VRIJBEID EN
DEMOCRATIE
VRIJDAG 1 2 MEI 1950 No. 1 09
WAAR ZIJN DIE STEMMEN GEBLEVEN?
Pag. 5
~---J
WEEKBLAD VAN DE VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE
EEN GOED BESLUIT
De West-Duitse regering aanvaardt de uitnodiging
~ .
om naar Straatsburg te komen ..
I n deze eerste week van Mei komen de gebeurtenissen van 10 jaar geleden weer met grote duidelijkheid in onze ge·
dachten naar voren. Zij vormden het be·
gin van een periode waarin ons volk ge·
leden heeft zoals nooit tevoren in zijn historie was voorgekomen. Het gevoelde nu de bezetting door een vreemde macht, wie alle menselijkheid en hogere waarden vreemd waren en slechts vertrapping van al wat goed was scheen te beogen. Zware jaren zijn het geweest en zij hebben diepe wonden geslagen in dit volk, dat niets liever had gewild dan rustig voort te wer- ken en mede te bouwen aan een vreed·
zame samenleving.
Vijf jaren is het nu geleden, dat de ver·
schrikkingen der vreemde overheersing een einde namen. Daarmede was evenwel niét het leed voorbij. Toen kwam het eerst met grote helderheid naar voren. Toen wisten wij eerst goed en realiseerden wij ons goed wat wij al hadden verloren in die afschuwelijke jaren. Enige honderdduizen·
deao>vMdden het leven gelaten, rouw was . er .in tienduizenden· gezinnen. Economisch en. financieel waren wij zo zwaar getrof·
fen, dat nog geslachten na ons de druk·
kende last daarvan zouden ondervinden.
Geestelijk was niet te overziene schade aangebracht. Maar, ons volk wilde voort, het wilde gaan bouwen, niet alleen aan eigen toekomst, maar ook aan een inter·
nationale orde, die recht en vrede zou kunnen waarborgen.
I n deze dagen gedenken wij het leed, dat in 1940 over ons gekomen is. Wij gedenken ook, dat vijf jaar geleden de be·
vrijding kwam. En nu is het wel zeer merkwaardig, dat nu wederom het Duitse probleem op de voorgrond staat en dat juist op 10 Mei bekend werd gemaakt, dat de West-Duitse regering besloten heeft tot toetreding van de bondsrepubliek tot de Raad van Europa. Juist aan de vooravond van de besprekingen der ministers van buitenlandse zaken te Londen heeft Ade·
nauer dit bekend gemaakt.
Dit besluit der West-Duitse regering doet ons nog eens realiseren welk een ge·
weldig snelle loop de gebeurtenissen heb- ben genomen. Immers minder dan vijf ja- ren geleden leek nog de hoogste wijsheid Duitsland politiek en economisch zo zwak mogelijk te maken en het uiteraard niet de gelegenheid te geven zich wederom te wapenen. Thans zijn wij al weer veel verder. Men wil nu Duitsland, zoveel mo·
gelijk als gelijkwaardig partner, in de internationale samenleving binnen halen, en het vraagstuk van de Duitse herbewa- pening staat in het middelpunt der be·
langstelling.
Inde wereld is in de laatste jaren een andere tegenstelling gegroeid en Europa beseft, dat het terwille van eigen innerlijke en uiterlijke kracht het
Duitseprobleem tot een oplossing moet brengen en pogen moet, althans de . 50 millioen mensen,
die ·in West-Duitsland leven, we ..der in te schakelen. Hier is geen andere mogelijkheid.
• • •
D e door ons geschetste gang van zaken vraagt, laten wij het ronduit zeggen, van ons allen zelfoverwinning. Wat plaats gegrepen heeft, ligt nog te vers in ons geheugen. En liever zouden wij hebben gezien, dat de Duitsers eerst bewijzen konden geven van een veranderde instel·
ling. Wat weten wij nu eigenlijk af van hetgeen èr in het Duitse volk leeft! In de eerste plaats zijn wij zelf nog niet in staat om zonder vooroordeel te beoordelen wat er plaats vindt. Maar verder is het toch ook wel uitermate moeilijk om te peilen wat er in die vijftig milHoen mensen om gaat. Er is bijvoorbeeld kort geleden nog al deining geweest om de Bondsdag-afge·
vaardigde Hedler, die zich in anti-semie·
tische zin zou hebben uitgelaten. Hij be·
hoort tot één der uiterst-rechtse groepjes, waarvan er enkele, in omvang onbeteke·
nende, in de Bondsdag zijn. Maar het is moeilijk na te gaan of de gedachten van zulk een man nu nog wijd verbreid zijn.
Of vertrouwt het Duitse volk nu op zijn democratische voormannen? Heeft 't daar geloof in? In ieder geval zijn er democra·
tische partijen en zijn er democratische voormannen van wie er zeer velen zijn, die hun offer in de strijd tegen de natio·
naai-socialisten hebben gebracht - men denke slechts aan de leider der socialisten Schumacher, die van 1933 tot 1945 in een concentratiekamp is geweest en· daar de ernstige gevolgen van ondervindt. Die de·
mocratische politici moeten een kans krij- gen. Daarvan hebben wij bij de gedachten·
wisseling, die vorige week in de Kamer heeft plaats gehad - en waarover onze parlementaire medewerker elders in dit blad schrijft - ook gezegd, dat, wil men enige verwachting kunnen gaan koesteren op een meer gefundeerde democratie in Duitsland, men de Duitse democratische voormannen zoveel mogelijk moet steunen.
Niet alleen dat wij hen moeten helpen bij het volbrengen van hun taak, maar wij zullen hen eveneens duidelijk moeten ma·
ken, dat democratische voormannen ook plichten hebben.
E en democratisch politicus heeft na- melijk niet tot taak om zich zonder meer tot spreekbuis te maken van dat·
gene wat op een bepaald ogenblik naar voren komt, maar hij moet ook leiding geven aan de gedachten van het volk.
Daarom moeten de leidende Duitse politici elkaar niet beconcurreren bij het doen van een appèl op de nationalistische ge•
voelens, die nu eenmaal sterk in het Duit•
se volk leven, maar zij moeten trachten deze in de goede richting te leiden. Ook moeten de voormannen niet telkens weer met . nieuwe wensen bij de geallieerden aankomen, want dat maakt de betrekkin·
gen met dezen minder goed en brengt het :v:olk tot ontevredenheid.
Nu weten wij wel, dat het geenszins altijd gemakkelijk is om de juiste methode van handelen te vinden. Wanneer van be·
paalde zijde critiek op de geallieerden wordt ·geuit, die weerklank vindt in het Duitse volk, of wanneer zeer aanlokkelijke eisen naar voren worden gebracht, dan is het moeilijk om een volk, dat nog zoeken·
de is en dat bovendien geweldige moeilijk·
heden kent, de juiste weg te wijzen en het de onjuistheid dezer critiek of de naar voren gebrachte eisen te doen inzien.
Maar toch zal in die richting gewerkt moeten worden. Daarvoor is echter een absolute voorwaarde dat de leiders der grote Duitse partijen op dit punt tot een wederzijds begrijpen en een gemeenschap·
pelijk standpunt komen.
E n nu is het wel jammer, dat de leider
• der Duitse socialisten, Schumacher, zo een star standpunt inneemt en wel .sterk de indruk
maakt-t~veel op de na·
tionalistische gevoelens te speculeren. Wat dan voor de leider der regering, dr.
