• No results found

Beghinselen der weeghconst

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Beghinselen der weeghconst"

Copied!
226
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

Beghinselen der weeghconst

Simon Stevin

bron

Simon Stevin, Beghinselen der weeghconst. Christoffel Plantijn, Leyden 1586

Zie voor verantwoording: https://www.dbnl.org/tekst/stev001begh01_01/colofon.php

Let op: werken die korter dan 140 jaar geleden verschenen zijn, kunnen auteursrechtelijk beschermd zijn.

(2)

III

*Liber hic hodieq́. lucifuga, paucorumq́. adhuc testium.

Om de weeghconst, waterwicht, ende

*

lochtwight.

CLARARhodos Clario, clarum celebrare Colossum Desine, miraclo tanto nil tantula moles

Dignum habet, annorum labor vt fuerit duodenûm.

LVI, & quod excurrit, annos stererat, cùm terraemotu concidit.Quintuplum tantum haud sleterat, cùm viscera terrae

Spiritus intus agens vastos disuerberat artus.

Corruit illa, iacet ignobile littore corpus,

Pésque, capútque, aliaeq́ue incerto nomine partes.

Stulte quid inspectas, admiratusq́ue iacentem Quisnam erexerit, & quanam ratione modóque

Quaeris? at heus! quam mirandum, multóque tremendum Hoc magis est, totam leuis vt difflauerit aura

Molem? adeon' totam leuis vt difflauerit aura?

Sed neque mirandum fuit hoc, stulté ve tremendum.

Si potis es rerum penetrantes discere caussas, Et maiora videbis, & haec mirabere nullus.

‘Pondera ponderibus nitantur maxima paruis, Nutibus vt minimis firmissima quaeque trahantur.’

Hoc Natura parens, Naturáque anterior Mens Omnibus in rebus statuit, seruátque statutum.

Ecce onus hoc Matris diuûm, & quicquid parit illa,

*Non improbanda Thaletis opinio, à qua faciut & sacrae litterat, ipsaq́ue adeo minimè fallax experientia.

Caeruleus*Pater innixum sibi baiulat: illum

(3)

IV

Pondere iam tanto grauidum in se sustinet aër.

Spiritus hic lenisque leuisque his corporibus par, Spirituique leui faciunt haec corpora. Tantum.

Hic Natura potest. Naturae Ars aemula, tantum.

*Het Almachtich multo maiorum viriuquàm Archimedis Trispastus, multo

& vtibile magis.

Fare age*Pantocrator caeco sit carcere clausum, Incipiantq́ue foris aedes ac templa moueri,

Incipiant filiiae, montes migrare, videnti Quae tibi mens animi, quae sit constantia? recte Cum Natura agitur, tecum & Natura agit, haec si Credideris licitis Naturae legibus isse.

Legibus haec quòd eant licitis, etiam hoc cape, Tellus Tellurem hanc praeter sit, si licet, altera: firmo Hic mihi me sistas talo, ne vixero, si non

Hunc ego cum Tellure*Polum, atqueAcheronta mouebo.

Hoc Trutinaria nos docet. haec eadem monet omnia Undique ponderibus consistere, pondere cassum

*Ita diuiuus Plato, in contrarium iuit Aristoteles.

Esse*nihil, non hanc nostram, non aetheream auram.

Vt maris, & terrae, numerique potentis arenae, Sint, fuerint aliàs, mensores, non tamen aurae Dimensi spatium, aut vim ponderis appenderunt.

Te certè, Alhazene, loci quem nubila tranent;

*Aliisarcus pluuius reipsa coloratur, Aristoteli in speciem. quod & magis est.

Qua regione color*appareat Iridis, virum

Hanc supra Notus, & Zephyrus, Boreás ve, vel Eurus, Sítne Cometarum certus locus; vtq́ue sit, eius

Mensorem video, veneror potior a monentem Credo secuturus facili ratione suisses.

Non bene permensum spatium tibi iustius illud

*In de Lochtwicht.

Iusta pensauit*trutina Steuinius, ille Ipse tui studiose senex studiosus amator.

*L.M. huic gloriolae cesserit anctor, si quis dicatur hanc viá munisse, strauisse, cogitasse prior. Ick spreeck vande Lochtwicht.

Ergo per haec*princeps graditur loca nullius ante

* qui tamen immobilis.

INferos, scilicet centrúm quod etiam immobile.

(4)

V

Trita solo, venit, ecce, videt, penitósque penetrat Naturae anfractus, vt quae miranda videntur Fllorum trepida soluamur relligione.

‘Nil admirari res maxima, Lector, at illa Haec erat, auctrices miri cognoscere caussas.’

Om de selfde.

ΑPXOMENOIΣ ργους τηλαυγο ς χρε α προσ που.

Το το μελ φθογγος μο να τ μο σα δεω .

Ειπ ρα, ε ποτ ην μεγ λου τ’ νδρος μ γα τ ργον Με ζον ν ο ον Στε νιος ργον θη;

Κα γ ρ χαλδα οι σοφ αν λ χον, δ’ ρ […]ρα οι, ποτ ωμα οι. Μο σα τ δ λλας φυς, Πυθαγ ρ ντε, πλ πον τ , ριστοτ ληντ περ ο δας

στρον ρ ζηλον τ ς φυσιχ ς σοφ ας.

Το δ λ γουσι τ γα α, τ δ ο ρανος ε ρ ς περθεν, Π ντος τ ελιος τ , ερι ντ χ ος.

Ο δας δ ευκλε δ ντε Μαθημαtiκ ς Φ λον τορ, στρον ρ ζηλον μουνοσ φης σοφ ας,

στις π ντα μ ξησε. Κα ε ρε δ ψ μμος ριθμ ν λλοθεν, λλ μ την τ ο νομ πεσση ρ .

(5)

VI

Ειπ ρα, ε ποτ ην μεγ λου τ’ νδρ ς μ γα τ ργον Με ζον ν ο ον Στε νιος ργον θη;

‘Ειπ ρ ριςτε ει μ ν δωρ, κτε νων δ’ γε σχρ σος Λαμπρ τατ ς τε, κρατε θ’ λιος ο ραν θι,’

Ευκλε δης γε μ γας, μηδε ς δ τ με ζον πα νοις, ρα γ’ ν Ευκλε δου Στε νιος ε χε ν ον;

IAN DE GROOT.

(6)

VII

Simon Steuin wenscht Rvdolf den IIen Roomsch keyser veel ghelvcx.

*Inseparabilia accidentia.

DAT Ghetal Grootheyt ende Ghewicht, in yder wesentlicke saeck*onscheydelicke ancleuinghen sijn, vol diepen ende nutte eighenschappen; en betuyghen niet alleen verscheyden gheleerden, maer tis duer d'eruaring in allen an elcken bekent. Tis oock openbaer, dat d'eerste twee tot grooten voordeele der menschen, ter form van

8Arithmetica & Geometria.

beschreuen consten gherocht sijn, namelick8Telconst ende Meetconst, maer niet also t'Ghewicht, om dat sijn oirsproncklicke eyghenschappen den voorighen verborghen bleuen. Wel is waer dat inde Rechtwichten duer eruaring bemerckt is,

*Proportionales.

twee euestaltwichtighe met haer ermen*euerednich te wesen. Doch sy hebben

*Als Aristoteles in Mechanicis met siin nauolghers.

ghemeent*soodanighe eueredenheyt te schuylen onder de ronden beschreuen op t'vastpunt duer d'uytersten der ermen; Uyt het welck, na den ghemeenen aert der dwaling, gheen kennis der oirsaken en volghde. Wat de Scheefwichten belangt,

*Materia.

daer en is niet met allen af gheweten. Inder voughen dat dese*stof gheen form van Const als d'ander ghecrighen en conde. Maer doen t'gheual anders lucte, ende dat sulck langverborghen hem duer sijn uyterste beghinselen openbaerde, sy is eintlick daer toe ghecomen, in sulcker ghedaente als die uwe Keyserlicke M. hier

toegheeyghent wort. Maer anghesien byde voordachtighe niet sonder oirsaeck ende bestaende reden

(7)

VIII

angheuanghen en wort, soo mocht hier de vraegh van t'einde mijns doens sijn, te weten of ick na de ghebruyck van velen, uwe K.M. tot beschermer mijns wercx versouck? Verre van daer, so doch de bescherming ende regiering des Rijcx, neit alleen tot sulcx, maer tottet uytlesen der voorredens an haer eyghentlick gheschreuen, selden eenighe tijdt toelaet: Te meer dat ick van meyning was (wie can sijn vermoeden weerstaen?) soo wel Form als Stof gheen verdedighing te behouuen. Ten is oock niet om met een groote Const, in een grooter spraeck eerst uytghegaen, den grootsten van Europa te vereeren, hoe lijckformich sulcx nochtans de reden soude mueghen

*Effecta.

wesen. Waerom dan? Op dat de Weeghconstens*daden streckende tot merckelicke verbetering der Ghemeensaeck, int werck ghebrocht worden, van sulcx als daer ick duer besonder brieuen van v Octroy af versouck. Waerom sal yemant mueghen segghen, dit niet bestelt duer leegher (naer de ghebruyck) totten Hoochsten vrie toeganck hebbende? Yghelick, om dattet t'onghehoort is, soude vreesen niet alleen

*Propositione.

met een lacherlick*voorstel te verschijnen, maer selfs oock belacht te worden: Nu op dat der spotters schamp tot ghetuych haerder onwetenheyt strecke, wy hebbent duer t'ghene willen versoucken, dat voor den verstandighen alsulcx ende meerder veruaet, daerafmen wyder en breeder soude connen segghen; Maer want ons einde tot Saken streckt, niet tot Woorden, sullen dese verlatende en die verwachtende, uwe K.M. in alle ootmoedighe eerbieding veel ghelucx wenschen. Uyt Leyden in Oogstmaent des 1586 Iaers.

