Een kind kan de was doen.. zelfs strijken

I

Mercoir

Technisch commercieel vakblad

VEERTIENDAAGS VAKTECHNISCH TIJDSCHRIFT VOOR:

• Electrotechnische Installateurs

• Handelaren in electrische

9e JAARGANG Nr.

verbruikstoestellen en verlichtingsartikelen

20 FEBRUARI 1954

• Handelaren in radiotoestellen en -onderdelen

■

Een kind kan de was doen . . • zelfs strijken

m

82 ELECTRO RADIO MERCUUR

Méér guldens winst

voor de RUTON-verkoper!

In het nieuwe seizoen hebt U nieuwe verkoop- en nieuwe winstmogelijkheden dank zij de

„RUTON-FINANCIERING"

U slaat klinkende munt uit deze voordelen!

Geen risico, geen risicopremie, geen extra kosten.

Snelle behandeling, eenvoudige formaliteiten.

Volle winstuitkering.

Directe afrekening na accoordbevinding van contract.

Financiering van huurkoop tot 18 maanden.

Lage eerste aanbetaling I Vergrote omzet.

Steun in Uw verkoop door enorme publiciteit.

Massa-verspreiding van fraaie folders die Uw verkoop stimuleren.

Landelijke medewerking van de groothandel.

Het kwaliteitsmerk

I

i

Rudolf Slik

ELECTRISCHE APPARATEN- EN METAALWARENFABRIEK Den Haag - Tel. 182220

o

E ^lectro _TECHNISCH R COMMERCIEEL ^adio M VAKBLAD ^ercuer

ABONNEMENTSPRIJS: f 7,- per Jaar;

voor ledenvandeaangeslotenvakorganisatiese.d.

f5,— per jaar. Losse nummers f0,40.

REDACTIE EN ADMINISTRATIE:

Kalverstraat 35, AmsterdamC.

Telefoon 40453 en 35253

UITGAVE VAN DE N.V. UITGEVERS MIJ. DILIGENTIA, AMSTERDAM

Postgirorekening 136400 — Bankrekening Twentsche Bank

:

.

■

•:

Systematiek bii in- en verkoop

Inelkezaak,hoekleinook,iseenzekeremate maanddanookvaakeenopruimingentrachtde vanorganisatienodig. Ditgeldtvoordegehele zogenaamde winkeldochters afte zetten. Het bedrijfsvoering, doch in hetdetailbcdrijfwel in publiekisuitopgelegenheidskoopjes;trachtdus hetbijzondervoordein-enverkoop. Menmag uwaandeel tekrijgen inhet bij hetpubliekbe- bijbeidenietlukraaktewerkgaanenzaldusbe- schikbarebudget.

paaldeplannenmoetenmaken. Menkanwellichtdeaantrekkingskrachtvan In de electrotechnische- en de radiobranche de zaak verhogen, doorverschillendeartikelen, komenveelseizoenartikelenvoor.Hetzalnodig die niet tot de winkeldochters behoren, tegen zijneen lijstaanteleggen,waaropalleartikelen gereduceerdeprijsaan tebieden. Indienditleidt diemenvoertzijnopgenomenen waaruit men totgrotereverkoopmogelijkheidvoordewinkel- kanzien,wanneeraldezeartikelenaandebeurt dochters, kandezemethodezeerlonendzijn.

komen. Dit kunnen wij de verkoopskalender InFebruariisveelalnognietveelverbetering noemen. Deze verkoopskalender kanonsaller- te bespeuren. Vaak brengtdeze maand alwat eerst van dienst zijn bijhetoordeelkundigéta- zonnigedagen,dochdetemperatuurisnogniet lerenenzalverdergemakkelijkzijnomeengoede hoog genoeg om de verwarminggeheel uit te controle te houden op de minimum-voorraad laten gaan. Dit kan een verkoopsmogelijkheid vanelkartikel.Ditlaatsteisvanbelangmethet zijnvoorelectrischeradiatoren,straalkachelsen oogopdepiekenindeverkoopvandeseizoen- anderegeschikteverwarmingsbronnenvoorhet

artikelen. tussenseizoen. Denkt uverder aan de speciale

Men moet de verkoopskalender zien als een data in elke maand, feestdagen etc, waarvóór wegwijzer,alseenplandatmen kanuitvoeren, enkele artikelen gemakkelijk te verkopen zijn.

zonderdat de noodzaak bestaatditook onder InMaartbegintreedsdeschoonmaakperiode.

alleomstandigheden tedoen. Onvoorziene fac- Ditbrengtwelvernieuwing metzichmedevan toren kunnen hetplanin de warsturenenhet verlichtingsapparatuur. Denk ook reeds aan nodigmakenhetaandeveranderdeomstandig- koelkasten.Overhetalgemeengeeftdezemaand heden aan te passen. Men brengt daneen cor- weereenverhogingvandeomzet.

rectieaan, doch de verkoopskalender blijft het InMei/Junibreektdevacantieperiodeaan.De draagbareradiokannugeëtaleerdwordenenhet Erzijnookartikelentenoemen,diehetgehele rcisstrijkijzer,benevenszaklampenenbatterijen, jaardoorgoedverkoopbaarzijn.Tochzalmen Degenen die hun vacantie in vacantiehuisjes dezeartikelen vantijdtottijdonderdespeciale doorbrengenhebbenmogelijkinteressevoorhet aandachtvanhetpubliekmoetenbrengen,om- electrischecomfoor,deelectrischemelkkokeren dat zij niet in het vergeetboek mogen raken, dergelijkeartikelen.

Bijvoorkeurzalmenditdoenopmomenten,dat InSeptember/Octoberkomtdewoningweer seizoenartikelen worden verkocht. Dit is in hetcentrum van debelangstelling. Deaan­

dachtkannugevestigdworden opallerleiver­

warmingsapparaten, terwijl men ook met het verlichtingsprogramma, de hoogtëzon en de Voor watbetreftde gelegenheidsverkoopen televisienaarvorenkomt.De Vaderdagin Oc- / deseizoenartikelenwillenwijenigevoorbeelden toberscheptdemogelijkheidvaneenruimever­

geven,dieukuntgebruikenbijhetopmakenvan koop in electrische scheerapparaten, bureau- verkoopskalender. Nemen wij bijvoorbeeld lampen en anderecadeauartikelen. Ukuntaan de maandJanuari. Degrote druktevan dege- uw collegae in andere branches étalageverwar- schenkenmaand is pas voorbij, waardoor de mersverkopen.

eerste maanden van het nieuwejaareen inzin- Verder worden reeds maatregelen getroffen Icing 1° de.verkoop brengen. Men houdt deze voorde hoogtij-periodenindevolgendemaan­

den.Decemberisde geschenkenmaandbijuitT stek. Deomzet ligtindeze maandenigemalen * hogerdanindeanderemaanden. Practischalle kleinereelectrischeapparaten krijgeneen goede kans,metnamescheerapparaten,broodroosters, melkkokers, mixers, klokken', strijkijzers, ver- verwarmingskussens; natuurlijk denkt u ook aandeelectrischekerstboomverlichting.

Inhetbovenstaandezijnslechtsenkelemoge­

lijkhedenaangegeven.Deervaringzaldezaken­

man instaatstellen,een volledigschemaopte maken,rekeninghoudendmetdestructuurvan de klantenkringen deartikelendiemen voert.

Deverkoopskalenderzal dandebasiszijnvoor zijn verkoopscampagne. Ieder jaar zal hijzijn nieuweervaringeninhet schemaverwerkenen op den duur bemerken, dat op deze wijzeeen beter bedrijfsbeleid mogelijk is, terwijl dithem bovendienminderhoofdbrekenskost.

/

H. M. Dito

IN DEZE AFLEVERING:

pag.:

84 Dicteren op magnetisch papier 86 Statische electriciteit U 87 Aardweerstands-metingen 91 Equivalente electronenbuizen 93 Spanninsafhankclijke weer­

standen

97 Ontstoring van apparaten IV.

98 Meervoudige antenne 103 Middenstandsnota 105 Halfgeleiders richtsnoer.

geen

echtereen kwestievanpersoonlijkinzicht!

Seizoenartikelen

In het nummer van 6 Maart:

Wat zijn fosfors?

