Bibliografie & evenementen
S
Pedagogische dossiers
La Première Guerre mondiale, dossier pédagogique, Federatie Wallonië-Brussel, juni 2014 Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis, Vie et mort dans les tranchées, sd Provincie Namen, Dossier pédagogique 14-18 Le grand brassage des populations
B. FRANCK. Dossier pédagogique : Les innovations techniques, scientifiques et médicales de la Première guerre mondiale, sd
Vrouwen en mannen ten oorlog 1914-1918: Pedagogisch dossier voor leerkrachten, AVG-CARHIF, 2015 14-18� Bruxelles occupée : Cahier pédagogique, classes du patrimoine & de la citoyenneté, Région de Bruxelles- Capitale, 2015
Als stenen konden spreken … - Pedagogisch dossier, Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis,sd Leven en dood in de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog: archief en document voor de studie van de Eerste Wereldoorlog, Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis,sd
P�HILGERS Exposition 14-18 : Le grand brassage des populations, Cellule du patrimoine culturel de la Province de Namur, sd
P. HILGERS NBK14 Namur Battlefield & Kids : Livret pédagogique à la découverte de la position fortifiée de Namur, Service Généraux de la Culture et des Loisir/Patrimoine culturel,sd
L’Europe à feu et à sang : La Grande Guerre au musée de l’armée, musée royal de l’Armée et d’Histoire militaire – Service éducatif, sd
S
Werken
J� NERE, Précis d’histoire contemporaine, Presse universitaire de France, 1992 X� MABILLE, Histoire politique de la Belgique, CRISP, 1992
H� DORCHY, Histoire des Belges des origines à 1981, De Boeck, 1982
S� DE SCHAEPDRIJVER, La Belgique et La Première Guerre mondiale, P�I�E-Peter Lang S�A�, Editions Scientifiques Internationales, Documents pour l'histoire des francophonies, 2006
M� REYNEBEAU, Le siècle de la Belgique, Edition Racine, 1999
M� VILLEIRS, M� DUJEUX, D� FRANKIGNOUL (Dir�), Histoire de Woluwe-Saint-Lambert, Musée communal de Woluwe-Saint-Lambert, 1991
M� VILLEIRS, La Première Guerre mondiale 1914-1918 à Woluwe-Saint-Lambert, Musée communal de Woluwe- Saint-Lambert, 2015
Fédération Wallonie-Bruxelles : Administration générale de l’Enseignement et de la Recherche scientifique, Socles de compétences : Enseignement fondamental et premier degré de l’Enseignement secondaire, Namur, 2013, p� 74-91
Video
C’est pas sorcier ! : https://www�youtube�com/watch ? v=3LrPAz4cjh0&t=231s
La guerre 14-18 racontée aux enfants – La technologie, RTBF, 2014 : https://www�rtbf�be/auvio/detail_victoire-et- bilan ? id=1922985
La guerre 14-18 racontée aux enfants – Victoire et bilan, RTBF, 2014 : https://www�rtbf�be/auvio/detail_la-technologie ? id=1921080
S
Websites
Vérène Jeanne, http://slideplayer�fr/slide/1147048/
http://earlyaeroplanes�com
https://www.fine-arts-museum.be/nl/de-collectie/constant-montald-dansende-nimfen http://www�laguerredenosheros�be/
http://www�lalibre�be/actu/belgique/voici-pourquoi-les-forces-speciales-belges-recherchent-des-femmes- 5a7ac378cd70fdabb9ddb62c consulté le 5 mars 2018
http://www�histoire-des-belges�be http://www�be14-18�be
https://www�rtbf�be/14-18
http://www.ac-orleans-tours.fr/fileadmin/user_upload/ia28/doc_peda/Culture_humaniste/Histoire/1ere_guerre_
mondiale/Savoirs_enseignant_14-18�pdf
http://www�momes�net/Jeux/Jeux-et-animations/Regles-des-jeux-de-societe/Les-osselets-regles-du-jeu http://www�citebd�org/IMG/pdf/schema_narratif�pdf
http://www�csportneuf�qc�ca/sed/ccarette/3e_cycle/activite_ecriture_legende_prim3�pdf
https://www.reseau-canope.fr/savoirscdi/fileadmin/fichiers_auteurs/Societe_de_l_information/Le_monde_du_livre/
BD/Prix_BDz_iles_Grille_d_analyse�pdf
S
Herdenkingen en evenementen 02/01/2013 - 11/11/2018
OPWAARDERING VAN DE BELGISCHE MILITAIRE BEGRAAFPLAATSEN
De dienst Militaire Begraafplaatsen van het Instituut voor Veteranen zorgt voor een opwaardering van de Belgische militaire kerkhoven voor 2014-2018�
–
20/01/2014 - 31/12/2019
DE GROOTE OORLOG IN GROTE LIJNEN
Het Instituut voor Veteranen organiseerde een rondreizende tentoonstelling aan de Eerste Wereldoorlog� Van 2014 tot 2018 trekt deze tentoonstelling door heel België� Foto’s, documenten en anekdotes over zowel de grote thema’s van de oorlog als de minder bekende verhalen: alen: de aanslag in Sarajevo, de grote veldslagen, vreemdelingen aan het front, de technologische evolutie, de bezetting, de voedselbedeling… De geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog op internationaal, Belgisch en lokaal oogpunt�
De tentoonstelling bestaat uit een dertigtal panelen en is drietalig (Frans, Nederlands en Engels)� Ze kan eenvoudig worden aangevraagd bij het Instituut voor Veteranen-INIOOO voor één week of langer (€100 per week)� Het Instituut kan ook een gids ter beschikking stellen. Reserveren via memoire@warveterans.be of op 02.227.63.18.
