Een Nieuw geestelick Liedtboecxken, ghetoghen wt den Ouden ende Nieuwe Testamente

wt den Ouden ende Nieuwe Testamente

Claas Ganglofs

bron

Claas Ganglofs, Een Nieuw geestelick Liedtboecxken, ghetoghen wt den Ouden ende Nieuwe Testamente. Z.n., z.p. 1593

Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/gang002nieu01_01/colofon.php

© 2012 dbnl

Coloss. 3. 6. 16.

Weest danckbaer: Laet dat Woort Christi rijckelick in v wonen, met alder Wijsheyt.

Leert, ende vermaent malcander met Psalmen, Lofsangen, ende Geestelicke Liedekens inder Genaden, Singet ende spelet den Heere in uwer harten, al wat gy doet met Woorden oft met Wercken, dat doet all inden Name onses Heeren Iesu, ende segt altijt Danck, Godt die Vader door hem.

Apoc. 10. 8. 5

Looft onse Godt alle syne Knechten, ende die hem vreesen, beyde cleyn ende groot.

Psal. 105. 8. 6.

Al wat Azem heeft, Looft den Heer.

Een nieu Liedt,

na de wijse. En wilt my niet beschamen, Ick sal v een Liedt gaen ramen.

Ick sal een^aLiedt beginnen Geeft Heer dat zijt versinnen Om^bv woort te beminnen Daer door moegen op^cwaecken,

dDie soeckt die sal vinden, Die clopt die coempt wel binnen, Die vroome^estrijt sal ouerwinnen, Al die daer recht na haecken, Wt liefden ist gedaen, Wilt v^fniet lang beraen,

Want het sal daer^gnau me staen, Als men sullen moeten hooren,

hCoemt ghy mijn Vtuercooren, Maer die daer sijn verlooren,

InⁱPijn ende elende die nz en sal vergaen.

Paulus spreeckt sonder beraden,

kHet is den tijdt van genaden, Dus wandelt op Godts^lpaeden, Die daer leyt tot den Leuen Bidt den Heere^mvroech en spaden, Dat hy vⁿwil ontladen,

Hy sal v niet versmaden.

a Psal. 33. 96. 93 b Psal. 19. 112. 119 c Eph. 5

d Matt. 7

e 1. Cor. 9. 1 Thes. 5 f Gal. 1

g 1. Pet. 4 h Matt. 25 i 1. Pet. 4 k 1. Cor. 6

l Psal. 25 m Luc. 18 Eph. 6

n Psal. 38 Matt. 12 11.

Also daer staet geschreuen, Want hy spreeckt coemt al tot mijn,

Die daer beladen sijn, beuangen met den pijn, Ick heb goet Medecijn

aMaer ghy moet v eerst verneren, Van harten daer begeren, Dat hy v wil salueren

En seggen vort my^bdorst na uwen Wijn.

Maer wilt gy zijn genesen, So bekent daer cranck te wesen, Want die^cGesonden also men lesen, En is het niet van nooden,

Dus ouerlegt in desen, Of gy staet in^dgroot vreesen, Al voor den Heer gepresen, Als v daer naeckt die Dooden,

En wilt niet dencken pleyn^eIck ben van sonden reyn.

Al bin ick niet ghemeyn, met haer gerekent eyn Nochtans na Schrift betaemen,

Moetmen met een^fgemeent versamen De^gwech also Ick raemen,

Fonderen hem, soot hoort op de verworpsteen In als warmen begeren

Lachet na Godts behagen,

hWant ons tijt is cort van dagen Wy moetentⁱal verlaten,

Op dat wyt dan niet en^kbeclagen Met karmen ende knagen, Als wy worden geslagen,

a 1. Pet. 5. Psal. 43 b sa. 55 Psal. 36. Iob. 7 c Matt. 9

d Sap. 4 e Pro. 20

f Matt. 18 Eph. 1. 4. 5 Col. 2 g Matt. 5

h Psal. 29

i 1. Tim. 6 Luc. 12 k Sap. 4 Matt. 25

Ten sal als dan niet baten,

aHierom neemt geen respijt, Ten wijl dat ghy hebt tijt,

bMaer soeckt den Heer met vlijt, Op dat^cgy v Ziel bevrijt

Eer die Heer seyt tot uwer schaden Ick heb geroepen gy ginckt versmaden,

dMaer nu ghy zijt beladen,

Nu en wil ic dyn ooc nz genadich zijn.

Want dit seyt de Heer te voren,

eMyn Schaepkens wtuercooren, Die sullen myn Stem wel hooren, Altoos tot mijne waer te keeren, Daer en gaet niet een verlooren, Want sy neygen al haer Ooren, Als sy dat quaet bespooren, Dat haer sou mogen deeren, Dan vlyeden sy met der spoet,

fTot den eenigen Herder goet, Aldus worden sy behoet,

gDie gecoste met zijn Bloet,

hDie liefde heeft hy bewesen, DieⁱCrancken heeft hy genesen, Dit is den Heer gepresen,

Wat toont hy noch al voor de zijn wille doet Dus soeckt hem int^kverneren,

Elck wil Godt kennen leeren, Om zijn lof te vermeeren,

lTer wijl men siet gesont van machten, Want het can so haest verkeeren,

a Syr. 1. 18

b Psa. 53 2. Cor. 6 Heb. 12 c Gen. 19 Ier. 39

d Pro. 1 e Ioh. 30

f Hes. 34 1. Pet. 2 g 1. Cor. 2 1. Pet. 1. 13 h Ioh. 3. 15

i Matt. 9. 11 2. Ioh. 3 k Mat. 5. 18 1. Pet. 5 Iac. 4

l Syr. 11

Willen wy dominieren, Hiernamaels by den Heeren, Godts Woorden syn waerachtich Op dat het ons niet dan gaet Gelijck den Knecht also daer staet

aDie daer worde versmaet, Als hy aenden Tafel saet, Wie heeft v hier geroepen

Sonder Bruylofts Kleet binnen te loopen, Ghy en zijt niet van die Genoten, Aldus doet aen^acleet eert is te laet.

Ick bidt weest dit indachtich,

bChristus is het Cleet waerachtich, Datmen door het Geloof eendrachtich By ons moet zijn beuonden

cWant sonder Geloof onachtich En wortmen niet deelachtich, Wilt dit wel doorgronden

Om hier na Godts Rijck te ontfaen Met Gods Kinderen in te gaen, Maer sullen^dbuyten staen, Met de Dwasen cloppen aen Ist datmen nu niet en loopen Door het Geloof daer Oly coopen Want hiernae is gene hoopen

Dus neemt het gewis, en settet op genen naem.

Wilt dit in danck ontfangen Dit liedt al ist niet lange,

a Matt. 22

a 2. Cor. 5 Apoc. 3. 16 b Rom. 13 Gal. 3

c Heb. 11 Marc. 16 Ioh. 3 d Matt. 25 Prou. 10

Een cort woort seg ick met sange, Dat Paulus heeft beschreuen Die daer gaet syn oude gange,

aNa t vleys leeft, het woort is strange, Die is inden Doot beuangen

Eerkant het wel te deghen Want dit nae den Vleysche leeft,

bIn wellusten hem ouer geeft, Noch eens seg ick hy sneeft

cTis onreyn wat hy aen cleeft

dWant die Christo toe behooren, Die^emoeten syn van nieus herbooren, Niet meer te wandelen als te vooren Want die den Heere neemt aen Die moet syn^fte buyten gaen.

Oorlof dit is die saecken, Den dach begint te naecken, Dat die Heer sal sitten ter wraken, Om een yeder daer te geuen, Maer die hier na Hoocheyt haecken Ende een ander daer gaen laecken Om datse Godts goetheyt smaken Die duechden daer an cleuen, Die sullen noch seer swaer

gBeclagen met groot gebaer Hoe sijn sy nu aldaer,

Gereeckent Godts Kinderen eerbaer Wy hielden haeren leeuen,

Als Sot wtsinnich beneuen, Wat hebben wy bedreuen,

Eylacy wat raet, het sal dan sijn te laet.

a Rom. 8 b Ioh. 2 c Tit. 1 d Gal. 5

e Ioh. 5 Eph. 5 1. Pet. 5

f 1. Cor. 6 2. C. 1. 5 Matt. 25 2. Cor. 5 g Sap. [...]

Wilt dit van mijn, in danck ontfangen, het weynich niet versmaden, Looft danck den Heere inwendich met Sangen, Voor zijn Genaden,

De Heere soeckt die Vruchten, ende die bladen, Waerom hy oock den Vijgenboom ginck versmaden, als hem hongerden, En condt sy hem niet versmaden.

Matth. 21.

[Als Godt op der Eerden sal comen]

Nae die wijse, Hoort Vrienden al te samen, Ghy die daer vreest den Heere:

Ofte na die wijse van Meynert vanden Ham.

1. Als Godt op der^aEerden sal comen Of daer noch al Geloue sal syn, Ick sorch seer weynich vromen, Als daer waeren van aen begin,

aAcht trader maer tot den Arck in,

bWt Sodoma drie het is noch min,

cVan tweeendertich duysent te samen Om te striden drie hondert bequame.

2. Met recht moegen wy beclagen, Dat ouer ons Sonden mennichfout

Dat nu in dese dagen^edie Liefde soo seer vercout, Wy^fsyn gherekent voor dat fout,

Maer of het syn rechte cracht behout, Alsoot wel soude behoeuen

a Luc. 18 a Gen. 7 2. Pet. 2 b Gen. 9

c Iud. 7 e Matt. 24

f Matt. 5

Hier^ain moege wy ons beproeuen.