Drogen met infra-stralen uw

l:

84 ELECTRO RADIO MERCUUR

M. DUINTJER & ZONEN N.V.

ïmporteerd,dienieuwemogelijkhedenbiedt- De machine, die de naamdraagtvan„Die- lorei”, is vaneenbekendBelgischfabrikaat.

WILDERVANK - (telef. 44, Veendam).

Grossiers, gespecialiseerd in

DICTEREN

MATERIALEN VOOR KRACHTIXSTALLATIES

Electromotoren en dynamo’s, Schakelaars en controllers

SBIKautom.enmotorbeveiligingschakelaars, Automatische sterdriehoekschakelaars.

Aardfout- of gestelsluiting-schakelaars, Kastenbatterijen(compleeteninonderdelen), Druk- en vlotterschakelaars,

Speciale schakelapparatuur.

op magnetisch papier

DOOR H. M. DITO

De werking van dit apparaat is op hetvol­

gendeprincipegebaseerd: Dcvia demicrofoon gedicteerdetekstwordtingemoduleerdestromen omgezet;naeerstversterkttezijn,wordendeze stromennaareenregistreerkopovergebrachtdie zichinlangsrichtingvóóreendraaiendecylinder verplaatst. Opdezecylindersiseenbladgerold, datmeteenmagnetischproductbedektis Wan­

neer ditproduct voorbij de registreerkoptrekt, krijgt het een magnetisatie,waarvandesterkte evenredig ismet stromendiedoorderegistreer­

kopvloeien.Zodoendewordtdoorderegistreer­

kop een gemagnetiseerd schroefvormig spoor beschreven,dat de opname uitmaakt.

Bij dereproductie loopt het spoor onder de­

zelfde registreerkop en induceert hierin een gemoduleerde spanningwelke, na versterking, naar luidspreker ofkoptelefoon wordt overge­

brachtenzodegedicteerdetekstweergeeft.De getrouwheid van de opname wordt verzekerd door een superponeren van de geïnduceerde microfoonstromenmeteenhoogfrequentstroom.

Eenuitwiskopbevindtzichvóórderegistreerkop en wist automatisch iedere opname uit welke reeds op het doorlopen spoor bestond; dit ge­

schiedtdoorverzadigingophogefrequentievan ditspoor.

Mechanische constructie

Detrommel waarophetdictogram bevestigd is, wordt aangedreven door een éénfazige ïn- ductiemotor met vier hulppolen, voorzienvan een kortgesloten wikkeling, met tussenkomst van een roloverbrenging en een geruisloze electromagnetische koppeling. Een vliegwiel reguleert desnelheidenverzekerthet ogenblik­

kelijk aanlopen van de trommel.

Het apparaat heeft een geruisloze werking dankzij het gebruikvan poreuzezelfsmerende bronzen kussensen het aanwenden vankogel- kussens voor vliegwiel en wagen. De veq^laat- sing in de langsrichting wordt verkregen door middelvaneenschroefzonder eind, aangedre­

ven door een ketting. De automatische terug­

keergeschiedtdooreenontglipperwelkebediend

wordt dooreenelectromagneet diedekop i één registreerspoel achteruit doet gaan teUc alsereenelectrischcimpulsdoordeelectrom neet gaat.

Electronischegegevens

Dereproductiegeschiedtdoormiddelvan.

ingebouwdeluidsprekerofvaneenkoptelefo Het normaal ingangsniveau vande microf<

bedraagt ongeveer 5 mV. Er wordt een m;

mumvermogenvan 1Waandeluidspreker1 gevoerd. De frequentie, aangewend door uitwissenen hetbekrachtigen van deopna.

bedraagt30000 per/scc.

Buitendevierbuizenendevoedingstrans matorbevat de versterkerook nog twee nc buizen waarvan het éne het onder spann brengenvandedictorelen deandere het re treren aangeeft. Het registreren, reproducc en uitwissen wordt verzekerd door de vers ker,uitgerustmet4buizen(ECC40,6X4,6j<

EL41). Het registreren kan geschieden via microfoonofviaeentelefonische opvanger.

reproductiegeschiedtdoormiddelvaneen ix bouwdeluidspreker,een koptelefoonofeen wendigeluidspreker.

Hetapparaatwordtaangeslotenopdcwis spanningen 110,130of220V,50/60per/sec, dictogram wordt een geprepareerd vel pa van folioformaat gebruikt. Dit zijn dus ge­

teerde documenten, die gemakkelijk kun;

wordengeklasseerdofalsbriefverzonden.

Hetvoordeelvanditsysteembovendeba enwirerecorderisverder,datelkeplaatsvan dictogram onmiddellijk bereikbaar isdoor wijzer langseen registreerstrookte verplaac en de directe overgang van dicteren naax luisteren door middel van een hefboom. 1 zeergrootvoordeelis het feitdat menmet hulp vaneen drukschakelaar op de microfl de machinestarten, stoppen of terugschakc (met automatisch wissen) kan, waardoor beteringen kunnen worden gemaakt en weifelen in het dictée de Dictorel kanwon stopgezet.

Besturing op afstand

Het dicteren op afstand is tevens mogeL Een bekende Engelse onderneming heeft ■ aantal Dictorels in gebruik met de comp?

apparatuur, waarmedeviadenormaleteleto.

toestellen dictaten opgeven kunnen aandedicteermachines,dieopdetypekamerz:

opgesteld. Dezeintallatiebestaatuiteen — ringseenheid voor elk aangesloten toestel een centrale besturingseenheid, die opdetyj kamerisgeplaatstenverbondenismeteenh’—

telefoontoestel en een dicteerapparaat. Dasx- iséén dicteermachinevoldoende vooreenas tal toestellen. Onder de toestellen wordt e- besturingseenheid geplaatst, die wordtverb:-

„ST0TZ-K0NTAKT”

schakelaars en wandcontactdozen zijn kwaliteit van A tot Z.

Let echter op dat U de echte „S.K.” krijgt!

„TECHNISCHE” N.V.

de Const.Rebecquestr. 96-102

’S-GRAVENHAGE

Telefoon: K. 1700-330005

DE KWALITEIT VAN EEN DURE.

DE PRESTATIE VAN EEN GROTE.

Snnbeam Emailie Wasmachines

fcg..

modelI9S4thansge­

heelopkogellagers.

Fl. 198,—

’ •

zonderwringer.Kor­

ting35%bijafnamev.

4stuksofmeer.30%

bijafnamev.1-2of3 stuks.Motor*/«pk.

127of220Volt. won:

Capaciteit2A_kg.Inh.ruim40liter.Geheelgeëmailleerd. bes- Fraaie metalen wringer Fl 51.—, korting 25 %. Rollen 28 cM. breed, 5 cM. dik.

Leveringuitvoonaad.Directaffabriek, waardoorlagever­

koopprijsenhogewinstvoor U.

Zeister Machine Fabriek

.LaanvanCattenbroeck36 ZEIST — Telefoon 3089

Electronische dicteermachine, waarbij de opname wordt vastgelegdopeenblad„sprekendpapier”. Her dictogramkanwordenverzondenalsbrief,enbewaard inordnersen velemalenopnieuw worden gebruikt.

ELECTRO RADIO MERCUUR 85

den met de telefoonkabel en het lichtnet.

Op de besturingseenheidbevinden zich vier bedieningsknoppen,eenschakelaareneen schuwingslicht. Men zet de schakelaar brengt verbinding met de dicteercentrale tot standdooreen bepaaldnummertedraaien.Na het indrukken

Is de machine reeds viaeen ander telefoon­

toestelingebruik,danhoortmennahetdraaien vanhetdesbetreffendenummerhetin-gesprek-

scin.

<=Qondo

wasmachines, wringers en centrifuges

indegrootste verscheidenheid.

waar­

om en

Wc zien,datdezedicteermachine velemoge­

lijkheden biedt. Bij een groot aantal onder­

nemingen is de machinedan ook reedsin ge­

bruik. Zoals uit de afbeelding blijkt,theeft de machine een verzorgd uitcrlijk. Deafmetingen zijnbeperktgehouden(40x34x 15cm),terwijl hetgewicht10kgbedraagt.

van éénder bedieningsknoppen begint de machine té lopen. Andere knoppen zijnvoor hetstoppen en het terugdraaien. Na het dicterenkan men zijn eigen dictaat direct beluisteren en eventueel correcties daarin aan­

brengen. Fabrikanten Importeur:

GEBR. TIMMERMANS KESSEL-VENLO

stroomstoot van 164000 A deed de cylinder brekenbijdekoperenbandenalsgevolgvanhet overspringenvandestroom.Ditgevalkanzich in de praktijk voordoen, wanneer de stroom- geleiderbenedenwelmetdeinwendigewapening van het'beton verbonden is, maar boven niet.