(8)

IX

+Elogium.

Vytspraeck

+

vande weerdicheyt der Dvytsche tael.

TISwel waer datter inde Natuer niet wonderlick en is, nochtan tot onderscheyt der dinghen die wy duer de oirsaken verstaen, vande ghene welcker redenen ons onbekent sijn, soo gheuen wy dese met recht de naem van wonder, niet dat sijt eyghentlick sijn, maer om dattet hem voor ons alsoo ghelaet. T'welck soo wesende, wy sullen ons in desen ansien billichlick mueghen verwonderen, duer wat middel de Natuer mocht wercken, doen sy ons voorouders sich haer spraeck dede maken; ouermidts ons soo constighen werck, der oirsaken ghenouchsaem wetenschap ghebreect. Maer

*Fatum.

want een beclaghelicke verblintheyt, als duer*TSCHICSELveroirdent, t'verstant van velen alsoo verduystert ofte betoouert heeft, dat sy t'licht vande Sonne bouen dat der Sterren, ick meen de weerdicheyt deses Taels bouen al d'ander, niet en connen bemercken, tot groot achterdeel des Duytschen gheslachts; Ghemerct daerbeneuen, dat wy voorghenomen hebben inde selue te beschrijuen de WEEGHCONST, wiens

*Qualitates.

diepsinnighe*ghedaenten duer slechter spraken ten eersten niet wel bedietlick en sijn, soo sullen wy naer ons vermueghen daer wat af segghen, versouckende of t'uyterste des SCHICSELSbestemden tijts noch niet en naect. ende eerst van haer oudtheyt als volght:

Tis te weten dat de Duytschen in die seer oude tijden vande welcke ter werelt gheen opentlicke schriften ghebleuen en sijn, gheweest hebben een treffelick seermachtigh Gheslacht, t'welck duer sulcke verderuende oirsaken als meer ander machtighe volcken weeruaren sijn, als oirloghe en dierghelijcke, voorderende uytroeying der wetten, breking van goe oirdens, verwoesting der steden, &c. tot manier van wiltheyt gherocht is, doch niet soo volcommen, of den ouden aert der

+Li. de Morib. Germanor.

grootmoedicheyt, rechtueerdicheyt, ende ghetrauheyt, daer Tacitus+oock af betuycht, en bleef altijt in hemlien ghewortelt. Dese haer woestheyt heeft gheduert tot ontrent de tijden van Iulius Caesar, welcke daer naer tot beteren staet begon te keeren, soo dat sy eintlick weder ghecommen sijn ter regiering ouer t'eertrijcxdeel Europa, als kenlick is. Maer want yemandt van haer voornomde eerste macht twyffelen mocht, ouermits wy

(9)

X

daer af, soo weynich als van veel ander volcken diens tijts, gheen opentlicke schriften en hebben, soo sullen wy die aldus beuestighen.

Tis openbaer dat de Gallen die by ons Walen ghenoemt worden, ende int ghemeen nu Françoysen heeten, ouer oude tijden een machtich volck gheweest sijn, welcke Griecken, Spaeigne, Italie, strenghelick becrijghden ende ouerwonnen: vande welcke noch Gallograecia ofte Galatia in Griecken, ende Celtiberia in Spaeignie, de naem behouden hebben: In Italie stichten sy Milaen, Coma, Brescia, Verona, Bergamo, Trente, Vicentia. De selue Françoysen hebben ofte voormael Duytsch ghesproken, ofte het Duytsch in grooter eere ghehadt, ende voor hun wit ghehouden ghelijck sy nu t'Latijn doen. T'eerste wort aldus bethoont: Tis yder spraeck ghemeen datse inden eenen oirt des landts wat anders uytghesproken wort als op den anderen. By voorbeelt, daer de Neerlanders segghen Dat, Wat, Vat, d'Ouerlanders segghen Das, Was, Vas:

Voor der Parisienen Chanter, Charbon, Chaleur, de Picarden ghebruycken Canter, Carbon, Caleur; Daer de Castilianen segghen Hazer, Hierro, Harina, in Portugael seytmen Fazer, Ferro, Farina, &c. Nu alsulck verschil van het Duytsch dat de Françoysen voormael spraken, tottet Duytsch van dese landen, was, dat sy voor ons W int ghemeene gebruycten Gu. Als daer wy segghen Ick winde, sy seyden ende segghen noch Ie Guinde. Ende voor ons Windas (t'welck een ghecoppelt woort is van Windt en as, als oftmen wilde segghen een as die windt) sy ghebruycken Guindas, sommighe Guindal, vande welcke oock commen hun Guindement, Guindant, Guindeur, &c. Wederom voor Wincket, Wimpel, Want, Welp, Weet Wincken, Melcwey, Wildemalue, sy segghen Guichet, Guimple, Guant, Guespe, Guedde, Guigner, Megue, Guimalaue. Voor Waren, ofte bewaren, Guarder, daer af commen la Guarde, Guardeur, Guardebras, Guardemenger, Guarderobbe, &c. oock Guarir, Guarison,

*Medici.

dat me bewaren ende bewaring beteeckent, want de*Ghenesers achten dat sy duer drancken, cruyden, saluen &c. alleenlick t'ghebreck bewaren voor ongheual, ende dat sy gheensins en heelen, maer dat de Natuer altijt seluen gheneest: Van t'voornomde commen oock Guarnir, Guarnison, Guarniture, &c. welcke oock Bewaren ende bewaring bedien: Sghelijcx warande, daer sy Guarenne voor nemen. Wederom Gue (achterlatende ch, die sy soo als wy niet noemen en connen) dat is by ons wech, te weten den wech daer t'water van een riuier ouer loopt, waer af hun Gueer ende meer ander commen. Wederom Guerdonner, als oft sy wilden segghen Weerdonner dat is Weergheuen oft verghelden, daer af gheseyt wordt Guerdon, Guerdonnement, Guerdonneur, &c. Voorts Mot de Guet, dat is woort vande Wet, ouermits sulck woort inde steden vande wet comt, ende duer haer ghegheuen wort: Oft andersins mach Guet van Wacht commen, achterlatende ch die sy so niet en ghebruycken als voor gheseyt is, ende e voor a ghenomen, t'welck by

(10)

XI

ons ghemeen is, wat men seght so veel Bert, Swert, als Bart, Swart: Tis ooc kennelick dat sommighe Wecht voor Wacht ghebruycken: Van Guet commen Guetter, Guette, Guetteur, &c. Wederom voor Ter Weere; A la Guerre, daer af gheseyt wort Guetteur, Guerroyer, &c. Voor Op de Wyse; A la Guise, daer af ghemaect wordt Guisarme, Deguiser, Deguisement, ende soo met meer anderen die wy om cortheyt achterlaten.

Vyt dese ghemeene reghel dan van W tot Gu (bouen de groote menichte van d'ander ghemeene woorden die sy ghewislick uyt het Duytsch hebben, welcke wy om cortheyt verswyghen, te meer datter boueschreuen an t'voornemen voldoet) schijnt ghenouch te mueghen besloten worden, de Françoysen voormael Duytsch ghesproken te hebben, dat is Duytschen gheweest te sijne, ende veruolghens dat de Duytschen eertijts een bekent machtich volck waren.

Doch so v dat niet en gheuiel, maer dat sy die woorden voormael uyt het Duytsch vergaert hebben, ghelijck sy nu sulcx uyttet Latijn doen (want een van tween is nootsaeclick) t'selue valter uyt te besluyten. Want dat soo ghenomen, tis gheschiet naer hemlien verwoestheyt, daer in, ofte daer vooren: Niet daer naer, want de Duytsche tael by haer sedert in gheen acht gheweest en heeft, maer de Latijnsche, daer sy de hunne naer verandert hebben: Oock niet daer in, want dat een machtich volck t'welck Spaeigne, Griecken, Italie, conde beuechten ende verwinnen, haer spraeck souden gheformt hebben naer de wildens tael, ten sluyt niet; Dat sulcken Gheslacht vande wilden soude leeren an t'windaes een naem gheuen, tis te belachelick, soo sy doch seluer eer dan wilden, windassen ghebruycten. Tis dan nootsaeclick dat sy dese woorden na der Duytschen ghemaect hebben voor haer verwoesting, te weten doen sy groot en machtigh waren, ende dat yder Gheslacht d'ooghe op hun had.

