Het citherken van Jezus

(1)

Daniel Bellemans

bron

Daniel Bellemans, Het citherken van Jezus. Jacob vande Velde, Brussel 1675 (2de druk)

Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/bell009cith02_01/colofon.php

© 2013 dbnl

(2)

D

E

IV

BILE

'

VAN DRY

-

HONDERT VOLLE IAREN

V

AN HET HOOGH

-

WEIRDIGH HEYLIGH SACRAMENT

. V

IERT DRY MIRACVLEVSE HOSTIEN RVSTENDE AL

-

HIER IN DE STADT VAN BRVSSE

L

BY SINTER GOELE

. V

YT

-

GHETROMPET IN GODTVRVCHTIGHE LIEKENS

.

Daniel Bellemans, Het citherken van Jezus

(3)

D

OMINE QVIS HABITABIT

I

N TABERNACVLO TUO

? Psal. 14.

N

VMQUID IS ERIT QVI BENE COLIT TABERNACVLVM DEI IN QVO HABITAT IN TERRIS

.

L

AVDA BRVXELLAM QVAE DE TRIBVS MIRACVLOSIS HOSTIIS

,

TRECENTIS HODIE EVOLVTIS ANNORUM SPATIIS

V

NI TRINOQVE DOMINO IVBILAT ET CANTAT

.

(4)

Analogie,

Ofte over-een-kominghe van het Lyden Christi, met de Historie van het H.

Sacrament van Mirakel tot Brussel.

KOmt hier ghy vierighe ende ieverighe Pelgrims van Ierusalem, die van alle ghewesten des Wereldts, uyt mede-lyden tot het Lyden van den Salighmaker des Wereldts gaet soecken ende besoecken die Heylige Plaetsen, die den Heylighen der Heylighen met syn Leven ende Doodt gheheylight heeft, komt nu eens met mindere moeyte, maer met gheen minder profyt naer de

(5)

Princelycke Stadt van Brussel om de Pompe ende Triumphe in het dry-dobbel J

UBILE

' van het H. S

ACRAMENT VAN

M

IRAKEL

te vermeeren ende te ver-eeren diën selven goeden Heere, die op den Goeden-Vrydagh om onsen Vrydom vrywilligh ghestorven is buyten Ierusalem, door-steken zynde met die grove Naghels ende Lancie door den haet van de Joden, ende weder-om al-hier tot Brussel op den Goeden-Vrydagh des Jaers 1370. in het H. S

ACRAMENT

door-steken is van de boose Joden, aldus

vervullende de mate van hunne Voor-vaders.

Het Lam Godts dan, het welck ghedoodt is van 't beginsel des Wereldts, ende voor de Saligheydt des Wereldts is ghekruyst, wordt noch daghelycks op een nieuw gekruyst door de sonden, die hem meer kruyssen ende pynighen als het Kruys daer hy aen ghestorven is,

(6)

dit sal ick klaerlyck doen blycken in de Historie van het H. S

ACRAMENT VAN

M

IRAKEL

, in het welck diën soeten Saligh-maker een memorie heeft achter-ghelaten van syn bitter Lyden.

Het is gheschiet in het jaer ons Heeren 1369. Vrbanus den V. van diën naem Paus wesende van Roomen, ende Carel den IV. Koningh der Romeynen, ende synen Broeder Wenceslaus zynde den XXXIV. Hertogh van Brabandt hebben de Joden die als-dan in Neder-landt woonden, uyt haet ende nyt die sy ghe-erft hadden van hunne Voor-ouders, als grypende Wolven ghesocht in hunne handen ende tanden te kryghen het onnoosel Lammeken dat daer schuylt onder de Ghedaente des Broodts in het H.

S

ACRAMENT

des Autaers, al-even-eens ghelyck hunne Voor-vaders den waerachtighen Messias ter doodt

(7)

hebben gesocht ende oock ter doodt ghebrogt, ende gelyck daer ten tyde Christi, den Prince der Pristeren Caïphas eenen van de bloet-gierigste was, die eenen Iudas gevonden heeft, die dat onnoosel Lam voor 30. Penninghen heeft over-gelevert aen die verwoede Wolven, soo wasser oock in diën tyde eenen anderen machtighen Prince der Joden Ionathas die eenen anderen Iudas ghevonden heeft met name Meester Ian van Loven. Ende gelyck den eersten Iudas was eenen Apostel Christi, soo was desen tweeden Iudas eerst van Jode gheworden eenen Discipel Christi; ende dat meer is soo Spondanus schryft op dit Jaer, hy was oock Koster van eene Kapelle binnen Brussel, desen die synen Heer ende Meester in het H. S

ACRAMENT

uyt kracht van syn Officie hadde moeten bewaren, heeft hem verraden, ende den selven Heer bestaende

(8)

in 16. Heylighe Hostien eene groote, ende 15. kleyn die hy ghestolen heeft uyt de Kercke van S. Catharine, aen den voor-noemden Ionathas Prince der Joden woonende tot Engien over-ghelevert voor twee-mael dertigh goude Penninghen ghenoemt Mottoenen van het fransch Woordeken Mouton; wesende de selve Penninghen gheteeckent op d'eene zyde met een Kruys, ende ronts-omme dese Woorden: X

PS

V

INCIT

, X

PS

R

EGNAT

, X

PS

I

MPERAT

, dat is, C

HRISTUS

verwint, C

HRITUS

regneert, C

HRISTUS

ghebiedt, ende op d'andere zyde met het Lam Godts ende dese Woorden, A

GNUS

D

EI QUI TOLLIS PECCATA

M

UNDI

,

MISERERE NOBIS

: dat is, Lam Godts die wegh-nemt de sonde des Wereldts, ontfermt u onser. Dit was den Prys van dat onnoosel Lammeken, ende van dese penningen hangender noch som-

(9)

mighe aen de Remonstrantie van dit H. S

ACRAMENT VAN

M

IRAKEL

.

Ionathas dan verblydt wesende (ghelyck Caïphas gevanghen hebbende den onnooselen J

ESUM

, dede den Raedt der Scriben ende Phariséen vergaderen) soo dede hy de Joden by-een komen in de Synagoge, al-waer sy-lieden uyt-stortende op eene Tafel dese H. Hostien, hebben de selve bespot ende bespoghen, ende duysendt lasteringen uyt-ghebraeckt teghen dat onnoosel Lammeken, dat alle die blasphemien lede, ende als een Lammeken synen mondt niet open en dede. Daer-en-tusschen is de straffe des Heeren ghekomen over 't Huys van Ionathas (ghelyck eertyts de handt Godts is beswaert gheweest over de Azotenaers als sy de Arcke des Heeren daer 't Manna in was, eene warachtighe figure van dit H. S

ACRAMENT

(10)

hadden ghenomen, ende ghestelt in den Tempel van den Af-godt Dagon) ende de Duyvels hebben beginnen te regneren in het Huys van Ionathas, en hy wandelende in synen Hof is van de Straet-schenders vermoort: Siet daer den Mensch die Godt tot syn hulpe niet ghestelt en heeft, maer die gheglorieert heeft in syn quaedtheydt, ende ghehopt in de menighte van syne Ryckdommen. Psalm. 51.

Daer-naer ghelyck den goedertieren J

ESUS

is ghesonden van Annas tot Caïphas, van Herodes tot Pilatus, soo heeft de Vrouwe van Ionathas dese H. Hostien oock versonden van Engien naer Brussel, alwaer den Koningh der Glorie, die van den Koningh Herodes met synen heelen Legher in een wit Kleedt voor eenen sot wirdt bespot, weder-om onder de ghedaente van het wit Kleedt van Witten-broodt op een nieuw is bespot gheweest van de

(11)

Joden. Eyndelyck op den Goeden-Vrydagh des jaers 1370. als-wanneêr de goede Christenen van Brussel besig waren met de Kercken te besoecken, ter ghedachtenis van het bitter Lyden ende Doodt C

HRISTI

-J

ESU

ons Salighmakers, hebben dese voor-seyde rasende Joden alsdan oock doen vergaderen hunne Synagoge

(wantsy-lieden ghewoon zyn, ghelyck vele Historien ghetuygen, op diën dagh meer te rasen teghen onsen Saligh-maker en ons H. Gheloove als op andere tyden) ende naer dat sy van nieuws weder-om hunne lasteringhen verdobbelt hadden op de H.

