Stageverslag PCM, Nederlandse ambassade in Pretoria
Max van Rijn (S3243532), 2017-2018, Rijksuniversiteit GroningenInleiding:
Ik ben Maximiliaan van Rijn en heb voor de afronding van de Master Internationale Betrekkingen, Internationale Veiligheid de mogelijkheid gehad om september 2017 tot en met februari 2018 stage te lopen op de Nederlandse Ambassade in Pretoria, Zuid-Afrika, op de afdeling Politiek, Cultuur en Media (PCM). Een stage die niet alleen mijn kennis op het gebied van veiligheid heeft vergroot, maar mij ook inzichten heeft gegeven in het werk van een Nederlandse diplomaat in het buitenland.
In mijn tijd in Pretoria heb ik veel van het land kunnen zien, maar heb ik ook een netwerk weten te creëren die voor de toekomst van belang kan zijn in de zoektocht naar een diplomatieke functie. In dit verslag zal ik namen en functies omschrijven, dus bij deze het verzoek om dit verslag niet openbaar te maken.
Tijdens de stage was de begeleiding uit Groningen in handen van mevrouw Feringa en vanwege verlof ook een geruime tijd van de heer Aardema. Contactpunt vanuit Zuid-Afrika waren respectievelijk Daniel Smit, policy officer PCM (voor de universiteit) en Jan Huesken, Deputy Ambassador (in samenspraak met Daniel voor het Ministerie van Buitenlandse Zaken).
Bij de zoektocht naar een stage had ik mijzelf een aantal checkmarks gegeven. Zo wilde ik bij voorkeur naar het buitenland, omdat na het afronden van mijn studie, een baan als diplomaat mijn voorkeur heeft. Ook zou het inzichten die ik niet in Nederland op kan doen. Daarnaast was ik erg benieuwd hoe in andere landen wordt omgegaan met veiligheidsproblematiek, maar toch kijkend vanuit een Nederlands perspectief. Een land met specifieke problemen had zodoende dan ook mijn voorkeur.
Met dit in het achterhoofd heb ik sollicitaties uitgedaan naar posten in landen als Kosovo, Cyprus en zo ook Zuid-Afrika. Deze vacature sloot volledig bij mij aan. Werkzaam zijn op de Politieke, Culturele en Media afdeling is in lijn met mijn eerdere werkzaamheden in de communicatie, maar biedt ook ontplooiing in andere vakgebieden die samengaan met de studie die ik volg. Zodoende kon ik mijn leerdoelen behalen, en kon ik voor de ambassade een aanvulling zijn op het personeelsbestand tegen minimale kosten.
De sollicitatieprocedure ging vrij vlot, dit mede omdat de ambassade veel te laat was met het openstellen van de functie. Al met al had ik in de zomer van 2017 ongeveer een maand de tijd om alles te regelen voor ik kon beginnen met mijn stage, die volledig aansloot op mijn studie, karakter en interessegebied.
Wat voor u ligt is het beknopte verslag dat hiermee gepaard gaat. Het geeft een indruk van mijn belevenissen in Zuid-Afrika en hoe ik mijn studie heb kunnen gebruiken in de werkzaamheden
uitgevoerd op de ambassade. Ik tracht een volledig en realistisch beeld te schetsen zonder daarbij te verdwalen in persoonlijke details. Mochten er na afloop van dit verslag nog vragen open staan, dan ben ik uiteraard bereikbaar voor reactie.
De Nederlandse Ambassade in Pretoria
De Nederlandse ambassade in Pretoria is een middelgrote ambassade die gepresenteerd wordt als the Kingdom of the Netherlands in South-Africa. Het is meer dan louter een gebouw in één van de welvarendere wijken van Pretoria, maar strekt zich ook uit tot diplomatieke netwerken in het zuidelijke deel van Afrika. Voorheen waren in de omringende landen ook kleine posten aanwezig, echter zijn deze na een bezuinigingsronde opgeheven en is de portefeuille overgenomen door de ambassadeur in Zuid-Afrika. Het doel van de ambassade is de Nederlandse belangen behartigen in Zuid-Afrika en de omringende landen. Dit kan van de relatief eenvoudige uitgaven van visa’s tot het bijdragen aan succes van Nederlandse bedrijven in Zuid-Afrika zijn. Een diplomatieke post vraagt om professionaliteit en gedrevenheid en dit is op de Nederlandse Ambassade in Pretoria niet anders. Met een relatief klein team worden er toch veel portefeuilles gehouden en dat valt of staat onder andere bij het aantrekken van het juiste personeel.