Wy behooren oock te wesen, Na Christi Woorden fyn,

Een^bLicht also men lesen, voor die in duister zijn, Oftmen yemant mochten^cleyden hoort mijn, Wt den duister, tot der claeren schijn, Christus^dhet Licht verheuen

Die den^eBlinden, het Gesichten kan geuen.

Want een Stadt seer hooch verheuen,

fDie op eenen Berch staet, Hoe kanse verborgen wesen Aenmerckt Christus raedt,

Men set^geen Licht nz onder een maet, Maer op een Candelaer vroech en spaet Dat^honse Licht also lichten

Soo brochtmen denⁱBlinden wel tot Gesichten.

Maer den tijdt koempt sonder verflouwen Daer Christus heeft of verclaert,

Dat^kde Liefde sal in veel vercouwen, Wel hem diese daer bewaert,

Paulus spreeckt van der Liefden aert, Wat^lsy al lijdt, al wort sy beswaert Ten besten kan syt verdragen, Dat al om Godt te behagen.

Als men dat Woort aenmercken

a 2. Cor. 11 b Mar. 5 1. Thes. 5 c Rom. 2

d Ioh. 8 1. Iob. 1 e Marc. 9

f Matt. 5 g Mar. 4 h Eph. 2

i 4. Esd. 1 k Matt. 24 l 1. Cor. 13

Want Paulus noch daer leeren Al van die^agoede wercken, Hoe dat haer^bdie Liefde verneert Het is ongetwijffelt veel verkeert Als den eenen daer nu den and’ blameert Dit en^cwerckt tot genen vreeden Maer die liefden breckt hier meden.

Want die Liefde hooch van waerden Dit al te bouen gaet,

Wat^dwel luydt gaet spaenvaerden, Sy^eloont niet quaet met quaet

Sy en werct tot geenen twist noch haet Maer veel meer na^fden vreeden staet Verwijsende nae Paulus Leere Want die Liefden kant al vereeren.

gGodt is die Liefden gepresen, Wie inde Liefde blyft vaet dit verstant Die blijft in Godt alsoo wy leesen, So Iohannes ons maeckt bekant,

Al^hgauen wy ons Lichaem tot den brant, Syn wy niet gegort met der Liefden bant, So worden wy by een doot dinc geleken Al condmen met Tongen der Engelen spreken.

Al hadden wy het Gelooue wilt vaeten Dat so veel beloften heit

Ende hadden die Liefden verlaten So ist al niet als Paulus seyt,

Dus blyft inder liefde deert al aen leit

a Eph. 1 Tit. 2

b 1. Cor. 13 Syr. 4 2. Cor. 12 c Pro. 10 1. Cor. 13

d Phil. 4

e 1. Pet. 2 2. Cor. 14 f Heb. 12 1. Cor. 13 g 1. Ioh. 4

h 2. Cor. 1 1. Cor. 13 1. Ioh. 4

Wt liefden ons den^awech bereyt, Den inganck tot den leuen Wt liefden hem^bouergeuen.

Hierom merckt noch beneuen, Wt liefden ist al voldaen,

cWt liefden hem ouergeuen, Wt liefden^dneemt hy ons aen Ons^eSonden wt liefden wtgedaen Die liefde^fblijft sal niet vergaen Zijn^gliefde is niet te gronderen Wt liefde liet hy hem^h

Wt liefden heeft hyt al geleden, Daerom verdraecht het die liefde al, Wat smaet sy hem aendeden,

iMet Edick ende bitteren Galle Bespot gegeesselt int aertsche dal, Aenschout sijn liefden sonder getal, Als men dit nu wel versinnen

Hoe hy ons wt liefden heeft gaen beminnen.

kLooft, danck den Heere verheuen Die ons wt liefden heeft beurijt

lNoch al die dit begeren Schelt hy haeren Sonden quijt,

mCompt tot my, ghy die beladen syt, Wantⁿtis noch den aengenamen tijt O groote Liefde gepresen

Van aenbegin hebt ghijt bewesen.

Hierom laet ons oprecht treden, Voor den Heer^odiet al door siet

a Ioh. 14

b Esa. 53 Ioh. 3. 15 Ioh. 3 c 1. Ioh. 4

d Rom. 3. 5. 6 Eph. 2. 4. 5 e Col. 1

f 1. Cor. 13 g Eph. 3

h Matt. 27 Luc. 23 Ioh. 19 1. Cor. 10.

i Matt. 27 Luc. 23 k Psal. 103

l Ier. 3. 4. 29 Esa. 55 Hes.18 m Matt. 11

n 2. Cor. 6 Psal. 36 o Psal. 139 Heb. 4

Als rechte^aChristen lieden, So worden wy beuonden niet, In^bachterklap dz dickmael geschiet, Maer hebben^cwy op onsen naesten yet, Te^donderwijsen in liefde bequame, In^evreede altijt te versaemen.

Want Vrienden al te samen, Wy dragen^feen schoonen naem, Maer wy moegent ons wel schamen, Ist dat wy daer op staen,

Niet met der daet bewysen gaen,

Van hz^ggene dz wy hebben genomen aen, Doen wy ons hebben begeuen,

Om in liefde en vreede te leuen.

Wy hebben veel Figueren, Ooc vande dwase Maechden beduyt, Die haer Olie niet mocht dueren, Haer Lampen giengen wt,

Met een quam de Bruydegom om de Bruyt, Hoewel sie riepen ouer luyt,

Doet open wilt ons in laeten, Tis op die Liefde beduyt wilt vaeten,

Of een Oly alschoon gepresen In den Lamp daer waer gedaen, En daer quaem geen Brant by desen, Wat Licht soud daer op gaen, Also is die Liefde hierby te verstaen, Ten^hgelt al nz nae Paulus vermaen, Het geloof moet door die liefde wercken,

a 2. Cor. 6 Gal. 6 b 2. Cor. 12 c Syr. 16 Matt. 18 d Gal. 6

e 1. Cor. 1 1. Cor. 14 f Ioh. 15

g Col. 2 Rom. 6 Matt. 1 h Gal. 3

Somen Galaten int vijfden aenmercken.

Dit is het grootste Gebodt ghepresen,

aGodt moet boven al zijn bemint, Wt alle ons Cracht als wy lesen, Daer en mach^bgeen Wijf noch Kint, Noch^cVader noch Moeder, meer zijn gesint, Hoe groot is die liefde diet al verwint Gelijck die haer eygen leeuen, In Water in Vuyr hebben ouergegeuen.

Al vont men niet meer beschreuen, Dan hier beneuen tot ons vermaen, Die so blide haeren leuen,

Ouergeuen ter Doot gegaen, Wt liefden inden Vier gestaen,

Haere hoop sal hier na worden voldaen, Al^ddie volstandich blijft by desen, Die sullen eewich in vruechden wesen.

Hierom ghy Vrienden al te saemen, Ghy^edie den Heere hebt aengedaen, Senckt^fop die liefde by namen, Doen wy^gzijn wtgegaen

Die anders den rechten^hsmaeck hebben ontfaen, Hoeⁱblijde wijt hebben genomen aen,

Dat om het Rijcke Godts verheuen, Och waer is nu den tijt gebleuen.

Oorlof Vrienden hiermede

a Deut. 6. 10 Matt. 22 b Luc. 14

c Psal. 41 1. Ioh. 5 1. Cor. 19 d Matt. 10. 24

e Rom. 12 Col. 2 f Heb. 11 g Exod. 13 h Psal. 34 1. Pet. 2

i Gal. 4 Matt. 23

Aen alle Leeden tot een besluyt Doet als die Wijsen deden Op dat den Oly niet is wt

Als die Bruydegom sal coemen om die Bruyt, Het is na Christi Woort op die Liefde beduyt, Wat sal ons den Naem doch baten,

Ist dat wy die Liefde hebben verlaten.

Hierom mijn lieue Vrienden, Laet ons oprecht syn inder Liefden, En wassen aen hem die het Hooft is Christus. Eph. 4. Want die Liefde is de veruullinge des Wets. Rom.

13. Sy is den bant der volcomenheyt, ende sy bedeet oock die mennichvoldicheyt der Sonden, 1. Pet. 4. Sy is die Hooftsomme des Ghebots. 1. Timothe. 1. Want daeraen salmen bekennen, seyt Christus, dat gy mijn Discipelen syt. Ist dat gy liefde onder den ander hebt, Die liefde verwint het al, sy blijft ende en sal niet verghaen. 1. Cor.

13. Want Godt is die Liefde seluer. 1. Iohan. 4. Hierom waeckt, staet sins Geloue, ende laet al v dingen inder liefden geschieden.

1. Cor. 16.

Een nz Liedt,

Nae de wijse, Godt sprack in vorleden tijden tot Ionas seer versaecht.

Godt sprack al na het betamen, Tot sijn Apostelen fijn, Vercondiget^amynen Name, Die gantsche Werelt mijn

Dat sy daer saen van het quaet afstaen Haer niet en beraen, tis mijn vermaen, Boete doen als Niniue heeft gedaen.

Betert^buwen leuen, gelooft den blijden maer, Christus Godts Soone verheuen,

Die is ons^cMiddelaer,

Hy heeft voorwaer^donse sonden swaer, Met zijn Bloet aldaer, afgewasschen claer,

Voor die hem recht belijt, ende volcht hem dan naer.