Hostien, bespouwende de selve met knerselinghe der tanden, hebben die ten lesten met Messen ende Poignaerden door-steken, soo datter overvloedigh Bloedt is uyt-gheloopen tot op hunne Kleederen toe, doen zyn sy al-te-mael van achter-over gheval-

(12)

len, op de selve maniere ghelyck hunne Voor-vaders over rugge vielen, als sy hunne goddeloose handen uytstaken om J

ESUM

in 't Hofken van Oliveten te vanghen. Noch hunne Voor-vaders, noch sy-lieden zyn door dit Mirakel bekeert, maer in

teghen-deelhebben gheraemt dese H. Hostien naer Keulen te senden aen de andere Joden die daer woonden, pramende tot diën eynde met beloften, ghelt, ende

noodinghen sekere Vrouwe van hunne Natie met Name Catharina, die nu onlanghs haerselven hadde laten doopen, woonende binnen Brussel in de Parochie van Onse-Lieve-Vrouwe ter Kapelle: maer als Catharina dese H. Hostien van hun-lieden ontfangen hadde om naer Keulen te draghen, gheschiede haer ghelyck aen de Huys-vrouwe van Pilatus die J

ESUM

onder syne macht hadde ghekreghen; Pilatus Huys-vrouwe

(13)

kreegh 's nachts visioenen de welcke haer verschroomden, daer-om badt sy Pilatus dat hy teghen J

ESUM

niet doen en soude. Ende dese Catharina wirdt oock den selven nacht van Godt vermaent in een visioen, dat sy die H. Hostien niet en soude naer Keulen verdraghen, maer de selve aen haren Biecht-vader soude over-leveren met verklaringhe van al datter gheschiedt was. Naer dat Catharina dan hadde te biechten gheweest by haren Pastoor Heer Peeter van den Heede, ende alles ghedaen dat haer bevolen was, quam de mare van dit groot schelm-stuck den Hertogh Wenceslaus ter ooren, die alle de Joden die daer in plichtigh waren heeft doen vanghen, ende levendigh verbranden aen den Wollen-dries-Toren tot Brussel, confiskerende alle hunne goederen, &c. Den Eerw. Heere Godefridus wesende als-dan Abt van Grim-

(14)

berghen (ghelyck Sanderus schryft in syne Beschryvinghe van Brabant) heeft dese H. Hostien met dat vers ende miraculeus Bloedt noch besprenght wesende, in eene Solemnele Processie de welcke gheaccompagneert wirt van den Hertogh Wenceslaus, alle den Edeldom ende Clergie van Brussel, ghedraghen van de Parochie van Onse L. Vrouwe ter Kapelle naer de Collegiale Kercke van Sinter Goele, al-waer dit Alder-heylighste S

ACRAMENT VAN

M

IRAKEL

in vele andere Mirakels heeft

uyt-gheschenen, gevende de Blinde het gesicht, de Doove het gehoor, de Kreupele den gangh, de Doode het Leven, ende de Siecke volle gesontheyt. De Abten van Grimberghen, ghelyck den voor-schreven Sanderus schryft, waren van oudts ghewoon den Dienst te doen, soo in de Kercke van S. Rombaut tot Mechelen, als in de Kercke van Sin-

(15)

ter Goelen tot Brussel op de principale Feest-daghen ende Processien tot datter eenen Arts-Bisschop ghekomen is, ende sedert diën tydt hebben sy ghehadt de eerelyckste plaets in den Dienst ende Processie naer den Bisschop. Onder alle de Abten van Grimberghen die voor de tyden van de Artsch-bisschoppen aldaer tot Brussel den Dienst deden van het Alder-heylighste S

ACRAMENT VAN

M

IRAKEL

, isser eenen gheweest, ghelyck Sanderus schryft, met Name Nicolaus Spira eenen weerdighen ende seer deughdighen Prelaet; desen heeft diversche keeren in de Processie ghesien als hy dat Alder-heylighste S

ACRAMENT

om-droegh, dat uyt het selve H. S

ACRAMENT

nieuw Bloedt sproot, ende de Wonden als ververst wirden, uyt welcke teeckenen hy voor-seyt heeft die schroomelycke Beldt-stormery die over weynigh meer als hon-

(16)

dert jaer in Neder-landt gheschiedt is. My dunckt dat den Bermhertighen Godt (om soo te spreken is eenen dootsstrydt, ghelyck in 't Hofken van Oliveten daer hy Bloet sweeten) als hy ghedwonghen wordt de sonden van de Menschen te straffen, soo noey komt hy tot de straffe, midts dat syne Nature, naer het segghen van den H. Leo Paus, Goedtheydt is, ende syn werck Bermhertigheydt, ende dat Miraculeus Bloedt dat daer vergoten is en roept gheen wrake, maer vergiffenisse principalyck in het Jaer van J

UBILE

', ofte Vergiffenis.

Dit zyn dese Miraculeuse Hostien de welcke nu door een ghedurigh Mirakel 300.

hondert jaren zyn bewaert gheweest ghelyck eertydt het Manna, eene waerachtighe Figure van dat H. S

ACRAMENT

veel hondert jaren bewaert is in de Arcke; dese opene Wonden stoppen de

(17)

Geusen hunne monden, en dat Miraculeus Bloedt roept krachtelyck, dat den Heere met Vleesch en Bloedt daer teghenwoordigh is, ick magh nu segghen van de Steken staende in dit H. S

ACRAMENT

, ghelyck van 't breken des Broodts in Emaus,

Cognoverunt Dominum in fractione Panis, Sy hebben den Heere ghekent in het Breken des Broodts, sy hebben den Heere ghekent in de steken des Broodts.

I

ESVS RVST IN HET HEYLIGH SACRAMENT DES AVTAERS

. I

VBILEERT VYT DE BORST

,

AEN DEN GODT VAN

I

ACOB

.

(18)

Op het groot jubile' van het H. sacrament van Mirakel binnen Brussel,

Ver-eert met Soet-vloeyende Geestelycke Liedekens

Door den Eerw. Heere D

ANIEL

B

ELLEMANS

, Canonick van de wyt-vermaerde Abdye van Grimberghen.

HEer BELLEMANS, weet dat uw' Bel.

Veel soeter klinckt als Beyaerts-spel, Veel stercker als de grootste Klock Daer menigh kloecken Man aen trock:

Want dese Bel die wordt ghehoort

In 't Oost, in 't West, in 't Suydt, in 't Noordt, Soo verr' als 't Heyligh Sacrament,

Soo verr' is dese Bel bekent.

Die roept de Menschen al-te-mael Tot het Bancket van 's Hemels-Sael, Waer-by (al wat Assuerus vondt Tot lust van menigh duysendt mondt, Door menigh noyt gheproeft gericht)

(19)

Is als den nacht by 't Sonne-licht.

Komt dan ô Ziel'! en banketeert!

Hoe meer genut, hoe min verteert.

Ey komt ontfanght in over-vloet

Van Christi Vleesch, en dierbaer Bloedt!

Die hier in over-daet van scheyd, Die brengt met hem de soberheyd.

Volght dan deês Bel, en zyt verheught, De dronckenschap is hier een deught.

Dat ghy ô BELLEMANSin Dicht Den Leser van 't Bancket bericht, Voor-waer dit was u eygen werck Den voet te stellen in dit Perck.

Ghy zyt van 't Norbertyns geslacht Waer-door Tanch'linus is versmacht, Die oock al hadd' een Jodtsch gemoedt Op Christi Lichaem, en syn Bloet.

Syn' Leeringh' bleef niet langh in 't Landt, De goddeloosheyt bouwt op sant.

U zy dan lof, die kleyn gheluyt Doet klincken heel de Werelt uyt.

U zy dan lof, die dit soet Schrift Soo wonder fyn hebt uyt ghesift.

U zy dan lof, die groot verstant In een soo klyne Boecksken plant.

U zy dan lof, ô BELLEMANS,

Die met uw' Penn' steckt af den Krans.

Adrianus Poiters Soc. J

ESU

.

(20)

Het groot jubile' van het H. Sacrament van mirakel.

Een-ieghelyck wort hertelyck ghenoodt om de Triumphante J

UBILE

' van het H. SACRAMENT VAN MIRAECKEL tot Brussel te ver-eeren.

VENITE AD ME OMNES.

Stemme: Troupe Triumphante, &c.

LAet ons gaen aen-bidden 't Heyligh SACRAMENT, Laet ons repareren d'eer' die is gheschent,

(21)

Laet ons ieder nooden soo wel kleyn als groot, Om den Heere,, te ver-eeren onder 't Broodt.

2. Koninghen, en Princen, Graven, Overheydt, Maeckt den Wegh des Heeren over-al bereydt,

Maeckt den Wegh van Brussel van de roovery Der Landt-loopers,, ende Stroopers vry en bly.

3. Schippers, ende Voer-mans die hier veirt oft rydt, Voert het Volck naer Brussel met een' nieuwe vlydt,

En steckt op de Schepen Vreughde-vlagghen op, Doet den Waghen,, Vendels draghen op het sop.

4. Maerten ende Knapen werckt nu dagh en nacht, Wiëns Vrouw oft Meester Kermis-volck verwacht,

En logeert de Vrienden die hier zyn ghenoodt, Die den Heere,, komen eeren onder 't Broodt.

5. Timmer-mans, Beldt-snyders, Schilders al-te-mael,

(22)

Ghy-lied' moet gaen maken Arcken Triumphael, Godt die is die weerdigh, en noch al veel meer, Thoont uw' konsten,, en uw' jonsten tot den Heer.

6. Dat de beste Meesters al hun raerste Werck Van Tapisseryen hanghen in de Kerck,

Goudt en Silver-smeden maeckt uw' Stucken klaer, Juweelieren,, komt vercieren Godts Authaer.

