. We beginnen dus weer helemaal bij het begin. Verder krijg je ook nog een hoofdstuk
over staatsinrichting en er worden drie onderwerpen iets verder uitgelicht. Voor die onderwerpen die bij het eindexamen uitgediept worden komt er een extra katern.
“Iemand die zijn geschiedenis niet kent, kent zichzelf niet”
Moderne vreemde taal Duits
Meer nog dan in de onderbouw, staat het oefenen met de vier praktische vaardigheden (spreek-, lees-, schrijf- en luistervaardigheid) in de lessen Duits in de bovenbouw centraal. Dit betekent overigens níet dat het leren van woordjes en grammatica nu helemaal verleden tijd is. De grammatica uit de onderbouw wordt herhaald en de woordenschat wordt uitgebreid.
Iedere periode staat een bepaald thema centraal (b.v. sport, vrije tijd, film, internet etc.). Alle oefeningen en opdrachten in die periode staan in het teken van dit thema, ook alle woordjes die geleerd moeten worden.
Op deze manier willen we je leren de taal ook daadwerkelijk te gebruiken, zodat het leuk is en je er ook echt wat aan hebt.
Is Duits nou alleen maar een vak voor je als je van boeken lezen en taal houdt? Als je nou niet zo goed bent in grammatica, moet je dan maar geen Duits kiezen?
Dit zijn vragen die op voorlichtingsbijeenkomsten over de profielkeuze vaak gesteld worden.
Natuurlijk is het mooi meegenomen als je van taal houdt en alle naamvallen uit elkaar kunt houden, maar een voorwaarde is het absoluut niet. Wel is het belangrijk bij de keuze voor een vervolgopleiding te letten of je Duits nodig hebt!
Vanaf de vierde klas ga je druk in de weer met de oriëntatie op de toekomst. Er zijn opleidingen die bij de toelating als eis hebben dat je eindexamen Duits (of Frans) hebt gedaan, zoals bijvoorbeeld bij opleidingen in het toerisme en de horeca. Er is ook een aantal economische opleidingen, waarbij het een voordeel is als je Duits hebt gehad (Logistiek & economie, Commerciële economie); Duitsland is immers de belangrijkste handelspartner van Nederland.
Goede beheersing van het Duits kan je dus later, als je in het bedrijfsleven wilt werken, net een streepje voor geven. Maar ook als je geïnteresseerd bent in techniek komt Duits van pas;
nog steeds wordt er op technische opleidingen gebruik gemaakt van studiemateriaal in het Duits.
Kortom: genoeg redenen om verder te gaan met Duits.
Frans
Het accent ligt in de bovenbouw minder op de grammatica en meer op het oefenen van de vier vaardigheden: gespreksvaardigheid, schrijfvaardigheid, leesvaardigheid en luistervaardigheid.
Ook het boek is anders. Je werkt aan de opbouw van je woordenschat. Dit gaat niet via toetsen voor een cijfer, maar in de les gebeurt dat op verschillende manieren.
Schrijfvaardigheid bestaat uit oefeningen; daarnaast leer je zowel formele als informele brieven schrijven en ga je je mening verwoorden in het Frans. De leesvaardigheid wordt voornamelijk ontwikkeld via het boek. In 5 havo komt het accent meer te liggen op examenteksten. De literatuur is voornamelijk gericht op de moderne tijd. De gespreksvaardigheid is vooral praktisch gericht en de bedoeling is dat je in de les zoveel mogelijk Frans spreekt.
Waarom zou je Frans kiezen?
In de eerste plaats is Frankrijk nog altijd vakantieland nummer 1 voor de Nederlanders. En het is nog steeds een wereldtaal! Voor sectoren als toerisme en horeca, is een goede beheersing van het Frans een pré. Het is een keuzevak op diverse MBO- en HBO-opleidingen, zoals:
Hotelschool, Luchtvaartdienstverlening, Toeristisch en recreatief management, European studies.
Spaans
Alweer een aantal jaar kun je bij ons op school Spaans kiezen als examenvak. Als je tot hier bent gekomen, ben je er ongeveer wel van op de hoogte hoe belangrijk de Spaanse taal tegenwoordig is. Het gewicht en invloed van deze taal is gebaseerd op objectieve gegevens, het gaat om de derde meest gesproken taal ter wereld en de tweede qua aantal mensen die het spreken als moedertaal.
