M E D E A ,
TREURSPEL.
D O O R .
J A N V O S .
Met verfcheiden c Künf l e n Vliegwerken } nieuwe Baletten, Zang en Vertooningen.
Nooit voor dezen zo vertoond.
Te A M S T E L D A M ,
By de Erfg: van J: L E s c A i L ] t , op de Middeldanï, op de hoek van de Vifchmarkt, 1698 .
Met Jrivilegte,
Cojye van de Privilegie,
D
E State n van Holland ende Weftvrieüand doe n te weten» alfo o ons vertoont is by de Regenten va n bet Burge r Weeshnys end e Oude Mannenhuy s der Stad Amfterdam , en , i n di e qualiteyt, te fame n eygenaers, mitsgader s Kegente n va n den Schoubur g aldaer , dat fy , Supplianten, federteenig e Jaren hebbend e gejouüTceit van on- fen Oetroy e o f Privilegie va n dato de n 19, September 1684. waeiby wy aen de Regenten va n den felven Schoubur g , in die tyt, hadde n gelie - ven te confentere n , accorderen end e o&ioijeren , dat fy , geduurende den tyt va n vyftien eerf t achte r een volger.de Jaren , de Wercken , di e doenmaels ten dienft e va n he t Tooneel reet » gedruckt ware n , ende, van tyt to t tyt , no g vorde r i n liet lig t gebracht , end e ten Toneele ge- voert foud e werden , allee n foud e moge n drucken , uytgeeven e n ver- kopen , nu ondervonden , dat de j aren , by het voorgemelde onfe Ofttoy of l'rivilegi e genaenü , o p den 19. Septembe r '.699 . loude n komen t e expireren ; ende deoryl de uppliantc n ten meelten dienfte va n de Schou- burg , waer van hunn e tefpective Godshuyfen onde r andere med e moe - iten werde n gefubcenteert. de voorgemelde Wercken , lbo va n Tieur- fpellen , Blylpellen al s Kluchten , als anders , die reet s gedruckt en ten 1 oneele gevoer t waren , of i n het toekomende gedruck t , en ten To - ncelegevoert foudenmogen werden, geerne alleen , gely k voorheenen, Jouden blyven drucke n , doen drucken , uytgeeven e n verkoopen , ten eynde d e lelv e Wercken, door het nadrucken van anderen, hae r luyfter , foo i n tael, al s fpelkonft , niet mogte n kome n te verliefen , do g dat fulex ae n haer, n a de expirati e van he t bovengemeld e onsOftroy , e n fulex 11 a den 19. September 1699. niet gepermiteer t foud e weien , fo o vomlen d e luppliante n hu n genootfiekt li g t e kecre n to t ons , onder- danig verfoekende, dat wyae n d e lupplianten, i n har e bovengemeld e qualiteyt, geliefde n t e ve.leene n prolongati e va n het voorlz . Oftro y of Privilegi e . omrne alfoo d e vooifz. Werken , fo o vanTreuifpelle n , Blyfpellen, Kluchten , al s andere , reet s gemaeckt en tenTooneel e ge - voert , en als nog i n he t lig t t e brengen, den tyt va n vyftien eeif t ach - ter ee n volgende Jaren, alleen te mogen drucken en veikopen , of doe u druckeu ea veikope n , met v;rbo d ae n allen ander e o p lèecket e hog e penen, by U Ed . Groo t Mog . die r to e t e ftellen , envooits i n com - muni forma j f o i s ' t dat w y de faecke , ende ' t verfock voorfz , over - gemerkr hebbend e , ende geneege n wefend e , ter bed e va n de - fnp- plianten, uy t onl e recht e weteniciiap , (ouverain e mag t en authoritevt , delelve fuppiiantengeconlenteerr , geaccordeert end e geoftroyeer t héb- ben, conlèutere n , accorderen ende e&royere n , mi s delen, da t ly . by continuatie, de vooilz , Wercke n , foo va n Treurfpellen , lilyfpel- leu, Klugcen als andere , reets gemaek t e n ten Tooiieel e gevoert , ea als nog i n het licht t e brengen, de n tyt van vyftie n eerft achtet een vol- gende Jare n , alken binne a onfe n lande n , fullcn moge n drucke n , dpen drucke n , uytgeven e n verkope n , vcibiedende daeto m alle n e n ecueen ygelyk, de voorfz. beteken , in 't gttfcejofte'fen cfeele , naei te druc- kcn , ofte, elder s rïaergedruck t , binnen de n felve n onle n land e t e brengen, uy t t e geve n ofte verkopen, op de verbeurte van alle de r.aer- gcdruckte , ingebraehfe , ofte verkogt e exemplare n , ende een boete van drie hondert gulden s , daer en boven , te verbeuren , te applice - ren ee n dard e par t voo r de n Officie r , die de calangie doen for, eën daide par t voor de n Arme n de r Haetfe n dae r ' t cafu s voorvalle n lal ,
«n he r refterend e dard e part voor d e fupplianten, alle s in dienveiftan - ée, da t w y d e fupplianten me i deie n onfe u Ocïroy e allee n willend e
^ratificeren to t vernoeding e va n har e fchad e door he r naedrucken va n de voorfz. Wercken , daer door in geenige n deele verftaea den inhoude vin die n te authoriferen , ofte t e advoueie n , ende, veel mi n he t fel - ve onder onfe protextie ende befcherming e eenig h meerder credit, aen- ficn , of reputati e t e geve n , nemaer de fuppliamen i n ca s dae r inne iets onbehoorlyks fouü e influeien , all e he t lelv e tot hare n lafte fullen gehouden wefen t e verantwoorden, tot die n eyud e we l expiellèlyk be - gietende, da t by aldien fy def e onl e Octroy e voorde voorfz . Wercken lollen wille n fteilcn, dae r van geen geabbrevieerd e oft e gecontrahcer - de mentie fulle n moge n maken , nemaci gehoude n fnlle n wefe n he t fclve Octroy in ' t gehee l , en londe t eenig e OmiOi e , dact voo r t e drucken, ofte t e doe n drucke n , ende da t ly gehoude n fullen fy n ee n cxemplaer va n all e d e voorfz . Wercke n , gebonden e n we l gecondi - tioneert, t e brengen ind e Bibliothecc q va n onf e UiüvcrCtey t to t Ley - den- ende dae r va n behoorlyk t e doe n blyken, alles op pene van het effect va n die n te verlieten , ende ten eynde d e fupplianten dele n onfeu Cflrcyc ende contente moge n geniete n als naer behooien, laftcnw y al- len ende ee n ygelyk, di e 't aenijaen mag, datfy d e fupplianten van den inhoude va n delen doen laften end e gedogen , ruftelyk, , vredely k end e volkoment]yk geniete n end e geb:uycken , cellerend e alle beiet ter con- trarie gedaen. GedaeuindenHage , onde r onlen grote Zegele, hieron - der aeu doen hangen o p den een en twintiglie Ma y in 't Jaer onles Heer en Zaligmakers, een duyfent fes hondert negen en negeutigh.
A. HE1NSIUS . Ter ordonnantie van de Staten
S I M O N va n B E A U M O N T . De Regente n va n he t Wees - e n Oud e Mannenhui s hebben , In liaa r voorf z qu'atitei t , het rech t va n dez e Privilegi e vergun d aan d e Erfgenaame n va n jf . Lefeailje , voor a l d e Treur-Bly » en Kluchifpeele n , di e b y haar , ten dienf t va n d e Schouwburg , reeds zy n gedrukt .
In Amfteldam , den 1 5. Stftembtr , 1699 .
D E
D R U K K E R
Aan de befcheidene
L E E Z E R .
E S r S j l e hie r he t Treurlpe l va n fjirjffii| Medea , zo als het zelve nu, o p SSÈli®. &
QAmfterdamfche Schouw - burg , vertoondt werd . D e toeleg i s geweeft, om he t zelv e van aanftoot ^ lykheden t e zuiveren , in gevolge van de ordr e de r Grootaehtbaar e Heere n Burgermeefteren va n Amfterdam. D e verwachting blyf t echte r da t di t Too- neehpel , zo verandert , niet minde r behaagen za l j dewy l he t me t ver - fcheidene Vertooninge n , nieuwe Baletten , en ander e Sieraaderi , is verrykt.
• 2
E E R -
EERSTE VERTOONIN G voor het Spel.
T\ I e Tan Teflklifc'n e n Cokhos opgetoogen,
*~* Zien vrouw Medeaas konfl en wonderly k vermoogen, Zy ftaat gereed om hen de krachten van haar kruid
Te toonen, en de winft van Colchos ryke buil;
Waar door zy Vaderland en Vader durft verraaden, Om zich in weelde met haar minnaar te verzaaden;
Maar zy lal haare ftraf meê krygen op haar beurt, Pie fleets, me t naberouw, ellendi g word betreurdt.
T W E D E V E R T O O N I N G voor he t Spel .
D
Aar zien de Aanfchouweren verbaaf t het eerde won- der;*t Volk van Teflaliè'n (beeld met hun gunft hier onder, Dat geeft Held Jazon moed, die zaaidt den draaketandt, Uit zyoen koop' ren helm,, in't omgeploegde landt,
*t\Velk, meteenfapgemengt, di t zaadt begint teweeken, En nieuwe lichchaamen verwekkende aan kan kweeken.