7. Soete Honingh-Biekens maeckt het Wasch bereydt, Komt met Keerssen eeren deês Solemniteyt,

En ghy kleyn Sy-wormkens maeckt dat ghy te-gaer, Met nieuw' Kleeren,, komt ver-eeren den Authaer.

8. Maeckt nu Rhetoryckers dat g'uw eer betreft, En met Lof-sangh 't Heyligh SACRAMENTverheft;

Uyt-ghelesen Sanghers, Musiciens van 't Hof, Orghelisten,, Componisten singht Godt Lof.

(23)

9. Hoveniers, Bloemisten brenght hier al-te-gaer Al uw' soetste Bloemen med' voor den Authaer;

En ghy Buyte-lieden die naer 't Bosch toe-gaet, Kapt daer Meyen,, om te spreyen langhs de straet.

10. Mooren, Arabieren brenght den Wieroock mé, Komt ons helpen vieren dit groot Iubilé,

Jubileert den Heere vrolyck en allert, Steckt in brande,, d'Offerhande van uw hert.

11. Priesters, Cappellanen, en Canonicken, Nonnekens, Beggyntjens, ende Monicken,

Maeckt dat gy den Dienst van't Heyligh SACRAMENT

Met een wonder,, en besonder vreught vol-endt.

12. Singht nu Gaudeamus, singht Alleluja, Te Deum laudamus in laetitia;

Die met de Processie van den Heere gaet,

(24)

Singht den Heere,, Lof en eere langhs de straet.

13. Laet den Beyaert spelen onder 't groot Gheluyt, Blaest den Lof des Heeren met Schalmyen uyt;

En ghy Predickanten, ghy-lied' hebt nu stof, Laet uw' monden,, dan verkonden synen Lof.

14. Doet Peck-tonnen blaken, steckt Vier-wercken aen Over-al daer d'Arcken Triumphale staen;

Lost de Donder-bussen op de Vest gheset,

Maeckt ghedommel,, met de Trommel en Trompet.

15. Souvereynen Prince deylt uw' glori' mé Aen al, die u vieren in dit Iubilé;

Wilt ons naer-maels gheven dat w'uw' Majesteyt Eens daer-boven,, moghen loven voor altydt.

(25)

Hoe ghy uw' Ziel bereydt met meerder preparatié, Hoe 't Heyligh SACRAMENTu gheven sal meer gratie:

Die tot deês klaer Fonteyn komt met het grootste vat, Die schept daer in syn' Ziel' het alder-meeste nat.

Wat grati' sullen dan de Brusselaers verkryghen Van 't Heyligh SACRAMENT? Sy wercken dat sy hyghen

Aen d'Arcken Triumphael, sy zyn soo diligent, En al voor 't Jubilé van 't Heyligh SACRAMENT.

Noodinghe,

Tot het H. Sacrament van Mirakel tot Brussel.

Stemme: La Cannarie Nouvelle.

J E S U S daer d'Hemels hun Hemels van halen, Die in de Hemelen leeft en regneert,

(26)

Komt in het Broodt op den Autaer te dalen, Als hier den Priester het Broodt Consacreert.

2. Die in het Hof met den Prins wilt verkeeren, Komt hier en spreckt hem nu naer uwen wensch;

Ghy wordt ghenoodt tot de Tafel des Heeren, Godt die 't al spyst is self Spys van den Mensch.

3. Komt nu het Princelyck Brussel ver-eeren, Niet om het Hof van den Prins die daer leeft, Maer om dat 't Hof van den Heere der Heeren

Binnen deês Stadt syn beganghenis heeft.

4. Knielt hier ootmoedelyck voor 't Tabernakel, Valt hier eerbiedelyck neêr voor den Throon, Daer 't Heyligh SACRAMENTrust van MIRAKEL,

Daer 't Bloet des Heeren noch versch staet ten thoon.

5. Die van de Joden aen 't Kruys is gheslaghen,

(27)

Die van de Joden ghebroght is ter doodt, Heeft van de Joden hier laster verdraghen,

Als sy door-staken dat Goddelyck Broodt.

6. Siet eens hier staen noch de bloedighe Wonden, Die van de Joden hem zyn aen-ghedaen, Doen sy ghelyck een deel rasende honden

't Lichaem des Heeren hier aen zyn ghegaen.

7. Siet hier het Bloedt op de Hostie noch vloeden.

Eert en voldoet hem nu voor die on-eer, Op dat ghy soo meught uw' Ziele behoeden

Door dit Miraculeus Bloedt van den Heer.

8. Hier sal den Sondaer verghiffenis kryghen,

Hier wordt den droeven Mensch troost aen-ghedaen;

Dat sy ô Heer' uw' Bermhertigheydt swyghen, Die van u on-ghetroost wegh zyn ghegaen.

(28)

9. Als ick hier kom' de Communi' ontfanghen, Voel ick vertroostingh', al ben ick bedruckt;

'k Pluck dan de selve vrucht hier met verlanghen, Die-men daer-boven in 't Hemelsch-Hof pluckt.

10. 'k Brand' hier in 't selve vier van JESUSminne, Dat al de Heylighen brandende maeckt;

'k Smaeck' in myn sinnen de vreughden van binnen, Die in het Hemelsch-Hof worden ghesmaeckt.

Godt laet syn Hemel-ryck, en komt in 's Wereldts hoecken, Hy komt u armen Mensch in uwen noodt besoecken:

Ey Mensch verlaet oock eens voor hem uw Huys oft Tent, En komt besoeckt den Heer in 't Heyligh SACRAMENT.

(29)

De Ziele wordt ghenoodt, om te komen woonen in de Wonden van het H. Sacrament van Mirakel.

Stemme: Courante la Reyne.

O Ziel' die altydt wordt By JESUSKruys gevonden, Die woont in syn' Wonden,

Verlaet het Kruys,

En maeckt van 't Heyligh SACRAMENTuw' Huys:

Want in dit Heyligh SACRAMENT, Zyn JESUSroode Wonden oock bekent;

Komt daer-in rusten Naer uw' wellusten,

Maeckt daer uwe Tent.

2. Ghelyck het Duyf ken vlucht Als sy den Valck siet komen, Om de doodt t'ontkomen,

Vlucht ick terstondt,

Als ick vervolght word' naer die open Wondt;

Ick vind' hier Wapens om te slaen,

'k Vind' in deês Wond' de borght van Sion staen;

'k Kan alle sonden En alle wonden,

Door die Wond' ontgaen.

(30)

3. In dese Wonden wordt Voor alle myne wonden Medecyn ghevonden,

'k Vind' hier een Badt

Van een medicinael en bloedigh Nat;

In dese Wond' word' ick terstont, In Iesus Liefde minnelyck gewont

En die met wonden meest wordt gheschonden,

Is hier 't meest ghesondt.

4. Heer' 't is hier goedt om zyn;

't Is goedt te zyn verslonden In uw' roode Wonden,

Ick vind' hier smaeck,

Ick vind' hier volle blydtschap en vermaeck;

O Heer 't is hier een goet quartier, Laet ons een Tabernakel maken hier,

't Is hier vol lusten En vol wellusten,

't Is hier vol plaisier.

5. Hoe kan het Vogheltjen Van hongher gaen verloren, Dat nest in het Koren:

Kan ick vergaen

Die hier nest in dit uyt-verkoren Graen, Dat Goddelyck, dat Hemelsch-Broodt, Dat voedt en spyst myn' Ziel' in honghers noodt;

De Wonden bloeyen, De Waters vloeyen

Hier in mynen schoot.

(31)

't Zyn VVonden die den Heer' hier heeft in 't Broodt ghekreghen, Maer daer vloeyt Balsem uyt, en Goddelycken Zeghen,

Is 't datter iemandts Ziel' door sonden is ghewondt, Hem wordt door dese VVond' de Medecyn ghejont.

Ontgheestingh veroorsaeckt in de Ziel', door het aensien van de Bloedighe Wonden van het H. Sacrament van Mirakel.

Stemme: Als-voren.

KOmt hier ô teere Ziel', Die sonder te beswycken Niet en kont bekycken,

Noch sien en kont,

Dat uwen naestigh bloedigh is ghewondt.

Siet hoe dat Godt hier is geschent

In het Hoogh-weerdigh Heyligh SACRAMENT; Hoe kond' u houwen,

Die gaet aenschouwen Dit wreedt tractement.

(32)

2. 't En soud' geen wonder zyn Als ghy siet dit Mirakel, En dit wreedt spectakel,

Dat uwe Ziel'

In hondert duysendt flouwten samen viel, En dat sy van haer selven gong

En 't Leven van dit Broodt alleen ontfongh, En niemandt teerder,

Oft niemandt meerder, Als Godt aen en hongh.

3. Ick wil dan als 't Serpent

My door deês wonden dringen, Myn oudt vel af-wringhen,

Myn oudt ghemoedt

Vernieuwen door het purper van syn Bloedt;

Ick treck den nieuwen Adam aen, Den ouden Adam moet zyn uyt-ghedaen;

'k Wil my begheven, Om een nieuw leven

Met Godt in te gaen.

Ghelyck het Bocken bloedt vermant Den alder-hertsten Diamant,

Soo sal 't Lam Godts 't versteent ghemoet Vermorwen door dit wonder Bloedt.