Hier toe helpt noch dit, dat hemlieder tael wyder strecte als ander, t'welck sy in haer woestheyt daer toe niet ghebrocht en hebben, want dat wilden die niet en handelen, noch verre en reysen, haer tael wyder souden doen verbreyden als ander machtighe volcken, die groote landen en Koninckrijcken onder haer ghebiedt hadden, het strijt teghen den ghemeenen loop des weerelts, t'waer ongheschict sulcx toe te laten. Dese wyde verbreyding dan der tael is gheschiet voor de verwoesting: Waer uyt oock te bemercken is in wat macht sy doen moesten wesen, anghesien

t'verstroeyde eentalich ouerblijfsel na soo grooten menichte van iaren, hem wyder strecte dan die teghenwoordelick in groote macht waren: T'sijn voorwaer oirsaken die metgaders d'ander redenen, ons dwinghen te gheloouen, dat de Spaengnaerden voormael oock, of Duytschen gheweest sijn, of dat sy hun tael naer het Duytsch gherecht hebben. want sy, ghelijck de Françoysen, oock segghen Guante, Guardar, waer af com-

(11)

XII

men Guarda, Guardador, Guardoso, oock Guarnecer, Guarnicion, &c. Wederom Guerra, daer sy af segghen Guerrear, Guerredor, Guerrero, &c. Wederom Guinar.

Voort Guisa, daer Guisar af comt, &c, Ia dat etlicke Indianen welcke men segt veel duytsche woorden te ghebruycken, oock verscheyden ander contreyen in Asie wiens spraeck Hieronymus betuycht tsijnder tijt bycans de selue gheweest te sijne met die van Trier, ende meer ander volcken wiens talen met Duytsch ghemengt sijn, sulcx uyt het Duytsch hebben, al van die oude tijden af, dat sy in haer eerste groote macht waren.

T'voornomde wort noch sterker, opentlicker, ende nootsakelicker beuesticht, duer haer talens constich maecsel, voorwaer gheen werck van slechte wilden, maer te

*Effectum.

verwonderen hoe gheleerde tammen, sulcx hebben connen ter*daet brenghen. daer af wy breeder spreken, ende haer weerdicheyt bouen al d'ander, met merckelicke redenen beuestighen moeten, aldus: T'einde der spraken is, onder anderen, te verclaren t'inhoudt des ghedachts, ende ghelijck dat cort is, also begheert die verclaring oock cortheyt, de selue can bequamelicxt gheschien, duer ynckel saken met ynckel gheluyden te beteeckenen; Oock soodanighe, datse oueral de T'saemvoughing bequamelick lijden; Datse de Consten grontlick leeren; Ende den Hoorders heftelick beweghen tot des sprekers voornemen. Nu of dese alle vier, byden Duytschen beter ghetroffen sijn dan by eenighe ander, dat sullen wy oirdentlick verclaren, eerst bethoonende, ende dat metter daet, op datment ghelooue, der Duytschen 742 eensilbighe woorden inden eersten persoon; daerder de Latinen alleenlick 5 hebben;

de Griecken gheen eyghentlicke, maer langhe vercort tot 45. Daernaer sullen wy segghen vande namen, bynamen, &c. welcke wy alle metter haest vergaert hebben yder uyt sijn Woortbouck als volgt.

(12)

XIII

Dvytsche eensilbighe vvoorden.

Existimo.

I'estiaene.

Acht.

Inesco.

I'apaste.

Aes.

Pinso.

Ie cuis.

Back.

Pono pharum.

Baeck.

Praeparo viam.

Ie prepare le chemin.

Baen.

Proscribo.

Ie banne.

Ban.

Pario.

I'enfante.

Baer.

Latro.

I'abbaie.

Bas.

Commodus sum.

Ie prouffite.

Baet.

Tintinno.

Ie tire la clochette.

Bel.

Sum.

Ie suis.

Ben.

Crepo.

Ie creue.

Berit.

Expecto.

I'attens.

Bey.

Precor.

Ie prie.

Bid.

Confiteor.

Ie confesse.

Biecht.

Praesento.

I'offre.

Bied.

Mugio.

Ie beze.

Bies.

Mordeo.

Ie mors.

Bijt.

Ligo.

Ie lie.

Bind.

Flammo.

Ie flamboye.

Blaeck.

Flo.

Ie souffle.

Blaes.

Colore caetuleo pingo.

Ie coleure de blue.

Blaeu.

Bracteo Ie couvre de lames.

Bleck.

Palleo.

Ie pasli.

Bleeck.

Balo.

Ie beelle.

Bleet.

Candefacio.

Ie blanchi du linge.

Bleyck.

Maneo.

Ie demeure.

Blijf.

Resplendeo Ie reluys.

Blinck.

Assiduè laboro.

Ie labeure assiduellement.

Block.

(13)

Sanguino.

Ie saigne.

Bloe.

Floreo.

Ie fleuronne.

Bloey.

Nudo.

Ie mects nud.

Bloot.

Ick {

Rubeo.

Ie vermeillonne.

Bloos.

Extinguo.

I'estain.

Blusch.

Collido.

Ie froisse.

Bluts.

Nugor.

Ie bourde.

Boerd.

Medeor.

Ie remedie.

Boet.

Compedio.

Ie mects des pleges aux pieds.

Boey.

Cudo.

Ie bats.

Boock.

Voluo globum.

Ie boule.

Bol.

Fimbrio.

Ie borde.

Boord.

Perforo.

Ie fore.

Boor.

Fide iubeo.

Ie pleige.

Borg.

Hebeto.

Ie rebouche.

Bot.

Gemmo.

Ie boutonne.

Bot.

A Edisico.

I'edisie.

Bou.

Asso.

Ie rosti.

Bra.

Euomo.

Ie vome.

Braeck.

Ardeo.

Ie brusle.

Brand.

Epulor.

Ie bauffre.

Bras.

Dilato.

Ie say large.

Bree.

Rumpo.

Ie romps.

Breeck.

Reticulo.

Ie entrelache.

Brey.

Rugio.

Ie rugis.

Briesch

Adporto.

Ie apporte.

Bring.

In frulla frango.

Ie coupe des morceaux de pain.

Brock.

Resarcio.

Ie radoube.

Brod.

Incubo ouis.

Ie couue.

Broe.

Subferuefacio Ie fourboelle.

Broey.

Coquo cereuisiam Ie brasse.

Brou.

Mugio.

Ie murle.

Brul.

Fruor Ivse.

Bruyck.

(14)

Curuo Ie plie le dos.

Buck.

Commuto Ie troque.

Buet.

Flecto Ie plie.

Buyg.

Pulso Ie frappe.

Buysch.

Carmino.

Ie carde.

Caerd.

Ludo chartis.

Ie ioue aux cartes.

Caert.

Ludo pila Ie ioue à la paume.

Caets.

Concido Ie hache.

Cap.

Orno I'orne.

Cier.

Clarisico Ie fai claer.

Claer.

Ludo claua.

Ie croche.

Colf.

Scarisico Ie scarisie.

Cop.

Consto Ie couste.

Cost.

Talis ludo.

Ie ioue aux os.

Coot.

Coquo Ie cuisine.

Coock.

Rado Ie racle.

Crab.

Crepito Ie crie.

Craey.

Corono.

Ie courronne.

Croon.

Crucifigo ie crucifie.

Cruys.

Vico dolia.

Ie fai cuues.

Cuyp.

Palpo Ie patrouille.

Dab.

Cito I'aiourne.

Daeg.

Descendo.

Ie descens.

Dael.

Habeo gratiam Ie remercie.

Danck.

Tripudio Ie danse.

Dans.

Roro Ie fai rosee.

Dau.

Tego Ie couure.

Deck.

Fodio I'enfoni.

Delf.

Cogito Ie pense.

Denck.

Egeo I'ay besoing.

Derf.

Recedo Ie recule.

Deys.

Compono Ie compose en rime.

Dicht.

Denso I'espessis.

Dick.

Seruio Ie sers.

Dien.

Profundum facio.

Ie fai profond.

Diep.

(15)

Iacio aggeren Ie fay vne dique.

Dijck.

Liceor Ie barguine.

Ding.

Litigo Le plaide.

Ding.

Damno Ie damme.

Doem.

Facio Ie fai.

Doe.

Erro I'erre.

Dool.

Occido.

Ie tue.

Dood.

Valeo Ie vaux.

Doog.

Baptizo.

Ie baptize.

Doop.

