4maart1995
Agenda
DOCUMENTATIECENTRUM NEDERLANDSE POLITIEKF
_ PARTIJEN
De campagne voor de Provinciale Statenverkiezingen op acht maart loopt ten einde. Het gaat goed met de VVD. Overal in het land zijn de zalen vol. De sfeer is goed. Maar het is niet allemaal rozegeur en maneschijn.
Uit opinieonderzoek is gebleken dat de opkomstcijfers bij de Provinciale
*— r i * " S t a t e n v e r k i e z i n g e n van aanstaande woensdag zullen tegenvallen. Dat stemt mij niet vrolijk. Daarom dring ik er bij u op aan in de laatste dagen van de campagne het belang van deze verkiezingen te benadrukken.
Tijdens de watersnood, twee maanden geleden is gebleken dat de provincie een belangrijk bestuursorgaan is. Bovendien is de bestuurslaag tussen Rijk en gemeenten volop in beweging. Ik denk aan de regio's
Rotterdam, Amsterdam, Den Haag en Twente. De VVD wil om die redenen in de provinciale volksvertegenwoordiging zo sterk mogelijk aanwezig zijn. Ik heb het al vaker gezegd: de VVD is geen actiepartij maar een beleidspartij met politici op alle bestuurs- niveau's.
Daar komt nog bij dat bij deze verkiezingen uw stem voor twee telt. De Provinciale Staten kiezen namelijk in mei de Eerste Kamer. Dat de Senaat belangrijk is heeft zij de afgelopen vier jaar over
tuigend bewezen.
Ik heb tijdens de campagne aan het einde van iedere avond aan de aanwezigen gevraagd de agenda tevoorschijn te halen. Bij de datum acht maart 1995 moet staan: Stemmen ! Laat ik met u ook die afspraak maken. Zegt het voort aan vrienden, kennissen en andere relaties. Want de provinciale agenda voor de komende jaren moet voor een groot deel door de VVD worden bepaald.
Waar de VVD voor staat is duidelijk want de agenda van de VVD is een open boek.
Op grond van de positieve sfeer in de campagne verwacht ik dat er na acht maart een flink aantal nieuwe VVD-statenleden zullen zijn en dat daardoor de Eerste Kamerfractie zal groeien. Met dat vertrouwen gaan wij de eindfase van deze verkiezingsstrijd in. Ik hoop u allen te mogen
begroeten tijdens de slotavond van de campagne in de Central Studios te Utrecht en een dag later in het provinciehuis van Flevoland in Lelystad op de uitslagenavond.
Frits Bolkestein
A-73
De Tweede Kamer is van mening dat de A-73 langs de oostoever van de Maas moet worden aangelegd. Na een debat met de ministers Jorritsma en Van Aartsen, respectievelijk van Verkeer en Waterstaat en Landbouw, Natuur
beheer en Visserij en De Boer (PvdA) van VROM, werd de motie Reitsma-Verbugt met 71 stemmen voor en 70 stemmen tegen aanvaard.
De motie sprak zich uit voor aanleg ten oosten van de Maas.
33 ja a r
VVD-woordvoerder Nellie Verbugt bracht naar voren dat zij het betreurde dat het kabinet, de avond voor het debat had besloten te kiezen voor een tracé ten westen van de Maas. Met die keus werd voorbijgegaan aan het politiek/
bestuurlijk draagvlak dat in Limburg voor de oostvariant bestaat. Zowel het provinciaal bestuur als alle betreffende gemeenten op beide oevers van de Maas hebben een voorkeur voor oost. Op zichzelf is dat niet vreemd omdat sinds 1985 een kabinetsbesluit bestaat voor deze variant. Bij de keuze voor de industrieterreinen en bouwlokaties is hiermee rekening gehouden.
Overheden en bedrijven hebben in deze lijn geïnvesteerd. Er zijn verwachtingen gewekt.
Bedrijven en overheden rekenden op consistentie van rijksbeleid.