Adenauer, ook weer bijzondere moeilijk·
heden oproept.
Zo is het ook gegaan in de kwestie ven de toetreding van Duitsland tot de Raad van Europa. De beslissing is zeer getrai·
neerd door het drijven van Schumacher.
Des te meer waarderen wij overigens het besluit van de West-Duitse regering om het parlement voor te stellen wel toe te treden.
Wij weten wel, dat hier voor Duitsland de moeilijkheid aan vast zit, dat ook het Saarland zal toetreden. Maar deze Saar·
kwestie moet niet zijn en blijven een kwestie tussen Frankrijk en Duitsland.
Zij is een Europese kwestie, die op Euro·
pees niveau moet worden uitgesproken.
Dus in Straatsburg. Het toetreden van Duitsland zal daartoe de mogelijkheid bieden.
*
1) . uitsland zal, als het parlement de be·
treffende wet goedkeurt, dus in Straatsburg gaan medespreken. Dit be·
tekent derhalve, dat Duitsland nu weer verder betrokken is bij de Europese sa- menwerking. Wij verheugen ons daarover, want dat kan aan deze samenwerking slechts ten goede komen èn dat kan de positie van Europa slechts versterken.
Een verdeeld en zwak Europa kan geen
invloed hebben in de wereldpolitiek en zal
worden overheerst. Een sterk Europa kan
de wereld iets brengen. Over één kwestie
zullen wij in de toekomst echter nog meer
moeten schrijven: wanneer Duitsland de
zelfde· rechten krijgt als de andere staten,
zal het ook de zelfde plichten op zich
moeten nemen. Dit brengt ons op het punt
der Duitse herbewapening, waarover wij
bij het debat in de Kamer ook enige op-
merkingen hebben gemaakt. Het lijkt ons
echter beter deze zijde van het vraagstuk
nog eens afzonderlijk te bezien. K.
U M.'D lM - PAG I
*lrEUQUtjjlfiliiêl flitaen
Tweede l{amer en min. ·Stil<.ker bekeken 't Duitse vraagstuk
De parlementaire molen moge niet zo bijster snel werken, gestadig draait hij wel en wie telkenmale e~n terugblik m:oet werpen op wat in een tijdvak van één of anderlitllve week in de Kamers is gepasseerd, staat toch steeds weer verwonderd over de veelheid van parlementaire onderwerpen en gebeurtenissen, waaru.it hij dan niet andt!rs dan een keuze kan doen. Uiterrun·d geldt dit wel in het bijzonder, wanneer beide Kamers gelijktijdig zijn bijeen geweest en hij zijn belangstelling dus ook in dit opzicht nog zou moeten splitsen.
Minister Lieftinck bevestigde onbedoeld de juistheid der V. V.D.-verkiezingsactie
Z
o voerden de leden van ~Tweede Kamer met elkander en met minister Lieftinck een levendig debat over fiscale beginselea en de uiterst geoorloofde grehzen van tl~
belastingdruk en boctd ministe- Stik- kers nota met betrekking ·tot het Duitse vraagstuk de gelegenheid tot een belangwekkende gedachtenwis- seling over dit actuele probleem van
internationale politiek.
Voordien had minister Wijers Jle't ontwerp op de economische delicten in veilige haven weten te loodseR, had de Kamer (ondanks buiten-par- lementaire bezwaren vooral van de zijde der kunstenaarsverenigingen) met breed gebaar haar goedkeuring gehecht aan de schenking van Mein- dert Hobbema's "Twoo Watenno- lens" &aR het canadese ~olk voor '(ie offers, welke het voor Nederlahds be'Vrijding in de tweede Wereldoorlog had gebracht en had in de rookzaal van het Kamergebouw de aanbieding plaats gehad van Titus ·Leesers fraaie borstbeeld van mr. P. J. Troelstra.
De Eersie Kamer had, op haar beurt, zij het niet zonder enige strub- belingen, in meerderlteid haar zegen gegeven aan de verh00l5de bel:l~ne
belasting, waarbij V.V.D., A.R. en communisten aantekening van hun tegenstem verkregen.
D e gedachtenwisseling over het Duitse vraagstuk, op zichzelf reeds een parlementair tmicum, won nog aanmerk-elijk e:an waarde, dot>t- dat de leden, die hieraan deelnamen - mej. dr. Klompé (K.V.P.) en de heren Ruygers (Arb.); mr. Schmal (C.H.), Schilthuis (Arb.), Janssen (K.V.P.), dr. Bruins Slot (A.R.), drs.
Korthals (V.V.D.) en Haken (Com•
mnnist) - allen, met uitzondering slechts van de communistische spre- ker, deel hadden uitgemaakt van de parlementaire commissie, welke van 6 tot 14 Maart j.l. een bezoek aan West-Duitsland bracht.
Zij hadden daar immers met de leidende figuren uit alle lagen van de Duitse samenleving per- soonlijk contact kunnen opne- men, al erkende de woordvoer- der van onze fractie, de heer Korthals, dan ook, dat zulk een officiële reis van ruim een week toch tekort is om zich een vol·
ledig beeld te vormen van wat thans in het volk omgaat. In ieder geval staat dit wel vast:
de democratie, welke, naar de heer Korthals wel zee1· terecht opmerkte, niet alleen een be- paalde regeringsvorm aanduidt, maa1· óók een bepaald levensin- zicht insluit, zal daa1· moeten groeien. Dat is, gezien de grote moeilijkheden op politiek, eco- nomisch en sociaal gebied, niet gemakkelijk en het is dan ook psychologiich zeer geweNSt, de
democratische leicU!rs van thans de nodige steun te verlenen.
• • •
N
iet minder terecht stelde onze WOOrdvoerder echter evenzeer vast, dat de vele eisen, welke men· van Duitse zijde alweer meent te m<>- gen stellen, niet zull~n kunnen na- laten een ongunstige indruk op de geallieerdtm te maken. Er zal aan Dtritsè ~ meer begrip moeten ko- men voor de gevoelens van anderen.
Als overtuigd voorsta.nder va:n em zo krachtig mogelijke Europese sa- menwerking bezag de heer Korthals het Duitse vraagstuk in ~jn inter- nationale aspect V(}()t'al van dit standpunt uit en bepleitte hij inscha- koeling vari Duitsland zowel bij dè Europese economische .integratie als .in de West-Europese militaire sa- menwerking, onder W-est-Europese leiding.
De economische banden tussen Nederland_ en Duitsland waren vóór de oorlog Ze€r .sterk en het is een Nederlands belang, dat deze worden hersteld. Protectio- nistische maatregelen als de tegèn onze agrarische export ge- richte invoerheffingen passen daarin echter niet en de vrije Rijnvaart zal moeten ·worden herstcl.d. Hij betreurde het in dit verband ook, dat dr. Hirschfeld (tijdelijk Hoge Commissaris in Indonesië) zo lang aan deze be- langrijke zaken was onttrokken.
Q . . ..
f(neze burger
Mr. STIKKER .... opY!nha-rtig ....
Bovendiew. zal het N ede1·landse bed1·ijfsleven bij het overleg met Duitsland moeten worden inge- schakeld.
