University of Groningen
Estate planning, boedelafwikkeling en vereffening Burgerhart, W.
Published in: Estate Tip Review
DOI:
10.5553/ET/157254212017014032001
IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below.
Document Version
Publisher's PDF, also known as Version of record
Publication date: 2017
Link to publication in University of Groningen/UMCG research database
Citation for published version (APA):
Burgerhart, W. (2017). Estate planning, boedelafwikkeling en vereffening: Denk aan de richtlijnen. Estate Tip Review, 2017(32). https://doi.org/10.5553/ET/157254212017014032001
Copyright
Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons).
Take-down policy
If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim.
Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons the number of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum.
Boom juridisch Postbus 85576 2508 CG Den Haag T (070) 330 70 33 E HUinfo@bju.nlH I HUwww.boomjuridisch.nlU
Estate
Tip
Re vi e w Afl. 2017-32 11 oktober 2017Estate planning, boedelafwikkeling en vereffening.
Denk aan de richtlijnen
De boedelafwikkeling na overlijden is het moment waarop de estate planning in feite haar climax bereikt. Dan zal duidelijk worden of de uitgevoerde (overhevelings)plannen het beoogde effect hebben gekregen en of de gemaakte overlijdensplannen kunnen worden geëffectueerd. De estate planner neemt niet zelden de afwikkeling zelf ter hand om het ontworpen plan tot een goed einde te brengen.
Het is van groot belang dat deze estate planner zich bewust is van de hoedanigheid waarin hij de boedel afwikkelt. Is hij executeur en/of bewindvoerder, of misschien
gevolmachtigde van de erfgenamen die hem de benodigde opdracht voor het verrichten van de benodigde werkzaamheden hebben verstrekt? De werkzaamheden als zodanig kunnen een aanwijzing zijn voor de hoedanigheid waarin men handelt, maar dat hoeft niet per se het geval te zijn. Denk maar eens aan het opstellen van een
boedelbeschrijving, een klus voor iedere boedelafwikkelaar.
De relevantie van de bedoelde hoedanigheid kan bijvoorbeeld tot uitdrukking komen in de vergoeding voor de werkzaamheden. Indien men als estate planner een opdracht van de erfgenamen ontvangt, kan men de gebruikelijke kantoortarieven overeenkomen. Wordt men tot executeur benoemd, dan volgt het honorarium uit de wet of het testament.
Het is ook denkbaar dat de estate planner als (wettelijk) vereffenaar optreedt, al dan niet na een beneficiaire aanvaarding (artikel 4:203 BW) en/of op verzoek van een derde door de rechtbank wordt benoemd (artikel 4:204, 4:205 BW). Is daarvan sprake, dan is het van belang om kennis te nemen van en rekening te houden met de Richtlijnen
vereffening nalatenschappen, welke recent, op 29 augustus 2017, door het Landelijk Overleg Vakinhoud Civiel, Kanton en Toezicht (LOVCK&T) zijn goedgekeurd. Deze richtlijnen zijn te raadplegen via
https://www.rechtspraak.nl/Uw-Situatie/Onderwerpen/Erfenis-aanvaarden-verwerpen. Overigens krijgt een vereffenaar
in de regel te maken met kantonrechters, en dus met de Handleiding erfrechtprocedures kantonrechter (
https://www.rechtspraak.nl/Voor-advocaten-en-juristen/Reglementen-procedures-en-formulieren/Kanton#dfed22b2-5b80-4f56-aaf8-9eaa10ee2e5b1).
In geval van een door de rechtbank benoemde vereffenaar zijn in beginsel alle wettelijke bepalingen van de nalatenschapsvereffening van toepassing. Dit wordt ook wel als een zware vereffening aangeduid. In de richtlijnen is een checklist voor een dergelijke vereffening te vinden.
Voor de goede orde merken wij nog maar eens op dat bij een vereffening sprake kan zijn van een negatieve nalatenschap, maar dat dit geen vanzelfsprekendheid is.
Onderdeel H.1 onder 2 van de richtlijnen bepaalt over een dergelijke nalatenschap het volgende:
‘Opheffing wegens gebrek aan baten. Als de nalatenschap geen activa heeft of het bedrag van de preferente schulden is hoger dan de activa en geen regeling met schuldeisers kan worden getroffen, kan aan de kantonrechter het verzoek worden gedaan om de vereffening op te heffen wegens gebrek aan baten. Zie de Handleiding erfrechtprocedures kantonrechter bij artikel 4:209 BW.’
Het behoeft geen betoog dat bij het ontbreken van baten het loon van de vereffenaar onbetaald blijft en deze zijn werkzaamheden pro Deo verricht, tenzij een erfgenaam deze voor zijn rekening wenst te nemen.