L a n g e t e r m ijn
De woordvoerder stelde dat de aanleg van een weg primair een verkeerskundig probleem is dat om een structurele oplossing vraagt, voor korte én lange termijn. Mensen en bedrijven zijn geconcentreerd op de oostoever. Daarom is deze oever ook het drukst met herkomst-en bestemmingsverkeer. De westoever is landelijk gebied. Ook is er het probleem van de grens
overschrijdende aansluitingen. Bij Venlo en Roermond zullen aansluitingen moeten komen, indien voor west wordt gekozen. De Neder
landse autosnelwegen kunnen niet blijvend op de Nederlandse grens vastlopen. Een keuze voor de westoever betekent bij Roermond een volledig nieuwe verbinding vanaf de
Nederlands-Duitse grens met een nieuwe kruising van de Maas met de A-73-Zuid op west.
Eén n ie u w e v e r b in d in g
De W D-fractie heeft een voorkeur voor een gebundelde aanpak van de nationale, regionale en lokale verkeersproblematiek via één nieuwe verbinding waarbij een tracé op de oostoever het meest profijt geeft. De woordvoerder bena
drukte dat de VVD zwaar hecht aan voordelen die ontstaan door een optimale bundeling van bestaande infrastructuur, een optimale ontlas
ting van het bestaande wegennet, een aanzien
lijk gunstiger bediening van de kernen, geen of praktisch geen nieuwe doorsnijding van open gebied en een groter ontlastend vermogen voor het onderliggende wegennet.
D e rd e te r m ijn
VVD-fractievoorzitter Bolkestein die namens de VVD de derde termijn van de kant van de Kamer voor zijn rekening nam, bracht naar voren dat hij de beslissing van het kabinet betreurde. Zowel inhoudelijk als bestuurlijk zijn er argumenten te over die voor de oostvariant pleiten. 'De bestuurlijke meerderheid is voor oost. Waarom willen wij het beter weten dan de Limburgers zelf? Zijn de provinciale bestuurders natuurbarbaren?', zo vroeg de fractievoorzitter zich af.
Na de stemming deelde minister Jorritsma mee dat het kabinet in de ministerraadsvergadering van vrijdag 3 maart de motie zal bespreken.
Inlichtingen:
Nellie Verbugt, 070-3182892.
1
Van wie is mijn lichaam ?
Door Margreet Kamp
Het CDA is plotseling van koers gewijzigd in het debat inzake de orgaan
donatie. Die omslag wekte verbazing in de Kamer. De wet op de Lijkbezorging, waarin orgaandonatie tijdelijk is gere
geld, is gebaseerd op het toestemmings
beginsel, evenals het wetsvoorstel over orgaandonatie, dat ook door het kabinet Lubbers III is ingediend. Tijdens de schriftelijke voorbereiding van dit laatste wetsvoorstel, diejaren heeft geduurd, heeft het CDA steeds vastgehouden aan dat beginsel. En dan ineens, binnen één fractievergadering, stapt het CDA ervan af en dient het een amendement in om het toestemmingssysteem te verlaten ten gunste van het bezwaarsysteem.
B e s l is s y s t e m e n
Er zijn verschillende uitgangspunten bij de keuze voor een beslissysteem. Die uitgangspunten zijn nauw verbonden met het doel dat de wet moet dienen.
Ligt het accent op verhoging van het aantal ter beschikking komende organen of op bescherming en rechtszekerheid van de donor?
Hier raakt de discussie een essentieel punt, namelijk de botsing tussen het individueel en het algemeen belang.
Waar het CDA in zijn bijdrage aan het plenaire debat zei: 'Wij zijn niet van onszelf maar van elkaar', zegt de VVD 'leder individu heeft de vrije zeggen
schap over het eigen lichaam. Ook na het overlijden moet de onaantast
baarheid van het menselijk lichaam blijven bestaan'.
Deze twee principieel verschillende visies leiden tot twee principieel verschillende beslissystemen.
B e z w a a r s y s t e e m
Het bezwaarsysteem gaat uit van het beginsel dat iedereen donor is, tenzij ontheffing is gevraagd. Het toestem
mingssysteem gaat uit van het beginsel dat niemand donor is, tenzij daar expli
ciet toestemming voor is gegeven. Op deze systemen zijn verschillende varianten denkbaar die in zekere mate rekening houden met nabestaanden, voorlichting en (een vorm van) regist
ratie.