(33)

Kermis-liedt.

Stemme: Vive Joseph & Marie. (oft) Vsez mieux.

ALs den Kermis-gast Zachaeus Hadde van het Volck verstaen, Hoe dat JESUSNazaraeus

Quam door Jericho ghegaen, Quam Zachaeus om t'aenschouwen

JESUSminnelyck aenschyn;

Maer en kost door 't Volck niet douwen, Want hy was van lengde klyn.

2. Hy liep voor, en is geklommen Op den Boom met groote vlyt.

En soo sagh hy JESUMkommen, Die hem broght syn' Saligheyt;

JESUSseyd' hem: komt beneden, Komt ras van den Boom met spoet, Komt Zachaee: want ick heden

In uw Huys logeren moet.

3. Met een' vreught en groot verlanghen, Heeft Zachaeus datelyck

JESUMin syn Huys ontfanghen, En ghetoeft seer minnelyck;

En Zachaeus heeft verkreghen Voor deês kleyn gedinstigheydt

(34)

JESUSGoddelycken Zeghen, Met gheluck en Saligheydt, 4. Is Zachaeus weerdt om prysen

Om deês kleyn ghedinstigheydt Soo moet ick meer eer' bewysen,

Die Godt meer Triumph bereydt, Brussel sal den Prys behalen

Door die feest, die hier geschiet, Al die Arcken Triumphalen

Doen Zachaeus Boom te niet.

5. Even eens ghelyck Zachaeus Is op eenen Boom gaen staen, Ende JESUSNazaraeus

Heeft aldus voos by sien gaen;

Soo recht Brussel op deês Arcken Voor het Heylig SACRAMENT, Soo op Straten als in Karcken,

Wort de Glorie Godts bekent, 6. Al de Weghen Iubileren,

Ieder Huys en ieder Straet, Al daer JESUSmoet passeren, Al daer de Processie gaet;

Siet de Menschen hier eens krielen Om-end'om dit Hemels Broot, Siet in hoe veel duysendt Zielen

Dat Godt wort te Gast genoot.

7. Soeten JESUdeylt uw' Gratie Aen de Stadt van Brussel mé, Die met soo veel preparatie

U viert in dit Iubilé:

JESUwilt eens over-weghen, Hoe dat Brussel voor u slaeft, En gheeft Brussel uwen Zeghen, Die ghy aen Zachaeus gaeft.

(35)

Al die syn Kermis-Volck tracteren wilt met eeren, Die gheeft de eerste plaets' eerst aen de grootste Heeren:

Godt is den grootsten Heer van dese Kermis-feest, Ontfanght hem onder 't Broodt het eerst in uwen gheest.

Triumph-liedt.

Stemme: Troupe Triumphante. (oft) Trompet Marin.

WAt een' groote blytschap, wat een' vreugt is dat, Als den Koningh synen Intred' doet in 't Stadt,

Als hy van den Vyandt, die hy heeft verheert, Met de glori',, der Victori' weder-keert.

2. JESUS onsen Koningh die daer boven leeft,

Die de Joodtsche wreedtheydt hier verwonnen heeft, Komt nu met het purper van syn Bloedt bespat, Met Triumphe,, ende Pompe langhs de Stadt.

(36)

3. Die hier wirdt ghewondt in 't Heyligh SACRAMENT, Die hier van de Joden is in 't Broodt gheschent,

Die ons Broodt gheeft, dat de doodt is van de doodt, Triumpheert nu,, Jubileert nu onder 't Broodt.

4. JESUS die verwonnen heeft het Joodtsch Gheslacht, Als hy van de Joden is ter doodt ghebracht,

Heeft hier weêr verwonnen 't wreet en Jodsch gemoet Door 't Mirakel,, en 't spectakel van syn Bloedt.

5. Brussel magh sigh roemen trots Jerusalem, Brussel magh nu segghen met de selve stem,

't Bloedt dat wirdt vergoten op den Bergh Calvaer, Sien w'hier vloeyen,, en besproeyen den Autaer.

6. 't Bloedt dat van de Joden hier vergoten is, Roept voor ons ghenaden en verghiffenis,

Krachtigher en beter als 't onnoosel Bloedt

(37)

Van den wroeden,, en den goeden Abel doet.

7. Siet de Wonden bloeyen die in d'Hostie staen, Laet niet eenen druppel doch verloren gaen;

't Waer te grooten jammer, dat 't op d'aerde viel, Laet het vloeyen,, en besproeyen uwe Ziel.

Grəot was de Liefde Godts voorwaer Dat JESUSdry-en-dertigh jaer

By ons bleef op het Aerde-ryck, Om ons die aerde zyn en slyck, Maer JESUSLiefd' is noch soo groot Dat hy hier onder schyn van Broot

Ghebleven heeft op den Autaer Nu meer als sestien hondert jaer, En dat hy ons noch by sal staen Tot dat de Wereldt sal vergaen.

(38)

Den Leer-Jonghen seght synen A.B.C op in de Schoôl der Liefde tot het H. Sacrament.

Stemme: VVeest vrolyck Herders en zyt nu verblydt. (oft) Chere Cato, &c.

'k AEn-bidd' u Heer' in 't Heyligh SACRAMENT, 'k Beminn' u JESUdie hier zyt present;

ick Com' tot u die mynen Toe-vlucht zyt, en Danck u seer van uw' Bermhertigheydt, 2. ick Eer' uw' alder-eêlste Majesteyt,

Fonteyn van alle vreught en vrolyckheydt;

'k Gheloof in u, want ghy de Waerheydt zyt, en Hop' door u myn' Ziele Saligheydt.

3. ick Ionn' u alle glori' lof, en eer,

'k Kies u voor mynen Herder ende Heer,

(39)

ick Loôf u die uw Schaep voedt met uw Bloedt, ick Maeck u Meester van heel myn ghemoedt.

4. ick Nut ù JESUonder Wyn en Broodt,

'k Ontfangh u met een' vreught in mynen schoot;

ick Prys' u uyt gheheel myn hert' en sin, ick Queêl in uwe Goddelycke min.

5. ick Rust in u, en ghy in my ô Heer!

'k en Scheyd' van u, ô JESUnimmermeer;

ick Trouw u mynen liefsten Bruydegom, 'k Verlangh om u te heeten willekom.

6. ick Wensch te zyn verslonden in uw vier, ô Zee van liefde, blydtschap, en plaisier, O alder-souvereynste Majesteyt, Laet my u loven in-der eeuwigheydt.

(40)

Een Kindt dat in de Schoôl verkeert En synen A.B.C. noch leert,

En kan noch niet veel weten, Maer die de Boecken lesen kan, Dat is al een Gheleerder Man

Die heeft meet Letters gheten.

En ick ben oock ô Grooten Godt In 't Schoôl van uwe Min te bot

Om van uw Min te roemen;

Want ick den A.B.C. noch leer, En daer in brodd' ick noch soo seer

Dat ick 't my schaem' te noemen.

Anderen A.B.C. van 't Alder-heylighste Sacrament.

Stemme: Philis myn tweede Ziel'.

A. AEs van myn ghemoedt.

B. Broodt dat Liefde voedt,

C. Celck, D. Dranck van Christus dierbaer Bloedt, E. Enghels Manna vol van alle goedt,

F. Feest die mynen Gheest verheught, G. Gast en Spyse die voeyt in de deught:

(41)

H. Hosti' op-ghe-offert voor myn' Ziel, I. IESUmynen Godt, voor wie ick kniel.

2. K. Koninghlyck Banquet, L. Lam Godts sonder smet;

M. Maeltyt daer den Weerdt hem geeft voor Spys, N. Nardus van het Hemels Paradys,

O. Offerhand' die Godt verblydt, P. Pandt van onse Zielen Saligheydt:

Q. Quintessenti' van all' Offerhandt, R. Reys-gelt van het Hemelsch Vader-landt.

3. S. SACRAMENTvan Peys, T. Teer-spys van ons' reys;

V. Vleesch en Bloedt het welck ons' Ziel' bewaert, W. Wyn die reyn' en suyver' Maeghden baert:

Z. Ziel' waer-door myn' Ziel' her-leeft,

(42)

Godt die ons daghelycks ons Broodt hier gheeft;

'k Aen-bidd' u JESUdie hier zyt present In het Hoogh-weerdigh Heyligh SACRAMENT. 4. 'k Hebb' den A.B. ghe-endt

Van 't Heyligh SACRAMENT;

Maer uwen Lof duert in-der eeuwigheydt, O alder-souvereynste Majesteyt:

O grooten Godt ick bidd' u dan,

Dat ghy u-selven loôft en pryst hier-van, En ick sal u hier loven nacht en dagh, Tot dat ick u eens eeuwigh loven magh.

Hier eyndt den A.B.C. van 't Heyligh SACRAMENT, Maer uwen Lof ô Heer' en heeft begin, noch endt.

(43)

Restitutie van eer'.

Stemme: VVat dunckt u van die kale Ionckers.

