Jaarrapport 2013

(1)

Laan Copes van Cattenburch 52

2585 GB Den Haag

(2)

Inhoudsopgave

Voorwoord Pagina 2

Hoofdbestuursverslag Pagina 3

Hoofdbestuurssamenstelling Pagina 8

Jaarrekening

Enkelvoudige balans exclusief organen per 31 december 2013 Pagina 11 Enkelvoudige staat van baten en lasten exclusief organen over 2013 Pagina 12

Toelichting op balans Pagina 14

Toelichting op staat van baten en lasten Pagina 21

Overige informatie

Enkelvoudige balans inclusief organen per 31 december 2013 Pagina 27 Enkelvoudige staat van baten en lasten inclusief organen per 31 december 2013 Pagina 28

Geconsolideerde balans per 31 december 2013 Pagina 31

Geconsolideerde staat van baten en lasten over 2013 Pagina 32

Toelichting op geconsolideerde balans en staat van baten en lasten Pagina 34

Gelieerde neveninstellingen Pagina 36

VVD-organen Pagina 41

Obligatiestaat Pagina 47

Overige gegevens

Resultaatbestemming Pagina 48

(3)

Voorwoord

Financieel een vaste koers

Ger Jaarsma

Landelijk penningmeester

In de voorjaarsvergadering van 2013 heeft de toenmalige penningmeester Mart van de Ven de financiën overgedragen aan ondergetekende. Vorig jaar noemde Mart van de Ven in het jaarrapport 2012 de financiën van de VVD solide. En dat klopt. Financieel staat de VVD er prima voor – zoals u kunt lezen in dit jaarrapport – en de medewerkers van de financiële afdeling van het Algemeen Secretariaat hebben hun zaken uitstekend voor elkaar.

Dit jaarrapport biedt u een overzicht van de financiële ontwikkelingen van de VVD in 2013. Een “rustig” jaar, zonder verkiezingen. De kaspositie van de VVD per ultimo van het boekjaar 2013 is uitstekend. De bestemmingreserve verkiezingen is in 2013 weer gevoed. De VVD heeft de zaken goed op orde. Spaarzaamheid en het solide financieel beleid blijven te allen tijde een belangrijk aandachtspunt in de aanloop naar nieuwe verkiezingen zoals de gemeenteraadsverkiezingen en verkiezingen voor het Europees Parlement in 2014.

(4)

Hoofdbestuursverslag 2013

Landelijke Algemene Ledenvergadering

De landelijke algemene ledenvergadering is het orgaan waar de leden

zeggenschap uitoefenen op het beleid van de Vereniging. De ledenvergadering is bevoegd tot het nemen van beslissingen die bepalende invloed hebben op het beleid van het hoofdbestuur, afdelingsbesturen, regiobesturen en kamercentrale-besturen en de uitvoering daarvan. Belangrijke onderdelen van deze beslissingsbevoegdheid zijn het aanpassen van de statuten, het

huishoudelijk reglement, het kandidaatstellingsreglement, het benoemen van bestuurders, het vaststellen van het beleid verwoord in het jaarplan, strategie, begroting en jaarrekening en het amenderen en vaststellen van de liberale beginselen en het verkiezingsprogramma.

Lokale Ledenvergadering

De lokale ledenvergadering is het orgaan waar de leden

zeggenschap uitoefenen op het plaatselijke beleid (van de Vereniging). Volgens het huishoudelijk reglement wordt de lokale ledenvergadering minstens

zes weken voorafgaande aan de te houden landelijke algemene ledenvergadering gehouden. De gepubliceerde agendapunten van de landelijke algemene vergadering maken onderdeel uit van de agenda van de lokale

(5)

Hoofdbestuur en directie

Het hoofdbestuur van de VVD bestaat uit negen personen.

Allen oefenen deze taak vrijwillig uit en ontvangen geen bezoldiging. Onkosten die voor de uitoefening van de werkzaamheden worden gemaakt, worden

vergoed. In totaal is in 2013 € 23.219 (2012 € 25.024) aan onkosten vergoed aan hoofdbestuursleden.

De algemene ledenvergadering benoemt de leden van het hoofdbestuur voor een periode van drie jaar. Daarna kan de algemene ledenvergadering een lid van het hoofdbestuur één keer herbenoemen voor een periode van nog eens drie jaar. De 381 VVD-afdelingen per 31 december 2013 (dit zijn VVD-organen op gemeentelijk niveau) ontvangen tien weken voor de ledenvergadering een profielschets van het door het hoofdbestuur voorgedragen kandidaat-lid. Voordracht van hoofdbestuursleden kan door zowel VVD-afdelingen als door het hoofdbestuur worden gedaan.

Bij de keuze van nieuwe hoofdbestuursleden wordt rekening gehouden met het gewenste profiel en de samenstelling en competentie binnen het hoofdbestuur. Elk hoofdbestuurslid dient geschikt te zijn om de hoofdlijnen van het totale beleid te beoordelen. Daarnaast beschikt elk hoofdbestuurslid over specifieke deskundigheid die noodzakelijk is voor de vervulling van zijn/haar taak, binnen het hoofdbestuur.

Het hoofdbestuur legt aan de algemene ledenvergadering ten minste één keer per jaar verantwoording af over de realisatie van de landelijke activiteiten en de realisatie van de doelstellingen van de vereniging. Dit jaarrapport maakt daarvan onderdeel uit.

De uitvoering van taken van het hoofdbestuur ligt bij het VVD-secretariaat. Dit secretariaat staat onder leiding van mevrouw drs. ir. L. D. Wigboldus, directeur. De directeur van het VVD-secretariaat verricht haar werkzaamheden onder de verantwoordelijkheid van de algemeen secretaris van het hoofdbestuur, mevrouw drs. J.Z.C.M. Tielen en de voorzitter, de heer mr. A. H. Korthals. De landelijk penningmeester fungeert als plaatsvervangend algemeen secretaris. De landelijk penningmeester fungeert als plaatsvervangend algemeen secretaris. Het hoofdbestuur vergaderde in 2013 vijftien maal.

De directeur draagt, ondersteund door haar staf, zorg voor de voorbereidingen van de vergaderingen van het hoofdbestuur en woont de vergaderingen bij. De directeur is ook verantwoordelijk voor de coördinatie van de uitvoering van de hoofdbestuurbeslissingen.

Om de financiële risico's te beheersen wordt per kwartaal een financiële

rapportage opgesteld. Dit is een standaardrapportage die onder verantwoordelijkheid van de landelijk penningmeester is opgesteld. De financiële rapportage maakt in beginsel onderdeel uit van de hoofdbestuursstukken en de eventuele

besluitvorming hierover. Een financieel risico voor de vereniging bestaat uit het feit dat pas achteraf bij de jaarlijkse financiële verantwoording inzicht wordt verkregen in de exploitatie van de 414 VVD-organen. De VVD-organen hebben in 2013 € 1.299.670,- besteed.

(6)

Evaluatie hoofdbestuur

Naast de reguliere hoofdbestuursvergaderingen belegt het hoofdbestuur eenmaal per jaar een bijeenkomst in aanwezigheid van de directeur, waarin het functioneren van het hoofdbestuur en de directeur wordt geëvalueerd en eventuele wijzigingen in aanpak worden aangegeven en in overleg met de directeur worden vastgelegd. Deze retraite heeft plaats-gevonden op 18 november 2013.

Afdelingen-, regio's- en kamercentrales besturen

De 381 VVD-afdelingen, de 16 VVD-regio's en de 17 VVD-kamercentrales hebben bijna allen een eigen bestuur dat door de betreffende leden is gekozen. Dikwijls geholpen door andere vrijwilligers hebben deze besturen activiteiten uitgevoerd met als doel het vinden van antwoorden op lokale vraagstukken.

De VVD zit in ongeveer 240 Nederlandse gemeenten in het college van Burgemeester en Wethouders en tracht daar in coalitie met andere partijen financieel gedegen beleid uit te voeren.

Leden

De leden vormen de ruggengraat van de partij. Binnen de partij zijn circa 2.400 vrijwilligers actief in het besturen van een afdeling, regio of VVD-Kamercentrale. Circa 700 vrijwilligers zijn werkzaam in VVD-commissies die de politieke vertegenwoordiging adviseren vanuit hun dagelijkse praktijk als ondernemer, werknemer, zzp-er of anderszins.

Naast deze vrijwilligers zijn circa 1.450 gemeenteraadsleden dagelijks actief voor de partij. Raadsleden ontvangen voor hun werkzaamheden een raads- en onkostenvergoeding in totaal variërend tussen circa € 2.400,- en € 26.400,- bruto per jaar, afhankelijk van het aantal inwoners in de

betreffende gemeente. Daarnaast kent de VVD ruim 60 deelgemeenteraadsleden in Rotterdam en Amsterdam. Voorts zijn circa 110 Statenleden dagelijks actief voor de partij. Statenleden ontvangen in relatie tot het verrichte werk een Staten-vergoeding van € 11.600,- bruto per jaar en een onkostenStaten-vergoeding van circa vergoeding van € 11.600,- bruto per jaar en een onkostenvergoeding van circa € 1.000,- per jaar, ongeacht het aantal inwoners in de betreffende provincie. Daarnaast verrichten dagelijks circa 16 gedeputeerden, 260 wethouders en zo'n 110 (waarnemend) burgemeesters bestuurstaken, uiteraard allen vanuit een

individuele, maar herkenbare VVD-invalshoek.

Het ledenaantal is per saldo met 1.864 afgenomen tot 33.498, voor correctie van opzeggers en wanbetalers aan het begin van het nieuwe boekjaar.