De proefleerde, dathetsysteem veiligis,zo­

lang de in het beton ingebedde geleiders goed verbondenzijn;zijndeverbindingengebrekkig, dan iseencatastrophe het gevolg.

Betonijzer als

O

bliksemafleider

Fabrieksschoorstenen zijn constructies, die veel kans op blikseminslag hebben, omdat zij hoogbovendeomringendegebouwenuitsteken.

Deschoorsteenmoetbeschermdwordenendat geschiedtgewoonlijkmetbliksemafleidersenge- leidingsdraden,dieboven enbeneden onderling verbonden zijn. Indien schoorstenen van ge­

wapendbeton worden gemaakt, kan de wape­

ninginhetsysteemvandebliksemafleiderwor­

den opgenomen.

Maar is het nu ook mogelijk de geleidings- draden aan de buitenzijde van de schoorsteen wegtelaten?Kan menvolledigvertrouwenop geleidingsdraden, ingebed in het gewapende betonenaandevoetvandeschoorsteenvolgens voorschriftgeaard?Bestaatdanniethetgevaar, datde bliksem deschoorsteen uiteenslaat?

G.D.L.M.

GISO-LAMPEN

-•---

V

In een rondschrijven aan de radio-zend- amateursverklaardedeheerNeher,directeur- gencraal der P.T.T., dat het werk der radio­

zendamateurs bij de Februariramp Van on­

schatbare waarde is geweest en men voor­

nemensisover tegaan tothet oprichten van een amateur-noodnet.

Met de leiding hiervan wordt belast het hoofd van de Bijzondere Radiodienst bij de PTT, de heerA. S. M. van Schendel, onder supervisievan de hoofdingenieur Ir. H. Mak, hoofd van het radiolaboratorium der PTT.

DeheerNeherberichtvervolgens,datinhet afgelopenjaarhetvoorbereidendwerkhiertoe isverricht, o.a.de vaststellingvan frequenties en van werkwijze, het opstellen van formu­

lieren, enzovoorts. Nu achtmen hetogenblik gekomen dezendamateurste vragen, wieaan ditnoodnetzijn medewerkingwilverlenen.

Inde kringderamateurs is men verheugd, dathetnoodneternueindelijkkomt.Engeland is reeds geruime tijd geleden juist naar aan­

leiding van het rampwerk der amateurs in Nederland, er toe overgegaan zulkeen nood­

net te organiseren.

TECHNISCH BUREAU

„SELLMEYER”

AMSTERDAM Verhuurt-adviseert- levert alle soortenelec.materialenvoortoneel,tentoon­

stellingenfeestterreinen.

Illuminaties,sprookjestuinen,feeëriekeverlichtingen, oud-Hollandseen Brabantsemarktterreinen.

Makenvanmachinatiesen mechaniek.

GespecialiseerdinhetlassenvanalleIasbaremetalen.

Ingenieurs van de Wcstinghouse Electric Corporationin Pittsburgkwamen kortgeleden voordezevraagte staanen omdateen theore­

tisch antwoord voor de onderneming, die de vraag stelde, niet voldoende was, werd een cylindervanbetongeconstrueerdterlengtevan 45cmen terdiktevan10cm,waaringeleidings­

draden waren ingebed. De draden waren van tweetypen,nl.metenzonderisoler.endomhulsel vankatoen,ditomhulselechternietterisolatie, maar om,de proefnog meer natuurgetrouw te maken. Mendrenktedekatoenen kousnl. met water en schiep zo de situatie, dat regenwater langs de draad tussen metaal en beton naar binnen was gelekt. Men zou dan kunnen den­

ken, datdestroomdedraadheetzou makenen tot stoomvormingxaanleiding zou geven.Barst , dan het beton uit elkaar?

Menvoerdeeenproetuitmeteenstroomvan 164000 tot 200000 A, maar daarbij deed zich geen schade voor. Daarop schakelde men een , 3£ micro-henry spoel tussen schoorsteen en i aarding, hetgeenhetequivalent is voor3meter

geleider, overeenkomende met het betonnen fundament voor een fabrieksschoorsteen. Men : plaatste een geaarde muur bij de schoorsteen : in de verwachting, dat er overslag van de ge­

leiderzouplaatshebben,maarergebeurdeniets.

Toen werd er een speciale cylinder gemaakt : meteen aantal fijnegaten, van degeleideruit- - stralendnaardeoppervlaktevandecylinder,om s barsten in de hand te werken. Geaarde koper-

■ banden werden over degaten gelegd en de 3|

i micro-henryspoelwerdin serie geschakeld. Een

Fabriek enmagazijn:

Amstelveenseweg751 Telefoon718755-718709 Administratie:Amsteldijk44 - Telefoon98181 Postadres en na6uur: Stalinlaan34 - Tel.723640

3

\

i

• Bij de in gebruikstelling van het electrici- teitsnet teLichtenvoordeheeft eender direc­

teuren van de Prov. Gelderse Electriciteits Maatschappij, Ir j. j. Fels medegedeeld, dat overeenjaarofzeshetgeheleGeldersegewest zalzijngeëlectrificeerd. Momenteelzijn erin Gelderland nog 12000percelen van electrici- teitverstoken.Hetligtindebedoelingjaarlijks 2000 percelen op het clectriciteitsnet aan te sluiten. Voor deelectricfiatievan de onrenda­

belegebieden in Gelderlandwerd een bedrag vanf4500000geïnvesteerd.

De bekende prima Lewenstein huishoud- naaimachinemotoren zijn thans drastisch in prijs verlaagd. Prijs: Bruto, per complete set: F 50,—. (I jaar garantie.) Idem met verlichtingsgarnituur:

F 56,—. (I jaar garantie.) Aantrekkelijke kortingen voor de handel.

Vraagtinlichtingen aan

:

i _{De Stichting Nederlands Instituut voor}

N.V. v/h A. LEWENSTEIN

Electrowarmtc en elcctrochemie houdt op 26Februari te Nijmegen haar zesde congres­

dag voorelectrowarmtcenelcctrochemie.

Afdeling ENGROS

Hermietenstraat 5 - AMSTERDAM C.

Tel. 46670 (4 lijnen)

86 ELECTRO RADIO MERCUUR

Electriciteit

kan levensgevaarlijk zij5

lezer krijgt een oplossing

o.215 komtonder de veelheden electriciteit zijn in verhouding rt tkanlevensgevaarlijk veel kleiner. De waarde van V in de form1

v= t

beschrijvingvoorvaneenverschijnsel, t veroorzaaktwerddoor „sta- :”. Gaarnegeefikgevolg aan hierover het een en ander te

Q

kan dus zeer hoogzijn.Despanningenkunn dan ookwaarden van tientallen kilovolt a-s nemen.

zeggen.

Opdeeersteplaatsmoetikdanbekennen,dat ik mij nooit heb kunnen verenigen met de

VONKA"™*"‘

Telefoon 45352-51136 VERHUURvanmaterialen, lichtfonteinen,

schijnwerpers (ook met natrium- en kwikiampen), motoren enz.