–
01/09/2014 - 30/11/2018 LIVE AND REMEMBER
Het project ‘Live and Remember’ van het Instituut voor Veteranen introduceert de gesneuvelde soldaten van de Eerste Wereldoorlog op Facebook� Belgische en buitenlandse jongeren gaan samen op zoek naar sporen,
achtergelaten door een soldaat die ook vandaag nog begraven ligt in België� Zo kunnen bijvoorbeeld een Australische en een Belgische klas samenwerken om een Australische soldaat, begraven in West-Vlaanderen, terug een gezicht te geven� De ene klas onderzoekt zijn leven voor de oorlog, voor hij naar Europa kwam� De andere zijn leven als soldaat aan het Westelijk front� Samen bouwen ze met de gevonden informatie, elk vanuit hun eigen land, aan een fanpagina op Facebook�
Het project gaat van start tijdens het schooljaar 2014-2015� Meer info via memoire@warveterans�be of op 02.227.63.18
–
01/09/2014 - 11/11/2018
OOG IN OOG MET DE HERINNERING
Wilt u als leerkracht graag een daguitstap maken met uw leerlingen om zelf op zoek te gaan naar sporen van de Eerste Wereldoorlog? Dan biedt het Instituut voor Veteranen een interessante daguitstap aan voor klassen vanaf het 6e leerjaar. Loop door de ‘Dodengang’, een van de laatste stukjes loopgraaf in België. Bezoek het museum
‘Passchendaele 1917’ of wandel over het Tyne Cot Cemetery, de Commonwealth’s grootste begraafplaats op het vasteland� De activiteit kost 7,5 € per persoon en omvat het vervoer, de toegang en de rondleidingen� De uitstappen gaan door tijdens de schooldagen (uitgezonderd woensdag) en zijn toegankelijk voor leerlingen vanaf het 6e leerjaar.
Reserveren en meer informatie via memoire@warveterans.be of 02.227.63.18.
–
17/09/2015 - 31/12/2021
BELGISCHE BURGERS TIJDENS DE GROOTE OORLOG Virtuele tentoonstelling
Met deze virtuele tentoonstelling vestigt de DG Oorlogsslachtoffers van de FOD Sociale Zekerheid de aandacht op de grote historische waarde van de archieven die zij beheert� De archieven geven een beeld van het dagelijks leven en het lijden van de bevolking tijdens de Oorlog van '14-'18.
Wie zijn die duizenden burgerlijke slachtoffers? Wat hebben ze meegemaakt? Verhalen uit eigen land, uit de archieven opgediept� Getuigenissen uit eerste hand�
De tentoonstelling is opgebouwd rond verschillende thema's die de situatie van de burgerlijke oorlogsslachtoffers illustreren. De 5 grote thema's zijn oorlogsfeiten, wegvoering voor dwangarbeid, zieken en gekwetsten, het verzet en de moeizame wederopbouw�
De archieven van de DG oorlogsslachtoffers zijn de voornaamste bron van de tentoonstelling� Het gaat dus in de eerste plaats om administratieve dossiers van burgers die een aanvraag voor steun hebben ingediend� De tentoonstelling bevat teksten, getuigenissen, officiële documenten, foto's en illustraties.
De website is in eerste instantie bestemd voor: de betrokken families, genealogen, onderzoekers en historici� Je kunt dan ook jouw eigen onderzoek beginnen!
