Home > In de klas > “We hebben jullie nodig om pesten te stoppen”
Tw eeten 8
“We hebben jullie nodig om pesten te stoppen”
3 weken geleden 8 reacties 5
Vind ik leuk
“We hebben jullie nodig om pesten te stoppen.” Deze boodschap geven 1200 leerlingen van het vijfde en zesde leerjaar aan volwassenen in een online onderzoek van Yeti, het tienerblad van Klasse. Het onderzoek liet de kinderen voor het eerst zelf aan het woord. Pesten door de bril van daders, slachtoffers én
omstaanders.
1. Tieners weten niet wat pesten is
In het onderzoek mochten de tieners hun mening geven over enkele pestsituaties: is dit ruziemaken, plagen of pesten? Pesters schatten deze pestsituaties opvallend minder goed in dan niet- pesters.
Ze onderschatten de impact van hun pesterijen en zien bovendien niet hoe slecht een slachtoffer zich voelt. Omstaanders onderschatten dan weer het verdriet van pester-slachtoffers en de boosheid en schaamte van alle pesters.
De pesters weten meestal ook niet waarom ze pesten, buiten ‘zelf eerst gepest worden’ en ‘iemand niet kunnen uitstaan’. Ze pesten kinderen omdat ze anders zijn, opdat zij verdrietig of boos worden en omdat ze weinig vrienden hebben. Slachtoffers benadrukken dat ze niet gepest worden omdat ze anders zijn. Zij denken vooral dat pesters het leuk vinden om te pesten.
Kinderpsycholoog Marjan Gerarts: “Dit bevestigt hoe belangrijk het is dat kinderen elkaar leren begrijpen. Enkel zo kunnen ze de mythes over elkaars gevoelens en motieven doorbreken. Het is bijvoorbeeld een goede oefening om kinderen geregeld te vragen om zich in te leven in een andere persoon. Dat kan in allerlei situaties, niet enkel bij pesterijen. Hoe voelde de voetballer zich toen hij die penalty miste? Waarom reageert de mama in dit verhaal op die manier? Opvoeders hebben daarin een
sleutelrol, want op jonge leeftijd maken kinderen die associaties niet zelf.”
2. Helft van de tieners wordt gepest
50 procent van de tieners in het onderzoek wordt minstens ‘af en
toe’ gepest. Toch zegt slechts 22 procent van de Vlaamse tieners af en toe iemand te pesten.
Pestdeskundige Gie Deboutte: “Op het eerste gezicht lijkt er iets mis met deze cijfers. Maar kinderen die in de pestende rol zitten, hebben de neiging om hun daden te minimaliseren. Ze merken pesterijen op bij anderen, maar lijken niet te beseffen dat ook hun eigen gedrag kwetsend is. Omgekeerd zien we dat slachtoffers veel minder relativeren. Zij gaan zelfs eerder ‘overrapporteren’. Het is dus belangrijk dat er op school ondubbelzinnige definities bestaan voor ruzie, plagen en pesten. En het is aan de leraar om de kinderen dit inzicht bij te brengen.”
3. Eén op de zeven tieners is zowel pester als slachtoffer
Gie Deboutte: “Leraren moeten ook beseffen dat pestkoppen belang hechten aan status en die proberen te verkrijgen door te pesten. Laat ze eens scheidsrechter zijn bij een spel of wedstrijd op de speelplaats, de boeken verzamelen voor de bib, zorg dragen voor een klasgenoot. Zo kunnen ze hun status op een positieve manier versterken.”
Marjan Gerarts: “In veel gevallen gaat alle aandacht naar het
slachtoffer. Dat kind is gepest en moet geholpen worden. Een logische reactie én prioritair, maar vergeet de pester of het pester-slachtoffer niet.
Hij heeft dan wel een grote mond, maar daarom zit hij nog niet goed in zijn vel. Het is niet simpel om verder te kijken dan zijn daden, maar je moet echt op zoek gaan naar de reden van het pestgedrag.
