Spruw/Candida
Spruw/Candida
Informatie en praktische adviezen over spruw/candida bij de baby en de moeder.
Algemeen
Candida gistcellen komen normaal voor in de darmen. Door een verstoring in de balans ontstaat een gistachtige schimmel (spruw). Door een lage weerstand, hormonale
schommelingen of antibioticagebruik, kan dit zich uitbreiden. Bij de baby bijvoorbeeld naar de mond en de billen en bij de moeder bijvoorbeeld naar de borst. Moeder en baby kunnen elkaar besmetten. Door behandeling brengen we de uitbreiding weer terug naar de darmen.
Symptomen bij de baby
Witte kwarkachtige plekken op het mondslijmvlies en op de tong; deze plekken zijn niet weg te vegen.
Ronde witte puntjes op de tandlijst en/of aan de binnenkant van de wang.
Een iets gezwollen, bleke tong.
Parelmoerglans op de tong of binnenkant van de lippen.
Hardnekkige en pijnlijke luieruitslag; duidelijk begrensde, helderrode plekken met een kronkelende rand.
Klakkend geluid met de tong tijdens het drinken.
1
Een baby ervaart soms pijn of jeuk. Hierdoor kan de baby slechter en/of onrustig drinken of de borst weigeren.
Symptomen bij de moeder
De huid van de tepel en tepelhof verkleurt naar rozerood of paarsig en wordt glad en gespannen en soms glanzend en schilferig en kan iets opgezet zijn.
Er kunnen ook kleine bultjes ontstaan.
Ernstige jeuk die kan overgaan in scherpe brandende/stekende pijn, vooral tijdens en na het drinken van de baby.
Tepelkloven, borstontsteking.
Vaginale schimmelinfectie.
Het kan voorkomen dat er bij moeder of baby geen zichtbare symptomen zijn, maar dat de beschrijving van pijn bij de moeder en gedrag van de baby aanleiding zijn om de diagnose
‘spruw’ te stellen.
Er zijn veel oorzaken voor pijn in en aan tepels en borsten, zoals: niet goed aanleggen, een te korte tongriem, borstontsteking, een niet passend borststuk van de kolf, stuwing en een krachtige (pijnlijke) toeschietreflex. Deze moeten worden uitgesloten wanneer er geen duidelijk zichtbare tekenen wijzen op spruw.
Behandeling
Baby:Daktarin orale gel: de arts spreekt een dagdosering af. Dit is meestal vijf milliliter, en bij te vroeg geboren baby’s drie milliliter. Deze dagdosering moet u verdelen over het aantal voedingen (de dagdosering niet overschrijden). Bijvoorbeeld acht keer 0,6 milliliter. Deze doet u in een bekertje. Met een schone vinger of wattenstaafje brengt u na elke voeding de daktarin orale gel aan in het mondje: door de wangzakjes, onder en boven de tong, en langs de kaakjes. Om goed te kunnen werken, moet de daktarin orale gel in direct contact komen met de door de schimmel aangetaste plekken (het restje in het bekertje moet u weggooien).
Let op: Om te voorkomen dat het kind zich verslikt, moet u niet de hele dosering in één keer in de mond brengen.
Nystatine labaz orale suspensie: de arts spreekt een dagdosering af. Dit is meestal acht milliliter, en bij te vroeg geboren baby’s vier milliliter. Deze dagdosering moet u verdelen over het aantal voedingen. De fles goed schudden voor gebruik (de dagdosering niet overschrijden). Bijvoorbeeld acht keer 0,5 milliliter. Deze doet u in een bekertje. Met een wattenstaafje of steriel gaasje brengt u na elke voeding de nystatine aan in het mondje. Alle oppervlakten binnen het mondje goed bestrijken: door de wangzakjes, onder en boven de tong, en langs de kaakjes. Om goed te kunnen werken moet de nystatine in direct contact komen met de door de schimmel aangetaste plekken (het restje in het bekertje moet u weggooien). Luieruitslag behandelen met ketoconazol- of miconazolcreme (twee keer daags) of met een andere crème die de arts heeft afgesproken. Doorgaan tot de klachten
2
(ook van de moeder) minimaal drie dagen weg zijn.
Moeder:
Borst/tepel afspoelen met water vóór de voeding (om het restje crème er af te halen). Na de voeding de borst/tepel afspoelen met water en goed laten drogen (in de melkrestjes op de borst kan namelijk ook de schimmel zitten en groeien). Na elke voeding dun
miconazolcrème aanbrengen, of een andere crème die de arts heeft afgesproken.
Zoogcompressen moet u bij elke voeding vervangen. Eventueel Rite Aid Hydrogel Breast Discs gebruiken ter verlichting van pijnlijke tepel/tepelhof. Doorgaan tot de klachten (ook van de baby) minimaal drie dagen weg zijn.
Manieren om verspreiding tegen te gaan:
Handen wassen vóór de voeding en vóór het aanbrengen van de crème.
Papieren handdoeken gebruiken.
Dagelijks een schone bh.
Handdoeken en kleding die in contact komen met de melk dagelijks wassen op 60 graden.
Dagelijks spenen, flessen en kolfspullen tien minuten uitkoken.
Spenen regelmatig vervangen (siliconen spenen na zes weken, rubberen spenen wekelijks).
Andere (besmette) gezinsleden meebehandelen.
Bij invriezen van de afgekolfde melk deze merken, zodat u later weet dat er candida in kan zitten. Door het invriezen gaat de schimmel niet dood. Over herbesmetting van spruw via de afgekolfde melk is nog weinig onderzoek bekend. Wanneer u dit risico te groot vindt, kunt u er voor kiezen om deze melk weg te gooien, of vóór gebruik deze melk verwarmen tot 70 graden; dan is de schimmel dood.
Tot slot
Het Vrouw Moeder Kind Centrum van Tergooi biedt u deze folder aan. Bij vragen en/of opmerkingen kunt u contact opnemen met de lactatiekundigen.
T 088 753 22 15
(maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 9:00 – 15:00 uur) E-mail: lactatiekundigen@tergooi.nl
Contact
Verpleegafdeling Kraam/Verloskunde B20 T 088 753 11 30
3