O JESUdie hier zyt verholen,

En schuylt in 't Heyligh SACRAMENT, Voor d'eer' die u hier is ghestolen,

En van de Joden is gheschent:

Schenck ick u Hemelschen Messia Alle d'aenbiddingh' van MARIA,

Die u van boven sonder endt Loôft in het Heyligh SACRAMENT. 2. Ick offer u ô Godt der Goden,

Die in 't wit Broodt verborghen zyt, Voor de bespottingh', die de Joden

U deden in het wit Habyt, Al d'eer van d'Enghels die u loven, Met welcke dat ick hop' daer boven

(44)

Aen u te singhen sonder endt Gheloôft zy 't Heyligh SACRAMENT. 3. 'k Aen-bidd' u JESUmynen Vader,

En offer aen uw' Majesteyt, Voor de blasphemien te-gader,

Die teghen u oyt zyn gheseydt, 't Respect van d'Heylighe Monarchen, Propheten ende Patriarchen,

Met wie ick singhe sonder endt Gheloôft zy 't Heyligh SACRAMENT. 4. Ick offer u op, de Ghebeden

Van de dry Koninghen, ô Godt!

Voor d'on-eer' die ghy hebt gheleden, Als u Herodes heeft bespot;

O mynen Koningh 'k wil u eeren Voor mynen Souvereynsten Heere,

Ick wil u singhen sonder endt Gheloôft zy 't Heyligh SACRAMENT.

(45)

5. O Heer' die van de boose Joden

Als valschen Koningh zyt ghegroet, Ick kom' tot uwen Throon ghevloden,

Ick val uw' Majesteyt te voet, 'k Aen-bidd' u met ghevouwen handen, Myn hert' doet u syn Offerhanden,

En mynen mondt singht sonder endt Gheloôft sy 't Heyligh SACRAMENT. 6. O Heyligh Vleesch en Bloedt des Heeren

Ontfanght het Martelaren Bloedt, Het welck ghestort is t'uwer eeren,

Met een Man-haftigh kloeck ghemoedt, Dat Bloedt dat roept, en thoont ons krachtigh, Dat ghy met Vleesch en Bloedt waerachtigh

Hier op den Autaer zyt bekent, Gheloôft zy 't Heyligh SACRAMENT. 7. Voor alle myn' on-achtsaemheden;

Voor d'onvolmaecktheydt van myn' tongh,

(46)

Voor de verstroeytheydt daer ick mede Uw Heyligh Lichaem oyt ontfongh, 'k Schenck u de vierigheydt daer-voren Van de Belyders en Doctoren,

Met wie ick singhe sonder endt Gheloôft zy 't Heyligh SACRAMENT. 8. Voor all' die met onsuyver' monden,

Die met een vuyl onkuys ghemoedt, Besmet met vleeschelycke sonden

Ontfonghen uw reyn Vleesch en Bloedt, Draegh ick u op de suyver' Maeghden, Die aen uw' Majesteyt behaeghden,

Met wie ick singhe sonder endt Gheloôft zy 't Heyligh SACRAMENT. 9. Om dat u JESUall' de Menschen,

En d'Enghelen by-een versaemt,

Met hunn' Lof-Sanghen, en goed' Wenschen Noyt prysen konnen soo 't betaemt:

(47)

Soo bidd' ick u, dat gh'u wilt prysen, En sonder eynde eer' bewysen;

Door u alleen wordt recht ghe-endt Den Lof van 't Heyligh SACRAMENT.

Moet ick aen eenen Mensch van Eer' doen Restituti' Eer dat den Priester my sal gheven d'Absoluti',

Hoe veel te meer moet ick dat doen aen mynen Heer, En mynen Godt, aen wie dat toe-komt alle Eer'.

Bereydinghe.

Stemme: Chere Philis pourquoy témoignez vous.

WIe isser weerdt dat hy den Heere smaeckt, 't En zy dat ghy, ô Heer' hem weerdigh maeckt?

Doet my dan 't Bruyloft-kleedt der Liefden aen:

(48)

Leert my hoe ick,, met Liefde, vrees, en scrick Moet naer den Autaer gaen.

2. Met onghewasschen handen eten 't Broodt, Die sond' is al te schroomelyck en groot;

Eer dat ick nut dit Hemels Broodt en Wyn, Moet myn ghemoedt,, eerst in u dierbaer Bloedt

Reyn af-ghewasschen zyn.

3. Ick bidd' u dan, dat ghy myn' voeten wast, Eer ick in 't Avondt-mael word' uwen Gast;

O JESUschept in my een reyn ghemoedt, Een suyver hert',, dat sonder smet oft smert'

Ontfanght uw Vleesch en Bloedt.

4. 't En is niet goedt dat m'in oud' Flessen doet, Den nieuwen Wyn, den nieuwen Adams Bloedt;

Heer' schept in my dan eenen nieuwen gheest,

(49)

Dat ick altydt,, met nieuwe vierigheydt Gaen tot uw' Bruyloft-feest.

5. Gheeft den Verloren Soon eerst een nieuw Kleedt, Eer g'hem de Bruyloft van 't vet Kalf bereedt:

O Heer' weckt Lazarus eerst van de doodt, Eer ghy hem set,, aen 't Goddelyck Banquet

Van dit Hoogh-weerdigh Broodt.

6. Ghy zyt die alder-reynste Leli'-blom, O Heer' ghy zyt een bloemigh Bruydegom;

Het Bedd' daer ghy op rust moet bloemigh zyn, De Ziel' en 't hert',, daer gh'in ontfanghen wert

Moet suyver zyn en reyn.

7. Ah! waer myn' Ziel' met al de Heyligheydt Van d'alder-reynste Moeder Godts bereydt;

Waer ick als eenen Enghel Godts soo reyn,

(50)

Waer ick soo schoon,, ghelyck Godts eyghen Troon, En als den Sonne-schyn.

8. Ten minsten dat myn' Ziel' 't soet-geurigh vat Van Magdalena 's Speceryen hadt;

Hadd' ick 't droef hert van diën Publicaen, Die niet een' oogh,, alleen en dirf om-hoogh

Naer uwen Hemel slaen.

Is 't datter niet dat is bevleckt In't Ryck des Hemels binnen treckt,

Hoe net, hoe suyver, ende reyn Moet ghy ô myne Ziel dan zyn, Als ghy logeert in uwen schoot Den Hemel-Vorst in schyn van Broodt, Wanneer 't Ryck Godts komt in uw' hert',

Dan moet u hert zyn sonder smert.

(51)

Gheloof.

Stemme: Vive Joseph & Marie. (oft) La Tymbale.

THomas eenen van de twelve, En was daer niet diën keer, Als-wanneêr de ander' elve

Saghen den verresen Heer;

Maer als Thomas quam naer desen Hebben d'ander hem geseydt, Dat den Heere was verresen,

Die doodt was in 't Graf geleyt.

2. Als d'Apostels dit verkonden, En gheloofden Thomas niet, Thomas en kost niet door-gronden

Hoe dat dit soud' zyn geschiet;

'k En sal 't niet ghelooven, seyde Thomas, eer ick steeck myn' hant In syn' Wonden ende Zyde,

Want 't bot tegen myn verstant.

3. Naer acht daghen quam den Heere (Soo het Evangeli' seydt) Syn Apostels weêr ver-eeren

Met syn' teghenwoordigheyt, En hy sprack met volle monden Thoma waer-om twyffelt ghy, Steeckt uw' vinghers in myn' Wonden,

Brengt uw' hant nu in myn Zy.

4. Wilt niet ongheloovigh wesen, Maer ghelooft nu vastelyck,

(52)

Dat ick ben uyt 't Graf verresen, En nu ben onsterffelyck, Toen is Thomas Wond' genesen,

En hy sprack met alle eer, Ghy zyt warelyck verresen

Mynen Godt en mynen Heer.

5. Ongheloovighe Thomisten, Ketters vol hertneckigheydt, Lutheranen, Calvinisten,

Die noch ongheloovigh zyt;

Komt naer Brussel siet de Wonden Van het Heyligh SACRAMENT, JESUSdie wordt daer ghevonden,

JESUSdie is daer present.

6. Steeckt uw' vinghers in de Wonden, Die noch bloedigh zyn en root, En beleydt met volle monden,

Godt is onder schyn van Broot;

Buyght met Thomas uwe kniën:

Ende seght met alle eer, Om Godt lof en eer te biën;

Ghy zyt mynen Godt en Heer.

Die Thomam hebt ghevolght in ongheloovigheydt, Volght Thomam nu oock naer, als hy 't Gheloof beleydt.

(53)

Gheloof.

Stemme: Helas! je suis abandonné.

O J E S U die in 't Hofken zyt

Ghelyck als eenen Hovenier verschenen, Soo dat Maria Magdalene

U niet en kende in dit vremt Habydt, En die als eenen Vremdelingh

Met de Discipeltjens naer Emaus gingh, Ghy komt u hier als Vremdelingh verthoonen,

In schyn van Broodt, Om in ons' Ziel' te woonen

Die ghy hebt ghenoodt.