Onder voorbehoudmag wordengezegd, c in verreweg de meeste gevallen dit soort v onderscheiding van statische en dynamische effeningenviahetmenselijklichaamnietleve:

electriciteit. Als men met statisch bedoelt „in rust”danvolgteruit,datmendeelectriciteitin rust alszodanig zou kunnen waarnemen, het­

geen niet mogelijk is. Alonze kennisvan wat

ff

gevaarlijkzijn.Hetistochhetdóórhetlicha.

getransporteerde arbeidsvermogen, dataan <

lichaamschadekanberokkenenofdedood k veroorzaken.Gewoonlijkisechterdebetrokk men „electriciteit’ noemt berust op de waar- hoeveelheidarbeidsvermogenzo gering, dat neming van verschijnselen, gebeurtenissen d.i. 0nderdecritieke waarde blijft,

opbeweging,verplaatsing,verandering, m.a.w. Natuurlijk kunnen bijkomende omstand op dynamiek en niet opstatiek. hedentotgevaaraanleidinggeven:degetrofFe Waarschijnlijk spruitdat„statisch” voortuit fcan door schrik van vonk en schok letsel de kwantitatieve waardering van de hoeveel- komen, misschien zelfs sterven; de vonk k hedenelectriciteit,diebij dergelijkeverschijnse- een gasmengseldoen ontploffenenz.

len worden verplaatst en de hoeveelheden ar- jn het dagelijksleven moet menerreken':

beidsvermogen, die er een rol in spelen. Deze mede houden, dat de genoemde vereffening hoeveelheden zijn zeer gering in vergelijking _menspreektvanontladingen-meerdanrr met die, welke door galvanische elementen, denktvoorkomen. Vraagsteller heeftéén gc accumulatoren en dynamos worden geleverd. meegemaakt,een gevaloverigens,datvoord Ditgroteverschilheeftmisschienwelaanleiding aj talloze malen werd gesignaleerd. Wa gegeven tot de aanduiding „dynamisch” voor schijnlijkweet hij o.m. ook, datmen onder de verschijnselen, die door de genoemde toe- paaldeomstandigheden electrischevonken V stellenveroorzaakt worden. trekken uit een in bedrijf zijnde transmis riem en dat men doelmatigevoorzorgen m nemen(aarding)omvonkenbij hettanken \ met electriciteit overboord te werpen; ze zijn vliegtuigen te voorkomen,

volkomenoverbodigenzijwerkenverwarrend.

De meeste electrische verschijnselen kan men Geëlectriseerdenstoelen

gewoonlijk wel vergelijkender wijze verklaren Het verschijnsel met degeelectriseerde kl zonder hieraan een diepgaande beschouwing stoeltjes verliep m.i. alsvolgt:

overhet wezenderelectriciteit telaten vooraf- voor

ILLUMINATIE - TONEEL VERLICHTING-KRACHT

„Marjo” Snelwasmachines

Met ingebouwde schakelaar, m'J kwaliteitemaille, betrouwba­

re waterkering, Wals motor 0.25p.k.Prijsz.wr.Fl:205.—

MeerprijsErreswr. Fl: 67.—

Glyde wringer Fl: 49.50 Hogekorting,bet.optermijn viadehandelmogelijk.

Vraagtnadere inlichtingen.

J3F

Men dientm.i.debijvoegingen:statisch,dy­

namisch, positieve en negatieve in verbinding

KUIPERIJ BAKKER

DIJK12—ALKMAAR—Telf:426S-K2200.

S.R.L.L. O.R.L.K. metenzonderaarde 2x mm3

3x2imm2 4x2|mm2 Steedsuitvoorraadleverbaar

Alonzekabelszijn voorzien van Kcma-kcur.

Onze uitgebreide catalogus verschijnt begin Maart a.s. en U kunt reeds thanseen exem­

plaar hiervan aanvragen.

ElcctroTechnischHandelsbureau

J. BOLDERHEIJ

Koninginneweg 149, HILVERSUM Tel. K 2950-7895

Dóór de wrijving tussen de kleding van gaan.Hiervangebruik fakende,kan menzich MZitter” enhet houtwerk (misschien slechts voorstellen,datallelichamengeheelgevuldzijn jeen cjeHklaag ervan) nemen kleding en hv meteen denkbeeldige stof,die menelectriciteit potentialenaan,dievoorhetéénbovenenv<

noemt. Dezedenkbeeldige stofkan arbeidsver- hetanderonderhetnulpuntliggen. Doorm

• mogen ontvangen, transporterenen afgeven. del van c\e metalen verbindingen (klinknagc zou het buizensysteem de potentiaal van ! Oorzaakvan potentiaal houtwerk kunnen overnemen. Ik achthetcv Als menaan een hoeveelheidelectriciteit aT- ter zeer waarschijnlijk, dat de potentiaalda beidsvermogen toevoert stijgt haar potentiaal, doorzoveeldaalt, datzij nietmeermerkbaar bij afgifte van arbeidsvermogen daalt haar m.a.w. dat zij nagenoeg ofgeheel totde r.

potentiaal.(Zie:„Tienminutentheorie”E.R.M. waardeterugkeert.

212en215).Opverschillendemanierenkanmen Andersstaathetmetde„zitter”. Zodrack aan de electriciteit arbeidsvermogen meedelen een vinger uitsteekt naar een meer ofmin:

ofonttrekken;m.a.w.menkanopverschillende goed geaard metalen voorwerp, bijv.debutr manieren de potentiaal der electriciteit veran- van de stoel, zal de potentiaal van dekled:

deren o.a. door wrijving van nietgeleidende zich via zijn lichaam en de luchtbrugluss

stoffen onderling. vingeren voorwerp, vereffenen.

Deelectriciteitvanééndergewrevenvlakken Vraagsteller zou de proef kunnen nen~

krijgteenhogere,dievanhetandereeenlagere waarbij de „zitter” niet de buizenvande potentiaal.Erontstaattussenbeideeenspanning maarbijv.dewaterleidingmetdevingern3dr- evenalstussenelkdervlakkenenRunomgeving Ik verwacht zelfs, dat vonken zullenoptflV- (aarde). Vereffening kan niet of slechts zeer tussen vinger en nietgeaarde metalen VvX langzaam plaats vinden omdat we te maken werpen.

hebbenmet nietgeleiders, zodatdepotentialen Volgens bovenstaande beschouwing plaatselijk (de wrijvingsvlakken) blijven. nietzozeerdestoeldanwelde zitterdedra>

De verwekte potentiaalverschillen zijn ge- van dehogereresp. lagerepotentiaal.U» ' woonlijkzeerhoog. Weliswaarzijndehoeveel- menookwelzegt:hijisdedragervande1*'3

heden arbeidsvermogen gering, maar de hoe- F.^‘ia

2x2£mra2 3x2%mra2 4x2Ïmm2

Spotlights Voetlichten Henen Projectie Floodlights Zoeklichten Lichtregelaan Aut.Kleurwielen KleuxfUtermat.

Weerstandenenz.

Fabriek van

Speciale Verlichtingsapparaten AMSTERDAM-Z.

v. Ostadestraat228-230-Tel.720485

is c

Vraagt prospectusJ Ook verhuur1

"!

ELECTRO RADIO MERCUUR 87

wasmachines HO OVER stofzuigers

l vloerwrijvers HOLLAND-ELECTRO stofzuigers

alle modellen. , De steeds toenemendeonbetrouwbaarheid

als aardverbinding van hetwaterleidingmet doortoepassingvannietgeleidendematerialen (eternit,plasticenz.), waardoortallozeaardin- gen waardeloos zijn geworden ofzullen wor­

den,noodzakendeelectriciteits-leveranciersde contróle op het bezit vandeze meters bijde, zowellandelijk alsplaatselijkerkende,installa­

teursdoor tevoeren. Velenvanhenzijnthans genoodzaakteenvrijduurmeetinstrumentaan teschaffenenhetisomdiereden,dat wijmet dezebeschouwingwillentrachtendeuiteinde­

lijkekeuzeietste vergemakkelijken.

INDUMEX N.V.

O.Z. Voorburgwal 247 — Tel. 41517-44092 AMSTERDAM

Officieel HOOVER en

HOLLAND-ELECTRO grossier.

WASMACHINES

in groteverscheidenheiduitvoorraadverkrijg­

baarbijdevanouds bekendespeciaalzaak:

Aardingsweerstand-me tin gen ^{Fa. ANTOON BOGAERTS}

TILBURG-KORTETUINSTRAAT TELEFOON24464-K4250

In de landelijke erkenningsregeling voor electro-teclmischcinstallateurs, de zgn. R.E.I.

1950, is bij het vereisteinstrumentarium ook een aardingsweerstandmeteropgenomen. Met devolledigeuitvoeringvandezevoorschriften isgewacht totdecontrolerendeinstanties het .ingrotelijneneenswarenoverdeverschillende

meetmethoden.

Verantwoordelijkheid

Voldoetdeaardingopdezewijzeaandeeisen van de inspectie van het energiebedrijf, dan heeft de installateur, strikt genomen, aan zijn plicht voldaan. Wij schrijvenmetopzet „strikt genomen”, want de totale beveiliging der in­

stallatie hangt niet alleen afvan de met veel zorg gemaakte aardelectrode*), maar ookvan de andereweerstandeninhetcicuit,zoalsweer­

standenvanhetkabelnetenvandeaardingvan het transformatorsterpunt. Als de installatie bijv.enkele kmverwijderdis vanhet transfor- matorhuisje gaat deweerstandinhet kabelnet eenhartig woordjemeespreken.