Aantal leden 1 jan 2014 33498 Aantal leden 1 jan 2013 35362

Nieuwe leden 2012 2925

Nieuwe leden 2013 2506

Opzeggingen 2012 5791

Opzeggingen 2013 4370

0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 35000 40000 Aantal leden 1 jan 2014

Aantal leden 1 jan 2013 Nieuwe leden 2012 Nieuwe leden 2013 Opzeggingen 2012

(7)

De VVD vindt dat leden belangrijk zijn voor de vereniging en dat zij de ultieme kracht achter ons succes vormen. Daarom blijft ledenwerving en ledenbehoud constante aandacht houden. Het hoofdbestuur wil op deze

plaats zijn waardering uitspreken aan alle leden en medewerkers van de vereniging die met grote inzet en gedrevenheid ook in 2013 weer hebben gewerkt aan het verwezenlijken van de VVD-doelstellingen, zoals gezonde overheidsfinanciën, lagere belastingen, betere economie en grotere veiligheid.

Zoals hiervoor in aantallen werkzame VVD-leden geschetst, is het dringend

gewenst, met name voor het vervullen van functies in besturen en gemeenteraden, dat de vereniging meer nieuwe leden weet te werven en voor langere tijd aan zich weet te binden.

Ledenadministratie

Alle leden kunnen via MijnVVD hun eigen profiel in de ledenadministratie wijzigen. De secretarissen van de diverse VVD-organen hebben de mogelijkheid om naast ledengegevens ook bestuursgegevens aan te passen. Daarnaast hebben de

penningmeesters de bevoegdheid financiële gegevens van de lokale VVD te raadplegen. Personeel

In 2013 hebben zes werknemers van het VVD-secretariaat een andere baan gevonden, of hebben op een andere wijze hun loopbaan voortgezet (2012: 4). Het aantal indiensttredingen bedroeg in 2013 eveneens zes (2012: 4). Het aantal formatieplaatsen bedroeg aan het einde van 2013 22 (eind 2012 22). Vermogensbeheer

Over 2013 heeft de VVD een totaal beleggingsresultaat (gerealiseerd + ongerealiseerd) behaald van € 2.327,- negatief (2012: € 10.795,- positief) op een gemiddeld belegd vermogen exclusief liquiditeiten van € 111.305,- (2012: € 151.919,-).

Eigen vermogen / Overige reserve

Het streven van het hoofdbestuur is erop gericht om een reserve te vormen ter grootte van één keer de jaarexploitatie van het algemeen secretariaat.

grootte van één keer de jaarexploitatie van het algemeen secretariaat.

(8)

Resultaat boekjaar

De belangrijkste verschillen tussen het begrote resultaat 2013 van € 1.600.000,- positief en het werkelijke resultaat 2013 van € 1.369.765,- positief worden door de volgende posten verklaard.

Begroot resultaat 2013 1.600.000 positief

Resultaatverhogend

Hogere deelnemersbijdragen 24.426

Hogere doorbelasting Haya van Someren Eurazië 31.430

Lagere lasten permanente campagne 101.173

Hogere doorbelasting SPWO 113.447

270.476 positief Resultaatverlagend

Hogere personeelslasten 105.404

Lagere overige baten 115.058

Hogere lasten algemene ledenvergaderingen 126.661

Hogere lasten verkiezingscampagne 158.355

505.478 negatief

Diverse verschillen verspreid over overige baten en lasten kosten 4.767 positief

Resultaat 2013 1.369.765 positief

Bestemming van het resultaat

Het bestemmingsvoorstel van het resultaat van € 1.369.765 positief treft u aan op pagina 48 van dit jaarrapport.

Vooruitblik 2014

De plannen voor 2014 zijn vastgelegd in het jaarplan en de bijbehorende begroting, De plannen voor 2014 zijn vastgelegd in het jaarplan en de bijbehorende begroting, die op 23 november 2013 op de Algemene Vergadering in 's-Hertogenbosch met de leden zijn besproken.

De lijn van de voorgaande jaren wordt voortgezet. Dit betekent dat

de kern voor de komende jaren is, een beleid dat niet méér geld mag kosten en waarbij de hogere opbrengsten uit subsidie en contributies ten goede komen aan toekomstige campagnes. Daarnaast het concentreren van de middelen

op gebieden die de leden betrokken houden bij de Vereniging. De hoofddoelstelling is om de meest invloedrijke partij te blijven door een toonaangevende rol te spelen in politieke debatten; op inspirerende wijze vorm geven aan een liberale maatschappij waar inhoud en professionaliteit belangrijk zijn; een partij te zijn die gelooft in de toekomst en vertrouwt in de kracht van het individu. Dit kan alleen maar bereikt worden wanneer de VVD blijft vertrouwen op de kracht, inzet en betrokkenheid van alle duizenden vrijwilligers, volksvertegenwoordigers en bestuurders.

De door de ledenvergadering vastgestelde begroting 2014 gaat uit van een positief resultaat.

Den Haag, 11 april 2014

(9)

Hoofdbestuurssamenstelling per 31 december 2013 Voorzitter

De heer mr. A.H. Korthals

Tijdstip van eerste benoeming 20-5-2011 De lopende termijn van benoeming 1e periode

Geboortedatum 5-10-1944

Beroep

-Functie Voorzitter Vereniging VVD, Den Haag

Vice voorzitter

De heer drs. L.W.L. de Bruijn

Tijdstip van eerste benoeming 24-5-2008 Tijdstip van herbenoeming 20-5-2011 De lopende termijn van benoeming 2e periode

Beroep Ondernemer

Functie 1e Vice-voorzitter Vereniging VVD, Den Haag

Vice voorzitter

De heer mr. drs. R.W.P. Reibestein

Beroep Ondernemer

Functie 2e Vice-voorzitter Vereniging VVD, Den Haag

Algemeen secretaris Mevrouw drs. J.Z.C.M. Tielen

Beroep Ondernemer

Functie Algemeen secretaris Vereniging VVD, Den Haag

Landelijk penningmeester De heer drs. ing. G. Jaarsma

Beroep Directievoorzitter Kredietbank Nederland

Functie Penningmeester Vereniging VVD, Den Haag

Bestuurslid

De heer mr. drs. J.H. Geselschap

(10)

Bestuurslid

Mevrouw M.H.F. Schuurmans-Wijdeven

Beroep Burgemeester gemeente Millingen aan de Rijn

Functie Bestuurslid Vereniging VVD, Den Haag

Bestuurslid

Mevrouw C.H.W. Buurman

Beroep Directeur GP Staffing

Functie Bestuurslid Vereniging VVD, Den Haag

Bestuurslid

De heer mr. drs. C. van der Maat

Beroep Directeur gemeente Roosendaal

(11)

(12)

Enkelvoudige balans per 31 december 2013 (exclusief organen) (na bestemming saldo baten en lasten)

Toelichting 31 december 2013 31 december 2012 paragraaf

(in euro's) Activa Vaste activa

Immateriële vaste activa 1 292.735 47.341

Materiële vaste activa 2 62.733 93.991

355.468 141.332

Vlottende activa

Effecten 3 111.305 151.919

Financiering Politieke Partijen 4 539.263 249.477

Te vorderen en vooruitbetaalde kosten 5 463.021 277.754

Liquide middelen 6 2.827.247 3.745.850 3.940.836 4.425.000 4.296.304 4.566.332 Passiva Verenigingsvermogen Bestemmingsreserves 7 2.171.893 802.128 Overige reserve 8 1.263.822 1.263.822 3.435.715 2.065.950 Kortlopende schulden Crediteuren 610.879 588.368

Nog af te dragen loonheffing en premie

Sociale verzekeringen 9 0 67.365

Overlopende passiva 9 249.710 1.844.649

860.589 2.500.382

(13)

Enkelvoudige staat van baten en lasten over 2013 (exclusief organen)

Toelichting Begroting Werkelijk Werkelijk

paragraaf 2013 2013 2012

(in euro's) Baten

Contributies 10 2.087.000 2.086.044 2.112.768

Overige baten 11 295.000 179.942 1.507.144

Financiering Politieke Partijen 12 2.515.000 2.543.820 1.932.954 Door VVD berekende kosten aan:

- VVD-Bestuurdersvereniging 141.000 141.000 141.000

- Stichting voor Politiek Wetenschappelijk Onderzoek 75.000 188.447 136.315 - Stichting Europese Politieke Ondersteuning 15.000 12.717 19.806

- Haya van Somerenstichting Eurazië 100.000 131.430 174.556

Verkoop informatiemateriaal 0 45.090 124.430

Deelnemersbijdragen

- cursisten 40.000 64.426 55.493

Beleggingsresultaten 13 0 0 10.795

(14)

Enkelvoudige staat van baten en lasten over 2013 (exclusief organen)

Toelichting Begroting Werkelijk Werkelijk

paragraaf 2013 2013 2012 (in euro's) Lasten Personeelslasten 14 1.420.000 1.525.404 1.530.992 Bureaukosten 15 477.000 514.385 540.725 Huisvestingskosten 16 240.000 228.322 222.171 Ledenadministratie 17 0 27.562 33.248 Algemene ledenvergaderingen 18 350.000 476.661 628.681 Bestuurskosten 19 120.000 126.078 112.183

Inhoudelijke discussie bijeenkomsten 45.000 16.008 36.719

Doelgroepenbeleid 4.000 1.569 2.527 Partijcommissies 21.000 11.825 9.326 Partijraden 21.000 19.952 20.906 Ledenraadplegingen 20 60.000 28.188 33.947 Permanente Campagne 21 350.000 248.827 73.964 Verkiezingscampagne 22 0 158.355 2.749.994 Media 23 44.000 64.989 61.737 Verenigingsmagazine Liber 24 126.000 109.779 111.706 Ledenwerving en ledenbehoud 25 110.000 69.967 60.051 Kostprijs informatiemateriaal 26 40.000 63.267 157.336 Internationale samenwerking 27 50.000 65.360 62.599 Opleiding en Training 28 158.000 185.830 109.102 Talentscouting 32.000 35.601 19.536 Beleggingsresultaten 13 0 2.327 0 Overige kosten 29 0 42.895 36.411 Totaal Lasten 3.668.000 4.023.151 6.613.860 Resultaat 1.600.000 1.369.765 -398.600

Dotatie / onttrekking bestemmingsreserve 1.600.000 1.369.765 -398.600

Dotatie overige reserve 0 0

(15)

Algemene toelichting op de enkelvoudige balans en enkelvoudige staat van baten en lasten (exclusief organen)

Wettelijke grondslagen

De Vereniging is per 24 januari 1948 bij notariële akte opgericht. De statuten zijn voor het laatst gewijzigd op 15 september 2007. Het huishoudelijk reglement is voor het laatst gewijzigd op 28 november 2009.