Het zijn roerige tijden voor Zuid-Afrika. Zo heb ik bijna eersterangs belangrijke gebeurtenissen mee mogen maken. De val van Zuma was voor Zuid-Afrika een belangrijke stap en geeft de bevolking veel houvast en hoop op een betere toekomst. De sociale onrust die daaraan vooraf ging was echter ook op de straat het onderwerp van gesprek. Politieke spelletjes die op zo een wijze worden gespeeld zoals wij die in Europa niet (meer) kennen, zijn in Zuid-Afrika aan de orde van de dag. Politieke afspraken die weg worden geschreven als leugen en opmerkelijke, spontane verdwijningen zijn dingen die in het land van Mandela helaas nog regelmatig voorkomen, al zal dit niet altijd de kranten halen, maar ook dat heeft zijn redenen.
De val van Mugabe in Zimbabwe werd ook nauwlettend door ons in de gaten gehouden, zeker omdat het land diplomatiek valt onder the Kingdom of the Netherlands in South-Africa. Zuid-Afrika kent een gemengde demografie waar ook veel Zimbabwanen leven. Ook deze gebeurtenis speelt dus zowel sociaal als politiek een belangrijke rol.
Daarnaast was er ten tijde van mijn stage een conflict gaande in Lesotho. Het kleine, zeer arme land dat volledig geografisch wordt ingekapseld door Zuid-Afrika. Politieke en Militaire onrust zorgden ervoor dat er een SADC-macht bijeen werd geroepen om, zoals de kranten zeiden, ‘de rust te bewaren’. Hoewel het een kleine stabilisatiemacht betrof, heeft en geruime tijd wel de landelijke kranten beheerst.
Daarnaast is Zuid-Afrika ook in Nederland in het nieuws geweest na de georganiseerde overval van Nederlandse toeristen net buiten de Internationale luchthaven van Johannesburg. Deze slachtoffers heeft de Nederlandse Ambassade opgevangen. Tevens zijn de moorden op boeren en algehele staat van veiligheid nog altijd onderwerp van gesprek. Van een veilige samenleving is in mijn optiek nog geen sprake.
Mijn stage vond plaats op de afdeling Politiek, Cultuur en Media, waarbij mijn directe leidinggevende Daniel Smit (29) was. Hij is verantwoordelijk voor de culturele contacten tussen Nederland(se bedrijven) en haar Zuid-Afrikaanse equivalent. Denk bijvoorbeeld aan het verbinden van kunstenaars en deze handvatten bieden voor gezamenlijke tentoonstellingen om zo de verbondenheid tussen Nederland en Zuid-Afrika positief te etaleren.
Daniel is eindverantwoordelijk voor de externe communicatie die via de ambassade loopt. Dit gaat van persberichten, krantenartikelen, radio- en televisie interviews en beheer van de verschillende kanalen op sociale media.
De politieke tak is grotendeels in handen van Willem Molenaar (29), een jonge ambtenaar die groot is gebracht in het welbekende klasje van Buitenlandse Zaken. Zijn taken waren vooral geënt op het bijhouden van politieke ontwikkelingen in Zuid-Afrika die van belang kunnen zijn voor Nederland en haar bedrijven. De politieke ontwikkelingen zoals ik hierboven heb geschetst zijn hiervan een goed voorbeeld. Een baan die erg aansluit op mijn studie, dus ik hoopte veel voor Willem op te kunnen vangen.
Het team waarmee ik samenwerkte was, zoals te zien valt, een jong team die directe verantwoordelijk afdroeg aan de ambassadeur, al ging dit grotendeels wel langs de plaatsvervangend ambassadeur. Door dit jonge team was er wel een fris elan te bemerken, wat de samenwerking ten goede kwam. Ging dit binnen de deuren van de ambassade altijd even diplomatiek? Nee, maar het was wel resultaatgericht. Iets dat ik vanuit mijn militaire verleden hoog in het vaandel heb staan.
