Vlaamse overheid
Koning Albert II-laan 35 bus 33 1030 BRUSSEL
T 02 553 35 00 F 02 553 35 84
info@zorg-en-gezondheid.be www.zorg-en-gezondheid.be
NOTA
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Datum: 13/03/2019
Auteur: Eerstelijnszone WE40 E-mail: info@we40.be
Onderwerp: Beleidsplan Eerstelijnszone WE40
/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Beleidsplan Eerstelijnszone WE40:
“ELZ WE40: een snelweg naar verbinding”
Inhoud
1 Inleiding ... 4
2 Executive summary ... 5
3 Context en omgevingsanalyse ... 6
3.1 Situering ... 6
3.2 Aanwezig aanbod binnen de eerstelijnszone WE40 (niet limitatief) ... 6
3.3 Bestaande samenwerkingen en projecten ... 6
3.4 Omgevingsanalyse ... 7
3.4.1 Risicofactoren cijfers per gemeente, indicatoren verkregen via Agentschap Zorg en Gezondheid ... 7
3.4.2 Bevragingen binnen de eerstelijnszone ... 8
3.4.3 Preventieve gezondheidszorg: cijfers via LOGO Brugge-Oostende ... 10
4 Beleidsplan... 12
4.1 Missie en visie ... 12
4.2 Centrale waarden en principes ... 12
4.3 Strategische en operationele doelen ... 13
5 Bijlage ... 15
5.1 Bijlage 1: Aanbod binnen de regio (niet-limitatief) ... 15
5.2 Bijlage 2: Dwang- en drangoefening ... 16
5.3 Bijlage 3: toelichting figuur missie en visie... 17
1 INLEIDING
Het beleidsplan vormt een onmisbaar instrument dat de rode draad vormt binnen onze organisatie, eerstelijnszone WE40 (ELZ WE40). Dit beleidsplan vormt dan ook de basis van onze werking en zal gelden voor een periode van anderhalf jaar.
Via dit document trachten we de noden en behoeften in kaart te brengen die specifiek eigen zijn aan ELZ WE40.
Dit beleidsplan is ontstaan uit een aantal voorgaande processen:
- Dwang- en drangoefening: tijdens de transitie werden volgende vragen gesteld aan de ELZ WE40: Wie zijn we?
Wat is er belangrijk in onze zone? Wat moeten we gaan versterken, wat willen we behouden en wat willen we stoppen? (dwang- en drangoefening, vraag 1 van de leidende vragen) We gingen samen met het veranderforum na wat we in onze regio willen behouden, wat we willen versterken en wat we willen stoppen. We konden deze brainstorm sessies omvormen in vijf bouwstenen die belangrijk zijn voor onze zone (zie omgevingsanalyse en bijlage 2).
- Prioritaire opdrachten decreet: hieraan koppelden we de resultaten van de dwang- en drangoefening, waardoor we merkten dat er een mooie match was.
- Missie en visie: samen met het veranderforum werd een missie en visie voor ELZ WE40 opgemaakt. Het beleidsplan is dan ook in overeenstemming hiermee.
- Concrete doelstellingen formuleren: In eerste instantie deed het veranderteam een aanzet en werden een aantal strategische en operationele doelstellingen gevormd. Het veranderforum werkte hierop verder, kon feedback en aanvullingen doen. Daarna werd opgestart met een werkgroep ‘beleidsplan’ die de doelstellingen verfijnde en aanvulde.
- Bestuursorgaan Zorgraad ELZ WE40: Op 21 mei 2019 werd het bestuursorgaan van de Zorgraad ELZ WE40 gestemd en sindsdien vonden reeds enkele overleggen plaats. Naast de werkgroep beleidsplan heeft het volledige bestuursorgaan van ELZ WE40 inspraak gehad in het beleidsplan van onze eerstelijnszone. Het beleidsplan werd in december 2019 goedgekeurd tijdens de oprichtingsvergadering.
- Herwerking na feedback Agentschap Zorg en Gezondheid: na de verkregen feedback gingen we aan de slag om enkele zaken nog dieper uit te spitten. We deden nader onderzoek naar de huidige situatie: wat zijn onze sterktes, wat zijn onze knelpunten op dit moment en welke uitdagingen zijn hiermee verbonden. Ook binnen de strategische en operationele maakten we een duidelijkere link met de omgevingsanalyse, de beleidsuitdagingen en de missie en visie van onze zone. De indicatoren werden scherp gesteld.
2 EXECUTIVE SUMMARY
De persoon met een zorg- en ondersteuningsnood moet gestimuleerd worden om zelf een actieve rol op te nemen in zijn zorgproces. Hij dient omringd te worden door een multidisciplinair team zorgverleners, waarbij de keuzevrijheid echter steeds gevrijwaard wordt. Voldoende participatie aanbieden binnen het beleid en voldoende informeren zijn beide essentieel.
Binnen ELZ WE40 heeft men als algemeen doel het eerstelijnsaanbod binnen de regio optimaal te ondersteunen. Hierbij zullen bruggen gebouwd worden tussen de gezondheids- en welzijnszorg, met als doel de ‘schotten’ hiertussen zoveel mogelijk te laten verdwijnen, zodat er een brede, geïntegreerde en multidisciplinaire zorg ontstaat.
Binnen de Zorgraad zullen welzijn, gezondheid en lokaal beleid als evenwaardige partners aan een beleid voor de eerste lijn werken. Een neutrale, onafhankelijke werking van de Zorgraad is vereist, zowel zelfstandigen als organisaties, paramedici, medici, welzijnswerkers als mantelzorgers en anderen zijn aanwezig.
De werking van de Eerstelijnszone wordt doorlopend geëvalueerd door het bestuursorgaan. Deze wordt op een correcte (volgens de richtlijnen van de Vlaamse Overheid) en diverse manier samengesteld, zodat de werking op elk overleg getoetst wordt met de verschillende actoren. Indien te ver afgeweken wordt van de gezamenlijke visie, wordt dit op deze manier snel opgemerkt en kan dit bijgestuurd worden. Het is dan ook van groot belang dat de vertegenwoordigers in het bestuursorgaan zeer nauw betrokken zijn bij de werking van de ELZ WE40. Dit is een gemotiveerd team dat samen aan de toekomst van de regio wil bouwen.
