Maken van een tentoonstelling.
Bij een tentoonstelling of expositie gaat het om het bieden van een gelegenheid om een aantal voorwerpen, tekeningen, affiches, dia's of films met betrekking tot een bepaald thema te bezichtigen. De leerlingen kunnen bijv. duidelijk maken wat ze in het kader van een project of onderwijsleerpakket hebben gedaan en/of geleerd.
Het proces verloopt als volgt:
1. Eerst wordt de bedoeling van de activiteit uitgelegd, c.q. met de klas besproken.
2. Vervolgens wordt door de klas een beslissing genomen over belangrijke zaken als:
- het onderwerp van de tentoonstelling;
- - de ruimte waarin de tentoonstelling zal worden gehouden;
- - de doelgroep (voor wie is de tentoonstelling bestemd?);
- - de aard en inhoud van de tentoonstelling, d.w.z. uit welke onderdelen de tentoonstelling zal bestaan (informatiedoolhof, informatiestands, discussiehoek, filmhoek, enz.).
3. De klas wordt verdeeld in groepjes die elk één van de onderdelen van de tentoonstelling gaan voorbereiden en klaarmaken. Eén groepje zou zich tevens bezig kunnen houden met het onder de aandacht brengen van de tentoonstelling.
4. Na afloop van de tentoonstelling volgt een evaluatie. Wat dit laatste betreft kan bijv. gebruik gemaakt worden van enquêtes die door bezoekers zijn ingevuld.
Aanvulling.
De inrichting van een tentoonstelling is over het algemeen nogal tijdrovend. Het verdient daarom aanbeveling om te komen tot een semi-permanente expositie, bijv. in de vorm van een
documentatiecentrum of werkwinkel (workshop).
Het leereffect bij de leerlingen, als gevolg van bezichtiging alleen, is over het algemeen niet zo groot.- Sommige 'kermisachtige' elementen (balgooien op foto's van sportlieden, pijltjes gooien op politici, e. d.) kunnen naast het inrichten van een speciale bezigheidshoek (bijv. kleien, schilderen, textielbewerking) de aantrekkingskracht van de tentoonstelling verhogen.
Het is niet aan te bevelen een kantine of sportzaal voor tentoonstellingen te gebruiken, omdat dan de tentoonstellingsduur meestal maar beperkt is.
De leerlingenactiviteit is, m.n. tijdens voorbereiding en inrichting, zeer groot, daarna (toezicht houden, dingen vervangen of aanpassen) minder.
Zoals in het voorgaande is aangegeven vergt het voorbereiden van een tentoonstelling of open-huis-dag tamelijk veel tijd en energie. Toch is het organiseren van een dergelijk evenement wel degelijk de moeite waard:
De activiteiten van bijv. een project worden met een duidelijk hoogtepunt afgesloten.
De leerlingen worden gemotiveerd zich nogmaals in de diverse aspecten van een bepaald onderwerp of probleemveld te verdiepen.
Ouders kunnen middels een tentoonstelling bij het onderwijs van/aan hun kinderen betrokken worden. Ze krijgen inzicht hoe en met welke leerstofinhouden gewerkt wordt.
Varianten
Een variant is de inrichting van een (permanent(e)) werkwinkel of documentatiecentrum. Een dergelijke verzameling van informatie biedt o. a. de mogelijkheid tot individualisering en differentiatie. Een
documentatiecentrum kan permanent zijn (dient dan wel erg uitgebreid te zijn) of tijdelijk (gedurende de tijd van een project). Een andere variant is het houden van een open-huis-dag. Gedurende één dag worden belangstellenden in staat gesteld om datgene wat in het kader van bijv. een project door de leerlingen is gedaan en verzameld, te bezichtigen.