Voorbereidingen
De voorbereidingen voor deze stage begonnen in het voorjaar van 2017. Na het theoretische deel van de studie positief te hebben afgerond kon ik mij richten op de scriptie en de stage. Op persoonlijk vlak was het niet het meest positieve deel van het jaar, waardoor ik weinig heb kunnen doen aan de scriptie. De zoektocht voor een stage was echter in volle gang.
Ik had voor mijzelf al geconcludeerd dat ik de diplomatie wilde verkennen. Na inleidende gesprekken met oud-collega’s en hun ervaringen kwam ik erachter dat het ministerie van Buitenlandse Zaken valt op te delen in een deel beleid en een deel buitenlandse posten (diplomatie). Hierbij werd al snel duidelijk dat, hoewel beiden gebieden zijn interessante punten kennen, beleid wel bekend stond als een gebied waar je, als je er eenmaal in zit, moeilijk uitkomt. De diplomatie had mijn voorkeur en deze stage sloot daar goed bij aan.
Na verscheidene sollicitaties (zowel in de diplomatie als in het beleid) en een tal van gesprekken viel mijn oog in de zomer van 2017 op een vacature uit Zuid-Afrika die digitaal gepubliceerd was. Met spoed werd er een stagiair gezocht. Ik voldeed aan het profiel en heb diezelfde middag nog mijn sollicitatie verstuurd. Enkele dagen later werd ik al gecontacteerd door Daniel Smit met een uitnodiging voor een gesprek. Daarnaast had hij een opdracht voor mij die goed de problematiek van Zuid-Afrika weergaf. Zijn opdracht was: schrijf een kort artikel (voor Sociale Media in dit geval) waarin je Mandela-dag onder de aandacht brengt. Houdt rekening met de demografie en de wijze van communicatie.
De opdracht die ik had uitgevoerd kwam in het opvolgende gesprek ook goed terug. Daniel was vooral geïnteresseerd in mijn militaire, communicatieve en grafische verleden, dit omdat het op moment van het gesprek ‘a little bit chaotic’ was op dat gebied. Ik heb tijdens dit gesprek, dat overigens erg ontspannen verliep, direct al aangegeven dat ik niet louter naar Zuid-Afrika kom om te werken als grafisch vormgever, maar vooral wil leren hoe de Afrikaanse benadering van veiligheid tot uitvoering wordt gebracht. Ik wil weten hoe het is om te werken als diplomaat en niet als communicatieadviseur in het buitenland. Daarnaast wilde ik mijn sociale-communicatie verbeteren. Dit kende voorheen vooral een militaire benadering en ik wilde, zeker kijkende naar mijn toekomst, graag uitvinden welke vorm van communicatie gebruikt wordt op een internationale post. Ook wilde ik graag werken aan mijn interculturele vaardigheden. Ikzelf heb voornamelijk gewerkt in homogene groepen en gezien de geschiedenis van Zuid-Afrika denk ik dat hier voor mij persoonlijk een grote winst te behalen viel.
Hoewel mijn organisatorische capaciteiten al redelijk ontwikkeld waren, was ik wel benieuwd of dit niet teveel een militaire fundering heeft gekregen door de jaren heen en of dit aansluit bij een ambassade.
Na een gesprek van ongeveer drie kwartier kreeg ik de volgende dag te horen dat ik was aangenomen als stagiair, maar dat de vervolgstappen haast behoeften. Ik heb hierna contact gehad met Mevrouw Feringa van de Rijksuniversiteit Groningen en wij hebben samen een plan opgesteld.
De aanvraag voor het visum was rampzalig te noemen. De Zuid-Afrikaanse ambassade in Den Haag is simpelweg, en hiermee citeer ik een medewerker van het Ministerie van Buitenlandse Zaken , ‘rampzalig’. Voor een stage-visum dien je als stagiair drie keer in persoon te verschijnen aan de balie in Den Haag. De eerste keer om je papieren fysiek op te halen. De tweede keer om je papieren fysiek in te leveren (papieren m.b.t. gezondheid (o.a. hartfilmpje, doktersbezoek, Verklaring Omtrent Gedrag (VOG), huisvesting e.d.) en de derde keer om je visum op te halen. Digitaal is niets te doen en ook valt er alleen met cash te betalen.