In de regio merken we dat er op heel wat vlakken heel wat samenwerkingen zijn en al mooie resultaten geboekt werden.
Dit wil niet zeggen dat wij daarom stil moeten staan. Door linken te leggen over de sectoren heen, merken we immers dat er nog heel wat uitdagingen zijn. Wij kunnen, als ELZ, hier zeker ons steentje aan bijdragen! Meer hierover leest u in hoofdstuk 3, context en omgevingsanalyse.
Concreet willen we in ELZ WE40 in het eerste anderhalf jaar inzetten in het opbouwen van het netwerk, een duidelijke structuur en overzicht bieden voor zowel de persoon met zorg- en ondersteuningsnood zelf als de professionelen actief in zorg en welzijn en als laatste het versterken van de zelfregie van de persoon met zorg- en ondersteuningsnood. Hoe we dit willen verwezenlijken, is te vinden in hoofdstuk 4, beleidsplan. De concrete uitwerking van elk van de acties zal te vinden zijn in het actieplan, dat later bezorgd wordt.
3 CONTEXT EN OMGEVINGSANALYSE
3.1 Situering
De eerstelijnszone WE40 bestaat uit volgende gemeenten:
✓ Jabbeke
✓ Zedelgem
✓ Oostkamp
✓ Beernem
De 4 gemeenten zijn verbonden door de E40, vandaar de naam ‘WE40’, waarbij de ‘WE’ verwijst naar ‘wij, samen’. Vandaar kozen we ook voor onze slogan “ELZ WE40: een snelweg naar verbinding”. We willen verbinding stimuleren tussen zorg- en welzijnswerkers onderling, maar ook tussen hen en de persoon met zorg- en ondersteuningsnood en tussen de sectoren en de regio’s heen.
Het gaat om 4 vrij homogene gemeentes, die allen gekenmerkt zijn door een landelijker karakter maar ook aan de rand van een centrumstad (Brugge) gelegen zijn.
3.2 Aanwezig aanbod binnen de eerstelijnszone WE40 (niet limitatief)
Binnen de regio is reeds heel wat aanbod aanwezig. De niet limitatieve lijst is in bijlage te vinden (bijlage 1).
3.3 Bestaande samenwerkingen en projecten
• Bestaande samenwerkingsinitiatieven in de 1ste lijnszorg: SEL/GDT, LMN, LOGO, Netwerk Palliatieve zorg. In deze samenwerkingsinitiatieven zijn partners uit gezondheid en welzijn vertegenwoordigd. De gebieden Beernem, Jabbeke, Zedelgem en Oostkamp vallen binnen deze samenwerkingsverbanden.
• Oostkamp en Zedelgem maken deel uit van “Huis van het Kind Damme-Oostkamp-Zedelgem”.
• Ontwikkeling sociale kaart (het thuiszorgzakboekje: online + gedrukte versie, methodiek rond MDO (multidisciplinair overleg), BelRAI, VZP (vroegtijdige zorgplanning), OPD (overlegplatform dementie)….
• Zorgtrajecten diabetes type 2 en chronische nierinsufficiëntie zijn een middel om multidisciplinaire samenwerking te stimuleren. Binnen de zorgtrajecten wordt er samengewerkt tussen de 1ste en 2de lijnsgezondheidszorg, tussen artsen en paramedici. De patiënt staat centraal en wordt empowered. Ook binnen deze ELZ wordt rond de zorgtrajecten gewerkt.
• Multidisciplinaire samenwerking wordt in de regio sterk gestimuleerd. De gemeenten vallen binnen het werkginsgebied van het Lokaal Multidisciplinair Netwerk Brugge – Oostende – Houtland, dat zich inzet op de multidisciplinaire samenwerking binnen de chronische zorg. Zo zijn er behandelingsprotocollen (samenwerkingsafspraken) opgemaakt rond diverse pathologieën. Ook organiseert het LMN op regelmatige basis multidisciplinaire navormingen.
• Vitalink: de zorgverleners uit de regio waren betrokken in het Vitalink Clusterproject. Hierbij werden zorgverleners, met name thuisverpleegkundigen, artsen en apothekers gestimuleerd om het medicatieschema digitaal uit te wisselen via Vitalink.
• De 4 gemeenten behoren tot dezelfde PET-regio (Psychiatrisch expertise team). Hierdoor is er een samenwerking tussen GGZ en 1ste lijnszorg, binnen het kader van artikel 107, met als doel de vermaatschappelijking van de zorg.
• Samenwerking lokale besturen en CAW NWVL: Samenwerking i.k.v. onthaal en opvang vluchtelingen, regionaal crisisnetwerk.
• In de regio zijn verschillende disciplines reeds verenigd: huisartsenkring HABO, AK Houtland en WDO HVGBK, kinesitherapeuten, tandartsen, verpleegkundigen….
• Woonwinkel Beernem – Damme – Oostkamp – Zedelgem – Torhout.
• Gezamenlijke aanwerving juriste ter ondersteuning van de sociale dienst van het OCMW door Beernem, Oostkamp, Zedelgem.
• Regionaal crisisnetwerk Brugge (o.a. met Beernem, Oostkamp, Zedelgem, Jabbeke)
• Commissie versnelde toewijzing regio Brugge met uitbreiding gemeenten Beernem, Oostkamp, Zedelgem, Jabbeke.
Dit werd opgericht vanuit het Regionaal Welzijnsplatform, in samenwerking met de huisvestingsmaatschappijen. KB 24 § 2.
• Vermissingsproject met de lokale politie.
• Residentie Christoff en Avondrust werken reeds enkele jaren samen binnen het domein van het aanbieden van de best mogelijke aangepaste zorg voor senioren waarbij rekening gehouden wordt met de juiste zorgnood voor de zorgvrager gecombineerd met de specialisatie en missie van deze instellingen.
3.4 Omgevingsanalyse
Op basis van de omgevingsanalyse formuleren we 12 beleidsuitdagingen, die u hieronder kan terug vinden.