2. Maer als ghy tot Maria spraeckt Soo kenden sy u datelyck aen 't spreken,

(54)

Soo oock als ghy het Broodt ginght breken, Wirdt ghy in Emaus stracks bekent ghemaeckt, O J E S U , soo wordt ghy bekent

Door uwe stemm' in 't Heyligh SACRAMENT, En als ghy ons dit Hemels Broodt komt breken

Ken ick uw Heer, Dan is myn hert' besweken

In uw' Liefde teer.

3. O Heer' uw Goddelyck Aen-schyn

Is hier met 't Kleedt van Wyn en Broodt omvanghen Ghelyck het Aen-sicht was behanghen

Van Moyses met een decksel oft gordyn, De Hosti' is ghelyck aen 't Veldt,

Daer den verborghen Schat is in-ghesteldt, De Perel schuylt hier onder slechte Schelpen,

(55)

Godt schuylt in 't Broodt, Hy komt de Menschen helpen

Uyt den honghers-noodt.

4. De Remonstranti' is de Arck

Daer het verborghen MANNAwordt ghevonden Den Schepper van des Wereldts-ronden

Is hier verborghen in een kleyn rondt Parck, Godt die verborghen is in 't Broodt

Ontfanght en borght den Mensch in synen schoodt, Soo dat de Ziel' aen wie Godt heeft ghegheven

Dit Hemels Lot, Leeft een verborghen leven

Met den Heer' in Godt.

5. O J E S U ghy zyt hier present,

Ghy schuylt hier onder Wyn en Broodt waerachtigh,

(56)

Ghy zyt den Soon van Godt-Almachtigh 'k Aen-bidd' u in het Heyligh SACRAMENT, 'k Gheloof aen uwe Majesteyt,

O Heere helpt myn on-gheloovigheydt,

't Ghesicht, 't ghevoelen, reuck en smaeck die falen, 't Ghehoor alleen

Kan u hier achter-halen, En oock anders gheen.

Dat Godt waerachtigh is in 't Heyligh SACRAMENT, Wordt door de wetenshap van 't recht Gheloof ghekent,

Dat 't soo kan zyn, dat hanght van Godts Almogentheyt, Dat 't soo is, aen den wil van Syne Majesteyt,

Dat ick 't niet en verstaen dat is myn bottigheydt, Dat ick 't gheloof, een Gaef van Godts Bermhertigheydt.

(57)

Gheloof.

Stemme: Petit Brisach. (oft) Sancte Norberte Decus Praesulum.

'k AEn-bidd' u Goddelycke Majesteyt Die in dit Hemels Broodt verborghen zyt, Myn hert' en kan sulcken besonderen Mirakel niet ghenoech verwonderen,

't Gheeft hem ten onderen.

2. Ghevoelen, reuck en smaeck met het ghesicht Die schieten aen den Authaer veel te licht,

't Ghehoor alleen gheeft ons de sekerheydt, Dat ghy ô Goddelycke Majesteyt

Daer teghenwoordigh zyt.

3. Uw' Godtheydt schuylden aen het Kruys alleen, Maer uwe Menscheydt schuylt hier oock met een,

Nochtans gheloovende deês twee te-gaêr, Soo vraegh' ick met den Goeden Moordenaer

Het Paradys hier-naer.

(58)

4. 'k En sien als Thomas hier gheen Wonden meer, Nochtans belyd' ick u voor mynen Heer,

Voedt my in dit Gheloof hoe langhs hoe meer, Laet m'in u hopen en u minnen seer,

O alder-soetsten Heer'.

5. O soet ghedacht van JESUSbitter' Doodt,

O Levend' Broodt het welck de Doodt self doodt, Ick bidd' u dat ghy aen myn Ziele gheeft Door 't Levend' Broodt dat sy ontfanghen heeft,

Dat s'eeuwigh met u leeft.

6. O Soeten Pellicaen reynt myn ghemoedt In de Fonteyne van uw Dierbaer Bloedt,

Waer-van een druppeltjen alleenelyck Af-wasschen kan de sonden al-ghelyck

Van heel het Aerde-ryck.

7. O JESU, die ick hier sien in den schyn

Verborghen van dit Heyligh Broodt en Wyn, Thoont my hier-naermaels sonder die gordyn

(59)

Uw Glorieus en Goddelyck Aen-schyn, Soo sal ick Saligh zyn.

O Licht het welck Tobias sagh Wanneer hy niet en sagh den dagh,

Ick ben van u Ghesicht berooft, Maer niet van d'oog die u gelooft, Ey maeckt die duyster oog daer naer Door 't Licht van uwe glori' klaer.

Hope.

Stemme: Dans cét trebuchement fatal.

O Mynen Godt en mynen Al

Die ick aen-bidd', voor wie ick neder-val:

O JESUwat al goedt en hop' ick niet,

Als ick in Broodt myn hooghste Goedt gheniet?

2. Wat wensch' ick armen Mensch noch meer, Die mynen Al befit en mynen Heer'

Wiëns Bermhertigheydt gheen eynd' en heeft Die my syn Vleesch, en Bloedt uyt Liefde gheeft.

(60)

3. In wat een blydtschap moet hy zyn

Die 't water drinckt der Levende Fonteyn, Met wat al grati' wordt die Ziel' verschoont Daer den Autheur der grati' self in woont.

4. Wie heefter vrees van sieck te zyn Die u ô JESUheeft voor Medecyn,

Wanneer myn vleesch uw Heyligh Lichaem raeckt Voel ick den Balsem die myn wond' vermaeckt.

5. Ghy thoont my dan Bermhertigheydt

Ghy spreckt dan woorden van myn Saligheydt, Uw' Handen die ghebenedyden my,

En uw' Presenti' maeckt myn Ziele bly, 6. Uw' Lieve Ooghen die besien

Myn ooghen met een vriendelyck miên, Uw' Soete Armen zyn wyt uyt-ghespreydt Om my t'om-helsen in-der eeuwigheydt.

(61)

7. Ick hop' uw Goddelyck Aen-schyn Dat nu verborghen is in Broodt en Wyn,

Ontdeckt te sien in 's Hemels vrolyckheydt, En u te loven in-der Eeuwigheydt.

Kost Elisaeus door 't aen-raecken,

't Ghestorven Kindt weêr levend' maecken:

Hoe veel te meer sal 't Vleesch verrysen Dat Christus met syn Vleesch komt spysen.

Strydt der liefde.

Stemme: Hollandt en Zee-landt vol Practyken.

TWee Liefdens quamen Godt bestryden, Een Liefden, om voor ons te lyden

En te vergieten syn root Bloedt, En dese liefde woud' verdryven

Uyt JESUSminnelyck gemoedt,

(62)

Syn Liefden om by ons te blyven.

2. Uw' Liefde JESU, woud' gaen lyden, Maer sy en woud' van ons niet schyden,

Wat suldy doen met die gy mint Suldy uw Lyf in twee gaen snyden, Als Salomon wou doen aen 't kint, Sal d'een helft blyven, d'ander lyden.

3. Hoe sal een lieve Moeder lyden

Dat m'haer lief Kindt in twee sal snyden?

Ach! dat en is geen liefdes werck.

Gheen liefden en kan liefde schyden, Den bant der liefden is te sterck, Ghy wilt heel blyven, en heel lyden.

4. Eer dat ghy gaet uw Bloedt vergieten, Laet ghy uw Bloedt voor Dranck ghenieten

Als eenen waren Pellicaen, O JESUghy blyft by uw' Vrinden

Al sydy van hun wegh ghegaen, Siet wat de Liefde weet te vinden.

5. Al sydy tot den Vader komen,

G'en zyt van ons niet wegh ghenomen, Ghy blyft by ons tot alder-tydt, De selve Liefde die den Vader

Bemindt heeft van-der eeuwigheydt, Bemint de Menschen al-te-gader.

(63)

Salomons oordeel

Op het H. Sacrament van Mirakel ghepast.

DEn Koningh Salomon woud' 't Kindt in twee doen snyden, Om dat hy door het Sweerdt soud' kennen wie van beyden

De rechte Moeder was: want d'een die seyd'; 't is myn, En d'ander Moeder seyd' 't haer eyghen Kindt te zyn:

En siet, ô Mensch, veel meer als Salomon is desen, Die door dit wonder Bloedt en steken heeft bewesen

Dat hy waerachtigh is in 't Heyligh SACRAMENT, En dat hy d'Heyl'ghe Kerck' voor ware Moeder kent.

Uyterste Liefde voor den uytersten haet.

Stemme: Godt hongh aen 't Kruys. (oft) Cloris est bell', &c.

DEs nachts wanneêr den Wolf het Lam verraden, Quam ons 't Lam Godts met 't Lammeken versaden,

(64)

Noyt wreeder haet,, Noyt schroomigher verraet, Noyt soeter min en kan-men samen vinden

Als die den Heer',, Op diën keer

In 't Avondt-mael ghethoont heeft aen syn Vrinden, Als hy hun 't leven gaf in 't Broodt

Doen Iudas 't leven socht en brocht ter doodt.

2. Ach soeten Heer' hadd' ghy daer toe verkoren Den blyden dagh als ghy wirdt Mensch gheboren?

Oft wel den dagh,, Die u op Thabor sagh?

Oft oock den dagh wanneêr ghy zyt verresen?

Waer-om den tydt,, Des doodts verbeydt?