Blijkthierdoordatdetotalebeveiligingonvol­

doende is, dan zal het elcctriciteitsbedrijf de handineigenboezemmoetenstekenenmoeten trachtenhetnette verbeteren. Deverantwoor­

delijkheidvoordeveiligheidvaniedereinstalla­

tieberustdusbijtweeafzonderlijkeinstantiesen wel het energiebedrijf èn het clectrotechnisch installatiebedrijf.

Daardeeerstebovendiennogdecontróleuit­

oefentoverdetweede,ishetvoordegoedegang van zaken beslist noodzakelijk, dat beide hun deelvandegezamenlijketaakkunnenmeten;de installateurdusin iedergevaldedoorhem ge­

maakte aardelectrode afzonderlijk en daarna eventueelhettotalecircuit,enhetelectriciteits- bedrijfiniedergevalhetcircuitendaarnaboven­

dien deweerstanden afzonderlijk.

Nietalleendezeoverwegingen,maarookHet voldoen aande: „Eisen voormeectoestellenen -instrumenten” bedoeld in aanhangsel I der R.E.I. 1950, zulllen de keuze van de aardings- weerstandmeter bepalen.

Indezeeisenwordtgesprokenovertweetypen aardingsweerstandmeters:

a. hettypemeteigenopwekking, b. hettypevoornetaansluiting.

Eigenschappenvanmeters

Een instrumenten- en apparatenfabriek te Utrecht vervaardigt zowel een aardingsweer- standmetervanhettypeaalseenvanhettypeb;

Beide instrumenten voldoen aan alle gestelde

*) Ineen volgende afleveringvan ons blad wordt het aanbrengen van electroden en hun afmetingen in details besproken.

Speciaaladresvoordegelijke

TEAKHOUTEN en METALENWAS­

MACHINES

(Rondo, Anconio, Flandria meestookinrichting kolen, gas,electr.)

SNEL-WASMACHINES (Pope, Fam,Rondo) CENTRIFUGES

HOUTEN RONDOWRINGERS METALEN FRESCO

ACMEen GLIJDEWRINGERS WRINGERROLLEN,allematen WASFORNUIZEN (kolenofgas) STOFZUIGERS

i

1

;

!■

Eisen

In art. 13 van de Huisinstallatievoorschrif­

tenN1010lezenwij:

„Aardverbindingen, in vereniging werkend metsmeltveilighedenofmaximaalschakelaars,

! tot bescherming van personen ofter beper- ' king van het brandgevaar, moeten blijvend zodanig zijn, datdespanning, welke bij een defecttussendegeaardedelenendeaardekan optredenófniethogerkanworden dan42V (voordieren24V),ófvanzulkeenkorteduur is, dat zij ongevaarlijk kan worden geacht.”

Deze aardverbindingen moeten dus door de installateurkunnenwordengemeten.Indetoe-

■lichting op art. 13 wordt dan nog verder ver- : meld, dat in het algemeen dezeverspreidings-

weerstand (Ra) niet groter mag zijn dan —,25 In

ONDERDELENen REPARATIES VRAAGT PRIJSCOURANT enNOTEERT ONSADRES

ELECTRO RADIO MERCUUR-RECLAME

WERKT*

: waarin In de nominale stroomstrerkte is van : het beveiligingsmiddcl. M.a.w. bij toepassing - vaneensmeltveiligheid(patroon)van15Amag

"de verspreidingsweerstand niet groter zijndan -25= 1,67ohm.In gevallenwaar hetverkrijgen

15

Ivan een dergclijke lage verspreidingsweerstand

“grote moeilijkheden oplevert, (dit ter beoorde-

“ling vanhetenergiebedrijf)isbij fazespanning _van 220V hetdubbelevandegrenswaardege-

50 50

oorloofd,dusRa—— =—=3,34 ohm.

In 15

oE

•C A "*

'

-

■

88 ELECTRORADIO MERCUUR

AARDINGSWEER- STANDMETER

i

goedgekeurd door de KEMA naar de eisen der electriciteits-

bedrijven

Met netvoedmg voor 127 en220 V.

Ongevoelig voor spannings- variaties.

Directe aflezing van 0,1 tot 50 ohm.

Systeem WOUDA

met batterijvoeding.

Meetgrenzen van 0.1 tot

LUIDSPREKER

1000 ohm.

• Voldoen aan alle eisen die moderne techniek stelt.

• Te leveren in alle grootten volumen tegen zeer concu re ren de prijzen.

NIEAF

UTRECHT

Prospect/' en prijzen worden U gaarne op aanvraag toegezonden

LABORATOIRE RADIOELECTRIQUE 239-243 RUE PETITE-VOIE, HERSTAL (LUI*

I

- - n

. :

Service-agentschap

MORPHY-RICHARDS

eleccrische huishoudelijke artikelen

Aut.Strijkijzers•Licht

en zwaar model (ook JmiI in kleuren). sf'IjmK';

Aut. Reisstrijkijzers Asbest Onderzetplaten voor strijkijzers.

Snoerspanners.

'I

1

: :

'N.:V, Handelmaatschappij

____ :

ELECTRD

i

Piet Helnstraat 102—Telefoon 334366-DEN HAAG

\'' *

9 :

Aut.broodroosters.

ElcctrischeGongen.

ElearischeHaardrogers.

1jaarGarantie.

Serviceop tevervangen onderdelengeschiedtgr»w‘

> • -

■

ELECTRO RADIO MERCUUR 89

• stroomstcrktc, waartoe men in dat gevalaan- 3. Het instrument wordt op de juiste span­

gewezenisopeenapparaat,datzijnvoedinguit ningaangeslotentussenfazeennul.

het lichtnet betrekt. Vanzelfsprekendgaat dit . 4. Indienhetglimlampje(B)brandt,wordtde tenkostevandegemakkelijkeverplaatsbaarheid contactstop omgedraaid, indien het nu niet doordat men steeds aan een vaste spannings- meerbrandtofvandenbeginnenietheeftgc- bronisgeborfden. brand,wordtdedrukknop(C)ingedrukt,waar­

in het bovenstaande geval kanbij zeerlage nadegezochteaardingsweerstandkanworden aardingsweerstandeneenstroomvanmaximum afgelezen.

10Abereikt worden.Uitveilighcidsoverwegin- cisen,welkeeenwaarborggevenvoörveiligheid genwordtdemeetspanningsteedsbegrensdtot auwkeurigheid bij het gebruik. Komt het 24 V, welke spanning verkregen wordt door veelvuldig voor, dat aardverbindingen moeten middel van een ingebouwde nettransformator.

worden gemeten in gebieden ofpanden waar Het in figuur 1 afgebeeldeapparaatisomscha- noggeennetspanningaanwezigis,danzalaan- keibaarbij 125Ven220Venkanwordenaan­

schaffing van heteerstetype voorde handlig- gesloten op netten met ofzondernulleider.

Bij gebruikvandenulleideralshuipelectrode Deinspectievanhetelectriciteitsbedrijf,waar wordt onjuiste aansluiting gesignaleerd, zodat de installateuronder ressorteert, zal als hoogst snelwerkenwordtbevorderd.Bijdemetingmoet betrokken instantie in deze gaarne van advies gebruikgemaaktwordenvanéénoftweehulp- ' dienen. De meetstroom van een instrument elcctrodcn, die in enkele minuten zijn aan te volgens het type a (systeem Wouda) wordt brengen. Voor nauwkeurige metingen moeten verkregen uit een 4,5 V zaklantaambatterij. dezehulpelectrodeneenniettegroteovergangs- Daar bij meting met gelijkstroom foutenwor- weerstandbezitten;eenextravoorzieningmaakt dengemaakttengevolgevanpolarisatie,wordt het mogelijk ook deze overgangsweerstand te deze stroom door middelvaneen trilgenerator controleren.

omgezet in wisselstroom.Degevoeligheid van Doordiverse voorzieningen is een apparaat deze aardingsweerstandmeter is zo groot, dat' verkregen, dat doeltreffend en gemakkelijk in bij de temetenaardingen tot 10ohm, dehulp-

elcctroden verspreidingsweerstanden mogen hebben van vele duizendenohm en bij hogere aardingsweerstandenzelfsca. 10000 ohm,zon­

derdatdemeetnauwkeurigheidwordtgeschaad.

