Den Haag vaccineert
Voor jezelf voor elkaar
Kom maar op met die prik! (p.7)
Tieners aan het woord
Nummer 2
4
Het Rijksvaccinatie- programma blijft vernieuwen
De 22-wekenprik wordt op het Centrum Jeugd en
Gezin gegeven Het rijksvaccinatieprogramma start al tijdens de zwangerschap. Met de 22-weken- prik beschermen moeders h
un baby tegen kinkhoest. Dit is voor baby’s een zeer ernstige ziekte.
De prik is beschikbaar v anaf 22 weken zwangerschap. Je maakt hiervoor een afspraak op het CJG bij jou in de buurt.
DKT
22 weken zwanger
Voor jezelf voor elkaar DKT
1
Het rij ksvaccinatie-programma is GRATIS CJG
210355_OCW_CJG_vaccinatiekaartjes-2021_v2.indd 1 210355_OCW_CJG_vaccinatiekaartjes-2021_v2.indd 1
30-08-2021 08:52 30-08-2021 08:52 De jeugdar
ts of jeugd verpleeg- kundige ad
viseer t je over het beste vaccinatieschem
a voor jou w kind.
Jouw kind star t met 2 m
aanden met het r
ijksvacc inatieprogr
amma.
We geven de v accinaties op de l
eeftijd dat ze de beste bescherming ge
ven.
DKTP-Hib -HepB
Leefti 2 maandenjd
DKTP-Hib -HepB
1
Voor jezelf voor elkaar
Het rij ksvaccina programma istie- GRATIS
210355_OCW _CJG_va
ccinatiekaartjes- 2021_v2.indd 3 210355_OCW
_CJG_va ccinatiekaartjes-
2021_v2.indd 3
DKTP-Hib -HepB
Leefti 2 maandenjd
In 2022 v erander
t het r ijksvacc
inatie- progr
amm a. Dan kr
ijgen all e kinderen een uitnodiging v
oor v accinatie tegen ah
umaan papillom
avirus (H PV). Meestal ruim
t het lichaam di
t virus zelf op.
Maar als di t niet gebeur
t, kan het op la tere l
eefti jd kank
er veroorzak
en. Met het v accin is een kind extr
a beschermd tegen H
PV. Tussen de eerste en de tweede pr
ik zi t een h
alf jaar . We ge
ven de v accinaties op de l
eefti jd dat ze de beste bescherming ge
ven.
HPV
Leefti 9/10 jaarjd
Voor jezelf
HPV
1
HPV
2
Het rij ksvaccina
tie- programma is GRATIS
V jaar
210355_OCW_CJG _vacci
natie kaartjes-
2021_v2.indd 210355_OCW_CJG
_vacci natie
kaartjes- 2021_v2.indd Het rijksvaccinatieprogramma start al Het rijksvaccinatieprogramma start al
De jeugdar ts of jeugd
verpleeg- kundige ad
viseer t je over het beste vaccinatieschem
a voor jou w kind.
Jouw kind star t met 2 m
aanden met het r
ijksvacc inatieprogr
amma.
het r ijksvacc
inatieprogr amma.
We geven de v accinaties op de l
eeftijd dat ze de beste bescherming ge
ven.
DKTP-Hib -HepB
In 2022 v erander
t het r ijksvacc
inatie- progr
amm a. Dan kr
ijgen all e kinderen een uitnodiging v
oor v accinatie tegen ah
umaan papillom
avirus (H PV). Meestal ruim
t het lichaam di
t virus zelf op.
Maar als di t niet gebeur
t, kan het op la tere l
eefti jd kank
er veroorzak
en. Met het v accin is een kind extr
a beschermd tegen H
PV. Tussen de eerste en de
12
De vaccinaties per leeftijd
22
Ouderschap in de inter nationale stad Den Haag
20
Coronavaccinaties:
de kracht van vaccineren
jaargang 2
Magazine 2021 #2 Den Haag vaccineert 2
Inhoud
Rij ksvaccinatieprogramma draagt bij aan gezond leven voor iedereen 3 Het Rij ksvaccinatie programma blij ft vernieuwen 4
Kom maar op met die prik! 7
Het ABC van de DKTP en andere vaccinaties 10
De vaccinaties per leeftij d 12
Vaccinaties voor jongeren 14
Tips voor een goed gesprek 15
Je afspraak bij het CJG 16
Coronavaccinaties: de kracht van vaccineren 20
Ouderschap in de inter nationale stad Den Haag 22
Oorzaak en gevolg 24
Op een vaccin mag je vertrouwen 26
Spaar ze allemaal 27
We vinden het belangrij k dat kinderen veilig en ge- zond kunnen opgroeien in Den Haag. Het vaccinatie- programma draagt hieraan bij . Als er meer mensen gevaccineerd zij n beschermen we de mensen, vaak jonge kinderen, die nog niet gevaccineerd kunnen worden. In dit tij dschrift delen ouders en kinderen hun ervaringen & tips rondom het vaccineren.
Zo heb je alle informatie die nodig is om een goede keuze te maken over het vaccineren.
10
Het ABC van de DKTP en andere vaccinaties
14
Vaccinaties voor jongeren
15
Tips voor een goed gesprek
26
Op een vaccin mag je vertrouwen
Voor jezelf
voor elkaar
Rijksvaccinatieprogramma draagt bij aan gezond leven voor iedereen
Een jaar geleden organiseerden we voor het eerst de Haagse vaccinatieweek. Dat was niet voor niks.
De vaccinatiegraad is in de grote steden, zoals Den Haag, te laag. Dat gaat mij aan het hart. In een stad als de onze waar we dicht op elkaar wonen, is een goede bescherming tegen infectieziekten belangrij k. Dat hebben we ook bij corona gezien.
Het blij ft dus nodig om hier aandacht voor te vra- gen, vandaar deze tweede Haagse vaccinatieweek.
Het is belangrij k dat kinderen veilig en gezond op- groeien en dat iedereen de zorg krij gt die nodig is.
Dat begint bij de geboorte en gaat een leven lang door. Alle Haagse ouders krij gen regelmatig een uitnodiging voor een gezondheidscheck van hun kind op een van de locaties van het Centrum Jeugd
& Gezin. Daarbij komt ook het Rij ksvaccinatie- programma aan bod waaraan ieder kind in de leeftij d van 0-18 jaar kan deelnemen. De vaccina- ties uit dit programma dragen bij aan een gezond leven voor iedereen.
In Den Haag doen we er alles aan om de vaccinatie- graad zo hoog mogelij k te krij gen. Het is belangrij k dat ouders en jongeren goede, betrouwbare en passende informatie krij gen over het vaccinatie- programma. En dat we belemmeringen voor het vaccineren wegnemen. Dat kunnen we niet alleen.
Daar hebben we naast de ouders en jongeren iedereen bij nodig die betrokken is bij de zorg voor de jeugd. Van verloskundigen en huisartsen tot religieuze leiders, welzij nswerkers en sportcoaches.
We zien dat dit zij n vruchten afwerpt, maar we zij n er nog niet.
Als wethouder zet ik alles op alles voor een hogere vaccinatiegraad. Zo voer ik bij voorbeeld gesprekken met vertegenwoordigers van geloofs- gemeenschappen in de stad. Zij zij n een belang- rij ke partner in ons streven de vaccinatiebereid- heid te verhogen. Zij staan immers midden in het wij kleven en genieten een groot vertrouwen onder de wij kbewoners. Ik heb dit jaar ook meerdere malen een kij kje genomen op de test- en prik- locaties voor het coronavaccin. Eenmaal aan de beurt heb ik mij uiteraard ook laten vaccineren.
Terug naar het Rij ksvaccinatieprogramma.
De infectie ziekten waarvoor we vaccineren komen weinig voor, maar zij n niet uitgeroeid.
Voor kinderen die nog niet gevaccineerd kunnen worden, blij ven deze ziekten gevaarlij k. Ben jij of is jouw kind toe aan een vaccinatie? Dan adviseer ik je om deze ook te halen. Met deze vaccinaties bescherm je jezelf en jouw omgeving.
Heb je vragen over het Rij ksvaccinatieprogramma?
Leg die dan voor aan de jeugdarts of jeugd- verpleegkundige. Praat je liever met de huisarts?