Doelstelling

De VVD stelt zich ten doel de toepassing van de liberale beginselen te bevorderen. De VVD streeft dit doel na door gebruik te maken van alle wettige middelen die aan het doel bevorderlijk zijn, in het bijzonder door:

a. het verder ontwikkelen, verdiepen en verbreiden van de liberale beginselen en het vergroten van de invloed op de nationale en internationale politiek; b. het bevorderen van de verkiezing van leden van de VVD in de woordigende lichamen.

Jaarrekening

Het hoofdbestuur heeft op 11 april 2014 de jaarrekening goedgekeurd. De jaar-rekening zal ter vaststelling worden voorgelegd aan de algemene ledenver-gadering op 14 juni 2014.

De jaarrekening is opgesteld overeenkomstig RJ 640 organisaties zonder winststreven. De VVD kwalificeert als een kleine rechtspersoon. Waar

wenselijk wordt gebruik gemaakt van de vrijstellingen die van toepassing zijn. Presentatie en vergelijkende cijfers

De enkelvoudige jaarrekening van de VVD is gesplitst in een rapport exclusief de organen (de VVD-afdelingen, regio's en kamercentrales), ter beoordeling van het resultaat van (alleen) het Hoofdbestuur. Daarnaast is er een rapport inclusief de organen, ter beoordeling van de landelijke VVD.

Artikel 4 van de statuten bepaalt dat de VVD één rechtspersoon is. Binnen de VVD bestaat een decentrale partijstructuur waarbij per 31 december 2013 381 VVD-afdelingen, 16 VVD-regio's en 17 VVD-kamercentrales maximale (financiële) zelfstandigheid behouden bij de vaststelling van hun prioriteiten. Periodiek verantwoorden deze 414 VVD-organen zich daarvoor bij de ledenvergadering van de respectievelijke VVD-organen.

Ook loopt er echter een verantwoordingslijn van deze 414 VVD-organen naar het Hoofdbestuur, omdat de financiële en juridische eindverantwoordelijkheid ligt bij het Hoofdbestuur. Deze cijfers zijn opgenomen in de enkelvoudige jaarrekening

inclusief organen. Vaste activa

De materiële en immateriële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs onder aftrek van op de economische levensduur gebaseerde afschrijvingen en duurzame waardeverminderingen.

(16)

Bijzondere waardevermindering of vervreemding van vaste activa

Activa met een lange levensduur worden beoordeeld op bijzondere waardeverminderingen met name wanneer wijzigingen of omstandigheden zich voordoen die doen vermoeden dat de boekwaarde van een actief niet terugverdiend zal worden. De terugverdienmogelijkheid van activa die in gebruik zijn, wordt bepaald door de boekwaarde van een actief te

vergelijken met de contante waarde van de nettokasstromen die het actief naar verwachting zal genereren. Wanneer de boekwaarde van een actief hoger is dan de geschatte contante waarde van de toekomstige kasstroom, wordt een bedrag voor impairment ten laste van het resultaat geboekt voor het verschil tussen de boekwaarde en de realiseerbare waarde van het actief. Financiële instrumenten

Financiële instrumenten omvatten effecten vorderingen, geldmiddelen, schulden en overige te betalen posten. Financiële instrumenten worden bij de eerste opname verwerkt tegen reële waarde, waarbij (dis)agio en de direct toerekenbare transactiekosten in de eerste opname worden meegenomen. Na de eerste opname worden effecten gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardewijzigingen in de staat van baten en lasten. Vorderingen worden na de eerste opname gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieverentemethode, verminderd met bijzondere waardeverminderingsverliezen. Kortlopende schulden en overige financiële verplichtingen worden na eerste opname gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieverentemethode. Liquide middelen

De liquide middelen staan ter vrije beschikking met uitzondering van € 36.421,- waarvoor in mei 2000 een bankgarantie aan Vastned Industrial N.V. ter zake van het door de Vereniging VVD gehuurde kantoorpand is afgegeven.

Baten en lasten

Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Pensioenen

De pensioenregeling van de VVD is met ingang van 2011 omgezet van een

eindloonregeling naar een beschikbare premie regeling. Uitgangspunt is dat de in de verslagperiode te verwerken pensioenlast gelijk is aan de over die periode aan de verzekeraar verschuldigde pensioenpremies.

Voor zover de verschuldigde premies op balansdatum nog niet zijn voldaan, wordt hiervoor een verplichting opgenomen. Als de op balansdatum reeds betaalde premies de verschuldigde premies overtreffen, wordt een overlopende actiefpost opgenomen voor zover sprake zal zijn van terugbetaling door de verzekeraar of van verrekening met in de toekomst verschuldigde premies.

Belastingen

De VVD is niet belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting en de omzetbelasting. Doorberekende kosten

(17)

Toelichting: Enkelvoudige balans per 31 december 2013 (exclusief organen) Vaste activa

Algemeen

De gehanteerde (ongewijzigde) afschrijvingspercentages zijn:

- kantoorinventaris 20%

- automatiseringsapparatuur 25%

De restwaarde van de activa is gesteld op nihil.

1. Immateriële vaste activa

2013 2012

(in euro's)

Ledenadministratie, migratie en website

Aanschafwaarde per 1 januari 287.439 239.092

Bij: Investeringen

- Software 282.678 48.347

Af: Desinvesteringen

- Software 0 0

Aanschafwaarde per 31 december 570.117 287.439

Cumulatieve afschrijvingen per 1 januari 240.098 186.414

Bij: Afschrijvingen ten laste van het boekjaar 37.284 53.684

Af: Afschrijving desinvesteringen 0 0

Cumulatieve afschrijvingen per 31 december 277.382 240.098

(18)

2. Materiële vaste activa

2013 2012

(in euro's)

Inventaris, vervoersmiddelen en automatiseringsapparatuur

Aanschafwaarde per 1 januari 225.709 161.108

Bij: Investeringen - Inventaris 0 10.500 - Vervoermiddel 0 0 - Hardware 6.050 54.101 Af: Desinvesteringen - Inventaris 0 0 - Vervoermiddel 0 0 - Hardware 0 0

Aanschafwaarde per 31 december 231.759 225.709

Cumulatieve afschrijvingen per 1 januari 131.718 110.933

Bij: Afschrijvingen ten laste van het boekjaar 37.308 20.785

Af: Afschrijving desinvesteringen 0 0

Cumulatieve afschrijvingen per 31 december 169.026 131.718

Boekwaarde per 31 december 62.733 93.991

3. Effecten

2013 2012

(in euro's) Aandelen

Stand begin boekjaar 0 328

Aankopen 0 0

Verkopen 0 -245

Koersresultaat 0 -83

Stand einde boekjaar 0 0

Obligaties

Stand begin boekjaar 151.919 151.123

Aankopen 0 0

Verkopen -36.295 0

Ongerealiseerd koersresultaat -4.319 796

Stand einde boekjaar 111.305 151.919

(19)

4. Financiering Politieke Partijen

2013 2012

(in euro's)

Per 1 januari nog te ontvangen totaal 249.477 426.110

Te ontvangen / terug te betalen subsidie voorgaand jaar 53.318 -118.102

Subsidie maximum 2.490.501 1.989.660

Te ontvangen subsidie 2.793.296 2.297.668

Ontvangen subsidie lopend jaar -1.951.240 -1.740.183

Afrekening subsidie voorgaande jaren -302.793 -308.007

Saldo per 31 december 539.263 249.477

5. Te vorderen en vooruitbetaalde kosten

2013 2012

(in euro's)

Contributie debiteuren 3.408 6.090

Overige debiteuren¹ 337.802 161.170

Waarborgsommen 7.310 7.310

Te ontvangen rente banktegoeden en coupon obligaties 0 2.276

Overlopende activa 114.501 100.908

Saldo per 31 december 463.021 277.754

¹ De toename van het saldo overige debiteuren heeft zijn oorsprong doordat het ministerie van Binnenlandse Zaken werkt met voorschotten in plaats van dat zij het gehele bedrag van de beschikking overmaakt.

In de debiteuren zijn ook de vorderingen van de Teldersstichting en de JOVD, volgens de WFPP, op het ministerie verwerkt.

6. Liquide middelen

2013 2012

(in euro's)

ABN rendement beheer 1.047.254 1.873.161

ABN flexibel premium deposit 0 3.230

ABN hoofdrekening 315.928 180.822

ABN topdeposito 800.483 787.693

ING contributie 77.514 559.737

Overige banken / liquide middelen 586.068 341.207

(20)

7. Bestemmingsreserves

2013 2012

(in euro's)

Bestemmingsreserve verkiezingen

Stand per 1 januari 802.128 1.200.728

Bestemming vanuit resultaat boekjaar 1.369.765 -398.600

Saldo per 31 december 2.171.893 802.128

De bestemmingsreserve verkiezingen dient ter dekking van de kosten die samenhangen met de de kosten voor de Tweede-Kamerverkiezingen.