Hiermedemeetmendus, opzeereenvoudige wijze, de verspreidingsweerstand van de aard- electrode. Wil men, om welke reden dan ook, dezemeting verrichten meteen hogere stroom (van 1 tot 10A)en metnetvoeding,danishet, zoals wijreedshebbengezien,vanhetgrootste belang te weten, welke weerstanden gemeten kunnen worden.

■fe’

•c *

<€) (L2>

M.M

&

'

Metingenzondernulleider Dewerkwijzeisvolgens figuur3:

1. Men maakt gebruikvaneentweedehulp- electrode, bijv. van waterleiding, gasbuis of aardspits. De weerstand van deze tweede huipelectrode (q)moet beslist gelijk zijn of lagerdandeweerstandvandetemetenaard­

electrode, teneindete kunnenmetenmeteen hogestroomsterktè,

2. Deverbindingtussende aansluitklemmen 3en4wordt losgemaakt.De temeten aard- clectrode wordt verbonden met klem 1, de eerste huipelectrode (p) met klem 2, en de tweedehuipelectrode(q) metklem3.

3. Hetglimlampjegaat nunietbranden. Na het indrukken van drukknop C kan de ge­

zochteaardingsweerstand afgelezen worden.

4. Om deovergangsweerstandvan de hulp- electrode (p) snel te controleren is een con- trólcweerstandvan50ohm ingebouwd. Men maaktdeverbindingvanklem 1 losendrukt de 2drukknoppenCenDin. Slaatdewijzer nu uittot 49a50ohm dan isdeovergangs­

weerstand goed; wordt echter deze waarde niet bereikt, dan isde weerstandte hoogen moetde hulpaardingeerstwordenverbeterd.

Hetprincipe-schemavan hetapparaatwordt weergegeven in figuur 4met de juiste aan- sluitpunten bij de klemmen aangegeven.

(Vervolgoppag. 107) en n

gen.

Met een aardingsweerstandmeter met net- voeding (type b) is het mogelijk, op zeer een­

voudigewijze,zonderenigeberekeningendirect afleesbaar op eenzeerduidelijkeinohmgeijkte kruisspoelmeter, zowel de verspreidingsweer­

stand van de gemaakte aardelectrode, als de totaleweerstand inhetcircuittemeten.

ATO O M BATTE Rl JTJ E

Generaal David SamofF, voorzitter van de Radio Corporation of America, heeft bekend gemaakt, dat er een manier is gevonden om stralen van radio-actieve atomen direct in electriciteit om te zetten. Het is slechts een Bij aansluiting op een net niet nulleiderzijn

bij circuitmcting geen hulpaarden nodig, ter­

wijlbij metingvandeaardelectrodeafzonderlijk het gebruik is en waarmee bijv. ook lcidings- er slechts één behoeft te worden aan

eerste begin, want een thans geconstrueerd atoombatterijtje vanslechtsenkelecentimeters gelegd, weerstandenenniet-inductieveweerstandenge- grooc ievert nQg maaT een vermogenvan één welkebovendien nogeenvrij hogewaardemag meten kunnen worden. Degezochte aardings- ^t\y

hebben. Netten zonder nulleider komen haast weerstand kan direct worden afgelezen opeen ‘ Destroomwordtopgewektdoorradio-actieve niet meer voor; in dat geval moet een tweede ingebouwde kruisspoelmeternietlange meswij- strontium-90, een bijproduct, dat gevormd hulp-aarde worden gemaakt. zer (schaallengte75mm,aflezing0,1tot50ohm). wordt bij splijting vanuranium-235 in atoom- Beide transportabele instrumenten zijn zo- Vanbelangis, datde meetnauwkeurigheidvan reactors. Het opzienbarende is, dat men elke daniguitgevoerd,dat vervoeropde fietsenge- het apparaat niet wordt beïnvloed door span- dectron, afkomstig van strontium, 200000 bruik onder mindergunstigeomstandigheden, ningsvariaties ofdoor een mogclijke spanning nieuweelectronen doet produceren. Strontium zonder enigbezwaar kanplaatsvinden. vandenulleidertenopzichtevandeaarde. zejf straalt 13 miliard electronen per seconde Hetapparaatisthermischen magnetisch be- ujten (je verveelvuldiging leverteen bruikbare bciligd zodat de netspanning uitgeschakeld stroom. De halveringstijd van strontium-90 wordt, als het langerdanca 10 seconden (tijd js 20 jaar.

voor aflezing) ingeschakeld wordt gehouden. gij dit nieuwe principe vervalt het tussen- Het is soms gewenst aardingsweerstanden Enige ogenblikken later kan men dan weer stadiumvandeproductievan stoom, waarvoor van clectroden te meten met een vrij hoge meten. kostbareinstallaties")nodigzijn,diebovendien een zeer zware afscherming tegen straling

Metingenmetnulleider nodig hebben.

Aandehandvanfig. 2gaatmenalsvolgttè Een belangrijkerol in de batterij wordt ver­

werk: vuld door een transistor die de, stroom ver-

1. Dehuipelectrode(p)wordtaangebrachtop zo mogelijkminstens 20m vande te meten aardelectrode.

2. De aard- en huipelectrode (resp. x en p) worden verbonden met de aansluitklemmen

1 en2. \

Technische gegevens

Meter met netvoeding

T«mcl**

Mrd«‘*Cl'Od«

<3’

sterkt. v

Sarnoffzeide, dat deze ontdekking kan be­

tekenen, dat ,,opeendageen doosje licht ver­

schaft en stroom levert voor electrische appa­

raten".

*) Zie voorplaat E.R.M. nr. 210 van 1953.

I

90

?^■ •

ELECTRO RADIO MERCUUR

kunt u het

Bovendien de volgende

technische

en economische

voordelen

® uitstekende kleurwaardering

#

® betrouwbare en vlotte ontsteking

® grote toepassingsmogelijkheden door vijf verschillende tinten

\

PHILIPS

PHILIPS „TL” hui*in"'i‘ ^en

f

ELECTRO RADIO MERCUUR 91

NederlandsType

WATER-

Buitenlands type 5Y3GT 6V 6GT 6ABS 6AJ8 6AKS 6AL5 6AM5 6AM6 6BY7 6AQ5 6AT6 6AU6 6AV6 6BA6 6AK5 6BE6 De normalisatie van de type-aanduichng van 6BE7 clectronenbuizen vormt een moeilijk probleem 6[6 enhetisteverwachten,datdeoplossinghiervan 6X4 voorlopig nog niet in zicht is. De verwarring, 6CJ6 diehierdoorkanontstaan,isdikwijlsniet'gering 6CK6 en de complicaties dieer uit voortvloeien, zijn' 6SA7GT soms van ernstigeen omvangrijkeaard.

Degevolgenvandezeminofmeerchaotische

toestanddoenzichvooralgeldenalsinappara- 6SQ7GT tuurvan buitenlandseherkomst de buizendie- 12'AT6 nen te worden vervangen.

Het is begrijpelijk, dat de Nederlandse in­

dustrieernaarstreeltombijdeconstructievan electronenbuizen rekening te houden met de internationaal gangbare buizen en dat het fabricageprogramma,voorzoverditmaarenigs­

zins mogelijkis,hieraanwordtaangepast.Door allerleiomstandighedenishetevenwelnietmo­

gelijkin allegevallendezelfdeaanduidingtege­

bruiken.Invoorkomendegevallenkanhetdaar- 12SQ7GT om nuttigzijn te beschikken overeen opgave 15A 6 van de door Philips vervaardigde clectronen- 16A5 buizen, die equivalent zijn met de gangbare 17Z3 Amerikaansetypen.Eenoverzichtvande voor­

naamste equivalente electronenbuizen volgt hieronder. Voorhetoverigeblijft:ookdemoge­

lijkheidbestaanomindebepaaldegevallendoor

het aanbrengen van kleine wijzigingen in de 35 Z5GT apparatenbuitenlandsebuizendoorNederland- 50L6GT se typen tevervangen.