Het voordeel van het bezwaarsysteem is dat het waarschijnlijk meer donororga
nen zal opleveren. Iedereen is immers bewust of onbewust donor. Wil men dat niet, dan moet men zelf het initiatief nemen en zich ofwel schriftelijk laten registreren ofwel een negatief codicil invullen. Het voordeel van het toestem
mingssysteem is dat het recht doet aan het zelfbeschikkingsrecht van het individu. Als het individu geen actie
onderneemt zal het geen donor zijn.
Donor wordt men alleen uit vrije wil. Het aantal donoren zal minder zijn omdat een handeling moet worden verricht.
Men moet namelijk ofwel een positief codicil invullen ofwel zich als donor laten registreren.
T o e s t e m m in g s s y s t e e m De VVD hecht zeer aan het toestem- mingsbeginsel. Daarbij beroept zij zich op artikel 11 van de Grondwet, tot stand gekomen op initiatief van Annelien Kappeyne van de Coppello. Dat artikel behelst dat ieder behoudens bij of krachtens de wet te stellen beperkingen, recht heeft op onaantastbaarheid van het lichaam. Dit recht eindigt niet op het ogenblik van overlijden. Het blijft in beginsel ook daarna voortbestaan. Het toestemmingsbeginsel is leidraad in de gehele gezondheidszorg. Voor iedere medische behandeling moet de patiënt zelf toestemming verlenen.
De VVD begrijpt zeer goed dat vanwege het tekort aan donoren en het belang van de orgaan behoevende zieke pleidooien worden gehouden om het toestemmingsbeginsel te verlaten. Ook op basis van artikel 22 van de Grond
wet, waarin gesteld wordt dat de over
heid maatregelen moet nemen ter bevordering van de volksgezondheid, kan men pleiten voor het bezwaar- beginsel. Maar voor mijn fractie is dat niet bespreekbaar.
A fg e d w o n g e n s o li d a r i t e i t Het bezwaarsysteem komt er namelijk op neer dat de overheid wettelijk bepaalt dat iedereen solidair moet zijn, tenzij ontheffing is aangevraagd.
Afgedwongen solidariteit ten koste van het zelfbeschikkingsrecht staat niet in verhouding tot de mogelijkheden die er zijn om het aanbod van donoren te vergroten. Omdat bij de keuze voor een bezwaarsysteem voorbij wordt gegaan aan Artikel 11 van de Grondwet, moet dit systeem voldoen aan criteria als relevantie, subsidiariteit en proportio
naliteit. Maar aan die criteria wordt niet in voldoende mate voldaan.
De wet op de orgaandonatie ging van start met een centrale registratie. In dat systeem krijgt iedere Nederlander op de leeftijd van 18 jaar een kaart in de bus waarop kan worden aangegeven wat hij of zij beslist met betrekking tot zijn of haar organen na de dood. Er zijn dan drie opties: men kan toestemmen in donatie, bezwaar aantekenen of de keuze aan de nabestaanden laten. Deze gegevens worden centraal geregistreerd en kunnen dag en nacht door artsen
VAN BINNENHOF
worden geraadpleegd. Er is veel voor dat systeem te zeggen, maar ook hier moet bovengenoemde, principiële keuze worden gemaakt. Het CDA, met zijn visie dat het individuele lichaam de gemeenschap toebehoort, zal bij het niet invullen van de kaart kiezen voor uitname van organen. De VVD, die prio
riteit legt bij het zelfbeschikkingsrecht, zal in dat geval pleiten tegen uitname.
T o e ste m m in g s re g is te r
In de loop van de schriftelijke voorberei
ding is besloten van het centraal gere
gistreerde volledige beslissysteem af te stappen. De kosten en uitvoeringslasten wogen niet op tegen de onzekerheid omtrent de opbrengsten. Daarom is het enigszins verwonderlijk dat D66, Partij van de Arbeid en CDA nu opnieuw voor een registratiesysteem kiezen. Als dan toch terug gegaan wordt naar een registratiesysteem, waarom dan niet naar een toestemmingsregister? Iedere Nederlander krijgt dan op 18 jarige leeftijd een kaart met twee keuzes: men kan kiezen voor het donorschap of men kan de nabestaanden laten beslissen.