De Grieken zien ontfteld, dit nieuw gebooren zaadt D? fpeeren velle n naar Emoniërs Soldaat.
Wat helpt het of men is in wapentucht bedreeven, Wanneer dat Broederen elkander (laan na't leeven.
Hoe groote legers zelf een Vorft gebieden mag, Hoe zeer zynrykdom groeid, zy n aanzien en gezag;
Noch rykdom, aanzien, noch gezag zal (Uatide blyven, Wanneer de Twift zy n volk door Tweedracht kom t t e
ftyven;
Door Tweedracht, die den ftaat der eenigheden fplitft;
Terwyl de wraak het bloed zelfs tegens bloed ophitft.
D E R -
D E R D E V E R T O O N I N G voor he t Spel,
G
Ints hang t dat fchit'rend gou d o p groen e e n zilv'r é blad'ren,'t Geen, zonde r doodsgevaar, va n niemant is te nad'ren.
ï)e Stier en Draak, die nacht en dag op fchildwacht ftaan , Zien, al die daar verfchynt met dreigende oogen aan;
Zy fnoiven vuur en vlam, en damp, en mirt, en waafèrn Ten keel uit, dat al de aard Hinkt van dien helfchen aafem . Den dap'ren Jazon, die weêrgadeloozen Held",
Krygt, doorMedeaaskunft , he t vlies in zyn geweld.
Daar ziet men Sciron, die, omfollend e onverfleeten , Zy n naam draagd in de klip, waar in hy wierd gefineetett.
Den Ouden Ezon krygt weer nieuwe kracht en moed, En voeldzich zelfverjongt e n vol van jeugdig bloed;
Hier na werd een dans van K R T G ^HELDE N vertoond.
V E R -
V E R T O O N E R S .
M E D E A . ICHARON .
V O E S T E R . BOOMKIND , 1 H O O F V A C H T . RADAMAND . 1 H O O P ? A C H T .
JAZON.
KXEOZA.
HïPSlPYLE.
PRIESTERES.
IRIS.
K R E O N .
Z W Y G E N D È . Leger Ttn Vroowen.
Leger van Mannen.
Helfchc Geeften.
Spooken.
helfche
MINOS. S j Recftf ers.
PROSERPINA.
PRIESTER.
V E N U S . JUNO.
M E R K U Ü R . JUPITER.
ME-
Pag: I
M E D E A ,
TREURSPEL.
E E R S T E B E D R Y F* .
E E R S T E T O O N E E L . Het Toont tl vtrbttld te» Lu/ibof.
M E D E A .
Overhaat'lyk Hof! 6 Hof dat my doet gruu wen f Zal Jazon , myn Gemaal , tot affchri k va n he t
huuwen,
Kreüzaas koets bekleênro fnoode trouwloosheid!
Geen boozer Schelm dan die zich van zy n Ega fcheid.
Noch is hy boozer zo hy and're durft beminnen.
Is dit het loon dat ik hem 't Guide Vlies deed winnen ? O onverdraagb're fpyt! o ongeneesb're wond !
Trouwbreeker, Vrouwepeft, en Vloek van 't kuis verbond, Om welk een reden hebt gy de echte band gefchonden ? DeTrouw word Hechts door Dood ofOverfpel ontbonden . OHuuwelykstieran ! weetgy wel wiegyhoond?
Het is Medea, die, al s zy haar kracht betoond,
De Winden, Starren, Zon. Hoordftoffen, Blikfemftraalen, En Dondcrklooten, door haar kunlten, kanbepaalen, 'k Hits de Elementen, en wat fchrikk'lyk is, aan een.
Hoe! zal ik lyden dat gy wéér zult huuwen ? neen!
Ik heb myn Broeder, om met u door trouw te paaren, Van een gereeten, en de ftukken in de baaren, Half leevendig geftrooid, dies zie wat dat gy doet:
Dorft ik de zwarte Zee rood verwen met zy n bloed, Öm u re trouwen in 't gedrang der Prieftereijen ? Ik zal, n u ik u haat, o m Broeders geeft te peijen, tJ doen gevoelen wat ik Broeder heb gedaan :
A W« *
* M E D E A . Wat min aan hem beftond, zal haat aan u beftaan.
Ik heb te wreed een moord, 6 Schelm! om o bedreeven'.
Alleen de min kan my dit gruuw'lyk ftuk vergeeven.
Ik zelf vergeef myn hart die fnoode boosheid niet;
Of ik zal, doormynhand , diehemdeborftdoorftiet , De moordvlak van myn hand in Jazons bloed uitfpoelen;
Ik moet, i k wil, e n zal myn hevigheid verkoelen:
Want zy begeerd dat ik u naad'ren zal met ftraf : Maar wacht niet dat ik u zal dompelen in 't graf.
Het graf is 't ruftbed van al die ellendig lecven.
Wie lang wil wreeken moet geen korte moordfteek geeven.
Dies zal myn bitt're haat, die (laag om weêrwraak brult, De wreede Zufters, die met flangen zyn gehuld,
Met pynboomtoortzen in haar fcherp geklaauwde handen) Tothulpe roepen, om u nacht en dag te aanranden.
Wie groot van magt is lyd zich met geen kleene wraak, Of is dit noch te zwak, tot redding van myn zaak ? Zo zal ik al't Gedrogt gelyk te voorfchyn vloeken, Enfchenden'topuaan, o m u, i n alle hoeken Van de Aard te volgen, in een gruuwelyke fchyn.
De Wanhoop, boos van aard, die ru ft zoekt door fenyn;
Het knaagende Gemoed, een geeffel der gedachten:
"En de yfelyke Schrik, ontzach lyk door haar krachten, Zyn u ten ftraf gefield, tot zoen van onze hcon.
Wie langzaam word gedood derft meer dan duizend doon.
Kreiizazal myn haat hier tuiTchen niet verpoozen;
Zy fierd haar bruiloftsbed m;t purperverfde roozen;
Maar ik zal haar, ik zweer 't, de doornen in bet hart Op'tdiepftdoen fteeken: want ik word tot wraak getart.
Een felle wederwraak is kwaalyk te bepaalen.
Uw Ledikant verwachtgeen klank van Nachtegaaien, Doormengt met maatgezang van Maagden, lchel van keel;
Want uwe nachtkoets; neen ! u w geile luftpricct, Zal gruuwzaamgrimmelen van Gieren, Kraaijen» Uilen, En zwarte Ravens, die , met fchreeuwen, gillen , huilen Enkraflên, nwgehoor , alsgyinwelluftzyt ,
Veifchrikken zullen; z o zal ik myn hart vol fpyt*
T R E U R S P E L . j
Èen vuur dat vinnig blaakt, ontladen van myn koortzen.
Weg, blyd e Hymen, weg , metuwgewydetoortzen , De wreedft van 't boos gedrogt zal, voor dit bruilofhbed , Haar ongewyde toorts, van leevend menfebevet 4 Befpat van traanen, klam van brein en bloed, ontfteeken . Ik wil my aan dit Paar op 't allerfelfte wreeken*
De wraakzucht van een Vrouw is fcherper dan een fchicht- Hier komtze die myn hart, doordienft, aa n zich verpligt.
T W E D E T O O N É E L .
VOESTER, MEDEA .
V O E S T E R . (den ?
\A YnVoefterkind , ho e dus? hoezytgydus aan't woe"
A Y* M E D E A .
Myn boezem word beftreén van bitt're tegenfpoeden:
V O E S T E R .
De rampfpoed zwicht voor een die alles temmen kan.
M F.DEA .
Een edel hart gedoogt geen Byzit van haar Man.
V O E S T E R .
Wie hoon en fpyt verwind ontmoet een heilzaam leeveifc
M E D E A .
Een höoggeboore ziel verdraagt geen tegenftreeven.
V O E S T E R .
De huuwlyksnektar vind men meelt doormengd metgal<
M E D E A .
Eenkoninklyk gemoed verkropt geeü ongeval.
V O E S T E R .
Kan deez' Oranje noch Citroen u niet verluchten ?
M E D E A .
Het lot is my te wrang, dies haat ik wrange vrachten»
VOESTER*
Sla uw gezicht eens op dit roosryk Luftprieel.
M E D E A .
Ik wraak de roozeo, want ik vindze fcherp van fteel.
A a VoB .
4 M E D E A ,
VoESTER.
Verkoel u by deez' Bron, zo zult gy aaiTem haaien.
M E D E A .
Kon ik het Water, dat uit deze Bron komt ftraalen , En al de Beeken, die in KreOns Oorden zyn, Door kracht van töov'ren, veranderen in fenyn,
Ik zou Ze in zWelgén, en, al zou ik zei ver grauwen, Priös Jazön en zyn Bruid verwoed in 't aanzicht fpuuwen * En barfte ik aan 't vergif, z o ftierf ik ze^enryk.
VoESTER.
Men wreekt zich allerbetl door 't zien van 's vyands lyk.
Maar uwe Toverkunft begin t allengs te flaau wen.
M E D E M
Heb ik deStierert r roet gefpleetékriop'rëklaauwen , Met yz're hoorenen, en gloéijeiïd fögcwand , In 't Jük gèfparinen, én het veld langs Facis ftrarid, Al druipende van zweet, i n weder wil, doen ploegen , Ik zal heni lichter, óm rriyn wraalclüft te vet hoegen, Voor my doen zwichten, dan die dieren groot van kracht.