Die Parsse heeft hy getreden, Aenmerckt dit wel aen, Ick^egae bereyden die stede, Sprack hy nae Schrift vermaen, Niemant can tot den Vader saen, Wilt dit verstaen, dan door my ingaen Ick ben die Wech^fdie Duer,

Die^grechte Baen.

Elck wil daer wel op passen, Wat Christus Doot bediet,

Door zijn^hBloet syn wy gewasschen,

a Matt. 28 Marc. 16 Matt. 3 Ion. 3 b Mar. 1 Luc. 13 1. Tim. 2 c Esa, 13 Apoc. 2 Matt. 10

d Rom. 10 Ioh. 10 Eph. 5 Esa. 53. 68 e Ioh. 14

f Ioh. 10 g Esa. 35

h Col. 1 Eph. 5 1. Ioh. 5 Apoc. 1

Groote^agenaed is ons geschiet, Maer Vrienden siet, vaet dit bediet, Ten sal helpen yet, den genen niet

Die^bdaer verachten, al wat daer Godt gebiedt.

Wat salt ons moegen baeten, Dat ons Christus heeft^cbevrijt, Ist dat wy zijn Woort verlaten, En^dversuymen onsen tijt

Daer is gesproocken^edoet boete met vlijt, Soo^fgy mijn belijt, Ick schelt v quijt,

Ick salt voor v betalen, al wat ghy schuldich zijt.

Hierom Vrienden al te samen Iae Menschen alle gaer, Mijn naeste Bloet by namen, Ick^gbidt v neemt doch waer,

En acht nz so licht, daer staet seer claer Het^hsal vallen swaer, wie niet aldaer,

iGodts Genaden, daer heeft ghenomen waer, Ten is doch niet verhoolen

Al wat daer^kGodt gebiedt, Hy heeft ons daer beuoolen, Dus^len maeckt v onschult niet,

Ondersoeckt die Schrift, die van hem bediet, Gy sult^mvinden siet, want hy gebiet

nRoemt tot my gy die beladen siet.

a Psal. 36 Ier. 33 4. Esd. 1 Rom. 3. 5. 8 Eph. 2 b Ioh. 13 Rom. 2 2. Thes. 1. 2

c Ioh. 8 Gal. 5 Rom. 6 d Cor. 6 Heb. 12 e Matt. 3 Act. 2

f Matt. 10 Rom. 9 g Rom. 12 h Ioh. 3. 12 Tit.

i Pet. 4 Heb. 12

k Exod. 20 Deut. 4. 6 Matt. 22 Ioh. 10 l Ioh. 15 Ioh. 5

m Matt. 7 n Matt. 11

Al die daer wil ontfangen,

aDie moet bidden tot den Heer En^bsoecken met verlangen, En clappen daghelijcx weer, Al met^cdat Vrouken, Tot ons een leer, Die daer bat so seer, Tot den strengen Heer, Door lijdtsaemheyt anhouwen, Vercreech sy haer begeer.

Men^cmoet bidden sonder ophouden,

dEn wesen onuersaecht,

eVast op Godt betrouwen, Als die^gnoot dan is geclaecht,

Die Heer salt gheuen als het hem behaecht, Die daer recht naer iaecht,

hNae de Wijsheyt vraecht, Want sy is te gelijcken, By een reynen maecht.

Godts Woordt is niet te verswijghen, Sy is als een Maeget fijn,

Niemant en machse vercrijgen, Of het moet hemⁱeernst zijn,

Die daer nae staet, alle dagen nae gaet Niet af en laet, doet caritaet,

Door Vriendelijck^laenhouwen, Ist dat sy hem niet en versmaet.

a Matt. 7 Iac. 1

b Ier. 29 Psal. 32. 38. 119 c Luc. 18

c Luc.18 d Syr. 2 e Iac. 1 Heb. 10 g Phil. 4

h Pro. 2. 3 syr. 1.15

i Esa. 57 Pro. 1. 2 Sap. 1 Syr. 2. 15. 18 Rom. 12 l Luc. 18

Matth. 28.

My is alle macht ghegeuen, daerom gaet, ende leert alle Volcken, doopse, inden naem des Vaders, des Soons, ende des heiligen Geests, Mar. 16.

Gaet ende predickt het Euangelie alle Creatueren, wie gelooft ende gedoopt wort, die sal salich wesen, Maer wie niet en gelooft, die sal verdoemt sijn.

Wy v’condigen v het Euangelie, om v te bekeren, van dese onnutte dingen, tot den leuendigen Godt die Hemel ende Aerden, en Zee, ende Wateren, ende al dz daer in is, geschapen heeft, Actor. 14. Hierom doet nu boete, ende betert v, op dat v Sonden vergeuen moegen worden. Act. 3. Betert v ende gelooft den Euangelie. Marc. 1.

[Al int gepeyns heb ick gedacht]

Nae de wijse: Daer ict lach int gepeyns, als een gheuanghen, met verlanghen verwonderde ick my.

Al int gepeyns heb ick gedacht Hoe dat het mach wesen, Dat wy Godt niet en vreesen,

So wenich acht, en houden geen wacht

Daer die Heer seyt^aick coem als een Dief by nacht, Maeckt v bereit met dat^bBruyloft cleet,

a Matt. 15 Apoc. 3. 16 b Matt. 22 Luc. 14 Matt. 20

Den Knecht niet en slacht.

Die Heer die heeft ons aengesien,

Doenwy daer stonden ledich worden beuonden Riep hy ons by een^acoemt al gemeyn,

bgaet arbeit daer, in den wingart claer Ic segt v vorwaer, ic salt v loonen daer, Voor uwen arbeit swaer.

Och Vrienden siet, hoe wy doen^cwaren verblijt,

dDoen wy aen worden genomen, Daer toe waren gecomen,

eWy liepen met vlijt, om te doen subijt, Dat die Heer ons geboot, sond’ respijt, Ons^fhongerde na het Broot,

Door den grooten noot, Waer is nu den tijt.

Doen wy^gbekenden ons naectheyt bloet, De Heer ons^hcleedenⁱspijs hy ons dede Den mont hy ons voet vt liefde ontsprot Hy nam ons aen als^kKinderen deuoot, Wy zijn gegaen sonder beraen, Want ons blijtschap was groot.

lDen tijt voorleden moet sijn bedocht, Hoe wy ons hebben begeuen,

Zijn ingeschreuen, den Heer daer^msocht, AlsⁿKnechten vercocht,

Om inden^oWijngaert te gaen, daer moet sijn gewrocht, Die beloften staen die wy hyebben gedaen,

Moeten sijn volbracht,

a Esaia 45 Mar. 12 b Matt. 20

c Exod. 15 Psalm 103 Gal. 4 Rom. 5 d Matt. 20

e Esaia 2 Gal. 5 Phil. 3 f 2. Tim. [...]

g Amos 9 Matt. 5 h Psal. 32. 38 Esai. 61

i Hes. 8 Ioh. 1 Esa. 8 k Heb. 10

l Phil. 4 m Psal. 110

n 1. Cor. 6. 7 o Marc. 24

aAls Knechten des Heeren, zijn wy gestelt, Noch daer beneuen ons ouergeuen,

Onder Christi gewelt, soo die Schrift vermelt, Dit moet zijn bedacht wat daer al gelt Daer moet zijn gewrocht,

Want sy syn gebracht, Om te arbeyden op het velt.

Pauli reeden moeten syn bedacht, Willen wy^bmaeyen, wy moeten^csayen Slaet hier op acht, niemant^dvruchten verwacht, Of den arbeyt^eswaer, moet eerst zijn volbracht Met lijdtsaemheit daer, te verwachten claer, Op des Heeren cracht.

fDen Acker des Heeren, moet zijn bereyt, Laet het ons niet verdrieten

Want wy^gsullent genieten,

Mer het moet syn verbreyt^hmet lijdtsaemheyt Tot dat hetⁱvolcomelick, coemt dat daer is geseyt, Dan sal men worden^kgeloont, als ons is vertoont, Wel dien die de^lhoope heyt.

Groote^mweldaden is ons geschiet,

a 1. Cor. 7 Matt. 10 Luc. 14 b Gal. 6

c Psal. 126 d Iac. 5 e 1. Cor. 9

f 4. Esd. 9 Matt. 13 g 1. Cor. 3

h Syr. 6 Gal. 6 i 1. Cor. 13 k Matt. 10

l Rom. 8 m 4. Esd. 9

Nu ist van noden^bdat wy wt roden Den acker besiet^chz oncruyt wtwiet, Op dz het goet daer nz^dcom te nz

Den aertschen Komeet, heeft het haest omgewrot Het verfloecte saet dz verdoruen cruit

Dz doet wel schaden, ond’ die grone bladen Dit moet daer wt, op dz de groey spruit (de daer mach op wassen, na twort gods luit, Laet hy ons niet verrassen, maer weldaerop passen, Datmen den door toe sluit.

Siet aen den Boom, hy stont schoon int ooch, En was beladen met den^ebladen,

Geen vruchten hy en droech, het was laet of vroech, Verstaet dit vry. al hebbe wy^fhet gelooff

Ende geen vruchten daerby, So binnen wy den Boom hoort my Dit de Heer verschoof.

Ten tweden wy lesen die^gmost zijn gemest Het schiet nu ten dagen

Men gaet ons voordragen, Gods woort ten best Met tranen beuest,

hIn ongemac swaer, doen sy haer best, Mer we ons daer, zijn wi onvruchtbaer Als die Heere coempt op het mest.