Aresco Ie deuiens aride.

Dor.

Sitio I'ay soif.

Dorst.

Premo ie presse.

Dou.

Torno Ie tourne.

Draey.

Porto Ie porte.

Draeg.

Tardo.

Ie tarde.

Drael.

Succusso.

Ie trote.

Draef.

Minor Ie menace.

Dreich.

Agito.

Ie chasse.

Drijf.

Bibo Ie boy.

Drinck.

Penetro turbam Ie poulse.

Dring.

Sicco Ie seiche.

Drooch.

Somnio Ie songe.

Droom.

Conspergo pinguedine.

Ie arrouse quelque chose de gresse.

Droop.

Imprimo I'imprime.

Druck.

Dubito Ie doubte.

Dub.

Vereor I'ai doubte.

Ducht.

Duro Ie dure.

Duer.

Patior Ie souffre.

Duld.

Extenuo Ie tenue.

Dun.

Erro I'erre.

Dvvael.

Cogo Ie contrains.

Dvving.

Honoro Ie honnore.

Eer.

Occo I'herse.

Eg.

Fiaio Ie fine.

Eind.

(16)

Edo Ie menge.

Eet.

Inedo cuprum aqua forti.

Ie mors en cuiure de l'eau forte

Ets.

Peto Ie demande.

Eysch.

Fallor Ie faille.

Fael.

Cano fistula.

Ie ioue à la flute.

Fluyt.

Frigo Ie fricasse.

Fryt.

Rugo Ie fronse.

Frons.

Eo Ie voy.

Gaen.

Oscito Le baye.

Gaep.

Lasciuio Ie mocque.

Geck.

Do Ie donne.

Gheef.

Rufo Ie fay iaune.

Gheel.

Oscito Ie baaille.

Gheeu.

Valeo Ie vaux.

Gheld.

Fundo Ie fonds.

Ghiet.

Flagello Ie fouette.

Ghisp.

Suspicor Ie souspeçonne.

Ghis.

Polio.

Ie polie.

Glat.

Labor.

Ie glisse.

Glie.

Candesco.

ie deuien rouge.

Gloey.

Linio gummi.

Ie gomme.

Gom.

Cingo.

Ie ceinds.

Gord.

Sculpo.

I'engraue.

Graef.

Obduco fronten Ie refrongne.

Greys.

Capio.

Ie gripe.

Grijp.

Rugio.

Ie rugi.

Grim.

Verno.

Ie verdoye.

Groey.

Abominor I'ai en hooreur.

Grou.

Virido.

Ie paind verd.

Groen.

Saluto.

Ie salue.

Gruet.

Faueo.

Ie fauorise.

Gun.

Concido.

Ie hache.

Haeck.

Festino.

I'haste.

Haest.

Iunco.

I'accroche.

Haeck.

(17)

Adfero.

Ie porte.

Hael.

Pendo.

Ie pends.

Hang.

Lyram pulso.

I'harpe.

Harp.

Odio habeo.

Ie hay.

Haet.

Habeo.

I'ai.

Heb.

Figo.

Ie attache.

Hecht.

Sano.

Ie guarri.

Heel.

Calefacio.

Ie causse.

Heet.

Nomino.

Ie nomme.

Heet.

Iubeo.

Ie commande.

Heet.

Leuo.

Ie leue.

Hef.

Acelino.

Ie panche.

Hel.

Celo.

Ie cele.

Heel.

Iuuo.

I'aide.

Help.

Duro.

Ie durcis.

Herd.

Fistuco.

Ie hie.

Hey.

Anhelo.

I'ahaine.

Hygh.

Claudico.

Ie cloche.

Hinck.

Instigo.

I'incite.

His.

Custodio.

Ie garde.

Hoed.

Tussio.

Ie tousse.

Hoest.

Cauo.

Ie creuse.

Hol.

Cumulo.

Ie comble en monceaux.

Hoop.

Audio.

I'oy.

Hoor.

Spero.

I'espere.

Hoop.

Teneo.

Ie tiens.

Houd.

Seco.

Ie coupe.

Hou.

Nubo.

Ie marie.

Hou.

Sicco foenum sole Ie fene du foin.

Hoy.

Sido.

Ie croupe.

Huc.

Conduco.

Ie loue.

Huer.

Orno caput.

Ie coeffe.

Hul.

Quatio.

I'hoche.

Huts.

Vlulo.

I'hurle.

Huyl.

(18)

Gannio.

Ie chasse.

Iaech.

Iocor.

Ie mocque.

Iock.

Suppilo.

Ie cabasse.

Kaeck.

Scio.

Ie scay.

Kan.

(19)

XIV

Mando.

Ie masche.

Kau.

erto.

Ie tourne.

Keer.

Scopo.

Ie ballie.

Keer.

Pecto.

Ie peigne.

Kem.

Cognosco.

Ie cognoy.

Ken.

Lamentor.

Ie lamente.

Kerm.

Butyrum pulso Ie bats le beure.

Kern.

Censeo.

Ie visite.

Keur.

Mussito.

Ie gronde.

Kick.

Eligo.

I'elis.

Kies.

Intueor.

Ie voy.

Kijck.

Litigo.

Ie tense.

Kiif.

Pullulo.

I'esclos poulsins.

Kip.

Cum fragore rimas ago.

Ie creuasse auec vn son esclatant.

Klack.

I'enicillo vestem à luto detergo.

Ie crotte.

Klad.

Queror.

Ie plains.

Klaeg.

Fabulor.

Ie babille.

Klap.

Vestio.

Ie vests.

Klee.

I'remo.

Ie pince.

Klem.

Scutiuca ferio.

Ie frappe du souet Ie faisant sonner.

Klets.

Visco.

I'attache.

Kleef.

Minuo.

I'appetisse.

Klein.

Findo.

Ie fends.

Klief.

Scando.

Ie monte.

Klim.

Sono.

Ie sonne.

Klinck.

Pulso.

Ie frappe.

Kluen.

Voluo globum.

Ie boule.

Kloot.

Pulso.

Ie hurte.

Kloop.

Ludo globo per annulum.

Ie ioue à la boule par trauers d'vn anneau.

Klos.

(20)

Facetias narro Ie plaisante.

Klucht.

Rodo.

Ie ronge.

Knaeg.

Mando.

Ie masche.

Knau.

Depso.

Ie pestris.

Kne.

Dentibus strideo.

Ie grince les dens.

Knes.

Nuo.

I'hoche la teste.

Knich.

Ick {

Geniculor.

I'agenouille.

Kniel.

Talitra insligo.

Ie chiquenaude.

Knip.

Necto.

Ie noue.

Knoop.

Grunnio.

Ie gronde.

Knor.

Tepido.

Ie fai tied.

Koel.

Venio.

Ie viens.

Kom.

Emo.

I'achpte.

Koop.

Fabulor.

Ie deuise.

Kout.

Scabo.

Ie gratte.

Kraets.

Scabo.

Ie gratte.

Krau.

Debilito.

Ie debile.

Kranck.

Mobilito per turbas.

Ie remue comme entre les fourmis.

Kriel.

Acquiro.

I'acquiers.

Krijg.

Eiulo.

Ie pleure.

Krijt.

Arcto.

Ie retrecis.

Krimp.

Queror.

Ie geins.

Kroch.

Rugo.

Ie fronce.

Kroock.

Crispo.

Ie crespille.

Krol.

Curuo.

Ie courbe.

Krom.

Ingluuiem farcio auium.

I'emple le gouion.

Krop.

Vipello.

Ie poulse.

Kruy.

Aromatibus condio I'espice.

Kruy.

Repo.

Ie rampe.

Kruyp.

Tussito.

Ie tousse.

Kuch.

Osculor.

Ie baise.

Kus.

Nitido.

Ie nettoye.

Kuysch.

Rideo.

Ie ris.

Lach.

(21)

Onero.

Ie charge.

La.

Diminuo.

Ie diminue.

Laeck.

Contemno.

Ie desprise.

Laeck.

Prolongo.

I'alonge.

Lang.

Porrigo.

I'aucins.

Lang.

Interpolo.

Ie rapiece.

Lap.

Linquo.

Ie laisse.

Laet.

Foueo.

Ie rafreischis.

Laef.

Tepido.

Ie fai tiede.

Laen.

Lambo.

Ie liche.

Leck.

Humilio.

I'abbaisse.

Leeg.

Luto.

I'enduis d'argille.

Leem.

Mutuo.

Ie preste.

Leen.

Doceo.

I'enseigne.

Leer.

Pono.

Ie mects.

Leg.

Stillo.

Ie coule.

Leeck.

Cubito.

I'appuis.

Leen.

Lego.

Ie lis.

Lees.

Extinuo.

I'esteins.

Lesch.

Impedio.

I'empesche.

Let.

Considero.

Ie considere.

Let.

Viuo.

Ie vis.

Leef.

Duco.

Ie meine.

Ley.

Luceo.