3.4.1 Risicofactoren cijfers per gemeente, indicatoren verkregen via Agentschap Zorg en Gezondheid
Tabel 1: risicofactoren cijfers per gemeente, verkregen via Agentschap Zorg en gezondheid, cijfers uit de IMA-database en Statistiek Vlaanderen, zoals gekend op 8/2018.
Percenta
ge VT vs.
aantal inwoners
Percentage alleenstaan de ouders vs. totaal aantal huishoude ns
kansarmoe de-index 2017
Percentage lage werkintensit eit vs. totale bevolking 2016
Percenta ge niet EU- herkoms t vs.
totale bevolkin g 2016
Percentag e wanbetale rs NBB vs.
totaal aantal volwassen en 2016
Percentage budgetmet ers vs.
huishoudeli jke afnemers 2017
Percentage 75+
alleenstaan den vs.
totaal aantal inwoners 2017
Chronisc he aandoeni ng 2016
Beernem 13,0 6,7 6,6 4,7 1,8 1,8 0,9 3,2 12,4%
Jabbeke 10,4 7,5 4,7 5,0 1,9 1,4 0,7 3,3 10,5%
Oostkamp 11,0 6,8 6,7 5,2 2,3 1,5 0,7 3,3 10,2%
Zedelgem 11,1 7,0 9,9 5,4 2,0 1,8 1,0 2,9 10,5%
Gemiddelde WE40
11,4 7,0 7,0 5,1 2,0 1,6 0,8 3,2 10,9%
Gemiddelde WVL
14,9 7,1 10,9 8,2 3,7 2,4 1,4 3,8 11,8%
Gemiddelde VL 12,3 8,0 8,9 9,3 6,6 2,2 1,2 3,2 10,5%
Bij het doornemen van deze cijfers merken we dat onze regio vrij homogeen is. De gemeentes scoren vrij gelijkaardig op de 9 indicatoren.
Geen enkele van deze gemeentes scoort slechter dan percentiel 75 van de West-Vlaamse gemeentes. Dit willen we dan ook in de komende beleidstermijnen behouden.
Wel kunnen we volgende zaken vaststellen (opvallende cijfers in geel gemarkeerd):
• In Zedelgem liggen het percentage alleenstaande ouders vs. het totaal aantal huishoudens en de kansarmoede-index van 2017 boven percentiel 50 van de West-Vlaamse gemeenten. Dit punt wordt verder uitgediept onder 2.4.2.2.
• Voor chronische aandoeningen in 2016 ligt het gemiddelde in ELZ WE40 hoger dan het Vlaams gemiddelde. In Beernem ligt het aantal chronische aandoeningen in 2016 boven percentiel 50 van de West-Vlaamse gemeenten. Een mogelijke verklaring is het uitgebreide aanbod aan GGZ-voorzieningen in deze gemeente:
o Psychiatrisch Centrum Sint-Amandus, goed voor 459 erkende bedden en plaatsen, met dagcentrum Sint- Amandus, psychiatrische verzorgingstehuizen…
o Ondersteuning in de thuiscontext van de GGZ-cliënt (beschut wonen met o.a. woonondersteuning, groepswonen…), langdurige psychiatrische zorg
o Ontmoetingscentrum De Klaver
Vanuit de omliggende regio’s wordt er dan ook vaak doorverwezen naar dit gespecialiseerde aanbod. Dit zorgt ervoor dat er in Beernem een specifieke zorgcontext ontstaat en dat hierdoor ook andere dynamieken in de chronische zorg ontstaan.
BELEIDSUITDAGINGEN:
• 1: Inzetten op een sterk netwerk. Een verhoogd aantal chronische aandoeningen vraagt om een sterk netwerk. We willen dat de persoon met zorg- en ondersteuningsnood een warme, geïntegreerde zorg ervaart. Pas als alle betrokken zorg- en welzijnswerkers, de persoon met zorg- en ondersteuningsnood en zijn mantelzorgers elkaar leren kennen en weten wat zij van elkaar kunnen verwachten, is een vlotte samenwerking mogelijk. Het is cruciaal dat de ELZ hierop inzet.
• 2: Aandacht voor kwetsbare doelgroepen: We merken dat de cijfers voor kansarmoede en alleenstaande ouders in Zedelgem verhoogd zijn. Verhoogde aandacht voor deze doelgroepen en het opzetten van gepaste acties is noodzakelijk.
3.4.2 Bevragingen binnen de eerstelijnszone
3.4.2.1 Dwang- en drangoefening
Uit de dwang- en drangoefening (zie bijlage 2), die met het veranderforum en het veranderteam uitgevoerd werd, kwam naar voor dat er een nood is om in te zetten op deze 5 bouwstenen, waar we telkens een beleidsuitdaging aan koppelden.
1. Samenwerken rond projecten
BELEIDSUITDAGING 3: samenwerking stimuleren. Er is nood aan een eenvoudig, laagdrempelig aanspreekpunt en samenwerking op vlak van projecten. Vaak wordt nu nog apart gewerkt, waardoor sommige zaken niet gebeuren of juist dubbel gebeuren.
2. Communicatie
Beleidsuitdaging 4: communicatie optimaliseren. Er dient een medium voorzien te worden waardoor zorgverleners makkelijker informatie kunnen uitwisselen. Op heden merkt men dat er vaak informatieverlies is: zowel tussen zorgverleners onderling als info die de persoon met zorg- en ondersteuningsnood doorgaf aan een zorgverlener die verloren gaat.
Daarnaast is het nodig om communicatie tussen zorgverleners te stimuleren en duidelijke communicatielijnen te voorzien.
Bedenking: Een gedeeld patiëntendossier speelt hier optimaal op in. Dit overstijgt echter het niveau van de eerstelijnszone. Als eerstelijnszone kunnen we, eens dit ingevoerd zou worden, wel mee ondersteunen en het gebruik ervan stimuleren.
3. Elkaar kennen
BELEIDSUITDAGING 5: Zorgaanbod in kaart brengen + netwerkmomenten voorzien. Men mist een overzichtelijk zorgaanbod en de mogelijkheid om elkaar en elkaars werking te leren kennen. Deze nood is er zowel binnen bepaalde disciplines als tussen de disciplines.