Want de bijl die slaet doch aldereyt

b Ier. 2 c Ios. 10

d Heb. 12 Matt. 13 Syr. 9 e Matt. 19

f Iac. 2 g Luc. 13

h Matt. 7. 24 Matt. 7

Is op gehouwen, om den slach te geuen Als den Boom dan leyt,

Van den onvruchtbare geseyt,

Die moet zijn gesmeten int vier des eewicheyt, Nae^adien dat wyt weeten,

Laet het ons niet vergeten, Wat Christus verbreyt.

bIck ben een oprechten Wijnstoc soet Alle Rancken hoort dese,

Die in mijn gepresen (geen vruchten goet Die mijn Vader voldoet,

Dien sal hy tis claer) afsnijden daer, Ende worpense vorwaer,

Den tijt hier nae inde eewige gloet, Maer so wie in Christum niet ledich staen, Maer arbeyden, na dat voorseyden, Den dach is haest gegaen,

cSo sal een yeder ontfaen, Als die Heer sal laten hooren,

dCoemt ghy nu aen,

Mijn wtuercooren gy sult vrucht orboren Al die mijn wille heeft gedaen.

Gaet inden Wijngaert, wat recht is sal ick v geuen. Matt. 20. Ghy zijt Godts

Ackerwerck, ende timmeringe, 1. Cor. 3. Het goede saet, zijn de Kinderen des Rijcx, Matth. 3.

a Luc. 16 Ioh. 15

b Iob. 15 Matt. 25 Matt. 20

c Iob 34 Psal. 28 Ier. 17 Rom. 2 2. Cor. 5 Gal. 6 d Matt. 256

[Een Liedt sal icik opheuen,]

Nae de wijse, Mahten quam met lusten, om te singen.

Een^aLiedt sal ick opheuen, Och Vrienden verstaet dit wel, Als ick my daertoe ging begeuen, Doen waer ick int gequel, Met^bveel gedachten snel,

Dz die^cVyant daer in my quam gieten Al in dat^dVleys rebel,

Om te verlaeten Godts beuel, Het leeuen soud my wel verdrieten.

Om te verlaten Godts beuel, Het leeuen soud my wel verdrieten.

eWat vraecht canmen hanteren, Alsment nae den Geest aensiet Want Christus ginc daer leeren, Sijn Iongeren hoort sijn bediet, Als die^fWerelt vruecht geschiet, So sult gy trueren ende drouich wesen, Dat woort en is noch niet te niet, Verstaet wel mijnen liedt, Mijnen Godt van harten vreesen.

Al gaet den tijt nu toonen, Of daer geen lijden en waer, Om dat wy met vreeden woonen, Sonder veruolch swaer,

Maer wy staen in meerder vaer, Dat wil ick v wel gaen verconden, Alsmen in grooten handel swaer, Hem^gstelt als de Werelt daer Dat^hte gronden.

a Psal. 33. 96. 98 b Psal. 73 c 2. Cor. 12 d Rom. 7 e 4. Esd. 7

f Ioh. 18 Iob 14 2. Cor. 6 Act. 14 g Rom. 12

h Matt. 13 23 Luc. 12 1. Cor. 6 2. Tim.4

aStelt v haer niet gelijck, Noch Christus daer beneuen,

bSoeckt voor alle mijnen Rijck, Want die^cschat die heft geen gelijc, Als wy hz woort Gods recht anschouden Godts woort nemt geenen wijck, Tis^dongesalft sonder pracktijck, Dat wy^eslechs vast op God betrouden

En dochten op die reeden die Paulus voortset, Laet v^fbegeerten, met gebeden,

Voor Godt comen doort gebet, Vrienden wel hier op let, Wordent also by ons beuonden,

Men souden nz dicmael comen int verdriet Door^glusten des vleys in groote sonden,

Het woort Ezechiel beschreuen, Dat van Israel daer staet

Dat coemt ons schier beneuen, Dat wy staen in eenen graet, Als die Heydenen desperaet, Met Israel daer ging begecken,

En seyden openbaer^hIs dit des Heeren Volck daer,Sat we zijn Lant heft moeten trecken.

Druc doet den Mensche op waecken, Sietⁱdoch eens aen Israel,

Als sy den Meer ginck naecken,

ksliepen sy tot Godt seer snel,

a Rom. 12 b Matt. 6

c 1. Tim. 6 Psal. 119 d 1. Pet. 2

e Psal. 55 1. Pet. 5 f Phil. 4

g Rom. 6. 8 Gal. 5 Hes. 36 h Hes. 36

i Exod. 1 k Exod. 14

Mer als het haer^aint Lant ginck wel, Haer wtganck sy daer weinich achten

En^bMoyses beueol, als v Godt vermeerderen fel, Soo hout den Heer in v gedachten.

En ginc daerby verclaren, Siet dat ghy v nu wel wacht,

En wilt v Ziel bewaren, hout altoos in gedacht, Den dach die gy siet gebracht,

Aen den Berch Horeb siet getreeden,

Al voor den Heer daer v’condicht maeckt openbaer, V Kinder ende Kints Kinder mede.

Nae Paulus gewagen, Vermaen ick een yeder daer,

cGedenckt die voorleden daegen, In welck ghy verlicht zijt claer, Een grooten strijt des lijdens swaer, Met versmaethz, droefhz hebt v’dragen.

Met blijschap een paer,

Het^dcruys en was doe niet swaer, Het soecken was om Godt te behaegen.

Den soeten tijt verleeden, alsmen in Benautheyt stont, Al hat geenen vreeden,

Men dochten op het verbont, En arbeyden met dat pont.

En hielden dat hooch van waerden Dat ic sorge, eylacy geseyt, Dat het nu veel ledich leyt,

a Hos. 14

b Deut. 6 Deut. 6. 8. 8 Deut. 4 c Heb. 14

d Matt. 10. 16 Luc. 14 Matt. 10

Begrauen daer is inder Aerden.

Maer Christus gaet verclaren

aLucas elf also daer staet

Die zijn salich diet woort bewaren Daer^bnae doen die sin wel vaet Want den^cnaem niemant en baet

Men sijn Christus wel deelachtich, wilt aenschouwen,

dIst dat wy het Christelicke leuen vry, Tot den eynde vast behouden.

Want staet doch op condicy, So die Schriftuer vertoont Wie niet daer sijn officy

Recht bedient, die en wort niet geloont

eNiemant wort daer gecroont,

Ten zy dat hy strijt, en daer can^fouerwinnen, Wat heeft het Israel verschoont

Dat sy^gGodts Volck waren genaemt Het beloofden Lant^hquamen sy nz binnen.

Als men hierop gaen mercken En diergelijcken aensiet

Die daer ledich stonden most wercken Als Christus daer gebiet,

iGaet in die wijngaert faet syn bediet Wat recht is sal v worden geuen Als den auont daer quaem aen, Heeft een^kyeder sijn loon ontfaen Tis vanden Ioncsten dach beschreuen.

a Luc. 11 b Matt. 7

c Rom. 1. 2 Matt. 25 d Heb. 13

e 1. Cor. 9 f Apo. 2. 21 g Exodi 19 Deut. 18 h 1. Cor. 10 Heb. 3

i Matt. 20

k Mar. 25 2. Cor. 5

Nu Heer^avol van genaden, Mijn hoop^bstaet al tot dijn En wilt mijn niet versmaden Of ick traech int arbeyt mocht zijn Want het is mijn vleys en pijn, Dat ick v woort sal gaen verconden Want het Serpent hoort mijn

cSchiet wel dicmael syn fenijn Door gedachten ende loose vonden.

O Coninck hooch van tronen, Ghy^dbarmhertige Godt

Nae mijn^everdienst wilt my niet louen Ick^fversuem wel v gebot

Geeft my een genadich lot

O genade^gHeer hoort mijn gebeden Ick en bint niet waerdich hoort Dat ick die naem draech van v woort Een Lidt te syn, van uwen Leeden.

Ghy weet Heer op ten besten Wat my dagelicx eruaert Behoet my totten lesten O Heere my doch bewaert, Ick en bent al wel niet waert Dat ghy aen my daer gaet bewijsen, Ghy troost die is beswaert

V goetheyt moet zijn verclaert

Vwen Naem moetmen daer heerlijck prijsen.

hLaet ons den Heer dancken En loouen synen naem,

a Exod. 14

b 1. Pet. 1 Psal. 27. 32. 33. 119 c Psal. 91 1. Pet. 5

d Eph. 6 Exod. 34 Ier. 2 e Psal. 1[...]. 30. 144

f Psal. 19 g Psal. 17. 86 h Psal.103

Als^arecht Wijngaerts Rancken Die Frucht moet sijn bequaem Daer en gelt geen ydel faem

Anden Wijnstock Christus heeft beleden Soot den Gardenier behaecht,

Wie^bgeen goede vrucht en draecht, Die sal haestich worden afgesneden.

Oorlof Broeders hiermede, Ende Susters int gemein, Laet^cons den dach voorleden, In gedachten houden pleyn Doen wy ons seluen^dachten cleyn Waer door dat wy ooc vonden genaden Want die Heere die heeft altijt

Den^ebedroefden daer verblijt Den belasten heeft gaen ontladen.

Die Werelt sal haer verblijden, Maer gy sult trueren en droeuich sijn. Ioh. 16. Maer onsen druck die tijtlick, ende licht is, die brengt ons een ouer die mate gewichtige heerlicheyt. 2. Cor. 4. Ist dat wy mede lijden, so sullen wy mede heerschappye hebben, Rom. 8. Maer versaecken wy hem, soo sal hy ons oock versaecken. 2. Timoth. 2.

a Ioh. 15 Rom. 2 b Matt. 3. 7 Ioh. 15 c Exod. 13 Deut. 4 Heb. 10 d Exod. 1. 2 1. Sam. 15 Iud. 7

e Esa. 26. 36. 41. 57. 61 Psal. 34. 51 Syr. 2. 5 Tob. 3. 12 Matt. 11 Luo. 1. 2

Een Nieu Liedt,

na de wijse, Ick hoorde die Basuynen blasen, seer verde hoorden ick het geschal.