* * •
U.
itvoerig -tm openhartig, al.s al- tijd, beant~ minister Stikker de best!hou.wingen uit de Kamer. Over de onaanvaardbaa~id,gezi-en in het kad-er van de liberali- satie, van de eel\;zijdige invoerheffin- gen, over de noodzaak van bescher- ming van onze kapitaalbelangen in Duitsland en van het herstel van de vrije Rijnvaart en over talrijlm an- dere punten bestond tussen de mi- nister enerzijds en de heer Korthals en andere woord\I'Oerders uit de Ka.·
mer anderzijds geen verschil van mening.
Zulk een verschU ~nbaarde zich wèl met betrekking rot het vluchte- lingenvraagstuk en de herbewape- ning van Duitsland. Minister Stikker gelooft niet, dat het probleem der
"ontheemden" in West-Duitsland (niet minder dan tien millioenl) langs de weg van Straatsburg {"de Raad van Europa.) kan worden op.ge·
lost. Het zal z. i. de O.E.E.C. moe·
ten zijn (dus met hulp van Ame·
rika), welke de weg 11:&1. moeten wij·
zen.
Herbewapening 'Van West-Duits- land . verwe1·pt minister Stikker vooralsnog, mede op grond van de overweging, dat in de mening
wandelde Zaterdagavond om haif-acht, in de rust die des burger.s. is, atrer de Dam in Amsterdam, toen hij plotseling drie politie- manmen achter een jonge kerel zag aanrennen. Toen zij de knaap gegrepen
~ '
hadden begon één van deze h.h. agenten de tegenstribbe- lende jongen· met zijn knuppel te slaan; de jongen viel op de grond en toen namen die drie hem mee. Dat was alles.
• 0
f ~
• Wanneer deze agenten nummers op hun kragen hadden gedragen zou ik hun een kaartje voor de bioscoop hebben gestuurd, om de film De Blauwe Lantaarn te ·gaan zien.
Een half-documentaire film over Scatland Yard. Een sober en aangrijpend verhaal van menselijke, van zéér mannelijke waardigheid.
Drie tegen één èn nog een knuppel. Misschien zou die film die drie heren tot tranen toe hebben ontroe-rd.
Het is een verhaal zonder lijm-teem en van grote nuchterheid. Geen wereldschokkende triller. Ik heb er des te diepe1· van genoten en ik geloof, dat ik U een goede raad geef, wanneer ik U haar aanbeveel.
De Blauwe Lantaarn is een verhaal van grote waardig- heid, zoals ik al zei, en bovendien een beeld van wat menselijke vrijheid en democratie aan zulke waardigheid bezitten.
De Londense politie-agenten doen geheel ong-ewapend hun werk. Hun moed en hun plichtsbetraèhting zijn hun enige wapenen en deze zijn - zoals ge ook in die film zult zien - sterker dan welke revolver en welke knup- pel ook.
Een belijdenis van de diepste, de wam·digste, dt! breed- sfle zin der democratie, de'Ze film.
Ik had die drie Amsterdamse heren graag drie kaartjes gestuurd - een kleine, wèlgemeende attentie van
DEZE BURGER.
van de democratische leiders in Duitsland, dat een dergelijke he.rbewapening althans op hiet ogenblik de zo nodige herop- voeding van het Duitse volk in democr«tische richting zeer zou bernveilijken of zelfs geheel te- niet doen, waarschijnlijk 1:1eel waars schuilt. Bovendien zou, zo was zijn mening, een herbewa- pening thans van W"'!st-Duitsland de Sowjet-Unie ook wel eens tot onberaden besluiten kunnen
leiden.
• *
H
et fiscale debat, waarvan wij boven reeds gewaagden, betrof twee aaR elkander gekoppelde wets•ontwerpen: het ontwerp Belasting·
herziening 1950, zomede dat tot af.
schaffing van de Ondernemingsbe- lasting en verhoging van de Ven-
nootschapsbelasting.
Het eei:'Ste beoogt voornamelijk enige tegemoetkomingen aan het be- drijfsleven met betrekking tot de be- rekening van de belastbare winst en een andere, overzichtelijker formu- lering van het winstbegrip voor de Inkomstenbelasting, het tweede brengt, zoals de naam reed's aan·
duidt, een (Zij het trapsgewijze) af- schaffing van de · Ondernemings- belasting, maar verhoogt tegelijk voor naanüoze vennootschappen (eveneens trapsgewijze) de Vennoot·
schapsbelasting.
* * *
Uit tle wijze, waarop versehit- lende leden van de P.v.d.A.~
fractie de V.V.D.-woordvoeNlet' hierbij door interrupties tNcltt- ten te hinderen, bleek ovenltti- delijk, hoezeer de gemót!dertm in socialistische kringett nog vefhit waren door de verkiezingsstrijd, maar de heer Ritme€ster U~C
zich hierdoor terecht niet in het minst uit het v~ld $laitn.
D e P.v.d.A.-interrumpanten trof- fen het daarbij slecht, daar de hun zo na verwante minister, prof.
Lieftinck zelf (zij het waarschijnlijk
<>nbedoeld) de mening van de V.V.D., dat het niveau van QVerheidsuitga~
ven te hoog is en dat bezuiniging wel degelijk mogelijk is, kwam bevesti·
gen, door te verklaren '(Wij citeren hier woordelijk te Handelingen):
"Het niveau van ove'rheidsuitga-
ven
is in verhouding tot het volltS- inkomen te hoog en zal omlaag moe- ten, tenzij het volksinkomen voldoen- de stijgt om deze last van overheids- uitgaven voldoende te kunnen dra- gen. Daarvoor is nodig harder wer- ken en meer sparen, door alle gele·dingen van ons volk heen, en vooral door hen, die nog niet hard genoeg sparen. Voor de overheid geldt uiter• · aard, dat zij daarbij het voorbeeld moet geven, d.w.z. opvoeren van de efficiency in het overheidsapparaat, inkrimping en opheffing van taken, waar dat zonder schade van ernstige aard - in economische, sociale en cUlturele zin - maar enigszins mo- gelijk is, en het uitbannen van alles wat naar luxe zweemt".
Met de elders in dit nummer af- gedrukte redactionele beschouwing, welke "De Telegraaf" aan deze uit- lating wijdde, kunnen Wij ons volkO·
men verenigen.
Op de resultaten van de behande·
ling van deze fiscale voorsteHUt ko- men wij de volgende week nog. te- l'11g.. aangezien zij veroer tot deze week werd verdaagd. A.
RUBiliD EN DEMOCBA.TIII
fYIIJIIID 11
~ ·IIMOGIATII - .
"'MUO VAl< OI VQUSPAUI.I ll44f
=- k "'f'HW
Voorzitter Redactie-comm.: Drs. H. A. Korthals.
Redactie-secretaris: Mr. E. Ellas.
Adres: Victoria Hotel Amsterdam, Kamer 435.
Administratie: Postbus 4 3, A'foort, tel. 5267.
Abonnementsprijs f 1.90 p. kwartaal, /7.50 p. jaar.
Voor het zenden van abonnements- en adverten- tie-gelden: Postgiro no. 245103, ten name van de
Penningmeester van de Stichting ,.Vrijheid
en
Democratie" te Amersfoort.
Losse nummers 15 cent.
VQQr advertenties
weDde m•
Zich tot da e.dJini,.nJatratie of tot de hoofdvertegenwoordilfll': L.
Vlug, Geestbrugweg 69, Rijswijk (Z.-H.).
