Begroting 2021
Begroting 2021
Meerjarenraming 2022 – 2024
2 Inhoudsopgave
VOORWOORD ... 3
LEESWIJZER ... 5
BESTUURLIJKE SAMENVATTING ... 7
A. PROGRAMMAPLAN ... 14
PROGRAMMA 1 DIENSTVERLENEND DOMEIN ... 15
PROGRAMMA 2 SOCIAAL DOMEIN ... 23
PROGRAMMA 3 FYSIEK DOMEIN ... 35
PROGRAMMA 4 ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN ... 48
PROGRAMMA 5 OVERHEAD ... 52
B. PARAGRAFEN ... 55
PARAGRAAF WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOBEHEERSING ... 56
PARAGRAAF ONDERHOUD KAPITAALGOEDEREN ... 64
PARAGRAAF FINANCIERING ... 70
PARAGRAAF BEDRIJFSVOERING ... 74
PARAGRAAF VERBONDEN PARTIJEN ... 75
PARAGRAAF LOKALE HEFFINGEN ... 84
PARAGRAAF GRONDBELEID ... 92
FINANCIËLE BEGROTING ... 94
1. UITGANGSPUNTEN VOOR DE BEGROTINGSRAMINGEN ... 95
2. OVERZICHT VAN BATEN EN LASTEN ... 96
3. UITEENZETTING VAN DE FINANCIËLE POSITIE ... 97
4. INVESTERINGSPLAN 2021-2024 ... 98
5. INCIDENTELE BATEN EN LASTEN ... 100
6. STRUCTURELE RESERVEMUTATIES ... 102
7. RAMING ALGEMENE UITKERING ... 103
8. GEPROGNOSTICEERDE BALANS ... 105
9. EMU-SALDO ... 106
MEERJARENBEGROTING WONINGBEDRIJF ... 107
BIJLAGEN ... 121
1.RESERVES EN VOORZIENINGEN 2021-2024 ... 122
2.STAAT VAN OPGENOMEN GELDLENINGEN 2021-2024 ... 123
3.STAAT ACTIVA 2021-2024 ... 124
3
Voorwoord
Voor u ligt de begroting 2021 van de gemeente Renswoude. Een bijzondere begroting in een bijzondere tijd. De komst van het corona-virus heeft een flinke maatschappelijke impact en de gevolgen zijn groot voor de mensen die direct geraakt worden.
Maar ook los van corona is deze begroting anders dan u misschien gewend was in Renswoude.
Zoals u weet, heeft de gemeente tekorten genoteerd op de post Jeugdzorg in 2018 en 2019, en is de spaarpot waaruit we die tekorten nog konden dekken, leeg. Net zoals vrijwel iedere gemeente in Nederland hebben wij grote zorgen over de houdbaarheid en vooral de betaalbaarheid van de huidige “open einde” regelingen. Met onze relatief kleine begroting is het ingewikkeld om uitschieters op te vangen en de kosten voor een cliënt in de jeugdzorg kunnen snel oplopen tot meer dan € 100.000 per jaar. Om een realistische raming in de begroting op te nemen, hebben we om die reden het budget voor jeugdzorg fors moeten verhogen.
Toch heeft onze kleine schaal op dit onderwerp ook voordelen: wij ‘scoren’ beter dan de grotere gemeenten op de aantallen en kosten Jeugdzorg, omdat ons Dorpsteam de kinderen daadwerkelijk kent en korte lijnen heeft met de gezinnen, scholen en hulpverleners. Dat maakt gerichte zorg en echte aandacht gewoonweg beter mogelijk.
Het gemeentefonds is het budget dat het Rijk beschikbaar stelt voor gemeenten om de wettelijke taken uit te kunnen voeren. Dat is onze grootste inkomensbron. Vanaf 2022 zal dit geld op een andere manier verdeeld gaan worden. De steden met meer dan 100.000 inwoners zouden erop vooruitgaan, ten koste van de kleinere gemeenten. Zoals het zich nu laat aanzien, kan deze ontwikkeling zo negatief uitpakken, dat onze voorzieningen in het dorp en de gemeentelijke dienstverlening onder druk komen te staan. Onze zelfstandigheid komt hiermee in gevaar. Wij leggen ons niet zomaar neer bij deze herverdeling van het gemeentefonds. Samen met zo’n 80 gemeenten (K80) die op dezelfde harde wijze getroffen lijken te gaan worden door de herziening, laten wij ons horen en maken wij een vuist tegen de plannen.
Het is van belang om goed te overzien waar we nu staan, waar de risico’s en kansen liggen. We hebben ons best gedaan om u een sluitende begroting te kunnen presenteren. Dat is met de uitdagingen zoals hierboven geschetst, best een zoektocht geweest. We zijn er heel blij mee dat we daarin geslaagd zijn en dat we (nog) niet hebben hoeven inboeten op het voorzieningenniveau.
We hebben een behoorlijk goede reservepositie in Renswoude en dus voldoende veerkracht om zaken op te kunnen vangen. Uw raad heeft besloten om op meerdere onderwerpen te starten met een inhaalslag: we bouwen een nieuwe brandweerkazerne, maken het gemeentehuis weer
toekomstbestendig en nemen het onderhoud van onze wegen ter hand. We ontwikkelen een nieuw bedrijventerrein, bouwen huurwoningen en maken flinke slagen op het gebied van duurzaamheid.
Allemaal zaken die van belang zijn voor ons dorp, onze gezamenlijke toekomst en het behoud van onze zelfstandige positie.
Als college spreken wij onze waardering en dank uit naar de ambtelijke organisatie die onder lastige omstandigheden haar taak weet uit te voeren om de inwoners en ondernemers van Renswoude van dienst te zijn.
Onze dank gaat ook uit naar u als gemeenteraad en wij hopen de prettige en constructieve samenwerking met u in 2021 te kunnen voortzetten. Met een gezamenlijk
verantwoordelijkheidsbesef en inspanning zetten we met elkaar de schouders eronder om Renswoude slagvaardig, financieel gezond en zelfstandig te houden.
September 2020, het college van B&W Renswoude
4
5
Leeswijzer
De opbouw en een deel van de inhoud van begroting worden door de bepalingen in het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) voorgeschreven. Een gemeente heeft wel enige vrijheid in het samenstellen van de begroting. Zo kiest een gemeente zelf hoeveel en welke programma’s zij opneemt. Tot op heden was sprake van 4 programma’s:
- Dienstverlenend domein - Sociaal domein
- Fysiek domein
- Algemene dekkingsmiddelen
In de begroting 2021-2024 is een nieuw programma toegevoegd:
- Programma 5 Overhead.
In de nieuwe opzet van de begroting, die vanaf de begroting 2019 wordt gehanteerd, was
overhead onderdeel van programma 1. De lasten en baten van overhead moeten echter, op grond van het BBV, wel apart zichtbaar worden gemaakt. Op die wijze is er sneller inzicht in de kosten van overhead. In de jaarrekening 2019 is gemeld, dat voor de begroting 2021 zal worden
beoordeeld of voor overhead een apart programma moet worden opgenomen of dat de toelichting in een aparte bijlage, zoals bij deze jaarrekening, wordt opgenomen.
Een apart programma overhead, waarin naast inzicht in de overhead ook inzicht wordt geboden in de omvang en aard van de totale apparaatslasten van de gemeente Renswoude, versterkt de informatiewaarde van de begroting.
De begroting bestaat uit de volgende onderdelen:
- De beleidsbegroting, waarin de programma’s en de paragrafen zijn opgenomen.
- De financiële begroting, waarin onder meer de uitgangspunten voor de
begrotingsramingen, het overzicht van incidentele baten en lasten, het investeringsplan en de berekening van de algemene uitkering zijn opgenomen.
- De bijlagen, waarin de specificatie en de meerjarige ontwikkeling wordt gegeven van de reserves en voorzieningen, opgenomen geldleningen en de activa (is: in het verleden gerealiseerde investeringen). Ook is een overzicht met definities van de verplichte beleidsindicatoren weergegeven.
- De begroting van het woningbedrijf.
Omdat de kerninformatie verspreid staat door de begroting en paragrafen, is een bestuurlijke samenvatting opgenomen. Daarmee willen wij bereiken, dat u snel een volledig beeld krijgt van de belangrijkste financiële ontwikkelingen en de financiële positie van de gemeente.
Alle programma’s zijn ingericht volgens een vaste opbouw:
- Wat zijn onze ambities?
