online rondleiding
Tegen draads
Instructies voor groep 6 , 7 en 8
SCHUNCK Museum presenteert van september 2020 t/m februari 2021 Tegendraads / Aad de Haas 100 jaar. Een
tentoonstelling waarin een groot deel van het oeuvre van Aad de Haas bij elkaar wordt gebracht.
Door de maatregelen rondom het coronavirus word een museumbezoek voor veel scholen bemoeilijkt of ronduit onmogelijk gemaakt. SCHUNCK blijft streven naar een directe kunstconfrontatie in het museum voor alle
doelgroepen, maar deze omstandigheden dwingen ons digitale alternatieven te onderzoeken. Graag bieden we een alternatief aan in de vorm van een (zo interactief mogelijke) online rondleiding door Tegendraads / 100 jaar Aad de Haas.
Woord vooraf
De online rondleiding is zo opgenomen dat het (zo veel mogelijk) vanzelf spreekt wat we gaan doen en hoe het werkt. Het doel is om met de leerlingen in gesprek te komen over wat ze hebben gezien, gevoeld en bedacht.
Kennis opdoen over kunst of Aad de Haas is niet het hoofddoel.
Een aantal kleine opmerkingen;
- Het werkblad is om aantekeningen te maken voor een gesprek, geen opdracht. Althans, zo hebben wij het ingezet. Het staat je uiteraard vrij om het werkblad anders te gebruiken mocht jij dat handig vinden.
- Je kunt de video tussendoor pauzeren om de leerlingen aan de opdrachten te laten werken.
- In de instructie staat de tekst van de rondleiding (in grote lijnen) en de vragen die gesteld worden in de
rondleiding, zodat je deze eventueel kunt herhalen als daar behoefte aan is. Of je gebruikt het als leidraad op het moment dat jullie deze vragen in de klas gaan bespreken.
- Er is geen antwoordenvel. Het belangrijkste is het rondkijken en nadenken over wat de leerlingen gezien hebben.
Leerlingen mogen vrij antwoorden aan de hand van wat zij gezien hebben.
- Mochten er vragen zijn of als jullie zin hebben om resultaten te delen dan kunnen jullie mailen naar Simoon Hanssen; simoon.hanssen@schunck.nl
- Zorg dat iedereen z’n werkblad heeft en een pen of potlood, dan kunnen we beginnen.
online rondleiding
Tegen draads
Instructies voor groep 6, 7 en 8
Introductie - Aad de haas / 100 jaar
Hallo allemaal, mijn naam is Simoon en ik ga jullie vandaag rondleiden door het SCHUNCK museum. Ik zou het heel leuk vinden als jullie ook echt naar dit museum zouden kunnen komen, maar door corona gaat dat nu even niet.
Daarom ga ik jullie online rondleiden. Zullen we beginnen?
Aad de Haas was een kunstenaar die heel veel verschillende soorten kunstwerken heeft gemaakt. Hij zou dit jaar 100 zijn geworden, daarom hebben we bij SCHUNCK in het museum een tentoonstelling over hem. Aad leeft niet meer, maar zijn kunstwerken zijn er wel nog. Voordat we verder gaan een paar belangrijke dingen;
- Vragen: stel ze aan de juf of meester of aan elkaar, en als niemand het weet, moeten jullie me even bellen of een mailtje sturen. Of als jullie veel vragen hebben moeten we even videobellen.
- Heeft iedereen zijn werkblad om op te schrijven en een pen of potlood?
Rotterdam en Zuid-Limburg
Aad de Haas werd geboren in Rotterdam. Toen Aad op de kustacademie zat brak de Tweede Wereldoorlog uit en de stad Rotterdam werd gebombardeerd. Bijna de hele stad werd verwoest; ook de kustacademie van Aad en bijna al zijn kunstwerken. Aad ging weer nieuwe kunstwerken maken en deed mee aan een tentoonstelling, maar de Nazi’s (de Duitse bezetters) keurden zijn kunstwerken niet goed. Ze vonden ze niet passen bij hun ideeën over hoe mensen eruit moesten zien. Aad werd gevangen gezet en bleef een half jaar in de gevangenis. Toen hij vrij werd gelaten, heeft hij Rotterdam verlaten en is hij naar Zuid-Limburg gekomen. Daar heeft hij de rest van zijn leven gewoond, samen met Nel, zijn vrouw.
Toen Aad en Nel aankwamen in Zuid-Limburg gingen ze in dit huisje wonen in Ingber, bij Gulpen. Het verschil met Rotterdam was groot. Ze gingen grote havenstad met boten en heel veel mensen naar Zuid-Limburgs waar heuvels waren, de koeien graasden in de wei en er veel natuur was.
Opdracht
Welke geluiden zou je in Limburg horen? En welke in Rotterdam? Schrijf of teken je antwoord.