In een korte tijd heb ik met spoed afspraken gemaakt met de artsen, de politie/gemeente voor een VOG en met de huisvesting in Zuid-Afrika. Vol goede moed ging ik dan ook voor een tweede keer naar Den Haag om daar te horen dat ik te oud was voor een stage-visum voor Zuid-Afrika en dat ik op een werk-visum naar het land moest afreizen, iets dat als stagiair simpelweg niet mogelijk is. Ik ben direct naar het ministerie gegaan maar die konden mij niets meer zeggen dan dat de mensen van de Zuid-Afrikaanse ambassade een beruchte naam hebben als het gaat om vriendelijkheid en klantgerichtheid. Uiteindelijk na overleg met het ministerie en de post in Pretoria is besloten dat ik onder de radar mijn werkzaamheden zou uitvoeren op een toeristen-visum. De kans bestond dat ik halverwege de stage een buurland moest bezoeken om het visum te vernieuwen voor drie maanden. Hoe dit financieel werd opgelost werd nog bekeken door zowel het ministerie als de post.
De reis naar Zuid-Afrika ging prima. Er zijn directe vluchten, maar ook via Dubai is het een aangename reis. Het ticket kostte mij ongeveer 700 euro voor een retourvlucht en komt uit eigen zak. Er is geen geld beschikbaar voor een vergoeding van de gemaakte reiskosten. Uiteraard kon ik wel mijn OV omzetten, maar dit zou nooit de kosten dekken.
In Johannesburg aangekomen werd ik opgehaald door een chauffeur van de ambassade en direct naar mijn huisje gebracht, wat ik van tevoren al had geregeld. Voorgaande stagiairs hadden een stage-document gemaakt, maar die was in mijn geval incompleet. Daniel heeft mij geholpen door mij in contact te brengen met de ouders van een vriend van hem die nog een garden flat vrij hadden. In een relatief veilige wijk op ongeveer 3,5 kilometer afstand van de ambassade.
In Pretoria
Ik zou liegen als ik zeg dat reizen in Zuid-Afrika veilig is. Nog altijd komen overvallen veel voor en ook de rijstijl van veel Zuid-Afrikanen is niet te vergelijken met Nederland. Mede door corruptie is er weinig handhaving betreffende geldende wetten en regels. Hoewel ik een fiets had en ook te voet naar de ambassade kon gaan, werd mij geadviseerd om of een auto te huren, of Uber te gebruiken, zeker als het donker begon te worden. Ik koos voor het laatste omdat dit het goedkoopste voor mij bleek te zijn. Daarnaast is Uber legaal in Zuid-Afrika en een prima alternatief voor een taxi. Per rit betaalde je ongeveer 40 rand wat neer komt op iets minder dan 3 euro. De eerste kennismaking met de collega’s was goed. Een jong team met een 3-tal stagiairs (economische afdeling, Politieke/Human Rights afdeling en PCM) en een rijkstrainee. Wij werden met open armen ontvangen en konden overal een kijkje nemen. De ambassadeur is een open vrouw, die de stagiairs maar al te graag een kijkje gaf onder de motorkap van de ambassade en die je, waar nodig, introduceerde in haar netwerk.
De communicatie met Daniel was ook goed. Ongeveer dezelfde leeftijd en net als ik open-minded. Hoewel ik wel opmerkte een andere levensstijl te hebben dan de andere stagairs, kan ik wel zeggen vrienden met ze te zijn geworden. Ik was weliswaar een stagiair, maar heb jaren op een ander ministerie gewerkt en dat maakte het wel dat het studentikoze er bij mij wel af is.
Ik draaide volledig mee binnen de ambassade en kreeg niet het gevoel te worden weggezet als ‘ de stagiair’, en om eerlijk te zijn verdient een stagiair die rol ook niet. Binnen mijn functie hoefde ik daar niet altijd voor te waken, omdat ik in alle facetten werd meegenomen. Andere stagairs kenden dit probleem echter wel. Het was een redelijk gestructureerde stage en hoewel ik het gevoel had dat veel studenten langs deze weg verantwoordelijkheidsbesef, snel werken en leiderschap zullen ontwikkelen, heeft dit niet echt invloed op mijn competenties op dit vlak gehad. Wel liet het mij kritisch kijken naar organisaties zoals deze en waar een efficiëntieslag was te maken. Het liet mij vooral zien dat ik ook buiten defensie normen hoog wil houden en streef naar een optimale organisatie.