4. Kwalitatieve zorg
BELEIDSUITDAGING 6: Er is nood aan een cultuurverandering: werken op maat van de patiënt, betrekken van de persoon met zorg- en ondersteuningsnood en het netwerk en multidisciplinaire samenwerking.
5. Structuren
BELEIDSUITDAGING 7: Men ervaart de nood om bepaalde structurele zaken op te bouwen of te behouden.
Er wordt hierbij gedacht aan het behouden van het bestaande eerstelijnsplatform, het invoeren van zorgcoördinatie en casemanagement, lokale en informele netwerken uitbouwen.
BELEIDSUITDAGING algemeen (8): op de veranderfora was het merendeel van de aanwezigen professioneel actief in zorg en welzijn. In de komende beleidstermijn dient er ingezet te worden op het ontmoeten en bevragen van de doelgroep, nl.
de persoon met zorg- en ondersteuningsnood en zijn netwerk.
3.4.2.2 Lokale besturen, DMW, CAW i.k.v. GBO
In de regio wordt er een dossier voor Geïntegreerd Breed Onthaal ingediend. De eerstelijnszone zal hieraan meewerken.
Na overleg tussen de lokale besturen, CAW en de diensten maatschappelijk werk van de mutualiteiten bleek dat de doelgroep éénoudergezinnen en alleenstaanden een groeiende groep binnen onze gemeenten is, waarvoor de juiste aandacht nodig is. Ook in de analyse van de subsidie-indicatoren stellen we dit vast.
Ook in het Vlaams Regeerakkoord vinden we dit terug: “Alleenstaanden en alleenstaande ouders lopen vaak een hoog risico op armoede.” Zoals gekend, gaan armoede en gezondheid vaak hand in hand. Arm maakt ziekt én ziek maakt arm. Zieken hebben vaak hogere gezondheidskosten.
Eénoudergezinnen en alleenstaanden hebben een beperktere context en netwerk dan veel andere gezinnen. Ook dit maakt hen extra kwetsbaar. De kleinste onverwachte omstandigheid kan leiden tot zware gevolgen op vlak van levenskwaliteit en gezondheid.
Ook heeft dit een invloed op de kinderen die opgroeien in een context met minder mogelijkheden. Hierop inzetten verhoogt de kansen van deze kinderen en voorkomt problemen op lange termijn, bv. op vlak van psychische kwetsbaarheid. Als de psychische kwetsbaarheid bij de ouders stijgt, heeft dit namelijk nefaste gevolgen voor de kinderen.
BELEIDSUITDAGING 9: We zien dat er een gemeenschappelijke kwetsbare doelgroep is in de vier gemeenten:
éénoudergezinnen en alleenstaanden. We dienen hier aandacht voor te hebben in ons actieplan. Door hierop in te zetten, doen we ook aan preventie naar de kinderen toe en werken we aan hun toekomst. Het te kort aan middelen voor jonge kinderen baart ons zorgen.
3.4.2.3 SWOT-analyse
Met een afvaardiging uit verschillende clusters deden we een SWOT-analyse. Dit leidde tot heel wat inspiratie en motivatie om aan de slag te gaan, niet enkel voor de huidige beleidstermijn, maar ook voor de volgende.
Sterktes Zwaktes
• Historisch goede samenwerking tussen de 4 lokale besturen - nu bv. versterkt met intergemeentelijke preventiewerker.
• Laagdrempeligheid van de partners binnen de 1ste lijn.
• Aanbod inzake zorggarantie, ontslagzorg, acute zorg binnen de gezinszorg.
• Gezamenlijke visie en missie, waarden.
• Diverse good practices.
• 4 gelijkaardige gemeenten.
• Een vrij homogene bevolking - regio met iets minder kansarmoede - 4 gemeenten met gelijkaardige welvaart.
• Te complex en versnipperd aanbod voor de cliënt zelf en de welzijns- en zorgverleners.
• Te geringe transparantie van het aanbod.
• Onvoldoende gemeenschappelijke en vergelijkbare basiscijfers.
• Er wordt nog niet eerstelijnszone-gedacht, maar eerder gemeente-gebonden of regio-gebonden.
• Gebrek aan kennis rond wat er bestaat, voor wie… - sociale kaart is onvoldoende gekend.
• Heel wat terminologie en termen zijn niet gekend bij de welzijnswerkers en zorgverleners, idem voor de cliënten.
• Nood aan meer structurele ondersteuning bij kwetsbare gezinnen, éénoudergezinnen…
• Alleenstaande ouderen met woon- en financiële problemen.
• Lokaal gebrek aan welzijnsdiensten, verenigingsleven…
in sommige kleine deelgemeenten, bv. Snellegem.
• We werken vooral aanbodgestuurd en minder vraaggestuurd, de betrokkenheid van de patiënt is nu quasi onbestaande.
• Onvoldoende informatieoverdracht, afstemming tussen de 1ste & 2de lijn.
• Onvoldoende plaats in de residentiële zorg die betaalbaar is.
• Wachtlijsten voor kinderopvang in onze ELZ. Er zijn steeds minder onthaalouders, mede door de problematiek van het statuut van de onthaalouder.
Kansen Bedreigingen
• De samenwerking rond preventie, met de aanstelling van een intergemeentelijk preventiewerker.
• De ELZ kan een kans vormen om rond de patiënt eenzelfde regionaal team te vormen ->
samenwerkingsafspraken tussen de verschillende disciplines.
• Inventarisatie en bekendmaking van het aanbod in iedere gemeente - netwerk in kaart brengen.
• Het lokaal werken maakt het mogelijk om de lokale noden correct in kaart te brengen - veel meer voeling met de basis.
• Bundelen van expertise.
• Stimuleren van samenwerking.
• Project Beweging Op Verwijzing.
• Dialoog tussen welzijn en zorg.
• Regio-overschrijdende uitdagingen gezamenlijk aanpakken.
• Minder historische samenwerking tussen alle partners - eerder artificieel bij elkaar gebracht.
