Participatie in de Energietransitie: het moet! Wim Elving
EnTranCe, Hanzehogeschool Groningen
In Hoogeveen gebeurt het! De gemeente Hoogeveen heeft het ambitieuze plan opgepakt om een tweetal wijken in Hoogeveen waterstof toe te passen. De huizen in de nieuwe wijk Nijstad oost en de bestaande wijk Erflanden moeten overgaan op waterstof, in plaats van aardgas. Voorlopig wordt dat gedaan door middel van het bijmengen van waterstof op de bestaande gas aansluiting, uiteindelijk moet dat volledig (groene) waterstof worden. De nieuwe wijk Nijstad-oost zal niet zozeer het probleem zijn, mensen kopen daar bewust een woning waarin alles al aangesloten is op waterstof en als je dat niet wilt staat het je natuurlijk vrij om geen woning te kopen. Voor de wijk Erflanden ligt dit anders, dit is een bestaande wijk waar de bewoners reeds een installatie hebben voor warmte, vaak betreft dit een gewone Hr-ketel, echter in sommige woningen zijn ook al warmtepompen of andere duurzame verwarmingsmaatregelen aangebracht.
Om het waterstof experiment succesvol te laten zijn is het noodzakelijk om ook in de bestaande wijk mensen over te halen op waterstof over te gaan. Dat klinkt overigens enger dan het is: een waterstofketel ziet eruit als een Hr-ketel en de gassen kunnen door de bestaande gasleidingen. Het molecuul van de waterstof is kleiner dan dat van aardgas, waardoor de kans op lekkage groter is. Maar waterstof is, ondanks de grote verhalen, niet onveiliger dan aardgas en heeft als groot voordeel dat het geen fossiele brandstof is, dus geen CO2 uitstoot
Hoe kunnen de mensen in de wijk Erflanden overgehaald worden om voor een waterstof ketel te kiezen, wat is daarvoor nodig? Om dit te kunnen beantwoorden hebben wij een onderzoek uitgevoerd onder de inwoners van de betreffende wijk. Uiteindelijk hebben ruim 110 personen de moeite genomen om de vragenlijst in te vullen, na een oproep van ons in de Hoogeveense courant. Allereerst werd duidelijk dat een overweldigende meerderheid van de respondenten (91%) van mening is dat de energietransitie nodig is.
Wat ook duidelijk werd is dat men over het algemeen positief staat ten opzichte van waterstof. Ruim 90% van de respondenten geeft aan dat ze van de plannen afwist en in meerderheid vindt men de gemeente Hoogeveen hierin vooruitstrevend en is daarom ook trots op hun gemeente.
De respondenten geven in meerderheid aan dat de klimaatverandering noopt tot
veranderingen en velen willen ook zo energiezuinig als mogelijk leven en 30% streeft zelfs naar compleet energieneutraal huishouden, waar daadwerkelijk 50% van de woningen nu al energielabel A heeft.
Het onderzoek geeft allerlei inzichten die kunnen worden gebruikt voor het opzetten van campagnes. Met name de wens van de respondenten om in coöperatief verband aan de slag te gaan met duurzaamheid en dus ook waterstof geeft ook een mooie kans voor de
gemeente om hier een regierol in te pakken, hoe kun je als gemeente een positieve invloed uitoefenen op stappen die nodig zijn in de energietransitie?
Drukbezochte informatieavond over waterstof Hoogeveen
Er is zeker draagvlak voor waterstof in Hoogeveen en de meerderheid van de respondenten is blij en trots dat de gemeente dit oppakt. Er is grote interesse, zoals ook bleek uit de hoge opkomst bij de informatieavond op 14 mei 2019 over de waterstofwijk.
Voor succesvolle participatie moeten er antwoorden komen op basisvragen: de toepasbaarheid, de veiligheid en de kosten die gemoeid zijn met waterstof. Bewoners hebben behoefte aan gerichte informatie over deze drie elementen van de overgang naar waterstof. Communicatie is natuurlijk de dialoog, maar dat start met gedegen informatie. Er zijn nog heel veel vragen over de kosten, over de herkomst (de vraag of het groene, blauwe of grijze waterstof is). Participatie en dialoog zijn het meest succesvol als de deelnemers op hetzelfde kennisniveau zitten (Elving, 2019).
We kunnen concluderen dat er werk aan de winkel is voor het Hydrogreen project en voor de gemeente Hoogeveen. Er bestaat, zo blijkt uit ons onderzoek, een positieve grondhouding van de respondenten, inwoners uit de wijk Erflanden, maar er leven ook nog heel veel vragen bij ze. De basis voor interactie en het betrekken van de bewoners is er, nu is het aan de gemeente en de projectgroep om alle positieve energie om te zetten in een succesvolle participatie.
Referentie:
Elving, W.J.L. (2019). Duurzaamheidscommunicatie. Rede uitgesproken bij de installatie als lector Sustainable Communication aan de Hanzehogeschool. Groningen:
Hanzehogeschool
Wim Elving is lector Sustainable Communication aan de Hanzehogeschool en maakt deel uit van EnTranCe; Centre of Expertise – Energy. Samen met Carina Wiekens runt hij het lectoraat Communication, Behaviour & the Sustainable Society, deel uitmakend van EnTranCe. CBSS richt zich op het ontwerpen en onderzoeken van communicatieve en gedragsinterventies om de energietransitie te versnellen en de duurzame samenleving mogelijk te maken. Elving heeft een trackrecord binnen de Corporate Communicatie, was bijna 20 jaar lid van ASCoR en heeft vele publicaties op zijn naam staan.