De N.R.C. onderscheiden
n e Universiteit van :Y:issouri heeft NU de Nieuwe Rotterdamse Courant baar medaille toegekend voor vooraanstaand werk in dienst der journalistiek, met welke onderscheiding wij de redactie OJUe welgemeende celuitwensen aanbieden.
Wij verheugen ons te meer, omdat deze on- . derscheiding · haar verleend is onder andere in wkenning van haar redactionele standpunt voor
vrijheid en democratie.
De reda~tie van de N.R.c.-·bepaalt haar standpunt in volkomen onafhankelijkheid van de partij, gelijk deze geheel onafhankelijk van de liberale pers is. Daarom wijzen wij elkaar van tijd tot tijd als ware vrienden op al dan niet terecht gecon- stateerde feilen.
Dit wordt ook in eigen kring niet altijd begrepen.
Zo W!'lzen wij lange tijd geleden op het feit, dat
u$~' van·oDr-.' van :Mook tegelijlt in de N.R.c.·
en in Het Parool gepubliceerd werden, waarop wij critiek oefenden. Dit op één lijn stellen van de N.R.C. en Het Parool bracht enkele lezers tot de conclusie dat de N.R.C. nu ook al socialistisch ge- worden was. Die gevolgtrekking was natuurlijk ge.beel onjuist en daarom verheugt het ons ao, dat d.e N.R.C. een buitenlandse onderscheiding gekre-
gen heeft als erkenning van haar standpunt voor vrijheid en democratie.
Ons Fascistje
E
en zekere Fabius uit Den Haag gaat nog steeds voort. met strikt vertrouwelijke en niet voor puhlicatie bestemde nieuwsbrieven de wereld in te z.endt:·n. Dit nieuws bestaat voornamelijk uit YUilspniterij tegen de democratie en tegen de de- mocratiSche gezagsdragers.Van be-vriende zijde werd ons de nieuwsbrie!
van 14 April j.l. toegezonden, waaruit we met V<>l·
ledige instemming de volgende passage van pag. 5 bier aanhalen: "De waarheid is slechts voor de enkelen, de uitverkorenen, die haar gebruiken om nog effectiever de leugen te kunnen hanteren en daarom is het beste strijdmiddel tegen dit ge.vaar, zonder genade de waarheid te publiceren. Elke leugen, die men ontmoet, onmiddellijk signaleren, zonder v1·ee:; voor de gevolgen, want men bedenke wel, de leugenaars zijn au fond niet alleen onbe- kwaam, maar ook lat' en karakterliM)S" (deze laat- ste woorden door ons vet gedrukt).
Op pag. 7 van diezelfde nieuwsbrief lezen wij het volgende:
"Mr. Oud, die af zal treden als burgemeester van Rotterdam, schijnt nu om de beloning te komen voor zijn houding in de Indische kwestie en am- bieert volgens sommige van zijn vrienden het even- tueel door Lieftinck te ontruimen gestoelte".
En iets verder op dezelfde pagina:
"Al is de toestand bij de C.H.U. wel iets beter dan bij de V.V.D., welke laatste nog geen 10.800 leden telt .... "
Op één pagina twee leugens.
De leugenaars zijn au fond niet alleen onbe- ltwaam, maar ook laf en karakterloos (Füius>.
Herdenking (l)
H
et is een niet te ontkennen feit, dat de men- taliteit van de mens, vooral gedurende en na de tweede wereldoorlog er niet op vooruit is ge- aaan. Ook in politiek <lWcht worden int.ernationaal de verhoudingen met de dag scherper en men krijgt in toenemende de indruk. dat een mensenleven niet meer telt. Deze onprettige verschijnselen lei- den er toe, dat men welhaast in een sombere stemming het vertrouwen in de mens gaat veriieaen.In verbandhiermede k1»1nen wij niet nalaten te
ge~rt van ~n grote ontroering en een her- nieuwd optimisme in de mens, toen wij getuige
waren van de dodenherdenking op 4 Mei j.l. in onze hoofdstad. De wijze, waarop de twee minuten
~Ulte in acht werd genomen, was 40 overtuigend eil bij de o.verg\'Ote meerderheid zo werkelijk door- leefd, dat het duidelijk werd, dat onze nationale strijders voor de vrijheid toch niet geheel voor niets hun leven hebben gegeven, al hebben vele . ~ng_en 4ich dan ook ontwikkeld op een wijze, die
··Qtla-v:ol.J.I; \eiYlkltte diep moet hebben teleurgesteld.
· 'l'ijde.us dezé twee minuten bleek in elk geval, dat er nog iets in de mens leeft, dat wars. is van ruw- beid, onverschilligheid en een zucht om zich in het uitoefenen van terreur uit te leven. De dodenher·
denking bewees ons opnieuw, dat het nodig is te blijven strîjd~
om
de goede eigenschappen in dem~ niet te la,ten vernietigen. Deze strijd kan niet anders zijn dan een strijd om de vrijheid. Men kan haar zelfs zien los van politieke idealen, omdat de vrijheid de enige voorwaarde is, waarop mense- liJke, dus ook politieke beginselen kunnen worden
()~)gebouwd. Laat ons dwars cloor alle teleurstel·
Ungen heen naar deze lichtpunten kijken, opdat zij onze weg verlichten, die wij nog zullen moetea gaan.
Herdenking (IJ)
E
venals de vorige jaren het aeval was, heerste er in ons land dit jaar met betrekking tot bet vrijaf «even op de Naüonale Feestdag. geen eenstemmigheid. Het is wel zeer te betreuren, dat zich dit jaar dit feit wederom heeft voorgedaan.Wij menen deze materie slecllts te ltunnen belicll·
ten in zeer grote lijnen en dan komt men automa- tiseh voor de vraag te staan: welke betekenis heeft deze dag voor ons volk als geheel? Nu mag het waar zijn, dat de economische toestand van ons land het niet toelaat het productie-proces gedu- rende een gehele werkdag te laten stilstaan. Doch wij vragen ons af, als het gaat om het beleven van de herdenking onzer, nationa.le bevrijding, of wij de betekenis daarvan dan in eerste instantie met economische maatstaven moeten meten. En mocht dit dan al het geval zijn, dan zouden wij de vraag willén stellen: waar blijft men, met welke econo- mische overweging dan ook, indien de grote vrij- heidsstrijd was verloren en ons volk naar Polen was weggevoerd? In dit laatste geval immers was alles verloren geweest en waren waarden vernie- tigd, die niet met economische factoren zijn te be- naderen. De herdenking van onze vrijheid behoort te ûjn de herdenking van de herwonnen vrijheid, de herdenking van de terugkeer van omstandig- heden zonder welker aanwezigheid het leven van ons volk niet meer zou zijn of volslagen ondrage- lijk zou zijn geworden. De waarde van deze vrij- heid en de herdenking daarvan achten wij dermate belangrijk, dat zij verre en verre in de schaduw staan bij welke overweging van economische aard dan ook. Met het argument, dat ons volk voor een dergelijke herdenking niet rijp zou zijn, zal men inmiddels toch niet meer met succes kunnen komen aandragen en indien men dit wel meent te kunnen doen, dan wijzen wij slechts op de plicht van allen, die het volk moèten voorgaan en leiden, om dit volk de waarde van de vrijheid en de herdenking daarvan te leren inzien. Het gaat hier om het zien van een belangrijk alternatief: vrijheid of slaver- nij. De he,rwonnen vrijheid laat zich niet door eco- nomische overwegingen in de hoek drukken. Hope- lijk zal een dergelijk inzicht zich volgend jaar beter baan hebben kunnen breken.