- Welke taakvelden vallen onder dit programma? (met daarbij de verantwoordelijke portefeuillehouder).
- Belangrijkste kader stellende beleidsnota’s.
- Ontwikkelingen.
- De doelstellingen en activiteiten (wat willen we bereiken? En wat gaan we daarvoor doen?) - Overzicht van de verbonden partijen die wij inschakelen voor het bereiken van de
doelstellingen.
- Beleidsindicatoren.
- Financieel overzicht (wat mag het kosten?).
- Toelichting op de financiële ontwikkelingen.
- Aandachtspunten financiële ontwikkelingen.
In de financiële overzichten in de programma’s worden de lasten en baten beide met een positief getal weergegeven. Indien de lasten minus de baten uitkomen op een nadeel (meer lasten dan baten), dan wordt dit negatieve saldo weergegeven met een – (minteken).
Een positief saldo wordt met een positief getal weergegeven.
Bij het maken van de aansluiting tussen de kadernota en de begroting (opgenomen in de
bestuurlijke samenvatting) worden nadelen weergegeven met een negatief getal en voordelen met een positief getal. Daar waar dus in de begroting een getal is opgenomen met een – (minteken) ervoor is sprake van een nadeel.
6
De paragrafen geven een dwarsdoorsnede van de begroting, bezien vanuit een bepaald perspectief.
Het gaat bijvoorbeeld om beleidslijnen voor beheersmatige aspecten die grote financiële gevolgen kunnen hebben en/of van belang zijn voor het realiseren van de programma’s.
Het BBV schrijft de minimale inhoud van de verplichte paragrafen voor. De verplichte paragrafen zijn:
- Weerstandsvermogen en Risicobeheersing - Onderhoud kapitaalgoederen
- Financiering - Bedrijfsvoering - Verbonden partijen - Lokale heffingen - Grondbeleid
7
Bestuurlijke samenvatting
Het financiële beeld
In de begroting staat wat we volgend jaar willen bereiken, wat we daarvoor gaan doen en wat dit ons gaat kosten. Deze begroting gaat dus vooral over het jaar 2021. Wanneer de gemeenteraad de begroting vaststelt, wordt daarmee de formele goedkeuring gegeven tot het doen van uitgaven in het jaar 2021.
De begroting bevat naast informatie over het jaar 2021 ook informatie over de jaren 2022 tot en met 2024: de ‘meerjarenbegroting’. De meerjarenbegroting gaat ter kennisname naar de
gemeenteraad en geeft context voor de gemeenteraad bij de vaststelling van de Begroting 2021.
Wel is het bij de begroting van belang dat we een reëel en structureel evenwicht presenteren. Dit is ook een eis op grond van de begrotingsvoorschriften die zijn opgenomen in de gemeentewet en het Besluit begroting en verantwoording gemeenten en provincies (BBV). De toezichthouder (de
provincie Utrecht) toetst de door de raad vastgestelde begroting op dit structurele evenwicht.
In de kadernota 2021 is inzicht gegeven in het budgettair perspectief, dat als uitgangspunt dient voor de nieuwe begroting.
Uit de kadernota 2020 kwam naar voren dat het financieel perspectief ten opzichte van de begroting 2020-2021 is verslechterd. De batige saldi in alle begrotingsjaren in de begroting 2020- 2021 sloegen om in nadelige saldi in alle begrotingsjaren in de begroting 2021-2024. Het ging echter om nadelige saldi van relatief geringe omvang. Variërend van € 43.000 in 2021 tot € 51.000 vanaf 2024. In deze saldi waren de effecten van het eventueel aanpassen van het budget voor jeugdzorg echter nog niet meegenomen. Ook dit is toegelicht in de kadernota.
In de kadernota uitten wij wel al onze zorgen over de ontwikkeling van de voor jeugdzorg. In 2019 was er, evenals in 2018, sprake van een nadeel op de jeugdzorg. Ook de werkelijke lasten in 2020, tot medio juli, laten zien dat er ook in 2020 sprake zal zijn van hogere laten ten opzichte van het in de begroting opgenomen budget voor jeugdzorg.
Hoewel het een openeinderegeling is en er dus geen harde uitspraken kunnen worden gedaan over de toekomst, kunnen we niet anders concluderen dan dat de budgetten in de begroting niet toereikend zijn.
In de kadernota gaven wij aan, bij de begroting terug te komen op dit onderwerp.
Aan de hand van door de regio FoodValley opgestelde scenario’s van de ontwikkeling van de kosten van jeugdzorg is het budget voor jeugdzorg in deze begroting structureel verhoogd met € 293.000.
Wij zijn van mening dat we hiermee onze verantwoordelijkheid als gemeente nemen en realistische ramingen in de begroting opnemen. Dit heeft wel tot gevolg dat we, vooral ook door de
ontoereikende compensatie van deze kosten door het rijk, voor een flinke financiële uitdaging staan.
Zonder het hogere budget voor jeugdzorg zou de begroting 2021-2024 in alle jaren met een positief saldo sluiten. De forse extra lasten noodzaken ons om de focus vooral te leggen op een structureel sluitende begroting vanaf 2024. Dit betekent dat de jaren 2021 tot en met 2023 allen met een tekort zullen sluiten. Het jaar 2024 sluit met een batig saldo van € 29.000.
Het alleen structureel sluitend maken van de laatste jaarschijf in de begroting wordt door de toezichthouder toegestaan. Voorwaarde is wel, dat in de volgende begroting niet alleen weer het laatste jaar (2025) sluitend is maar minimaal de laatste 2 jaren (2024 en 2025).
Helaas ontkomen we niet aan een lastenverhoging voor de burgers. Gelet op de ontwikkeling van de kosten van afval en riolering is het nodig om de opbrengstraming afvalstoffenheffing te verhogen met 15,5% en de opbrengstraming rioolheffing met 5,2%. Hiermee wordt voldaan aan het beleidsuitgangspunt van 100% kostendekkendheid.
Daarnaast is in deze begroting rekening gehouden met een extra verhoging van de opbrengst OZB (boven de reguliere 1,7%) met 5%. Dit betreft overigens nadrukkelijk de totaalopbrengst. Per huishouden zal de procentuele verhoging naar alle waarschijnlijkheid lager uitvallen, omdat bij de definitieve berekening van de tarieven 2021 rekening wordt gehouden met waardestijgingen en toename in aantallen woningen in 2020.
Naast het oplossen van de tekorten die ontstaan door de structureel hogere lasten voor jeugdzorg, wordt de gemeente geconfronteerd met nog een grote financiële uitdaging: de herziening van het gemeentefonds met ingang van de begroting 2022.
8
Herziening gemeentefonds
De invoering van een nieuw verdeelstelsel is uit het oogpunt van zorgvuldigheid en draagvlak een jaar uitgesteld, van 2021 naar 2022. Op basis van de onderzoeken vanaf maart 2019 is gebleken dat er forse verschuivingen zullen optreden. Er zal geld van kleine gemeenten naar grote
gemeenten gaan. Omdat het gaat om een herverdeling (de te verdelen koek wordt niet groter), verwachten wij, dat de financiële gevolgen voor Renswoude fors zijn. Op dit moment vindt nader onderzoek plaats en aan de hand van die verfijningen zullen de definitieve gevolgen duidelijk worden. In de decembercirculaire 2020 worden gemeenten hierover nader geïnformeerd.
Het is waarschijnlijk dat het uiteindelijke verdeelstelsel niet veel zal afwijken van hetgeen er nu ligt. Op dit moment is nog niet duidelijk wat de herverdeeleffecten zullen zijn, maar de signalen zijn niet positief voor kleine gemeenten. Bij dit soort operaties is er altijd sprake van een
overgangsregeling waardoor het negatieve effect in een aantal stappen van (waarschijnlijk) € 25 per inwoner per jaar wordt bereikt. Wanneer het herverdeeleffect € 50 per inwoner zal zijn, betekent dit een negatief effect van € 125.000 in 2022 en € 250.000 vanaf 2023. Mocht het herverdeeleffect hoger uitvallen dan volgen er extra stappen in 2024 en verder. Omdat concrete informatie voor de individuele gemeenten nog niet beschikbaar is, kan hiermee in de ramingen van de begroting 2021-2024 nog geen rekening mee worden gehouden.
Op het moment dat het effect wel bekend is zal, bijvoorbeeld aan de hand van de analyse van de oorzaken van de lagere uitkering (opbouw clusters algemene uitkering, verwacht
voorzieningenniveau van de gemeente op basis van de algemene uitkering), de discussie gevoerd moeten worden hoe het daaruit voortkomende (verwachte) tekort structureel kan worden gedekt.