8. Overige reserve

2013 2012

(in euro's)

Stand per 1 januari 1.263.822 1.263.822

Bestemming vanuit resultaat boekjaar 0 0

Stand per 31 december 1.263.822 1.263.822

9. Kortlopende schulden 2013 2012 (in euro's) Crediteuren1 610.879 588.368 Belastingdienst2 0 67.365 Vooruitontvangen contributies3 101.447 1.616.847 Af te dragen contributies 28.125 16.399 Reservering vakantiedagen 36.836 45.827 Reservering vakantiegeld 39.369 36.124 Reservering eindejaarsuitkering 713 713 Overlopende passiva 43.220 128.739

Saldo per 31 december 860.589 2.500.382

1

In de crediteuren is de verplichting, zoals deze is opgenomen in de WFPP, tot doorbetaling van de subsidiegelden aan de Teldersstichting en de JOVD verwerkt.

2

Per 31 december 2013 was er een kleine vordering op de belastingdienst. Deze vordering is opgenomen in de overlopende activa.

3

(21)

Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen Financiering Politieke Partijen

Teveel betaalde subsidiebedragen kunnen door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en

Koninkrijksrelaties van de Vereniging VVD worden teruggevorderd. Dit geldt tevens voor het politiek wetenschappelijk instituut, de Prof. mr. B.M. Teldersstichting, de politieke jongerenorganisatie JOVD en de Haya van Somerenstichting voor buitenlandse activiteiten. De geoormerkte subsidiebedragen voor deze organisaties worden toegekend en uitbetaald aan

de Vereniging VVD waarop de Vereniging VVD deze subsidies doorbetaald aan de

desbetreffende organisaties. Voor zover de Minister de subsidie voor deze organisaties voor een lager bedrag vaststelt, worden teveel betaalde subsidies aan deze organisaties door de Vereniging VVD teruggevorderd. De definitieve vaststelling van de subsidie heeft tot en met 2012 plaatsgevonden. De definitieve vaststelling van de subsidie 2013 vindt in 2014 plaats. Haya van Somerenstichting

De Vereniging VVD heeft zich garant gesteld voor de exploitatiekosten van de Haya van Somerenstichting. Volgens de door het Ministerie van Binnenlandse Zaken uitgevaardigde subsidievoorschriften wordt de subsidie voor de Haya van Somerenstichting definitief vast-gesteld door de Minister van Buitenlandse Zaken, na daartoe verkregen advies van de accountantsdienst van het Ministerie. De Minister heeft de subsidie vastgesteld tot en met 2012.

Huisvesting

Met de verhuurder van het pand is het overeengekomen contract verlengd met 5 jaar, ingaande op 1 mei 2010. Deze periode is vooralsnog niet verlengd.

Het gaat hier om € 50.450,- per kwartaal, eind 2013. Bankgarantie

Door de ABN Amro is op verzoek van de Vereniging VVD een bankgarantie van € 36.421,- afgegeven ten behoeve van de verhuurder.

Leasing

Leasebetalingen worden lineair over de leaseperiode in de staat van baten en lasten opgenomen. De Vereniging VVD heeft een langlopend leasecontract voor kopieerapparatuur.

(22)

Vereniging "Volkspartij voor Vrijheid en Democratie", Den Haag

Toelichting: Enkelvoudige staat van baten en lasten over 2013 (exclusief organen)

Begroting

Een beknopte analyse van de posten die het meest afwijken ten opzichte van de begroting

Begroot resultaat 2013 1.600.000 positief

Resultaatverhogend

Hogere deelnemersbijdragen 24.426

Hogere doorbelasting Haya van Someren Eurazië 31.430 Lagere lasten permanente campagne 101.173

Hogere doorbelasting SPWO 113.447

270.476 positief Resultaatverlagend

Hogere personeelslasten 105.404

Lagere overige baten 115.058

Hogere lasten algemene ledenvergaderingen 126.661 Hogere lasten verkiezingscampagne 158.355

505.478 negatief

Diverse verschillen verspreid over overige baten en lasten kosten 4.767 positief

Resultaat 2013 1.369.765 positief Baten 10. Contributies 2013 2012 (in euro's) Contributie opbrengst VVD 3.160.303 3.182.426 Intern bestemd voor VVD-kamercentrales -245.963 -267.066

Intern bestemd voor VVD-regio's -22.416 -26.570

Intern bestemd voor VVD-afdelingen -805.880 -776.022

Bestemd voor VVD-hoofdbestuur 2.086.044 2.112.768

11. Overige baten

2013 2012 (in euro's)

Giften financiële actie onder VVD-leden 9.802 694.848 Stichting Ondersteuning VVD Tweede-KamerVerkiezingen 0 415.000 Stichting Mr H.C. Dresselhuys fonds 0 50.000 Stichting Oeconomische Politiek 40.000 100.000 Stichting Ivo Opstelten Foundation 0 115.000 Gift Stichting Godefridus van Heesfonds 40.000 40.000

Advertenties Liber 0 650 Rente 55.967 57.342 Fundraising 6.113 13.364 Diverse baten 15.700 0 Doorbelasting Website 12.360 20.940 179.942 1.507.144

(23)

12. Financiering Politieke Partijen

2013 2012 (in euro's)

Basissubsidie per jaar 176.372 176.224

Subsidie per kamerzetel € 51.156,- x 41 2.097.411 Subsidie per lid € 6,13 x 35.362 leden 216.719

2.314.130 1.813.494 Hogere / lagere afrekening subsidie voorgaande jaren 53.318 -56.764

2.543.820 1.932.954

De subsidie in de staat van baten en lasten is inclusief afrekening voorgaande jaren.

De VVD ontvangt van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de subsidie Politieke Partijen voor vormings- en scholingsactiviteiten in binnen- en buitenland, voor informatievoorziening aan leden en aan niet-leden, voor het werven van leden, voor het betrekken van niet-leden bij subsidiabele activiteiten van de politieke partij, voor werving, selectie en begeleiding van politieke ambtdragers, voor het onderhouden van contacten met zusterpartijen buiten Nederland en activiteiten in het kader van verkiezingscampagnes. Daarnaast is een deel van de subsidie bestemd voor politiek-wetenschappelijke activiteiten en activiteiten ter bevordering van politieke participatie door jongeren. Voor dit gedeelte van de subsidie fungeert de VVD als intermediair. Dit gedeelte van de subsidie wordt afgedragen aan het wetenschappelijk instituut van de VVD, de Prof. Mr. B.M. Teldersstichting en de jongerenorganisatie van de VVD, de JOVD. De Minister van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties stelt de subsidie vast na daartoe verkregen advies van de accountantsdienst van het Ministerie.

De subsidie voor 2013 die naar verwachting zal worden ontvangen, is in beginsel op basis van 41 kamerzetels en het aantal leden (35.362) per 1 januari 2013.

WFPP (Wet financiering politieke partijen)

Het wetsvoorstel genaamd Wet Financiering Politieke Partijen is op 5 maart 2013 door de eerste kamer aangenomen. De WFPP is op 1 juni 2013 in werking getreden.

De wet is er gekomen wegens kritiek op de gebrekkige transparantie van de financiering van politieke partijen.

De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft aangekondigd dat de aan haar opgelegde taakstelling leidt tot een lagere subsidie politieke

partijen. Met de door het ministerie van Binnenlande Zaken en Koninkrijkrelaties opgelegde korting is in de berekening van de te ontvangen susidie rekening gehouden.

13. Beleggingsresultaten 2013 2012 (in euro's) Directe beleggingsresultaten Aandelen 76 4.937 Obligaties 3.209 5.491

Totaal directe beleggingsresultaten 3.285 10.428

Indirecte beleggingsresultaten

Aandelen 0 -86

(24)

Vereniging "Volkspartij voor Vrijheid en Democratie", Den Haag Lasten 14. Personeelslasten 2013 2012 (in euro's) Salarissen¹ 1.079.410 1.134.796 Sociale lasten 166.743 166.026 Pensioenlasten 84.897 81.512 Uitzendkrachten2 124.106 46.438 Kinderopvang 0 3.245 Opleidingskosten 5.583 2.663 Personeelsverzekeringen 13.944 14.494 Reiskostenvergoeding 37.686 45.380 Overige personeelskosten 13.035 36.438 1.525.404 1.530.992

¹ De salarissen zijn in 2013 iets afgenomen ten opzichte van 2012 waar het aantal formatieplaatsen was uitgebreid in verband met de tweede kamer verkiezingen.

2

Vanaf het derde kwartaal 2012 wordt er gebruik gemaakt van externe kennis om het functioneren van het algemeen secretariaat verder te professionaliseren.

15. Bureaukosten

2013 2012 (in euro's)

Software en randapparatuur 42.466 18.611

Netwerkbeheer 83.983 75.355

Afschrijvingskosten hard- en software 37.284 53.684 Afschrijvingskosten kantoorinventaris 37.308 20.785 Kantoorbenodigheden 22.772 45.177 Archief 2.385 1.267 Accountant 57.955 50.843 Administratieve ondersteuning 6.363 3.570 Abonnementen 6.090 5.034 Juridisch advies 1.013 22.556 Autokosten 11.988 2.936 Bankkosten 23.854 23.451 Porti¹ 31.654 75.498 Telefoon 47.510 35.441 DSL verbinding 15.241 14.782 Kopieermachines 86.519 91.735 514.385 540.725

(25)

16. Huisvesting 2013 2012 (in euro's) Huurlasten 163.581 158.972 Servicekosten 26.696 26.160 Schoonmaakkosten 19.245 17.974

Diverse kosten gebouw 16.379 16.720

Belastingen 2.421 2.345 228.322 222.171 17. Ledenadministratie 2013 2012 (in euro's) Ledenadministratie 27.562 32.708

Opbrengst verzonden accepten 0 540

27.562 33.248

18. Algemene ledenvergaderingen

In 2012 hebben er in verband met de Tweede Kamerverziezingen drie algemene ledenvergaderingen plaatsgevonden in plaats van de gebruikelijke twee.