W a te rd ic h t sy ste e m
Wie de kaart niet instuurt, wordt geacht bezwaar te hebben en is dus geen donor. Dit is een waterdicht systeem dat volledig recht doet aan het zelfbeschik
kingsrecht en de integriteit van het menselijk lichaam. Er wordt actie verwacht van hen die bereid zijn donor te worden. Het doet een beroep op mensen om bewust te kiezen voor solidariteit met zieke medemensen. Wie niets doet, is dus geen donor.
Hoewel er, vanwege de vraag naar orga
nen, veel stemmen opgaan voor het loslaten van dit toestemmingsbeginsel is de VVD verheugd dat de Minister van Volksgezondheid Els Borst vasthoudt aan het toestemmingsprincipe en dus niet aan een koerswijziging denkt.
Inlichtingen:
Margreet Kamp, 070-3182893.
TOT BUITENPOST
Meevallers
Op verzoek van GroenLinks heeft de Kamer afgelopen donderdag gede
batteerd over de aanwending van finan
ciële meevallers. GroenLinks fractie
voorzitter Rosenmöller pleitte bij deze gelegenheid voor een verbetering van de positie van de laagstbetaalden. Premier Kok, die namens het kabinet het woord voerde bracht naar voren dat de financiële situatie op dit moment beter is dan was voorzien aan het begin van de kabinets
periode. Aangezien men bij het opstellen van het regeerakkoord uitging van een behoedzaam scenario van het Centraal Planbureau zijn er nu meevallers. Het financieringstekort wordt langzaam maar zeker teruggedrongen. Tot nu toe gaan alle meevallers naar een verdere terug
dringing van het schatkisttekort. Te verwachten valt dat deze ontwikkeling zal doorzetten. De vraag zal zich voordoen wat er dan moet gebeuren.
G e m o e d e re n g e te m p e r d VVD-woordvoerder Rudolf de Korte constateerde met genoegen dat de premier de gemoederen tot bedaren had gebracht. In het regeerakkoord staan duidelijke afspraken over meevallers.
Zolang het financieringstekort niet tot 2,7% van het BNP is teruggebracht is een discussie over besteding van nieuwe meevallers niet aan de orde. Er gaapt nog een gat van vijf miljard gulden tussen nu en dat moment.
De woordvoerder stelde dat geen olie op het vuur moet worden gegooid als dat vuur goed brandende is. Die olie moet bewaard worden voor perioden als het minder gaat. De huid moet niet worden verkocht als de beer nog niet is geschoten.
Inlichtingen:
Rudolf de Korte, 070-3182890.
Agenda
Maandag 6 Maart
Grote Manifestatie Noord-Brabant
Gemeenschapshuis Den Domp Kerkstraat 26, Haaren
Sprekers : Minister Dijkstal (Binnenlandse Zaken) Staatssecretaris Linschoten (Sociale Zaken) Presentatie : Willem Bemboom
Aanvang : 20.00 uur
Dinsdag 7 Maart
Afstuiting campagne
Central Studios
Gietijzerstraat 3, Utrecht
Aanwezig : Alle bewindslieden en parlementariërs Presentatie : Willem Bemboom
Aanvang : 19.30 uur
W o e n sd a g 8 M a a rt
Centrale Uitslagen avond
Provinciehuis Flevoland Visarenddreef 1, Lelystad Presentatie ■ Willem Bemboom Aanvang : 19 00 uur
TV-debat
Op zondag 5 maart neemt Frits Bolkestein namens de VVD deel aan de discussie die de fractieleiders van PvdA, CDA, VVD en D66 met elkaar hebben.
Dit debat wordt rechtstreeks uitgezon
den op Nederland 3 vanaf 20.45 uur. De presentatie is in handen van Ferry Mingelen en Paul Witteman.
Op dinsdag 7 maart neemt Frits Korthals Altes namens de VVD deel aan een debat tussen vier kandidaat-Eerste Kamerleden.
Dit debat wordt uitgezonden in het tv- programma 2-Vandaag op Nederland 2 tussen 18.15 uur en 18.45 uur.
Colofon
VVD-Expresse is een uitgave van
de "Mr Annelien Kappeyne van de Coppello Stichting", onder redactie van Ernst van Splunter, voorlichter VVD-Tweede Kamerfractie.