• Niet alle regio's / samenwerkingsverbanden kennen dezelfde grenzen - grillige geografische intekening (andere regionale werking - overlap met
samenwerkingen).
• Afhankelijk van diverse overheden - onafhankelijk van de regionale werking kan zo bedreigd worden.
• Afstandelijkheid waarmee de werking van de ELZ wordt benaderd.
• Gebrek aan uniformiteit en richting in gemeenschappelijke platforms.
• Teveel schotten tussen alle organisaties –
“hokjesdenken”.
• De resultaten van registraties of de theorie wijkt soms af van wat in de praktijk wordt ervaren.
• Tekort aan zorgpersoneel met de juiste kwaliteiten. Dit kan gemeentelijk verschillen. Dit gaat over de diverse kwalificaties: verpleegkundigen, zorgkundigen, poetshulp… Dit is gekoppeld aan de toenemende complexiteit van de zorg in de 1ste lijn -> de vermaatschappelijking van de zorg zorgt voor extra werkdruk en complexiteit in de thuissituatie.
• Besparingen op niveau van de CAW's, palliatieve zorgen, ziekenhuizen…
BELEIDSUITDAGING 10: de kansen en bedreigingen zijn beleidsuitdagingen voor onze regio. Sommige kunnen we als ELZ (op termijn) zelf verbeteren, voor andere zullen we in dialoog moeten gaan met andere structuren (bv. overheid), maar kunnen we dus wel een signaalfunctie opnemen.
3.4.3 Preventieve gezondheidszorg: cijfers via LOGO Brugge-Oostende
In samenwerking met het LOGO BO werden de cijfers rond preventieve gezondheidszorg in ELZ WE40 onder de loep genomen.
Op vlak van bevolkingsonderzoek zien we volgende cijfers (cijfers minder dan het Vlaamse gemiddelde in geel):
Jabbeke Zedelgem Oostkamp Beernem WE40 Vlaams
Baarmoederhalskanker1 63 % 62.1 % 62.8 % 58.7 % 61.7 % 62.6 %
Borstkanker2 64.6 % 66.2 % 65.4 % 63.2 % 64.9 % 65.2 %
Dikkedarmkanker3 71.8 % 70.0 % 70.2 % 66.5 % 69.7 % 68.3 %
1Deze cijfers geven de’ totale dekkingsgraad’ voor het betreffende jaar weer. Dit is het totale percentage vrouwen binnen de doelgroep (25 t.e.m. 64 jaar) dat heeft deelgenomen aan het bevolkingsonderzoek, gescreend werd buiten het bevolkingsonderzoek of waarbij screening niet aangewezen is om medische redenen. Dit cijfer gaat dus iets ruimer dan enkel de deelname aan het bevolkingsonderzoek
2Deze cijfers geven de ‘totale dekkingsgraad’ voor het betreffende jaar weer. Dit is het totale percentage vrouwen binnen de doelgroep (50 t.e.m. 69 jaar) dat heeft deelgenomen aan het bevolkingsonderzoek, gescreend werd buiten het bevolkingsonderzoek of waarbij een screeningsmammografie niet het aangewezen onderzoek is omwille van gekende medische redenen. Dit cijfer gaat dus iets ruimer dan enkel de deelname aan het bevolkingsonderzoek.
3Deze cijfers geven de ‘totale dekkingsgraad’ voor het betreffende jaar weer. Dit is het percentage mannen en vrouwen binnen de doelgroep (53 t.e.m. 74 jaar) dat heeft deelgenomen aan het bevolkingsonderzoek, werd gescreend buiten het onderzoek, of waarbij een stoelgangtest niet het aangewezen onderzoek is omwille van gekende medische redenen. Dit cijfer gaat dus iets ruimer dan enkel de deelname aan het bevolkingsonderzoek.
We zien dat we op 2 bevolkingsonderzoeken net onder het Vlaamse gemiddelde scoren als zone. Binnen de gemeente Beernem zijn de meeste lagere cijfers te vinden.
BELEIDSUITDAGING 11: blijvend inzetten op de realisatie van de Vlaamse gezondheidsdoelstellingen, met nadruk op de gemeente Beernem, in samenwerking met het LOGO en de intergemeentelijk preventiewerker.
Op vlak van (mogelijkheden tot) beweging constateren we volgende:
Jabbeke Zedelgem Oostkamp Beernem WE40 Vlaams
Veilig fietsen4 61 % 46 % 47 % 55 % 52 % 52 %
Wekelijks te voet5 37 % 43 % 40 % 37 % 39 % 52 %
Voldoende groen6 83 % 85 % 86 % 85 % 85 % 80 %
Veilig fietsen, maar vooral wekelijks te voet gaan, kan nog beter in de regio. Gedeeltelijk kan dit verklaard worden doordat in een landelijke context alles verder uiteen ligt en dus moeilijker bereikbaar is te voet. Desalniettemin is het een mooie uitdaging om dit cijfer te verhogen.
BELEIDSUITDAGING 12: Laagdrempelige vormen van beweging in onze ELZ promoten en bevorderen, i.s.m. het LOGO, de intergemeentelijk preventiewerker en door middel van het project Bewegen Op Verwijzing.
Verder merken dat heel wat zaken omtrent preventie nog ongekend zijn (bv. het belang van een gezond binnenmilieu). Ook hier is de samenwerking met de intergemeentelijk preventiewerker een mooie kans voor onze regio.
4Dit cijfer geeft het aandeel van de inwoners weer dat het veilig vindt om te fietsen in de gemeente/stad.
5Dit cijfer omvat het aandeel van de inwoners dat zich het voorbije jaar minstens wekelijks te voet verplaatste voor kortere afstanden.
Dit cijfer omvat het aandeel van de inwoners dat zich het voorbije jaar minstens wekelijks te voet verplaatste voor kortere afstanden.
6Dit cijfer geeft het aandeel van de inwoners weer dat vindt dat er voldoende aanbod aan groen is in de buurt.