Meer info op www�belgischeburgers14-18�be –
24/05/2018
OPENING VAN DE TENTOONSTELLING « 1914-1918, ONZE VERGETEN HELDEN OP ZEE EN IN DE LUCHT” IN HET WAR HERITAGE INSTITUTE
Ter gelegenheid van de 100ste verjaardag van het einde van de Eerste Wereldoorlog heeft het War Heritage Institute het genoegen een tentoonstelling van de Federale Overheidsdienst Mobiliteit te verwelkomen� Deze tentoonstelling is gewijd aan de Belgische mariniers van 14-18 die aan de zijde van de geallieerden vochten in het Kanaal, in de Atlantische Oceaan en in Afrika� Ze zorgden voor het transport van materieel en troepen en namen actief deel aan de evacuatie van vluchtelingen en gewonden, aan de bevoorrading van het bezette land, aan de duikbootoorlog, aan ontmijningsoperaties en aan de bescherming van de zeevaartverbindingen�
In nauwe samenwerking met de vzw AELR wordt ook een tentoonstelling voorgesteld over de luchtoorlog boven ons grondgebied tijdens het eerste oorlogsjaar� Deze tentoonstelling belicht twee thema’s, namelijk: de deelname van de militaire luchtvaartdienst aan het eindoffensief en het behoud en de restauratie van ons luchtvaarterfgoed uit de Eerste Wereldoorlog�
PRAKTISCHE INFO
Waar: War Heritage Institute – site Koninklijk Legermuseum – Grote Hall, Jubelpark 3, 1000 Brussel Wanneer: 25 mei 2018 - 13 januari 2019
02 mei 2018
« Onze vergeten helden »
Het War Heritage Institute lanceert “Onze Vergeten Helden”� De broers luitenant Alexandre Haleux en luitenant Adolphe Halleux - beide gerepatrieerde gesneuvelden uit de Eerste Wereldoorlog - krijgen het allereerste
herinneringsplaatje� Hun graf bevindt zich op de begraafplaats van Brussel� Binnenkort méér nieuws over hoe we deze en alle ‘Vergeten Helden’ eren tijdens een eerste herdenkingsmoment�
Bij benadering 41�000 Belgische militairen sneuvelden tijdens de Eerste Wereldoorlog� Op vraag van de families werden velen onder hen herbegraven op begraafplaatsen in de thuisgemeente� Nu, 100 jaar later, blijven er nog zowat 6.000 ‘gerepatrieerde graven’ over.
Het War Heritage Institute (WHI) wil hen met het project ‘Onze Vergeten Helden’ identificeren, markeren en herinneren en daar kan jij aan meewerken! Samen met je gemeente, je school, je bibliotheek of cultureel centrum, je heemkring en / of erfgoedvereniging�
Met de hulp van de gemeentes kon het WHI reeds de meeste gerepatrieerde graven identificeren. Hun gegevens zijn opgenomen in het Belgian War Dead Register (www�wardeadregister�be/fr )� Daar kan je zoeken naar de gesneuvelden uit je dorp�
Het War Heritage Institute organiseert in het Koninklijk Legermuseum te Brussel een reeks conferenties rond het einde van de Eerste Wereldoorlog en de periode erna� De lezingen vinden in de periode september 2018 - april 2019�telkens plaats op een zondagmorgen van 10�30 tot 12 uur�
Nodig een spreker uit van het War Heritage Institute
U kunt een conferentie reserveren voor uw gemeente� De spreker komt naar de plaats waar de conferentie doorgaat�
Lessenpakket voor de lagere scholen
Het lessenpakket van het War Heritage Institute handelt onder meer over de verschillende militaire graven van de Eerste Wereldoorlog. .(https://5304.stg.fedict.be/sites/default/files/page/documents/Programme%20
%C3%A9ducatif%20FR.pdf) 20 avril 2018
Tentoonstelling « 1914 - 2018: Defensie gezien door de lens”
De Eerste Wereldoorlog was het eerste mondiale conflict waarin de foto- en cinematografie een belangrijke rol speelden� Ook het Belgische leger liet zich niet onbetuigd: eind 1915 werd de Service Photographique de l’Armée belge (S�P�A�B�) opgericht� Gedurende de oorlog evolueert de dienst tot de Service Cinématographique de l’Armée belge (S�C�A�B�)�
Vanaf het interbellum tot vandaag is de dienst blijven bestaan, waarbij ze weliswaar meerdere keren van naam en werking veranderde. Bekende figuren in de audiovisuele en journalistieke wereld van vandaag hebben ooit hun legerdienst volbracht bij de Cinemadienst van de Landmacht - beter gekend onder de naam ‘de Palmboomstraat’ - of bij (Tele)Vox�
Dit project kwam tot stand door een nauwe samenwerking tussen het War Heritage Institute, CDSCA en Defensie�
PRAKTISCHE INFO
Waar: War Heritage Institute - site Koninklijk Legermuseum Jubelpark 3, 1000 Brussel
Wanneer: 20 april - 3 december 2018 –
BELGIË: HET RIJKSARCHIEF PUBLICEERT MEER DAN 6.000 FOTO’S VAN 14-18
Het Rijksarchief heeft in juli meer dan 6000 – vaak onuitgegeven – foto’s van de Eerste Wereldoorlog online gezet, dankzij het inventariserings- en digitaliseringswerk dat eind 2014 werd ingezet� Deze foto’s worden bewaard in het Algemeen Rijksarchief en de collectie werd gevormd door een grootschalige inzamelingsactie onmiddellijk na de oorlog, onder meer van negatieven op glasplaat�
Ze bestrijken alle aspecten van W�O� I: de invasie, het bloedbad onder de burgers en andere wreedheden, de strijd voor het behoud van het patrimonium, militaire operaties aan het IJzerfront, het dagelijks bestaan van de soldaten, de propaganda en de Belgische regering te Sainte-Adresse, het burgerleven in België onder het juk van de bezetter, de opvang van Belgische en buitenlandse vluchtelingen, de vernielingen aan het industrieel weefsel, de collaboratie en de weerstandsnetwerken, de bevrijding van het grondgebied, de overwinningsceremonies en de eerbetuigingen aan de oorlogsmartelaren, enz�
De collectie bevat zowel beelden van de Raad van Vlaanderen, het collaboratieorgaan dat in 1917 werd opgericht door de activisten) als van de Patriottische Diensten, het geheel van verzets- en inlichtingennetwerken die tijdens de oorlog actief waren in België�
We blijven ernaar streven onze fotocollectie over de Eerste Wereldoorlog verder aan te vullen� Schenkingen aan het Rijksarchief zijn dus altijd welkom!
Liens
• Om online archieven te kunnen raadplegen, heb je een account nodig� Klik hier om je te registreren�
• Ontdek de Iconografische verzameling van de Eerste Wereldoorlog
• Op de Facebook pagina van het Rijksarchief vind je alvast enkele foto’s�
• Website van het Rijksarchief�
S
Dodengang
De Diksmuidse Dodengang is het enige bewaarde Belgische loopgravenstelsel uit de Eerste Wereldoorlog� In 2014 is het bijhorende interpretatiecentrum volledig vernieuwd� Aan de hand van vijftien interactieve applicaties, foto’s, films en meer dan 100 originele voorwerpen ontdek je hier het verhaal van de beruchte Dodengang. Er is ruime aandacht voor leven en dood in de loopgraven; de persoonlijke verhalen van de gesneuvelden kruipen onder je huid�
Via een gigantische luchtfoto uit 1916 kan je het landschap van toen en nu vergelijken. Vorig jaar werd ook een Duitse bunker opgenomen in het parcours� Beide zijden van het oorlogsverhaal worden dus verteld� De Dodengang:
tijdens de oorlog de hel voor de soldaten, sinds 1919 een toeristische trekpleister die niemand onberoerd laat�
Bedrag
Tarieven en betaling
• Uitsluitend met bankkaart via de betaalterminal – of na reservatie
• Individuele bezoekers: € 4/p�
• Groepen (min� 15 pers�): € 2/p�
Gratis
• Kinderen jonger dan 7 jaar
• Rolstoelgebruikers en hun begeleider
• Op vertoon van een geldige kaart: leden van de Belgische defensie in actieve dienst; leden van de International Council of Museums; Passeport 365 + een begeleider; leerkrachten
Reservatie voor groepen (zonder gids): 051 50 53 44�
Groepen en scholen kunnen de Dodengang bezoeken met een gids:
Prijs voor een klassieke gids: 60 euro Duur: 1 uur
Maximaal 25 personen per gids�
Reservaties voor groepen met gids bij de Toeristische Dienst van Diksmuide�
toerisme@diksmuide�be 051�79�30=;50
Combinatie: IJzertoren en Dodengang met gids = 90 euro – duur: 3 uur http://tourisme�diksmuide�be/product/1084/boyau-de-la-mort