I'esclaircis.

Licht.

Leuo.

Ie leue.

Licht.

Mentior.

Ie mens.

Lieg.

Iaceo.

Ie couche.

Lig.

Fero.

I'endure.

Lijd.

Balbutio.

Ie begaye.

Lisp.

Alliceo.

I'alliche.

Lock.

Obseruo.

Ie lorne.

Loer.

Eiulo ad instar felis.

Ie grongnonne.

Lol.

Ie me chauffe comme les vielles Lol.

qui vsent d'vn pot

(22)

plein de feu le mettant soubs elles.

Oculo.

I'œillade.

Lonck.

Remunero Ie baille de loyer.

Loon.

Curro Ie cours.

Loop.

Laxo.

Ie delaische.

Los.

Sortior.

Ie iette le sort.

Loot.

Laudo.

Ie loue.

Loof.

Castro.

Ie chastre.

Lub.

Sonum imitor.

Ie singe le son.

Lul.

Insidiantibus oculis intueor.

Ie lorne.

Luym.

Pediculos lego.

I'espluche des pouils.

Luys.

Transeo.

Ie passe.

Lie.

Possum.

Ie puis.

Mach.

Deseco prata.

Ie fauche du foin.

Maey.

Facio.

Ie fay.

Maeck.

Pingo.

Ie peins.

Mael.

Molo.

Ie moule.

Mael.

Stipulor.

Ie stipule.

Maen.

Adiuro.

Ie coniure.

Maen.

Mulgeo.

Ie traicts le laict.

Melck.

Misceo.

Ie mesle.

Meng.

Duco.

Ie meyne.

Men als peerden oft vvaghen.

Noto.

Ie marque.

Merck.

Sagino.

I'engraisse.

Mest.

Metior.

Ie mesure.

Meet.

Extruo muros.

Ie massonne.

Mets.

Opinor.

Ie cuide.

Mein.

Collimo.

I'ay l'oeil à quelque chose.

Mick.

Caueo.

Ie contregarde.

Mye.

Amo.

I'ayme.

Min.

Debeo.

Il me faut.

Moet.

(23)

Molesto.

Ie moleste.

Moey.

Trucido.

Ie meurtris.

Moord.

Murmuro.

Ie murmure.

Mor.

Situm redoleo Ie sens le relant.

Muf.

Cudo nummos.

Ie monnoye.

Munt.

Contraho vultum Ie rechigne.

Muyl.

Seditionem facio Ie mutine.

Muyt.

Suo.

Ie couse.

Naey.

Propinquo I'approche.

Naeck.

Angusto.

Ie fay estroict.

Nau.

Accipio.

Ie prens.

Neem.

Nidifico.

Ie niche.

Nest.

Inclino.

I'encline.

Nyg.

Sternuo.

I'esternue.

Nies.

Nouo.

Ie fay nouueau.

Nieu.

Vellico.

Ie pince.

Nijp.

Nomino.

Ie nomme.

Noem.

Inuito.

I'inuite.

Noo.

Stimulo.

I'aguilonne.

Noop.

Messem facio.

Ie moissonne.

Oogst.

Exhaurio.

Ie vuide l'eau.

Oos.

Termino.

Ie borne.

Pael.

Binos pono.

Ie mects pair à pair.

Paer.

Partior.

Ie partis.

Paert.

Paco.

I'appayse.

Paey.

Pignero.

Ie mects en gaige.

Pand.

Glutino.

Ie colle.

Pap.

Apto.

Ie le fais accorder.

Pas.

Pico.

Ie poisse.

Peck.

Decortico.

Ie pele.

Peel.

Premo.

Ie persse.

Pers.

Rostro.

Ie beque.

Pick.

Pipo.

Ie pipe.

Pijp.

Meio.

Ie pisse.

Pis.

Vexo.

Ie vexe.

Plaeg.

(24)

In aqua palpo.

Ie pateline en l'eau.

Plasch.

Maculo.

Ie macule.

Pleck.

Soleo.

Ie soulois.

Pleeg.

Litigo.

Ie plaide.

Pleyt.

Aro.

I'are.

Ploeg.

Hebeto.

Ie rebouche.

Plomp.

Mergo Ie plonge en l'eau.

Plomp.

Plico.

Ie plie.

Ploy.

Carpo.

Ie cueille.

Pluck.

Polio.

I'espluche.

Pluys.

Iacto.

Ie vante.

Poch.

Sentinam expurgo.

Ie vuide lossee.

Pomp.

Nitor.

Ie tasche.

Poog.

Incito.

I'incite.

Por.

In ollulis coaceruo.

I'amasse en pot.

Pot.

Indulgeo potationibus.

Ie boy.

Poy.

Opprimo.

I'oppresse.

Praem.

Opprimo.

Ie oppresse.

Prang.

Fabulor.

Ie babille.

Praet.

Stimulo.

I'esguillonne.

Prick.

Surripio.

Ie derobbe finement.

Preeu.

Laudo.

Ie prise.

Pris.

Imprimo.

I'imprime.

Print.

Probo.

I'esprouue.

Proef.

Gusto.

Gouste.

Proef.

Ie tiens grauité comme vne espousée.

Pronck.

Haurio aquam.

Ie puise.

Put.

Molesto.

Ie fasche.

Quel.

Laedo.

Ie blesse.

Quets.

Dissipo.

Ie degaste.

Quist.

Stillo pituitam ex ore

Ie baue.

Quijl.

(25)

Diuino.

I'aduinne.

Ra.

Tango.

Ie touche.

Raeck.

Colligo.

I'amasse.

Raep.

Lasciuio.

Ie rage.

Raes.

Tendo.

Ie tens.

Reck.

Cursito.

Ie cours.

Ren.

Commuto.

Ie troque.

Reul.

Duco choreas.

Ie danse.

Rey.

Porrigo.

Ie tends.

Reyck.

Proficiscor.

Ie chemine.

Reys.

Erigo.

I'erige.

Richt.

Sentio.

Ie sens.

Rieck.

Remigo.

Ie rame.

Riem.

Equito.

Ie cheuauche.

Rie.

Versifico.

Ie rhime.

Rijm.

(26)

XV

Praecoquo.

Ie meuris.

Ryp.

Subleuo.

Ie me leue.

Rys.

Ructo.

Ie route.

Rips.

Pensum struo.

I'estrique la quenouille.

Reck.

Iacto.

Ie me vante.

Roem.

Clamo.

Ie crie.

Roep.

Moueo.

Ie remue.

Roer.

Rubiginem traho Ie enrouille.

Roest.

Remigo.

Ie rame.

Roey.

Voluo.

Ie roulle.

Rol.

Sterto.

Ie ronfle.

Ronck.

Rotundo.

I'arondis.

Rond.

Spolio.

Ie rauis.

Roof.

Putreo.

Ie pourris.

Rot.

Auello.

I'arrache.

Ruck.

Sebo.

I'engraisse.

Ruet.

Coagulo.

Ie coagule.

Run.

Fluo.

Ie flotte.

Run.

Quiesco.

Ie repose.

Rust.

Amplifico.

I'amplifie.

Ruym.

Strepo.

Ie bruys.

Ruysch.

Semino.

Ie seme.

Saey.

Serro.

Ie sie.

Saeg.

Vngo.

I'oings.

Saelf.

Noceo.

I'endomage.

Scha.

Tracto.

Ie traicte.

Schaf.

Rapio virginem.

Ie prens vne fille par force.

Schaeck.

Erubesco.

I'hontis.

Schaem.

Labor.

Ie glisse.

Schamp.

Munio vallis.

Ie fortifie rempars.

Schants.

AEstimo.

I'estime.

Schat.

(27)

Dolo.

Ie rabotte.

Schaef.

Tondeo.

Ie tonds.

Scheer.

Obiurgo.

Ie tense.

Scheld.

Decortico.

I'escorche.

Schel.

Infundo.

Ie verse.

Schenck.

Ick {

Corrumpo.

Ie gaste.

Schend.

Creo.

Ie cree.

Schep.

Digladior.

I'escrime.

Scherm.

Acuo.

I'aguise.

Scherp.

Concido.

Ie hace.

Scherf.

Lacero.

Ie deschire.

Schuer.

Separo.

Ie separe.

Scheyd.

Ordino.

I'ordonne.

Schick.

Sagitto.

Ie tire.

Schiet.

Luceo.

Ie luis.

Schijn.

Differo.

Ie differe.

Schil.

Iocor.

Ie brocarde.

Schimp.

Succusso.

Ie secoue.

Schock.

Succingo.

Ie trousse.

Schors.

Contemplor.

Ie contemple.

Schau.

Vnguibus scabo.

I'esgrattigne.

Schrab.

Exclamo.

Ie crie esclatant.

Screeu.

Lachrymo.

Ie pleure.

Screy.

Dissilio.

Ie saillis.

Schrick.

Torqueo cochleam.

Ie vire.

Scroef.