Figuur 1: visuele voorstelling missie en visie ELZ WE40
4 BELEIDSPLAN
4.1 Missie en visie
Elk persoon in de ELZ kan zelf en/of met hulp zo veel mogelijk zijn zorg en ondersteuningsproces vorm geven. We hebben hierbij bijzondere aandacht voor personen zonder of beperkte context. Goed gevormde medewerkers werken en denken doelstellingsgericht samen met en rond de persoon in de ELZ met aandacht voor de waarden van de eerstelijnszone WE40:
vertrouwen, verantwoordelijkheid, echtheid, betrokkenheid en respect. Samen met het beleid en met overkoepelende structuren komen we tot tijdige, werkbare, gedragen en duurzame oplossingen. ELZ WE40 kiest voor een gedeelde verantwoordelijkheid.
Binnen ELZ WE40 heeft men als algemeen doel het eerstelijnsaanbod binnen de regio optimaal te ondersteunen. Hierbij zullen bruggen gebouwd worden tussen de gezondheids- en welzijnszorg, met als doel de ‘schotten’ hiertussen zoveel mogelijk te laten verdwijnen, zodat er een brede, geïntegreerde en multidisciplinaire zorg ontstaat.
Hoe we deze missie en visie willen bereiken, is terug te vinden onder onze doelstellingen.
4.2 Centrale waarden en principes
Er werd gekozen voor 5 centrale waarden (kernwaarden):
1. Vertrouwen
2. Verantwoordelijkheid 3. Authenticiteit – Echtheid 4. Betrokkenheid
5. Respect
We trachten deze centrale waarden kenbaar te maken bij iedereen binnen onze eerstelijnszone a.d.h.v. herbruikbare boodschappentasjes. Er werd dan ook gevraagd deze zoveel mogelijk te gebruiken en ons hiervan beeldmateriaal te bezorgen. Op deze manier werden 300 tasjes verspreid.
4.3 Strategische en operationele doelen
Hieronder vindt u onze beleidsvisie vertaald in strategische doelstellingen, operationele doelstellingen en hoe we deze plannen te verwezenlijken. De indicatoren zijn bepaald op basis van acties, die verder uitgewerkt worden in het actieplan.
Ook is terug te vinden aan welke beleidsuitdagingen uit de omgevingsanalyse we werken (onder indicatoren).
Strategische doelstelling 1:
Er is een sterk netwerk in ELZ WE40
OD 1.1 Het samen brengen van de eerstelijnszorgaanbieders7. Indicatoren
(INZETTEN OP
BELEIDSUITDAGINGEN 1, 3, 4, 5, 6, 7, 10, 11 &
12)
- ELZ WE40 heeft kennis gemaakt met de organisaties en beroepsgroepen uit de zone.
- ELZ WE40 maakte een overzicht op met wat er bestaat aan overlegplatformen / intervisiemomenten / netwerkmomenten.
De nood aan het organiseren van eigen vormingen / intervisiemomenten / netwerkmomenten werd onderzocht (vertrekkende vanuit bovenstaande indicator).
- ELZ WE40 organiseerde jaarlijks minstens 2 vormingen/intervisiemomenten.
- ELZ WE40 organiseerde jaarlijks minstens 1 netwerkmoment voor alle clusters.
- ELZ WE40 werkte mee aan de uitvoering van de Vlaamse Gezondheidsdoelstellingen
o ELZ WE40 werkte mee aan de bekendmaking van de (acties rond) de Vlaamse Gezondheidsdoelstellingen op vraag van partnerorganisaties.
o ELZ WE40 heeft een samenwerking met intergemeentelijk preventiewerker
o ELZ WE40 werkte samen aan de verdere bekendmaking van Beweging Op Verwijzing
- ELZ WE40 verstuurde jaarlijks minstens 3 nieuwsbrieven naar het netwerk.
- ELZ WE40 maakte een communicatieplan op en voerde de nodige acties hiervan uit.
Strategische doelstelling 2:
De persoon en zijn netwerk vinden vlot hun weg in het aanbod van de benodigde zorg en welzijn en krijgen hierbij ondersteuning indien nodig.
OD 2.1 Er is een duidelijk overzicht in begrijpbare taal van het aanbod binnen ELZ WE40. Dit bevat een verklarende woordenlijst en beknopte informatie per dienst/discipline (contactgegevens, wat, waar, wie), met inbegrip van juridische informatie.
Indicatoren
(INZETTEN OP
BELEIDSUITDAGINGEN 1, 4, 5, 6, 7, 10)
- ELZ WE40 stelde een verklarende woordenlijst op.
- ELZ WE40 houdt de Sociale Kaart up to date
- ELZ WE40 ontwikkelde een vorming ‘aanbod 1ste lijn’ en bood deze aan aan organisaties, kringen, verenigingen (afgestemd op eigen noden).
- ELZ WE40 organiseerde minstens 2 intervisiemomenten zodat ieder elkaars werking leert kennen (gekoppeld aan OD 1.1 en OD 3.1)
- ELZ WE40 heeft een overzicht van de verschillende organisaties die informatie en/of ondersteuning bieden voor PZON en zijn of haar mantelzorgers. Dit overzicht is te raadplegen door zowel professionelen, personen met zorg- en ondersteuningsnood als mantelzorgers.
OD 2.2 De werking van GBO wordt ondersteund door ELZ WE40.
- Toelichting: Als eerste en meest kwetsbare doelgroep wordt gekozen voor de groeiende groep van éénoudergezinnen. Binnen het samenwerkingsverband GBO
1. 7 Eerstelijnszorgaanbieder: een persoon, dienst of organisatie die als zorg- of welzijnsactor professioneel zorg of ondersteuning verleent aan personen met een zorg- en ondersteuningsvraag, met uitzondering van de personen, diensten of organisaties met een gespecialiseerd zorg- en ondersteuningsaanbod.