Al waar hy roeölop draagd heeft hy door my volbragé.
Heeft hy het land bezaaid met fcherpe draake tanden, Daar Krycs-liên, heet pp moord, met fabels in hun handen- En heel in t harrenas uitwielTen tot zyn leed',
Ik heb die Menfchenoegft, die broeders, bars en wreed Elkaar doen dódëri, eerzy hem verwoed be'fpföngen . Wie floot de Draak zyn Bek, diè drie gefplitlte tongen
En ië véé l rëégélën va'ri tand en kiéien had, Noch dik van groene gal én heet vergif bek lad,
Daar't bloedig meriïbh'èn vléérch by fpiéren in bleef rVdngen^
Was't Jazons fabel? neen : ik kwa m da t Schrikdie r pran- g t -
Ondankbere, gy zult met uwé By wyf bloên . De Wraak móet Blind zyn of zy is te laf in 't woën.
V O E S T E R .
Hoe! (laat gy naar êè 3óod v tó dié üw hart doorgriefde ?
M E D E A .
De hartstocht vail de $f aak is Mkef dari de liefde, Zy
T R E U R S P E L . *
Zy moeten doo r geweld, o f kunft verwonnen zyn.
De Wraak gebruikt of ftrop of fabel of fenyn.
D E R D E T O O N E E L .
M E D E A , V O E S T E R , T T E E H O F W A C H T E N . E E R S T E H O F V A C H T .
H
Ou ftant, wie datgy zyt, of't kof t u daad'Iyk 't lecven.M E D E A .
Ik wil, in tegenwil van u, ten Hof inftreeyen.
E E R S T E H O F W A C H T .
Zo gy my naad'ren durft ontmoet ik u met kracht.
M E D E A .
Ik wil dat aanftonds werd verplet dit boos Gedacht.
T W E D E H O F W A C H T .
U w wond're n zyn te kleen, ofhebtgy meer vermoogen ?
M E D E A .
Ik zal meer wonderen maar tot uw fchaa vertoogen, Gy zult voortaan, gelykeenRots , hie r bly ven liaan.
Een ander fpiegel zich hoe u dit is vergaan.
Deez'Roé heeft kracht om u tot harde (leen tefcheppen.
E E R S T E H O F W A C H T .
Helaas! och , wa t is dit? i k weet my niet te reppen, Myn leden worden hard. I k zal my aan u wree....
Hy veranderd in een Pylaar*
M E D E A .
Uw wreeken is vergeefs, ik maak uw kracht gedwee.
Blyfhieropfchildwacht (taan , omand'ren uit te houwen.
T W E D E H O F V A C ' H T .
HerfchepmynWachtbroêr, o f ik zweer he t zal u rouwen.
M E D E A .
Het zal my rouwen zo ik u niet voort betoqm.
T W E D E H O F W A C H T .
Ik fchrik niet méér voor H dan voor een Eikeboom,
M E D E A .
Verander in «en Eik voor uw verm«etelheden.
A 1
TVE-,6 M E D E A , TwEDE HoFWACHT .
Ik voel myn lichchaam van een harde fchors bekleeden;
Myn armen zy n alreê in telgen vol van bl aa
Hy veranderd'ia een Boem.
M E D E A .
Al wie Medea hoond vervalt in ongenaa.
Wykt, trouw e Dienaars, wykt , ofikzalubczweeren .
V OESTER.
Mevrouw, i k boor gerucht, ik bid u, laa t ons keeren.
M E D E A .
Hoe! keere n zonder wraak ? 't zal zo niet overgaan....
V O E S T E R .
Myn Dochter, fchuil, ei, fchuil!
M E D E A .
Wie vrees heeft mag wel gaan, Kniei4.
O fchrand're veinzery! pylaar (Jer wyfte Staaten, Ö hart in gal deurfult! en mond vol honingraaten!
Beftier myn bitt're tong en geef ze een zoete klank;
Maak dat ik Jazon fmeek met een Sireene zank.
Staat op.
Hoe! is 't geen lafheid ? neen! de wy sheid komt my raaden.
Knielt, O eed'le Dapperheid! gehuld met lauwerblaaden, Die u in 't harrenas op 't Dagtooneel laat zien, Vergeef myn veinzery, de nood komt my gebiên.
V I E R D E T O O N E E L .
J A Z O N , K R E U Z A , M E D E A . J A Z O N .
T
Oen ik het Gfulde Vlieste Kolchos had gekreegen, Was heel Theffalien hovaardig op de zegen:Maar nu ik u verkryg is de eer van 't V lies verdoofd.
Een fchóon en wyze Maagd word nooit te hoog geloofd.
Uw gaaven blinken méér dan duizend guide Vliezen.
KREÜ-!
T R E U R S P E L . 7
K R E U Z A .
Uw Faam, die in geen eeuw haar Iuifter zal verliezen, Alwaarde Bruidegom, is prikkel van myn min:
Maar uw Kreuza vreeft.
J A Z O N .
Wat vreeft, my n Koningin?
M E D E A. Ter zydett.
„Myn boezem barft van fpyt: de wraak deurkruipt myn
J A Z O N . (aad'ren .
Wie komt hier op ons aan ?
K R E U Z A .
Ik zieMedeanaad'ren.
J A Z O N .
Ik zal myn blanke kling rood verwen in haar bloed.
M E D E A .
Kreuza, fchoone Bruid, Prins Jazon, vo l van moed, Degrootc Juno moet u in haar kerk ontfangen.
Nooit moet de droevige Uil uw oor met lykgezangen, Op 't echte Ledekant, verftooren uwe ruft.
Uw Bruiloftstoorts zy nooit in traanenuitgeblufcht.
Ikwenfchu, in uw trouw, een ftroom van alle zeeg'nen.
J A Z O N .
Ik, dat u deze dag mag alle ramp bejeeg'nen.
M E D E A .
Ik wenfch het vorft'lyk Huis eenonverwrikb're ftand.
JAZON.
Ik wenfch om u tot afch, eerlang, te zien verbrand.
M E D E A . (den .
'k Wenfch dat uwZaad nooit fterft door overval van moor'
JAZON.
Vertrek, ik zeg vertrek , uit Kreons Stad en Oorden.
M E D E A .
Ik zal niet roemen dat gy 't V lies door my genoot.
Ik klaag ook niet dat gy my, omKreüz', verftoot . Ik heb geen deel aan u, myn voorrecht is vervallen.
Ik zoek Hechts voor een nacht huisvefting in uw wallen.
A 4 ' J A -
8 M E D E A .
# J A Z O N .
U w mond is vol van zoet, u w boezem vol fenyn.
M E D E A .
•Ach! Jazon , laa t dit Hofeen nacht my nhuisveftzyn.
Wie vreemdelingen bergt kan vyanden beweegen.
EenRyk, datgaflvryis , verkryg t de ry kite zegen.
Een zegenryk geweft behoud een vatte (tand.
Ontzegt gy Ballingen te bergen in uw Land ?
J A Z O N .
Een Broedermoorfter lyd men in geen Hofgebouwen.
M E D E A .
Ik heb myn Broer alleen verdelgt om u te trouwen.
Oprechte liefde toond zich onverzaagd van aard.
Een Bruidegom is meer dan duizend Broeders waard.
J A Z O N .
O veinzende Gedrogt! dieelkinliftdoetzwichten . M E D E A Knield.
O fchirterende Zon! wiens ftraalen 't al verlichten, Die, door uw licht, doed zien w at diep verborgen leid, U roe p ik tot getuig van myn oprechtigheid:
Gy weet dat deze borft geen veinzery kan zetten:
Gedoog ook niet, óZon ! datzymykomtbefmetten ; Ik haat haar dubbelheid, die kwaalyk is te ontgaan.
J A Z O N .
Waarom is Pelias, gely k uw Broer, verraan ?
M E D E A .
Zyn Dochters hebben hem in 't 1 aauwe bloed doen baaden.
J A Z O N .
Gy hebt haar, doo r uw raad, t e fchandelyk verraden;
Want gy beloofd' hem jong te vormen na het bloên. (doen j Geen fnoode r kwaa d dan kwaa d i n fchyn va n deugd t e Wie raad tot moorden geeft heef t d e eerfte moord bedree -
ven;
Wanthy heeft met zyn wil de (leek in't hart gegeeven Eer dat de Moorder 't zwaard gefleepen heeft op 't hart.
Het werktuig is veel min dan de oorzaak van de fmart.
Begeef u naar het Noord met uw gehaate vonden.
ME-
T R E U R S P E L . 9
M E D E A .
De Faam heeft duizendmaal ,met datzend koor/re monden, In 't Noord geblaazen 't lof der deugd van Griekenland, Dies laat my hier in 't Weft, daar gy de kroon in (pand, De deugd der Grieken zien die wy in 't Noorden hooren.
De waarheid weet men eer door de oogen dan door de oor Het zien heeft groter kracht dan't zeggen van de Faam.(ren.
Is uw genadigheid zo groot, gelykuwnaam ,
Danzultgymy, geloo f ikvaft , nie t laatcn d waaien, 't Is prinflelyk zyn magt in 't ftraflfen te bepaalen.
J A Z O N .
Noch Prinflèlyker dat men 't Ryk voor kwaau behoed.
M E D E A .
Een Prins die oordeel heeft betoond zich zacht van moed.
J AZON.
Wie veilig heerfchen wil moet wys en wakker weezen.