En hoe zou het in Rotterdam ruiken? Wat zou je ruiken als je in Ingber, in dit huisje zou wonen? Schrijf of teken je antwoord.
Nu hoor je een klein stukje van drie verschillende muziekstukken, luister goed! Je gaat zo meteen muziek uitzoeken die het beste past bij het schilderij over Rotterdam en muziek die het beste past bij het kleine huisje in Limburg.
Hebben jullie alle drie de vragen kunnen beantwoorden: wat zou je horen, hoe zou het ruiken en welk muziekje past het beste? Bespreek dan de antwoorden met je groepje, zorg dat iedereen aan de beurt komt! Ik ben benieuwd of jullie hetzelfde hebben bedacht of iets totaal anders.
online rondleiding
Tegen draads
Instructies voor groep 6, 7 en 8
Kerkje in Wahwiller
Aad geloofde heel erg in God. Toen een pastoor hem vroeg om in het kerkje van Wahlwiller (dat ligt in de buurt van Gulpen, waar Aad kwam wonen) schilderingen te maken, wilde Aad dat graag doen. En hij bestudeerde het licht in de kerk heel goed, zodat hij precies wist welke kleuren het beste zouden passen. Hij schilderde prachtige kleuren: veel groen en geel. Heb je wel eens gezien dat wanneer de zon schijnt het net lijkt alsof het licht dat je dan ziet danst op de muur? Om dat na te bootsen, schilderde hij het licht als een soort stippeltjes. Ook
schilderde hij in de kerk een kruiswegstatie; dat zijn tekeningen of schilderingen over het verhaal van Jezus. Als je goed kijkt zie je dat de mensfiguren die hij tekende hele lange, dunne armen, benen en nekken hebben. Ze zien er uit alsof ze een beetje uitgerekt zijn. Ook lijken ze te zweven. Toen Aad eindelijk klaar was met al zijn schilderingen zeiden ze: haal maar weg die schilderingen, want die vinden we niet mooi! Aad was heel erg boos en verdrietig want hij had zo z’n best gedaan en nu moesten de schilderingen weg.
Lidwina van Schiedam
We hadden het er net over dat Aad heel gelovig was en hij vond de verhalen over heiligen ook heel interessant.
Een van zijn favoriete heiligen was wel Lidwina van Schiedam. Lidwina leefde in de middeleeuwen en toen het winter was ging ze schaatsen en viel ze. Bij die val brak ze haar rib. Lidwina werd heel ziek en werd nooit meer beter. Ze moest de rest van haar leven in bed liggen. Ze was heel boos dat ze zo ziek was geworden, maar na een bezoek van de pastoor ging ze heel erg in God geloven en werd ze heel positief en vrolijk. Zo vrolijk dat andere mensen die ook ziek waren naar haar toe komen kwamen om zich te laten troosten door Lidwina en zich te laten opvrolijken.
Aad schilderde Lidwina heel vaak, op verschillende momenten in zijn leven. Rond de tijd dat hij de schilderingen maakte in de kerk in Wahlwiller, maar ook daarna toen hij heel boos en verdrietig was. Wat valt je op als je kijkt naar de verschillen tussen de twee kunstwerken over Lidwina? Welke kleuren zie je? Welke schilderij lijkt het meest op de schilderingen in Wahlwiller? Hoe zagen die schilderingen in het kerkje er ook alweer uit, wie weet dat nog? Als je een kunstwerk zou moeten kiezen wat Aad heeft geschilderd toen hij boos was, welk zou dat dan zijn? Waarom was hij boos en hoe zie je die boosheid in zijn schilderij terug?
Opdracht
Ik heb net een heleboel vragen gesteld en ik ben heel benieuwd wat jullie gezien hebben en wat je ideeën zijn over de kunstwerken. Bespreek met de hele klas de antwoorden op mijn vragen.
online rondleiding
Tegen draads
Instructies voor groep 6, 7 en 8
De Hypochonder
Dit kunstwerk heet De Hypochonder en het is een zelfportret van Aad. Weet iemand wat hypochonder betekent? Een hypochonder is iemand die steeds denkt dat hij of zij ziek is.
We zien Aad hier beneden staan. Op de achtergrond zie je vrij donkere kleuren en dikke strepen van zijn kwast.
Als je goed kijkt zie je een stuk van een doodshoofd, een schedel te voorschijn komen en aan de andere kant zie je een meisje. Wat denk je dat die schedel betekent? Die schedel betekent de dood. En het meisje betekent:
leven. Een meisje is een heel jong iemand die nog een heel leven voor zicht heeft. Aad heeft zichzelf tussen het leven en de dood geschilderd. En als je goed kijkt zie je dat hij iets met z’n handen aan het doen is. Kunnen jullie zien wat hij doet? Hij doet dit…doe maar eens bij jezelf. Wat kun je voelen als je met twee vingers aan je pols voelt? Je hartslag, heel goed!