Over het loon van de vereffenaar is het volgende in de richtlijnen (onderdeel I.2) opgenomen:
‘5. Een vereffenaar die niet door de rechtbank is benoemd (een erfgenaam die beneficiair heeft aanvaard) heeft geen recht op loon. Ook in dat geval kunnen er (andere) vereffeningskosten zijn.
6. Een door de rechtbank benoemde vereffenaar heeft recht op het loon dat door de kantonrechter voor het opmaken van de uitdelingslijst wordt vastgesteld op grond van artikel 4:206 BW. Bij het vaststellen van het loon voor een door de rechter benoemde vereffenaar kan rekening worden gehouden met het belang dat de vereffenaar bij de vereffening heeft. Wanneer een vereffenaar tevens
erfgenaam is, zal met dat belang rekening worden gehouden bij de vaststelling van de hoogte van het loon. Daarnaast kan ook de omvang van de nalatenschap aanleiding zijn om het loon van de vereffenaar in meer of mindere mate te
beperken.
7. De omvang van de nalatenschap kan voor de vereffenaar aanleiding te zijn om de vereffeningswerkzaamheden in meer of mindere mate te beperken.
8. Loon van de vereffenaar kan alleen worden verzocht op basis van een
gespecificeerde registratie van de daadwerkelijk aan de vereffening bestede tijd. Bij de tijdregistratie kan gebruik worden gemaakt van vaste tijdeenheden. De tijdregistratie wordt op zodanige wijze gespecificeerd dat daaruit valt af te leiden:
De datum waarop de werkzaamheid is verricht; De soort werkzaamheden die zijn verricht;
De (kwalificatie van de) persoon die de werkzaamheid heeft verricht; Een verzoek om een voorschot is niet gebaseerd op een wettelijke grondslag. Bij gebreke van een wettelijke regeling dient voor de vaststelling van het loon
aansluiting te worden gezocht bij in de wet geregelde overeenkomstige gevallen, zoals de beloning van de curator in een faillissement, zoals nader geregeld in de zogenaamde Recofa richtlijnen. Deze richtlijnen zijn in faillissementszaken algemeen aanvaard. De wetgever heeft bij de vereffening van nalatenschappen op meer plaatsen verwezen naar de Faillissementswet (hierna Fw.). Op grond daarvan achten de kantonrechters dat aansluiting bij de beloning van de curator conform de Recofa richtlijnen passend is.
Op grond van paragraaf “6.2 Voorschot op het salaris” van genoemde richtlijnen is een voorschot mogelijk.
9. Het loon wordt ten name van de vereffenaar vastgesteld. Het loon van de vereffenaar wordt door de kantonrechter aan het einde van de vereffening, vóór het opmaken van de uitdelingslijst, vastgesteld. Conform de bepalingen van
paragraaf 6.2 kan een voorschot (in ieder geval) éénmaal per jaar worden gedaan én kan dat alleen worden toegekend voor zover de boedel het toelaat. Ook dient de vereffenaar bij toekenning van een voorschot tussentijds rekening en
verantwoording af te leggen.’
Zoals hiervoor al ten aanzien van de executele is opgemerkt, staat niet zonder meer vast dat een estate planner zijn gebruikelijke honorarium voor een
nalatenschapsafwikkeling in rekening kan brengen. Als vereffenaar dient hij dit met de kantonrechter af te stemmen, zo blijkt hiervoor.
Het loon van de vereffenaar maakt deel uit van de kosten van vereffening van de nalatenschap (artikel 4:7 lid 1, letter c BW). Hoewel de vereffening onontbeerlijk is voor de betaling van de schulden van de nalatenschap, staat niet bij voorbaat vast dat het loon van de vereffenaar (met voorrang) wordt betaald. Het besluit bepaalt hierover in onderdeel I.1 onder 3 het volgende:
‘De kosten van vereffening (genoemd onder sub b) gaan mogelijk vóór de andere schulden. Deze voorrang (preferentie) van de vereffeningskosten boven de overige schulden (sub a tot en met e van lid 1) kent geen wettelijke grondslag. In de literatuur worden deze kosten vergeleken met boedelschulden in faillissement. In de lagere rechtspraak worden deze kosten als preferent aangemerkt. Een oordeel van de Hoge Raad over deze kwestie ontbreekt vooralsnog.’
Nu zal het met het loon van een vereffenaar doorgaans wel loslopen als er na overlijden nog te plannen valt, maar het is zeker een punt van aandacht.
Tot volgende week!
www.scholsburgerhartschols.nlwww.boomjuridisch.nl
© 2017 Boom juridisch | ScholsBurgerhartSchols
Hoewel de uiterste zorg is besteed aan de inhoud van EstateTip Review aanvaarden de uitgever en de redactie geen aansprakelijkheid voor onvolledigheid of onjuistheid.