19. Bestuurskosten 2013 2012 (in euro's) Declaraties hoofdbestuursleden 7.741 9.370 Kosten voorzitter 15.478 15.654 Vergaderkosten¹ 33.457 61.474

Advertentiekosten overleden prominenten 3.889 8.730

Representatiekosten2 41.987 3.114

Bestuursaansprakelijkheidsverzekering 4.235 3.840

Prinsjesdagbijeenkomst 19.291 10.001

126.078 112.183

¹ In 2012 hebben er meer vergaderingen plaatsgevonden in verband met de tweede kamerverkiezingen van september.

2

De toename van de representatiekosten hebben voornamelijk betrekking op kosten gemaakt voor de vrijwilligersdag en voor het 65-jarig jubileum van de VVD.

20. Ledenraadpleging

In 2013 heeft er één ledenraadpleging plaatsgevonden voor de kandidatenlijst van het Europees Parlement.

21. Permanente Campagne

Sinds 2008 zijn financiële middelen beschikbaar voor de permanente campagne.

22. Verkiezingscampagne

(26)

Vereniging "Volkspartij voor Vrijheid en Democratie", Den Haag 23. Media 2013 2012 (in euro's) Hostingskosten 18.973 17.446 Onderhoud website 46.016 44.291 64.989 61.737 24. Verenigingsblad Liber

In 2013 is het verenigingsblad Liber verder geprofessionaliseerd. Door lagere productiekosten is er ten opzichte van de begroting

onderbesteding gerealiseerd.

25. Ledenwerving en ledenbehoud

De beperking van de ledenwerfactie-bonus is in 2013 van kracht gebleven.

26. Informatiemateriaal

De kosten van informatiemateriaal betreffen affiches, strooimateriaal en verkoopartikelen.

27. Internationale samenwerking

2013 2012 (in euro's)

Contributies: Liberal Internationals (LI), de European Liberal, Democrat and Reform Party (ELDR) en de Europese

Beweging Nederland 31.377 29.049

Directe projectkosten internationaal 0 1.867

Reis- en verblijfkosten 33.983 31.683 65.360 62.599 28. Opleiding en Training 2013 2012 (in euro's) Landelijke cursussen 59.941 63.680

Regionale en lokale cursussen1 91.930 16.843 Landelijke activiteiten waaronder eLearning 30.686 27.292

Vergaderkosten 3.273 1.287

185.830 109.102

1

De hogere kosten voor Opleiding en Training ten opzichte van 2012 hebben voornamelijk betrekking op de collegetour "Stem op mij" die de eerste maanden van 2013 heeft plaatsgevonden.

29. Overige kosten en onvoorzien

2013 2012 (in euro's)

Dotatie voorziening dubieuze debiteuren 42.273 20.910

Overige kosten onvoorzien 622 15.501

(27)

(28)

Enkelvoudige balans per 31 december 2013 (inclusief organen) (na bestemming saldo baten en lasten)

Toelichting Organen VVD VVD landelijk Organen VVD VVD landelijk

paragraaf 2013 2013 2013 2012 2012 2012

Immateriële vaste activa 0 292.735 292.735 0 47.341 47.341

Materiële vaste activa 0 62.733 62.733 0 93.991 93.991

355.468 141.332

Vlottende activa

Effecten 0 111.305 111.305 0 151.919 151.919

Subsidie Politieke Partijen 0 539.263 539.263 0 249.477 249.477

Te vorderen en vooruitbetaalde kosten 159.827 463.021 622.848 168.197 277.754 445.951

(29)

Enkelvoudige staat van baten en lasten over 2013 (inclusief organen)

paragraaf 2013 2013 2013 2012 2012 2012

(in euro's) Baten

Contributies 1.062.429 2.086.044 3.148.473 1.069.658 2.112.768 3.182.426

Overige baten 995.876 179.942 1.175.818 1.028.231 1.507.144 2.535.375

Financiering Politieke Partijen 0 2.543.820 2.543.820 0 1.932.954 1.932.954

Door VVD berekende kosten aan:

- VVD-Bestuurdersvereniging 0 141.000 141.000 0 141.000 141.000

- Stichting Europese Politieke Ondersteuning 0 188.447 188.447 0 136.315 136.315

- Stichting voor Politiek Wetenschappelijk Onderzoek 0 12.717 12.717 0 19.806 19.806

- Haya van Somerenstichting Eurazië 0 131.430 131.430 0 174.556 174.556

Verkoop informatiemateriaal 0 45.090 45.090 0 124.430 124.430

Deelnemersbijdragen

- cursisten 0 64.426 64.426 0 55.493 55.493

Beleggingsresultaten 0 0 0 0 10.795 10.795

(30)

Enkelvoudige staat van baten en lasten over 2013 (inclusief organen)

paragraaf 2013 2013 2013 2012 2012 2012 (in euro's) Lasten Personeelslasten 0 1.525.404 1.525.404 0 1.530.992 1.530.992 Bureaukosten 175.582 514.385 689.967 173.175 540.725 713.899 Huisvestingskosten 0 228.322 228.322 0 222.171 222.171 Ledenadministratie 27.562 27.562 0 33.248 33.248 Algemene ledenvergaderingen 319.853 476.661 796.514 256.144 628.681 884.825 Bestuurskosten 104.444 126.078 230.522 98.862 112.183 211.045

Inhoudelijke discussie bijeenkomsten 0 16.008 16.008 0 36.719 36.719

(31)

(32)

Geconsolideerde balans per 31 december 2013 (na bestemming saldo baten en lasten)

Toelichting VVD landelijk Stichtingen Eliminatie Geconsolideerd Geconsolideerd

paragraaf 2013 2013 2013 2012

Immateriële vaste activa 292.735 0 292.735 47.341

Materiële vaste activa 62.733 0 62.733 93.991

355.468 141.332

Vlottende activa

Effecten 111.305 0 111.305 151.919

Subsidie Politieke Partijen 539.263 0 539.263 249.477

Te vorderen en vooruitbetaalde kosten 622.848 81.160 -81.160 622.848 445.951

(33)

Geconsolideerde staat van baten en lasten over 2013

Toelichting VVD landelijk Stichtingen Eliminatie Geconsolideerd Geconsolideerd

paragraaf 2013 2013 2013 2012

(in euro's) Baten

Contributies 3.148.473 0 3.148.473 3.182.426

Overige baten 1.175.818 123.443 -74.992 1.224.269 2.480.404

Financiering Politieke Partijen 2.543.820 543.533 3.087.353 1.932.954

Door VVD berekende kosten aan:

- VVD-Bestuurdersvereniging 141.000 0 141.000 141.000

- Stichting Europese Politieke Ondersteuning 188.447 0 188.447 136.315

- Stichting voor Politiek Wetenschappelijk Onderzoek 12.717 0 12.717 19.806

- Haya van Somerenstichting Eurazië 131.430 0 -131.430 0 34.862

Verkoop informatiemateriaal 45.090 0 45.090 124.430

Deelnemersbijdragen

- cursisten 64.426 0 64.426 55.493

Beleggingsresultaten 0 0 0 10.795

(34)

Geconsolideerde staat van baten en lasten over 2013

Toelichting VVD landelijk Stichtingen Eliminatie Geconsolideerd Geconsolideerd paragraaf 2013 2013 2013 2012 (in euro's) Lasten Personeelslasten 1.525.404 126.157 -126.157 1.525.404 1.565.872 Bureaukosten 689.967 52.647 -52.639 689.975 714.116 Huisvestingskosten 228.322 22.158 -22.158 228.322 222.171 Ledenadministratie 27.562 0 27.562 33.248 Algemene ledenvergaderingen 796.514 0 796.514 884.825 Bestuurskosten 230.522 0 230.522 211.045

Inhoudelijke discussie bijeenkomsten 16.008 0 16.008 36.719

Doelgroepenbeleid 1.569 0 1.569 2.527 Partijcommissies 11.825 0 11.825 9.326 Partijraden 19.952 0 19.952 20.906 Ledenraadplegingen 28.188 0 28.188 33.947 Permanente Campagne 248.827 0 248.827 73.964 Verkiezingscampagne 532.138 0 532.138 3.227.038 Media 199.462 0 199.462 219.671 Verenigingsmagazine Liber 109.779 0 109.779 111.706 Ledenwerving en ledenbehoud 152.933 0 152.933 113.195 Kostprijs informatiemateriaal 63.267 0 63.267 157.336 Internationale samenwerking 65.360 412.102 477.462 424.564 Opleiding en Training 287.783 0 287.783 173.332 Talentscouting 35.601 0 35.601 19.536 Beleggingsresultaten 2.327 2.327

(35)

Toelichting op geconsolideerde balans en staat van baten en lasten Waarderingsgrondslagen

De grondslagen van waardering en resultaatbepaling voor de enkelvoudige en de geconsolideerde jaarrekening zijn gelijk. Om deze reden wordt voor een toelichting op de geconsolideerde balans en staat van baten en lasten verwezen naar de toelichting van de enkelvoudige balans en staat van baten en lasten.

Consolidatie

In de Richtlijn voor de Jaarverslaggeving (RJ 640) "Organisaties-zonder-winststreven" wordt het begrip "verslaggevende eenheid" gedefinieerd als een groep organisaties die organisatorisch met elkaar zijn verbonden en die een zodanige onderlinge relatie hebben dat ze als groep moeten worden beschouwd. Of sprake is van een

groepsrelatie hangt ervan af of, in casu de Vereniging VVD, in wezen de andere organisatie beheerst, anders gezegd: feitelijk beleidsbepalend is in die andere (beleidsafhankelijke) organisatie. Een dergelijke invloed wordt onder andere

uitgeoefend indien de Vereniging VVD de mogelijkheid heeft om de meerderheid van bestuurders van de beleidsafhankelijke organisatie te ontslaan of te benoemen. In het hoofdstuk "gelieerde neveninstellingen" van deze jaarrekening wordt per organisatie ingegaan op de statutaire bepalingen van organisaties die de naam VVD in de handelsnaam voeren en/of het bestuur van de betreffende organisatie (deels) uit VVD-leden bestaat.