V rijheidsklokken
W
ij lazen in de dagbladen, dat de Commissie Nationale Herdenking in ons land een blij- vende en dagelijks terugkerende herinnering aan de oorlog en het beleven van de bevrijding in het leven wil roepen. Men heeft te dien einde plannen uitgewerkt om ergens in Nederland een zeer een- voudig bouwwerk met een klokkenspel neer te zetten. De kosten van dit monument zouden onge- veer 25 à 30 duizend gulden bedragen, welk bedrag men hoopt bijeen te brengen met medewerking van het gehele Nederlandse volk, waarbij o.m. de P.T.T. zal worden ingeschakeld. Het ligt in de be- doeling van de commissie dit klokkenspel dagelijks te laten luiden en het geluid via de radio in de huiskamer& te brengen, opdat iedere Nederlander dagelijks wordt herinnerd aan de grote strijd, die nu 10 jaar geleden begon. Het ligt geenszins in onze bedoeling de plannen van de Commissie Na- tionale Herdenking te bespreken op een niveau dat zou getuigen van weinig eerbied voor haar delicate werk.Het moet ons evenwel van het hart, dat eea dagelijkse herinnering aan de oorlog_ en het bele- ven van de bevrijding en dan nog wel via de radiq.
ens weiltic aympathiek voorkomt. Men krij&t hlet
11 MEI 1950 -·PAG. I
Met het oog
op Hemelvaartsdag moet alle copy voor het volgende nummer uiterlijk Maandag bij de redactie-secretaris zijn!
de stellige indruk, dat de Commissie in haar ijver wel wat al te hard van stapel is gelopen met het gevolg, dat, indien haar plannen zouden worden verwezenlijkt, zij een volslagen tegendeel zou be- reiken van hetgeen zij zich thans voorstelt. Een ware herdenking moet worden doorvoeld en door- leefd, gelijk wij dat weer zo treffend op de jongste, dodenherdenking. op 4 Mei hebben kunnen bele-.
ven. Een herdenking moet spreken tot het hart en moet kunnen ontroeren, doch mag in geen enkel opzicht een onderdeel vormen van de dagelijkse sleur van ons gejaagd bestaan. Een dagelijkse her-
denking door de radio leidt ontegenzeggelijk tot het laatstgenoemde. Wij achten de her- deokin8' van <lnze vrijheid en van de slachtoffers, die daarbij zijn aevallen te hoog om haar prijs te geven aan het gevaar van gewoonte en vervlakking.
Het ware dan ook zeer gewenst, indien het, op lliehzelf ongetwijfeld prijzenswaardige initiatief van de Conun~e in andere banen zou kunnen worden geleld.
Steekspel
Bij de jongste verkiezingsstrijd is er heel wat te doen geweest over de leuze van de V.V.D., die in het teken stond van de belastingverlaging.
Het zou weinig zia hebben hierop na de verkie·
zingen nader terug te komen, ware het niet, dat minister Lieftinck bij de jongste Kamerdebatten zelf de weg heeft uitgestippeld, waarlangs inder:- dáacJ een der~lijke verlaging kan worden bereikt, n.l. door meer bezuiniging bij de ove'rheidsdien·
sten en bij het overheidsbeleid in het algemeen.
Het kan goed zijn allereerst te kunnen constateren;
dat dit advies van de minister absoluut niet nieuw is en dat door de V.V.D. tijdens de verkiezings•
strijd er bij voortduring op is gehamerd, dat belas- tingverlaging zou kunnen worden bereikt door een zuiniger beleid van Vadertje Staat. Niettegenstaan- de dat hielden onze tegenstanders - en vooral de
Partij van de Arbeid - hardnekkig vol, dat de V. V.D. er niet in was geslaagd de weg aan te geven, waarlangs inderdaaél een verlaging der belastingen zou kunnen worden bereikt. Het doet toch wel merkwaardig aan dat, nu de verkiezingen eenmaal voorbij zijn, de minister ditzelfde argument van de V.V.D., zij het dan wellicht in andere bewoor- dingen, overneemt. Hieruit blijkt eens te meer, dat niet door de V.V.D., doch van de zijde van de tegenstanders demagogie werd bedreven. De waar- heid is er tenslotte toch uitgekomen en dat is de hoofdzaak.
Dalende lijn
De gemeenteraadsverkiezingen die j.l. Maandag zijn gehouden in het door de Russen bezette gebied van Oostenrijk, zijn in een gevoelige neder- laag voor de communisten geëindigd. Dit feit is van des te grote betekenis, omdat het hier de Rus- sen zijn, die de scepter zwaaien, zodat men kan aannemen, dat er de. nodige pressie op de kiezers is uitgeoefend. In 10 van de 11 steden, waar nog door de Russen benoemde communistische burge- meesters in functie waren, verloren de communis·
ten de macht om burgemeesters te benoemen. Op
· dezelfde dag werd voor de communisten de dalen- de lijn in Zwitserland eveneens voortge~et en wel bij de verkiezingen voor het Provinciale Parlement van het kanton Bern. Het resultaat was, dat de communistische heren aldaar de drie zetels. waar- over zij tot nu toe beschikten, geheel verloren.
Men onthoude de belangrijke les van dit alles, dat een en ander niet moge voeren tot een onge~ond
en ongemotiveerd optimisme, doch dat het ze- ker aanleiding geeft te volharden in de ziens- wijze, dat de strijd om de vrijheid nog altijd met su~ces kan worden gevoerd.
l'RIJHEID EN DEMOCRATIE 12 MEI 1950 - PAG. 4.
De vraflg der winstdeling
Met geld koopt ge geen politieke
. .·
...
·...
'.. .
overtuigtng
·'-' · En als er · n.u .,.,(!ens geen w~~st, . doch .. zelfs verties is P
(Ingezonden).
Het ingezonden stuk van de heer P. E. _van Re11re~se, in U1p_ no. van 24 Februari over Winstdeling als geneesm~ddel tegen c()mm"~,tmsme, hoe goed ook ongetwijfeld bedoeld, mag niet onweersprokèn b~ijven, daar het ons. van de wal in de sloot" zou helpen, als ook deze mtspraak tot een leuze zou worden die er bij de massa natuurlijk als koek zou ingaan.
We hebben al zoveel leuzen die gedachtel()os worden geaccepteerd en nagepraat door de één omdat ~e zo knus
e!l'
goedhartif1. klin~en, door de ander omdat hij er garen btJ hoopt te spmnen, terwui ze tn werke- lijkheid ons maatschappelijke leven te gronde richten wanneer men hun uitwerking in zijn reëele gevolgen bestudeert. . .We denken hier aan de leuze dat elk volk rec,ht, heeft op zun on- afhankelijkheid, zelfbeschikking, eigen bodem, eige~ souve~einiteit, ter- wijl toch juist al deze "heilige" rechten het behoorlt;k tunettonneren van een Volkenbond of UNO onmogelijk maken.
Daar is nodig juist afstand doen van al deze zaken om een algemene samenwerking, welvaart en orde mogelijk_ te maken! '
We denken aan de leuze der medezeggmgsschap.