Een Liedt moet ick opheuen

Tot een vermaen, hoort mijn ghewach, Aen v mijn lieue^aKinderen geschreuen Of het die Heer also versach,

Dat hy my haest ontladen En verlosten my wt het^bverdriet, Dus soud ick v gaern^craden Of die Heer door sijn genaden, V totten verstande coemen liet.

Ten eersten wilt hier op achten, Dat ghy^dtrou van handen syt

V oock voor^eachterclap wilt wachten, Van dat daer ten huyse geschiet Wiens Broot dat gy moecht eeten, V als eerbaer^fDochters bewijst, Op dat se van v niet en reden Dan van alle goede seden

Want een goet Gheruchte Salomon seer prijst.

Ten tweden wil ick v gaen beden

gWt liefden die niet en versmaet Dat gy wandelen met^hcuischen seden, Waer dat gy coemt daer gaet of staet

a Deut. 6. 11 Pro. 2. 1. 4 Eph. 6 b 4. Esd. 7 Syr. 4 Iob. 14 c Dan. 4 Apoc. 3 d Leu. 19 Eph. 4 Titia e Psal. 10 Syr. 5 Iac. 4

f Syr. 15 1. Pet. 2 Pro. 22 g Pro. 1. 2. 3 Syr. 1. 2. 3 h Syr. 7. 30 Tob. 3. 4

aDat ghy v wilt ontrecken, Al van des^bWerelts gespel, Al souden sy v^cbegecken, Wilt v met haer niet^dbeulecken Haet het all ende^eversmaet haer deel.

Ten Derden hout in gedachten, Wat Syrach sijn Kint noch leert, Wilt^fv seluen niet hooch achten, Maer altijt v daer verneert,

Laet die^ghoechmoet nz heerschappien, In woorden of wercken al,

Maer v^hvernedert na schrift belijen, So sult ghy v hierⁱna verblijen,

Want^khoechmoet die gaet voor den val.

Na het Woort Tobias wilt pogen, Dat hy sijn Kint daer leert,

lHout Godt altijt voor oogen, In geen Sonden en concenteert, Weert^mv voeten haren paeden, Siet dat gy vⁿSiel beurijt,

Want^owee die Gods woort versmaeden Haer met^psonden gaen belaeden, Haer^qeynde sal syn een bedroefde tijt.

Gaet altijt^rby den Vromen, En vraecht altijt den wijsen om raedt

sWaertoe dat ghy moecht comen, Betrout op Godt die niet en verlaet, Wilt v in^tsijn woort v’seeren, En^uoeffent u daerin,

Claecht en^xbidt met woort des Heren,

a Esala 32 Ier. 36 b Ioh. 2

c 1. Ioh. 13 1. Cor. 3 d Iac. 1

e Psalm 84 Heb. 11 f Syr. 3 Rom. 12 Phil. 2 g Tob. 4

h 1. Pet. 3 i Iob. 16 k Pro. 16

l Tob. 4 Syr. 6 Rom. 6 m Sap. 2

n Gen. 19

o 1. Esd. 15 Ioh. 13 p 4. Esd. 16 q Matt. 23

r Syr. 6

s Syr. 2 Deut. 6. 11 t Psal. 1. 119 Syr. 14 u Pro. 1. 2 Ioh. 5 x Ier. 29

aSoeckt hem al int verneeren, Clopt aen hy sal v laten in.

Syrach leyt zijn Kint voor oogen, Die selfde oock niet en versmaet,

bWat v ouer coemt wilt gedogen, En wanckelt niet, hoe dat v gaet,

cDenct altijt op den vromen, Die voor v hebben gheweest, Waer toe^dIob is gecoemen, Godt heeft hem al benoemen, Daer bouen^ebegeckt alsomen leest,

En diergelijcken meede, Alsmen noch van Tobias leest, Dien den Dooden daer wech deden,

Met Broot der droefheyt hielt hy zijnen Feest, Noch ginck hem Godt proberen,

Met blintheyt is hy besocht, Hy prees den Naem des Heeren, Het staet^fal tot onser leere,

Noch hoe Iopseph is^gis in Egypten vercocht.

Van dat hem Godt openbaerden Zijn Broeders dien hijt te kennen geft, Den droom dien hy haer verclaerden, Hierom benijden sy hem meest, En spraecken als het is gebleken, Daer coemt den Droomer gaen, Inden put gingen sy hem steecken, Die^hHeer dit al sal wreken,

a Psal. 23. 43. 119 Matt. 7 Iac. 4 b Syr. 2. 4

c Iud. 8 d Iob. 1. 2 e Iob. 4 Tob. 1. 2

f Rom. 13 g Gen. 17

h Syr. 16. Thes. 4 2. Thes. 1

Die Figuer mach wel op Christo bestaen Wie niet met Christo na Ioseph gelijck, Inden put figuerlijck gesmeten is, Die en coemt niet tot sijnen Rijcke, Daer hy een Heer ouer is,

Ouer geheel Egypten Lande,

Daer hem de Coninck heeft^aouer gestelt, Kinderen vaet dit vrestant,

Den^bdierte coemt voor hande, Loopt^ctot hem coopt sonder gelt.

Den voorsichtigen Ioseph mede, Het was van Godt alsoo voorsien

Dat^dhy Spyse voor zijn Broeders op deden, Godt^ewist wel wz daer souden geschien, Also heeft Christus beneuen,

Daer Spijse genoech bereyt, Om syn Broeders daer te geuen, Waer door dat^fsy moegen leeuen, Het is van synen Doot geseyt.

Want syn^gSteruen is onse Leuen, Wilt ghy zijn^hDoot deelachtich sijn Soo moet gy vⁱouergeuen,

Het^kVleys te cruyssen al ist v pijn, Want die Christo toebehooren, Die hebben haer leuen versaeckt,

lNiet meer te wandelen als te vooren, Mer na den Geest van nieus⁺herbooren,

a Matt. 28 Col. 1 Eph. 1. 3.

b Amos 9 c Esa. 55 d Gen. 41 e Esa. 43

f Ioh. 6 Psal. 132 g Esa. 53 Ioh. 5 Rom. 5 h Eph. 2 Col. 3 1. Pet. 1 Rom. 6

i Mar. 10. 16 k Gal. 5

l Rom. 12 Eph. 5 1. Pet. 1 Ioh. 3 Tit. 3 + Ioh. 3 Tit. 3

Als^aChristus ghesint, daer^bHemels smaeckt.

Als Christus hem liet hooren, Tot Nicodemo9 na Schrift bedyen, Ten^cdat ghy weet van nieus ghebooren, Of ghy en moecht Godts Rijck niet sien, Wt den Water en Geest beneuen, Als is gepropheteert,

dIoel die heeft het beschreuen, Die beloften wort nu gegeuen,

eIndien voldaen, wie hem bekeert.

Romeynen int^fvijften wilt door kijiken, Int^gsesten oock wel doorsiet,

Int^hachten des gelijcken, Wat hy noch int twaelften gebiet, Collostency inden drieden, Epheseren int vierden, verstaet, Wat noch Petrus gaet bedieden, In zijn eersten Brief int tweeden,

iOndersoeckt die Schrift nae Christi raet.

Wilt die Schriftuer doorgronden Met aendacht die wel^kdoorsiet, Want den^lschade wort niet geuonden, Lichtuaerdicch so Christus bediet, Sy leyt inden Acker verholen, Daer moet om gearbeit zijn,

mMet vlijt of hy sal dolen,

a Phil. 2 b Col. 3 c Ioan. 3 d Ioel 2 e Act. 2. 10. 19

f Rom. 5 g Rom. 6

h Rom. 8 Rom. 12 Col. 3 Eph. 4 1. Pet. 2 i Ioh. 5

k Syr. 6. 15 Ioh. 5 l Iac. 1 Mat. 12 m Syr. 5. 18. 30

aDringt door die Poort, wort hem beuolen,

Die daer vraechden, of daer wel veel salich sout syn.

Ick bid v^bmijn lieue Kinder in desen, Ws Vaders gebeden verhoort,

Oeffent v^cin Godts woort te leesen, Tot dat gy verstaet^dden nieu eerboort Want sulcx moet geschieden, Die Godt behaegen sal, Het inhout na Schrift bedieden, Zijn^ewellusten moet men vlieden, En wandelen den^fwech seer smael.

Desen^gwech is smael om te treden Die daer tot den leeuen leyt,

En^hweinich vintmen daer meede, Als Christus heeft geseyt,

Zijn woorden en sijn geen droomen, Och Kinderen hier wel op siet, Al ist dat haer veel beroemen,

Daerⁱsullen der weinich binnen comen, Wie nz van^kherten tot God en vliet.

Als ghy coemt tot dese daegen, Als bouen het Liedt vermelt,

lSoect nz om den Menschen te behaegen Het^mwtwendich weesen niet en gelt, Maer alleen om Godtⁿte dienen, Want hy sal^ode Betaelder syn,

pDus wilt v altijt vercleynen, Om Godts Rijck also ick meine,

a Luc. 13

b Pro. 1. 2. 3 Tob. 4. 14 c Syr. [...] 15

d Ioh. 3

e Rom. 6. 8. 13 Gal. 5 Ioh. 2 f Mar. 7

g 4. Esd. 7 h Matt. 7

i Matt. 7 Matt. 22 k Syr. 18

l Luc. 6. 16 Gal. 1 m Rom. 2

n Deut. 6 o 2. Cor. 5 Gal. 6 p 1. Pet. 5

Neemt op het Cruys al ist v pijn.