Alle VVD-organen zijn conform het huishoudelijk reglement verplicht om een (model) financieel verslag op te maken en op te sturen aan het VVD-secretariaat. Indien het VVD-secretariaat dit (model) financieelverslag niet of niet tijdig ontvangt, dan is een financiële sanctie van toepassing op het betreffende orgaan.

De financiële gegevens van de 414 VVD-organen zijn in dit jaarrapport verwerkt als één geheel, althans voor zover kon worden beschikt over de financiële gegevens van deze organen.

In dit jaarrapport is een hoofdstuk (vanaf pagina 41) opgenomen met de namen van alle 414 VVD-organen. Indien achter de naam van het VVD-orgaan twee asteriks zijn

weergegeven, dan kon niet tijdig over hun cijfermateriaal worden beschikt. Ter compensatie is een schatting opgenomen.

De geconsolideerde jaarrekening omvat de financiële gegevens van de VVD en haar gelieerde neveninstellingen, met uitzondering van de Stichting Gerrit Koster, Vrie en Liber, Stichting Vrienden van de VVD en de Stichting VVD-Kennis Centrum, omdat van deze organisaties geen cijfers bekend zijn, althans niet ten tijde van het opstellen van deze jaarrekening. Overigens hebben deze stichtingen geen materiële gevolgen voor de balans en de staat van baten en lasten zoals opgenomen in deze jaarrekening.

In de consolidatie zijn opgenomen: Stichting Haya van Someren, Stichting Ivo Opstelten Foundation, en de Stichting Jan van Nassau.

In de geconsolideerde jaarrekening zijn de onderlinge schulden, vorderingen

(36)

Toelichting onverdeeld resultaat boekjaar

2013 2012

(in euro's)

Resultaat Vereniging VVD 2.128.401 403.432

Stichting Haya van Someren 0 0

Stichting Ivo Opstelten Foundation 51.660 -55.325

Stichting Jan van Nassau -5.275 137

Stichting Vrienden van VVD Tilburg 1.739

(37)

Gelieerde neveninstellingen

In dit hoofdstuk worden gelieerde neveninstellingen met eigen rechtspersoonlijkheid getoetst aan alinea 103 tot en met 103e van de Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ) 214 Financiële vaste activa , dat aanwijzingen geeft voor het bestaan van een groepsrelatie tussen organisaties (aldaar aangeduid met maatschappijen). In alle gevallen dient op basis van de feitelijke situatie te worden vastgesteld of sprake is van een groep of groepsmaatschappij. Of sprake is van een groepsrelatie hangt ervan af of, in casu de Vereniging VVD, in wezen de andere organisatie beheerst, anders gezegd: feitelijk beleidsbepalend is in die andere (beleidsafhankelijke) organisatie. Een dergelijke invloed wordt onder andere uitgeoefend indien de Vereniging VVD de mogelijkheid heeft om de meerderheid van bestuurders van de beleidsafhankelijke organisatie te ontslaan of te benoemen.

In willekeurige volgorde

Haya van Somerenstichting

De stichting heeft als doel het verrichten en doen verrichten, bevorderen en doen bevorderen van activiteiten gericht op ontplooiing en ondersteuning van initiatieven in het buitenland inzake het doen handhaven van de mensenrechten, het doen ontstaan van de parlementaire democratie, ter uitdraging van de liberale gedachte in het algemeen en ten bate van liberale groeperingen en instellingen in andere landen dan Nederland, in het bijzonder -zulks geheel in overeenstemming met de verklaring van de rechten van de mens van 10 december 1948 als

vastgesteld door de algemene vergadering van de Verenigde Naties- in hun relatie tot en ten behoeve van de te Den Haag gevestigde vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD), alsmede al hetgeen met het bovenstaande verband houdt of daaraan bevorderlijk kan zijn.

De stichting heeft voorts als doel het verrichten en doen verrichten, bevorderen en doen bevorderen van politieke opleidings- en trainingsactiviteiten ten

behoeve van de vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD), zomede al hetgeen met het bovenstaande verband houdt of daaraan bevorderlijk kan zijn. De stichting is opgericht in 1975 en heeft haar zetel in Den Haag. De inkomsten van de Haya van Somerenstichting bestaan hoofdzakelijk uit subsidie van het Ministerie

van Buitenlandse Zaken in het kader van het Programma Maatschappelijke Transformatie (Matra). Matra heeft als doel het transformatieproces te ondersteunen van landen in Eurazië naar een democratisch en marktgeoriënteerd bestel.

Het hoofdbestuur van de VVD vormt ook het bestuur van de Haya van Somerenstichting. De Vereniging VVD heeft volledige beleidsbepalende invloed in de Haya van

Somerenstichting, zoals omschreven in artikel 2:24 BW en RJ 214.103 en om deze reden zijn de cijfers van de Haya van Somerenstichting geconsolideerd in de jaarrekening van de Vereniging VVD.

Jongeren Organisatie Vrijheid en Democratie (JOVD)

De JOVD is een onafhankelijke politieke organisatie van en voor jonge liberalen. De JOVD is een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid en werd in 1949 opgericht. Sinds 2002 maakt de Vereniging VVD samen met de JOVD jaarlijks

(38)

Prof. Mr. B.M. Teldersstichting

De Teldersstichting is de wetenschappelijke instelling ten behoeve van de Vereniging VVD en het liberalisme. De stichting werd opgericht in 1954. Het curatorium van de stichting houdt toezicht op de wetenschappelijke kwaliteit van de publicaties. Het curatorium bestaat uit vijftien personen, waaronder steeds twee hoofdbestuursleden van de vereniging VVD. Bij de stichting zijn zes personen werkzaamheden onder leiding van de directeur dr. P.G.C. van Schie. De inkomsten van de stichting bestaan hoofdzakelijk uit subsidie voortvloeiend uit de Wet subsidiëring politieke partijen.

Precieze cijfers over 2013 van de Prof. Mr. B.M. Teldersstichting waren ten tijde van het samenstellen van dit VVD-jaarrapport nog niet bekend.

De politieke betrokkenheid over en weer is groot, doch er is geen sprake van een beleidsbepalende invloed door de Vereniging VVD zoals omschreven in artikel 2:24 BW en RJ 214.103.

Stichting Ivo Opstelten Foundation

De stichting is op 24 april 2009 opgericht en heeft haar zetel in Den Haag. Het doel van de stichting is het werven van fondsen ten behoeve van de

vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democratie.

Het hoofdbestuur van de VVD vormt ook het bestuur van de stichting Ivo Opstelten Foundation. De Vereniging VVD heeft volledige beleidsbepalende invloed in de Ivo Opstelten Foundation, zoals omschreven in artikel 2:24 BW en RJ 214.103 en om deze reden zijn de cijfers van de stichting Ivo Opstelten Foundation geconsolideerd in de jaarrekening van de Vereniging VVD.

Stichting Mr. H.C. Dresselhuysfonds

De stichting is op 15 maart 1927 opgericht en heeft haar zetel in Den Haag. Het doel van de stichting is de bevordering van de liberale gedachte, door het behartigen van de belangen van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie, daaronder met name begrepen het financieel ondersteunen van de Vereniging VVD. Het bestuur van de stichting bestaat uit vijf personen. Vier bestuursleden zijn voormalig VVD-hoofdbestuurslid. De landelijk penningmeester van het VVD-hoofdbestuur is het vijfde lid van het bestuur van de stichting. Het stichtingsvermogen bedroeg op 1 juli 2013 (gebroken boekjaar) op basis van een door een externe accountant afgegeven goedkeurende

controleverklaring, € 2.156.086,- (1 juli 2012 € 2.069.240,-).

Op grond van artikel 2:407 BW wordt niet tot consolidatie overgegaan, althans zolang de wettelijke grenzen van een kleine rechtspersoon niet worden overschreden.

Stichting voor Politiek Wetenschappelijk Onderzoek

De stichting is op 11 juli 1966 opgericht en heeft haar zetel in Den Haag. Ingevolge de "Regeling financiële ondersteuning fracties Tweede Kamer der Staten-Generaal" dient het aan Tweede Kamerleden ter beschikking gestelde budget (voor

persoonlijke medewerkers) en de daarmee samenhangende personeelskosten te worden opgenomen in een stichting. In de praktijk komt het erop neer dat de stichting optreedt als werkgever van de medewerkers van de VVD-Tweede Kamerleden; via de stichting worden de salarissen van deze medewerkers betaald. In 2013 waren dit gemiddeld 53 (2012: 27) werknemers.

(39)

Stichting Europese Politieke Ondersteuning

De stichting is opgericht in 1988 en heeft haar zetel in Den Haag. De stichting heeft als doel het in raad en daad bijstaan van de VVD-leden in het Europees Parlement. In de praktijk komt het erop neer dat de stichting optreedt als

werkgever van de medewerkers van de VVD-Europarlementariërs; via de stichting worden de salarissen van deze medewerkers betaald. Hiertoe ontvangt de stichting secretariaatsvergoedingen op grond van de "Regeling kosten en

vergoedingen van de leden van het Europees Parlement". De Vereniging VVD levert diensten ter ondersteuning van de medewerkers van de VVD-Europarlementariërs en berekent deze kosten door aan de SEPO.

De drie VVD-parlementsleden maken deel uit van de ALDE fractie (Alliance of Liberals and Democrats for Europe) van Europese liberalen en democraten. Deze fractie telt 85 leden en is de derde fractie in het Europees Parlement. De politieke betrokkenheid over en weer is groot, doch er is geen sprake van een beleidsbepalende invloed door de Vereniging VVD zoals omschreven in artikel 2:24 BW en RJ 214.103.