M E D E A .
Een wapenlooze Vrouw behoefd men niet te vreezeq.
JAZON.
Medea, ter g my niet.
M E D E A .
Vergun my toch een bec.
J A z o N.
Wat is't verzoek? ze g op, eerikna'tAutaartreé .
M E D E A .
Dat gy myn Zoons, eer ik vertrek, aan my doet gecven.
De zucht tot eigen Zaad kan niemand tegenftreeven.
Zelf in geen ongediert, dat redelykheid ontbreekt.
De Kind'ren worden van de Moeder beft gekweekt.
De Vaderly ke zorg beftaar in hooffche zaaken
Wie volk beheerfchen moet kan voor geen kind'ren wa*>
ken.
Het Hof vereifcht een man die buiten huiszorg gaat.
Dies bid ik u, 6 Prins! o m myn verleede ftaat,
Ach! om uw Stamhuis, dat nooit byftand plag te weig'rcn En om uw Daaden, diefteildoordeftarrenfteig'ren, Datgy myn beè verhoord, ee r ik dit Ryk verlaat.
A s JA-
ro M E D E A ,
J A Z O N .
Verwacht van my geenZoons: want gy ïoud hen,tot fmaad, Doen zitten op uw koets, om hun van vlugge Draaken;
Terwyl zy vuur en vlam ten keel en fnuit uitbraaken, In 't Noord te brengen, waar dat Taurus zich vertoond:
Want dit gehaat Gebergt, van ongediert bewoond, Is 't fchool van Toveraars en jonge Tovereflen, Hier Z(>uden zy, door kracht van uwe toverleifen, Met Wolven, Tygeren, met Leeuwen, fcherp van tand, En Beeren fpeelen, en hun balg met ingewand,
Met etter en vuil bloed van rotte ly ken vullen:
Elk zou zich met een pruik van zwarte Hangen hullen, En Winden, Stroomen, Zeen doen luift'ren naar hun wet.
My dunkt ik zie hen al beklad van brein en vet,
Behangen met een kleed van raauwe menfchen huiden , En van een darm omgord, gevuld met toverkruiden, O m , als het Zonlicht zinkt in Thetis Zeefpelonk , Heel naar te toeten op een mergelooze fchonk:
Zy zouden, i n de nacht, by Putten, Graven , Galgen , Schavotten, Mikken , Raan , ena l wat ons doet walgen . Een fnoode bevaard doen , tot fchrik van 't aardfch geflagt.
De Ktnd'ren die gy eifcht zyn dier van my geacht.
M E D E A .
Ik bid, beweeg de Prins, dat ik my n Zoons mag houwen.
K R E U Z A .
Ik heb myn harteleed, o booft' van alle Vrouwen!
Tot barftens toe verkropt, om uwe redenftryd:
Ikbengetergt, getreên , e n overvol van fpyt:
Zou ik u helpen? neen ! i k zoek u fel tehoonen.
M E D E A .
U w deugden, geeft en glans, elk waardig om te kroonen, Zyn ftarker dan de k racht van 't al lergroot ft geweld:
Gyhebt, Prin s jazon zelfs, di e zeegbaar Oorlogsheld, Die dolle Stieren, Draak , e n Krygsvolk kon verpletten, Door uwe krachten, ftip doen luift ren naar uw wetten:
Maar dit ontbreekt uw kracht, ho e krachtig dat gyzyt, Dat gy my noch door fmaad, noch bitterheid, noch fpyt
Kund
T R E U R S P E L . f i Kund hooncn, want ik wil uw hoon gewillig draagen, 'k Wil elk mishaagen als ik u flegts kan behaagen.
Span al uw krachten t'zaam, en nader my met pyn, Gy zult veel eer vermoeid van my te Itratfcn / yn,
Dan ik door Iaft van't Juk, datgy myn nek dued draagen.
Wie alles lyden kan is darker dan de plaagen.
De lallen zyn my lichtzoik udienftkandoen .
K M E U Z A .
't Is tyd, ja over tyd om u naar't Noord te fpoên, MtDEA.
Geef JazonsZoons toch meê zo zal ik Noord waars keeren*
K R E U Z A .
Hoe! Jazons Zoonen ? neen, neen! Dochter van Megeerc, De wrede Cerbrus, die de nooitverzaadb're Poort
Van 't duiftre Ry k bewaard, heeft u in Plutoos Oord Bezwangerd,op datgy tweGruuw'len voort zoud brengen;
Ditnoemd gy JazonsZoons, defpyt wil't niet geheugen, 't Is wonder dat de Prins uw lippen niet bedwong.
M E D E A .
„ O Vejnzery! gedoog dat ik haar bitt'rc tong,
„ Met een verwoede hand, uit haare keel mag ryten, ,. Ik zalze Jazon, rood van bloed, in 't aanzicht fmyten ;
„Ja fpyk'ren voor zyn mond, z o kan myn wraak beftaan.
J A Z O N .
Wat fpreekt gy aan een zy ?
M E D E A .
Dat i k u heb misdaan Door 't laftig bidden, om myn Zoonen wcêr te krygea.
De redelykheid gebied, dat ik voor u moet zwygen;
Maar, och! Natuur gebied dat ik myn Zoons hier wenfeh»
Het voorrecht van Natuur is darker dan den menfeh.
De zucht tot kinderen is van Natuur gekoomen.
Noch zal ik myn natuur, om datgy't wil, betoomen : Ik wil al wat gy wilt: want gy wilt niet dan goed;
Of dunkt my kwaad te zien in 't pit van uw gemoed, Zo zal ik myn gezicht noch oordeel niet betrouwen;
Én is het zeker dat men u voor kwaad moet houwen,
i-i M E D E A , Z o zal ik tny nochtans heel voegen naar uw wil.
K R E Ü Z A .
'k Vervloek uw veinzery.
J A Z O N .
Mede, zwy g vaardig ftil.
M E D E A .
Ik zal ftilzwygen om uw ooren niet te krenken;
lïlaar ik zal dag en nacht niet anders doen dan denken:
Prins Jazon heeft groot recht dat hy my bitter haat;
Kreüia heeft groot recht dat zy my dreigd met fmaad, Om dat ik hem en haar verhinder door my n klaagen:
Dit denken, hoop ik, zal uw ooren niet mishaagen.
Het denken ftaat elk vry in 't Hof van een Tieran;
Maar zo het denken u in 't minft verletten kan, Zal ik my n denken in 't vergetelnat verfmooren , En zyn gelyk ik was eer dat ik wierd gebooren, Ja worden dat ik was eer dat ik wierd geteeld.
Wat eifcht gy méér van my ?
J A Z O N .
Dat gy my niet verveeld.
M E D E A .
Zie wie hier knield en bid.
J A Z O N .
U w tong heeft geen vermoogen.
M E D E A .
Zo zal ik 't heele lyf veranderen in oogen, En Horten beeken, vloên , jagolleven , e n zeen V an traanen, om uw hart van marmer, week te kneên, En 't vuur te bluflchen dat de gramfchap heeft ontfteektn.
J A Z O N .
Laat los, i k zeg, laa t los!
M E D E A .
Laat my niet langer fmeeken.
J A Z O N .
U w Kind'ren worden van myn Kamerwacht bewaard.
M E D E A .
Ik zal ze haaien: want ik wy k hier voor geen zwaard,.
Noch
T R E U R S P E L . * j Noch voor geen hekel van wachtfpietfen, wree d in 't fchen-
nen,
Ik zal 'er met myn bord, vo l moed, opaangaanrenneu , En ftcrf ik door 't geweer, 2 0 weet ik dat myn bloed Mynoogen luiken zal.
J A Z O N .
Hoe zyt gy dus verwoed ?
M E D E A .
Waar zyn myn Kinderen, waarzynzy? i n wat hoeken?
K R E Ü Z A .
Een zaak heb ik aan u, o Jazon! t e verzoeken.
J A Z O N .
Gy moogt gebieden, die s laat hooren wat gy eifcht.
K R E Ü Z A .
Maak dat Medea met haar Zoons naar 't Noorde reift, Zo zal de twift zich nooit naa onze drempel wenden.
Stiefkind'ren weeten Manen Vrouw aan een tefchenden.
Twedrachtigheid in Trouw is wreeder dan de dood.
f k zweer u andermaal, zo gy haar t'zaam verftoot, Dat gy ons huuwelyk met nektar zult verëeren.
J A Z O N .
Ik zweer nu dat gy zweert, om niet te laf te z weeren, Ëy 't duider Sty x, ik zweer by 'f ilibb'f ig Acheron, By 't bloedige Kocyt, en 't glocfjend Flègeton , Dat ik uw wil zal doen.
M Ê D E A .
Hoe zal ik u bedanken .*
J A Z O N .
Verwacot nw Kinderen in 't bt>fch van popelranken.
Wy gaan naar 't Èchfautaar. Kóm, Oorzaak van myn vaat.
V Y F Ü E T O O N E E L
M E D I A .
^ A l dk detrouwuurzyn ? 6 driemaal heiloos uur!
^-•Zal ' t eerft e trouwverbon d voo r ' t laatrt e moetef t zwichten ?
O Huuwely k» Voogdes! waar zyn, waar zyn uw fchichten * Of
i4 M E D E A ,
Of is het vuur uws wraaks voor deze Twee te koel ? Zo zal ik 't gruuwzaam vuur uit Plutoos Tammerpoci Verwoed doen rteig'ren* totfchrik van KreonsMuurer».