Eindredactie: Tom van der Maas,
hoofd afdeling Voorlichting van de VVD-Tweede Kamerfractie.
VVD-Expresse wordt gedrukt bij Roeland Druk te Scheveningen.
Een jaar-abonnement kost fl 75,- en is schriftelijk aan te vragen bij de VVD-fractie,
Tweede Kamer der Staten-Generaal, postbus 20018, 2500 EA Den Haag.
Abonnementenadministratie: Ans Koning (telefoon 070-3182875).
Het gironummer van de Mr Annelien Kappeyne van de Coppello Stichting is 616 1616.
3
Voorrang voor Nederlandse belangen?
Op 25 februari jl. hield Frits Bolkestein een toespraak t.g.v. de VVD-disussiedag 'Herijking Buitenlands Beleid' te Noordwijk.
Een samenvatting van zijn rede volgt hieronder.
N a t io n a a l b e la n g
De titel van dit congres is de vraag of voorrang moet worden gegeven aan Nederlandse belangen. Ik kan mij niet indenken dat in landen als Frankrijk of Engeland ooit een congres onder deze titel zal worden georganiseerd. Want in die landen is het vanzelfsprekend dat het nationaal belang op de eerste plaats komt. In Frankrijk kan een socialistische president over de nationale grandeur praten zonder dat dit op de lachspieren werkt. In Engeland wordt een premier als held ontvangen als hij op een top
conferentie "game, set and match" heeft weten binnen te halen. Maar in Neder
land wordt slechts besmuikt over het nationaal belang gesproken.
G id s la n d
In de naoorlogse periode kwam ons verlangen naar een sterke internationale rechtsorde ruim aan zijn trekken in de ontwikkeling van de Europese Gemeen
schap. De Europese economische eenwording had bovendien grote zake
lijke betekenis voor Nederland als handelsnatie. Europees en nationaal belang liepen voor Nederland zelfs zoda
nig parallel dat wij bijna ophielden over het nationaal belang na te denken. Onze traditionele zendingsdrang kreeg daar
entegen - vooral na de revolutie van 1968 - steeds meer de overhand.
Nederland werd Gidsland: de morele grootmacht van de wereld. De tijden van Nederland-Gidsland liggen gelukkig achter ons. Maar nog steeds zijn de sporen van onze zendingsdrang zicht
baar. Onze ontwikkelingshulp is daar wellicht de meest sprekende uitdrukking van. Ons land is een van de zeer weinige in de wereld die zich aan het streefcijfer van 0,7% BNP houden. Wij doen zelfs meer dan dat. Vergeleken met onze partners in de Europese Unie besteden wij twee keer zo veel aan ontwikkelings
hulp. Hoewel de effectiviteit van die hulp zeer ter discussie staat, blijft zij bij bezuinigingen bijna altijd buiten schot.
In Nederland lijkt het makkelijker de uitkeringen te verlagen dan op de ontwikkelingshulp te beknibbelen.
D e k o lo n is a tie
Onze hang naar een internationale rechtsorde heeft ons soms verblind voor de politieke verhoudingen in de wereld.
Ons gebrek aan gevoel voor machtspo
litiek bleek al bij de dekolonisatie van Indonesië. Onze hardleersheid bleek andermaal bij de onafhankelijkheid van Nieuw Guinea. Het meest recente voor
beeld van onze naieve kijk op de wereld
was Zwarte Maandag, in de aanloop tot de Europese Top van Maastricht. Op 30 september 1991 presenteerde Nederland een blauwdruk voor een nieuw Europa, waarin de nationale staten op cruciale terreinen soevereiniteit moesten afstaan.
Het was een onrealistisch plan dat een vernietigend onthaal kreeg. Niet alleen van de grote lidstaten, maar ook van een land als Denemarken, dat zeer aan zijn nationale identiteit is gehecht.
A fd ra ch te n
Terwijl Nederland dus op het politieke vlak een wereldvreemde koers heeft gevaren, werden onze financiële belan
gen binnen Europa verwaarloosd. Ik doel daarmee op onze afdrachten aan de Europese Unie. Jaarlijks worden binnen Europa meer dan honderd miljard gulden aan subsidies rondgepompt. Dat rond
pompen is op zich al erg genoeg. Maar bovendien weten wij van deze Zilver
vloot niet veel de Nederlandse haven binnen te loodsen. De komende vijfjaa r is Nederland met een netto-bijdrage van in totaal 25 miljard gulden relatief de grootste betaler van de Europese Unie.