Het is aannemelijk, gelet op het feit dat pas eind 2020 concrete informatie beschikbaar is, dat dit in het voorjaar van 2021 zal plaatsvinden.
IBOR
In het vierde kwartaal van 2020 worden drie varianten voor het IBOR in de raad besproken. Met de mogelijke financiële effecten hiervan kon uiteraard in de begroting 2021-2024 nog geen rekening worden gehouden.
Totaal lasten en baten
In onderstaande tabel is een totaaloverzicht gegeven van de baten en lasten 2021-2024.
Bedragen x € 1.000
Aansluiting met de kadernota 2021
De op 7 juli 2020 door de raad behandelde kadernota 2021 is de basis voor de huidige begroting.
Onderstaand is de aansluiting zichtbaar gemaakt van het saldo van de naar de begroting 2020- 2023.
Programma Raming
2021
Raming 2022
Raming 2023
Raming 2024
Lasten 14.157 13.773 13.615 13.426
Baten 13.852 13.396 13.727 13.852
Saldo van baten en lasten -305 -377 112 425
Toevoegingen aan reserves 436 98 541 725
Onttrekkingen aan reserves 567 384 359 329
Saldo mutaties reserves 131 286 -182 -396
Saldo incidentele baten en lasten 0 0 0 0
Resultaat -174 -91 -70 29
9
Toelichting:
1. Betreft de noodzakelijke structurele verhoging van het budget jeugdzorg.
2. Conform de uitgangspunten in de kadernota 2021 is er een autonome verhoging van de opbrengst OZB toegepast van 1,7%.
3. Naast de autonome verhoging van de OZB-opbrengst stellen wij voor te besluiten tot een extra verhoging van 5%. De hieruit voortkomende hogere opbrengstraming is al
meegenomen in deze begroting en daarmee onderdeel van het totaal van de baten en van het begrotingssaldo. Vooral de hogere structurele lasten voor jeugdzorg hebben grote negatieve invloed op de financiële positie van de gemeente. Voor het behoud van een gezonde financiële positie is een extra verhoging van de onroerendezaakbelasting
noodzakelijk. De geraamde verhoging betreft het verhogen van de beoogde opbrengst. Per huishouden kan de werkelijke verhoging anders uitwerken. Dit is onder meer afhankelijk van de ontwikkeling van de woningwaarde en het werkelijke aantal woningen op 1-1-2021.
Bij de behandeling van de belastingverordeningen zal dit verder worden uitgewerkt.
4. De uitkomst van de meicirculaire 2020 kon niet meer in de kadernota worden opgenomen, maar de raad is daarover via een apart memo geïnformeerd. Er is sprake van een
structureel voordeel, dat echter volledig moet worden ingezet voor het compenseren van de loonsverhogingen (autonome stijging op basis van CAO ad € 75.000).
5. De salarissen zijn geraamd op het salarispeil 1 oktober 2020 (laatste tranche verhoging op basis van cao-gemeenten). Voor 2021 is nog niet bekend met welk percentage de
salarissen gaan stijgen. Er is nog geen nieuwe CAO. In de kadernota is aangegeven, dat rekening moet worden gehouden met een stijging van 2,8%. In verband hiermee is een stelpost autonome salarisstijging opgenomen van € 75.000 (2,8% van € 2,7 miljoen). In de begroting is echter geen stelpost opgenomen voor prijscompensatie (compenseren inflatie).
Gelet op de beperkte financiële mogelijkheden door de hogere lasten van jeugdzorg is in deze begroting alleen rekening gehouden met het verhogen van de subsidies en de budgetten voor verbonden partijen.
6. De in de afgelopen periode aangetrokken geldleningen hebben een zeer laag
rentepercentage. Hierdoor kunnen de geraamde rentelasten worden verlaagd. Ook kan daardoor de stelpost risico’s rente vervallen.
7. Van Veenendaal ontvangen we jaarlijks het voorstel voor het ramen van de lasten voor bijstand. Er is in de komende twee jaar naar verwachting sprake van een toename van de lasten door het te verwachten toename van het aantal bijstandsgerechtigden en anderzijds een lagere rijksvergoeding (ten opzichte van de huidige raming).
8. Aan het woningbedrijf wordt een overhead doorbelast van € 1.000 per woning. Op het totaalbedrag worden de salariskosten van de medewerker onderhoud vervolgens in
mindering gebracht. Dit leidt, door toename van het aantal woningen in de komende jaren tot een hoger bedrag aan bij het woningbedrijf in rekening te brengen overhead.
9. Door pensionering van een van de voormalige bestuurders vervallen de pensioenlasten.
Daartegenover staat dat de toevoeging aan de pensioenvoorziening van de huidige
bestuurders moeten worden verhoogd. Per saldo is nog steeds sprake van een voordeel ten opzichte van de huidige ramingen. Daarnaast is als dekkingsmaatregel het deels niet invullen van vacatures die ontstaan bij pensionering van medewerkers. Bij functies waar dat mogelijk is zal 80% van de uren worden ingevuld. Hierdoor ontstaat een voordeel van
€ 8.400 per jaar dat vanaf 2024 oploopt tot € 15.000.
2021 2022 2023 2024
Saldo begroting 2021-2024 na kadernota 2021 -43.344 -18.234 -50.681 -35.549
Saldo begroting 2021-2024 -174.122 -90.608 -69.771 29.243
Verschil -130.778 -72.374 -19.090 64.792
Belangrijkste oorzaken verschil
1. Hogere lasten jeugdzorg -275.788 -290.788 -290.788 -290.788
2. Autonome verhoging OZB 1,7% 17.088 17.088 17.088 17.088
3. Extra verhoging OZB 5% 50.258 50.258 50.258 50.258
4. Effect meicirculaire 2020 81.590 107.350 77.259 122.356
5. Stelpost loonsverhoging (autonome stijging CAO) -75.000 -75.000 -75.000 -75.000
6. Lagere rentelasten 23.421 64.934 64.642 70.404
7. Ontwikkeling lasten sociale zaken (bijstand) -30.524 -16.219 4.162 4.162
8. Actualiseren doorbelasten overhead WB 7.801 -20.199 14.801 28.801
9. Lagere pensioenlasten 32.350 32.850 32.850 39.450
10. Aanpassen raming omgevingsvergunningen 30.000 30.000 30.000 30.000
11. Dekken incidentele lasten generatiepact uit algemene reserve 19.294 6.811 76.371 52.522
12. Overige -11.268 20.541 -20.733 15.539
-130.778 -72.374 -19.090 64.792
10
10. Gelet op de ontwikkeling van de werkelijke opbrengst van omgevingsvergunningen en de nog uit te voeren projecten, onder meer door het woningbedrijf, kan de raming structureel worden verhoogd met € 30.000.
11. Een deel van de lasten van het generatiepact is incidenteel van aard. Het betreft het deel salaris dat extra wordt uitbetaald ten opzichte van het aantal te werken uren (bijvoorbeeld:
uren gaan terug naar 60%, salaris echter naar 80% en niet naar 60%).
Dit deel werd in de begroting 2020-2023 tot en met 2022 gedekt uit de algemene reserve.
Voor de jaren vanaf 2023 is echter ook sprake van, afnemende, incidentele lasten als gevolg van het generatiepact.
12. De post overige is de optelsom van enkele kleine mutaties.
Investeringsplan 2021-2024
In het investeringsplan zijn de kapitaallasten van onder meer de investeringen in meubilaire en communicatiemiddelen, de begraafplaats, reconstructie Oude Holleweg, secundaire
bluswatervoorzieningen, nieuwbouw gemeentewerf en reconstructie Kooiweg opgenomen.
Dit leidt vanaf 2023 tot een bedrag aan structurele kapitaallasten van € 362.000. Een deel hiervan (de afschrijvingslasten gemeentehuis) worden gedekt uit de bestemmingsreserve kapitaallasten gemeentehuis.
Het investeringsplan is opgenomen in de financiële begroting, onder overzicht nummer 4.
Ontwikkeling afvalstoffenheffing
Om te kunnen blijven voldoen aan het beleidsuitgangspunt van 100% kostendekkendheid bij de retributies moet de opbrengst afvalstoffenheffing in 2021 met 15,5% toenemen. In de ramingen in deze begroting is deze toename al verwerkt en wordt er dus vanuit gegaan dat de hogere kosten van afvalinzameling en -verwerking worden doorberekend in de tarieven 2021.