Barft Aarde; bar d van een, e n braak de felle vuuren, Daar gy het booze Volk al zaamen meê beftryd, OpdeezeTweealleen, nuis'td e rechtetyd :
Zo hy 't ontflipt zo moet Krëuz' myn gramfchap peijert.
Hoe! za l hy lachchen, enMedea, deer'ykfchreijen ? Neen! da t gedoog ik niet, da t waar te groot een pyn!
Zal zy (laag zingen, e n ik (raag aan 't zuchten zyn?
Neen! 't zou den flaatfchen menfch o p 't allerheetft ver - toornen.
Zal hy langs Roozen gaan, en ik langs fcherpe Doornen ? Neen! ee n die magt heeft ftaat naar wraak door loos beleid.
Zal zy vol vreugde zyn, en ik vol droevigheid ?
Neen! wan t de fpyt komt myop'twreedft to t wraak aart maanen.
Zalzy wyn plengen, en Medeaas oogen traanen ? Neen! wan t ik zal haar noch voor nach t in 't graf doen
gaan.
Zo dit niet vaft kan (laan, zal ik noch me^r bellaan;
Ik zal Proferpina in Acheron opzoeken,
En dringen door 't gedrang der Geeften,Spooken,Vloeken, En alle grauwden* e n bidden haar om raad:
Nooit komt hem hulp te laat die zich op haar verlaat.
E E R S T E H o F W A C H T .
Wie helpt my uit myn angft ?
M E D E A .
Ik heb myn wraak genoomen • Van hem. 'kwil, datgy ; al s een Sater, hier zult köomen.
De eerfte HofvJtubt veranderd in een Sater.
Vertrek uit myn gezicht.
Tegtn deTweede Hofwacht.
'k Wil dat gy voort verzinkt t En in een droeve zee van jammeren verdrinkt.
De Boom zinkt.
Nu xullcn zy myn kracht aan Jaxon niet ontdekken;
Mogt
T R E U R S P E L . if
Mogtik mynkunft aan hem en zyn Kreüz* voltrekken, Ik fielden my tewerk; maar 't Noodlot toont hen ganft.
Het Noodlot laat zich niet verzetten van de Konft.
Waar blyft de vlugge Boö, die op myn wenk moet paffen ? Kom, nee m my vaardig op, i k moet dit Paar verraffen, Breng my in Plutoos Ry k, zo klimt myn wraak in top- Voort, (helle Nachtboó, voort, voort neem my vaardig op.
Me de a vliegt met een Geeft of.
Dans van M EG ERA .
Eerfte Vertooning voor het twede Bedry f.
P
.Rins Tazon, met zyn volk, door onweer aan de ftranden, Van Vrouw Hypfyphtle, komt daar gelukkig landen:Zy heet hem wellekom uit de ongeftuime Zee,
Ontfangt hem vrind'lyk, met zyn Helden, op haar Ree, En werd, uit liefde, me t zyn ongeval bewoogen;
Terwyle zuigt hy vaft de vonken uit haare oogen, Zich zelve voelende van zulk een vuur vermandt, Geeft hy zyn hart haar met het geeven van zyn hand.
Twede Vertooning voor het twede Bedryf.
H
Oe ver de fpyt en wrok vervoerd gehoonde Vrouwen, Zal deez' Vertooning klaarden Volkeren ontvouwen.Staatzuchtige Amazoons, inbyft're n overmoed.
Doen Man en Slaaf, en Kind, hier went'len in hun bloed. * Vergramde Hypfiphile, door wraakluft aangedrecven, Staat on verfaagd, in'tfpits , naa r Jazons dierbaar leeven.
Zy, ee n verlaatene, vol wanhoop, drukenfmart , Vertoond! hier in een vrouw een dapper mannehart;
En zal, a l zou zy (laat, gezach , e n leeven derven, N iet ruften voor zy is gewrooken door zyn fterven.
Menleer', men kenn' hier uit, wa t onheil al gefchiedt, Wanneer een vrouw haar man dus buitenipoorig ziet.
T W E .
i<S M E D E A ,
T W E D E B E D R Y F .
E E R S T E T O O N E E L . Het Tooneel verbeeld een Stad en Tenten.
H Y P S I P Y L E , P R I E S T E R S , Vrouwen Leger.
H Y P S I P Y L E .
O
Vrouwen, groo t van roe m ! ja mee r da n dapp'r e mannen,Die uwe Tenten voor Korinthen hebtgefpannen , Omu te wreeken aan Prins Jazons trouwlooshecn, Nu is 't de rechte tyd om hem op 't hart te trecu:
Laat ons niet minder zyn dan ftrydbaare Amezoonen, Diezichin'tOorlogsveldmet'fpecr e n boog vertoonen, Om haarc vyafiden te dompelen in 't bloed.
Een zaamgefpannc magtbèftaat in fiere moed.
De fiere moedigheid is moeder van de zeege.
Hebt gy de Mannen, door de punt van uwe deegen, Na dat zy zich, totfpytvanu, vermengd e met Uithecmfche Vrouwen , o p ons wettig huuw'lyksbcd, Doen baaden in hun bloed, hier zyn de zelfde reden.
Ik zal gewapend naar de wal van Kreon treeden, En eifleheh }azon, eer hy met Kreüza paard:
Ontzeid hy myn verzoek, z o moeten wy, door' t zwaard, De wallen in derylop'tallfrfclftbcllryden .
Een oveTWoogen wraak kan kwaalyk uitltel lyden.
Kom, Priefteres van 't Heir, bevorder onze zaak r Wy knielen voor 't Autaar Van de onrerzoenb're Wraak.
Hier wordgezongen voor 't Autaar.
Uvr Zang,met Spel doormengd, baard dappere Heldinnen.
P R I E S T ER F . S.
O Nerneiis! het heul van al die wraak beminnen.
Oonveraoenbeffte.' dieitaSgihRaadhuis , Ho f EnTeinpels toegang hebt s oritfteektonsofferftof ; Waar dat uw vuur verfeby nt begeerd met kracht te toonen . De Dieren die de Lucht, deZeeerrAardbewootren ,
T R E U R S P E L . J ?
Gevoelen, al s haar leed ontmoet, uwvuurigheén . Gy fchend de Kinderen, en Ouders tegen een, En mengd de Zee en Aard met vrindebloed en traanen:
Ontfteek 't gewyde hout, laat ons niet langer maanen.
Wie iet door fmeeken krygt betaald eer hy verkrygt.
Het A ut aar werd va» onderen aarsgeftookcn,
H Y P S I P Y L E .
Ik dank de Wraak nu dat de vlam reeds opwaards ftygt.
P R I E S T E R E S .
Waar is het bloed van 't Kind, dat gy, in fpyt van 't karmen, Der Moeder, van haar borft, en uit de klem van de armen
Gerukt hebt? geef het hier; voort, vorde r ons gebod:
Ik heb het met dit mes de knobbelige ftrot
Geopend, om het bloed tot weérwraak in te zwelgen.
H Y P S I P Y L E .
O Wraak! i k vang dit nat: he t zap van Bacchus telgen Behaagd my minder dan de fmaak van 't Griekfche bloed.
P R I E S T E R E S .
Men drinkt het luftig in, om, met een hart vol moed, Terwy 1 't de tyd gebied, naar 't wreede kwaad te ftreeven.
H Y P S I P Y L E .
Voort zweert op my n geweer,tot voorfland van het leeven, Dat gy uw Koningin zult redden uit de nood.
P R I E S T E R ES .
Wy zweeren haar met magt, in 't aanzien van de dood, Te volgen of de wraak moet onze hoofden plaagen.
H Y P S I P Y L E .
Wie zweert, en de eed vergeet, zal alle rampen draagen.
De Wraakvoogdes is ftreng in 't pleegen van haar recht.
Elk maak zich vaardig tot een zegenbaar gevecht.
' P R I E S T E R E S .
Gelyk gy my dit vuur, o luider der Prinfeflèn !
Door 't overfchot van 't bloed, op 't wraakautaar ziet leflèn Moet gy de hetten van uw wraak, door Jazons bloed, ' Uitbluflchen; want de wraak is niet dan enk'le gloed.
H Y P S I P Y L E .
Het Leger is gereed om Lemnos troon te ftutten.
B T W E -
i$ M E D E A ,
T W E D E T O O N E E L .
H O O F D M A N op de Wal, HYPSIPYLE, Vrouwen Leger.
H O O F D M A N .
I T 7 A t onheil zie ik hier ? de wal len zy n van hutten
** En oorlogsvolk omheind: ik vrees voor flinks geval:
Op, .Krygsvolk! Krygsvolk, op ! bezetdeleegewa k De wallen zyn niet dan door wapens te bewaaren.
D E R D E T O O N E E L .
J A Z O N , H O O F D M A N , H Y P S I P Y L E ,
Vrouwen Leger.
J A Z O N van binnen.
TT7 Ie roept hier dus verbaaft ?
" H O O F D M A N .
Ik zie geheele ichaaren Van vrouwen naderen, met fceeren in haar hand.
J A Z O N van binnen.
Indien het vrouwen zyn zo koomen Zy van 't land, Tot eer van onze trouw.
H O O F D M A N .
Ik zie haar oogen blaaken.
J A Z O N van binnen.