Nog een variant is een plakboek of kaartsysteem. Foto's, tekeningen, uittreksels, interviews, krantenknipsels en verhalen die i.v.m. de bestudering van een bepaald thema zijn verzameld of gemaakt worden in een plakboek of op kaarten bewaard. Middels trefwoorden die op speciale kaarten in een bak staan, blijft de verzamelde informatie toegankelijk en binnen handbereik.
Maken van een affiche.
De klas wordt verdeeld in groepjes, of er wordt individueel gewerkt. De bedoeling is dat de groepjes een affiche (aanplakbiljet) maken over een bepaald onderwerp. Deze kan bijv. dienen als afsluiting van een (serie) les(sen) of als begin ervan.
Het affiche moet aan bepaalde criteria voldoen bijv.:
- het onderwerp moet duidelijk worden weergegeven;
- het affiche moet in positieve zin de aandacht trekken;
- het affiche dient een goede vlakverdeling te hebben.
Het proces verloopt als volgt:
1. Een inleidend gesprek over affiches (waarom, wat en hoe) vindt plaats, verder wordt een aantal affiches bekeken.
2. De klas wordt verdeeld in groepjes en elk groepje kiest een onderwerp waarover een affiche gemaakt wordt. Deze keus kan vrij zijn, of gebonden aan het onderwerp van de les. De leerlingen mogen eventueel ook alleen werken.
3. Het onderwerp wordt besproken: wat zal de kijker 'aantrekken'; wat is, gezien de mogelijkheden van het groepje realiseerbaar; wordt er met (veel) kleuren gewerkt, of juist niet; het gebruik van speciale technieken, enz.
4. Elke leerling maakt een schetsje, waarbij met name de vlakverdeling en de kleuren belangrijk zijn. Hieruit wordt de beste gekozen.
5. De affiche wordt vervolgens in het groot nagemaakt.
6. Hierna vindt een bespreking en eventueel een beoordeling plaats. Het proces kan echter een vervolg krijgen, wanneer men nadrukkelijk gericht is op vermenigvuldiging van de affiche.
7. Reproductie van de affiche (met behulp van een kopieermachine, waarna de affiche wordt ingekleurd, of het werken middels hoogdruk). Hoogdruk is een vorm van drukken, waarbij lettertypen en clichés een verhoogd drukbeeld vormen en daardoor met de inktrol in aanraking komen. Dit verhoogde drukbeeld verkrijgt men door bijv. uit karton geknipte letters op een plaat karton te plakken (of linoleumsnede). Met een inktrol wordt drukinkt op de letters aangebracht. Vervolgens wordt een vel papier op de plaat karton gelegd en met bijv. een deegrol of spatel goed tegen de letters aangedrukt. Het vel papier wordt vervolgens plat neergelegd om te drogen. Op deze wijze kunnen meerdere afdrukken gemaakt worden.
8. Ten slotte volgt het ophangen (in de school, in de kantine, in de openbare bibliotheek, e. d.) van de affiches.
Voorwaarden voor gebruik
1. Groepsgrootte Deze is afhankelijk van de grootte van het lokaal, de aanwezigheid van materiaal, de bekendheid met de werkvorm e. d.; maximaal ca. 30 leerlingen.
2. Tijdsduur Wanneer niet wordt gekozen voor reproductie, dan zijn 50 minuten voldoende (35 minuten voor de inleiding en het maken van de affiche en 15 minuten voor de nabespreking). Kiest men wel voor reproductie dan zijn in de meeste gevallen minstens twee lesuren nodig. Dit laatste geldt naar ons idee ook, wanneer de werkvorm voor de leerlingen nieuw is.
3. Leerkrachttijd Zowel wat voorbereiding als wat uitvoering betreft is deze betrekkelijk kort, zeker wanneer de leerlingen bij de voorbereiding worden betrokken (klaarzetten/leggen van het materiaal!).
4. Hulpmiddelen Etalagekarton, plakmiddelen, scharen, kleurstiften, verf, drukinkt, punaises, tekenpapier, kopieermachine.