De stijging van de lasten wordt vooral veroorzaakt door de hogere lasten van de AVU
(afvalverwerking). Omdat de contracten voor het verwerken van afval eind 2020 aflopen heeft de AVU de verwerkingscontracten voor de periode 2021 t/m 2026 opnieuw aanbesteed. De uitkomst van de aanbesteding leidt tot fors hogere verwerkingskosten die aan de deelnemende gemeenten worden doorberekend en dus in de aan de inwoners door te rekenen tarieven afvalstoffenheffing terugkomen. De raad is akkoord gegaan met de AVU-begroting waarin een verhoging van de afvalverwerkingskosten als gevolg van de nieuwe aanbesteding al is gemeld.
Daarnaast rekent de gemeente Veenendaal circa € 22.500 per jaar meer voor de dienstverlening inzake heffing en invordering van de afvalstoffenheffing voor extra administratieve kosten in verband met het invoeren van gescheiden inzamelen van afval
Ontwikkeling rioolrecht
De lasten van riolering zijn nog gebaseerd op het huidige GRP, omdat het nieuwe GRP nog niet door de raad is behandeld. De afgelopen jaren was een verhoging van het rioolrecht niet nodig. In deze begroting is echter rekening gehouden met een verhoging van de opbrengst.
Vooral door hogere doorbelasting van personele kosten is het noodzakelijk om (om een kostendekkend tarief te behouden) de opbrengst rioolrecht met 5,2% te laten stijgen.
Woningbedrijf
Hoewel het woningbedrijf als een apart bedrijf wordt gezien is het in financieel opzicht één geheel met de gemeente. Dat betekent dat de lasten en baten onderdeel zijn van de gemeentebegroting, de financiering van investeringen via de gemeente loopt en ook de risico’s bij de gemeente liggen.
In de komende vier jaar is er bij het woningbedrijf in totaal sprake van € 0,9 miljoen aan batige saldi.
Omdat de resultaten van het woningbedrijf worden geëgaliseerd met de bedrijfsreserve woningbedrijf hebben de resultaten geen effect op het saldo van de begroting.
De algemene bedrijfsreserve woningbedrijf neemt in de komende vier jaar toe van circa € 4,6 miljoen naar circa € 5,6 miljoen.
De onderhoudslasten van de woningen (zowel dagelijks onderhoud als groot onderhoud) komen ten laste van de exploitatiebegroting van het woningbedrijf. Pieken moeten worden opgevangen uit de algemene bedrijfsreserve woningbedrijf. Tot en met 2024 komen naar verwachting nog
werkzaamheden van tussen de € 3,2 miljoen en € 3,5 miljoen ten laste van de exploitatie/reserve komen.
De komende jaren investeert het woningbedrijf circa € 1 miljoen in het verduurzamen van woningen. Daarnaast bouwt het woningbedrijf de komende jaren 50 huurwoningen (Taets van Amerongenweg en Beekweide).
11
Reserves en voorzieningen
Met reserves en voorzieningen kunnen we budgetten ‘sparen’ in het ene jaar, om uit te geven in een later jaar.
De reserves kunnen onderverdeeld worden in een algemene reserve en bestemmingsreserves. De algemene reserve dient als dekkingsbron in het geval zich bepaalde risico’s voordoen (zie voor nadere toelichting de paragraaf Weerstandsvermogen en Risicobeheersing).
Bij de bestemmingsreserves is vooraf door de raad een specifiek doel bepaald waarvoor deze reserve wordt ingezet.
Wanneer er sprake is van een toekomstige verplichting of een toekomstig verlies, treffen we een voorziening. Dit gebeurt wanneer de verplichting of het verlies een zekerheid is, of wanneer de kans daarop heel groot is. Ook worden voorzieningen getroffen wanneer de gemeente een bijdrage ontvangt van derden met een verplicht bestedingsdoel. Daarnaast wordt door de gemeente een voorziening gevormd voor groot onderhoud van riolering.
De ontwikkeling van de reserves en de voorzieningen is opgenomen in onderstaand figuur. Hierbij is een onderscheid gemaakt tussen de algemene reserve, algemene bedrijfsreserve woningbedrijf, bestemmingsreserves en voorzieningen.
Bij de bestemmingsreserve is de reserve dekking kapitaallasten gemeentehuis (met ingang van 2020) het grootste (€ 4,1 miljoen).
Bij de voorzieningen is de voorziening riolering het grootste (€ 1,3 miljoen eind 2020).
Een uitgebreid meerjarig overzicht van alle reserves en voorzieningen is in bijlage 1 opgenomen.
Investeringen
De kapitaallasten (rente en afschrijving) voor de nieuwbouw van de brandweerkazerne en de nieuw-/verbouw van het gemeentehuis zijn in de begroting opgenomen op de betreffende taakvelden geraamd. Voor de beoogde nieuwbouw van de gemeentewerf is nog geen concreet krediet beschikbaar gesteld. Wel is met deze investeringen en de kapitaallasten daarvan rekening gehouden in het investeringsplan.
Investeringen worden opgenomen op de balans van de gemeente en vormen daarmee de materiële activa. Als naar het totaal van de investeringen die de gemeente op de balans heeft staan wordt gekeken, zijn de investeringen van het woningbedrijf het omvangrijkst.
In onderstaand figuur is de ontwikkeling van de activa (per 31 december) weergegeven in de jaren 2020 tot en met 2024. De weergegeven boekwaarde van de activa betreft het totaal van de bestaande investeringen inclusief brandweerkazerne en de nieuw-/verbouw van het gemeentehuis (staat activa, bijlage 3).
12
De staat van activa, met een nadere onderverdeling naar soorten activa, is in bijlage 3 terug te vinden.
Ontwikkeling schuld
Voor het financieren van de investeringen moet geld beschikbaar zijn. Hiervoor worden door de gemeente geldleningen afgesloten. De investeringen in de komende jaren hebben tot gevolg dat de schuld zal gaan toenemen.
Geldleningen die de gemeente aantrekt zijn vooral bedoeld voor het financieren van investeringen van het woningbedrijf. Het grootste deel van de investeringen die op de balans van de gemeente staan zijn ook investeringen voor het woningbedrijf. In een percentage uitgedrukt bedraagt dit eind 2024 circa 72%.
De financieringsbehoefte zal in de komende jaren afnemen en de schuld, door de jaarlijkse aflossingen (circa € 1,3 miljoen per jaar) weer gaan dalen.
In de paragraaf financiering en de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing (onderdeel financiële kengetallen) wordt nader ingegaan op de schuldpositie.
Risico’s
Onze begroting is niet vrij van risico’s. Een risico is een onzekere gebeurtenis of omstandigheid met één of meerdere mogelijke oorzaken en met negatieve gevolgen op het behalen van
13
doelstellingen van de gemeente Renswoude. De risico’s worden gekwantificeerd op basis van kans op optreden en mogelijke financiële gevolgen. Alle resterende risico’s samen vormen de ‘benodigde weerstandscapaciteit’.
De mate waarin Renswoude in staat is om deze risico’s op te vangen wordt de ‘beschikbare
weerstandscapaciteit’ genoemd. De beschikbare weerstandscapaciteit is in het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) omschreven als ‘de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken’.
De “algemene reserve vaste buffer” (stand € 4,1 miljoen) is de belangrijkste beschikbare bron van weerstandscapaciteit. Daarnaast heeft de gemeente de “algemene reserve niet geblokkeerd”. Dit deel van de algemene reserve kan ook worden in gezet voor het opvangen van risico’s maar de gemeente kan dit deel ook voor andere doeleinden gebruiken. De omvang van de algemene reserve vaste buffer moet groot genoeg zijn om de risico’s te kunnen opvangen.
In de nota reserves en voorzieningen 2019 is bepaald dat de minimale omvang van de algemene reserve vaste buffer 1,4 x de geïnventariseerde en gekwantificeerde risico’s moet zijn. Daarmee heeft de gemeente een weerstandsratio van 1,4 wat als ruim voldoende kan worden
gekwalificeerd.
Uit de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing komt naar voren dat de “algemene reserve vaste buffer”, gelet op de gekwantificeerde risico’s, met € 1,16 miljoen kan worden verlaagd. Dit bedrag kan worden overgeheveld naar de “algemene reserve niet geblokkeerd”.
14 Beleidsbegroting
A. Programmaplan
15
Programma 1 Dienstverlenend domein
Wat zijn onze ambities?