Wie met vorftinnen tronwd zal niet dan heil genaaken.
H O O F D M A N .
Zy naad'ren, vol van moed: ik bid u, kom om hoog,
J A Z O N .
Voort wapen al de Stad op 't onverwacht vertoog.
Verwaande, tre e te rug, o f gy verlieft het leeven.
H r P S I P Y L E .
Wie in een Stad wil zyn, ontziet geen tegenftreeven .
J A Z O N .
Watzoektgy voorKorint, ofis u ' t brein ontroofd?
H Y P S I P Y L E .
Wyeiffchen, e n rt heeft recht, Prin s Jazon of zyn hoofd.
J A "
T R E U R S P E L t
9J AZON.
Prins Jazon! o f zyn hooft!! wi e durft dus vinnig fpreeken?
H Y P S I P Y L E .
Wy zyn geharrenaft om ons aan u te wreeken.
Ik heb myn ftanders voor Vorft Kreons wal geplant, Om u de taaije huid, met een verwoede hand,
Alleevendigvan'tvlees, vo l heiloosheid, teftroopen;
Dan zal ik ze uw Kreüs, in dartelheid venoopen, Om 't 1 yf doen hangen * in de plaats van praalgewaad:
Ik zalhaar hals en borft, voor dierbaar bruidsfieraad, Op 't fchrikkelykft' pronken met uw uitgerukte darmen:
Myn Heir zal vrolyk zyn als zy om uzal karmen, Ja lachchen als zy weend, en zingen als zy zucht.
Een die zyn vyand temd, bevind zich vol genucht.
Noch weet dit wreed bedryf myn wraak luft niet te ftillen;
Ik zal de fpieren van uw groove fchonken fchillen, En maaken van 't geraamt een zetel vooruw bruid, Wy zullen't middelrift i me t onze tanden, uit
Uw boezem Icheuren, om haar balg hier meê te vullen.
Dan zal ik, fchriktg y niet? a l zou het alles brullen, U w bloed vergaderen, en in uw herflèn vat
Al bruizend fchenken niet om dit gehaaten nat
Met fmaak t e zwelgen; neen ! wy walgen van die vlieten;
Ikzalhetuwe Bruid doorhaarekeel in gieten, Zo zal zy proeven wat zich in uw hart verbergt.
J A z o N.
Wat zyt gy voor een vrouw dat gy de mannen tergt ? H y p s i P y L F.
Ik ben de nicht van die de Reuzen heeft doen vallen;
Die met zyn ftaatcykoets , om zegenryk te brallen, Van Panters, Tygers, Beer, en Leeuwen, fcherp van rand, Wierd door 't gewelf gevoerd, daar hy zyn zetel plant, OpeenTurkooizevloer, volvuuren die ftaag blaaken;
Of daverd dit te dof, o m my bekend te maaken ? Ik, i k ben Bacchus Nicht; nu weet gy Wie hier ftaat.
J A Z O N .
Dat gy van Bacchus komt, betoond gy met der daad,
B a Wan t
zo M E D E A , Want uwe hcrflèns zyn verzoopen i n zy n oeflen.
H Y P S I P Y L E .
Gy geeft my (lof om 't ryk van Kreon te verwoeden.
J A Z O N .
Voort, ze g my uwe naam, eer't ftaal uw bord doörftoofe.
H Y P S I P Y L E .
GyzietHypfipyle, weleeruwbedgenoot .
Ik ben, in fpy t der zee, van Lemnos hier gekoomen:
Een die zich wreeken wil, ontziet noch wind, noch ftroo-
Noch'tflagzwaardvandemoord. (men ,
J A Z O N .
Vertrek uit dit Gewed.
Want gy word hier gehaat, gelyk de veege peft.
H Y P S I P Y L E .
Wierd Jazon, toen hy eerft op Lemnos kwam, verdreeven.
Neen, Eerelooze , neen ! g y bad my om de fteeven Van Argos; 't eerde fchip, dat door een harde (loot Op'tftrandgebordenwas, t e (toppen, o m geen nood Te lyden, als gy 't fpoor langs Facis droom zoud baanea;
Jagyverdronkt, op' t land, in' t water van uw traanen, Op dat gy niet by nacht in 't water van de zee,
Vol zand, verdrinke n zoud: ik toonde my gereê, Enhebuinmynftad, j a zelfs, ikzal'tnietfchroome n Te zeggen, op uw trouw tot in myn bed genoomen:
Ja al de vrouwen zyn met uwe mans gepaart.
Ten leden reisde gy naar Kolchos, wreed van aard, En keerde met Mede, dieg y ook durfde trouwen:
Maar gy hebt uwe trouw met haar, als my, gehouwen.
Nu ftaat gy naar Kreüs, waarom word ik verfmaad ?
J A Z O N .
Gy zyt van my noch van myn volk, uit nyd noch haat, Verlaaten, maar men heeft uw Stad uit fchrik begeeven;
Want uwe Mans, die gy de moorddeek hebt gegeeven, Vcrfcheenen ons by nacht, met fakkels in de hand:
Hun moordwond toonde aan ons het lillend ingewand:
Men hoorden anders niet dan klaagen, kermen, zuchten, Doormengd me t weeë n wraak , da t on s voo r rampde ê
duchten; Het
T R E U R S P E L . zi
Het hair rees ons te berg, en 't hart ontzonk de moed;
Wy waaren alzo nat van zweet als zy van bloed.
De fchrik voor nachtfpook kan de ftoutfte man verzaagen.
H Y P S I P Y L E .
Hebt gy de Stieren, en de felle Draak verflaagen , En vreefd gyGeeften? neen ! ' t is loogen wat gy zegt.
J A z o N.
Wy vreefden voor geen Geeft, wy hadden grooter reclrt Omu te wyken, want zy hadden ons doen hooren, Dat gy uw tweede mans, als hen, i n 't bloed zou fmooren.
Een di e men kwaa d voorzeg t behoor d he t kwaa d te ont- H Y P S I P Y L E . (gaan . Een moedig Krysheld laat zich van geen Nachtfpook rain.
J A Z O N .
De raad der Geeften is by w y len goed bevonden.
H Y P S I P Y L E .
Een hart vol moed'loosheid is licht door vrees te wonden.
J A Z O N.
Een die voorzichtig vreefd betoond zyn fchranderheid.
H Y P S I P Y L E .
Wie zonder oordeel vreefd word van zichzelf verleid.
J A z o N.
Wie't eerde kwaad gelukt is noit in top gereezen.
H Y P S I P YLE .
Wie ftand houd i n zyn trouw behoefd geen kwaad te vree-
J A z o N. (zen .
Een vrouw die dertel is veranderd licht van luft.
H Y P S I P Y L E .
Mogt ik myn luft voldoen, myn vuur wierd draa gebluft.
J A Z O N.
Wateifchtgy?
H Y P S I P Y L E .
Dat ik mag na wenfeh myn wraak verzaden, Verwaandfte en laffte Griek, ja,kwaadft van alle kwaaden, Ik zoek myn heete luft te bluflehen in uw bloed.
Gyzyt niet dan een vat vol alzem, ga l en roet.
Gehaate menfeh : hoe.' menfeh? ó neen! ik heb misdreeven, Hy is verdwaald •, die u de naam van menfeh durft geeven:
B 3 G y
is M E D E A ,
Gy zyt in't Noorden van een Sneeuwbeer voortgebragt, En op een Ysftlip, i n een naare duift're nacht,
Van ongediert gezoogt, to t fchrik van Land en Steeden, De afbeelding maak t geen menfch; de menfch beftaat in Wie zonder reeden leefd betoond zich als een beeft, (reeden Gy hebt niet dat een menfch gelykt dan uwe leeft.
De leeft is als een fchors van vruchtelooze planten.
J A z o N . (bacchanten, Voort, Nicht van Bacchus , voort , met al uw Nacht- Zo woeftals vol van wyn , vertrek van Kreons wal.
H Y r s i p Y L E.
Zou't Heir vertrekken? neen ! Hypfipylehoudftal .
J A ZON .
Hoe durft een Vrouwen heir een Stad vol mannen tarten ?
H ï P S I P Y L E .
't Zyn vrouwe lichchaamen, maar vol van mannen harten.
De dapperheid beftaat in eene ftrydb're hand.
J A Z O N .
Waarom zyt gy niet eer gekoomen in dit Land ?
H Y P S I P Y L E .
Wie ftreng wil wreeken cifcht eerft tyd om reed te w eezen.
J A Z O N .
Een die zyn darker tergt heeft alle kwaat te vreezen.
H Y P S I P Y L E .
Myn wraakluft ftaat zo vaft, gelyk een koop're muur.
Kon ik het vrouwen Heir veranderen in vuur,
InToortzen; Fakkelen , ingloendeZwaveldroppen , InSpietzen, Sabelen , i n Pylen fcherp van doppen;
In al wat volk vermoord, en ftarke fteên verflind;
Wy zouden van de lucht neerftorten op Korint, En zo lang woeden tot dat alles wierd verflonnen;
Zo wierd myn Vyanden zyn geile Bruid verwonnen:
IV) aar zo dit wreeken aan myn wraak geviel te laf, Dan zou ik bidden dat 't Heelal uw ramp verfchaf, Zo groot, da t gy geen heil, by iemand, wif t te vinden,
JAZON.