Tot een besluyt is mijnen beeden^a

bLaet het v toch ter baeten gaen,

En^cacht niet cleyn dit weynich van reeden, Ick meen hiermede uwes Vaders vermaen, Wilt het bouen v bruydtschat beminnen, Het sal^dbeter vercieren dan Gout,

Want geen^eheerlicker Cleet en weet ick te vinnen, Dan die^fChristus aen heeft inwe’dich van binnen, Maer dit moet nae den^gGeest zijn aanschout.

Lieue Kinderen, hoort die onderwijsinge uwes Vaders ende en verlaet dat Gebodt uwer Moeder niet, Pro. 1. Ist dat v de Wijsheit ter herten gaet, ende dyne Siele lust heeft tot die kennisse, soo sal v den goeden raet bewaeren, ende het verstant sal v behouden, Ist dat ghyse soeckt als Siluer, ende daer na vraecht als na die Schatten, so sult ghy die vreesen des Heeren verstaen, ende die kennisse Gods vinden, Pro. 2.

Want die vreese des Heeren is het beginsel der Wijsheyt, Syr. 1.

a Matt. 1[...]. 16. Luc.

b Deut. 6. 11 c Pro. 2. 3. 4 d Psal. 110 Prou. 5

e Psal. 45 Esaia 61 Baruch 5

f Rom. 11 Gal. 5 2. Cor. 5 Apo. 16. 19.

g 2. Cor. 5

Ende sy weert die Sonden wt, want die sonder vrese is, en behaecht Godt niet, Syr.

1. Hierom vreest hem met eeruste, want hy laet hem vinden van dien, die hem niet en tempteren, ende hy verschient dien, die hem niet en mistrouwen. Prou. 1. Hierom mijn Kinderen wilt gy Godt vreesen, laet het v eernst syn, op dat ghy Godt niet en temteert. Syr. 18.

[Aenhoort ghy Broeders en Susters te gaer,]

Nae die Wijse, Ghy Christenen aenhoort, dit cleyn vermaen, Ofte nae die wijse, Van den Linden-smit.

Aenhoort ghy Broeders en Susters te gaer, Ick wensch v een gelucksalich nieuwe Iaer, Dat vanden Heer verheuen,

Op dat wy voort aen onse loop eenpaer Mochten enden tot den eewich leeuen.

aWant snel gaet den tyt, sy is haest gepasseert,

Als een^bdoorloopende Booden, soo die Schrift vermelt, Iae als een Gast van eender daegen,

Dus raede ick een yeder dat hy Godt kennen leert,

a Gen. 47 Psal. 39 b Sap. 15 Iob. 14

Of men sullent hier naemaels beclaegen, Want Dauid heeft van den Heer begeert,

aDat hy daer in mocht syn geleert, Te gedencken op zijnen ende,

Als Christus den selfden sin vermeert,

cWeest omgegort al om v Lenden,

dV Licht laet branden, spraekt hy daerby, Op dat gy den Knechten daer [...] sy, Die haer Heer verwachten tot ander stonden, Hierom laet ons^ewaecken tot alle tijt, Op dat wy nz slaepende worden beuonden.

Op datmen den traegen Knecht met slacht, Die by zijn seluen hadde gedacht,

fMijn Heer en sal noch lange niet comen Hierom en hielt hy geenen wacht, Mer adten dranck al sonder schromen.

Och leyder wy zijnder noch sulcken al Die met den traeghen Knecht zijn int getal, Dies op des Hetren toecoemst weynich achten, Maer den dach die haer ouervallen sal, Als een Dief coemt inder nacht.

Wat iamer Eellent dat daer sal zijn,

a Psal. 39

c Luc. 12 1. Pet. 1 d Luc. 12 Matt. 5

e Matt. 26 Luc. 21 1. Pet. 5

f Luc. 12 Mal. 34 Soph. 1. 3 Matt. 25

Daer⁺eewich sal duiren die smert en pijn, Men mach wel schricken^bbeuen ende vreesen, Dus vrienden laet ons^ctoch waecken hoort mijn, Op dat wy beurijt mocht syn van desen.

Elck wil hem^dspiegelen in Gods woort, Want Christus spreckt van^eeen niew Geboort, Verstaet den sin te degen,

Tis cort begrepen daer veel toe hoort, Denckt nae wat hierin is gelegen.

Wt den Waeter en Geest van bouen perfect, Als Christus tot Nicodemo spreckt,

Oftmen en mach in Gods Rijcke niet coemen, Dus siet wat die^fSchriftuer ontdect

De Woorden Godts en zijn geen dromen.

Ten eersten moet daer^goprecht boten geschien, Met wenen^hmet claeghen tot allen tijden, SynⁱSonden voor Godt te belijen

Tot een bewijs dat sy ons van herten leet zijn, Soo moetmen het^kquaet dan mijden.

+ Matt. 25 Luc. 12 b [...]

c Luc. 21 d Iac. 1 e Ioh. 3 f Ioh. 3

g Matt. 3 Luc. 14 Act. 23 h Psal. 38 Ier. 19

i Psal. 32

k Syr. 10. 31. 55 1. Pet. 4

aHet Geloof dat door die Liefden merckt, Dit moet daer wesen, hier wel op merckt, Datmen^bsijn seluen moeten versaecken, Inwendich door den Geest gesterckt,

Wel hem die den rechten sin can⁺smaecken.

Al diet dus^ehebben ghenomen aen, Goetwillich^fhaer schien te buyten gegaen, Ons Knyen daerop gebogen

Handt en Mont daerop gedaen

Met een dierbaer woort daer gaen beloouen.

Ons Siel geset tot een onderpant

gOnderhoudent wijt niet vaet dit verstant, Soo is het oordel haest gewesen

Als een [...]oegenaar sullen wy coemen tot schandt, Als Iohannes betuycht van desen.

Want ons⁺Mont met Iephte is open gedaen, Wy en moegent niet wederroepen saen Het staet te vast verbonden,

Soo men mit denⁱMan Godts te rugghen gaen, So wortmen vanden Leew verslonden.

a 2. Gal. 5 b Matt. 16 Luc. 14 + Eph. 3 Col. 1

e Col. 3 Col. 2 f 1. Cor. 6 2. Cor. 5 g Luc. 9 2. Ioh. 1 Ioh. 1. 9 + Iud. 11

i 4. Reg. 13

Dus laet ons doch niet te rugge sien, Met^aLoths huysvrouwe na Schrifts bedien, Die wt Sodoma al was getreden

Sy is verandert in een Soutsteen, En staet noch op den dach van huyden.

-Hierom Broeders en Susters ionck en out, Die Schriftuer vermaent ons menichfout, Dat het inden inganck niet is gelegen, Maer die den Waerheyt^btot de eynde behout, Die worden salich beschreuen.

Want Christus die spreeckt tot onser Leer,

cNiet alle die roepen Heer der Heer Sullen niet alle in rijcke Gods comen, Maer die nae sijne Vaders wil en leer, Hebben geleeft sal ingaen sonder schromen.

Oock niet alle die Maechden worden genaemt, Want^dals dwasen salder noch worden beschaemt Sonder Geloof Liefden beuonden

Want sy en hebben dat niet gewaendt,

Dat^eGodt herten en mer en kont doorgronden, Maer^fvoor God en kan niet verborgen sijn

a Gen. 19 Luc. 17 Exod. 13 Deut. 4. 6 b Matt. 10. 24 Luc. 10 Heb. 3

c Matt. 7 Matt. 12 d Matt. 25

e Ier. 17 Psal. 119 Heb. 4

f Psal. 94 Esa. 30 4. Esd. 16 Rom. 2 Psal. 44 Matt. 25

Voor hem en gelt geen wtwendige schijn Den naem en sal niemant baten,

Den dach die salt doorloutteren sijn

Dus en mach hem hier niemandt op verlaten.

Hier om laet ons als die bereiden staen, Tot dat die beloften wort voldaen, Den Heer verwachten tot alder vren, Den tijt is^acort, is haest gedaen Ten sal hier niet eewich dueren.

Hiermede gy Vrienden hoort mijn bediet, Hout my ten goeden dit simpel Liedt, En wilt dit in danck ontfangen, Want het is wt Liefden geschiet Int kort, al ist niet lange.

Tot een besluyt so ghy aenhoren moecht, Een salige ruste^b

ceen eewige vruecht,

Wensche ic mijn Broeders en Susters tesamen Wt genaden van Godt, die ons alle tovoecht Hierop soo seg ick Amen.

Onsen leeuen is op Aerden als een schaduwe, ende daer en is gheen ophouden. Par.

30. Want die Mensche van eender Vrouwen geboren, leeft eenen cleynen tijt, ende is vol onrusten, gaet op als een Bloerm, valt af, en blijft

a Gen. 4 Iob. 7 Psal. 14

b Gen. 4 Iob. 7 Psal. 34 Matt. 25 c Eph. 2

niet, Iob. 14. Des Menschen Geest moet van daer, ende moet weder tot der Aerden keeren, Psal. 146. Want alle Vleis is als Gras. 1. Pet. 1. Hierom laet ons op het ende gedencken, ende sy die straffe die naemals comen sal. Syr. 18.