Horreo.

I'effraye.

Scroem.

Facio gradum.

I'aiambe.

Schrie.

Scribo.

I'ecripts.

Schrijf

Quasso.

Ie secoue.

Schud.

Palea leuo.

I'houe.

Schup.

Tergo.

I'escure.

Schur.

Assamentis occludo.

Ie contregarde.

Schut.

Euito.

I'euite.

Schu.

Lateo.

Ie m'embusche.

Schuil.

(28)

Trudo.

Ie coule.

Schuyf.

Sapone linio.

Ie sauonne.

Seep.

Dico.

ie di.

Seg.

Mitto.

I'enouie.

Send.

Suburo.

Ie brusle quelque peu.

Seng.

Pono.

Ie mets.

Set.

Pono.

Ie mets.

Stel.

Impono.

Ie trompe.

Suer.

Velifico.

Ie vogue.

Seyl.

Ferueo.

Ie boullis.

Sie.

Video.

Ie voy.

Sie.

Cribro.

Ie crible.

Sift.

Mano.

Ie degoute.

Sijp.

Mergo.

I'enfonse.

Sinck.

Canto.

Ie chante.

Sing.

Sedeo.

I'assis.

Sit.

Squaleo.

Ie baue.

Slab.

Verbero.

Ie frappe.

Sla.

Assimilor.

Ie resemble de condition.

Slacht.

Dormio.

Ie dors.

Slaep.

Laxo.

Ie lasche.

Slap.

Laboro.

Ie trauaille comme esclaue.

Slaef.

Comessor.

Ie fai bonne chere.

Slem.

Traho.

Ie traine.

Sleur.

Traho.

Ie traine.

Sleyp.

Plano.

Ie fais vni.

Slicht.

Acuo.

I'aguise.

Slijp.

Tero.

I'vse.

Slijt.

Paco.

I'appaise.

Slis.

Gurgito.

I'aualle.

Slick.

Replico.

Ie trousse.

Slof.

Sorbeo longo tractu.

I'hume.

Slorp.

Dormito.

Ie sommeille.

Sluym.

(29)

Clanculum ingredior.

Ie voy en cachette.

Sluyp.

Claudo.

Ie ferme.

Sluyt.

Suffoco.

Ie suffoque.

Smacht.

Proijcio Ie rue de roideur.

Smack.

Gusto.

Ie gouste.

Smaeck.

Extenuo.

I'attenue.

Smal.

Cudo.

Ie forge.

Sme.

Adulor.

Ie amadoue.

Smeeck.

Linio.

I'oins.

Smeer.

Fundo.

Ie fonds.

Smelt.

Maculo.

Ie macule.

Smet.

Comessor.

Ie bauffre.

Smets.

Fumo.

Ie fume.

Smoeck.

Suffocor.

I'estouffe.

Smoor.

Verbero.

Ie bats.

Smijt.

Garrio.

Ie babille.

Snap.

Duriter loquor.

Ie parle rudement.

Snau.

Scindo.

Ie coupe.

Snie.

Clam cupedias edo.

Ie friande en cachette.

Snoep.

Filo traiicio.

I'enfile.

Snoer.

Frondo.

I'esbranche.

Snoey.

Sterto.

Ie sanglotte.

Snorck.

Mungo.

Ie mouche.

Snuyt.

Quaero.

Ie cherche.

Soeck.

Reconcilio.

Ie reconcilie.

Soen.

Lacto.

I'alecte.

Soog.

Curo.

I'ay soing.

Sorg.

Salio.

Ie sale.

Sout.

Fodio.

I'houe.

Spa.

Tendo.

Ie tends.

Span.

Parco.

I'espargne.

Spaer.

Lardo.

Ie larde.

Speck.

Ludo.

Ie ioue.

Speel.

(30)

Ablacto.

Ie seure.

Spen.

Tendo.

Ie tends.

Speer.

Figo veru.

I'embroche.

Speet.

Indago.

Ie trache.

Speur.

Clauis ligneis figo.

Ie cheuille.

Spie.

Insidior.

I'espie.

Spie.

Neo.

Ie file.

Spin.

Acuo.

Ie fai pointu.

Spits.

Fodio.

Ie foue.

Spit.

Findo.

Ie fends.

Splijt.

Accelero.

Ie me haste.

Spoey.

Glomero.

Ie devuide du fil pour tistre.

Spoel.

Calcaribus concito.

I'esperonne.

Spoor.

Derideo.

Ie mocque.

Spot.

Spuo.

Ie craiche.

Spou.

Loquor.

Ie parle.

Spreeck.

Tendo.

I'estens.

Sprey.

Salto.

Ie saute.

Spring.

Germino.

Ie germe.

Spruyt.

Eluo.

Ie reinse.

Spuel.

Eijcio aquam syringe.

Ie iecte l'eau par vn esclissoire.

Spuyt.

Palo.

Ie paissele.

Staeck.

Sto Ie me tiens sur les pieds.

Sta.

Desiito.

Ie cesse.

Staeck.

Tundo.

Ie pile.

Stamp.

Pleno gradu incedo.

I'aiambe.

Stap.

Pungo.

Ie pique.

Steeck.

Furor.

Ie derobbe.

Steel.

Pono.

Ie pose.

Stel.

Sisto sanguinem.

I'estanche le sang.

Stelp.

Suffragium fero.

Ie baille ma voix.

Stem.

Gemo.

Ie ahenne.

Steen.

Morior.

Ie meurs.

Sterf.

(31)

Fulcio.

I'appuye.

Steun.

Erigo.

Ie dresse contremont.

Steyl.

Fundo.

Ie fonds.

Sticht.

Scando.

Ie monte.

Stijg.

Rigeo.

Ie roidis.

Stijf.

Paco.

I'appaise.

Stil.

Oboleo.

Ie sens mal.

Stinck.

Turbo.

Ie trouble.

Stoor.

Trudo.

Ie hurte.

Stoot.

Obthuro.

I'estoupe.

Stop.

Effundo.

I'espans.

Stort.

Foueo.

I'estuue.

Stoof.

Propello.

I'incite de faire ou d'aller.

Stou.

Radio.

Ie rayonne.

Strael.

Punio.

Ie punis.

Straf.

Tendo.

Ie tens.

Streck.

Pecto.

Ie peine.

Streel.

Nodo.

Ie noue.

Strick.

Deglubo.

I'escorche.

Stroop.

Spargo.

I'espars.

Stroey.

Linio.

Ie frotte.

Strijck.

Pugno.

Ie combats.

Strie.

Duco.

Ie conduicts.

Stier.

Inclino.

I'encline.

Stuyp.

Iacto.

Ie vante.

Stuyt.

Resulto.

Ie bonds.

Stuyt.

Puluero.

Ie pouldroye.

Stuyf.

Suspiro.

Ie souspire.

Sucht.

Deliro.

Ie radotte.

Suf.

Sugo.

Ie tette.

Suyg.

Moror.

Ie chome.

Suym.

Sorbeo.

I'hume.

Suyp.

Infirmo.

I'affoiblis.

Svvack.

(32)

Grauo.

I'appesantis.

Svvaer.

Affluo.

Ie flote.

Svvalp.

Nigro.

ie noircis.

Svvert.

Sudo.

Ie sue.

Svveet.

Glutio.

I'aualle.

Svvelg.

Tumeo.

I'enfle.

Svveel.

Nato.

Ie nage.

Svvem.

Iuro.

Ie iure.

Svveer.

Examino.

I'escheme.

Svverm.

Cesso.

Ie cesse.

Svvicht.

Taceo.

Ie tais.

Svvig.

Inquiro.

I'enquiers.

Tael.

Promo.

Ie tire.

Tap.

Acerbo.

I'entasse.

Tas.

Palpo.

Ie taste.

Tast.

Carpo.

I'espluche.

Tees.

Numero.

Ie nombre.

Tel.

(33)

XVI

Domo.

Ie dompte.

Tem.

Cribro.

Ie tamise.

Tems.

Coquo cibum.

Ie digere.

Teer.

Tumultuo.

Ie tempeste.

Tier.

Expecto.

I'attens.

Toef.

Tributum do.

Ie donne gabelle.

Tol.

Infundo in dolia I'entonne.

Ton.

Ostendo.

Ie monstre.

Toog.

Freno.

Ie bride.

Toom.

Tono.

Ie sonne.

Toon.

Trocho ludo.

Ie ioue de la toupie.

Top.

Coria perficio.

Ie tanne.

Tau.

Delibero Ie delibere.

Tracht.

Lachrymo.

Ie larmoye.

Traen.

Traho.

Ie tire.

Treck.

Gradior.

Ie marche.

Terd.

Tango.

Ie touche.

Tref.

Consolor.

Ie console.

Troost.

Duco vxorem.

I'espouse.

Trau.

Moereo.

Ie contriste.

Treur.

Ick {

Testor.

Ie tesmoigne.

Tuyg.