WE40 willen we de toegankelijkheid naar het brede hulpverleningsaanbod verhogen en de onderbescherming van kwestsbare inwoners tegen gaan door enerzijds in te zetten op actieve doorverwijzing tussen de partners en anderzijds meer laagdrempelig buurtgericht (outreachend) te werken. Belangrijk daarvoor is een betere kennis en afstemming van elkaars aanbod te realiseren. (zie actieplan GBO)
o ELZ WE40 en GBO WE40 stemmen het actieplan op elkaar af.
o ELZ WE40 helpt mee aan het in kaart brengen van het hulp- dienst- en zorgverleningsaanbod in de regio (cf. OD 2.1)
Indicatoren
(INZETTEN OP
BELEIDSUITDAGINGEN 1, 2, 3, 5, 6, 7, 9, 10)
- Er vond jaarlijks overleg plaats tussen ELZ WE40 en GBO WE40.
- ELZ WE40 werkte mee aan de acties van GBO WE40.
- ELZ WE40 bracht het hulp- dienst- en zorgverleningsaanbod in de regio in kaart, en ondersteunde hiermee de werking van GBO (cf. OD 2.1)
OD 2.3 De persoon en zijn netwerk kunnen warm en met zorg de overgang van de eerste lijn naar de tweede lijn maken en omgekeerd.
- Toelichting:
o Er werd afgesproken om op regelmatige basis overleg te houden tussen het KOM-netwerk en de ELZ uit het regionale zorgplatform. Deze overleggen zijn op dit moment al van start gegaan.
o Er werd afgesproken om op regelmatige basis overleg te houden tussen AZ Sint-Lucas en ELZ WE40, ook dit overleg is reeds een eerste maal van start gegaan.
o Op niveau van het regionaal zorgplatform zal op regelmatige basis overlegd worden. Hierop zijn ook de ELZ de 2de lijn aanwezig.
o Verdere specifieke acties worden uitgewerkt in het actieplan.
Indicatoren
(INZETTEN OP
BELEIDSUITDAGINGEN 1, 4, 5, 10)
- ELZ WE40 had minstens jaarlijks overleg met het KOM-netwerk.
- ELZ WE40 had minstens jaarlijks overleg met AZ Sint-Lucas.
- ELZ WE40 had minstens jaarlijks overleg met het regionaal zorgplatform.
Bovenstaande indicatoren kunnen nog verfijnd worden afhankelijk van wat in het actieplan bepaald wordt.
- ELZ WE40 voerde de acties uit het actieplan uit m.b.t. deze OD.
Strategische doelstelling 3:
De persoon en zijn netwerk zijn maximaal betrokken bij de eerstelijnshulp
OD 3.1 De persoon en zijn netwerk hebben zelfregie over de eigen zorg.
Indicatoren
(INZETTEN OP
BELEIDSUITDAGINGEN 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 10)
- ELZ WE40 organiseerde een gebruikersplatform (voor de burgers) om op die manier de persoon met zorg- en ondersteuningsnood en diens netwerk te informeren, te bevragen en te betrekken bij het beleid.
- ELZ WE40 stimuleerde de medewerkers in de 1ste en 2de lijn om behoefte- en doelgericht te werken. Minstens 1 vormingsmoment per jaar handelt o.a. over dit thema.
- ELZ WE40 informeerde de persoon en zijn netwerk, maar ook de zorgverleners, over het bestaan van hulpmiddelen, ondersteunende organisaties, hun rechten en tegemoetkomingen.
- ELZ WE40 ontwikkelde een methodiek om vormingen voor burgers in kader van de eerstelijnszorg te bundelen. Het overzicht is beschikbaar en waar mogelijk wordt samenwerking gestimuleerd.
5 BIJLAGE
5.1 Bijlage 1: Aanbod binnen de regio (niet-limitatief)
Lokaal Bestuur - Zedelgem - Jabbeke - Beernem - Oostkamp
OCMW
- Zedelgem - Jabbeke - Beernem - Oostkamp
- De Leuning – OCMW Oostkamp
Huisartsenkringen - HABO - WEMEHAK - AK Houtland
Thuisverpleging - I-mens
- Kring Zelfstandige Verpleegkundigen
- Wit-Gele Kruis West- Vlaanderen
- Paramedica - Cura - Mederi - FNVB
- provinciaal netwerk NVKVV West-Vlaanderen
Kinesitherapeuten KNWV Tandartsen VVT
Apothekers De Westvlaamse GGZ - VVKP
- Netwerk NWVL
Gezinszorg en aanvullende thuiszorg
- I-mens - Bond Moyson - Familiehulp - Curando
Oppashulp - Oppas CM
- I-mens
- Familiezorg West- Vlaanderen
LDC - OCMW Zedelgem: De
Braambeier, De
Pasterelle, Jonkhove - Mirte – Curando Oost
- LDC De Stip Oostkamp
DMW ZF, met inbegrip van voorgaande RDC werking
- Bond Moyson - CM
- Liberale Mutualiteit WVL - Onafhankelijk ZF
- Neutraal ZF Vlaanderen - Vlaams en Neutraal ZF - Partena
CAW CAW NWVL Diëtistenvereniging VBVD
WZC - WZC Mariawende –
Beernem
- WZC Kasteeldomein Patershof – Beernem - WZC Rusterloo -
Beernem
- WZC Avondrust – Jabbeke
- WZC Residentie Christoff – Jabbeke
Het Kind - Huis van het Kind Jabbeke – OCMW Jabbeke
- Huis van het Kind Beernem – Gemeente Beernem - Huis van het Kind Oostkamp,
Zedelgem, Damme - Kind en Gezin - Expertisecentrum
Kraamzorg
- Vroedkunde aan huis
Elkaar Kennen
Communicatie
Kwalitatieve Zorg Op Maat
Structuren
Projecten &
Acties
- WZC Sint-Jozef – Oostkamp
- WZC Ter Luchte – Oostkamp
- WZC Klaverveld – Zedelgem
Ergotherapeuten Vlaamse
Ergotherapeutenverbond
Preventie LOGO Brugge-Oostende
Personen met een handicap
- Alle erkende
multidisciplinaire teams voor personen met een handicap
- DOP (Dienst
Ondersteuningsplan) - Diensten VAPH – RTH Diensten
Erkende
verenigingen van gebruikers en mantelzorgers
- Steunpunt Mantelzorg - Coponcho
- Ons Zorgnetwerk - Okra – Zorgrecht - Samana
- Liever Thuis
5.2 Bijlage 2: Dwang- en drangoefening
Hieronder een samenvatting van de vijf bouwstenen van Eerstelijnszone WE40, bekomen uit de dwang- en drangoefening.