Als 't Leven wirdt uyt haet ter doodt verwesen, Waer isser Liefde noch soo groot

Die 't Leven gheeft wanneêr m'haer soeckt ter doodt.

3. Wanneêr den Wolf op 't Lam den tant gaet scherpen,

(65)

Als s'in uw Broodt het hout des Kruycen werpen, Geeft ghy ons Broodt,, Het welck' de doot self doot:

Wanneêr den Beul uw Bloedt soeckt te vergieten, Laet ghy den Mensch,, Verr' boven wensch Uw dierbaer Bloedt voor synen Dranck ghenieten;

Als m'u bereydt Gal en Azyn,

Gheefd' ons uw Vleesch en Bloedt in Broot en Wyn.

4. Grammoedigh Mensch, ghy vloeckt als eenen schaker, Loont ghy met haet soo soeten Salighmaker?

Uw Bloet roept wraeck,, Oock om de minste saeck, Ah! wilt oock eens een spytigh woordt verdraghen

Voor sulck'-een soet,, Sachtmoedigh Bloedt, Weest een soet Lam, om 't Lam Godts te behaghen,

Als ghy u Bloedt ontsteken voelt,

Maeckt dan dat 't Bloet van't Lam uw gramschap koelt.

(66)

Die het quaedt in 't goedt verwint, Maeckt synen Vyandt synen Vrint.

Den grammen Oliphant wordt soet aen-siende 't Lam;

O Mensch siet op 't Lam Godts, en weest niet langh meer gram.

Minne-pyl.

Stemme: Vsez mieux, &c.

ALs Cupido hadd' verschoten Al syn' pylen groot en klyn, En gheen' Liefde hadd' ghenoten

Van die hy bemindt woud'zyn;

Gingh hy riete pylen schieten, En hy stack syn' hert daer-in, En hy schoot hem met de rieten In het hert' van syn' Vrindin.

2. JESUSgingh eens pylen maken, Hy versned' syn Kruys daer in, Om ons' herten te doen blaken

In syn' Goddelycke Min;

JESUSgingh de Lancie scherpen Die syn hert' gheopent heeft, Om die in ons hert' te werpen,

Op dat 't hert' in Liefde leeft.

(67)

3. Boven all' die soete schichten, Die Godt in ons zielen plant, Daer hy alle ons' ghevrichten,

En ons hert' med' schiet in brant, Gaet hy holle pyltjens maken

Met syn Vlees en Bloedt daer-in, Om ons' herten te doen blaken

In syn' Goddelycke Min.

4. Kan uw' Kribb' noch Hoy doen blaken Daer den Heer' voor u op schreyt?

Kan u't Kruys niet brandig make~

Daer den Heer' voor u aen leyt?

Komt het vier dan self ontfangen In den schyn van Broot en Wyn, Dan sult gy naer Godt verlangen,

En uw hert' sal vierigh zyn.

5 JESUwie en soud' niet blaken Die dat vier draeght in den schoot, Die dat Hemels vier komt raken

Onder schyn van Wyn en Broot;

't Een vier moet het ander maken, Liefde brenght de Liefden in, 't Vier dat moet naer hitte smake~,

En d'een min naer d'ander min.

Is 't dat den Seraphien Theresa 's In-ghewandt Met eenen Pyl van vier gheschoten heeft in brandt;

Hoe brandigh moet het Hert' van dien Mensch dan zyn, Die Godt de Liefde self nut onder Broodt en Wyn.

(68)

Minne-voedtsel.

Stemme: 'k Hebb' menigh Pint en Kan.

EEn ben daer 't Vleesch af is, Dat worp ick van den dis Om aen den Hondt te gheven;

Een' korst beschimmelt Broot, Daer wordt hy toe ghenoodt, Daer moet den Hondt by leven;

En hy mindt my soo seer, Hy is my soo ghetrouw, Dat hy voor synen Heer

Syn leven waghen souw. Bis.

2. En ghy ô soeten Heer,

Gy mint den Mensch soo seer, Gy geeft hem 't Broot van 't leven,

Ghy zyt soo soet en goedt, Dat ghy u Vleesch en Bloedt Komt aen den Mensch te geven:

Maer Heer' ick ben beschaemt, Dat ick u niet en min Ghelyck het my betaemt Uyt heel myn hert' en sin. Bis.

3. De Beesten al-ghelyck Van heel het Aerde-ryck Beminnen die hun voeyen;

Den wreetsten Leeuw die leeft Als ghy hem t'eten gheeft, Sal in uw' Liefde groeyen;

Wat zyt ghy voor een' Beest?

Die den Al-voeder niet Uyt heel uw hert' en gheest.

Uw hert' en Liefde biet. Bis.

(69)

4. Wat Moeder heeft haer Kindt Soo seer, soo teer bemindt, Als JESUSu bemindt heeft,

Hy mindt u tot den endt In 't Heyligh SACRAMENT, Daer hy u voor ghedient heeft

Syn eygen Vleesch en Bloedt In schyn van broot en wyn, Mindt JESUMdie u voedt, En wilt hem danckbaer zyn.

Den Os heeft synen Godt in eenen Stal ghekent, Den Esel heeft ghekent de Kribb' van synen Heer:

Calvinus loochent Godt in 't Heyligh SACRAMENT, Den Os weet meer als 't Calf, jae d' Esels weten meer.

Moeders-minne.

Stemme: Dans cét Trebuchement Fatal.

HEt liefste dinghen dat-men vindt, Dat is een' lieve Moeder met haer Kindt, Soo langh van haer ghedraghen onder 't hert,

(70)

Ghevoedt met Bloedt, ghebaert in pyn en smert'.

2. Hoe soetjens wordt dat Kindt bemindt, Ghecaresseert, ghekoestert, en ghedint?

De Moeder druckt het lief Kindt aen haer hert, Sy spelter med', s'is vrolyck en allert.

3. De liefde distilleert van 't Bloedt

Dat wit soet Melck daer sy haer Kindt med' voedt, De Moeders Ziel' die haer in 't Bloedt bevindt, Vloeyt met het Melck in 't Zieltjen van het Kindt.

4. Maer ghy ô JESUsoeten Heer,

O lieven Vader ghy bemindt ons meer, Die met uw Heyligh Vleesch en dierbaer Bloedt In 't Heyligh SACRAMENTons' Zielen voedt.

5. Ghelyck een' lieve Moeder doet,

O lieven JESUtroost ghy myn ghemoet,

(71)

Ghy caresseert, ghy streelt myn' Ziel' altyt;

Ick sien wel, dat ghy eenen Minnaer zyt.

6. Kan wel een' Moeder op-der aerdt

Haer Kindt vergheten, dat sy heeft ghebaert;

Jae alwaer 't dat ons' Moeder ons verliet, Den soeten JESUSen verlaet ons niet.

7. Men vindt wel Moeders die in noodt

Hunn' Kinders aten om t'ontgaen de doodt:

Maer al stirft ghy ô Heer' voor ons de doodt, Ghy gaeft ons even-wel het Levend' Broodt.

8. Uw Bloedt het welck' ons heeft verlost, Is onsen Dranck, uw Vleesch is onsen Kost:

O alder-liefsten JESUghy bemindt

Ons meerder, als een' Moeder mindt haer Kindt.

9. En ick beminn' u oock al meer,

(72)

Als ick myn' Moeder min, ô lieven Heer;

O JESUmynen Godt en mynen Al, Ghy zyt my boven alles lief-ghetal.

O ghy all' die gaet de VVeghen om van 't Heyligh SACRAMENT, VVilt in 't gaen eens over-weghen oft ghy wel een' Liefde kent

Die ons mindt soo seer en teer,, Als de Liefde van den Heer?

Siet eens bidd' ick lieve Vrinden als ghy desen VVegh om-gaet, Oft ghy wel een endt kont vinden in die endeloose Straet?

Is het Heyligh SACRAMENT,, Niet een' Liefde sonder endt?

Emaus.

Stemme J'Ayme rarement.

TWee Discipeltjens, Spraken als Engheltjens

Van 't lyden, Van JESUSover-lyden, Den Heer quam op een set En gingh naer Emaus met

(73)

Hun beyden.

2. Ach wat minne-gloet Heeft hy in hun ghemoet

Ontsteken,

Als hy met hun quam spreken, Hun hert en in-ghewant Is van den soeten brandt

Besweken.

3. J E S U S nam het Broodt Daer hy was toe ghenoodt

In handen

Hy opent hunn' verstanden, Sy kennen hem in 't Broodt, Die voor hun stirf de doodt,

Sy branden.

4. Branden hunne Ziel,

Daer JESUSWoordt in-viel Van binnen;

Hoe moet myn hert' en sinnen In 't Heyligh SACRAMENT

Dan branden sonder endt In Minne.

5. 't Vier van 't Hemel-ryck Komt op het Aerde-ryck

Te dalen,

't Verwermt ons met syn' stralen, O Hemelsch Vier, waer-in Ick JESUSsoete Min

Moet halen.

6. Myn' Ziel brandt van Min, Want JESUSwoonter in

Van binnen;

Myn' hert', en al myn' sinnen, Myn mergh en in-ghewant Verheught hem in den brandt

Van Minne.