De groei en uitbreiding van het Spaans is ook te danken aan het hogere aantal mensen die het studeren of uitoefenen als vreemde taal, waardoor velen het tegenwoordig als tweede taal spreken. In landen zoals de Verenigde Staten, waar de Spaanssprekende gemeenschap blijft groeien, is Spaans de meest aangevraagde taal in de academische centra en is in steeds meer bedrijven ook een vereiste.
Hetzelfde geldt voor Europa, waar Spanje een van de voorkeurslanden is voor de duizenden studenten die Spaans willen leren, en in Azië wordt de taal algemeen aanvaard. Zowel de Spaanse als de Latijns-Amerikaanse cultuur hebben meegeholpen aan de populariteit van de taal; de kleurrijke en feestelijke gewoontes, de kwaliteit van de kunstenaars of de beroemde geschiedenis, onder andere. Zijn diepte dringt bij miljoenen mensen door en verleidt hen onmiddellijk om de gemeenschappelijke taal die deze landen delen, te leren.
Waarom Spaans leren?
Naast het feit dat het een rijke en mooie taal is op vele niveaus, komt het naar voren als een onmisbaar element van communicatie in de internationale handel, als een werkinstrument en als een wereldwijde bron van sociale interactie.
Op steeds meer vervolgopleidingen kun je ook Spaans kiezen. Binnen het HBO zien wij dat het Spaans aan ruim 40 instellingen wordt gegeven, aan ruim 10000 studenten. De opleidingen waar het vaakst Spaans wordt gegeven: hotelscholen, Europese studies, toeristische opleidingen, economische studies (vooral richting handel/commercie) en vertaalopleidingen.
In de bovenbouw werk je, volgens een methode, verder aan de taalvaardigheden. Er worden nieuwe thema’s behandeld, maar er wordt ook veel herhaald uit de onderbouw. In de thema’s die behandeld worden, komen de gewoontes en tradities van de Spaanse cultuur naar voren.
Er is veel aandacht voor spreek- en luistervaardigheid. Je moet gesprekjes kunnen voeren over algemene onderwerpen. Het idioom wordt uitgebreid door middel van het leren van nieuwe woorden en uitdrukkingen, welke in gesprekjes moeten worden toegepast.
Tenslotte komt ook de schrijfvaardigheid aan bod; je leert emails, informele brieven en artikelen te schrijven in het Spaans.
Verdiep je in de taal en in de cultuur voor een unieke ervaring die steeds meer mensen toevoegen aan hun leven. ¡El español te abrirá nuevos horizontes!
Profielkeuzevakken
Economie (maatschappelijk profielkeuzevak)
Veel mensen denken dat economie over geld gaat, dat je leert om snel rijk te worden, dat je straks alles weet van welke aandelen goed zijn en hoe hoog de olieprijs morgen is.
Helaas. Dat is niet zo...
Natuurlijk speelt geld een belangrijke rol, leer je over winst, krijg je zaken te horen over aandelen en weet je hoe prijzen tot stand komen, maar economie gaat vooral over kiezen.
We kunnen niet alles kopen wat we hebben willen en daarom moeten we steeds keuzes maken. Hoe iemand dat doet, moet hij lekker zelf weten. Economen kijken alleen maar wat er dan allemaal gebeurd, wat de gevolgen daarvan zijn. En zo komen we op een heleboel onderwerpen terecht die in ons dagelijks leven voorkomen. Of je nu wil of niet: je neemt deel aan de maatschappij en dan heb je automatisch met deze zaken te maken. Als je er dan niets van af weet, is dat wel erg vervelend.
Bij economie leer je daar van alles over en je leert bovendien wat de verbanden daar tussen zijn. Of het nu gaat over jouw inkomen, de belastingen, de prijzen van de goederen, de rol van de overheid, onze welvaart, de winsten van bedrijven, de banken, verzekeringen, sparen of lenen, handel met het buitenland, de invloed van reclame, het milieu, kosten, vakbonden, vergrijzing, ontwikkelingshulp, hypotheken enz. enz. Je leert het bij economie.
FAQ
Lijkt economie in de bovenbouw op economie in de onderbouw?
Niet of nauwelijks. We beginnen bij het begin en het breidt zich uit. Omdat er veel verschillende onderwerpen behandeld worden, kan het zijn dat je de ene keer een goed cijfer haalt en de volgende keer een veel beter cijfer. Het een ligt je beter dan het ander.
Moet je voor economie goed zijn in wiskunde?