Hoewel sommige werknemers van de ambassade er wel een negen-tot-vijf mentaliteit op na hielden kon dat van de Nederlandse diplomaten niet worden gezegd. Er werd niet op de klok gekeken en zo ook door mij niet. Ik heb korte dagen gemaakt, maar ook lange dagen gekend. Dit was uiteraard geen enkel probleem aangezien ik het graag deed.
Mijn garden flat, gelegen in de welgestelde wijk Menlo Park, was relatief duur. 356 euro per maand, precies het bedrag dat het ministerie geeft voor huisvesting. Dit is voor Zuid-Afrikaanse begrippen torenhoog, maar je betaalt voor veiligheid. Het is dan ook van belang dat je in een veilige wijk zit, voor zover iets veilig kan zijn. Persoonlijke veiligheid kent andere grenzen in
Zuid-Afrika. Zo zijn de huizen persoonlijke forten, slaap je in een door tralies omringde kamer en heb je altijd ergens binnen handbereik een wapen. In mijn geval een honkbalknuppel onder het bed en in huis waren vuurwapens (heer des huizes was een politiebeambte).
Desalniettemin heeft het niet voorkomen dat ik ben bestolen en dat er een man met een mes naast mijn bed stond. Hij heeft alles meegenomen dat hij snel kon vinden en is op de vlucht geslagen. Hierbij heb ik getracht erachteraan te gaan, maar hij had zijn vluchtwagen al klaar staan. Het heeft mij persoonlijk mentaal niet echt geraakt, maar ik was wel al mijn waardevolle spullen kwijt. Ik heb het geluk gehad dat ik dezelfde dag mijn documenten heb geüpload en dat hij mijn camera apparatuur niet heeft kunnen vinden.
Van tevoren werd mij daarnaast verteld dat ik mijn toeristenvisum kon vernieuwen door naar een buurland te gaan en terug te keren. Ikzelf ben een weekend voor veel geld naar Zambia gevlogen en heb de Victoria watervallen gezien. Bij terugkomst kreeg ik echter geen vernieuwing van mijn visum omdat de regelgeving tussentijds was aangepast. Ik diende in tien dagen het land te verlaten, anders volgden sancties. De ambassade en het ministerie konden hierin niets voor mij betekenen, omdat ik onder de radar werkzaam was, waardoor er niets anders op zat dan terug te vliegen naar Nederland en een week later weer op het vliegtuig te stappen naar Zuid-Afrika waarna mijn visum wel is verlengd. Uiteindelijk heeft dit visumgereis mij 1500 euro gekost, drie maanden salaris buiten huisvestingsvergoeding om. Achteraf kan ik dus zeggen dat deze stage mij ontzettend veel geld heeft gekost, maar wel veel ervaring heeft opgeleverd.
Uitvoering Werkzaamheden
De werkzaamheden liepen uiteen. Voor Daniel ben ik vooral bezig geweest met het oplijnen en opzetten van een gedegen communicatie strategie. De Ambassade was onlangs in zee gegaan met een extern communicatiebureau die alle kanalen beheert. Dit was eerst volledig in handen van Daniel en mijn voorganger zelf. De post wil echter een kwaliteitsslag maken en heeft ervoor gekozen SPACE.tm een contract aan te bieden.
Een grote taak was het oplijnen met de manager Shaun Frazao van SPACE.tm over hoe deze communicatie strategie invulling te geven en uit te werken. Gezien de geschiedenis van Nederland in Zuid-Afrika kunnen kleine uitingen grote gevolgen hebben. Veiligheid en nauwgezetheid zijn geboden. Het is vooral interessant om te zien hoe iets ogenschijnlijk kleins grote gevolgen kan hebben in een demografisch ongelijke samenleving. Een nieuw of zwaar aangepast communicatieplan was noodzakelijk en daar ben ik dan ook mee bezig geweest. SPACE.tm had tevens nooit met een ambassade gewerkt en was vooral gespecialiseerd in de marketing voor de verkoop van producten. Gezien de ambassade weinig te verkopen heeft diende hier een mentale omschakeling te worden gemaakt, waarbij ik deels sturend was.