Jan moet de zaak ondernemen, de kennis hebben haar op te richten, te leiden e1i tot bloei te brengen en als 't hem gelukt is, zal Piet zeggen hoe het verder moet en van het al of niet slagen van diens beleid mag Jan de gevolgen dragen. Wie entameert er .. met dit vo?ruitzicht nog nieuwe zaken. Alleen hij, die nog hoopt dat medezeggmgsschap een
wassen neus zal blijken. .
De heer Van Renesse gaat nog een stap verder. , .
Winstdeling! Om daarmede de arbeiders tot "kapitalisten" te maken en aldus van het communisme af te houden.
En als er nu eens geen winst of zelfs verlies is? . . .
Wo1·den ze in die bedrijven dan voor het com~umsme "?.n;geg~v_en?
Neen mijnheer v. Renesse, met geld koopt men temand z~;n ~o~~tte~e
overtuiging·· niet af, wanneer het tenminste een oprechte overtmgmg ts.
M
aar laten w~·,J~àc~te~ ·d!i.~ yö~rstel ook eens· obJectref
van:
de andere kant te bekijken en daartoè terwille van de duidelijkheid de. uiter- sten eens nemen. ,we beschouwen daartoe twee stadia, die beide in de practijk wel eens voorkomen. . .1. Een bedrijf dat met verlies werkt, omdat het bijv. een waagstuk was of wel een lange aanlooptijd nodig heeft.
2. Een bedrijf dat zeer grote winsten maakt.
Werkt een bedrijf met verlies, dan zal de arbeider terecht een loon vr-a- gen zeials hij dat in andere wel ren- derende bedrijven kan maken, of zoals zijn collega's daar verdienen. Met waagstukken van. zijn patroon houdt hij zich niet op, daarvan wil hij niet de dupe worden. Hij onderneemt. toch niet! zal hij zeggen en daarin heeft hij volkomen gelijk. Het recht is aan zijn zijde. Ook. de 11-ndere leveranciers vra- gen het volle pond voor hun waar en laten het risico van des ondernemers speculatie op succes of tegenslag aan de ondernemer. Terecht. Mislukt de speculatie dan is het verlies voor de ondernemer. Biedt ze bij voorbaat slechte kansen, dan zal de ondernemer voor zijn <tr,b,eiqer~, misschien zelfs nog wel iets ,meer moeten betalen dan het bedrijf dat. betere vooruitzichten voor de toekomstige werkgelegenheid biedt. Mislukt de opzet dan plaatst de arbeider zijn arbeid elders en heeft hij althans enige. tijd 'n werkgelegen- heid gehad die aan hem blijkbaar voordelen bood, en die er anders niet geweest zou zijn.
* * *
B
eschouwen we geval 2, grote winst met winstdeling. Daar zul- len de arbeiders van geval 1 zich voor de poort verdringen en zich afvragen:waarom verdienen zij, die toevallig (of door gunst en voorspraak) hier werden tewerk gesteld, zoveel meer dan wij? Wij doen toch óók ons best, wij willen óók werken en zijn even bekwaam. Aan ons ligt het niet dat er in onze branche niet verdiend wordt. En inderdaad zal de· capaciteit van de ene groep arbeiders t.o.z. van een andere niet zoveel uiteen lopen, dat dàaruit een groo.t verschil in ren- tabiliteit ontstaat. Deze is van andere factoren athankelijk: aard van het product, · 'kenn1iti .. technisch; -commer-
cieel, finanticel inzicht van de leiding enz., terWijl de aanstelling van de •ene of de andere groep arbeiders daarop geen invloed heeft. En waarom moet de ene arbeider dan zoveel meer ver- dienen dan de ander. Alleen dank zij een gunst of een goed gesternte?
"Neem mij in zijn plaats met de halve winstuitkering, maar nog beter, ge@ruik uw winst om uw zaak te ver- groten en neem ons er bij in dienst tot uw zaak zo groot is dat verdere uitbreiding niet meer loont," zullen de• niet"uitv'érJ.rorenen · zeggen. Be- schouwell we nu dezelfde ·situatie van de zijde van de ondernemer en van de gemeenschap. Stel dat de ondernemer - op de voor ieder vrije markt - zeer grote winsten maakt. Dan zal hij de neiging hebben zijn zaak uit te brei"
den om absoluut nog grotere winsten te maken, al zullen ze relatief kleiner zijn. Hij wordt aldus weliswaar zijn eigen cörièurrent, maar als hij het niet zelf doet zal een 'ander hem die les wel lezèn.
{\ndertussen krijgt de gemeenschap ' vèle en goedkope producten en dàt is van' oneindig groter belang dan dat de productie beperkt blijft en· de winsten ·aan de arbeiders worden uit- gekeerd. En waarom zou men dat doen? om· hen een bevoorrechte posi- tie t.o.z. van 4U:n' mede-atbeiders in andere bedrijven te geven, waar deze even hard werken en evenzeer hun best doen, ja misschien nog wel meer.
Dom· zulk een maatregel is noch het rechtsgevoel, noch de billijkheid, maar vooral· niet het algemeen belang ge•
diend. Vreest de heer Van Renesse dat de winst anders bij de aandeel- houders in de consumptieve sfeer te- recht zal komen, dan vergist hij zich.
Nergens is ze veiliger voor het alge- meen belang. Natuurlijk zal de onder- nemer-aandeelhouder een deel voor zijn levensonderhoud gebruiken; maar het restèrende zal hij weer winstge- vend trachten te beleggen. Hij heeft, zoals immers gebleken is, "onderne- mers mentaliteit". Maar zou dat ook het geval zijn, wanneer de grote winst orider een bepaalde, veel grotere cate- gorie zeer bevoorrechte arbeiders te- recht kwàin? En hoe staat het met de andere 'categoriën-? Indirecte leveran- ciers van arbeid?· Zij, die producten als machines en :grondstoffen · leverden?
O
ok daar zit menselijke arbeid in.Zij zelf zijn ook mensen. Mogen zij ook meedelen in de eventueel gro- te winst?
. Waar gaan we dan heen. Gelukkig hebben deze wel zoveel recht- en bil- lijkheidsgevoel dat zij .met winst en verlies van hun clit!nten niet te ma- ken willen hebben. Daarbij is het mijn overtuiging, dat het grootste deel on- zer individuele fatsoenlijke en recht- schapen arbeiders het beneden hun waardigheid achten wèl deelgerechtig- heid in winst te eisen, maar bij verlies niet thuis te geven. Een ding is voorts zeker, de grote bloei en omvang van vele industriën in ons land en elders is te danken aan de aanvankelijk grote winsten die werden uitgekeerd (dik- wijls in aandeelpapieren) waardoor ze ook gemakkelijk weer nieuw kapi- taal konden aantrekken en hun zaken uitbreiden. We denken bijv. aan Phi- lips, Ned. Kabelfabriek, de Kunstzijde e.a. Wat zou er van deze bedrijven ge- worden ·zijn wanneer ze hun eerste aanvankelijk grote winsten eens aan hun toen toevallig in dienst zijnde ar- beiders hadden geschonken? Natuur- lijk kan men daarin aanleiding vinden om in zo'n geval een gratificatie te ge- ven, maar dat is heel iets anders dan .deelgerechtigheid in de· winst of winstdeling, misschien nog wel onder.