Het resultaat:
1. Projecten/acties
✓ Samenwerken rond ziektebeelden, bv. dementie
✓ Eenvoudige, laagdrempelige aanspreekpunten installeren – centraal punt waar iedereen kan naar bellen/mailen met vragen – lokaal infopunt
✓ Rekrutering zorgverleners
✓ Noden t.o.v. beleid kenbaar maken 2.Communicatie
✓ Geen infoverlies meer hebben: Info die van patiënt naar zorgverlener verloren gaat/ te veel info /…
✓ Communicatieplatform om info uit te wisselen
✓ Duidelijke communicatielijnen 3.Elkaar kennen
✓ Interactie tussen verschillende disciplines
✓ Info uitwisselen: communicatie bij bv. wijziging wetgeving
✓ Elkaar als persoon en als discipline kennen
✓ Lokale sociale kaart, o.b.v. kleinere regio’s, verfijnder dan bestaande sociale kaart/thuiszorgzakboekje
✓ Werken o.b.v. kwaliteitscriteria (door elke beroepsgroep bepaald) – om dit te doen moet elke beroepsgroep dus ook samenzitten => kringwerking
✓ Overzichtelijk zorgaanbod
✓ Klimaat van vertrouwen tussen de professional en mantelzorgers 4. Kwalitatieve zorg op maat
✓ Cultuurverandering
o Werken op maat van de patiënt: aspect tijd, behoeftegericht werken o Betrekken van netwerk: o.a. motiveren tot mantelzorg, vrijwilligers o Multidisciplinair samenwerken: o.a. 1ste en 2de lijn
o Holistisch werken, ruimer kijken dan medisch: motiveren tot solidaire samenleving o Regie bij de patiënt
o Vertrekken vanuit kracht
o Preventie: valpreventie, medicatie, preventieve levensstijl
✓ Iedereen heeft signaalfunctie, zorgt voor snellere doorverwijzing indien nodig 5. Structuren
✓ Een eerstelijnsplatform behouden
✓ Mogelijkheden tot overleg en samenwerking, ook met de PZON
✓ Netwerk tussen veldwerkers om te komen tot netwerk i.p.v. zorgcontinuüm
✓ Zorgcoördinatie/Casemanagement
✓ Toegankelijk dossier
✓ Afspraken tussen gemeenten/organisaties, minder verschillen tussen hun werking
✓ Lokale en informele netwerken installeren en opbouwen, transparant
✓ Lokaler werken
5.3 Bijlage 3: toelichting figuur missie en visie
Toelichting figuur (linkerzijde)
Met deze figuur geven we een beeld over de werking van eerstelijnszone WE40. Volgende personen en/of instanties spelen een belangrijke rol binnen de eerstelijnszone WE40:
1. Persoon en zijn netwerk
Elke persoon in de ELZ kan zelf en/of met hulp zo veel mogelijk zijn zorg en ondersteuningsproces vorm geven.
ELZ WE40 gaat voor wederzijds respect.
a. Persoon: persoon met hulpvragen en hulpnoden
b. Netwerk: gezin/familie, vrienden, mantelzorger, collega’s, buren…
Dit vormt het netwerk rond de persoon, dit netwerk varieert naargelang de persoon. Sommige personen beschikken over een groter netwerk dan anderen. We moeten bijzondere aandacht besteden aan personen zonder netwerk.
2. Professionele en niet-professionele partners
Alle professionele en niet-professionele partners die in aanraking komen met personen met een zorg- en ondersteuningsnood in ELZ WE40 (zorg, welzijn, wonen, werken, leven…).
Goed gevormde medewerkers werken en denken doelstellingsgericht samen met en rond de persoon in de ELZ met aandacht voor de waarden van de eerstelijnszone WE40: vertrouwen, verantwoordelijkheid, echtheid, betrokkenheid en respect.
a. Professionele zorgverleners en/of organisaties b. Niet-professionele zorgverleners en/of organisaties
3. Beleid (regelgeving en wettelijke kaders) & overkoepelende structuren
Samen tot tijdige, werkbare, gedragen en duurzame oplossingen komen. ELZ WE40 kiest voor een gedeelde verantwoordelijkheid.
a. Federaal Overheid b. Vlaams Overheid
c. Gemeenten/Lokale Overheid (buurt en wijk) d. Overkoepelende structuren
Toelichting figuur (rechterzijde)
De opdrachten van een eerstelijnszone zijn samengevat in twee grote opdrachten die hieronder worden toegelicht.
Opdracht 1: preventie, zorg en ondersteuning (rond het bed van de patiënt)
1. Detecteren
Detecteren van de zorgnoden.
2. Analyseren
Analyseren van de noodzaak en de hoogdringendheid.
3. Doel bepalen
Wat wil je nu precies doen/bereiken? Concretiseren.
4. Actie ondernemen
De theorie (aangeleerde vaardigheden/kennis) in praktijk omzetten.
5. Evalueren en bijsturen
Reflectie (resultaat) en bijsturen waar nodig.
Opdracht 2: een netwerk oprichten tussen medewerkers (zorg en welzijn) 1. Informeren
Elkaar informeren, zwarte gaten vullen.
2. Verbinden
Door alle hulpverlening te connecteren met elkaar zal dubbel werk vermeden worden en zal het hulpaanbod alle hulpvragen en -noden dekken.
3. Belangen behartigen
Het vertegenwoordigen en verdedigen van de belangen van de medewerkers die in de zorg- en welzijnssector actief zijn.
4. Vormen/Opleiden
Het bevorderen van kennis, inzicht en vaardigheden van individuen actief in de zorg- en welzijnssector.
5. Tot actie aanzetten
Eenmaal het netwerk gecreëerd is, zullen de verschillende acties en/of doelen worden verdeeld rond de hulpverleners die hiervoor het meest geschikt zijn. Het netwerk is constant in beweging waardoor dit een actieve vorm van samenwerking vergt.