Ook dat kan. Dit magazine ter gelegenheid van de tweede Haagse Vaccinatieweek helpt je daarbij . Kavita Parbhudayal is wethouder
Zorg, Jeugd en Volks gezondheid in Den Haag
Magazine 2021 #2 Den Haag vaccineert 4
Als je ziek bent krijg je van de dokter soms medicijnen om je beter te maken. Een vaccin werkt net andersom: je krijgt een prik wanneer je gezond bent om je te beschermen tegen een ernstige ziekte waar je later mee in aanraking kan komen. Je lijf leert de ziekte al kennen en maakt antistoffen aan om je te beschermen. Zo heeft de ziekte geen, of in ieder geval veel minder, kans.
Bij na alle kinderen in Nederland worden ge- vaccineerd tegen ziektes zoals mazelen, bof en rodehond. Grote uitbraken en epidemieën k omen daardoor in ons land bij na niet meer voor. Misschien heeft je moeder de bof nog gehad, of ken je iemand die de mazelen heeft gehad, maar de meesten van ons kunnen zich niet veel voorstellen bij wat deze ziektes zo gevaarlij k maakt.
Het Rijksvaccinatie programma
blijft vernieuwen
Ervaring sinds 1815, programma sinds 1957
We hebben al meer dan tweehonderd jaar ervaring met vaccins. Het eerste vaccin was er al in 1815! Dat was tegen de pokken. In het midden van de twintigste eeuw ontstond het plan om alle kinderen volgens een vast schema te beschermen. In 1957 begon het landelij ke Rij ksvaccinatieprogramma met de inenting van alle kinderen tegen polio, ook bekend als kinder- verlamming. De huisarts of Kruisvereniging gaf de prik. Vaccins kenden we dus al, maar het nieuwe van het Rij ksvaccinatieprogramma was dat het gratis was (en nog steeds is) en dat het overal in Nederland op dezelfde manier gedaan wordt. Het programma beschermt kinderen nu tegen 12 besmettelij ke ernstige ziektes.
Polio komt hier bij voorbeeld al bij na 30 jaar niet meer voor: de laatste patiënt in Nederland was in 1993. Toch blij ven we tegen deze ziekte vaccineren: in andere landen kun je nog besmet worden met polio. En ook als een vaccin op de markt is blij ft de producent onderzoek doen naar de veiligheid van het medicij n.
Blijvende controle
Omdat vaccinaties gebruikt worden bij gezonde mensen is het nog belangrij ker dat ze veilig zij n.
De fabrikanten bepalen ook niet zelf of hun vaccin onderdeel wordt van het Rij ksvaccinatie- programma. Die taak ligt bij de Nederlandse overheid, die krij gt hiervoor advies van de Gezondheidsraad. Zolang een vaccin in gebruik is gaat het onderzoek naar de eff ectiviteit en bij werkingen altij d door. Zodat Nederland goed beschermd en gezond blij ft.
In Nederland kunnen ouders via het Rij ks- vaccinatieprogramma (RVP) hun kind gratis la- ten vaccineren tegen 12 ernstige infectieziekten.
Door kinderen te vaccineren komt kindersterfte in Nederland minder vaak voor. Ruim 90% van de ouders in Nederland kiest voor vaccineren.
Vaccineren gebeurt in alle landen van de wereld.
In Nederland is het RIVM verantwoordelij k voor het programma. Op Europees niveau waakt het EMA (Europees Geneesmiddelen Agentschap) over de veiligheid, en wereldwij d is dat de taak van de WHO (Wereldgezondheidsorganisatie).
Waarom vaccineren we gezonde kinderen?
Er zij n twee voordelen aan vaccineren. Infectie- ziekten ontstaan door bacteriën en virussen die ons lij f binnendringen.
De vaccinaties helpen ten eerste het afweer- systeem van je kind om de ziektes te herkennen en stoppen. Ons lichaam bouwt door vaccine- ren een bescherming op, een afweersysteem dat vecht tegen die indringers. Je afweer ont- houdt welke virussen en bacteriën al ‘op bezoek’
zij n geweest en zal de volgende keer snel en beter reageren. Voor baby’s en jonge kinderen zij n alle bacteriën en virussen nog nieuw. Hun afweersysteem heeft dus nog veel te leren.
Ten tweede is vaccineren ook iets dat je doet voor anderen: als jij een ziekte niet kunt krij gen, kun je anderen er ook niet mee besmetten. Ook pasgeboren baby’s en kinderen die door een zwakke gezondheid (tij delij k) niet gevaccineerd kunnen worden, zij n dan beschermd. Zij heb- ben minder kans om ziek te worden doordat een grote groep om hen heen beschermd is:
dat noemen we groepsimmuniteit.
Je krij gt een prik wanneer je gezond bent om je te beschermen.
‘Al meer dan tweehonderd jaar ervaring met vaccins’
Magazine 2021 #2 Den Haag vaccineert 6 Contra-indicatie en groepsbescherming In principe kan ieder kind de vaccinaties krij gen uit het Rij ksvaccinatieprogramma. Bij sommige kinderen zij n er contra-indicaties. Dat betekent dat bij hen het vaccin niet goed genoeg zal wer- ken of te veel bij werkingen zou kunnen geven.
Dit komt weinig voor, maar er wordt wel altij d zorgvuldig onderzocht. In de praktij k zij n dit vaak kinderen die een minder goede afweer hebben vanwege een behandeling tegen kanker.
De vaccinatie kan dan uitgesteld worden en in een heel enkel geval wordt besloten het kind helemaal niet te vaccineren. Voor deze kwetsbare kinderen die zichzelf niet kunnen laten bescher- men, is het belangrij k dat andere kinderen wel gevaccineerd zij n. De gevaccineerde kinderen kunnen de ziekte dan niet krij gen en daardoor ook niet het niet-gevaccineerde kind besmetten.
Dit heet groepsbescherming. Vaccineren doe je dus niet alleen voor jezelf, maar ook voor kinde- ren die sowieso al kwetsbaarder zij n.
Veranderingen
Het Rij ksvaccinatieprogramma staat niet stil. Het blij ft zich jaar na jaar ontwikkelen op basis van wat we leren. Soms komen er nieuwe vaccina- ties bij , zoals de prik tegen HPV in 2010. Soms komt er een extra afspraak voor een prik, zoals bij de meningokokkenprik die sinds 2019 niet alleen bij 14 maanden, maar ook aan 14-jarigen gegeven wordt. En soms wordt de geadviseerde leeftij d aangepast, zoals bij de HPV die nu aan
12- jarige meisjes wordt gegeven. Vanaf 2022 wordt dit aangepast en krij gen meisjes én jon- gens de uitnodiging voor de HPV-prik in het jaar dat zij 10 worden. Een andere grote verandering is de 22-wekenprik tegen kinkhoest voor zwan- gere vrouwen. ‘22-weken’ omdat aanstaande moeders deze prik rond 22 weken zwangerschap krij gen. Tot een aantal jaar geleden kregen baby’s hun eerste prik met 8 weken. De longen van een pasgeborene zij n tegen kinkhoest nog niet op- gewassen. In de eerste acht weken waren baby’s dus niet beschermd. Doordat zwangere vrouwen nu gevaccineerd worden, is hun baby vanaf de geboorte beschermd tegen kinkhoest en hoeven de meeste kinderen pas bij 3 maanden hun eerste prikken te krij gen.
Kom maar op met die prik!
Tieners aan het woord
Nico (12 jaar) gaat komend schooljaar naar de middel- bare school. In groep 8 deed hij zij n spreekbeurt over vaccineren.
‘We deden best vaak spreekbeurten bij ons op school.
Dit keer moest het gaan over een actueel onderwerp.
Nu zitten we met corona en daartegen kun je gevac- cineerd worden. Dus ik koos als onderwerp vaccineren.
Bij het CJG heb ik informatie gevraagd en ik heb ook veel fi lmpjes gekeken. Die fi lmpjes, daar had ik heel veel aan. Ik leerde zo over de ontwikkeling van vaccins, dat daarvoor bacteriën en virussen gekweekt worden.