Opdracht
Waarom heeft Aad zichzelf op deze manier geschilderd? Was hij misschien ergens bang voor? De naam van dit schilderij was De Hypochonder, wat betekende dit ook alweer? Waarom zou dit zelfportret zo heten? Schrijf de antwoorden voor jezelf op, en als je dat gedaan hebt wissel je je antwoorden uit met degene die naast je zit.
Denken jullie er hetzelfde over of net heel anders? Ik ben benieuwd.
Linosnede Aad en Nel
We hebben al verschillende stijlen gezien waarin Aad de Haas kunstwerken maakte; we hebben de mooie, lange mensfiguren gezien uit het kerkje, maar ook de schilderijen met de dikke strepen en de donkere kleuren. Er is nog een andere manier waarop hij kunstwerken maakte: namelijk kunstwerken met alleen zwart en wit.
Opdracht
Kijk eens goed naar dit kunstwerk. Hoe denk je dat dit is gemaakt? Ik zal verklappen dat het niet is getekend en ook niet is geschilderd. Maar hoe maak je zo’n kunstwerk dan? Denk hier eens over na, je kunt wat dingen tekenen of schrijven op je werkblad. De juf of meester kiest dadelijk een paar kinderen die met de klas delen hoe zij denken dat dit kunstwerk gemaakt is.
online rondleiding
Tegen draads
Instructies voor groep 6, 7 en 8
Afsluiting
Vietnam en Krities Krijt
Ik wil jullie nog één kunstwerk laten zien dat gaat over iets dat voor Aad heel belangrijk was. Aad was een rechtvaardig persoon; als er oneerlijk dingen gebeurden, kleine dingen maar ook grote dingen, dan kon hij daar heel boos om worden en wilde hij daar graag iets aan doen. Daarom maakte hij vaak kunstwerken, maar ook posters en tekeningen voor bijvoorbeeld een tijdschrift Krities Krijt dat ging over dingen die niet goed waren en waar iets aan moest veranderen. Of hij maakte een poster voor een demonstratie tegen de oorlog in Vietnam, die in de tijd dat Aad leefde gevoerd werd. Hij vond het belangrijk dat mensen in actie kwamen tegen onrecht!
Opdracht
Zijn er dingen die jullie oneerlijk vinden? Dat mogen grote dingen zijn, bijvoorbeeld oorlog of honger. Maar het mogen ook andere dingen zijn zoals pesten of andere oneerlijke dingen. Jullie laatste opdracht is om een eigen poster te maken net zoals Aad dat deed, om iets dat jullie oneerlijk vinden onder de aandacht te brengen of om er tegen te protesteren. Je kunt net als Aad alleen zwart wit gebruiken! Ik zou het heel leuk vinden als jullie de eindresultaten met mij willen delen, misschien kunnen jullie er foto’s van maken en die opsturen?
Dank voor het meedoen!
Online met Aad is een pilot, graag ontvangen we jullie input zodat we weten wat we kunnen aanpassen om de online rondleiding beter te laten aansluiten bij de belevingswereld van jullie leerlingen. Alvast hartelijk dank voor het invullen van het evaluatieformulier, we zijn hier enorm mee geholpen! Je kunt het evaluatieformulier
retoursturen aan Raphaël Coenen:raphael.coenen@schunck.nl
online rondleiding
Tegen draads
Evaluatieformulier
Online met Aad is een pilot, graag ontvangen we jullie input zodat we weten wat we kunnen aanpassen om de online
rondleiding beter te laten aansluiten bij de belevingswereld van jullie leerlingen. Alvast hartelijk dank voor het invullen van dit evaluatieformulier, we zijn hier enorm mee geholpen!
School:
Leerkracht:
Groep:
Datum:
Vraag 1
Hoe vonden jullie de online rondleiding?
Vraag 2
Wat kan anders/beter aan de online rondleiding?
Vraag 3
Sloot de online rondleiding goed aan bij het niveau en interesse van de leerlingen?
Vraag 4
Werden de leerlingen enthousiast door de online rondleiding, gingen ze ‘aan’?
Aantal leerlingen:
online rondleiding
Tegen draads
Evaluatieformulier
Vraag 5
Was het werkblad duidelijk? Wat kan anders/beter?
Vraag 6
Was de instructie voor de leerkracht duidelijk? Wat kan anders/beter?
Vraag 7
Heeft de online rondleiding jullie enthousiast gemaakt voor een (toekomstig) fysiek museumbezoek, met rondleiding?
Vraag 8
Zouden jullie bij een andere, nieuwe tentoonstelling van SCHUNCK weer een online rondleiding wensen?
Vraag 9
Missen jullie nog iets in de rondleiding, instructie of het werkblad? Zijn er andere suggesties?
Vraag 10
Met welk cijfer tussen 0 – 10 zou je de online rondleiding beoordelen?