5Y3GT 6V6GT ECL80

ECHS1 EABC80 EAA91 EL91 EF91 EF85 EL90 EBC90 EF94 EBC91 EF93 EF95 EK90 EQ80 ECC91 EZ90

en OLIEDICHTE DRUKKNOPPEN voor MACHINES

electronen-

lijk de drukknoppen vlak bij de machines te plaatsenendaarbijishetnietaltijdgemakkelijk te voorkomen, dat er oliespatten ofdruppels van desnijvloeistof, waarmeede werkstukken wordenbespotenofbesproeid,opdecontacten terechtkomen. Een Amerikaanse firma heeft nu voor dit doel drukknoppen geconstru­

eerd, diezelfsopplaatsen, waarereenvoort­

durende stroom olie langs druipt, grote be- drijfszekerheidgeven.

buizen

Het voornaamste onderdeel van deze druk- knopcontactenis een afsluitstukvanneopreen, dat het inwendigevan de drukknopgeheel af­

sluit,zodatergeenoliebijkankomen.Neopreen is een soort synthetischerubber en wordt niet doorolieaangetast; hetiszoveerkrachtig, dat erdoorhetvoortdurendin-enuitschakelengeen breukofporeusheiddoorontstaat.Omookolie- lekkagelangsdecontactenpaneeltevoorkomen wordenneopreensluitringengebruikt,die*bijde bevestigingvanhetcontactstevigwordenaan­

gedrukt. De drukknop zelfis geribbeld om te voorkomen, dat een beoliede vinger erop uit- güpc.

Hetspreektvanzelf,dateengrootformaatge­

kozenis,t.w.2jcmdiameter.Omtoevalligebe­

roering te vermijden, die immers bij machines gevaarlijkkanzijn,isdeknopietsverzonkenin eensluitring; de vingermoetdus een zeerop­

zettelijke beweging maken om de machine in werkingtezetten.Eendrukknopomdemachine in noodgevallen te stoppen, is van iets andere constructie; hier treedt de contactknop verder naar voren, waardoor het tegenovergestelde effectwordtbereikt. Voormachines,waarbijde arbeiderhandschoenendraagt,iseenpaddestoel- drukknopontworpen,dieeendoorsneeheeftvan ca. 4cm.Aanwijzingen zoals „stop”, „aan en uit”, „langzaam" enz., staan induidelijklees­

barelettersopeenrodeondergrond;hetplaatje metdezeaanwijzingenwordtmeteeninkeping De heer W. Vogt, oud-directeur van de op een vaste plaatsgehouden, zodatdoor los- A.V.R.O.heeftper1 Februarieennieuwetaak rakengeen misverstandkanontstaan.

aanvaardals technisch directeur vande N.V. Gewoonlijk wordt de gewenste knoppen- combinatiemetdeeveneenswaterdichtesignaal- Na de uitbreiding, die de naaimachine-af- lampjes direct op de machine gemonteerd.

delingvandezefabriekinverbandmetdeorder Als de contacten aldus worden weggewerkt, uit Amerika op50000 machines heeft onder- krijgtmeneencompact,economischen netge­

gaan, zalookdeproductievanradiotoestellen heel. De Arrow-Hart oliedichte-contacten zijn aanzienlijk worden opgevoerd. nl. onderling uitwisselbaar.

DeheerVogtzalbijdezeonderneminginhet Bij vele machines worden de contacten ge- bijzonderhetpopulariserenvanhetradio-ont- plaatstingroevenbijeen;degroefwordtdanaf- vangsttoestelder toekomst, hetFM-apparaat, gedektdooreenvlakkeplaat,dieoliedichtwordt

ter handnemen. gemonteerd. Waar geen groeven voor de be-

dieningscontacten zijn, kan op de oppervlakte

„Wijhebbenwaarderingvoorhetwerk van een speciale contactdoos worden gemonteerd, deWereldomroep,maarwijzientegenwoordig wederom afgedicht met neopreen; deze dozen het nut nietin van de uitzendingen naar de bieden plaats aan 1, 2, 3, 4, 6 of9 contact- West”,aldus„Today" (Willemstad),„Wellicht knoppen, schakelaarsen signaallampjes.

dat Nederlanders eldersdeuitzendingen kun- Deze contactdozen kunnen ook worden ge­

nen volgen, maarsedertJuni1953 zijnde uit- leverd voor bijzondere doeleinden, waarbij ge- zendingenvoordeWestsomsnauwelijks,maar vaarbestaat voor ontploffingenen zware me- , * meestalniet te ontvangen.Destoringendoor chanische druk; ook voor contactdozen, die Op11 FebruariverhuisdeE.enJ.Berkelouw radioMoskou eneen Amerikaansradiostation blpotgesteldzijnaanweerenwind,wordenspe- N.V- vannr. 450opdeNieuweBinnenweg te zijnzohevig,dathetluisterennaarhetzwakke cialeconstructies geleverd.

Rotterdam naarnr. 443’. Nederlandsestationónmogelijkwordtgemaakt.

EL81 EL83 6SA7GT 6SK7GT 6SN7GT 6SQ7GT 12AT6 12AU6 12AV6 12BA6 12BE6 ECC81 ECC83 ECC82 12SK7GT 12SA7GT 12SQ7GT PL83 PL82 PY81 PY80 PY82 PL81 25L6GT 35Z5GT 50L6GT 6SK7GT

6SN7 GT

■:

12AU6 12AV6 12BA6 12BE6 12AT7 12AX7 12AU7 12SK7GT 12SA7GT

19X4 19Y3 21 A6 25L6GT

80 80

Fridor Radio te Den Haag.

In Januari 1929 werd in Duitsland de luid- sprekerfabriekIsophonopgericht. Velenzullen zichnogdetypenAlpha,Bètaenz.herinneren;

in het middelpunt van de belangstellingstaat momenteeldeelectrostatischchoge-toonluid­

spreker.

Op Maandag 1 Februari bestond defirma Hageman, gevestigd op de Gedempte Oude Gracht, teHaarlem25jaar.Deredactiewenst de jubilerende firma nog heel veel jaren succesvolzakendoen.

Op 21 Januari werd te Middelburg aan de Noordwegeenfiliaalgeopendvanderadio-en clectrotechnischegroothandel W. A. Bliek te Breda. De filiaalhouder zal de heer Ch. de Reeperzijn.

G. D. L. M.

I

92 ELECTRO RADIO MERCUUR

MEHNE

f

Precisie-Schakelklokken, voor:

1. Veevocderketclsvoordelandbouwenandere automatischeschakelingen.

2. Schemerschakeling voor hoenderhokken.

3. Etalage- en neonverlichting, electrische boilers, ovens, machines, etc.

4. Trappenhuisverlichting met huisnummer- verlichting.

5. Straatverlichting.

In diverse typen en uitvoeringen, met syn- chroonwerk,enhandopwinding,met-enzonder loopreserve, 10, 15, 20 en 30Amp., 1-2 pol.

KRACHTSTOPCONTACTEN

m NEDERLANDSCHE

15-25-60-100-200A.. Ingietijzerensilumin, passendopALLEDuitsefabrikatenenSocomo.

Ook voor aanbouw, gezekerd of met ver­

grendeldeschakelaar. Steatietblokken-service. r fA

/

SCHAKELMATERIAAL

15-25-40-60-100-200-350-600-1000 A.

Openofbeschermd,inkastenvanpersstof,giet­

ijzerofsilumin;ookgezekerden/ofmeerpolig.

I

d. BRANDELERKADE 2*2 TELEFOON.

(K 1710) 31735 POSTBUS 100 Hefboomschakelaars;walsschakelaars;sterdrie'

hoekschakelaars;motorstart-enomkeerschake- laars; kastenbatterijen tot 3000 A, voet­

pedaal-, stijgbeugel- en drukknopschakelaars.

Vlotlalevoring — Catalogiopaanvraag — Hogokorting

Alleenvertegenwoordiging:

N.V. EXIMPORT HANDELSCOMPAGNIE

J. W. Brouwerspiein I3 Amsterdam - Telefoon 729810

üflET

^m

•• ifei

Hl ^%7~_-

______________________________

_____________________________ __

. ■

. _________________________________________________________________________________ ■■

i V- ; WÊMMMMMMMMJt

..m

m

Vx '■ ■ :l

ImiBÊB ÊÊÊÈM

m®ms IC

SÊh-y ..Urn-'

Jf jfe

WM spmSutL

c

«sfl ^Sg||g

SS

.

Uw boeken to­

nen U aan of Uw zaak winst oplevert en of Uw inkoop gelijke tred houdt met Uw verkoop.