Raad en college staan dicht bij de Renswoudenaar. Wij zijn benaderbaar en hechten waarde aan een goede relatie met de inwoners van Renswoude. Wij staan ten dienste van de inwoners van Renswoude en werken hierbij nauw samen met de gemeente Veenendaal en binnen de regio Foodvalley. Iedereen kan bij ons terecht en wij communiceren open en transparant.
Het is belangrijk dat we ons veilig voelen thuis en in ons dorp. Veiligheid is een gezamenlijke inspanning. Daarom stimuleren wij de bereidheid van onze inwoners om verdachte of onveilige situaties te melden zodat de overheid ook in kan grijpen.
Een toekomstbestendige gemeentelijke organisatie is belangrijk voor het kunnen blijven verlenen van een adequate dienstverlening. In verband daarmee zijn we voortvarend aan de slag met het realiseren van goede huisvesting voor bestuur en organisatie.
Welke taakvelden vallen onder dit programma?
Taakveld Portefeuillehouder
Bestuur:
-College B&W, bestuurlijke samenwerking
-Raad, ondersteuning raad, griffie
Burgemeester Raad
Veiligheid: Burgemeester
Crisisbeheer en brandweer Openbare orde en veiligheid
Economische zaken: Wethouder Teunissen Economische ontwikkeling
Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen
Recreatie en Toerisme: Wethouder Teunissen Economische promotie (toerisme)
Cultuur: Burgemeester
Cultuurpresentatie, productie en participatie
Cultureel erfgoed
Media (exclusief bibliotheek)
Bibliotheek Wethouder Wijs
Ondersteunende diensten: Burgemeester Burgerzaken
Klantcommunicatie Privacy
De Belangrijkste kaderstellende beleidsnota’s zijn:
Bestuur:
• Coalitieakkoord 2018-2022
• Stip op de Horizon, toekomstbestendig Renswoude Openbare orde en veiligheid:
• Algemene Plaatselijke Verordening (2016)
• Gezamenlijk Integraal Veiligheidsplan Heuvelrug (2019-2022)
• Drank- en horecaverordening Renswoude 2013 Economische promotie (toerisme):
• Verordening op de heffing en invordering toeristenbelasting Cultuur:
• Erfgoedverordening gemeente Renswoude (2018)
• Subsidieverordening gemeentelijke monumenten Renswoude (2018)
16
OntwikkelingenBestuur
De raad heeft op 16 april 2019 de bestuurlijke ‘Stip op de horizon’ vastgesteld waarin duidelijk richting wordt gegeven en kaders worden gesteld aan een toekomstbestendige organisatie. Er zijn grote stappen gezet om te komen tot een toekomstbestendige organisatie om hiermee invulling te geven aan de ambitie om een zelfstandige en nabije overheid te zijn. In de paragraaf
bedrijfsvoering geven we hieraan verdere duiding.
Ook voor politiek en bestuur heeft de keuze voor een zelfstandig Renswoude consequenties. Om een zelfstandige en nabije overheid te kunnen zijn investeren we in goede (ondersteuning van) lokale democratie, goed bestuur, openheid en betrouwbaarheid en last but not least in een goede ondersteuning door de griffie.
In het jaar 2021 zullen we het “oude” gemeentehuis restaureren en gedeeltelijk vernieuwen tot een duurzaam huis van de gemeente. In de tussentijd wordt de oude school de Borgwal gebruikt als tijdelijke huisvesting. In de corona-crisis zijn we in staat gebleken het goede te kunnen doen voor onze inwoners en ondernemers. Onze dienstverlening en de vitale processen konden we op peil houden. Ook het democratische proces met noodzakelijke beraadslaging en besluitvorming vond voortgang. We hebben in deze ingewikkelde tijd met elkaar de noodzakelijke nabijheid kunnen waarmaken. Daarnaast hebben we improvisatievermogen en flexibiliteit laten zien.
Veiligheid
Samen met de Heuvelrug gemeenten (Renswoude, Rhenen, Veenendaal, Utrechtse Heuvelrug en Wijk bij Duurstede), de politie en het OM is er een regionaal Integraal Veiligheidsplan opgesteld.
Dit is in alle deelnemende gemeenten vastgesteld. Criminaliteit houdt zich niet aan de
gemeentegrenzen en wij (als 1 overheid: gemeenten, politie en OM) dus ook niet. Gezamenlijk speerpunt is Ondermijning, hiervoor is ook een uitvoeringsplan opgesteld.
In het uitvoeringsplan zijn ook twee lokale speerpunten opgenomen: inzet op High Impact Crimes en verkeersveiligheid/overlast. Nieuw lokaal speerpunt voor de komende jaren is waarschijnlijk digitale veiligheid. Per 1 september 2020 sluit de gemeente Renswoude, in samenwerking met de Heuvelrug gemeenten, als partner aan bij Meld Misdaad Anoniem.
De verwachting is dat in 2021 de nieuwbouw van de brandweerkazerne wordt afgerond.
Economische zaken
In juli 2020 zijn de gronden voor de ontwikkeling van bedrijventerrein Groot Overeem II aangekocht.
Deze uitbreiding past binnen de regionale programmering die binnen de Regio Foodvalley is afgesproken. Ook het college van de provincie Utrecht staat positief tegenover deze ontwikkeling.
De provinciale staten nemen hierover uiteindelijk het besluit. De voorbereidingen zijn in volle gang en we hopen vanaf 2021 onze lokale ondernemers weer te kunnen bedienen met uitgifte van bedrijfskavels.
In 2020 zijn er 12 bedrijven bezocht voordat dit stil viel door Corona. Vanaf moment dat weer meer vrij werd gegeven zijn alle getroffen horecazaken in Renswoude bezocht. Het ligt in de bedoeling de bedrijfsbezoeken voort te zetten in 2021. Ook de werkwijze, iedere week twee bedrijven met als doel korte lijnen onderhouden met Renswoudse ondernemers. Daarnaast benutten wij de koppeling met het sociaal domein (mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt) en andere gemeentelijke zaken zoals ruimtelijke ordening.
Cultuur
Als uitvoering van het in 2018 gesloten Cultuurpact met de provincie Utrecht wordt onder andere dit jaar de Cultuurhistorische Waardenkaart vastgesteld. Deze kaart zal uiteindelijk als basis dienen voor de borging van cultuurhistorische waarden in onze ruimtelijke plannen.
Door middel van subsidies ondersteunen wij lokale culturele activiteiten, zoals de Kunstroute en exposities in de bibliotheek.
Recreatie en Toerisme
De toeristische sector is zwaar getroffen door de maatregelen na de uitbraak van het coronavirus.
Door de lockdown is het voorseizoen grotendeels verloren gegaan. Het Regionaal Bureau voor Toerisme Heuvelrug & Vallei heeft samen met ondernemers en andere toeristische partijen gewerkt aan een herstelplan voor de toeristische sector.
Dit is erop gericht om in de periode tot eind 2021
17
het zelfstandig verdienvermogen van de toeristische sector in de regio zo goed mogelijk te
herstellen. De volgende vier centrale thema’s staan centraal: veiligheid, zakelijk toerisme, toerisme
& vrije tijd, koop & geniet lokaal.
De promotiecommissie, die in 2019 een nauwe samenwerking is aangegaan met de
Ondernemersvereniging, gaat ook meedenken hoe invulling gegeven kan worden aan de twee thema’s ‘toerisme & vrije tijd’, ‘koop & geniet lokaal’.
In 2021 gaan we ook in overleg met de lokale recreatiebedrijven over de toeristenbelasting.
Voor Stichting Beheer Kasteel Renswoude wordt € 1,- per inwoner opgenomen in de begroting 2021. Hiermee wordt recht gedaan aan de betekenis van het kasteel voor de gemeente, de inwoners en toeristen.
Ondersteunende diensten Klantcommunicatie:
Eén van belangrijkste middelen hierin is social media en de gemeentelijke website. Ook willen wij zoveel mogelijke diensten online gaan aanbieden en ervoor zorgen dat de website voldoet aan de digitale toegankelijkheid voor iedereen. Hiervoor wordt/is een toegankelijkheidsverklaring
opgesteld. Deze moet één keer in de twee jaar (2020, 2022, 2024, etc.) opgesteld worden.
Dienstverlening:
De sterke verbinding met de inwoners is een kernkwaliteit van de gemeente Renswoude. De zichtbaarheid en de nabijheid van het gemeentehuis spelen hier een belangrijke rol in. De gemeente is in staat dienstverlening dicht bij de inwoners te organiseren. We denken mee in oplossingen en werken vanuit de bedoeling. We zijn benaderbaar en bereikbaar.