Sepio I'enuironne de

hayes.

Tuyn.

Alea ludo.

Ie ioue à dets.

Tuysch.

Alterco.

I'estriue.

Tvvist.

Torqueo filum Ie tors du fil.

Tvvyn.

Cado.

Ie tombe.

Val.

Falso.

Ie faulce.

Valsch.

Capio.

Ie prens.

Vang.

Meo.

Ie voy par chariot ou par nauire.

Vaer.

Ieiuno.

Ie ieune.

Vast.

Infundo modios i'entonne.

Vaet.

(34)

Comprehendo i'empoigne.

Vaet.

Pugno.

ie combats.

Vecht.

Prosterno.

I'abbats.

Vel.

Propono Ie mects au deuant.

Verg.

Confirmo.

Ie confirme.

Vest.

Venale propono.

Ie mects en vente.

Veyl.

Dissimulo.

Ie dissimule.

Veins.

Celebro Vulcania.

ie fai feu de ioye.

Vier.

Limo.

ie lime.

Vyl.

Verto cochleam.

ie vire.

Vys.

Deglubo.

i'escorche la peau.

Vil.

Inuenio.

Ie trouue.

Vind.

Piscor.

Ie pesche.

Visch.

Planum facio.

ie planis.

Vlack.

Flammo.

ie flamboye.

Vlam.

Vieo.

i'entrelasse.

Vlecht.

Maculo.

Ie macule.

Vleck.

Adulor.

Ie flatte.

Vley.

aufugio.

ie fui.

Vlie.

Volo.

ie vole.

Vlieg.

Scalpello lancino.

ie lance.

Vliem.

Fluo.

ie flotte.

Vliet.

Execror.

ie maudis.

Vloeck.

Fluo.

ie flotte.

Vloey.

Capto pulices.

i'espluche.

Vlooy.

Agito fugam.

ie prens la fuite, Vlucht.

Humecto.

ie ramoitis.

Vocht.

Nutrio ie nourris.

Voed.

Sentio.

ie sens.

Voel.

Veho.

Ie meine.

Voer.

Sequor.

ie sui.

Volg.

Plico.

ie plie.

Vau.

Onero vectura.

Ie charge voicture.

Vracht.

Interrogo.

ie demande.

Vraeg.

Timeo.

ie crain.

Vrees.

(35)

Gelo.

i'engele.

Vries.

Corroboro Ie corrobore.

Vroom.

Procor Ie fay l'amour.

Vrye.

Impleo.

i'emplis.

Vul.

Custodio.

ie garde.

Wacht.

Aleam omnem iacio.

ie hasarde.

VVaeg.

Vigilo.

ie fai le guet.

VVaeck.

Spiro.

ie vente.

Vvaey.

Nauseo.

i'ay appetit de vomir.

Vvalg.

Subferueo.

ie fourboulis.

Vval.

Praesumo.

ie presume.

Vvaen.

Vanno.

ie vanne.

Vvan.

Lauo.

ie laue.

Vvasch.

Cresco.

ie crois.

Vvas.

Cero.

ie couure de cire.

Vvas.

Certo.

ie gage.

Vved.

Mollio.

i'amollis.

Vveyck.

Ploro.

ie pleure.

Vveen.

Defendo.

ie defends.

Vveer.

Verto.

ie tourne.

Vvend.

Assuefacio.

i'accoustume.

Vven.

Operor.

ie besongne.

Vverck.

Calefacio.

ie chauffe.

Vverm.

Iacio.

ie iette.

Vverp.

implico.

i'empestre.

Vver.

Scio.

ie scay.

Vveet.

Acuo.

i'aguise.

Vvet.

Texo.

ie tis.

Vveef.

Pasco.

ie pasture.

Vveyd.

Extirpo herbas.

ie sarcle.

Vvie.

Ventilo.

ie berche.

Vvieg.

Volo.

ie veux.

Vvil.

Nuo.

ie cile.

Vvinck.

(36)

inuoluo.

i'enuelope.

Vvind.

Lucror.

ie gaigne.

Vvin.

Sursum & deorsum mobilito.

ie bransle haut &

bas.

Vvip.

Tergo.

ie troche.

Vvisch.

Albo.

ie blanchis.

Vvit.

Tumultuo.

ie fais tumulte.

Vvoel.

Desolo.

ie desole.

Vvoest.

Vulnero.

ie naure.

Vvond.

Moror.

ie demeure.

Vvoon.

Vindico.

ie venge.

Vvreck.

Torqueo.

ie tords.

Vvring.

Volutor.

ie fouille.

Vvroet.

Frico.

ie frotte.

Vvrijf.

Strangulo.

i'estrangle.

Vvurg.

Cedo.

ie fui place.

Vvyck.

Amplifico.

i'eslargis.

Vvyd.

Dedico.

ie dedie.

Vvye.

Monstro.

ie monstre.

Vvys.

Latynsche eensyllabighe vvoorden, die in het Duytsch oock al een silbich siin.

Ick gheef.

ie donne.

Do.

Ick blaes.

ie souffle.

Flo.

ick svvem.

ie naige.

No.

ick stae.

ie suis debout.

Sto.

ick ben.

ie suis.

Sum.

Griecsche eensylbighe wwoorden die uyt langhe vercort sijn.

βδίω of βδ μι βδ

βλ μι βλ

Βό Β

Γνόω Γν

(37)

Γρόω Γρ

Γάω ende Γόω Γ

Δμάω of Δμία Δμ

Δράω Voor

Δρ

Δίω ende Δίδωμι Δ

Ζάω ende Ζέω Ζ

Θλάω Θλ

Θνάω of Θνήσκω Θν

Θέω Θ

Κλάω, κλέω κλείω Κλ

Κνάω of κν μι Κν

Κρέω ende Κέρω Κρ

Κτάω ende Κτέω Κτ

Κάω ende Κοώ Κ

Λάω Λ

Μνάω of Μνέω Μν

Νάω of Νέω Ν

Ξέω Ξ

Πλέω of Πλεόω Voor

Πλ

Πνέω of Πνεύω Πν

Πτάω of Πτ μι Πτ

Πάω Π μι Π

Ρέω Ρόω ende Ερέω Ρ

Κλίω Σκλ

Σμέα of Σμίω Σμ

Σπάω Σπ

Σχέω Σχ

Σάω ende Σίω Σ

Τλάω Τλ

Τέμιω Τμώ

Τριώ Τρ

Τάω Τ

Φθάω Φθέω Φθείω Φθ

Φλάω ende Φλέω Voor

Φλ

Φρ μι Φρ

(38)

Φάω Φ μι Φ

Χράω χρέω χρόω χρείω Χρ

Χέω χευω Χ

Ψάω ende Ψίω Ψ

ώ

(39)

XVII

D'ander Dvytsche ynckel ghelyden, als der namen, bynamen, voorsettinghen, &c. siin in ghetale tot 1428 de Latijnsche (tot de tsaemvouging onbequaem) alleenlick 158 de Griecsche 220 Als volght.

Dvytsche eensilbighe namen, bynamen, &c.

Octo.

Huict.

Acht.

Anguilla.

Anguille.

Ael.

Cadus.

Caque.

Aem.

Apud.

Aupres.

An.

Simia.

Sing.

Aep.

Spica.

Espie.

Aer.

Complexio.

Complexion.

Aert.

Esca.

Apast.

Aes.

Ascia.

Hache.

Aex.

De.

Ius.

Af.

Totus.

Tout.

Al.

Fatifer.

Fee.

Alf.

Cum.

Quand.

Als.

Nutrix.

Nourrice.

Am.

Officium.

Office.

Ampt.

Anxietas.

Anxieté.

Angst.

Brachium.

Bras.

Arm.

Axis.

Essieu.

As.

Linther.

Auge.

Back.

Balneum.

Bain.

Badt.

Maxilla.

Machoire.

Baeck.

Pharus.

Baeck.

Sarcina.

Bale.

Bael.

Sphaeristerium.

Parterre.

Baen.

Feretrum.

Biere.

Baer.

Vnda.

Onde.

Baer.

Barba.

Barbe.

Baert.

Perca.

Perche.

Baersch.

(40)

Herus.

Hoste.

Baes.

Commodum.

Gaing.

Baet.

Monile.

Bague.

Baeg.

Pila.

Esteuf.

Bal.

Bestiarum venter.

Panche.

Balch.

Trabs.

Poutre.

Balck.

Breui.

Incontinent.

Bald.

Excommunicatio.

Excommunication.

Ban.

Scamnum.

Banc.

Banck.

Vinculum.

Lien.

Bandt.

Anxius.

Angoisseux.

Bang.

Praesens.

Present.

Bar.

Maialis.

Porceau chastré.

Barg.

Latratus.

Abbay.

Bas.

Scheda.

Canepin.

Bast.

Laqueus.

Har.

Bast.

Melior.

Mieux.

Bat.

Badius color.