Bij de verkoop van VENT-AXIA raamventilatoren zal blijken, dat dit een winstgevend artikel is. Wat U niet in de boeken kunt zien, maar wel zult bemerken, is de grote dosis good­

will, welke U, door Vent-Axia’s te instal­

leren, bij uw klanten voor Uw zaak kweekt.

Als nieuwtje kunt U nu de

VENT-AXIA’’-raamventilator aanbevelen.

Deze ventilator doet het werk voor twee, door zowel afgewerkte lucht af te

ren als frisse lucht toe te

Voor Uw klanten brengt VENT-AXIA dus besparing. Voor U brengt k VENT-AXIA winst. Neemt nu

direct de nodige voor­

raad, zodat U direct >

kunt leveren, want ^ de vraag zal

groot zijn.

w ~ mm

.•i

- ■

0

v

_{' ' V;"'}

Omkeerbare

» »

■7

voe - voeren.

wüe

SS

m . ■ ,

'i-

Kr

.

lÉ iTv-,..

■*&*

m.

^>

A.DE JQHGTHI ^h .V ^I.

mm

U

s _m ^m- _I

'S-GRAVENDÜKWAL 149-151- ROTTERDAM ■ TELEFOON 35)64 (3 1.)

WBBEÊÈÊmm-- ... . ■; - -

1

i % «

F ELECTRO RADIO MERCUUR

\

^Spanninos-afhankelijke weerstanden

k door H. M. DITO *

Dc meestestroomgeleiders bezitteneen nagenoeg ;

constante weerstand; ze hebben een inampèresbij E= 1 V)cnaeenmaatvoorde rechtlijnige spanningsafhankelijkheid. Menkan dit ook als

volgtschrijven: R

stroom-spanning-karaktcristiek. Het merendeel van

dehalfgeleiders bezit geenconstanteohmscwaarde VDR

E=ClP waarinC

Van debekendeNTC-wccrstanden isdcweerstands-

= Kp (gcliik

spanninginvoltsbij I= 1 A)enf}= - aandc

E waardebijvoorbeeldafhankelijkvan detemperatuur;

bijtoenemendetemperatuurdaaltdcweerstandsterk. 1 Voor De VDR-weerstanden,een fabrikaatvaneen een gcgcven weerstand hebben zowel de con- VDR Nederlandse fabriek, onderscheiden zich door stancenKenCalsdeexponenten«enfteenbe- een van dc aangelegde spanning afhankelijke paaldewaarde,dieconstantisvoorstroomdicht- waardc; neemt de spanning toe, dan daalt de hedentussencirca0,1 mAcn1Apercm- mate- weerstandsterk.Terwijlbijdcohmscweerstand riaal-doorsnede.Bijstroomdichthedenonder0;1

dcstroomsterkte metdc spanningevenredig is, mA/cm2 neemta al, hoewelhetmateriaalzijn Vormengcbruiksdoel isdc stroomdoordeVDR-weerstandevenredig n*ccl*neair-karakterbehoudt,

j metdederdeavijfdemachtvandezespanning. Dcwaarde vandeexponenten isafhankelijk j Van deze eigenschap kan gebruik worden ge­

maakto.a.bij hetonderdrukkenvanvonkenbij I het schakelen en het beveiligen tegen over-

| spanning.

R

Fig. 3

De gebruikelijke vorm waarin VDR-weer- , n. i rL • 11 standenwordengeleverd, isdievaneenvlakke van de samenstelling en de fabneagemethode ^#1danniec6voorzienvaneencentraaI vandeweerstanden;akanvariërentussen3en6., ï ■ï i .... ï m j c •• ö r-. r- ■ ■ u ci i i-i Debeideplattevlakkenvandeschutznnvoor- De constante O is niet alleen alhankeluk van 1 „ i,- . i 11

r, . , . ’ . zienvaneenmetallischelaagvoorcontactgevmg.

samenstelling en fabricagemethode maar ook Naarwenskan mcn hier0* eendraads*lder(fn 7ndne.V°;mrCnde.,li» dewefrstan- Ofwelgebruikmakenvaneendrukcontact. Het den B,,schijfvormigeVDRsisCevenredigmet cemrafe dikwijls praktisch voor het be.

dedikte 1vandeschijfenomgekeerdevenredig vesti «an de schijven,vooralwanneermeer metdecyhndrischedoorsnedeStotdemachtj): cxenfplaren moetct| worden gecombineerd.

, 1 Hieronder laten wij enige voorbeelden volgen

“ van het gebruik van spanningsafhankelijke

Voor het verkrijgen van een lage C moet weerstanden,

deschijfduszodunmogelijkzijn.Bijeenopper- .Voo1r onderdrukken van schakel- vlakte van ongeveer5 cm^ is C normaal circa P,ekencnhecbluss,envancontactvonken.Wan-

150per mmschijfdikte. Bijlagerewaarden van ■,neer“nstr0°™piptselmjgwordt onderbroken C/mm#neemt/?ietstoe. Deexponentena cn8 b,jinductievebelastingen,treedteenaanzienlijke veranderennietnoemenswaardbijtemperatuur- ‘"ductiespanning op. Bi, het uitschakelen van wijzigingen,maarCneemtafbijstijgendetem- fen sPoe , ,van een maximaal-schakelaar peratuur. VDR-weerstanden hebben daardoor bijvoorbeeld,kantot wel 50 maal de bedrijfs- een negatieve temperatuurcoëfficient; bij con- sPanmnSoptreden. Dergelijkespanningspieken stante spanning neemt de stroom circa 0,6% veroorzaken met alleen hevige vonkvormmg pet °C toe, bij constante stroom neemt de eninbranden dercontacten,gepaardmetrad.o- spanning circa 0,12% per °Caf. Afgezien van ftonnS' ™ar z') kunnern °ok,schad« tewee8 ' grote overbelasting zin de electrische eigen- b*nSen door overslag ofdoorslag Door een ' schappen van deze weerstanden buitengewoon VDR-weerstand over de spoel teplaatsen, kan stabiel; zeworden niet beïnvloed door media- dc fchakelPlek 'n sterke mate worden onder- nischedrukoftrillingen. drukt' b'J )ulste «Junenstonering laat de met-

° lineaire weerstand bij de normale spanning

slechts eengeringe stroomdoor.

Zodrabijhetuitschakelendespanningbegint optelopen,daaltdeweerstandvandeVDRen laatdezemeerstroomdoor;dcindespoelaan­

wezigeenergiewordtzodoendezeersneldoorde VDR-weerstand afgevoerd. Hetgrote voordeel tenopzichtevanlineaireweerstandenvoorhet­

zelfdedoelisnietalleengelegeninhetgeringere energie-enruimteverlies,maarvooralookinhet feit,datdeuitschakeltijdwordtbekort.Tenop­

zichte van beveiligingsinrichtingendiewerken door middel van overslag is het voordeel, dat zichnieteersteenaanzienlijkespanningbehoeft

..

:

■

1■

5 t

VDR^ C

T

T

Fig. 1 _i

; .

Het toegepastc weerstandsmateriaal bestaat juit korrels siliciumcarbide, die door gebruik- lmakingvaneenbindmiddelzijnsamengesinterd.

Het kan in elke vorm worden vervaardigd, die zichleentvoorhetsinterprocédé.

Omtrentdeelectrischeeigenschappenkanhet volgendeworden medegedeeld.Alswedeweer­

stand van eenstroomgeleider R noemenen de aangelegdespanningE,dan isvolgensOhmde optredendestroom:

: ••

R

i = £

T

R

Het gedrag van VDR-weerstanden ten op­

:

gegeven

^DR l

f

door de formule:

I=KEa.

HierinisKeenconstante(gelijkaandestroom Fig. 2

I

SCHAKELEN VERDEELKASTEN

ELECTRO-MOTOREN

AUTOMATISCHSCHAKELMATER1AAL N.V Handelmaatschappij

^PletHeinstraat102-Telefoon 334366 • OEN HAAG

Voor wisselstroom 127 of 220 Volt 50 Hz.

Luchtverplaztsing: 10 m3/min.

Toerental: 1200 t/min.

Opgenomen vermogen: 10 Watt.

Kan in verschillende standen worden ge­

plaatst, van verticaal tot horizontaal.

Leverbaar in verschil­

lende aantrekkelijke kleuren.

Prijsf32.— Inclusief snoer en steker Aantrekkelijke korting voor wederverkoop*