Virussen hebben een gastheer nodig: een menselij ke of dierlij ke cel. Het vaccinatieschema op de site van het RIVM heb ik ook gebruikt. Ik heb vier voorbeelden van ziektes besproken en wat vaccinatie dan doet. Mij n spreekbeurt ging over vaccineren in het algemeen, en een gedeelte ging over corona. Ik vertelde bij voorbeeld dat er verschillende vaccins zij n, en dat je bij Janssen 1 prik krij gt en bij de andere vaccins twee prikken.’
Wat is het raarste dat je geleerd hebt over de virussen en vaccineren?
‘Ik vond dingen niet heel raar, maar ik wist niet dat je een bepaald vaccin vaker moet krij gen om beschermd te zij n. Bij voorbeeld dat jonge kinderen de DKTP vier keer krij gen.
Oja, wel interessant: de bof en de mazelen worden gekweekt in kippeneieren*.’
Heb je een tip voor andere kinderen die een spreek- beurt gaan doen of die binnenkort een prik krijgen en daar iets over willen weten?
‘Voor je spreekbeurt en je prik kun je op internet veel goede informatie vinden bij het CJG en RIVM. Als je een medisch onderwerp doet in de klas is het wel belang- rij k om alle termen goed uit te leggen en niet teveel boekentaal te gebruiken.’
Pijn is nooit fi jn, dus lachend naar je vaccinatieafspraak is misschien wat veel
gevraagd. Maar: hoe ouder je bent, hoe drukker je je erover kunt maken, maar ook hoe beter je jezelf kunt voorbereiden! Waar zijn die prikken voor? Is bang zijn voor de prik normaal? Drie tieners vertellen wat zij weten over vaccineren en delen tips uit de praktijk voor ouders en kinderen.
Naam: Nico Leeftij d: 12 jaar
Wil later worden: Misschien rechercheur
Houdt van: gamen, Duinrell, leuke dingen doen met vrienden Favo vaccinatiefeitje: ‘De bof en de mazelen worden gekweekt in kippeneieren’*
Magazine 2021 #2 Den Haag vaccineert 8 Herinner je je nog iets van je negenjaarsprik?
‘Ik was heel bang voor prikken. Niet voor wat er in zit, maar voor de pij n. Het ging met twee naalden tegelij k, dat weet ik nog. Ik was van tevoren dus best gestrest, maar het viel mee.
Ik vond voor mij n spreekbeurt prikken dus al niet eng meer, maar ik snap nu door de spreekbeurt ook wat er in een vaccin zit, en wat er in je arm wordt gespoten. En waarom ze dat doen.’
*Aanvulling van de redactie: Virussen vermeerderen zich op een voedingsbodem van levende cellen die kunnen worden doorgekweekt zonder gebruik van nieuwe donoren. Voor bof en mazelen betreft dat een celkweek van een kippenembryo. Er worden dus geen bebroede eieren gebruikt. (Bron: https://rij ksvaccinatieprogramma.nl/
vaccinaties/wat-zit-er-in)
Eva (13 jaar) is gevaccineerd volgens het RVP. Daar- naast heeft ze een jaar geleden extra vaccinaties gekregen tegen hepatitis A en B en een extra vaccinatie tegen meningokokken ACWY. Haar moeder is jeugdarts bij het CJG Den Haag. In de komende maanden krij gt Eva haar HPV-vaccinaties.
Ze vindt de vaccinaties altij d spannend, maar heeft intussen een paar goeie tips en tricks. Eva zit in de tweede klas van het VMBO. Het lij kt haar leuk om later iets te doen met de combinatie dansen en kleine kinderen.
‘Als ik met vrienden ben praten we niet over vaccineren. Met mij n ouders wel. Mij n moeder weet veel van de prikken. Dat maakt het minder spannend. De negenjaarsprik, die deed wel pij n.
Dat weet ik nog. Daarna heb ik nog reisvaccinaties gekregen, toen was ik elf. Toen vond ik het ook spannend, maar al wat minder erg.’
Heb je een tip voor andere kinderen die binnen- kort een prik krijgen? Wat kunnen die doen om zich voor te bereiden en wat hielp jou tijdens de afspraak voor de vaccinatie?
‘Mij n tip voordat je de afspraak hebt: vertel je ouders dat je het spannend vindt, praat er samen over en stop een knuff el in je tas als je naar de afspraak gaat.
Er zij n twee dingen die bij mij heel erg hielpen tij dens de prik: Ten eerste: als je wilt kun je op schoot bij een van je ouders. En ten tweede:
een knuff el vasthouden, dat maakt je rustig.’
Tom is 11 jaar. Hij gaat naar de tweede klas van het vwo.
Wat weet jij over vaccins en vaccineren?
‘Ik weet dat vaccins er zij n om je te beschermen tegen ziektes. Anders kun je heel ziek worden of zelfs doodgaan. Als je je prikken haalt ben je beter beschermd.’
Praat je wel eens met vrienden over vaccineren, bijvoorbeeld voordat je een afspraak hebt voor een prik?
‘We zij n een jaar geleden verhuisd, er wonen nu twee vrienden in de buurt, en ik zie nog vrienden van de basisschool. Over vaccineren praten we niet. Ik heb het er met de negenjaarsprik wel met mij n beste vriend over gehad. Die ging toen mee en daarna gingen we spelen, weet ik nog. In de klas waren er ook af en toe kinderen die het erover hadden. Maar alleen dat ze gingen, verder eigenlij k niet. Het is niet echt een onderwerp. Met mij n moeder praat ik er wel over. Zij gaat ook mee naar de afspraken en weet er veel van.’
Naam: Eva Leeftij d: 13 jaar
Wil later worden: Peuterdansjuf
Houdt van: Dansen, vooral street jazz, zingen, en naar het zwembad gaan
Favo vaccinatiefeitje: ‘Een knuff el helpt tegen de spanning.’
Kun jij je je laatste prik nog herinneren?
‘Dat was denk ik de negenjaarsprik. Er waren ook andere kinderen die de prik gingen halen. Ik hoorde het meisje voor me heel hard schreeu- wen. Dat was echt niet leuk. Ik weet nog wel dat het een paar seconden een beetje pij n doet en daarna is het voorbij . Ik heb volgens mij gewoon in de hand van mij n moeder geknepen en toen was het klaar.’
Heb je een tip voor ouders over hoe ze hun kind kunnen helpen als die vaccineren span- nend vinden?
‘Mij n tip als je kind niet wil: als ouder kun je dan zeggen dat ze tij dens de prik even afl eiding zoeken. Ouders kunnen hun kind ook even met iets afl eiden tij dens de prik. En gewoon uitleggen: het doet maar heel even pij n en dat is altij d beter dan dat je een heel erge ziekte kunt krij gen.’
Naam: Tom Leeftij d: 11 jaar
Wil later worden: ‘Liefst iets met mij n hoofd, maar heb er nog niet veel over nagedacht.’
Houdt van: gamen, lezen, zwemmen en fi etsen. Op school is sport zij n lievelingsvak
Favo vaccinatiefeitje: ‘Liever een beetje pij n van een prik, dan een heel erge ziekte.’
De negenjaarsprik
EEN MOEDER VERTELT
‘Mij n enige vaccinatieherinnering als kind is een grote zaal in het centrum van het dorp met een paar lange rij en kinderen met bleke neusjes. Toen één meisje voorin de rij begon te huilen was de boot aan. Ik kreeg het moeilij k. En de kinderen om mij heen ook! Ik weet ook nog dat de prik zelf achteraf ontzettend meeviel.
Gelukkig was de afspraak van mij n dochter vanwege de coronamaatregelen niet op een grote priklocatie. We hadden haar goed voorbereid. Dat het een bescherming is tegen 6 ernstige ziektes maakte diepe indruk. Ze wist wat er ging gebeu- ren en dat ze tegelij k in beide armen geprikt zou worden. Dat ze de prik zou voelen en later misschien wat last zou hebben van haar armen.
En dat ze best even mocht huilen, maar dat de mensen van het CJG heel veel ervaring hebben, en het dus heel snel zou gaan.