Wat gaan we doen in 2021:
In 2020 wordt een dienstverleningsvisie ontwikkeld. Deze implementeren we in 2021. Aangezien deze momenteel nog ontwikkeld wordt, is onderstaande lijst nog niet uitputtend.
- Burgers krijgen de mogelijkheid om eenvoudig afspraken in te plannen op een tijdstip waarop het hen uitkomt. Zij kunnen dit digitaal zelf doen, of kunnen telefonisch te woord gestaan worden door het klantcontactcentrum (KCC). Hierdoor worden burgers in één keer geholpen (i.p.v. dat ze teruggebeld moeten worden door bijvoorbeeld burgerzaken).
- Door zoveel mogelijk op afspraak te werken wordt een wachttijd voor de bezoeker voorkomen en kan de medewerker optimale kwaliteit leveren omdat vooraf bekend is waarom de bezoeker langskomt.
Informatiebeveiliging
De burger moet erop kunnen vertrouwen dat wij als gemeente Renswoude goed en veilig omgaan met hun persoonsgegevens. Wij richten ons daarom op goede informatiebeveiliging en privacy. We zijn al overgegaan van Big naar BIO (Baseline Informatiebeveiliging Overheid) om een veilige digitale overheid te kunnen realiseren. We maken gebruik van het systeem ISMS (Information Security Management System) en hebben hier zelf een licentie voor. In 2021 kijken we naar de mogelijkheid om samen met o.a. Gemeente Veenendaal een licentie te delen. Zij staan op het punt om ISMS aan te schaffen, met een breder pakket. In 2020 zijn we gestart met een test-
phishingmail, om bewustwording voor phishing te genereren. Dit gaan we vanaf 2021 structureel invoeren.
Wat willen we bereiken en wat gaan we doen om dat te bereiken?
Wat willen we bereiken Wat gaan we daarvoor doen Bestuur
We willen een betrouwbare en benaderbare
gemeente zijn. -Wij nemen besluiten zoveel mogelijk in de openbaarheid.
-Wij betrekken inwoners vroegtijdig bij het maken van beleidskeuzes en/of grote ontwikkelingen.
-Wij communiceren open en eerlijk.
Veiligheid
18
Het brandweerkorps moet zijn werk goed kunnen blijven doen en over voldoende faciliteiten beschikken.
Een nieuwe brandweerkazerne realiseren die voldoet aan de eisen van deze tijd, met oog voor de prominente plek in het dorpscentrum, die tevens recht doet aan de financiële
mogelijkheden.
Overlast door foutgeparkeerde voertuigen tot
een minimum beperken. Handhaving voortzetten.
Het toezicht op de drank- en horecawet versterken.
Voldoende inzet van BOA’s mogelijk maken.
Voorkomen dat bedrijven ontstaan waar criminele activiteiten plaatsvinden of met activiteiten die als dekmantel dienen voor criminele activiteiten.
De wet Bibob wordt toegepast bij vergunningaanvragen.
Aanpak ondermijning Opzetten integrale controles Overlast van loslopende honden en
hondenpoep verminderen. Samen met hondenbezitters oplossingen creëren en de handhaving intensiveren.
Terugdringen van de zogenaamde High Impact
Crimes (HIC). Uitbreiden en versterken van de
Buurtpreventiegroepen en de voorlichting.
Economische zaken
Ondernemers kunnen ondernemen in een
veilige en aantrekkelijke omgeving. Ondernemers zoveel mogelijk de ruimte bieden om te ondernemen, belemmeringen wegnemen en een gelijk speelveld faciliteren.
We blijven inzetten op een levendig Dorpshart. Blijven stimuleren van ondernemers om hun winkel te verplaatsen naar het Dorpshart.
Recreatie en toerisme
Het toerisme in Renswoude bevorderen. Inzetten van de gehele opbrengst
toeristenbelasting voor promotieactiviteiten.
Bundeling en versterking van bestaande activiteiten/initiatieven op het gebied van recreatie en toerisme.
Samen met de Ondernemersvereniging
Renswoude, de promotiecommissie Renswoude en de Oranjevereniging Renswoude
onderzoeken of activiteiten, budget en inzet gebundeld kunnen worden.
Bekendheid en gebruik wandelpaden
vergroten. Realisatie wandelknooppuntennetwerk
Cultuur
Bibliotheek Het verplaatsen van de bibliotheek, met al
haar activiteiten, zien wij als een belangrijke impuls voor het Dorpshart.
Bekendheid van cultuur en erfgoed vergroten en het bezoek van inwoners en toeristen stimuleren.
Uitvoering geven aan de afspraken gemaakt in het Cultuurpact gemeente en provincie.
Ondersteunende diensten
Behouden en verbeteren van de goede
dienstverlening en uitvoering van taken. a. Zorgen voor een toekomstbestendige gemeentelijke organisatie die in staat is haar regierol adequaat in te vullen.
b. Wij zetten onze dienstverlening vanuit de tijdelijke locatie, de voormalige Borgwal school, voort
c. Implementatie afsprakenmodule voor inwoners voor o.a. burgerzaken
d. Online aanbieden van meer gemeentelijke diensten.
Voldoen aan de Algemene Verordening
Gegevensbescherming (AVG). Actueel houden van het verwerkingenregister.
Overgaan op volledig digitaal werken. Optimaliseren zaaksysteem Djuma is.
19
Welke verbonden partijen schakelen wij in?Regio Foodvalley
De gemeenschappelijke regeling (GR) is in het verleden tot stand gebracht om de Foodvalley regio een Europese topregio te maken op het gebied van kennis, ontwikkeling en innovatie in de agro- foodsector door versterking van het vestigingsklimaat en de kwaliteit van de leefomgeving. De GR werkt daartoe samen met ondernemers en onderwijs/onderzoek. Regio Foodvalley concentreert zich op de terreinen economie, werkgelegenheid, ruimtelijke ontwikkeling, wonen en mobiliteit en faciliteert hiermee onderwijs en ondernemers om te kunnen innoveren.
Veiligheidsregio Utrecht (VRU)
De Veiligheidsregio Utrecht behartigt de belangen van de deelnemende gemeenten op het gebied van de brandweerzorg, de organisatie van de geneeskundige hulpverlening bij ongevallen
en rampen, de rampenbestrijding en crisisbeheersing (bevolkingszorg), het beheer van de gemeenschappelijke meldkamer, de zorg voor een adequate samenwerking met de politie Utrecht en de meldkamer ambulancezorg, een gecoördineerde en multidisciplinaire voorbereiding op de rampenbestrijding en crisisbeheersing.
De VRU is, als toekomstig gebruiker, nauw betrokken bij de plannen voor een nieuwe brandweerkazerne.
20
BeleidsindicatorenProgramma 1 – Dienstverlenend domein
Indicator Eenheid Renswoude
2017
Renswoude 2018
Renswoude 2019
Provincie Utrecht 2019
Grootte klasse
<25.000 inwoners 2019
Veiligheid
6. Verwijzingen Halt Aantal per 10.000 inwoners van 12- 17 jaar
106 86 105 97 100
8. Winkeldiefstallen Aantal per 1.000 inwoners
1,0 1,0 1,0 2,1 0,6
9. Gewelds- en seksuele misdrijven
Aantal per 1.000 inwoners
2,4 1,9 Geen data Geen data Geen data
10. Diefstallen uit woning Aantal per 1.000 inwoners
2,9 3,9 Geen data Geen data Geen data
11. Vernielingen en beschadigingen tegen de openbare orde
Aantal per 1.000 inwoners
4,3 Geen data Geen data 0,5 Geen data
Economie
14. Functiemenging1 % 62,5 61,3 61,7 57 48,7
16. Vestigingen (van bedrijven)
Aantal per 1.000 inwoners in de leeftijd van 15 t/m 74 jaar
183 195 199 169 159
1: De functiemenging index (FMI) weerspiegelt de verhouding tussen banen en woningen, en varieert tussen 0 (alleen wonen) en 100 (alleen werken). Bij een waarde van 50 zijn er evenveel woningen als banen.