Nee, dat hoeft niet. Er wordt wel (veel) gerekend bij economie en er worden af en toe ook vergelijkingen opgelost. Natuurlijk helpt het wel als je enig gevoel voor cijfers hebt.
Waar heb je economie voor nodig?
De vraag omdraaien is eenvoudiger. Waar heb je economie niet voor nodig? Economie helpt natuurlijk als voorbereiding op een economische of bedrijfskundige vervolgopleiding. Voor leerlingen die andere opleidingen in hun hoofd hebben, is de invloed van economie op hun algemene ontwikkeling moeilijk te overschatten. Economisch inzicht kan zelfs het meest creatieve brein helpen bij de dagelijkse beslissingen.
Aardrijkskunde (maatschappelijk profielkeuzevak)
Waarom zou je kiezen voor aardrijkskunde?Het vak van de toekomst
✓ Aardrijkskunde gaat over het nu en de toekomst van onze omgeving, ons land, ons continent en onze wereld. En de toekomst betreft natuurlijk vooral de toekomst van leerlingen zelf.
✓ Aardrijkskunde gaat over de relatie mens en natuur op onze planeet, van wereldschaal tot bij je om de hoek. Aardrijkskunde stelt de wisselwerking van de mens en natuurlijke omgeving centraal en is daarin uniek. Met een groeiende wereldbevolking en toenemende schaarste van bestaansbronnen neemt de druk op de ruimte en de druk op de kwaliteit van leven toe. Aardrijkskundige kennis gaat over een duurzame leefomgeving, dichtbij en veraf, in een wereld waarin steeds meer alles met alles samenhangt. Aardrijkskunde helpt leerlingen zicht te krijgen op die wereld.
✓ Aardrijkskunde leert je complexe situaties te overzien. Bij aardrijkskunde zoom je in en uit, leer je denken vanuit verschillende invalshoeken en het geheel.
✓ Aardrijkskunde helpt om de grote vraagstukken van deze tijd te begrijpen en mogelijke oplossingen aan te dragen. Tot deze vraagstukken behoren bijvoorbeeld het voedselvraagstuk, het energievraagstuk en het klimaatvraagstuk.
✓ Aardrijkskunde opent je wereld. Bij aardrijkskunde maak je kennis met andere gebieden en culturen. We krijgen steeds meer te maken met andere delen van de wereld. Hierdoor wordt kennis van andere gebieden en culturen van steeds groter belang.
✓ Bedrijven en individuen kunnen niet internationaal opereren zonder geografische kennis. In een wereld waarin mensen en landen steeds meer met elkaar verbonden zijn, zijn kennis en inzicht in zowel mondiale ontwikkelingen als ontwikkelingen in specifieke gebieden als China, India, de VS, Rusland, Brazilië, de EU en ons eigen land essentieel om Nederland ook in de toekomst een toonaangevende kenniseconomie te laten zijn. Aardrijkskunde is het schoolvak dat hier aandacht aan besteedt.
Niet alleen leren maar ook doen
✓ Aardrijkskunde is een ‘buitenvak’, je gaat erop uit om buiten onderzoek te doen in de vorm van veldwerk. Aardrijkskunde is ook bij uitstek een vak met excursies.
✓ Aardrijkskunde is een spannend vak, het gaat over de echte wereld en biedt waardevolle bagage voor je hele leven. Bagage die je gebruikt als je op reis gaat of mensen uit andere culturen ontmoet en bagage die je straks goed kunt gebruiken in je werk.
✓ Bij aardrijkskunde leer je werken met Geo-ICT toepassingen als Google Earth, TomTom, GIS en Remote Sensing. Geotechnologie en geo-informatie is wereldwijd een van de sterkste groeisectoren. Door deze ‘geo-revolutie’ is er veel behoefte aan specifieke geo-kennis en vaardigheden.
Een interessant vak dat veel mogelijkheden biedt
✓ Aardrijkskunde is het enige vak dat echt een brugfunctie tussen gamma en bèta kan vervullen, omdat het de relatie tussen de samenleving en de natuurlijke omgeving centraal stelt. De natuurkundige en maatschappelijke elementen komen nadrukkelijk en in een evenwichtige verdeling aan de orde. Aardrijkskunde sluit met thema’s als energie, grondstoffen, water, vulkanisme en klimaat uitstekend aan op andere bètavakken en met thema’s als globalisering, verstedelijking, geopolitiek en leefbaarheid op andere maatschappijvakken. Aardrijkskunde maakt bèta toegankelijker voor gammaleerlingen en andersom. Voor leerlingen is aardrijkskunde het perfecte vak waar alles samenkomt.