De ochtend van de afspraak hoorden we een hit op de radio, The Business van Tiësto, die we samen meezongen. We spraken af dat dát ons liedje voor die middag zou zij n. ‘Let’s get down to business’, oftewel: we gaan ervoor! Bij de afspraak moest ze toch een beetje huilen. Daarom nam ik haar op schoot. Toen begon ik zachtjes te zingen: ‘Let’s get down, let’s get down to business.’ Dat hielp. Ze schoot uit de stress. En tot mij n grote verbazing zongen de twee jeugdverpleegkundigen mee! Zo bij zonder en leuk! Het prikken was bij na pij nloos en zo gepiept. Daarna heb ik haar naar tennisles gebracht en gezegd de armen lekker te bewegen.
Ze heeft, daardoor denk ik, helemaal geen stij ve of pij nlij ke armen gehad. Nu is ze een ware
vaccinatie- ambassadeur, hahaha.’
Magazine 2021 #2 Den Haag vaccineert 10
Omdat we kinderen vaccineren komen ziekten zoals mazelen, rode- hond en de bof in ons land bijna niet meer voor. Misschien heeft je moeder de bof nog gehad, of ken je iemand die de mazelen moest doormaken, maar de meesten van ons kunnen zich niet veel voor- stellen bij wat deze ziektes zo gevaarlijk maakt. Daarom: alle vaccinaties en ziekten op een rij.
Bof
Typisch voor de bof is een dikke wang: het bofvirus geeft een ontsteking van de speekselklier bij het oor. Besmet- ting gaat via hoesten en niezen. Heel soms worden mensen heel ziek en krij gen hersenontsteking. Vroeger kregen elk jaar een paar honderd kinderen en volwas- senen hersenontsteking door het bofvirus. Daarom is in 1987 de vaccinatie ingevoerd. Nu komt de bof niet meer veel voor. Na een inenting heb je nog een kleine kans om bof te krij gen, maar de kans op ernstige gevolgen is door de vaccinatie klein.
Difterie
Difterie (vroeger ook wel kroep genoemd) wordt veroor- zaakt door een gifstof van de difteriebacterie. Je kunt difterie krij gen via hoesten of niezen door een besmet persoon, of via besmette wonden. Als de difterie bacterie in de keel zit, kun je heel benauwd worden. Komt de gifstof verder in je lichaam, dan kan dat gevaarlij k zij n voor je hart en het zenuwstelsel. Gelukkig komt de ziekte in Nederland bij na niet meer voor, maar soms lopen mensen op reis nog wel difterie op. Voordat we gingen vaccineren tegen difterie was het een belangrij ke doodsoorzaak bij kinderen. In Nederland is sinds 1994 geen sterfgeval meer gemeld.
Hepatitis B
Besmetting met het hepatitis B-virus kan van moeder op kind bij de geboorte of door contact met besmet bloed. Vaak merkt een kind niet veel van een hepatitis B- infectie, maar het virus veroorzaakt soms een ontsteking van de lever die jarenlang onopgemerkt kan doorgaan.
Dat kan leiden tot grote leverschade of leverkanker.
Het risico op hepatitis B is in Nederland gelukkig klein.
Hib-ziekten
Hib is een afk orting voor Haemophilus infl uenzae type b.
De bacterie komt veel voor en doet meestal geen kwaad.
Een ernstige infectie met Hib kan leiden tot hersenvlies- ontsteking, bloedvergiftiging of longontsteking. In 1993 is begonnen met de Hib-vaccinaties. Daarvoor kregen ieder jaar zo’n 700 jonge kinderen een ernstige Hib- infectie. Nu gaat het nog om tientallen ernstige gevallen, vooral ongevaccineerde kinderen.
HPV
HPV staat voor Humaan Papillomavirus. HPV kun je oplopen door huid-op-huidcontact in de schaamstreek en door seksueel contact. Meestal merk je niets van een besmetting met HPV. Je lij f ruimt het virus dan zelf op.
Soms kan er kanker door ontstaan. Ieder jaar krij gen zo’n 900 vrouwen en 500 mannen kanker door het virus. Het HPV-vaccin beschermd het best als het gegeven wordt ruim voordat iemand seksueel actief wordt. Daarom is gekozen om het vaccin vanaf 2021 bij 9 jaar te geven. Het vaccin beschermt niet volledig, maar maakt de kans op HPV-kanker wel veel kleiner.
Kinkhoest
De kinkhoestbacterie veroorzaakt heftige hoestbuien die maanden kunnen duren. Baby’s kunnen er zo moe en benauwd worden dat ze stoppen met ademen. Voor de invoering van de vaccinatie tegen kinkhoest stierven jaarlij ks ongeveer 200 kinderen. Nu is dit nog 1 kind per jaar. Om iedereen, vooral jonge baby’s, te beschermen is het belangrij k dat zoveel mogelij k mensen zich vaccine- ren tegen kinkhoest.
VIRUS-ABC Het Rij ksvaccinatieprogramma beschermt kinderen nu tegen 12 ernstige infectieziekten.
Het ABC van de DKTP
en andere vaccinaties
Mazelen
Vroeger kreeg bij na elk kind in Nederland de mazelen.
Mazelen maakt je fl ink ziek, je krij gt vlekken en hoge koorts. Maar gevaarlij ker is wat er daarnaast gebeurt:
het mazelenvirus verzwakt tij delij k je afweersysteem en dat kan zorgen voor een ernstige hersenontsteking of longontsteking. In 1976 is de mazelenvaccinatie ingevoerd. Nu zien we de ziekte nog maar bij 10 kinde- ren per jaar. Onder groepen die zich niet laten vaccineren is af en toe nog een grote mazelenuitbraak, waarbij ook kinderen overlij den. Ook in de regio Den Haag is in 2019 nog een uitbraak van mazelen geweest.
Meningokokkenziekte
Deze zeldzame, maar heel ernstige ziekte wordt ver- oorzaakt door een bacterie, de meningokokken. Je kunt hersenvliesontsteking (nekkramp) of bloedvergiftiging krij gen, en er zelfs aan overlij den. Meningokokkenziekte komt vooral voor bij peuters en bij jongeren tussen de 14 en 20 jaar. Daarom wordt je kind bij 14 maanden en bij 14 jaar ingeënt.
Pneumokokkenziekte
Er zij n tientallen soorten pneumokokkenbacteriën. Veel mensen hebben de bacteriën in hun neus of keel zonder dat ze ziek worden. De bacterie kan zich verspreiden als een besmet persoon hoest of niest. Je kunt dan oor- of bij holteontsteking krij gen. Dieper in je lichaam kun je longontsteking, hersenvliesontsteking of bloedvergif- tiging oplopen. Dit zij n ernstige ziekten waarvoor je in het ziekenhuis moet worden opgenomen. Je kunt zelfs gehandicapt raken of overlij den. Vooral voor baby’s en ouderen is het gevaarlij k. Baby’s krij gen daarom inentingen bij drie, vij f en elf maanden.
Polio
Polio (kinderverlamming) wordt veroorzaakt door een virus. Besmette mensen hebben het virus in hun keel en in hun ontlasting. Polio kan zich via toiletten, besmet voedsel en drinkwater, via handen en door de lucht verspreiden. De meeste mensen worden niet, of niet erg ziek van het poliovirus, maar soms komt het virus in de zenuwen en hersenen. Je kunt dan verlamd raken of overlij den. In Nederland wordt sinds 1957 tegen polio ingeënt en hier komt de ziekte niet meer voor. In sommige landen bestaat polio nog steeds. Daarom blij ft vaccineren belangrij k.
Rodehond
Rodehond is heel besmettelij k. Het komt van het rubella- virus. Een kind wordt er meestal niet erg ziek van, maar bij zwangere vrouwen kan het virus leiden tot een miskraam, of doofh eid, blindheid en een ontwikkelings- stoornis bij het ongeboren kind. Rodehond kwam veel voor in Nederland. Nu zien we het vooral bij niet- gevaccineerde kinderen.
Tetanus
Tetanus kun je krij gen als besmet straatvuil in een open wondje komt of bij een beet van bij voorbeeld een hond, konij n of cavia. De bacterie maakt gifstoff en aan die ernstige spierkrampen veroorzaken. Kinderen worden al sinds de start van het Rij ksvaccinatieprogramma in 1957 beschermd tegen deze ziekte. Het vaccin biedt onge- veer 10 jaar bescherming. Daarom wordt de vaccinatie herhaald als iemand gewond is geraakt. Voordat we in Nederland gingen inenten stierven in Nederland elk jaar zo’n 50 mensen aan tetanus.