(74)

O JESUdie ick nut in 't Heyligh SACRAMENT, Gheeft dat myn innigh oogh u niet alleen en kent

In 't breken van het Broodt; maer gheeft oock dat myn hert In 't breken van het Broodt door Minn' ghebroken wert.

Liefde.

Stemme: Plus je vous voy Philis, plus je vous ayme.

ALs ghy ô Heer' beweenden t'overlyden Van Lazarus uwen ghetrouwen Vrindt, Doen was 't dat 't Volck, en al de Joden seyden,

Siet eens hoe seer dat hy hem heeft bemindt.

2. Wat soud' dat Volck nu segghen soeten Heere,

Waer 't dat het sagh, dat gy ons schenckt uw Bloet;

Gh'en schenckt ons nu alleen gheen traentjens meere, Hoe seer, ô Heer', is 't dat g'ons minnen moet.

(75)

3. 't Was u een kleyn, dat ghy ons hadt ghegheven De Schepsels van gheheel het Aerde-ryck, 't En waer dat ghy quaemt selver in ons leven,

Die Schepper zyt van heel het Hemel-ryck.

4. Ghelyck een' Keers' haer consumeert in 't branden, Schynt ghy door 't vier der liefde te vergaen;

Als ghy besluyt die kostelycke Panden

Van Godt en Mensch in een kleyn Terwe-graen.

5. Ach! dat ick u ô Heer' soo seer beminden,

Ghelyck ghy hebt bemindt den armen Mensch;

Maer sulck'-een' Minn' en weet ick niet te vinden, Ick vind' in my alleen soo grooten wensch.

O JESUals ghy spraeckt tot uwe Bruydt in stilten, Ded' ghy haer teer ghemoedt in uwe Liefde smilten?

(76)

Hoe hadd' het dan met haer ghegaen op 't selve pas, Hadd' sy ghenut het VVoordt dat Vleesch gheworden was?

Liefde.

Stemme: De II. Machabée. (oft) Réjoüissons nous Iris.

't SChaepken dat Vrias hadt Het welck sliep by Vrias En met Vrias at

Hoe lief heeft hy dat Schaep ghehadt, Maer 't Schaepken van myn ziel Heeft JESUSden Messias

Veel liever: want hy voedt Dat Schaepken met syn Vleesch

En Bloedt.

2. Was het niet een groote min Als Ionathas syn' Kleeren Om Davids will' uyt ded'

En David kleeden gingh daermed', Maer grooter is uw' min Als ghy ô lieven Heere

Voor ons uw Kleedt uyt doet

Oock van uw eyghen Vleesch en Bloedt.

3. JESUghy hadd' ons seer lief Wanneêr ghy in MARIA

Puer om de Saligheydt Der Menschen, Mensch ghe-

(77)

worden zyt,

Maer ghy bemindt ons meer O Hemelschen Messia,

Als ghy verr' boven wensch Komt woonen in een sondigh Mensch.

4. JESUdie uyt enckel min Komt in ons Zielen rusten, Wie kan u sonder min Ontfanghen in syn hert' en sin

O mynen Bruydegom, Myn liefde, myn Wellusten, Ick kus u mondt aen mondt,

Als ghy my dat soet Manna jondt.

5. Hoe kan ick dat Hemels-vier In mynen schoot ontfanghen, 't En zy myn in-ghewant O JESUin uw' Liefde brandt,

O Heyligh SACRAMENT

Ghy zyt all' myn verlanghen Myn Ziel', myn hert', en sin Zyn vast ghelymt aen uwe min.

Dat Godt den Heer' maer eens en hadde in syn leven,

En maer aen eenen Mensch syn Vleesch en Bloedt ghegheven, In wat een groot exstiem soud' diën Mensch dan zyn, Die JESUShadd' ghejont dat Hemelsch Broodt en VVyn?

(78)

VVat soud'-men van 't gheluck van sulck'-een' Ziel' al seggen?

VVie soud' de Liefde Godts tot diën Mensch uyt-legghen?

VVaer-om en wordt dit niet van ieder Mensch gheseydt, Daer JESUSallen-daegh syn' Tafel voor bereydt?

VVaer-om en gaen wy nu den Heer' soo seer niet prysen, Die ieder door dit Broodt soo dickwils komt te spysen?

Oft is ons' ooghe boos om dat den Heer' is goedt, En dat hy ieder-een, in plaets' van eenen voedt.

Liefde.

Stemme: Mon Coeur soûpire (oft) Nuit agreable.

O Godt Almachtigh Mynen hooghsten Lust, Die hier waerachtigh

Op den Autaer rust;

Hoe kont ghy teerder Minnen die ghy mindt?

Wat kont ghy meerder Doen aen u lief kindt?

(79)

2. On-eyndigh Heere

Uw' Liefde, en uw' macht En kan niet meere,

s'Is ten eynd' ghebracht, Als g'ons ghegheven

Hebt voor uwe doodt Het eeuwigh Leven

Onder schyn van Broodt.

3. O Liefd' hoe krachtigh Gaen uw' Vlammen aen, Ghy zyt waerachtigh

Eenen Pellicaen;

Uw Hert' berst open,

't Bloedt vloeyt voor den Mensch Verr' boven Hope,

En verr' boven Wensch.

4. Ghy zyt een' Moeder Vol van soete Min, Ghy zyt den Voeder,

'k Neem u selver in:

O goeden Herder

Voor wie ick hier kniel;

Hoe kont ghy verder Minnen myne Ziel.

5. Uw' Liefde dringht my Tot in hert' en sin, Uw' Liefde dwinght my

Tot uw' Weder-min;

'k Wil myn Bloedt storten Voor uw Bloedt in noodt, Myn Leven korten

Voor het Levend' Broodt.

(80)

Den On-eyndelycken Heer, Die 't al kan, en kan niet meer, Als ons minnen tot den endt In het Heyligh SACRAMENT.

Liefde.

Stemme: Ballet van Momus.

SOo heeft Godt de Wereldt bemindt, Dat hy heeft ghegheven syn Kindt, En ghy ô JESUbemindt ons soo soet,

Dat gy ons komt schencken uw Vleesch en Bloet, Ghy in Persoon,, Maeckt uwe woon

In onse Zielen,, Die ghy doet krielen Van Deught en Gratie in over-vloedt.

2. Wat Liefde, wat hert', oft wat sin Kan loonen soo vierighe Min?

Wat Schoôl sal my gaen leeren de Konst

(81)

Van danckbaer te wesen aen sulck'-een' jonst?

Wat Professoor,, Oft wat Doctoor, Sal my nu leere,, Hoe ick den Heere Loven moet, ende bedancken daer-voor.

3. O Ziel' diën Meester is Godt, Die leert u dat Liefdens-ghebodt, Leert van den Lieven Heer' selver hoe seer, Dat ghy moet beminnen soo Lieven Heer,

Niet uyt een deel,, Maer uyt gheheel Uw hert' en sinnen,, Moet ghy hem minnen, Die u syn selven ghegheven heeft heel.

En weyghert u aen JESUSniet, Daer JESUSu syn selven biet.

(82)

Ootmoedigheydt.

Semme: Bell' Iris.

HEer wat plaets' is binnen my Om u in myn' Ziel' t'ontfanghen, Die gheen Hemels en omvangen,

Soo groot en soo hoogh zyt ghy:

Kan uw' onbegryp'lyck Wesen Onder schyn van Broodt en Wyn In den Mensch begrepen wesen,

En met ons vereenight zyn?

2. Grooten Godt ghy wordt soo kleyn, Dat uw' heel on-eyndigh Wesen Is in 't minste deel te lesen

Van dit Heyligh Broodt en Wyn, Om die kleyn zyn, groot te maken

En den Mensch verr' boven wensch Tot uw' Godtheyt te doen naken,

Wort ghy Spyse van den Mensch.

3. Dat een' slechte Herderinn', Die On-edel is gheboren Van den Koning wort verkoren

Tot syn' Bruyt en Koninginn':

Sulck'-een' onverwachte eere, Die en is soo wonder niet;

Maer 't is wonder dat den Heere Aen den Mensch syn' Godtheyt biet.

4. Ghy vernedert u tot my,

Die niet weert en ben myn' ooge

(83)

Op te slaen naer u om-hooghe, Soo verheven syde ghy;

Ghy ghebiedt my u te nutten, Die on-weerdt ben u te sien, JESUwilt uw' Liefde stutten,

En die aen een ander biên.

5. Maer om dat ghy wilt ô Heer', Kom' ick met een groot verlanghen, Om u in myn' Ziel' t'ontfangen,

Die zyt weerdigh alle eer':

Komt ô JESUin my rusten, Ick in u, en ghy in my, Rust in my naer uw' Wellusten,

Nimmermeer en scheyden wy.

Waer-van komt my sulck'-een' eere Heeft Elisabeth gheseydt Dat de Moeder van den Heere

Tot my komt met sulcken vlydt;

Maer ick seggh' met meerder reden Waer-om acht my Godt soo groot, Dat hy komt tot my ghetreden

Onder schyn van Wyn en Broodt.