✓ Aardrijkskunde heeft een zeer aantrekkelijk programma. Het gaat om thema’s en gebieden die dagelijks in de actualiteit zijn.
✓ Aardrijkskunde sluit van alle schoolvakken het beste aan op de topsectoren. Denk aan de vakgebieden waar we in Nederland goed in zijn: water, energie, agrofood en logistiek. In deze sectoren zal Nederland in de toekomst veel mensen nodig hebben.
✓ Aardrijkskunde sluit aan bij vervolgstudies:
- Aardrijkskunde sluit aan op een breed palet aan beroepssectoren, zoals landbouw, de watersector, de energiesector, Geo-ICT, internationale handel, toerisme, recreatie, stedenbouwkunde, verkeer en transport, openbaar bestuur, beleid.
- Er is een directe link tussen aardrijkskunde en tal van studies als sociale geografie, fysische geografie, geologie, future planet studies, agrarische studies, ‘bodem, water en atmosfeer’ , ‘aarde en economie’, ‘geo-media en design’, Geo-ICT, internationale economie, ontwikkelingsstudies, antropologie, planologie en toeristische opleidingen.
- Aardrijkskunde is een breed en algemeen vormend kennisvak en daarmee in tegenstelling tot veel andere vakken geen voorportaal voor slechts een of enkele vervolgstudies. Met aardrijkskunde kun je juist veel kanten op. Het bereidt voor op zowel gammastudies als bètastudies of combinaties daarvan.
Maatschappijwetenschappen (maatschappelijk profielkeuzevak)
Als je nieuwsgierig bent naar de wereld om je heen en je hebt belangstelling voor dingen die je in het nieuws ziet, hoort of leest, dan is maatschappijwetenschappen wellicht een interessant vak voor jou.
Concept-context benadering
Bij MAW ga je dingen die spelen in Nederland en in de wereld analyseren met behulp van verschillende begrippen (kernconcepten). Deze begrippen zijn “tools” waarmee je verschijnselen in de wereld leert verklaren. Een voorbeeld is het begrip macht. Macht speelt een rol bij veel gebeurtenissen zowel op kleine schaal (in de klas) als op wereldniveau (relaties tussen landen). Doordat we met kernconcepten werken die je op allerlei situaties kunt toepassen is er bij MAW veel ruimte om actuele gebeurtenissen te bespreken zoals verkiezingen, demonstraties of media.
Binnen het onderwijs is steeds meer aandacht voor concept-context benaderingen. Bij MAW gebruiken we dit al. De kernconcepten kun je op verschillende contexten toepassen zodat je de geleerde kennis ook in nieuwe situaties kunt gebruiken. Voorbeelden van contexten die aan bod komen in de lessen zijn: criminaliteit, politieke besluitvorming, internationalisering en media.
Onderzoek
Naast de concept-context benadering, ga je bij MAW ook kennis maken met sociaal- wetenschappelijk onderzoek. Waaraan moet een goed onderzoek voldoen. Hoe stel je een goede onderzoeksvraag en hypothese op en hoe kun je kritisch kijken naar onderzoek dat al gedaan is. Je kunt hier veel profijt van hebben bij je profielwerkstuk en je vervolgopleiding.
Opzet
Bij het vak MAW is er veel ruimte voor eigen keuze, met name in de eerste drie perioden. Je gaat verschillende praktische opdrachten maken en daarbij heb je zelf de keuze voor (maatschappelijke) onderwerpen die je interessant vindt.
Maatschappijwetenschappen is een examenvak dat, in tegenstelling tot het vak maatschappijleer, een centraal schriftelijk eindexamen kent. Na de keuze-opdrachten gaan we aan de slag met de voorbereidingen van het eindexamen. Dan komt er ook meer contextkennis in de lessen aan bod.
Leuk om te vermelden en zeker de moeite waard: in het examenjaar breng je een bezoek aan de Tweede Kamer.
Natuurlijk is het goed om te weten welke vervolgopleidingen aansluiten bij het vak maatschappijwetenschappen. Het is een zeer gewenst vak als je kiest voor één van de meer sociale en maatschappelijke opleidingen, zoals:
• HBO rechten / Sociaal Juridische Dienstverlening;
• Social Work / Ontwikkelingsstudies;
• Communicatiewetenschappen;
• University Colleges (Liberal Arts & Sciences)
• (Academische) PABO; Lerarenopleiding maatschappijvakken (mij/gs/ak);
• Human Resource Management;
• Veiligheidskunde / Security Studies / Politie.