Waarom vaccineren we gezonde kinderen?
Infectieziekten ontstaan door bacteriën en virussen die ons lij f binnendringen. Ons lichaam bouwt een bescherming, of afweersysteem op, dat vecht tegen de indringers. Je afweer onthoudt welke virussen en bacteriën al ‘op bezoek’ zij n geweest en zal de volgende keer snel en beter reageren. Voor het afweersysteem van baby’s en jonge kinderen zij n alle bacteriën en virussen nog vreemd en nieuw.
Het afweersysteem heeft dus nog veel te leren. De vaccinaties helpen het afweersysteem van je kind om de ziektes te herkennen en stoppen.
De 22-wekenprik wordt op het Centrum Jeugd en Gezin gegeven Het rijksvaccinatieprogramma start al tijdens de zwangerschap. Met de 22-weken- prik beschermen moeders h
un baby tegen kinkhoest. Dit is voor baby’s een zeer ernstige ziekte.
De prik is beschikbaar v anaf 22 weken zwangerschap. Je maakt hiervoor een afspraak op het CJG bij jou in de buurt.
DKT
22 weken zwanger
Voor jezelf voor elkaar DKT
1
Het rij ksvaccinatie-programma is GRATIS CJG
210355_OCW_CJG_vaccinatiekaartjes-2021_v2.indd 1 210355_OCW_CJG_vaccinatiekaartjes-2021_v2.indd 1
30-08-2021 08:52 30-08-2021 08:52 Het rijksvaccinatieprogramma start al
tijdens de zwangerschap. Met de 22-weken- prik beschermen moeders h
un baby tegen kinkhoest. Dit is voor baby’s een zeer ernstige ziekte.
De prik is beschikbaar v anaf 22 weken zwangerschap. Je maakt hiervoor een afspraak op het CJG bij jou in de buurt.
DKT
De jeugdar ts of jeugd
verpleeg- kundige ad
viseer t je o
ver het beste vaccinatieschem
a voor jou w kind.
Jouw kind star t met 2 m
aanden met het r
ijksvaccinatieprogr amma.
We geven de v accinaties op de l
eeftijd dat ze de beste bescherming ge
ven.
DKTP-Hib-HepB Leefti 2 maandenjd
DKTP-Hib-HepB
1
Voor jezelf voor elkaar
Het rij ksvaccina programma istie- GRATIS
210355_OCW_CJG_va ccinatiekaartjes-2021_v2
.indd 3 210355_OCW_CJG_va
ccinatiekaartjes-2021_v2 .indd 3
30-08-2021 08:52 30-08-2021 08:52 Het rijksvaccinatieprogramma start al
Het rijksvaccinatieprogramma start al tijdens de zwangerschap. Met de 22-weken- prik beschermen moeders h
un baby tegen kinkhoest. Dit is voor baby’s een zeer ernstige ziekte.
De jeugdar ts of jeugd
verpleeg- kundige ad
viseer t je o
ver het beste vaccinatieschem
a voor jou w kind.
Jouw kind star t met 2 m
aanden met het r
ijksvaccinatieprogr amma.
het r ijksvaccinatieprogr
amma.
het r ijksvaccinatieprogr
amma.
We geven de v accinaties op de l
eeftijd We geven de v
accinaties op de l eeftijd dat ze de beste bescherming ge
ven.
dat ze de beste bescherming ge ven.
DKTP-Hib-HepB Leefti 2 maandenjd
DKTP-Hib-HepB
1
Voor jezelf voor elkaar
Het rij ksvaccina programma istie- GRATIS
In 2022 v erander
t het r ijksvacc
inatie- progr
amm a. Dan kr
ijgen all e kinderen een uitnodiging v
oor v accinatie tegen ah
umaan papillom
avirus (H PV). Meestal ruim
t het lichaam di
t virus zelf op.
Maar als di t niet gebeur
t, kan het op la tere l
eefti jd kank
er veroorzak
en. Met het v accin is een kind extr
a beschermd tegen H
PV. Tussen de eerste en de tweede pr
ik zi t een h
alf jaar . We ge
ven de v accinaties op de l
eefti jd dat ze de beste bescherming ge
ven.
HPV
Leefti 9/10 jaarjd
Voor jezelf voor elkaar
HPV
1
HPV2
Het rij ksvaccina
tie- progr
amma is GRATIS
V jaar
210355_O CW_CJG_vacci
natie kaartjes-2021_v2
.indd 17 210355_O
CW_CJG_vacci natie
kaartjes-2021_v2 .indd 17
30-08-2021 08:52 30-08-2021 08:52
Magazine 2021 #2 Den Haag vaccineert 12 14 MAANDEN
BMR + MenACWY
Op deze leeftij d krij gt je kind de eerste prikken tegen bof, mazelen en rodehond (BMR) en tegen de meningokokkenziekte (MenACWY). Als jouw gezin naar een land reist waar mazelen heerst kun je de BMR- vaccinatie eerder laten geven. De vaccina- tie bij 14 maanden blij ft nodig. We vac- cineren tegen de meningokokkenziekte (MenACWY) sinds 2002. Deze prik wordt gegeven op een leeftij d
van 14 maanden en herhaald bij 14 jaar.
3 JAAR EN 9 MAANDEN DKTP Booster
Voor de eerste verjaardag krij gt je kind drie DKTP-vaccinaties. De bescherming van dit vaccin wordt na een tij dje iets min- der. Daarom wordt de prik herhaald vlak voor de vierde verjaardag van je kind. De bescherming krij gt dan een oppepper, of in het Engels ‘booster’, vandaar de naam DKTP Booster.
9 JAAR DTP + BMR
9-jarigen krij gen de laatste prik tegen bof, mazelen en rodehond (BMR) en tegen difterie, tetanus en polio (DTP). Met deze twee vaccins is je kind langdurig be- schermd tegen deze zes ernstige infectie- ziekten.
De vaccinaties per leeftijd
Het Rijksvaccinatieprogramma verdeelt de inentingen op zo’n manier dat ze de beste
bescherming geven. Sommige vaccinaties worden een paar keer herhaald. Zo ziet het schema eruit:
De 22-wekenprik wordt op het Centrum Jeugd en
Gezin gegeven Het rijksvaccinatieprogramma start al
tijdens de zwangerschap. Met de 22-weken- prik beschermen moeders hun baby tegen kinkhoest. Dit is voor baby’s een zeer ernstige ziekte.
De prik is beschikbaar vanaf 22 weken zwangerschap. Je maakt hiervoor een afspraak op het CJG bij jou in de buurt.
DKT
22 weken zwanger
Voor jezelf voor elkaar
DKT
1
Het rij ksvaccinatie- programma is
GRATIS CJG
210355_OCW_CJG_vaccinatiekaartjes-2021_v2.indd 1
210355_OCW_CJG_vaccinatiekaartjes-2021_v2.indd 1 30-08-2021 08:5230-08-2021 08:52
De jeugdarts of jeugdverpleeg- kundige adviseert je over het beste vaccinatieschema voor jouw kind.
Jouw kind start met 2 maanden met het rijksvaccinatieprogramma.
We geven de vaccinaties op de leeftijd dat ze de beste bescherming geven.
DKTP-Hib-HepB
Leeftijd 2 maanden
DKTP-Hib-HepB
1
Voor jezelf voor elkaar
Het rij ksvaccinatie- programma is
GRATIS
210355_OCW_CJG_vaccinatiekaartjes-2021_v2.indd 3
210355_OCW_CJG_vaccinatiekaartjes-2021_v2.indd 3 30-08-2021 08:5230-08-2021 08:52
DKTP Booster.