Bayette.

Bay.

Rostrum.

Bec.

Beck.

Lectus.

Lict.

Bed.

Petitio.

Petition.

Be.

Imago.

Image.

Beelt.

Pratum.

Prai.

Beemt.

Os.

Os.

Been.

Crus.

Iambe.

Been.

Verres.

Verrat.

Beer.

Vrsus.

Ours.

Beer.

Bestia.

Beste.

Beest.

Tintinnabulum.

Clochette.

Bel.

Sporta.

Banne.

Ben.

Asser.

Ais.

Berdt.

Mons.

Mont.

Berg.

Melior.

Mieux.

Best.

Ambo.

Tous deux.

Bey.

Confessio.

Confession.

Biecht.

(41)

Apes.

Mouche à miel.

Bie.

Cereuisia.

Biere.

Bier.

Iuncus.

Ionc.

Bies.

Colostra.

Caille.

Biest.

Folium.

Foeuille.

Bladt.

Flatus.

Soufflement.

Blas.

Vesica.

Vessie.

Blaes.

Caerulus.

Bleu.

Blaeu.

Lamina.

Foeuille ou lame de quelque metal.

Bleck.

Pallidus.

Palle.

Bleeck.

Pustula.

Empoulle.

Blein.

Hilaris.

Ioyeux.

Blie.

Caecus.

Aueugle.

Blindt.

Truncus.

Tronc.

Block.

Sanguis.

Sang.

Bloet.

Flos.

Fleur.

Bloem.

Flauus.

Blont.

Blont.

Timidus.

Timide.

Bloo.

Nudus.

Nud.

Bloot.

Hircus.

Bouc.

Bock.

Nuncius.

Messagier.

Bo.

Liber.

Liure.

Boeck.

Nebulo.

Ribaud.

Boef.

Amica.

Amoureuse.

Boel.

Rusticus.

Villageois.

Boer.

Nugae.

Bourde.

Boerd.

Pœnitentia.

Penitence.

Boet.

Pedica.

Piege.

Boey.

Arcus.

Arc.

Boog.

Molua.

Molue.

Bolck.

Globus.

Boule.

Bol.

Tympanum.

Bedon.

Bom.

Pelles.

Fourrure.

Bont.

Arbor.

Arbre.

Boom.

(42)

Faba.

Febue.

Boon.

Margo.

Bord.

Boord.

Malus.

Mauuais.

Boos.

Scapha.

Bateau.

Boot.

Castrum.

Bourg.

Borg.

Terebrum.

Vibrequin.

Boor.

Bursa.

Bourse.

Bors.

Pectus.

Poictrine.

Borst.

Sylua.

Bois.

Bosch.

Passer.

Petoncle.

Bot.

Stolidus.

Stolide.

Bot.

Gemma.

Bouton de fleur.

Bot.

Audax.

Hardi.

Bou.

Sagitta capitata.

Bougeon.

Bout.

Marinum Sentant la marine.

Brack.

Canis sagax.

Bracque.

Brack.

Sura.

Le gras de la iambe.

Braey.

Rubus.

Ronce.

Braem.

Incendium.

Vn grand feu brulant vne maison ou semblable.

Brand.

Supercilium.

Sourcil.

Brau.

Latus.

Large.

Breet.

Mulcta pecuniaria Amande.

Breuck.

Literae.

Lettre.

Brief.

Muria.

Saumure.

Brijn.

Specillum.

Lunette.

Bril.

Genista.

Genest.

Brim.

Frustum.

Vn petit morceau du pain taillé ou rompu.

Brock.

Palus.

Marez.

Broeck.

Subligaculum.

Brayette.

Broeck.

Frater.

Frere.

Broer.

Panis.

Pain.

Broot.

Fragilis.

Fragile.

Broosch.

(43)

Pons.

Pont.

Brug.

Vsus Vsage.

Bruyck.

Sponsa.

Espouse.

Bruydt.

Beticus color.

Brun.

Bruyn.

Puls.

Boullie de farine de panis.

Bry.

Carnifex.

Bourreau.

Buel.

Vicinus.

Voisin.

Buer.

Praeda.

Butin.

Buyt.

Gibbus.

Bosse.

Bult.

Fons.

Fontaine.

Burn.

Tormentum.

Canon.

Bus.

Pyxis.

Boite.

Bus.

Venter.

Ventre.

Buyck.

Marsupium.

Gibeciere.

Buil.

Tuber.

Bosse.

Buil.

Canalis.

Canal.

Buis.

Propê.

Pres.

By.

Caluus.

Chauue.

Cael.

Canus.

Canissure.

Caen.

Virga Pastoris.

Chardon.

Caerd.

Meta.

Chasse.

Caets.

Acus.

Paille.

Caf.

Calx.

Chaux.

Calck.

Extremitas.

Bord.

Cant.

Cuculla.

Cappe.

Cap.

Carrus.

Chariot.

Car.

Caseus.

Fourmage.

Caes.

Capsa.

Casse.

Cas.

Felis.

Chat.

Cat.

Monedula.

Chucas.

Cau.

Census.

Cens.

Cijs.

Vultus laetus.

Chere.

Cier.

Clarus.

Clair.

Claer.

Clericus.

Clerc.

Clerck.

(44)

Fissura.

Fente.

Cloof.

Facetiae.

Farce.

Cluit.

Coquus.

Cuisinier.

Cock.

Claua.

Massue.

Colf.

Scutella.

Escueille.

Com.

Aduentus.

Venue.

Comst.

Notus.

Notoire.

Cond.

Chorda.

Corde.

Coord.

Caput.

Chef.

Cop.

Calix.

Coupe.

Cop.

Corbis.

Corbeille, Corf.

Crusta.

Crouste.

Corst.

Curtus.

Court.

Cort.

Sumptus.

Coust.

Cost.

Cauus.

Taniere.

Cot.

Talus.

Osselet.

Coot.

Caliga.

Chausse.

Cous.

Ouile.

Estable à brebis.

Coy.

Cammarus.

Escreuisse.

Crab.

Officina.

Boutique.

Craem.

Epistomium.

Robinet.

Craen.

Grus.

Grue.

Craen.

Cornix.

Corneille.

Craey.

Erythrodanum.

Garance.

Crap.

Corona.

Couronne.

Croon.

(45)

XVIII

Vertex capitis.

Sommet. de la teste.

Cruyn.

Crux.

Croix.

Cruys.

Cupa.

Cuue.

Cuyp.

Oua piscium Oeufs d'vn poisson.

Cuyt.

Dies.

Iour.

Dach.

Tectum.

Toict.

Dack.

Effectus.

Effect.

Daet.

Ibi.

La.

Daer.

Vallis.

Val.

Dal.

Agellus.

Terrain.

Dam.

vapor.

vapeur.

Damp.

Tunc.

Donc.

Dan.

Gratia.

Gre.

Danck.

Saltatio.

Danse.

Dans.

Intestinum.

Boiau.

Darm.

Dama.

Daim.

Das.

Hoc.

Ce.

Dat.

Ros.

Rosee.

Dau.

Illa.

Le.

De.

Massa.

Paste.

Deech.

Pars.

Part.

Deel.

Ancilla.

Seruante.

Deern.

Le.

Den.

Du.

Des.

Hic.

Cestui.

Dees.

virtus.

vertu.

Deucht.

Solidus.

Solide.

Dicht.

Rithmus.

Rim.

Dicht.

Densus.

Espes.

Dick.

Femur.

Cuisse.

Die.

Ille.

Le.

Die.

Latro.

Larron.

Dief.

Profundus.

Profond.

Diep.

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Voor de reizigers zijn de beheergrenzen niet relevant; het OV-knooppunt moet als geheel goed functioneren, ongeacht wie voor welk onderdeel verantwoordelijk is.. Daarom moet een

is er voor mannen geen relatie tussen HOL en de consumptie van koffie terwijl voor vrouwen wel een relatie wordt gevonden.. Confaunding Effect-modificatie Random fout

Bereik 7 keer zoveel (potentiele) klanten met hetzelfde volume Extra commercie mogelijkheden door inzet als gift in giftshop voor toeristen bij bezoek wijnhuizen.. EEN SELECTIE VAN

[r]

sersbond) de aktie "Fietsen voor Nicaragua". Het doel van deze aktie is geld in te zamelen voor fietsen voor begeleiders van groepjes, die in hun vrije tijd les

Verder stelt de commissie voor om regelmatig na te gaan of de lectoren in hun concreet werk alle vertalingen maken (en kunnen maken gezien de belasting) van de

Tijdens seizoen gaan we zeer regelmatig naar de dierenarts (dierenkliniek Van der Sluis). Grote doel is niet of nauwelijks antibiotica te geven. Daarom gaan we tijdig naar

Onderstaand model – ontwikkeld door the BIM practice – laat in zes overzichtelijke stappen zien op welke manier de datakwaliteit in uw organisatie op een gestructureerde manier