invloed van· medezeggenschap, met de stok van stàking achter de deur!·
T
reffend is het waar de heer Van Renesse schrijft, dat de uitke- ring aan de werknemers in dezelfde vorm dient te geschieden als aan de andere aandeelhouders. Hier zijn dus de leveranciets van arbeid en goede- ren als· vanzelfsprekend al tot "aan- deelhouders" gepromoveerd! Hij ziet daarbij het grote verschil, dat er is, tussen hen die zich voor hun diensten tegen een vast overeengekomen som laten betalen en een ondernemer-aan- deelhouder die moet afwachten of het plantje wel ooit vruchten zal af- werpen, maar glad over 't hoofd. Zijn voor hem alle ondernemingen soms gegarandeerde winstobjecten?? Wan- neer de leveranciers evenals de onder- nemel· mede-aandeelhouders ' willen zijn en het ondernemers-risico mede willen lopen, dan staat voor hen, evenals voor ieder ander, de weg open óók aandeel te nemen of, als dat niet mogelijk zou zijn; zelf een dito onder- neming te beginnen. Na het voor- gaande zal het duidelijk zijn, dat de roep om aandeel in de winst door hen·die zich voor hun prestaties het nor- niale loon laten betalen niet gerecht- vaardigd· is, omdat deze eis is: le: im- moreel, 2e: onrechtvaardig tegenover andere arbeiders, 3e: schadelijk voor cie productie, 4e: schadelijk voor de werkgelegenheid, 5e: schadelijk voor
· de welV~art. Het gevolg zou veeleer zijn belemmering van de industriali- satie met toename van de werkeloos- heid en armoede. Inplaats van de com- munisten de wind uit de zeilen te ne- men, zoals de heer Van Renesse zich voorstelt, zou hij hen juist in de kaart spelen.
* * *
H
oezeer het begrijpelijk is dat eventueel succes van een onder- neming de afgunst ·oproept van hen, die daarin geen aàndeel namen, zo mag men niet uit het: oog verliezen, dat de hoop op succes de gangmaker is voor arbeid en industrialisatie. Door de arbeid als grondslag te nemen voor een groot deel van de belastingen en door tal· van andere wettelijke maat- regelen die het ·arbeid geven bemoei- lijkenen
belasten, werkt men · de zo:hoognodige lnQ\lStrialieatie tegen. Na
de .medezeggingschap heeft onze goe- dige werkgever nu weer de wet op het ontslagrecht op stapel! 26 weken op•
zeggingstermijn voor de werkgever, 13 of 8 voor de werknemer! Dat de werkgever die 26 weken betaalt laat zich gemakkelijk controleren, maar dat de arbeider die 26 weken zijn plicht en niet nog onnoemelijke ma- teriële en morele schade aanricht, wie garandeert dat? De praktijk heeft ge- leerd dat uitbetaling van de gehele opzeggingstermijn bij direct vertrek veelal voordeliger is dan de opzeg- gingstermijn uitwerken. Dat betekent dan· voortaan· ± 1300 guld. per man wanneer een ondernemer het eens niet kan bolwerken en tot ontslag moet overgaan. En als de arbeider zonder zijn opzeggingstermijn in acht te ne·
men verdwijnt, wat doet dan de pa- troon? Met de sterke arm terughalen en hem dwingen - tegen zijn wil - zijn opzeggingstermijn uit te werken?
Hij was wel gek als hij dat deéd! Met onwillige honden is het slecht hazen- vangen.
.;. ·~ *
N
een, wie in Nederland iets wil l ondernemen, mag zich voortaan wei driemaal bedenken, wat mede tot schade van·deze arbeiders is, voor wie ànders werkgelegenheid zou zijn ge- s'chapen: 'Eèn laatste recht zal de ad·spirant ondernemer evenwel blijv~n
- en daarbij kan hij het voorbeeld van onze socialistische voormannen volgen - dat is: niets ondernemen en een plaatsje zoeken (als er nog een vrij is) ergens aan de staatsruif, en eventueel mee decreteren wat onder- nemers doen, laten en betalen moeten.
Een gevaarlijk spel! Het is wel tref- fend dat al deze wetten die zo rem- mend werken op de ondernemings- lust en aldus de kiem van de werke- loosheid .in zich dragen, voorgestaan worden door hen die zich noemen Partij van de Arbeid. (Dividendstop, ondernemingsbelasting, verevenings- heffing enz). Zou Partij van de Af- gunst de lading niet beter dekken. De arbeid zoveel mogelijk begunstigen en ontlasten, het gebruik van de aard- rijkdom in al zijn vormen de gemeen- schapslasten doen dragen, zou heel wat beter tot het beoogde doel: werk- gelegenheid en welvaart voor allen, voeren. Zoals het nu gaat, gaan we onvermijdelijk de put in. Het lijkt wel of het arbeid geven door velen be- schouwd wordt als een misdaad, een zonde inplaats van iets dat dankbaru:
aanvaard dient te worden als een wel- daad eri een zegen.
'ilikkerveer. C. Pot.
(De Pedactie hoopt binnenkort zan dit onderwerp in een artikel
<andacht te wijden.)
{
Voor de afdeling 's-Graven-''
hage !Ier J.O.V.D. zal op Vrijdag 12 Mei Drs. H. A. Korthals spre- ken, die de Nederlandse Buiten- landse Politiek nader zal be- schouwen mede in verband met het debat over .Duitsland in de Tweede Kamer. Deze bijeen- komst vindt plaats in Pulcltri Studio, Lange Voorhout 15 te Den Haag en is toegankelijk voor alle leden der J.O.V.D. en andere jongeren, die op deze wijze met de J.O.V.D. kunnen
\;_:kenm~ ~a~e~·..
. ..)
... ,lt.IJHEID . EN DEMOCnA'JIE 12 MEI 1950 - PAG • •
Waar. zijn die ·stemmen
. ,_ . ' \ ; .
gehleyen?
Vergelijkt men het aantal stemmen, tW de verschillende politieke partijen witgebracht bij de Provinciale Staten- verkiezingen van 1950 (P. 50), met die van de Provinciale Statenverkiezin- gen in 1946. {P. 46), kan komt men in
·ronde cijfers tot het. vo~gende resul-
taat. · ·
Minder Comm. P .. N.
Waartegenover meer
P.v.d.A. 37.000
Soc. U. en Rev. Comm. 8.000
-204.000
45.000
+
45.000 Stemmen van de rode part. - 159.000 Meer uitgebracht 170.000+ - -
329.000 Waar bleven nu die 329.000 stemmen?
Meer V.V.D.
K.V.P.
C.H.U.
St. Ger.
A.R.
114.000 61.000 54.000 9.000 8.000 Andere partijen (Kath. Demo- craten, Kath. Onafhankelijken, Cer. Pol. Verbond, Midden-
~andspartijen enz.) · 83.000
+ - -
329.000 Vergelijkt men P. 50 echter met de Tweede Karoerverkiezingen van 1948 (K. •18), dan verkrijgt men het vol- gende beeld.
dan bij K. · .W
. . ·.:·._·( \ .
Waar bievèn nu die Meer
V.V.D.
P.v.d.A.
C.H.U.
K.V.P.
Ger. Pol. Verb.
-1.800 38.300 12.200 9.700 8.900 4.500 3.000 38;300 Bij vergelijking van het aantal rode stemmen in de provincie Noord-Hol- land tussen P. 50 en P. 46 komt men tot het volgende resultaat.