Voor de eerste verjaardag krijgt je kind drie DKTP-vaccinaties. De bescherming
DKTP/Booster
Leeftijd 4 jaar
DKTP
1
Booster
Het rij ksvaccinatie- programma is
GRATIS (MenACWY) sinds 2002. Deze prik wordt
gegeven op een leeftij d
Op deze leeftijd krijgt je kind de eerste prikken tegen bof, mazelen en rodehond (BMR) en tegen de meningokokkenziekte
BMR/MenACWY
Leeftijd 14 maanden
BMR
1
MenACWY
2
Het rij ksvaccinatie- programma is
GRATIS
9-jarigen krijgen de laatste inentingen tegen bof, mazelen en rodehond, en tegen
DTP/BMR
Leeftijd 9 jaar
DTP
1
BMR
2
Het rij ksvaccinatie- programma is
GRATIS 22-WEKEN
DKT
Het Rij ksvaccinatieprogramma start al tij dens de zwangerschap. Met de DKT-prik beschermen moeders hun baby tegen kinkhoest. De prik is beschikbaar vanaf 22 weken zwangerschap. Je maakt hiervoor een afspraak op het CJG bij jou in de buurt.
2 MAANDEN DKTP-Hib-HepB
Een inenting bij 2 maanden is een extra prik die alleen plaatsvindt als tij dens de zwangerschap niet gevaccineerd is tegen kinkhoest en in bij zondere situaties.
Met deze prik bescherm je je kind tegen difterie, kinkhoest, tetanus en polio, hepatitis B en hersenvliesontsteking. De bij werkingen zij n meestal mild. Je kind kan een dag of twee wat hangerig zij n en wat meer huilen. Soms krij gen kinderen ook koorts. Je kunt
bij werkingen altij d bespreken met je CJG.
3 MAANDEN
DKTP-Hib-HepB + Pneu
Met 3 maanden werkt het immuunsysteem van een kind al goed. Het is sterk genoeg om verder te gaan met het vaccinatie- programma. Met deze prik bescherm je je kind tegen difterie, kinkhoest, tetanus en polio, hepatitis B en hersenvliesontsteking.
De bij werkingen zij n meestal mild. Je kind kan een dag of twee wat hangerig of huilerig zij n. Soms krij gen kinderen ook koorts. De DKTP-vaccinatie bestaat al bij na 60 jaar. Sinds 2003 wordt het samen met het Hib-vaccin gegeven. Sinds 2011 zit in dit vaccin ook de bescherming tegen hepatitis B. Vandaar de prachtige naam DKTP-Hib-HepB.
(prik voor zwangeren) (voor kleine groep baby’s
met aangepast schema)
BMR: Bof, Mazelen, Rodehond
DKTP: Difterie, Kinkhoest, Tetanus, Polio DTP: Difterie, Tetanus, Polio
HepB: Hepatitis B
Hib: Heamophilus infl uenzae type b HPV: Humaan papillomavirus MenACWY: Meningokokken ACWY Pneu: Pneumokokken
LEIDSCHENVEEN / YPENBURG LAAK
ESCAMP
CENTRUM SEGBROEK
LOOSDUINEN
SCHEVENINGEN
HAAGSE HOUT
LEIDSCHENVEEN / YPENBURG LAAK
ESCAMP
CENTRUM SEGBROEK
LOOSDUINEN
SCHEVENINGEN
HAAGSE HOUT
Magazine 2021 #2 Den Haag vaccineert 5 MAANDEN
DKTP-Hib-HepB + Pneu
Voor een goede bescherming is het belangrij k dat vaccinaties herhaald worden. Bij 5 maanden krij gt een kind dezelfde vaccinaties als bij 3 maanden.
Bij 11 maanden wordt die nog een keer herhaald.
11 MAANDEN
DKTP-Hib-HepB + Pneu
Op deze leeftij d krij gt je kind de laatste vaccinatie tegen pneumokokken ziekte.
Dan is je kind beschermd tegen 10 verschillende typen van deze bacterie.
En na deze prik is je kind een leven lang beschermd tegen hepatitis B.
9/10 JAAR HPV
Met ingang van 2022 krij gen kinderen in het jaar dat zij 10 worden twee keer een uitnodiging voor de HPV-prik. De vaccinatie beschermt jongens en meis- jes beter tegen ernstige vormen van kanker veroorzaakt door het HPV-virus.
14 JAAR MenACWY Sinds 2019 krij gen alle 14-jarigen een uitnodiging voor de vaccinatie MenACWY
tegen meningokokkenziekte. Menin- gokokkenziekte komt vooral voor bij peuters en bij jongeren (14-20 jaar).
Daarom wordt je kind bij 14 maanden en bij 14 jaar ingeënt. De vaccinatie beschermt minimaal 5 jaar. Het vaccin tegen meningokokkenziekte wordt over de hele wereld gebruikt. We we- ten daardoor dat het veilig is.
De meest gemaakte opmerking na de prik is: ‘Hé, is het al klaar?’
(tot 2020 is deze vaccinatie bij 12/13 jaar)
Waar geven we de vaccinaties?
Het CJG Den Haag heeft 9 locaties verspreid over de stad. Op elke locatie werkt een team van ge- specialiseerde jeugdartsen en jeugdverpleegkun- digen. Je vindt de adressen en contactgegevens op www.cjgdenhaag.nl/locaties. De afspraak voor de vaccinaties tot en met 4 jaar is altij d op dezelfde locatie. Als je dat prettig vindt, en er werken meerdere jeugdverpleegkundigen, kun je bij het maken van je afspraak altij d vragen om dezelfde verpleegkundige als de vorige keer.
Wat is het
Rijksvaccinatieprogramma?
In Nederland kunnen ouders via het Rij ksvaccinatieprogramma (RVP) hun kind gratis laten vaccineren tegen 12 ernstige infectieziekten. Jonge kinderen zij n namelij k het meest kwetsbaar en door ze te vaccineren tegen deze ziekten komt kindersterfte in Nederland minder vaak voor. Ruim 90% van de ouders in Nederland kiest voor vaccineren. De bewaking van de veiligheid gebeurt op Europees niveau en wereldwij d door organisaties als het EMA (Europees Geneesmiddelen Agentschap) en de WHO (Wereld gezondheidsorganisatie).
De prik tegen corona maakt geen onderdeel uit van het Rijksvaccinatie- programma.
Voor een goede bescherming is het belangrijk dat vaccinaties herhaald worden. Bij 5 maanden krijgt een kind dezelfde vaccinaties als bij 3 maanden en straks bij 11 maanden.
We geven de vaccinaties op de leeftijd dat ze de beste bescherming geven.
DKTP-Hib-HepB/Pneu
Leeftijd 5 maanden
Voor jezelf voor elkaar DKTP-Hib-HepB
1
Pneu
2
Het rij ksvaccinatie- programma is
GRATIS
30-08-2021 08:52 30-08-2021 08:52
Voor een goede bescherming is het belangrijk dat vaccinaties herhaald worden. Op deze leeftijd krijgt je kind de laatste vaccinatie tegen pneumokokkenziekte. Dan is je kind beschermd tegen 10 verschillende typen van deze bacterie. En na deze vaccinaties is je kind levenslang beschermd tegen hepatitis B.
We geven de vaccinaties op de leeftijd dat ze de beste bescherming geven.
DKTP-Hib-HepB/Pneu
Leeftijd 11 maanden
Voor jezelf voor elkaar DKTP-Hib-HepB
1
Pneu
2
Het rij ksvaccinatie- programma is
GRATIS
210355_OCW_CJG_vaccinatiekaartjes-2021_v2.indd 9
210355_OCW_CJG_vaccinatiekaartjes-2021_v2.indd 9 30-08-2021 08:5230-08-2021 08:52 Jongeren krijgen een vaccinatie tegen
meningokokkenziekte. Een zeldzame, maar ernstige ziekte die tot hersenvliesontsteking of bloedvergiftiging kan leiden. Jongeren lopen meer kans op deze ziekte. Zij krijgen daarom allemaal een uitnodiging.
We geven de vaccinaties op de leeftijd dat ze de beste bescherming geven.
MenACWY
Leeftijd 14 jaar
Voor jezelf voor elkaar MenACWY
1
Je hebt het vaccinatieprogramma
doorlopen!