Gie Deboutte: “Bij pesterijen spreken we vaak van pestkoppen, gepesten en omstaanders. Het is gevaarlijk om met zulke etiketten te werken. Een op de zeven leerlingen is namelijk zowel pester als
slachtoffer. Zij vragen een specifieke aanpak. Vaak zit er iets achter het pestgedrag en is het een manier om frustraties te uiten. Bovendien krijgen pester-slachtoffers heel wat te incasseren van wie hen pest. Zij moeten de pesterijen verwerken, maar ook anders leren omgaan met hun boosheid en angsten.”
Op basis van hun antwoorden plakten de onderzoekers dit ‘pestprofiel’ op tieners:
1. 6% pesters
2. 15% pester-slachtoffers 3. 34% slachtoffers
4. 50% omstaanders
4. Ze willen meer aandacht voor pesten op school
Gie Deboutte: “Pesters zeggen vaker dan niet-pesters dat er gepest wordt op school, dat er geen regels of straffen zijn rond pesten en dat hun school te weinig aandacht besteedt aan pesten. Ik vermoed dat zij daarmee hun eigen gedrag willen minimaliseren. Ze wijzen bijna met de vinger naar anderen: ‘Wat ik doe valt best mee, maar kijk eens hoe vaak zij pesten’. Een andere verklaring is dat ze pesten als normaal
beschouwen. Ze maken misschien deel uit van een groepje pestkoppen en denken: ‘Zo gaat het er hier nu eenmaal aan toe’.”
45 % van de leerlingen zegt dat er op hun school wordt gepest zonder dat de leraren het weten
31% wil dat hun school meer aandacht besteedt aan pesten 76% van de kinderen zegt dat er op school afspraken en regels zijn over pesten
60% vertelt dat er op school of in de klas straffen staan op pesterijen, maar een kwart heeft hier geen idee van
5. Enkel een liedje zingen tegen pesten helpt niet
De tieners vragen duidelijke regels en afspraken die iedereen kent en naleeft. De helft zegt dat praten niet helpt, straffen wel.
Pestcampagnes, zoals de ‘Move tegen pesten’ of een liedje zingen, helpen volgens twee derde van de leerlingen ook niet, hoe goed bedoeld ook.
Pestslachtoffers hebben ook weinig vertrouwen in een goede afloop als ze met hun hulpvraag naar de leraar stappen. Ze hebben schrik dat het pestgedrag zo enkel nog verergert. Vooral in scholen waar een grote afstand is tussen leraren en leerlingen, leeft die vrees. Knuffels en
huisdieren zijn voor slachtoffers het eerste en veiligste aanspreekpunt. Als vertrouwenspersoon kiezen vier op de vijf kinderen voor hun ouders.
Leraren komen op de tweede plaats, gevolgd door vrienden.
Marjan Gerarts: “Kinderen willen heel graag praten over wat ze meemaken. Toch zijn ze bang om dit met volwassenen te doen. Hun voornaamste zorg is om wraakacties van de pesters te voorkomen. Dan lijkt het voor hen beter om hun verhaal te vertellen aan hun huisdier of knuffel. De vrees zit er nog te sterk in dat leraren hen niet geloven of boven hun hoofden gaan handelen.”
Gie Deboutte: “Het gaat hier vooral om vertrouwen, of eerder het gebrek eraan. Maar daar kan je aan werken. De band tussen leerlingen en leraren is veel sterker wanneer de school streeft naar openheid, veiligheid en een sfeer van verbondenheid. De drempel om het pestprobleem te melden ligt zo al een stuk lager. Bovendien voelen de kinderen zich beter in zo’n positieve sfeer. Dan gaan pestkoppen ook minder snel op zoek naar slachtoffers. Wat niet wil zeggen dat er in zulke scholen niet wordt gepest. Leraren moeten nog steeds de kans krijgen om zich bij te scholen over de complexiteit van pestproblemen. Zo kunnen ze
pesterijen sneller detecteren en weten ze hoe ze de verschillende soorten leerlingen moeten benaderen. Ik roep scholen op om hier sterker op in te zetten.”
Lees de andere bijdragen over het pestonderzoek van Klasse
Lees het verhaal van slachtoffer Robbe en pester Xander met de kijk van deskundigen op deze pestsituatie.