Stichting Liberaal Vrouwen Netwerk

De stichting is opgericht in 2002 en heeft haar zetel in Den Haag. In de stichting zijn geen financiële middelen aanwezig, maar de stichting wordt wel aangehouden als rechtspersoon, omdat onder de vlag van het Liberaal Vrouwen Netwerk politieke activiteiten door de Vereniging VVD worden verricht. De drie bestuursleden van de Stichting Liberaal Vrouwen Netwerk zijn hoofdbestuurslid van de Vereniging VVD. De Vereniging VVD heeft volledige beleidsbepalende invloed in de Stichting Liberaal Vrouwen Netwerk, zoals omschreven in artikel 2:24 BW en RJ 214.103. Doordat de stichting geen financiële middelen heeft, zal niet worden geconsolideerd.

Stichting Jan van Nassau

De stichting is opgericht in 1989 en gevestigd te Den Haag. De stichting heeft als doel het financieel ondersteunen van de VVD-kamercentrale Den Haag. Het bestuur van de VVD-kamercentrale Den Haag heeft volledige beleidsbepalende invloed in de Stichting Jan van Nassau, zoals omschreven in artikel 2:24 BW en RJ 214.103. Om deze reden zijn de cijfers van de Stichting Jan van Nassau geconsolideerd in de jaarrekening van de Vereniging VVD. De stichting is in 2013 opgeheven. Het vermogen van de stichting is toegevoegd aan het vermogen van de VVD-kamercentrale Den Haag.

Stichting Gerrit Koster

(40)

Stichting Liberaal Fonds Rotterdam

De stichting is op 22 december 2005 opgericht en heeft haar zetel in Rotterdam. De stichting heeft als doel de financiering van de verspreiding van het liberale gedachtengoed in het algemeen en van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie binnen de regio Rotterdam. Donateurs van de stichting betalen € 1.000,- per jaar. De stichting heeft circa 90 donateurs.

Stichting Ondersteuning VVD Tweede Kamerverkiezingen

De stichting is in mei 2007 opgericht en is gevestigd in Amsterdam. De stichting heeft als doel het inzamelen van gelden en organiseren van activiteiten ten behoeve van campagnes van de VVD verkiezingen.

Stichting Steunfonds VVD Amsterdam

De stichting is op 27 september 2004 opgericht en heeft haar zetel in Amsterdam. De stichting heeft als doel de verspreiding van het liberale gedachtengoed in het algemeen, de bevordering van de liberale beginselen en dat van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie binnen de regio in Amsterdam in het bijzonder. Donateurs van de stichting verplichten zich voor de duur van vijf jaar, elk jaar € 1.000,- aan de de stichting te schenken. De stichting heeft circa 40 donateurs.

Stichting Vrie en Liber.com

De stichting is opgericht in 2002 en is gevestigd in Middelburg. De stichting heeft als doel het ten behoeve van de VVD-kamercentrale Zeeland bevorderen van de communicatie met de inwoners van Zeeland en het verwerven van gelden ten behoeve van het verkiezingsfonds van de VVD-kamercentrale Zeeland. Het bestuur van de VVD-kamercentrale Zeeland heeft volledige beleidsbepalende invloed in de Stichting Vrie en Liber.com, zoals omschreven in artikel 2:24 BW en RJ 214.103. Precieze cijfers over 2013 van Vrie en Liber.com waren ten tijde van het samenstellen van dit VVD-jaarrapport nog niet bekend. Om deze reden konden de financiële gegevens van de stichting Vrie en Liber.com niet worden

(41)

Stichting vrienden van de VVD

De stichting is opgericht in 1999 en is gevestigd in Venlo. De stichting heeft als doel fondsenverwerving ter ondersteuning van de VVD-afdeling Venlo. Het bestuur van de VVD-afdeling Venlo heeft volledige beleidsbepalende invloed in de Stichting Vrienden van de VVD, zoals omschreven in artikel 2:24 BW en RJ 214.103.

Ten tijde van het samenstellen van dit VVD-jaarrapport waren de precieze cijfers nog niet bekend. Om die reden zijn de cijfers van de Stichting vrienden van de VVD niet geconsolideerd in de jaarrekening van de Vereniging VVD.

Stichting VVD-Kennis Centrum

De stichting is opgericht in 1994 en is gevestigd in Den Helder. De stichting heeft als doel het bevorderen van een zo goed mogelijk contact tussen alle geledingen binnen de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie en het zo optimaal mogelijk laten functioneren daarvan in het algemeen en in de gemeente Den Helder in het bijzonder. Het bestuur van de VVD-afdeling Den Helder heeft volledige

beleidsbepalende invloed in de Stichting VVD-Kennis Centrum, zoals omschreven in artikel 2:24 BW en RJ 214.103. Precieze cijfers van de Stichting over 2013 waren ten tijde van het samenstellen van dit VVD-jaarrapport nog niet bekend. Om deze reden konden de financiële gegevens van de stichting VVD-Kennis Centrum niet worden geconsolideerd.

VVD-Bestuurdersvereniging

De Vereniging VVD werkt samen met de VVD-Bestuurdersvereniging. De Bestuurders-vereniging heeft volledige rechtsbevoegdheid. Het bestuur wordt gevormd door VVD-leden, die tevens gekozen of benoemd bestuurder zijn bij een publiekrechtelijk lichaam. Bestuursleden van de VVD-Bestuurdersvereniging zijn niet tevens lid van het hoofd-bestuur van de VVD of andersom. De VVD-Bestuurdersvereniging werd twee jaar eerder dan de VVD, in 1946 opgericht. De ledenadministratie van de VVD-Bestuurdersvereniging is volledig geïntegreerd in de ledenadministratie van de Vereniging VVD. Leden van de Vereniging VVD, die zitting hebben in vertegenwoordigende lichamen, met name in Provinciale Staten en gemeenteraden, of politiek ambtsdrager zijn, betalen bovenop de door hen verschuldigde contributie aan de Vereniging VVD (2013: maximaal € 110) een toeslag (2013: maximaal € 113,-), waarvan de hoogte door de algemene vergadering van de VVD-Bestuurdersvereniging wordt vastgesteld. Deze toeslag komt volledig ten gunste van de VVD-Bestuurdersvereniging. De VVD-Bestuurdersvereniging heeft geen personeel in dienst. Net als bij de Vereniging VVD worden de werkzaamheden van de VVD-Bestuurdersvereniging bijna geheel door vrijwilligers uitgevoerd, echter voor een aantal ondersteunende werkzaamheden heeft de VVD bestuurdersvereniging een overeenkomst met de Vereniging VVD gesloten. De VVD-Bestuurdersvereniging betaalt hiervoor een (geïndexeerd) bedrag per jaar. In 2013 was dit net als in 2012 € 141.000,- . Precieze cijfers over 2013 waren ten tijde van het samenstellen van dit VVD-jaarrapport nog niet bekend. Er is geen accountantscontrole toegepast.

De politieke betrokkenheid over en weer is groot, doch er is geen sprake van een beleidsbepalende invloed door de Vereniging VVD zoals omschreven in artikel 2:24 BW en RJ 214.

Stichting Libertati Semper Frisia

(42)

Stichtingen en verenigingen die als doel hebben de VVD-fracties te ondersteunen Volledigheidshalve wordt in dit rapport vermeld dat er stichtingen en verenigingen bestaan, die als doel hebben de VVD-fracties in den lande te ondersteunen. Deze stichtingen en verenigingen, alhoewel zij meestal de naam VVD dragen, maken geen deel uit van de Vereniging Volkspartij voor Vrijheid en Democratie te Den Haag. Deze stichtingen en verenigingen zijn (voor zover bekend):

-Stichting ter Ondersteuning van de VVD fractie Stadsdeel Oudwest Amsterdam -Stichting Fractieondersteuning VVD Amsterdam Zuid Oost

-Stichting Bestuursassistentie Volkspartij voor Vrijheid en Democratie -Stichting Liberale Ondersteuning Fractie VVD Geuzenveld

-Stichting Deelraadsfractie-bestuur VVD Amsterdam-Centrum -Stichting Fraktie-Assistentie VVD Apeldoorn

-Stichting VVD-Fractie in de Gemeenteraad van Arnhem

-Stichting Fractie-Assistentie VVD in Provinciale Staten van Gelderland -Stichting Statenfractie VVD Drenthe

-Stichting Fractie-Assistentie VVD Den Bosch

-Stichting Fractieondersteuning VVD Gemeenteraadsfractie Den Bosch -Stichting Fractiemedewerkers VVD Provinciale Statenfractie Zuid-Holland -Stichting Fractie-Assistentie VVD in de Gemeenteraad van Ede

-Stichting Fractiebegeleiding Volkspartij voor Vrijheid en Democratie Enschede -Stichting VVD Fractie Groningen

-Stichting Ondersteuning VVD Fractie Provinciale Staten Groningen -Stichting Personeel VVD Noord Holland

-Stichting Fractieondersteuning VVD-Fractie Fryslân

-Vereniging Fractie van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie in de Gemeenteraad Maarssen

-Stichting Fractie-Ondersteuning VVD Statenfractie Provincie Limburg -Stichting Ondersteuning VVD Fractie Zeeland

-Stichting Fraktie Assistentie VVD Nijmegen

-Stichting tot Ondersteuning van de VVD-deelgemeenteraadsfractie Rotterdam -Stichting tot Ondersteuning van de VVD gemeenteraadsfractie Rotterdam -Stichting Bestuursassistentie VVD Gemeenteraadsfractie Utrecht

(43)

De balans en de staat van baten en lasten van onderstaande VVD-organen zijn verwerkt in de balans en de staat van baten en lasten die u aantreft op pagina 27, 28 en 29 van dit jaarrapport.

De financiële gegevens van onderstaande organen zijn gecontroleerd door de respectievelijke financiële commissies.