Het communicatiecluster is een cluster die fysiek is gescheiden in de post in Pretoria en het consulaat in Kaapstad. De Consul aldaar heeft haar eigen benadering van communicatie en kent vooral een eigen agenda. Dit is jarenlang door de vingers gezien om de rust binnen het cluster te bewaren, maar is zowel de communicatie zelf, als de efficiëntie en effectiviteit niet ten goede gekomen. Ik heb dit aangegeven in een interne brief, welke ik op aanvraag kan bijvoegen.
Ook heb ik voor Daniel mijn bijdrage kunnen leveren aan de uitvoering van het culturele beleid. Dit was vooral heel veel socializen met het al bestaande netwerk. Het was opmerkelijk om te zien dat deze Afrikaanse vorm van diplomatieke communicatie op alle vlakken erg oppervlakkig blijft en dat concrete afspraken maken niet mogelijk was, zowel in woord als op papier.
Het organiseren van grootschalige projecten als CoCreateMyCity, City of the Future en OrangeCorners behoorden ook tot de werkzaamheden. De basis voor deze projecten was echter al gelegd, dus naast wat kleine organiserende werkzaamheden ben ik vooral verantwoordelijk geweest voor de aankleding van de evenementen (grafisch ontwerp). Organisatie-technisch is ook hier weer een duidelijk verschil op te merken tussen Zuid-Afrika en Nederland. Nederland heeft een stabiele en goede infrastructuur daar waar het in Zuid-Afrika soms ontbreekt. Ook zijn gemaakte afspraken niet altijd bindend, zo is mij opgevallen. Flexibiliteit was dan ook essentieel en dat is mij goed bevallen, ondanks dat het vertrouwen in de tegenpartij soms flinterdun was. Voor Willem met politiek in zijn portefeuille heb ik vooral onderzoekend werk verricht. De politieke situatie in het zuidelijke deel van Afrika was tijdens mijn stage erg turbulent en diende
nauwlettend in de gaten te worden gehouden om zo de ambassadeur (en dus ook Den Haag) te voorzien van de nieuwste informatie om daar acties en beleid aan te koppelen. Zo hebben wij onder andere gekeken naar de interventiemacht in Lesotho, de politieke situatie met betrekking tot het afzetten van President Zuma en de val van Mugabe als President van Zimbabwe. Alle politieke gebeurtenissen die ook voor Nederland van belang zijn. Snelheid en nauwkeurigheid waren hierbij essentieel, en ik was hiervoor de uitgelezen persoon.
Het werk voor Willem beviel mij erg goed. Het was actief en erg interessant en sloot naadloos aan op mijn studie. Gezien de andere kijk op veiligheid in een land als Zuid-Afrika is het prachtig om dit vanuit een diplomatieke post te bekijken. De rol die Nederland hierin heeft en/of kan spelen is fascinerend, de wijze waarop communicatie een essentiële factor is in het reilen en zeilen van een ambassade intrigerend en de manier van retoriek die je alleen in Afrikaanse landen vind ik erg opmerkelijk. Het was op ieder vlak boeiend en zeer leerzaam.
Evaluatie van de Stage
Kijkende naar mijn vooraf gestelde doelstellingen, kan ik concluderen dat ik op de aangegeven competenties veel wijzer ben geworden en een ontwikkeling heb doorgemaakt, al is het kleiner dan ik van tevoren had verwacht. Na vijf maanden Zuid-Afrika kan ik wel concluderen dat het land nog altijd diepe wonden kent van het oude regime. Dit leidt op dit moment wederom tot onrust en het segregeert de samenleving ontzettend. Veiligheid is in het geding en de corruptie viert hoogtij. Mijn stage heeft mij inzichten gegeven in hoe Nederland zich hierin weet op te stellen en hoe diplomatie in een land dat onvergelijkbaar is met het onze te werk gaat. De communicatie is anders en ook vertrouwen heeft een andere betekenis gekregen.