Ouer alle Godtloose wesen ende onrechtuaerdicheit der Menschen. Ro. 1. en die den Euangelie niet ghehoorsaem gheweest hebben, sal toecomen Gramschap, Ongenade, druck ende Benautheyt, ouer alle Zielen der Menschen, die daer quaet doen, Romeyn. 2. Maer Prijs, Eer ende een onverganckelijck wesen allen den geenen, die door lijdtsaemheyt, ende goede wercken het eewige Leeuen soecken. Rom. 2.

Hierom laet ons voor ons sien, op dat wy niet en verliesen, van het gheene dat wy

gewrocht hebben, maer vollen loon ontfangen mogen, Wat wy nu vanden beginne

gehoort hebben, dat laet by ons blijuen, Iohan. 2. Ende daer in voortvaren, daer wy

toegecomen syn, ende lopen nae den voorghestelten mate, na den prijs, die daer

voorhout die beroepinghe Godts. Phil. 3. Want ist, dat wy dat doen, so en sullen wy

niet dwalen, maer ons

sal oueruloedich bereyt worden, den inganck tot den eewighen Rijck ons Heren, ende Salichmackers Iesu Christi, 2. Pet. 1. Ter wijlen wy nu also danige beloften hebben, soo laet ons voortvaren met heulicheyt inder vreese Godts, 2. Cor. 7. Want noch om een cleyn wijle, soo sal hy coemen, die daer coemen sal, ende sal niet vertoeuen, maer den Rechtuaerdigen moet geloof leuen, maer soo hy wijckt, en mach hy den Heer niet behagen, Heb. 10.

Een Nieu Liedt,

na de wijse, In doots gewelt lach ick geuaen, Versoncken in Godts toren.

Wat is des Menschyen Leuen anschout Als een^abloem staet op den velden Hadden verciert, hem daerna afhout, Soo haest nae Schrift vermelden, Als den bloem ter neder leit, So verliest hy zijn schoonheyt, Dit can al op eender daegen, Eenen met ons also geschien, Hierom Ionck Out al gemeyn,

Soect doch vor al om Godt te behagen.

bWant haestich snel verloopt den tijt Wat is des Menschen leuen,

a Esa. 40 1. Pet. 1 Iac. 1 b Sap. 2

Den dach die gaet, t iaer wortmen quijt, Het nieu is weder angeheuen,

Och mocht wy hierin sijn geleert, Als den dach daer is passeert, Kanse^aniemant weder halen, Maer naese een yeder heeft gheent, Sal hy hooren zijn sentent,

Het sy blijtschap, vruecht, of eewich qualen, Sprach leert, tis seer van noot,

Datmen hier wel op achten, Ons eynde van dit leuen snoot, Met^bverlangen den Heer verwachten Waeren wy also beswaert,

Om te huys te syn als Paulus verclaert, Wy sout ons diemael beter poogen, Acht wy Christus^cvoor ons gewin, Mijn seluen vermaen ick hierin,

Sijn toecoemst hielt wy wel het voor oogen.

Eylacy wat raet och Vrienden gemeyn, Ist dat wy dit niet en achten,

Dat een yeder^dna zijn werck certeyn Loon vanden Heer moet verwachten Dit en staet op geenen waen, Heb wy Godts wille niet gedaen Den naem sal niemant baten,

eOfmen al schoon een Christen hiet,

a 4. Esd. 4 Matt. 25 Psal. 51 Syr. 21 b 2. Cor. 5

c Phil. 3

d Ier. 17 2. Cor. 5 e Rom. 2

Godt ist die dat^ahert doorziet,

Want die beloften goet, leyt in gheen praete.

bTe recht heft daer de Heer geseyt, Daer hy zijn Iongeren gaet bedieden Gy zijt mijn^cvrienden met dit bescheit Ist dat gy doet dat ick v gebiede,

Noch spreeckt Christus met woorden claer Iae die syn^dsalich voorwaer,

Die mijn woort hooren dat bewaren, Want die mijn^eGebooden heeft, Schout en daernae leefft,

Noyt grooter Vruecht sal ick hem openbaren, Aenhoort noch wat in Luca staet,

Int dertiende alsomen leesen, Hoe datter een den Heer om raet Vraecht offter veel salich sout wesen, So heeft de Heere na Schrift vermelt,

fSiet ghy toedringt met gewelt, Om door de enge poort te treden, Want veel segge ick voorwaer, Sulter nae arbeyden daer

Nochtans daer niet incomen meeden.

Gelijck als noch Mattheus perfect, Int seuende heeft beschreuen,

Vande valsche Propheeyem daer Christus sprac^g

a Ier. 17. 27 b 1. Cor. 4 c Ioh. 25 d Luc. 11 e Ioh. 14

f Luc. 13 g Matt. 7

Inwendich als Woluen was haer leuen Aen den vruchten kent men den boom, Al is sy van buyten schoon,

Met^aBladen wel behangen Het wtwendich mach niet bestaen, Aensiet den Vijgenboom wel aen,

Die die Vermaledijdinge heeft moeten ontfangen.

Want^bmet al die seggen Heer der Heer, Sullen niet al int Rijck Godts coemen, Maer die nae sijns Vaders wil ende Leer, Sullen ingaen sonder schromen,

Want Gods Rijck sal dan gelijck zijn, Als^cthien Maechden aenmerckt fijn, Die heur Lampen hebben genomen Maer die vijf dwasen onbedacht Hebben op den Oly niet geacht Noch op den Bruydegom soet, Dat hy so haest sou coemen.

Och mocht wy hier met sijn vermaent, Den sin Christi wel aenschouwden

Wie dan als Dwaesen sal worden beschaemt, Die geen Oly sal hebben behouden

Nochtans als Maechden nu getelt Ia een schijn also gestelt

a Matt. 21 b Matt. 7 c Mar. 35

Of sy dan Bruydegom bouen al beminden, Maer contrary met der daet

Haer lust en liefde op het sienlicke staet Alsmen nu ter tijt, noch leyder veel beuinden.

Aldus heeft Godt van aenbegin,m Op condicy die Geloften gegeuen Van Adam aen verstaet den sin

aDie nae Godts Beelt tot den eewigen leuen, Was geschapen van Godt gestelt,

Int^bParadijs na Schrift vermelt, Het onderscheyt wort hem gegeuen

Adt hy vanden Boom die hem Godt verboot, So veruiel hy in die Doot

Merckt wel aen, waer is hy gebleuen.

Want so haest als^cAdam ouer tradt, Tegen t gebot van Godt geuen, Hoe wel dat hy, daer staet soo plat, Geschapen was totten eewigen leeuen, Nochtans heeft hem niet verschoent, So die Schriftuer vertoont

Hy is wt den Paradijs gedreuen, So staet noch huyden, op dit termijn, So wie Gods Geboden syn

Daer niet acht voorwaer hy sal sneuen,

a Gen. 2 b Gen. 2

c Gen. 3 Sap. 2 4. Esd. 7 Exod. 15 Exod. 19 Deut. 14 Deut. 28 Psalm 40

Oock Israel van Godt bemint, Bouen alle Volcken vercoren, Als Godt daer sprack, dit wel versint, Ist dat ghy mijn stem sult hooren, En mijn verbont sult houden klaer, So sal ick v gebenedijen daer, In al wat ghy hebt om handen Maer so ghy mijnen Wet verlaet Op myn wegen niet en gaet

So sult ghy haestich coemen te schanden.

Alle Gheboden die ick v huyden ghebiede, sult ghy houden, Dat ghy daer na doet, op dat ghy leuet, ende vermennichfuldicht wort, ende in coemt, ende inneemt dat Lant, dat die Heer uwen Vaderen gesworen heeft. Deut. 8. Soo hout nu die Geboden des Heeren ws Gods, dat ghy in synen wege wandelt, ende hem vreest. Deut. 8. Siet ick legge v heden voor die Gebenedijdinge, ende de Vermaledidinge: die

Ghebenedidinge, ist dat ghy gehoorsaem sijt den geboden des Heeren uwes Godts,

Maer die vermaledidinge, ist dat gy niet zijt gehoorsaem, den Geboden des Heeren

uwes Godts, Deu. 11. Want ghy syt mijn Vrienden, ist dat

ghy doet dat ick v gebiede, Iohan. 15. Want daerin staet die liefde Gods, dz wy zijn geboden houden, 1. Ioh. 5.

Een niew Liedt,

Nae de wijse alst begint.

Tort v o Heer mach ic wel droeuich claeghen, In desen daghen, in mijn eelent,

Siet hoe sy^aleggen, die loossen lagen Gaen als die tragen van Godt gewent O Heer^bGeeft toch in my seyt, Omgort ons met der Liefden bant, Staet an mijn syden, in mijn lijden Laet my niet glijden van vwen handt.

Hout my vast Heer, op uwe paden, Heel onbeladen, en niet beureest, Laet my vroech vinden, v grote genaden Wilt my ontladen, van droefheyt meest O Almechtige God die mijn siel geneest Die moet ick clagen mijn lijden swaer, Laet my nz beswijciken noch om kijcken Met Lots huisvrou so daer staet claer.