VVD afdelingen: VVD-afdelingen:

1 Q307 VVD-Afdeling Aa en Hunze 54 A498 VVD-Afdeling Brussel 2 A168 VVD-Afdeling Aalburg 55 M069 VVD-Afdeling Bunnik 3 K001 VVD-Afdeling Aalsmeer 56 M470 VVD-Afdeling Bunschoten

4 C002 VVD-Afdeling Aalten 57 C254 VVD-Afdeling Buren

5 N005 VVD-Afdeling Achtkarspelen 58 G071 VVD-Afdeling Capelle aan den IJssel 6 H008 VVD-Afdeling Alblasserdam-Nieuw Lekkerland 59 J072 VVD-Afdeling Castricum-Akersloot-Limmen 7 H303 VVD-Afdeling Albrandswaard 60 Q073 VVD-Afdeling Coevorden

8 J010 VVD-Afdeling Alkmaar 61 G665 VVD-Afdeling Cote D'Azur **

9 O011 VVD-Afdeling Almelo 62 A607 VVD-Afdeling Cranendonck 10 S629 VVD-Afdeling Almere 63 H694 VVD-Afdeling Cromstrijen 11 G012 VVD-Afdeling Alphen aan den Rijn 64 A388 VVD-Afdeling Cuijk 12 A549 VVD-Afdeling Alphen-Chaam-Baarle Nassau 65 C074 VVD-Afdeling Culemborg

13 N013 VVD-Afdeling Ameland 66 O510 VVD-Afdeling Dalfsen **

14 M015 VVD-Afdeling Amersfoort 67 N076 VVD-Afdeling Dantumadeel 15 K016 VVD-Afdeling Amstelveen 68 M052 VVD-Afdeling De Bilt 16 I017 VVD-Afdeling Amsterdam 69 P224 VVD-Afdeling De Marne 17 A670 VVD-Afdeling Antwerpen 70 M238 VVD-Afdeling De Ronde Venen 18 C020 VVD-Afdeling Apeldoorn 71 Q408 VVD-Afdeling De Wolden 19 P021 VVD-Afdeling Appingedam 72 H078 VVD-Afdeling Delft 20 C023 VVD-Afdeling Arnhem * 73 P079 VVD-Afdeling Delfzijl 21 Q025 VVD-Afdeling Assen 74 J160 VVD-Afdeling Den Helder

22 M029 VVD-Afdeling Baarn 75 A532 VVD-Afdeling Deurne

23 H031 VVD-Afdeling Barendrecht 76 O080 VVD-Afdeling Deventer-Diepenveen-Bathmen 24 C032 VVD-Afdeling Barneveld 77 K081 VVD-Afdeling Diemen

25 P035 VVD-Afdeling Bedum * 78 O662 VVD-Afdeling Dinkelland

26 R644 VVD-Afdeling Beek 79 C086 VVD-Afdeling Doesburg

27 J036 VVD-Afdeling Beemster 80 C087 VVD-Afdeling Doetinchem **

28 R635 VVD-Afdeling Beesel 81 A449 VVD-Afdeling Dongen 29 A605 VVD-Afdeling Bergeijk 82 N684 VVD-Afdeling Dongeradeel 30 J043 VVD-Afdeling Bergen 83 H091 VVD-Afdeling Dordrecht 31 R717 VVD-Afdeling Bergen 84 J092 VVD-Afdeling Drechterland 32 A044 VVD-Afdeling Bergen op Zoom 85 A570 VVD-Afdeling Drimmelen 33 C058 VVD-Afdeling Berkelland 86 S276 VVD-Afdeling Dronten 34 A621 VVD-Afdeling Bernheze 87 C593 VVD-Afdeling Druten 35 H633 VVD-Afdeling Bernisse 88 C676 VVD-Afdeling Duitsland 36 A602 VVD-Afdeling Best ** 89 C386 VVD-Afdeling Duiven

37 C533 VVD-Afdeling Beuningen 90 R671 VVD-Afdeling Echt-Susteren **

38 K049 VVD-Afdeling Beverwijk 91 J097 VVD-Afdeling Edam-Volendam 39 H693 VVD-Afdeling Binnenmaas 92 C098 VVD-Afdeling Ede

40 A618 VVD-Afdeling Bladel 93 M100 VVD-Afdeling Eemnes

41 K193 VVD-Afdeling Blaricum * 94 P626 VVD-Afdeling Eemsmond 42 K054 VVD-Afdeling Bloemendaal 95 A613 VVD-Afdeling Eersel

(44)

VVD afdelingen: VVD-afdelingen:

107 A552 VVD-Afdeling Geertruidenberg 167 J547 VVD-Afdeling Koggenland 108 C116 VVD-Afdeling Geldermalsen 168 N188 VVD-Afdeling Kollumerland 109 A614 VVD-Afdeling Geldrop-Mierlo 169 H692 VVD-Afdeling Korendijk

110 A705 VVD-Afdeling Gemert-Bakel 170 G191 VVD-Afdeling Krimpen aan den IJssel

111 G418 VVD-Afdeling Genève ** 171 G323 VVD-Afdeling Krimpenerwaard **

112 R519 VVD-Afdeling Gennep 172 A708 VVD-Afdeling Laarbeek 113 H117 VVD-Afdeling Giessenlanden 173 A546 VVD-Afdeling Landerd 114 A529 VVD-Afdeling Gilze en Rijen 174 J194 VVD-Afdeling Landsmeer 115 H231 VVD-Afdeling Goeree Overflakkee 175 J195 VVD-Afdeling Langedijk 116 L121 VVD-Afdeling Goes 176 G045 VVD-Afdeling Lansingerland 117 A675 VVD-Afdeling Goirle 177 K197 VVD-Afdeling Laren 118 H123 VVD-Afdeling Gorinchem 178 P198 VVD-Afdeling Leek 119 G125 VVD-Afdeling Gouda 179 H199 VVD-Afdeling Leerdam 120 A568 VVD-Afdeling Grave 180 N201 VVD-Afdeling Leeuwarden 121 P132 VVD-Afdeling Groningen 181 N202 VVD-Afdeling Leeuwarderadeel

122 M401 VVD-Afdeling Groot Woerden 182 G203 VVD-Afdeling Leiden *

123 O136 VVD-Afdeling Haaksbergen 183 G204 VVD-Afdeling Leiderdorp

124 A691 VVD-Afdeling Haaren 184 G373 VVD-Afdeling Leidschendam-Voorburg 125 K137 VVD-Afdeling Haarlem 185 S435 VVD-Afdeling Lelystad

126 K140 VVD-Afdeling Haarlemmerliede en Spaarnwoude 186 R513 VVD-Afdeling Leudal 127 K138 VVD-Afdeling Haarlemmermeer 187 M208 VVD-Afdeling Leusden 128 A251 VVD-Afdeling Halderberge ** 188 H133 VVD-Afdeling Liesveld 129 O141 VVD-Afdeling Hardenberg 189 C655 VVD-Afdeling Lingewaal 130 C142 VVD-Afdeling Harderwijk-Hierden 190 C457 VVD-Afdeling Lingewaard 131 H143 VVD-Afdeling Hardinxveld-Giessendam 191 G211 VVD-Afdeling Lisse 132 P144 VVD-Afdeling Haren 192 N687 VVD-Afdeling Littenseradeel 133 N145 VVD-Afdeling Harlingen 193 C124 VVD-Afdeling Lochem 134 C148 VVD-Afdeling Hattem 194 E757 VVD-Afdeling Londen 135 K151 VVD-Afdeling Heemskerk 195 A503 VVD-Afdeling Loon op Zand 136 K152 VVD-Afdeling Heemstede 196 M215 VVD-Afdeling Lopik

137 C154 VVD-Afdeling Heerde 197 P216 VVD-Afdeling Loppersum E.O. 138 N155 VVD-Afdeling Heerenveen 198 O454 VVD-Afdeling Losser

139 J156 VVD-Afdeling Heerhugowaard 199 M218 VVD-Afdeling Maarssen / Stichtse Vecht 140 A609 VVD-Afdeling Heeze-Leende 200 C566 VVD-Afdeling Maasdriel

141 J158 VVD-Afdeling Heiloo 201 R582 VVD-Afdeling Maasgouw 142 O161 VVD-Afdeling Hellendoorn 202 H222 VVD-Afdeling Maassluis 143 H162 VVD-Afdeling Hellevoetsluis 203 R638 VVD-Afdeling Maastricht 144 A163 VVD-Afdeling Helmond 204 P225 VVD-Afdeling Marum 145 H164 VVD-Afdeling Hendrik Ido Ambacht 205 J578 VVD-Afdeling Medemblik 146 O165 VVD-Afdeling Hengelo (o) 206 R647 VVD-Afdeling Meerssen 147 N683 VVD-Afdeling Het Bildt 207 N228 VVD-Afdeling Menaldumadeel 148 C542 VVD-Afdeling Heumen-Overasselt 208 Q229 VVD-Afdeling Meppel 149 A486 VVD-Afdeling Heusden 209 L230 VVD-Afdeling Middelburg 150 G169 VVD-Afdeling Hillegom 210 H557 VVD-Afdeling Midden Delfland 151 A562 VVD-Afdeling Hilvarenbeek 211 Q329 VVD-Afdeling Midden-Drenthe 152 K170 VVD-Afdeling Hilversum 212 A520 VVD-Afdeling Moerdijk 153 O526 VVD-Afdeling Hof van Twente 213 C252 VVD-Afdeling Montferland 154 J019 VVD-Afdeling Hollands Kroon 214 M471 VVD-Afdeling Montfoort 155 Q174 VVD-Afdeling Hoogeveen 215 R461 VVD-Afdeling Mook en Middelaar

156 P175 VVD-Afdeling Hoogezand-Sappemeer 216 K237 VVD-Afdeling Muiden **