De gramfchap van een vrouwis dolder dan de winden, Die
T R E U R S P E L - %\
Die van hun ketenen losbarden, e n door de aard Verwoed uitbreken, dat een gruuwzaam onheil baard.
Voor Bodenen, Bergen, en voor fcheepen op de Vloeden.
WykMannenmoordfter-, wyk,gyzyttefelaan'twocdeu .
H ï P S I P Ï l E .
Ik heb myti Man gedood om huuwlyks fchendery.
J A ZON .
Gy hebt het lyf verbeurd om uwe tieranny.
H v p s i p y LE
1 k heb de dood verdiend, dit kan ik niet ontkennen:
Vraagt Jazon, om wat kwaad, datmydedoodmagfehen - nen?
Om dat ik u , 6 fpyt! het leeven heb gegund : Want had ik u by nacht, op 't bruiloftsbed, de punt
Van 'tzwaard in 't hart gedrukt, dan zou ik heilzaam leeven.
Een Huuw'lyksfchender, mag men, eer hy 't denkt, doen ineeven.
Myn bruiloftsdag, ó ramp! verfchept zich in een nacht.
J A Z O N.
Nooit is zo boos een vrouw, alsgy , in'tlichtgebragt .
H Y P S I P Y L E .
Ik ben heel boos, 't is waar, maar 't zy n ook booze tyden;
'k Ben op my n zelve bo os, hier helpt geen tegenftry den, Om dat ik my op u niet boos genoeg betoon.
Een vorftelyke Vrouw verdraagt geen huuwlykshoon.
J A Z O N ,
Gy hebt voorheen gezegt, 6 wreedft' van alle wy ven!
Wy hadden flechts een ziel in twee verfcheide ly ven, Nu dreigd uw zwaerd myn hart. Hoe! draaid Fortuin haar
wiel!
H Y P S I P Y L E .
Had ik 't geluk dat wy niet dan een enk'le ziel
Te zaamen hadden, dan zou ik my daadlyk wreeken ; Want ik zou deze punt dwars door myn hart heen fteeken , Zo braakte gy met my uw leeven in een ftond;
Ik vrees geen dood, zo gy kund fterven door myn wond:
Dies wacht ik u in 't veld, in fpyt van alle rampen.
B 4 Ja -
«4 M E D E A ,
J A 2 O N.
Ik ruk het volk by een, om in het veld te kampen.
Jazon van binnen.
H Y P S I P Y L E .
OJuno! Trouwvoogdes , begeefutotdeflraf:
Vergun dat ik Korint, doorkrygstuig, to t een graf Van gloeijend puin , met bloed doormengd, voor hem mag
maaken,
't Begin van wederwraak behoord men niet te ftaaken.
Wie half wil wreeken geeft zyn vyand heele kracht.
Sla uw gelicht op 't Heir, wy fteunen op uw magt.
V I E R D E T O O N E É L .
I R i s op een Paauw , H Y P S I P Y L E , P R I E S T E R E S ,
Vrouwen Leger.
P R I E S T E R E S .
D
E lucht ontfluit zich; welk een luider zien onze oogen!Wie daal d hie r op een Paauw , omheint va n reegen- 't Is Iris, deBodi n vanjuno, to t ons heil. (boogen ?
I R I S .
Hypfipyle, i k kom , opuwgebeén , van'tflei l Gewelfzel daaten, om uw ongeval te ontvouwen : Gyzult, z o gy hier blyft, 6 Koningin der vrouwen, Door't krygsvolk fneuvelen in 't heetfte van 't gevecht.
Dat gy naar weer wraak tracht beftaat in wettig recht;
Maar uweMannemoord heeft Junoos wraak doen branden, Eenvrouw heeft nimmer recht om mannen aan te randen.
Begeef u weder fcheep eer Jazon u verraft.
Iris vliegt op.
H Y P S I P Y L E .
Hoe! zouikwyken ? neen , myngramfchap(laattevaft . De dood van Jazon is met onze dood befchooren:
Laat my vry (terven als ik in zyn bloed mag fmooren;
Nooit lterft men liever dan van 's vyands bloed befpat.
V Y F -
T R E U R S P E L . z f V Y F D E T O O N E E L .
K R E O N e n K R E U Z A opdelVal, H Y P S I P Y L E , P R I E S T E R E S , brouwen Leger.
K R E O N .
V
AndezeTooren, diedenoordzyvandeSta d (wen . Voor borft wéér diend, zien wy het Leger van de Vrou-K R E U Z A .
Ik hoop myn Jazon in het harrenas te aanfehouwen.
H Y P S I P Y L E .
Ik zie het Hofgezin verfchy nen op de Wal.
P R I E S T E R E S .
Men wacht het krygsvolk beft in 't naaft gelege Dal.
K R E U Z A .
Hier komt myn Bruidegom, gewapend met zyn deegen.
Englinfterendefchild, i k wenfeh aan hem de zeegen Zo werd myn bruiloftsdag heel Grieken door bemind.
Z E S D E T O O N E E L . K R E O N , K R E U Z A opdelVal, J A Z O N , Leger.
J A Z O N .
DErpemdeBurgers, vanhetmagtigeKorint , (nen :
*-* 't Schynt fchandelyk dat wy een Vrouwen Heir aanran- Maar'tzynMoordreflèn, e n van wie? va n haare Mannen.
Wie eigen Mans vermoord zal vreemde niet ontzien.
Laat ons de Hoofdmoordres het punt van 't lemmer bién, Eer dat zy byftand krv gt van haare bondgebuuren,x Wy moeten haar, ia 't oog van de opgefteege muuren, In 't Dal verdelgen tot een luifter van de Stad.
Het veld moet deze dag. door't oorlogszwaard, z o nat Van 't bloed der Vrouwen zyn,als 't hof van bruilofswynen.
Dat wy in 't harrenas, in 't open veld, verfchynen, Is niet uit boosheid, maar door 't parflèn van de nood.
Ik zie haar Heir alreê op de oever van de dood, En wy op de eerlle trap van 't ftervelooze Ieeven.
B S Wi e
%6 M E D E A ,
Wie recht en magt heeft diend geen vyand tyd te gcev en, Of hyverlieftzyn recht, zynmagtentydgelyk .
Laat ons dan vaardig zy n, om 't Heir in deze wyk
In 't bloed te fmooren, dat men door 't gevecht zal plengen.
Ik wilmyn huuw'lyk myrt met krygslauwrier doormengen.
Men Heek de veldtrompet, op dat ik 't Heir verniel.
K R E U Z A .
Houftand, my n Bruidegom, houftand , my n halve Ziel, Ik wil met u ten ftryd , om my met u te waagen:
Zult gy een «taaie helm op uwe hairen draagen, Enikeenroozekrans? dat ly ik nimmer, neen ! Zoueenvyandin, al s dol, t e moet komt treên, Om fabel, fpeerenpyl , o p uwe borft te vellen, Ik zal my, vo l van moed, voo r uwe boezem ftellen, En keeren wat u dreigd, als een getrouwe bruid.
K R E O N .
Kreüza, houuftïl , e n draag u als een Spruit Van Koning Kreon: laat uw Jazon haar befpringen.
K R E U Z A .
Ikzie de Legers op eikanderen indringen.
K R E O N .
Het fchrikk'lyk veldgefchrei en ftof vervuld de lucht.
HYPSIPYLE vanbinnen.
Sta, Hoofdmanninnen , fta! of'theeleLegervlugt ; Ik fta hier op een berg van mann' en vrouwe lyken.
J A Z O N vanbinnen.
Voort,fteek de Vloot aan brand,eer zy na (hand toe wyken;
Zy vechten zonder hoop, de zeege lacht ons aan.
H Y P S I P Y L E van binnen.
Hou moed, my n Heir, hou moed! o p hoop van lauwer-
K R E U Z A . (blain .
O Vader Mars, verfterk de pronk van alle Grieken.
Kom, vlugg e Mingod, kom en leen my uwe wieken, Zo vlieg ik by de Prins, in 't aanzien van de moord.
K R E O N .
Het Leger wend zich na de groote Zuiderpoort.
T R E U R S P E L . if
JAZOH m'tVtld.
De fcheepen branden, want ik zie de vlamme blaaken:
De rook, vol vonken, fpreid zich langs de blaauwe daaken:
Gelyk toen Faëton , als dol, aan 't hollen was.
Het Leger is vergeefs in 't blanke harrenas, Ja 't hoeft van nu af op geen vrije vlugt te denken;
Het zal op 't land in bloed, of in de zee verdrenken:
Het heeft geen middelpad, het wyken is gedaan.
I C R E O N .
Myn Dochter, laat ons naar de haaventooren gaan, Daar kan men 't Leger bet dan van deez' poort beoogen.
H O O F D M A N van binnen.
Pimool en Pilades, betoon uw krygs vermoogen;
Doorftcekt Hypfipyle, zo word het Heir vertreên.
J A Z O N .
Hou! zou Hypfipyle door't lemmer (ierven? neen? (gen;
Toef, toef, myn Hoofdman, toef! betoom uw wreede vlaa- Haar fterven zou myn hart tot in myn ziel doorknaagen;
En zoo ze in 't leeven Myft word ik van haar doorboord:
't Een raad my tot genaa, en 't ander tot de moord.
Wie wys en magtig is moet buiten vreeze leeven.
Op, op , my n Hoofdman, op ! Hypfipyle moet fneeven.