Laet my voort treden, door die woestijne mede, Met Ioshua ende Kaleb vroom,

Als is hz^cwater bitter ende Slange bijte wreede, Leyt myn in vreden, naet beloofde Lant De volstandich strijt, die crijcht de croen

a Psal. 64

b Psa. 43. 59 Col. 3 1. Pet. 4 Psal. 25. 119 Psal. 51. 119 Psal. 38 Gen. 19 Luc. 17 Exod. 15 Num. 14 Ios. 1. 2

c Exod. 15 Num. 25 Apoc. 2 1. Cor. 9 Psal. 18 Psal. 4 Esa. 61 1. Cor. 12 1. Cor. 6 Eph. 5

So dat betuycht des Heren woordt

Dus laet ons aenhouwen, met een vast betrouwen, Sonder verflouwen, vrymodich voort.

Och Heer der Heeren, wilt my stryden leeren, Al ben ick teere, met rou beuaen,

Gerechtige clere, war wel mijn begere Nae uwen leere maeckt my bequaem, Een lidt te syn aen u Lichaem Te^awandelen so dat toebehoort Op uwen^bpade, vroech en spade Te^cdringen door die enge poort.

Die^dPoort is wyden, die ter Hellen leyt besyden, So die Schriftuer ons claer vermelt,

Stelt v ten strijde, laet het swaert niet glijden, Wilt hz quaet mijden, so behoutment felt Want Godt heeft onse haren getelt, Dus vreest doch niet gy cleyn Schaer, Laet ons aencleuen, den Heer verheuen Hy is ons gegeuen tot een Middelaer.

Och Vader van weerden, wilt my aenveerden, Ick arm ellendich Creatur

Seer broos van aerden, ende cleyn van waerden, Sterckt my O Heer tot alder wr,

Myn Vleys dat maeckt myn so suer

a Eph. 4 b Psal. 25. 119 c Luc. 13

d Matt. 7 1. Cor. 9 Rom. 12 Matt. 10 1. Tim. 2 Rom. 7 Gal. 5 Psal. 52 Eph. 2 Psal. 119 Col. 2 Luc. 17 Psal. 25 Matt. 7 2. Cor. 11 Gen. 12. 1 Gen. 27

Dat claech ick v O Vader goet,

Wilt mijn aenschouwen, met v Geest bedouwen.

En mijn niet onthouwen v ghenaden soet.

Wt ghenade, O Heere wilt tot mijn waert keeren, In mijn vorseeren, en tegenspoet,

Want wat ick nu lijde, tis om v leere Dus sterct my Here^amijn geloue goet Voor valsche leere, my doch behoet, Die daer coemen in een heiligen schijn, Och Heer van machte, bewaert met crachte, Israelsche slachte tot allen tyden.

Laet my oprecht treden, als een van uwen Leeden, In uwen seeden, en geboden meest,

Als Abraham deden ende Iacob mede In vreemde steden hielden sy haer feest Sy betrouden op v Heer, heel onbevrest En^bgeloofden aen die beloften schoon Dus laet ons nae iagen, vry onverslaegen,

Om Godt te behaegen, soo vercrijcht men die Croone.

Mijn hert is O Heer, bedrucket bedroeft soo seere, Met sorge en met swaeren last,

Tor desser vrede, hoe lang salt noch duiren

a Rom. 4 Heb. 11 2. Tim. 4 Gal. 3 Psal. 141 Sal. 1 Syr. 17 Psal. 130 Ioh. 15 Gen. 18 Luc. 7 Matt. 8 Matt. 10. 16 Luc. 14 Gal. 5 Psal. 143 Sal. 3 Syr. 17 Psal. 130 Ioh. 15 Gen. 18 Luc.

7 Matt. 8 Matt. 10. 16 Luc. 14

b Rom. 4 Heb. 11 2. Tim. 4 Gal. 3 Psal. 143 Sal. 3 Syr. 19 Psal. 130 Ioh. 15 Gen. 12 Luc. 7 Matt. 8 Matt. 10. 16 Luc. 14

Dat ick aldus moet truren, sijn des lijdens gast, V hant heeft myn hert angetast,

Dit Cruys, dat valt mijn Vleys wat swaer, Treet nz in rechte, met uwen knechte, Bewaert mijn slechte in v waerhz clar.

Al moet ick nu gaen doolen inde wouden, Al dinck dat heeft doch sijnen tijt,

Waer soude mijn dan moegen onthouden Waer ick o Heer v waerheyt quijt, Dat vleys dat doet my menigen spijt Daer toe die boosen Vyant raet,

Och Heer van crachten stuert mijn gedachten, Dat ick met machte mach schuwen quaedt.

O, Princelijcke Heer, daer hoch van waerden, Laet my volheerden tot inder doot

Hout my in v leeren, dat bid ic v o heer

Want dat is mijn begheren, mijn Coninck groot, Met deen Propheet claech ic minen noot, Wilt gy die sonde toe rekenen zwaer So moste wy steruen, v Rijcke deruen, En niet beeruen die blijtschap claer.

Hiermede wil ic myn hert tot u gaen wenden, Wt groot ellende, dicht ick dit Liedt

Wilt uwen geest, my tot een troster zenden Tot v heef ic mijn henden in dit v’driet Want sonder v o Heer so ist al niet

Wat beroemt gy nv, o Aerde en As,

Valt den Heer te voete, met Magdalena soete Wast zijne voeten, mz tranen ras,

Oorlof hiermede van dese saken

Diet liedt ginc maken, was inde proef gestelt Om de waerhz most sy veel droefheyt smaecken, En gaen versaeken, so Christus v’melt

Die^aeen vleys met haer was getelt Die was het vleys een sware cruys, Maer den Bruydegom gepresen Most die Liefste wesen,

Soud sy na desen, tot hem comen te huis.

[Waect op met vlijt, wie dz gy syt,]

Nae de wijse, Rijst wt den slaep, nu niet meer en vaeckt, na vruechde haect, t Rijck.

Waect^bop met vlijt, wie dz ghy syt, Tis meer dan tijt,

cneemt geen respijt,

Siet dat gy^duwen hert besnijt Van de ongehoorsaemheden, Dus^ereynicht v van twist ende nijt V^fSiel beurijt, voor dat groote iolijt Denct om de vruecht die eewich v’blijt Tot^gGods maeltijt in te treden, Want wy sijn daer al gebeden.

Wy syn gebeden tot onser baet Dit wel verstaet, niet met en v’smaet Maer met den Knechten geerne gaet, Geen^honschult soeckt te maecken,

a Mat. 19 Matt. 24 Matt. 22 2. Cor. 5 b Isa. 60 Eph. 5

c Syr. 4

d Ier. 1. 4 Deut. 10 Col. 2 e Esa. 1 Ier. 4 Iac. 4

f Gon. 19 Apoc. 18 Esa. 68 g Matt. 22 Luc. 14

h Matt. 25

Maer wie hem ontschuldicht door Huwelick staet,

aNae zijne Comanschap gaet, of sijn Acker besaet, En daer door sijn beroepen verlaet,

Als sy meenen in te raecken, So salse die^bHeere versaecken.

Wijckt van my ick heb v noyt gekent,

Ghaet int eewich torment, want ick hadde gesent, Tot v mijn Knechten excellent,

Dien hebt gy^cgaen versmaeden, V Aensiet vande Waerheyt gewent, Oock mijn present, soo is dit endt, Dat ghy moet gaen in groot ellendt, Want den^dtijdt daer van genaden, Is al verlopen gy coemt te spaede.

Dus Mensche denct na het woort vermelt, Tis al vertelt wat daer al gelt,

Hoe die Bruidsgenoten moet sijn gestelt Wy hebben geen onschult te maken Hierom^edringt al aen met gewelt,

Als een vroom helt, so behout men het Velt want diet nv v’smaden sal worden gequelt Gods^fAuontmael niet smaken

Sint niet beclaechelicke saecken.

Die oncosten syne doch al gedaen, dus laet on gaen, Maer salmen bestaen,

a Luc. 14 Pro. 1

b Matt. 25 2. Cor. 6 Heb. 2 Psal. 45 c Matt. 22

d 2. Cor. 6 Heb. 12 e Matt. 7 Luc. 13

f Luc. 14 Matt. 22

So moetmen hebben een bruilofts cleet aen, Op datmen niet en hooren,

Wie heeft u geroepen saen, dus onbequaem

aHierbinnen te gaen, pijn en smart sal v bevaen V mach geen vruecht oorboren,

En wist ghy die niet te voren.

Als die laetste geroep sal worden gedaen V^bBruidegom saen die coemt daer aen, So sullen die Wysen zijn wel beraen, Maer die Dwasen niet te deegen, En sullen spreecken na schrift vermaen, Wilt ons ontlaen^cmet v ooly bystaen want ons lampen willen seer haest vtgaen, Maer sy geenen troosten cregen,

Want tsal so nz sijn gelegen,

Want een yeder tis claer sal sijn eygen last daer Moeten^ddragen vorwaer tis licht swaer Dus hyebt acht op de schriftuer eerbaer Wat sy claerlik gaet vermelden

Het^eKint en sal niet staen vor den Vaer, Noch geen moeder eerbaer, voor een van haer Tsy vrucht of in druc lijden swaer

Noch schoon spreken sal daer niet gelden Al wo9rt die weinich bedacht seer selden.

Het staet toch clar voor Got int licht

fDiet al dorsichrt, dat mach doch nicht Tsy cleyne Maete of valsche Wicht, Voor den Rechter syn verholen

Die Schepel vermindert syn waech te licht Van sulcx ycht, syn naesten^gbedricht,

a Matt. 22 b Matt. 25 c Mar. 25 d Gal. 5 e Hes. 18. 14

f Psal. 159 Ier. 17 Heb. 4

g 2. Thes. 2 Luc. 21 2. Thes. 1 2. Cor. 5 Gal. 6 Matt. 25