Ik had van tevoren iets meer de focus verwacht op de politieke kant. Nadat men erachter kwam dat ik grafisch onderlegd was, kreeg ik op dit vlak ook steeds meer verzoeken. Mijn werkzaamheden voor Willem kwamen de tweede helft van de stage meer tot zijn recht. Wel ben ik blij met de werkzaamheden die ik heb gehad kijkende naar wat de andere stagairs hebben moeten doen. Dat van mij sloot aan bij mij studie en ik heb de leermomenten er zelf uit kunnen halen. Dit in tegenstelling met de andere stagiairs die veelal geldaanvragen stonden te verwerken en Excel stonden in te klokken. Ik heb persoonlijk de brug kunnen slaan tussen diplomatie, veiligheid en communicatie en daar ben ik blij mee en trots op.
Het heeft mij op een hernieuwde manier naar communicatie en de rol die het speelt met betrekking tot veiligheid laten kijken. Ogenschijnlijk kleine nuances kunnen in een land waarin het land nog altijd een litteken heeft van de geschiedenis, grote gevolgen hebben. Hoe modern de grondwet ook is, de wetten eromheen zijn voor westerse ogen racistisch van aard, en dit voelt persoonlijk oprecht ongemakkelijk.
Daniel was een fijn persoon om mee te werken, al is de Zuid-Afrikaanse visie op een stagiair erg ouderwets; een slecht betaald persoon die je ‘klusjes’ kan laten doen. Ik heb hier amper aan toe gegeven. Uiteraard heb ik ook wel klussen gedaan buiten mijn stage-doelen om, simpelweg omdat het ook onderdeel is van werkzaamheden op een ambassade. Ik zocht naar het totaalpakket van wat een ambassade doet en die heb ik gevonden. Het heeft mij dan ook doen besluiten om na mijn studie vol voor het BuZa-klasje te gaan en ben daar onlangs mee begonnen door te beginnen met taalcursussen om aan die eis te voldoen.
Hierbij wil ik wel de kanttekening plaatsen dat, hoewel ik mijn leerdoelen heb kunnen behalen, dit denk ik niet voor iedere student met dezelfde specialisatie het geval kan zijn. Ik heb veel kennis kunnen inbrengen uit mijn arbeidsverleden en heb zodoende de connectie kunnen maken tussen de werkzaamheden en de studie, maar ik denk dat voor een verse student deze stage te veel aan
voelt als een communicatieve stage. Ik denk dat deze stageplaats dan ook meer tot zijn recht komt bij andere studies. Mijn opvolger is dan ook, op mijn advies, een communicatiestudent.
Ook is te adviseren deze stageplaats enkel toegankelijk te maken voor jonge stagairs om problemen met een visum te voorkomen. Dit scheelt naast veel onenigheid ook veel geld, zoals mij helaas is overkomen. Daarnaast is een ruimere voorbereidingstijd noodzakelijk. Dit heb ik aangegeven bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken en dit zal in de toekomst worden meegenomen. Mijn opvolger heeft bijvoorbeeld 2,5 maand voorbereidingstijd gekregen, daar waar dit bij mij minder dan een maand was.
Conclusie:
Ik heb mijn tijd in Zuid-Afrika en de stage als positief ervaren al heb ik wel enkele aantekeningen voor volgende stagairs die hetzelfde pad (gaan) bewandelen. Het is een leerzame stage, al zal je op sommige punten wel zelf op zoek moeten gaan bij het streven naar je leerdoelen. Al met al kan ik zeggen dat dit een ervaring is geweest die ik nooit zal vergeten en ik zal, ondanks alles, positieve gedachten houden aan mijn tijd in het land van Mandela. Het heeft mij een kijkje onder de motorkap van een buitenlandse post gegeven en heeft mij dat duwtje in de rug gegeven om mijn toekomst richting te geven. Iets waar ik persoonlijk ook wel aan toe ben. Het is een mooie stage geweest, maar als ik eerlijk ben voelt het wel weer goed om in het relatief veilig Nederland te zijn. Ik heb daarnaast met deze stage mijn internationale netwerk verbreed en verdiept. Iets dat in de toekomst nog erg goed van pas kan komen op zoek naar- en tijdens werk in binnen- en/of buitenland.
Ik wil dan ook de Universiteit bedanken voor het contact en snelle handelen waarmee deze stageplaats is gegaan. Mochten er naar aanleiding van dit persoonlijke verslag vragen en/of opmerkingen zijn, dan ga ik daar graag over in gesprek.