Muziek (cultureel profielkeuzevak)
Bij ons op school leiden wij op voor het muziekexamen - oude stijl. Dat houdt in dat je in het examenjaar een centraal schriftelijk eindexamen doet voor dit vak.
In de bovenbouw heb je drie uur muziek in de week. Ongeveer anderhalf lesuur per week ben je praktisch bezig; de andere tijd wordt besteed aan vaktheorie. Aan de hand van beknopte muziekgeschiedenis komen allerlei stijlen aan bod, maar ook algemene muziekleer. Deze theoretische kennis en luistervaardigheden brengen je (theoretisch) tot aan het beginniveau conservatorium (hbo). Naast op niveau muziek maken wordt er dus ook theoretisch behoorlijk wat van je verwacht.
Gevorderd of beginner, we houden rekening met jouw instapniveau. Het is natuurlijk wel prettig als je een instrument bespeelt of zangles hebt. In onze arrangementen proberen we zo veel mogelijk op maat te schrijven.
Een verplicht, maar ook ontzettend leuk, onderdeel van het vak is de deelname aan de muziekavonden. Deze zijn altijd in de week of weken voor de voorjaarsvakantie. In het examenjaar telt de muziekavond mee als schoolexamen.
We hebben ook nog een muziekavond voor de kerstvakantie of in het nieuwe jaar. Deze avond is helemaal ‘unplugged’ alles is onversterkt. Verder wordt op deze avond alleen klassiek, jazz en musicalrepertoire gezongen of gespeeld. Deelname aan deze avond is vrijwillig.
Gedurende het vierde en vijfde cursusjaar bouw je een portfolio op. Hierin bewijs je wat je niveau is op muzikaal gebied in vijf verschillende stukken. Je kunt ervoor kiezen om een stuk van de unplugged muziekavond mee te laten tellen, maar ook muzikale, buitenschoolse activiteiten kun je aan je portfolio toevoegen. Dat kan ook als je nog niet in het examenjaar zit.
Behalve spelen en vaktheorie, krijg je een compositie-opdracht. De inhoud daarvan verschilt van jaar tot jaar. Het is de bedoeling dat je o.a. door deze opdracht wegwijs wordt in een muzieknotatieprogramma.
Wat verwachten we van jou? Vooral een portie enthousiasme en inzet. Als je dit vak kiest moet je absoluut in staat zijn samen te werken met andere mensen.
Tekenen (cultureel profielkeuzevak)
Als je door de school loopt, zie je heel veel examenwerk van leerlingen hangen: veel met liefde en plezier gemaakte schilderijen. Tekenen is leuk om te doen en wat is er mooier dan er ook examen in te doen…?
Spelenderwijs leer je omgaan met teken- en schildertechnieken, iedere periode weer een ander thema en een andere techniek. We leren je om gebruik te maken van je voorstellingsvermogen en je fantasie, maar ook natekenen vinden we belangrijk.
De theorie bestaat in de vierde klas uit een aantal onderzoekopdrachten over kleur, compositie en recente ontwikkelingen in de kunst. In de examenklas wordt je voorbereid op het Centrale Examen kunstgeschiedenis en wordt de kunst vanaf 1200 behandeld.
Alles om je heen is vormgegeven en begon ooit op de tekentafel, dat betekent dat in de creatieve hoek heel veel en hele leuke banen te vinden zijn. Ook als ondersteuning bij een andere vervolgstudie is het vak tekenen een goede keuze.
Als je er bijvoorbeeld over nadenkt om een kunstzinnige opleiding te gaan doen, zoals:
Lerarenopleiding Beeldende Vorming, Creatieve Therapie, Fashion & Design (AMFI),
Binnenhuisarchitectuur, Fotografie, Grafische Vormgeving etc., dan kun je vaak je eigen opdrachten van de tekenlessen gebruiken voor je selectieprocedure. In elk geval kun je hulp vragen van je docent bij het samenstellen van je portfolio met eigen werk.
Ook voor opleidingen als PABO en Culturele & Maatschappelijke Vorming kan het handig zijn om bij tekenen je fantasie en voorstellingsvermogen te trainen…
En ga je geen opleiding in een dergelijke richting doen, dan leg je een goede basis voor een levenslange hobby!