Het vonnis is geveld. Hoe ! za l zy fneuv'len ? neen;
'k Ben meer aan haar verpligt, al heeftzy my beftreên, Dan aan myn Vader, zygafmy, ui t tecd're liefde, Het leeven,toen myn ramp 't meêdoogend hart doorgriefde, 't Is billyk dan dat ik my voege tot genaü.
Toef, toef, my n Hoofdman, toef! zy zal dan leeven ? ja:
Waar blyft Kreiiza dan, van 't huuwelyk verfteeken ? Zal ik myn eed met haar, om de eerfte trouwëed, breeken ? Een diezyneeden breekt word van elk een gehaat.
Maar die een k waaden eed wil houden, pleegt meer kwaad, Dan die zyn eeden breekt. Me t wie zal ik het houwen ? Hier naderd my Kreüze, en maand my aan tot trouwen;
Daar komt Hypfipyle, die ik te fchelms bevecht:
Voor deze pleit de min, voor die de band van de echt:
Zo ik de min verftoot verval ik in ellenden :
Zo
28 M E D E A .
Z o ik myn echt vergeet zal my de ftraffe fchenden.
O nood ! di e vaardig raad, fpanuwevierfchaaraan : Zal ik Hypfipyle, door'tzwaard , in' t graf doen gaan, Of vluchten voor K reüz r" men moet geen liercle vluchten.
Wie dat zyn vyand dood heeft voor geen kwaad te duchten.
De nooddwang raad my beft. Op, op, myn Hoofdman, op!
Verdelg Hypfipyle.
H Y P S I P Y L E van binnen.
Wie (laat hier na myn kop ?
J A Z O N .
Ik flop myn ooren, ofmyn boezem wierd bewoogen.
Het kermen van een vrouw heeft overgroot vermoogen.
Zy moet, fpyt eer, fpyt eed , fpyt trou w naar de afgrond gaan.
Z E V E N D E T O O N E E L .
J A Z O N , H O O F D M A N met het Hoofd van Hypfipyle,
H O O F D M A N .
I
K wenfch de Prins geluk, dies zwaai de Zegevaan.J A Z O N .
Wat hebt gy voor bewys om op uw woord te bouwen ?
H O O F D M A N .
Ik heb Hypfipyle het hoofd van 't lyf gehouwen, Gelyk gy daar kund zien. Daa r legt die oorlogsbuit.
J A Z O N .
Is dat Hypfipyle, myn allereerfte Bruid ?
H O O F D M A N .
Dat is zy, die zo flout op Kreons Krygsyolk woede.
J A Z O N .
Is dat Hypfipyle, di e my in nood behoede!
H O O F D M A N .
Ik heb de vonken van haar wraak in bloed gedoofa.
J A Z O N .
Och! och ! Hypfipyle ! helaas ! he t is haar hoofd;
Zyn dat de lippen, daar , i k nektar uit kwam haaien?
Ik zie uw oogen: maar ik vind geen held're draaien.
De
T R E U R S P E L . * P
De roos en lely zyn op uwe kaak verdord.
U w hair, daar gy mynhart aan 't u meê had gegord, Hangt vol geronne bloed, doormengd met vuile zanden.
Gy hebt geen fchuld, i k zelf heb haar, doo r uwe handen, De gorgel afgefneên. O lydeloos bedryf!
Kom, (loot uw zwaard, dat rood van bloed is, door myn lyf, Ik heb met haar geleefd, en wil ook met haar fterven.
H O O F D M A N .
Mind gy een Schepzel dat haar man het licht deed derven ?
JA Z O N .
Haar Man had zulks verdiend,want hy was valfch van aard;
Zy heeft haar Vader, dat geen ander deed bewaard.
H O O F D M A N .
Een Vrouw behoord haar M an voor Vader te befchermen.
J A Z O N .
Ik hoor, helaas! ik hoor, ik hoor haar deerlyk kermen!
Voort, haal haar lichchaam, voort, en voeg het by haar
H O O F D M A N . (hoofd .
Het Lichchaam is vertreên en heel van glans beroofd.
JA ZON .
Zo haal haar fchim, of is 'er meer dan fchim te vinden, Zo voeg het by eikair, ik zal my onderwinden Natuur te dwingen, dat zy haar het leeven geef J.
H O O F D M A N .
Begeerd gy dat een Vrouw —
J A Z O N .
Ik wil dat zy weer leefd;
En wie hier tegenfpreekt word van myn hand gefchonnen.
H O O F D M A N .
Die gy in 't leeven door uw lemmer hebt verwonnen, Verwind die u, nu zy door 't zwaard verflaagen leid ?
J A Z O N .
Op, Leger , Hoofdman,op ' enkrabuwborftjafchreid , En ruk uw hairen uit, om Jazons 3am te fmooren, Ik wil niet leeven nu zy 't leeven heeft verlooren:
Ik heb het zwaard gewet, g y gaaft niet dan de flag.
O trouwe Bedgenood! ik hebde ftaale dag,
?o M E D E A ,
Op 't aanbeeld van de Moord, tot uw bederf doen fmtedeii;
Het flaal heeft door uw hals tot in myn hart gefneeden, Twee moorden met een flag! wie heeft dit ooit gehoord ? Odubb'le Moordenaar ! ik heb myn Vrouw vermoord.
Een die zyn Vrouw vermoord heeft gruuwele n bedre e ven.
Een diezich zelfs vermoord is vyand van h« leeven.
Wie 't leeven tegenftreefd betoond zyn heilloosheid.
Hoe tal dit klinken als de Faam dit kwaad verbreid;
Prins jazon, heef t het Veld door zyn geweer behouwen:
Maar hy verwon een Heir van weerelooze Vrouwen.
O fchand! 6 fmaad! 6 fpyt! en boven dit gemoed, (bloed.
Heeft hy zyn Vrouw, 'tisfchelms , doe n fmooreninhaa r Al wa t ooi t wreedheid wa s moe t voo r my n wreedhei d
zwichten.
H O O F D M A N .
Wie vyanden verdelgd, bewy ft niét méér dan pligten.
<Sy hebt uw pligt voldaan.
J A 2 O N.
O Hoofd! dat vrouw Natuur VanRoozen, Leliën , Robynen , Paerlen , Vuur , YvoorenGöütdraad, ophetkonftigft' , wif t te vormen....
H O O F D M A N .
Ik zie Kreüz van veer, dies fpreek van 't zeegbaar ftormen.
J A X O N .
Och! waar ik met myn Schip gezonken by uw Strand, Zo leed gy, tot myn leed, geen fchipbreuk op dit Land:
Maar gynebt my gered, op dat ik niet zou fneeven ; En zelf ben ik de klip daar 't fchip van uwe leeven Zich op te barden ftoot, ja , gyzytindeze e
Verdronken van uw bloed: we ê my ontmefifchte, weé!
H O O F D M A N .
Hoe! min d gy die u haat, en fcheld als een ontzinde ?
J A Z O N .
Dit is een teken dat zy my oprecht beminde.
Voort, haa l het guide Vlies, hee l Grieken döorgeloofd, Ik zal'er dit Juweel, dit koftelyke hoofd
Opzetten, als de Zon in zyne goude zaaien.
Een
T R E U R S P E L . 31
Een held're diamant behoord in goud te praalen.
H O O F D M A N .
Gy weet dat de cerfte min door de andre wort verlet.
J A Z O N .
Voort, vliegnaHyble , zelfnaa r Pindas en Hymet, Drie Bergen die de Lent befchilderd heeft met Bloemen;
En pluk de fchoonfte van al die men fchoon moet roemen , En vlechtze tot een krans, om op dit hoofd te Itaan, Maar breng noch leliën noch verfche roozeblaÉn;
Want 7.y ver ftrekt de Roos en Lely aller vrouwen.
H O O F D M A N .
O allergrootfte Griek!
J A 2 o N.
Staaf, of' t zal u rouwen.
H O O F D M A N .
Iklaatuhïer, 6 Prins! n u gy't begeerd alleen.
J A z o N.
Vruchtbaarende A arde, zinkt gy niet voor Jazons fchreé'n ? Ik ben veel zwaarder van vervloekte afgryflykheeden , DanuweLichchaamvolvanBolïchen, Bergen , Steeden . Voort fpalk uw kaaken eft verflin my in uw borft :
Het Aardryk fchrikt voor my, om dat ik fchelms bemorft En dronken ben van'tbloed,dat ik langs't veld deê bruïflèn.
Geftarnde Wonderen, oiitfluït uw wapenhuizen, En loft uw wraakgefchut op Jazons heilloos hoofd.
Hoe! i s dan alle wraak, en'tfchrikk'lyk vuurgedoofd ? 'tSchuuwtallesmy, he t licht verduiitert door de damper».
Onmeetelyke Zee, di e my aan boort dorfl klampen, Toen ik naar Kolchos voer, fpan al de kragten aan Diegytezaamenbragt, toengy , ogrootbeftaan. ' De Waereld in uw fchoot van golleven kwam domp'Ien';
Uwzoutevloedmoetmyalleenigpverromp'len:
Want ik ben boozer dan al 't Aardry k zaamen was : De Zee vertrekt van angft, zy vreeft haar zoute plas, Zo z y my overftelpt, voor eeuwig te befmetten.
Wil de Aard, noch Hemel, noch de Zee dit lyfverpletten, Zoialik, doo r vergif, offtrop , offtaal , he t pad
Vaa