21
Financieel overzichtBedragen x € 1.000
Toelichting financiële ontwikkelingen Lasten
Bestuur
Ten opzichte van 2020 dalen de lasten. Zoals ook in de kadernota aangeven is, wordt dit
veroorzaakt door het wegvallen van wachtgelden voor voormalige bestuurders. De geringe afname van de lasten in de jaren 2022 tot en met 2024 wordt veroorzaakt doordat de bijdrage in de regiodeal (€ 50.000) in vier afnemende termijnen (2020 tot en met 2024) wordt voldaan.
Daartegenover staat dat de bijdragen voor diverse projecten Foodvalley vanaf 2021 centraal op één post op dit programma (in plaats van verspreid, o.a. in programma 3) worden geraamd.
Burgerzaken
De lasten nemen enerzijds toe door een hogere doorbelasting van salarislasten. Ook worden hogere lasten verwacht als gevolg van het uitvoeren van de donorwet. Hier staat overigens een vergoeding (€ 1.800) uit de algemene uitkering tegenover.
Crisisbeheersing en brandweer
De kapitaallasten van de nieuw te bouwen brandweerkazerne drukken met ingang van 2021 op de begroting. Dit verklaart grotendeels de toename van de lasten op dit taakveld ten opzichte van het jaar 2020. Overigens waren deze lasten in de vorige meerjarenbegroting 2020-2023 ook al vanaf 2021 in de begroting opgenomen.
Daarnaast is sprake van een hogere bijdrage aan de veiligheidsregio Utrecht (VRU) van € 8.000 structureel.
Taakvelden Omschrijving Realisatie
2019 Raming 2020 Raming
2021 Raming 2022 Raming
2023 Raming 2024
0.1 Bestuur 852 1.015 930 924 919 913
0.2 Burgerzaken 162 162 171 171 171 171
1.1 Crisisbeheersing en brandweer 357 398 441 440 440 440
1.2 Openbare orde en veiligheid 37 51 64 64 64 64
3.1 Economische ontwikkeling 16 17 17 17 17 17
3.3 Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen 0 0 0 0 0 0
3.4 Economische promotie 0 62 50 45 45 45
5.3 Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie 24 25 31 31 14 15
5.4 Musea 16 0 0 0 0 0
5.5 Cultureel erfgoed 5 3 4 4 4 4
5.6 Media 68 72 74 74 74 74
1.537 1.805 1.780 1.769 1.748 1.741
0.1 Bestuur 33 32 32 32 32 32
0.2 Burgerzaken 108 107 107 107 107 107
1.1 Crisisbeheersing en brandweer 0 0 0 0 0 0
1.2 Openbare orde en veiligheid 0 0 0 0 0 0
3.1 Economische ontwikkeling 0 0 0 0 0 0
3.3 Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen 0 1 1 1 1 1
3.4 Economische promotie 48 43 47 47 47 47
5.3 Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie 0 0 0 0 0 0
5.4 Musea 0 0 0 0 0 0
5.5 Cultureel erfgoed 1 0 0 0 0 0
5.6 Media 0 0 0 0 0 0
191 183 188 188 188 188
-1.346 -1.621 -1.593 -1.581 -1.560 -1.554
Mutaties reserves
Toevoegingen aan reserves 6
Onttrekkingen aan reserves 18 92 13 9 6 0
12 92 13 9 6 0
Resultaat programma -1.334 -1.529 -1.580 -1.572 -1.554 -1.554
Saldo programma
Saldo mutaties reserves Lasten
Totaal Lasten Baten
Totaal Baten
22
Openbare orde en veiligheid
Met ingang van 2021 worden er, op basis van de werkelijke tijdsbesteding door de eigen ambtelijke organisatie, meer salarislasten toegerekend aan dit taakveld. Ook is er vanaf 2021 sprake van een structureel hogere bijdrage (€ 2.000, bijdrage wordt totaal € 4.575) aan het Veiligheidshuis.
Economische promotie
Met ingang van 2021 worden er, op basis van de werkelijke tijdsbesteding door de eigen ambtelijke organisatie, minder salarislasten toegerekend aan dit taakveld.
Cultuurpresentatie, -productie en –participatie
De toename van de lasten met ingang van 2021 wordt voornamelijk veroorzaakt door de toegekende bijdrage van € 1 per inwoner aan Kasteel Renswoude.
Baten
Economische promotie
De raming voor de opbrengst toeristenbelasting is op basis van de werkelijke opbrengst van 2019 bijgesteld.
Reservemutaties
De onttrekkingen betreffen het dekken van de incidentele bijdrage aan FoodValley in het kader van de regiodeal.
23
Programma 2 Sociaal domein
Wat zijn onze ambities?
In het Coalitieakkoord 2018-2022 hebben we als speerpunt benoemd: We komen op voor de zwakkeren in de samenleving. Dat is vervolgens uitgewerkt onder het programmapunt Sociaal Actief.
Sociaal Actief betekent in onze ogen betrokkenheid, geen betutteling. Iedereen verdient goede zorg. Als je gezondheid je in de steek laat, helpen we elkaar. We vinden het vanzelfsprekend dat familie, buren en vrijwilligers elkaar helpen. Ook kerken en vrijwilligersorganisaties dragen hun steentje bij.
• Wij zorgen dat professionele medewerkers klaar staan voor de ondersteuning die nodig is;
• Mensen die, tijdelijk of permanent, niet zelfstandig kunnen functioneren, krijgen ondersteuning. Het uitgangspunt bij hulpverlening moet daarbij zijn: één gezin, één aanspreekpunt. Het Dorpsteam speelt hierin een cruciale rol;
• We stimuleren een levendig verenigingsleven door een breed gedragen subsidiebeleid dat recht doet aan behoeften van onze inwoners en de wensen van de verenigingen;
• Wij kopen zorgdiensten scherp in, waarbij de zorgbehoefte leidend is; in principe binnen de daarvoor beschikbare zorgbudgetten.
Deze punten worden uitgevoerd in samenspraak met de bevolking, de klanten van het Sociaal Domein, alle betrokken partijen, vooral de vrijwilligers, ambtenaren en gemeenteraad.
Het programmapunt Sociaal Actief bevat een ambitie: Werken aan een integraal Sociaal Domein met een Renswouds gezicht. Integraal betekent dit dat alle beleidsvelden van het Sociaal Domein in hun onderlinge relatie worden bekeken. Voor Renswoude betekent dit dat de gemeente bereik- baar moet zijn voor al haar inwoners en het Sociaal Domein al haar cliënten moet kennen en voor hen toegankelijk moet zijn en een eigen actieve regie heeft.
Welke taakvelden vallen onder dit programma?
Taakveld Portefeuillehouder
Onderwijs: Wethouder Wijs
Onderwijshuisvesting
Onderwijsbeleid, leerlingzaken en leerplicht
Voorschoolse en Vroegschoolse Educatie (VVE) en Peuteropvang
Sport: Burgemeester
Sportbeleid en activering Sportaccommodaties
Sociaal Domein: Wethouder Wijs
Meedoen
• Inkomensregelingen
• Begeleide participatie
• Arbeidsparticipatie Voorkomen
• Samenkracht en Burgerparticipatie
• Dorpsteam
• Volksgezondheid Ondersteunen
• Maatwerkvoorziening Wmo 2015
• Maatwerkdienstverlening 18+
• Maatwerkdienstverlening 18-
• Geëscaleerde zorg 18+
• Geëscaleerde zorg 18-
24
De Belangrijkste kaderstellende beleidsnota’s zijn:
Onderwijs:
Onderwijs
• Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente Renswoude 2010
• Verordening leerlingenvervoer (2014)
• Nadere regels gemeentelijke compensatie voor eigen bijdrage in de kosten van kinderopvang
• Subsidieregeling Peuteropvang en VE-peuteropvang gemeente Renswoude 2020 Sociaal domein:
• Beleidsplan Sociaal Domein 2019-2022 Wmo
• Verordening maatschappelijke ondersteuning Renswoude 2015, 2019, gemeente Renswoude
• Beleidsregel meerkosten chronisch zieken en gehandicapten Welzijn
• Subsidieverordening 2001 Sociaal domein:
Meedoen:
• Re-integratieverordening Participatiewet Renswoude 2015
• Afstemmingsverordening Participatiewet IOAW en IOAZ 2015
• Verordening individuele inkomenstoeslag gemeente Renswoude 2015
• Regeling Sociale Werkvoorziening Zuid-Oost Utrecht
• Beleidsplan Schulddienstverlening en preventie 2018-2022
• Beleidsregels individuele inkomenstoeslag Participatiewet Renswoude 2015
• Beleidsregel Krediethypotheek PW 2016
• Beleidsregel Scholingsplicht
• Beleidsregel Taaleis 2016 Voorkomen:
• Beleidsplan sociaal domein (2019-2021)
• Algemene Subsidieverordening 2001 Ondersteunen:
• Beleidsplan sociaal domein (2019-2021)
• Verordening Wet maatschappelijke ondersteuning 2015, 2019 gemeente Renswoude
• Verordening Jeugdhulpgemeente Renswoude 2015
Aantallen 2020*
Leerlingenvervoer +/- 32
Jeugdhulp 130
Maatschappelijke opvang 0
Beschermd wonen 1
Huishoudelijke ondersteuning 59
Scootmobiel 21
Collectief vervoer 30
Rolstoelen 32
Bouwkundige aanpassingen 20
Overige hulpmiddelen 17
Begeleiding 30
Dagbesteding dagopvang en vervoer 28 Gevestigde statushouders 4 Uitkeringsgerechtigde Participatiewet Ingestroomd in 2019
Uitgestroomd in 2019
21 4 2
* op peildatum: 15 juli 2020, voor statushouder: 3 september 2020
25
OntwikkelingenOnderwijs
We investeren in de samenwerking en goede contacten met de (basis)scholen. De scholen zijn een belangrijke partner binnen het sociaal domein. Ze kunnen situaties en problemen bij kinderen en gezinnen signaleren en op deze manier een bijdrage leveren aan preventie oplossingen. Goede samenwerking en afstemming tussen de scholen en de gemeente zijn daarbij van belang.