Het rij ksvaccinatie- programma is
GRATIS
210355_OCW_CJG_vaccinatiekaartjes-2021_v2.indd 21
210355_OCW_CJG_vaccinatiekaartjes-2021_v2.indd 21 30-08-2021 08:5230-08-2021 08:52
In 2022 verandert het rijksvaccinatie- programma. Dan krijgen alle kinderen een uitnodiging voor vaccinatie tegen ahumaan
HPV
Leeftijd 9/10 jaar
HPV
1
HPV
2
Het rij ksvaccinatie- programma is
GRATIS
V jaar
Magazine 2021 #2 Den Haag vaccineert 14
Vaccinaties voor jongeren
Om te zorgen dat ook oudere kinderen goed beschermd blijven tegen ernstige ziektes is het Rijksvaccinatieprogramma gratis tot de leeftijd van 18 jaar. De laatste prik in het programma wordt nu gegeven bij 14 jaar:
kinderen krijgen dan de herhaling van de meningokokkenprik die ze bij 14 maanden ook al kregen. Vaccineren is dus ook voor kinderen in de
basisschoolleeftijd en voor tieners van groot belang.
Wie beslist?
Of je de prikken gaat halen is en blij ft een eigen keuze. Tot de leeftij d van 12 jaar beslissen de ouders of hun kind gevaccineerd wordt of niet.
Tussen 12 en 16 jaar is het aan ouders en kind samen om hierover te beslissen. Wel telt de mening van het kind daarbij het zwaarst. Dat is wettelij k zo geregeld. Vanaf 16 jaar mag ieder kind zelf beslissen. En heb je een of meer vac- cinaties gemist? Overleg dan met jouw CJG of de prik nog in te halen is.
Goede informatie
Het is voor iedereen een uitdaging om nep- berichten en feiten van elkaar te onderscheiden maar voor jongeren is dit extra lastig. Zij halen veel informatie van social media waarbij niet al- tij d duidelij k is wie de afzender is. Bij vaccineren is het belangrij k om betrouwbare informatie te vinden die helpt om de beste keus te maken.
Vooral over de vaccinatie tegen HPV waren in het begin veel spookverhalen, die nog steeds niet allemaal uit de wereld zij n. Dat je dan gaat twij felen is best logisch. Je bent jong en gezond en wilt niet ziek worden. Met betrouwbare informatie, bij voorbeeld van het RIVM en het CJG, neem je veel zorgen weg.
Denk mee
Jongeren hebben recht op een eigen mening maar zij n ook gevoelig voor jouw goede argumenten.
Als je merkt dat je kind twij felt, terwij l jij het belangrij k vindt, helpt het om het onderwerp te bespreken. Als je uitlegt dat er veel onderzoek wordt gedaan naar de vaccinaties en de bij werkin- gen, dat mannen en vrouwen van HPV echt heel ziek kunt worden, maar van de prik niet, dan is de beslissing niet meer zo ingewikkeld.
Tot slot: Jongeren doen graag dingen zonder hun ouders, maar bij zo’n prikafspraak is het fi jn als je meegaat om ze te steunen, af te leiden en begeleiden. Vraag je kind hoe die het graag wil en bel gerust jouw CJG voor advies en tips.
Heb je vragen over vaccineren?
Je kunt het CJG altij d bellen of mailen:
070 7528000 cjg.jgz@denhaag.nl
Tips voor een goed gesprek
Tieners zijn geen volgzame kinderen meer, maar ook nog geen redelijke volwassenen.
Hoe help je ze dan met het maken van een goede keuze als het om vaccineren gaat?
Praktische tips voor een goed gesprek met jouw kind.
■ Je tiener is zich aan het ontwikkelen tot een volwas- sene die zelfstandig keuzes maakt. Besef dat je kind oud genoeg is om zelf na te denken. Grij p deze kans aan om als gelij ken over het onderwerp van gedachten te wisselen.
■ In het algemeen geldt dat tieners nog te jong zij n om hun keuzes op levenservaring te baseren. Daar kun jij ze bij helpen. Weet dat elke verkeerd gemaakte keus een levensles kan zij n. Het kan verleidelij k zij n om na een fout ‘Zie je wel’ te zeggen, maar niet goed voor jullie relatie.
■ Besef ook dat bij pubers het onderdeel langetermij n- denken in het brein nog niet goed ontwikkeld is. Ze leven en kiezen dus vooral voor het hier en nu. Dus een HPV-virus waar ze over 15 jaar misschien last van k unnen krij gen, zegt ze in eerste instantie niet veel.
■ Vraag hoe je kind denkt over vaccineren. Heeft hij /zij er al over nagedacht? Wat zij n de herinneringen aan eerdere prikken? Snappen ze het belang ervan? Luister open, meegaand en nieuwsgierig. Zo geef je ruimte aan hun gevoel en mening, leer je hun motivatie k ennen en maak je ruimte voor hun twij fels.
■ Als je kind iets zegt dat voor jou onlogisch klinkt, blij f dan toch luisteren en stel open vragen. Val ze niet in de rede. Later in het gesprek kun je je tegenargumenten geven.
■ Probeer in het gesprek feiten op tafel te leggen en geef eventueel voorbeelden van mensen die wel degelij k ziek zij n geworden. Zoek samen naar betrouwbare informatie. Op de site van het RIVM zij n video’s met ervaringsverhalen te vinden bij alle vaccinaties.
Informatie voor jongeren over de HPV en Meningokokken vaccinatie is te vinden ophttps://rij ksvaccinatieprogramma.nl/
jongeren
Ook kunnen jongeren (anoniem) hun vragen stellen over de vaccinaties via www.jouwggd.nl
Vanaf 16 jaar beslis je zelf om je te laten vaccineren. Je kunt bij voorbeeld nog de DKTP of BMR inhalen als je die nooit gehad hebt. Vaccineren is gratis tot 18 jaar. Het CJG helpt je graag.
https://www.cjgdenhaag.nl
Magazine 2021 #2 Den Haag vaccineert 16
Je afspraak bij het CJG
Van 22-wekenprik tot 14-jarigenvaccinatie.
Hoe gaat een bezoek aan het CJG in zij n werk.
Vanaf de geboorte staan de jeugdverpleegkundigen en jeugdartsen van het Centrum voor Jeugd en Gezin Den Haag, afgekort CJG, naast je om te helpen met al je vragen over de groei en ontwikkeling van je kind. Wat kan het CJG allemaal voor je doen en hoe bepaal je wat je wilt als het gaat om vaccineren?
22-wekenprik
Het contact met de aanstaande ouders begint vaak bij de 22-wekenprik. Voor veel moeders die hun eerste kindje verwachten is dat het eerste moment dat ze in contact zij n met het CJG.
De 22 wekenprik beschermt moeder en de baby tegen kinkhoest, een voor jonge baby’s zeer gevaarlij ke ziekte. Zwangere vrouwen krij gen van de verloskundigen het advies om een afspraak te maken bij het CJG. Als zwangere kun je de vac- cinatie halen vanaf de 22e week in je zwanger- schap tot aan de bevalling. Het advies is om zo snel mogelij k na de 22e week de vaccinatie te halen, want dan is de baby ook beschermd als hij of zij te vroeg geboren wordt. Je kind is voldoen- de beschermd als je de prik minimaal 2 weken voor de geboorte hebt gehad en hierdoor hoeft je kind zelf een prik minder.
Als de zwangere vrouw deze kinkhoestprik krij gt betekent dat in de meeste gevallen dat het kind bij 3 maanden (14 weken) de eerste vaccinaties krij gt.
Vertrouwen
Esther: ‘Of ouders hun kind laten vaccineren is de keus van de ouders zelf. Vaccineren is dus niet verplicht: het is de keuzevrij heid en de verantwoordelij kheid van de ouders. Als arts ben ik blij dat veruit de meeste ouders ervoor kiezen om hun kind te laten vaccineren en op die manier te beschermen tegen een aantal infectieziekten. Onze rol als jeugdartsen en jeugdverpleegkundigen is om de ouders te helpen bij het maken van de beste keuze voor hun kind. Dat doen we door goed te luisteren naar ouders, te kij ken naar elke situatie en passende informatie te geven. De jeugdver- pleegkundige bespreekt het onderwerp altij d bij het huisbezoek als de baby 2 weken oud is. Vertrouwen is binnen de gezondheidszorg een belangrij k woord. Ik hoor van mensen op informatiebij eenkomsten vaak: “Als puntje bij paaltje komt wil ik vertrouwen hebben in degene die me de informatie geeft over de gezondheid van mij n kind.” Het is een natuur- lij k gevolg: als je geen vertrouwen hebt in de persoon die jou adviseert, zul je het advies niet zo snel opvolgen.’
