Candida/spruw bij borstvoeding
Wat weten we en wat kunnen we bieden?
Myrte van Lonkhuijsen, lactatiekundige IBCLC
Candida/spruw
Candida symptomen
MOEDER
Brandende pijn bij voeden en na voeden Scherp gedefinieerde tepelkloven Slecht genezende tepelkloven Witte tepels Glanzende huid, parelmoer
Diepe borstpijn?
Mastitis?
BABY Onrustig drinken Wit beslag tong, lippen, mondslijmvlies Heftige luieruitslag Voedingsweigering (fles en borst)
Candidiasis of spruw
Gedijt op combinatie van:
Warmte Vocht Suikers
Verhoogde kans bij:
antibioticagebruik, diabetes,
beschadigde huid
Is het wel candida/spruw? Is het wel candida? En hoe behandelen we dat?
Weinig onderbouwing voor behandeling Veel onderzoek gedaan door fabrikanten Algemeen advies: ‘terughoudend zijn met behandelen’
Maar vrouwen en baby’s hebben (pijn)klachten
Gentiaanviolet Nystatine Miconazol Fluconazol
En dan:
Kokosolie
Bessensap en citroensap (niet doen!) Overige huismiddeltjes Zonlicht
Onrustig drinken als symptoom van candida
of als oorzaak van klachten?
Een onbeschadigde huid isbehoorlijk schimmelbestendig
Tenzij weerstand laag is
Evidence based: wat is er
NHG Standaard Zwangerschap en Kraambed Multidisciplinaire Richtlijn Borstvoeding
Academy of Breastfeeding Medicine Protocol 26, persistent pain with breastfeeding
Wat weten we wel
Er zijn aanwijzingen dat neusdragers van Staph. Aureus vaker tepelkloven en mastitis hebben.
Onderzoek vond dat alleen wanneer de baby neusdrager was moeder vaker mastitis ontwikkelde.
Theorie is dat candida en Staph. Aureus biofilm vormen in de melkkanalen, en daardoor niet aantoonbaar zijn.
Veel studies naar effectiviteit geneesmiddelen zijn uitgevoerd door fabrikanten zelf Mogelijk toenemende resistentie tegen nystatine en miconazol.
Mede door overbehandeling?
Pijn is niet fijn
Belangrijke reden om voortijdig te stoppen met voeden
Speelt rol bij ontwikkelen/verergeren postnatale depressie
Als we borstvoeding belangrijk vinden moeten we ook serieus (be)handelen
Pijn = alarmsignaal
Tepel afgeklemd
• Pijn bij moeder
• Onrust aan de borst door weinig grip
Melkstroom geremd
• ↓ melk voor baby
• Onrustig drinken
• ↓ stimulans melkproductie
• ↑kans op mastitis
Huid overbelast
• ↑ kans op infectie
• ↑ kans op wondjes
• ↑kans op spruw/candiasis
Doorstroom goed
Doorstroom geremd
‘Een uitstekende tepel is beter dan een vlakke’
Waar of niet waar?
Waarom wel?
Waarom niet?
Waarop meer risico?
Wat kun je bieden?
En wat als het geen candida is?
Syndroom van Raynaud Staph. Aureus Eczeem
Een combinatie?
Andere opties?
Of ‘gewoon’ een aanlegprobleem
Casus
Tweede kind, aanleggen 1edagen gevoelig dan pijnloos, groei goed (dag 5 > geboortegewicht) Week 2: Gestopt met aanleggen vanwege pijn; kind witte plekjes op mondslijmvlies
Volledig kolven levert ruime melkproductie (120 á 150 cc per keer)
Ook kolven is pijnlijk, hoewel minder dan aanleggen Baby drinkt steeds onrustiger, ook aan de fles De witte plekken in zijn mond krijgen rode randen
Na 5 dagen behandelen met miconazol en nystatine zonder verbetering:
Baby opgenomen wegens volledig voedselweigeren Diagnose: coxsackievirus oftewel hand-voet-mondziekte Moeder krijgt lidocaïnezalf voor tepels zodat ze kan blijven kolven 2 weken later borstvoeding pijnloos hervat
Zo lastig kan het zijn:
Candida, Staph. Aureus, virale infectie, eczeem, aanlegprobleem
A B C D E
Dit hielp:
Corticosteroiden Uitzieken Miconazol Fusidinezuur Beter aanleggen
Constitutioneel eczeem
Liever goed behandelen tijdens zwangerschap door huisarts en/of dermatoloog Bij opspelen klachten snel behandelen, niet eerst laten escaleren Met zorg aanleggen
Bij afkolven:
Goede kolf
Goede maat schilden, passend per tepel Zachte stand
Syndroom van Raynaud
Vasospasme
Structureel
Ook vingers, tenen, neus, oren?
Technisch Baby klemt tepel af
Trauma
Te lang met te veel pijn gevoed
Klassieke presentatie en behandeling
2 of zelfs 3 fasen verkleuring Pijn, na voeden en tussentijds Behandeling
Nifedipine 30 – 60 mg/d, 14 dagen Calcium/magnesium worden ook genoemd Temperatuurverschillen beperken, vooral kou.
Niet roken, vasoconstrictoren vermijden Koffie!
Samenvattend
Geef snel aandacht aan pijnklachten bij borstvoeding
Denk niet te snel aan candida
Maar neem de optie zeker serieus: bij moeder én kind
Bedenk: degene met de slechtste weerstand heeft het eerst klachten
En als dat de moeder is dan vaak niet direct zichtbaar op tepels
Altijd eerst/ook aanleggen goed verkennen
Het kan er aan de buitenkant goed uitzien en toch niet optimaal gaan
Behandeling: nystatine, miconazol zijn standaard, gentiaanviolet, kokosolie eventuele opties
Fluconazol alleen bij duidelijke en extreme klachten.