Voor- en Vroegschoolse Educatie
Per 1 januari 2019 ontvangt de gemeente Renswoude vanuit het Rijk een budget voor
onderwijsachterstandenbeleid, dit budget is bedoeld voor Voor- en Vroegschoolse Educatie voor kinderen met een risico op een taalachterstand. Voor kinderen die taalachterstanden hebben, werken we samen met het onderwijs aan extra ondersteuning (project Verlengde schooldag).
Leerlingenvervoer
In samenwerking met de gemeenten Barneveld, Nijkerk en Scherpenzeel hebben we het
leerlingenvervoer per 1 augustus 2020 aanbesteed. Munckhof voert het vervoer uit en heeft daarbij voor één schooljaar toestemming om gebruik te maken van een onderaannemer. In 2021 leggen we een nieuwe verordening aan de gemeenteraad voor.
Basismobiliteit
Sinds 2017 ligt het beheer van het Wmo-vervoer en het OV-vangnet bij het beheerbureau dat onder de Gemeenschappelijke regeling Regio FoodValley valt. In 2020 worden besluiten voorbereid om dit onder te brengen bij
de gemeente Barneveld.
Sport
Begin 2020 heeft het college samen met de voetbal-, tennis- en sportvereniging een
intentieverklaring ondertekend om deel te nemen aan de Regeling Lokale Sportakkoorden. In 2020 werken we dit verder uit.
Sociaal Domein: Meedoen
Gaat over hoe de inwoners van Renswoude zelfstandig of met hulp meedoen aan de samenleving, onderverdeeld in arbeidsparticipatie, begeleide participatie en inkomensregelingen.
Doelstelling
Inwoners doen zelfstandig of met hulp mee aan de samenleving en de arbeidsmarkt. Inwoners zijn financieel gezond, hebben werk, gaan naar school, hebben een sociaal netwerk en zijn voldoende zelfredzaam.
Trends en ontwikkelingen: Meer mensen in de bijstand
De afgelopen jaren zien we dat het aantal uitkeringsgerechtigden stijgt. Dit is landelijk te zien. De stijging komt vooral door instroom van mensen met een niet Nederlandse- of westerse achtergrond en de nieuwe doelgroepen.
In 2021 zal het aantal uitkeringen naar verwachting verder stijgen. De vanwege de Coronavirus getroffen maatregelen (zoals de intelligente lockdown) zullen een negatieve impact hebben op de economie en de werkgelegenheid.
Daarnaast verwachten we een stijging van de reguliere bijstandsuitkeringen van mensen die niet voldoen aan het urencriterium van de Tozo-regeling en mensen die tijdelijk werk hadden en geen of onvoldoende WW-rechten hebben opgebouwd. Deze groep kan bijstand aanvragen als zij geen andere bestaansmiddelen hebben om op terug te vallen. Voor veel werklozen zal gelden dat zij eerst een beroep doen op de WW waardoor het effect op de bijstand pas later zichtbaar is.
Hoe sterk het bestand zich zal ontwikkelen is onduidelijk. Het CPB en onderzoeksbureaus kennen verschillende scenario’s.
26
IW4
De transitie die de gemeenten voor ogen hebben legt meer nadruk op het aanpassen van de organisatie aan de krimpende sociale werkvoorziening en kostenreductie. De maatregelen van IW4 hebben een sterker accent op nieuwe dienstverlening en omzetvergroting. IW4 verwacht door de nieuwe dienstverlening bij trajecten, job-coaching en diagnose & advies meer omzet te realiseren in de volgende orde van grootte: € 50.000 in 2021 oplopend tot € 150.000 in 2023. IW4 denkt de extra omzet vooral bij het UWV en bij werkgevers te gaan realiseren en niet of slechts beperkt bij gemeenten.
Voor de nieuwe dienstverlening zet IW4 op dit moment het personeel in dat veelal in tijdelijke dienst is. Wanneer de extra omzetten in de praktijk niet worden gerealiseerd, kan er afscheid worden genomen van personeelsleden wanneer tijdelijke arbeidsovereenkomsten aflopen. Het risico is volgens IW4 daarmee te overzien.
Overigens blijft IW4 met de door haar voorgestelde maatregelen binnen de gestelde financiële kaders. Dit is gebaseerd op de maatregelen exclusief de maatregelen rondom huisvesting. Indien de maatregelen rondom huisvesting ook gerealiseerd kunnen worden, zal het operationeel resultaat nog verder kunnen verbeteren. Opgemerkt moet worden dat deze berekeningen zijn gemaakt voor de uitbraak van de coronacrisis. Wat deze crisis betekent voor de financiële situatie van IW4 is nog niet bekend.
Experimenten met basisinkomen
Een aantal gemeenten experimenteert met een basisinkomen. Zij gaan daarbij ook anders om met de verplichtingen van de Participatiewet. Deze experimenten zijn gestart op 1 januari 2018 en na 3 jaar komen de eerste resultaten. We volgen deze ontwikkelingen.
Nieuwe Wet inburgering
In 2021 treedt de Nieuwe Wet inburgering in werking. Het inburgeringsbeleid gaat drastisch op de schop. Het doel is dat nieuwkomers meteen aan het werk gaan en ondertussen de taal leren.
Gemeenten gaan voor alle inburgeraars een individueel inburgeringsplan maken. Ook wordt het leenstelsel afgeschaft waarmee nieuwkomers nu nog hun inburgeringscursus inkopen en wordt er een link gelegd met de uitvoering van de P-wet.
Reguliere taken
Uitvoeren van de inkomensvoorzieningen, uitkeringen en loonkostensubsidies.
Dit doen we op grond van de Participatiewet, Besluit bijstandsverlening zelfstandigen, Bijzondere bijstand, schulddienstverlening. Deze dienstverlening is ondergebracht bij de gemeente
Veenendaal.
Bevorderen participatie
Niet iedereen doet nog mee aan de samenleving. Samen met partners zoeken we naar oplossingen om inwoners mee te laten doen. We helpen onze inwoners om aan het werk te komen en te blijven. Ook faciliteren we in de welzijnssfeer, zoals dagactiviteiten en ontmoetingsactiviteiten dichtbij huis in buurt of wijk of kerk, om eenzaamheid te doorbreken.
Sociaal Domein: Voorkomen
Gaat over preventieve oplossingen voor inwoners die dat nodig hebben en is onderverdeeld in Samenkracht & Burgerparticipatie, Dorpsteam en Volksgezondheid.
Doelstelling
Voldoende preventieve oplossingen waar inwoners die dat nodig hebben terecht kunnen. Het gaat om lokale oplossingen, formeel en informeel. Vrijwilligers en mantelzorgers worden ondersteund, bewonersinitiatieven gestimuleerd.
Trends en ontwikkelingen:
Vergrijzing zorgt voor toenemende druk in de zorg
Als gevolg van de toenemende vergrijzing neemt de druk toe op de eerstelijnszorg en de
poliklinische zorg. Dit betekent ook een toename van het beroep op de gemeentelijke oplossingen en op het sociaal netwerk.