Vast schema
Het Rijksvaccinatieprogramma volgt een vast schema dat in de basis voor iedereen hetzelfde is, maar de begeleiding van ouder en kind op het CJG is echt maatwerk.
Bij 4 weken komt de baby voor de eerste afspraak bij de jeugdarts op het CJG. Dan wordt goed gekeken of er medische bezwaren zij n tegen het starten met het Rij ksvaccinatie- programma, gelukkig komt het maar weinig voor dat een baby om medische redenen (nog) niet gevaccineerd mag worden. Als de ouders willen starten met het Rij ksvaccinatie- programma en het kind is gezond, dan krij gt het kind op de leeftij d van 3 maanden de eerste vaccinaties.
Meer dan prikken en wegen
Ouders komen met hun kind naar het CJG voor vaccinaties, maar ook voor opvoedadvies.
Denk aan advies over zindelijkheid, gezond gewicht, schermtijd, sociale ontwikkeling.
Esther: Sinds de coronatij d krij gen we ook veel vragen van ouders van jongere kinderen over schermtij d. Er is minder gesport, kinderen – en de ouders trouwens ook – zitten meer achter een scherm. De vraag is vaak hoe dat weer terug te draaien. Bij tieners zij n de vragen ook meer gericht op risico’s zoals social-media- gebruik en gameverslaving.’
Ook voor andere preventieve onderwerpen kunnen ouders bij het CJG terecht.
De jeugdarts
Esther Kuipers is sinds 2014 jeugdarts bij het CJG Den Haag, vestiging Scheveningen.
Ze heeft twee kinderen in de tiener leeftij d.
‘Ik wilde altij d al dokter worden. Nou, eigenlij k eerst verpleegkundige, want dat was mij n moeder ook. Ze kwam altij d met zulke leuke verhalen thuis!’ Jeugdarts is een specialisme dat je kunt kiezen na je algemene artsenopleiding. Op het CJG ziet ze veel ouders en kinderen en als het nodig is adviseert ze daarnaast de jeugdverpleeg- kundigen en scholen.
Magazine 2021 #2 Den Haag vaccineert 18 Hoe kan een ouder de baby en zichzelf goed
voorbereiden op het bezoek?
Esther: ‘Over het algemeen weten ouders wel wat er gebeurt tij dens de afspraken. We sluiten elke afspraak namelij k af met het geven van in- formatie over de volgende keer. Is dat een prik- afspraak of niet, en wat gaat er dan gebeuren.
Een baby kun je niet echt voorbereiden op het bezoek aan het CJG. Maar ik vraag ouders wel om te vertellen wat zij als ouder zien, willen en prettig vinden. Wil je je kind op schoot h ebben bij de prik, of liever niet? Zeker bij de heel kleintjes is het prikken ook voor de ouders een vervelend moment. Je hebt er echt een stem in want jij kent je kind het best. Wat ouders ook niet altij d weten is dat het vrij willig is om naar het CJG te komen. Nu we door corona wat meer overleggen en afstemmen voor de afspraak merken we dat er toch best wat ouders zij n die dachten dat het bezoeken van het CJG verplicht is. Het is een vrij willig aanbod waar veel ouders gebruik van willen maken. Ouders vinden het fi jn te weten dat ze zelf kunnen beslissen.’
Wat is je advies voor vaccinatie-afspraken met oudere kinderen?
Esther: ‘Mij n belangrij kste advies voor ouders die komen met oudere kinderen: bereid ze voor.
Soms komen er kinderen die geen idee hebben wat er gaat gebeuren. Vertel ze dus op tij d dat je een afspraak hebt voor een vaccinatie, wat er gaat gebeuren en waarom jij het belangrij k vindt dat ze de prik gaan halen. Je kunt samen het bezoek doorspreken. Je kunt beter ook niet liegen. Zeg eerlij k: het prikje doet even pij n maar dan is het ook klaar.
En zelfs als je ze goed hebt voorbereid kan het nog zij n dat je kind het even niet meer weet.
Mij n eigen zoon ging goed voorbereid naar zij n 9-jarigeprik, maar toen het zover was, was hij toch overdonderd en had hij even een soort van black out. Ondanks al die goede voor- bereidingen.’
Heb je vragen over vaccineren?
Je kunt het CJG altij d bellen of mailen:
070 7528000 cjg.jgz@denhaag.nl
Wil je jouw kind toch laten vaccineren?
Heb je eerder besloten om niet te vaccineren en wil je nu alsnog de vaccinaties vanuit het Rij ksvaccinatie- programma? Tot 18 jaar kun je de gemiste vaccinaties gratis inhalen. Je maakt een afspraak met het CJG en dan wordt gekeken welke vaccinaties nog nodig zij n en hoe die het beste ingepland kunnen worden.
Tips van andere ouders:
■ Blij f positief als je kind het moeilij k vindt.
Zeg dat je trots bent. En dat je het belangrij k vindt dat ze de prikken halen.
■ Kom op tij d en zorg dat je niet afgeleid bent.
Als jij rustig bent is je kind vaak ook rustig.
■ Zeg geen dingen als ‘stel je niet aan’ of
‘doe niet kinderachtig’. Het is onbekend en daardoor spannend voor je kind.
■ Hou je kind niet in de houdgreep om toch te prikken.
■ Zorg dat je kind afl eiding en beweging heeft na de prik. Beweging helpt tegen de pij n.
Garanties
Esther: ‘De meeste ouders snappen wel dat vaccinaties geen 100% bescherming bieden, of 0% kans op bij werkingen. Mazelen bij voorbeeld, is een extreem besmettelij k virus en je kunt er erg ziek van worden, door complicaties gehandicapt raken of aan doodgaan. Het mazelenvirus verzwakt ook tij delij k je immuunsysteem, waardoor een kind vatbaarder is voor andere infectieziek- ten. Doordat we zo’n hoge vaccinatiegraad hebben zij n we als groep goed beschermd.
Je kunt als individu dan toch pech hebben en ondanks je vaccinatie toch ziek worden, maar die kans is echt wel veel kleiner dan als je niet gevaccineerd bent. Daarentegen: als je niet vaccineert is jóúw kind zeker niet beschermd.
Als je dan pech hebt en je kind komt in aanraking met iemand die de mazelen heeft, loopt jouw kind dus in de groep het meeste risico op besmetting en ziekte.’
Prikafspraken in coronatij d
Bij het CJG Den Haag gaan de vaccinaties ook in coronatij d gewoon door. Wel zij n er misschien een paar aanpassingen vanwege de huidige coronapandemie.
Magazine 2021 #2 Den Haag vaccineert 20
Coronavaccinaties:
de kracht van vaccineren
Op 6 januari 2021 is in Nederland begonnen met vaccineren tegen COVID- 19. Inmiddels heeft iedereen die de prik kan halen een uitnodiging gehad, en zijn de meeste mensen al voor de tweede keer gevaccineerd. In acht maanden tijd zijn er daardoor meer dan 23 miljoen prikken gezet! En dat zien we gelukkig ook terug in het teruglopende aantal besmettingen en ziekenhuisopnames. Mensen die gevaccineerd zijn testen minder vaak positief op het coronavirus. En als ze toch corona krijgen blijft het vaak bij mildere klachten. In dit magazine hebben we het vooral over het
Rijksvaccinatieprogramma, maar het coronavaccin geeft een mooi en actueel beeld van wat de kracht is van vaccineren.
De productie van een vaccin
De ontwikkeling van ‘normale’ vaccins kost een fabrikant 6 tot 18 jaar. Er is altij d een vaste procedure, van onderzoek naar de goede werkende stoff en, via uitgebreide en gecon- troleerde testen tot de registratie en productie voor de markt. Bij de ontwikkeling van de Covid- 19- vaccins worden ook alle stappen doorlopen, maar dan sneller. Daardoor konden de eerste goedgekeurde coronavaccins binnen anderhalf
jaar (!) in gebruik worden genomen. Natuurlij k staat de veiligheid en de betrouwbaarheid ook van deze vaccins voorop.
Testen op veiligheid en werking
Het onderzoek begint met het vinden van de juiste werkende stoff en en beste dosering. Met dierproeven wordt het kandidaat-vaccin op veiligheid onderzocht voordat het op mensen wordt getest. Daarna wordt een vaccin in een