P. 46 P.v.d.A.
C.P.N.
P. 50 P.v.d.A.
C.P.N.
Rev. Soc.
283.600 204.400 488.000 286.000 155.000 1.500
' 442.500
Een achteruitgang dus van 488.000 tot 442.500 of van 45.500 stemmen, en dit; terwijl het aantal uitgebrachte stemmen roet 38.000 toenam. Behaal- den de rode partijen in Noord-Holland.
bij P. 46 488.000 van de 908.000, bij P.
50 verkregen zij slechts 442.500 van de
946.000. '
Hadden zij dus in '46 ruim de vol- sterkte meerderheid (488 tegen 420 duizend), thans zijn zij verre in de minderheid (442,5 tegen 503,5 duizend).
Minder C.P.N.
P.v.d.A.
.•i..•
52.000 , De samenstelling van het College van 20.000 , Gedeputeerden, waarin thans naast 3
+ __
P.v.d.A.ers één door de P.v.d.A. ge-·'12.000- . , . bJmdhaafde communist zitting heeft waartegenover meer de Soc. U. 6.000 zal dus ingrijpende verandering die~
nen te ondergaan.
Totaal minder rode steromen - 66.000
K.V.P. - 1.500
A.R. - 52.500
St. Ger. - 7.000
K.N.P. {in vijf provincies) -30.000 Middenstandspartij - 19.000 Andere partijen - 30.000
Minder uitgebracht bij P. 50 dan bij K.48
Waar bleven de overige Meer
C.H.U.
Ger. Pol. Verb.
V. V.D.
Kath. Onafh.
Kath. Dem.
-206.000 88.000 118.000 54.000 27.000 20.000 9.000 8.000 118.000 Past men dezelfde methode toe op de provincie Noord-Bolland, dan geeft een vergelijking van P. 50 met P. 46 het volgende beeld.
Minder C.P.N.
St. Ger.
Andere partijen
Meer uitgebracht bij P. 50 dan bij P.46
Waar bleven nu die Meer
V. V.D.
A.R.
K.V.P.
C.H.U.
K.N.P.
P.v.d.A.
Ger. Pol. Verb.
50.000 1.700 7.300 59.000 38.000 97.000 47.000 18.000 11.000 10.000 5.000 3.000 3.000 97.000 Vergelijkt men in de provincie Noord-Bolland het aantal stemmen van P. 50 met dat van K. 48, dan geeft dit het volgend resultaat.
Minder C.P.N.
A.R.
St. Ger.
K.N.P.
Andere pa~ijen
Totaal
lllnder uitgebracht bij P. 50
9.450 5.350 2.200 5.500 17.600 40.100
In de kieskring Amsterdam ver- kregen btf P. 50 vergeleken bij P. 46 Minder
C.P.N.
St. Ger.
Andere partijen
Meer uitgebr.acht bij P. 50
d~n bij P. 46 Waar bleven die
Meer ·
V.V.D.
A.R.
P.v.d.A.
K.V.P.
C.H.U.
K.N.P.
Ger. Pol. Verb.
Rev. Comm.
25.000 600 4.000 29.600 18.800 48.400 23.200 8.300 6.300 3.000 3.000 2.000 1.500 1.100 48.400 Bij een vergelijking van het aantal stemmen in Amsterdam van P. 50 bij K. 48 verkrijgt men het volgende beeld.
Minder C.P.N.
A.R. plus Ger. Pol. Verb.
K.N.P.
St. Ger.
Rev. Comro.
Andere partijen
Meer uitgebracht bij P. 50 dan bij K. 48
Waar bleven die Meer
P.v.d.A.
V.V.D.
C.H.U.
K.V.P.
2.400 250 1.900 400 150 8.400 13.500 10.500 24.000 11.500 7.000 4.000 1.500 24.000 Een vergelijking van P. 50 met P. 46 van de provinciale kieskring Den Bel- der geeft het volgende beeld.
Minder C.P.N.
P.v.d.A.
meer uitgebracht bij P. 50 dan ·bij P. 46
3.500 500 4.000 .3.300
Waar bleven die '7.300 Minder
'Mee,r . i ,· ' ' \. · C.P.N. ·
V~V.D.
t.OOO .·
P.v.d.A. 4.000 1.600K.V.P. 1.500 St. Ger. 250
1.300
C.H.U. 900 Andere partijen
A.R. en Pol. Ger. Verb.-St. Ger. 800
KN~ @
7.300 Een vergelijking van P. 50 met P. 46 voor de provinciale kieskring Hoorn geeft het volgende resultaat.
Minder C.P.N.
P.v.d.A.
St. Ger.
Andere partijen
1.950 2.400 350 250 4.950 Meer uitgebracht bij P. 50 dan bij P. 46
Waar bleven die Meer
V.V.D.
K.V.P. en K.N.P.
C.H.U.
A.R. en Ger. Pol. Verb.
800 5.750 3.500 2.000 150 100 5.750 Bij vergelijking van P. 50 met P. 46 voor de provinciale kieskring Zaan- dam komt men tot de volgende op- stelling.
Minder C.P.N.
St. Ger.
Andere partijen
Meer uitgebracht bij P. 50 dan bij P. 46
Waar bleven die Meer
V. V.D.
K.V.P.
A.R. enGer. Pol. Verb.
C.H.U.
P.v.d.A.
K.N.P.
5.200 50 250 5.500 3.000 . 8.500 4.400 1.600 700 700 600 500 8.500 De provinciale kieskring Haarlem geeft bij vergelijking van P. 50 met P. 46 het volgende beeld.
Minder C.P.N.
P.v.d.A.
K.V.P.
St. Ger.
Andere partijen
Meer uitgebracht bij P. 50 dan bij P. 46
Waar bleven die Meer
V.V.D.
A.R.
C.H.U.
K.N.P.
Ger. Pol. Verb.
5.500 800 100 200 950 '1.550 2.700 18.250 4.800 2.800 1.150 - 1.200
300 10.250 Het resultaat in de provinciale kies- kring Velsen van P. 50 vergelekenmet P. 46 is
Minder C.P.N.
St. Ger.
Andere partijen
Meer uitgebracht bij P. 50 dan bij P. 46
Waar bleven die Meer
V. V.D.
K.V.P.
A.R.
C.H.U.
P.v.d.A.
K.N.P.
Ger. Pol. Verb.
4.200 150 850 5.200 6.800 12.000 3.300 2.300 2.300 2.000 1.000 700 400 12.000
· . In de provinciale kieskring Weev- .tenslotte vertoont P. 50 in vergelijkbig
met P. · 44 bet volgende ëeeld.
Meer uitgebracht bij P. 50 dan bij P. 46
Waar bleven die M·eer
V.V.D.
A.R.
C.H.U.
K.V.P.
K.N.P.
Ger. Pol. Verb.
Gekozene11
7.150 3.000 10.150 3.500 3.200 2.000 900 350 200
~0.150
De loting in de provincie Zuid-Hol- land besliste, dat Mr. De Monchy zit- ting zal nemen voor de kieskring 's-Gravenhage. In de kieskring Leiden komt nu in zijn plaats Mevrouw A. H.
Niemeijer-van Nahuys, waarmede de vierde vrouw van de V.V.D. haar in- trede in de Provinciale Staten zal doen.