Het staat natuurlijk buiten kijf dat Nederland zeer veel baat heeft bij het bestaan van de Europese interne markt.
Maar die voordelen gelden voor alle lid
staten. Er is dus geen reden waarom wij buitensporig veel extra zouden moeten bijdragen, zeker niet in het licht van de binnenlandse bezuinigingen. Terwijl wij onze begroting moeten uitwringen om onze dijken te versterken, worden op het vakantieparadijs Tenerife mede met ons geld snelwegen aangelegd. Alles wijst er op dat de boog van onze inter
nationale inspanningen te zwaar gespan
nen is. Een ruwe schatting leert dat wij in 1998 in vergelijking met onze Europese partners ongeveer 15 miljard gulden meer zullen uitgeven aan de Europese Unie, asielzoekersopvang en ontwikkelingshulp.
B u ite n la n d u itg a v e n
Het tweede gevolg van onze veron
achtzaming van het nationaal belang is dat juist die buitenlanduitgaven die primair op de eigen veiligheid zijn gericht - de defensie - sterk onder druk zijn komen te staan. Tot nu toe zijn de ombuigingen op Defensie nog net verdedigbaar geweest. Anders had de VVD er niet voor getekend. Maar de grenzen zijn bereikt. Onze veiligheid vereist dat Defensie van nu af aan uit de wind wordt gehouden. Genoeg is ook eens een keertje genoeg. Van de voor
gestelde bezuinigingen op defensie wil
de VVD f.250 miljoen elders laten neer
slaan. Er is dus alle reden voor een gron
dige herijking van het Nederlandse buitenlandse beleid. Wij zullen daar in de loop van het jaar met het kabinet over praten. Voor de VVD-fractie staan daarbij de volgende punten centraal.
U itg a n g s p u n te n
Ten eerste moet er een echt open afwe
ging komen van de herverdeling van de financiële middelen. Dit betekent dat ontwikkelingssamenwerking net als alle andere overheidsuitgaven moet worden behandeld en niet immuun mag zijn voor bezuinigingen. Het aantal landen waaraan Nederland hulp geeft, kan dras
tisch worden verminderd.
Het tweede wat wij nodig hebben is een nieuw realisme in ons Europees beleid.
Europa staat meer dan ooit centraal in onze Minister Van Mierlo moet alles uit de kast halen om op korte termijn in Brussel nog wat in de wacht te slepen.
De ratificatie van het Eigen-middelenbe- sluit zou daarmee zeer zijn gediend. Een strukturele sanering van de Europese financiën zal tijdens de Inter-Gouverne- mentele Conferentie van 1996 moeten worden ingezet. Ten derde wil ik nog enkele opmerkingen maken over ons veiligheidsbeleid. De politieke omwente
ling in Oost-Europa zal ons in de komende jaren politiek, economische en emotioneel diep blijven raken. De Oosteuropese staten verkeren nu in een veiligheidsvacuüm. Begrijpelijkerwijs streven zij naar lidmaatschap van de NAVO. Voorwaarde daarvoor is echter dat er een zekere afstemming met Rusland over de beste veiligheid- structuur in Europa moet zijn. Het is duidelijk dat die niet gemakkelijk zal zijn te bereiken. Daarom moeten wij behoedzaam zijn. Wij mogen geen veiligheidsgaranties afgeven die wij niet kunnen waarmaken.
Wat de VVD betreft, hoeft die herijking van het buitenlands beleid niet tot vuist
dikke nota's en oeverloze discussies te leiden. Waar het vooral om gaat, is dat wij een cultuuromslag in ons buitenlands beleid bereiken. Die cultuuromslag moet er toe leiden dat het nationaal belang de plaats krijgt die het toekomt. Want een wereld waarin politiek en economie steeds meer internationaal worden bepaald, vraagt niet om minder maar juist om meer rekenschap van dat natio
nale belang. De nationale staat is en blijft de belangrijkste bron van politieke loyaliteit en van soevereiniteit. Wie dat vergeet, zet zijn toekomst op het spel.