Wat kunnen we leren uit het pestonderzoek? Lees de zes tips.
Basisschool De Kameleon wint de ‘Pesten, dat kan niet’-prijs. Lees de reportage.
Schrijf een reactie op dit artikel
In hetzelfde dossier
“Pesten structureel aanpakken of het helpt niet”
Nieuw Klasse-pestonderzoek bij 1200 tieners Wat kunnen we leren uit het pestonderzoek?
“Leer kinderen ruzie maken”
Robbe werd jarenlang gepest
8 reacties
cyberpesten, pesten
Dit onderzoek bevat opnieuw veel argumenten voor toepassing van de ‘no- blame’ aanpak: pester niet beschuldigen, maar de volledige groep sociale vaardigheden aanleren. Het beschuldigen van de pester komt vaak eerder tegemoet aan de behoeften van de volwassene, de gepeste wordt erdoor op meer subtiele manieren gepest. Dat voelen die leerlingen feilloos aan.
Beantwoorden
annemarie desmet, 3 weken geleden
No blame is de eerste keuze.
Echter niet de enige zaligmakende. Bij hardnekkig, recidief pesten waar geen goodwill is in hoofde van de pester(s), is bestraffen nodig?
Graag je reactie.
Beantwoorden
Wim, 3 weken geleden
Uit heel dit onderzoek is er maar één belangrijke zaak om iets mee te doen. Het is veelzeggend dat twee op de drie tieners terecht zeggen dat (goed bedoelde) antipestcampagnes (en dus niet pestcampagnes) niet helpen. Alle campagnes, ook de antipestcampagnes kosten alleen handenvol Vlaams belastinggeld en ze halen weinig of niets uit. Voor alle problemen op school helpt enkel een
duurzame aanpak en dito beleid. Investeer dat geld dus daarin in plaats van in nutteloze campagnes, elk jaar opnieuw. De Week van de goedendag, De Vlaamse Week tegen Pesten, Dikketruiendag, enz. zijn eendagsvliegen die het iedereen het valse gevoel geven dat er iets zinnigs gebeurt. Als ze niet kaderen in een duurzame aanpak: verloren tijd en moeite.
Beantwoorden
Bert, 3 weken geleden
Zolang we zelf wachten met te verwerken met wat wij zelf met ons
meeslepen, en in dit geval heb ik het dan over onze eigen pestervaringen als dader of slachtoffer, zullen we blijven geconfrontreerd worden met dit fenomeen “pesten op school”. We blijven ons focussen op die kinderen die gepest worden of pester zijn. We zijn zo goed om het dedecteren van een zorgkinderen en problemen. Maar kinderen tonen een probleem. Dat wijkt af van het idee dat kinderen een probleem hebben. Wie als volwassene
betrokken is bij het probleem of geraakt is krijgt eigenlijk letterlijk een spiegel voorgehouden. De bal wordt al zo vele jaren in het verkeerde doel getrapt.
Als we hier echter onwetend in blijven blijft alles zoals het is. Campagnes zullen geldverspilling blijven als proffesionals zelf ook onwetend zijn omtrend dit thema. Misschien eens een KINDERTOLK erbij halen…
Beantwoorden
Boone Yves, 3 weken geleden
Wij zijn in de eerste plaats ook voorstander van de no blame methode als pesten zich voordoet. Preventief zijn wij overtuigd dat het creëren van een hechte klasgroep de beste manier is. Pesten is immers groepsgedrag dat zich uit
Geef een reactie
Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.
Naam (verplicht)
E-mail (verplicht)
wanneer de groepssfeer onveilig is.
Beantwoorden
Maarten Van de Broek, 3 weken geleden
Al van in de lagere school tot op het einde van het middelbaar heb ik te maken gehad met pesten. In het laatste middelbaar hebben de pesters mij constant genegeerd en dat kan erger overkomen dan pijnlijke woorden. Ze hebben het zelfs zo ver gedreven dat ik zelfmoord wilde plegen. Maar “What doesn’t kill you makes you stronger” en ik ben nu sterker dan ooit!
Beantwoorden
Lore, 3 weken geleden
Mensen die pesten hebben zelf vaak problemen thuis of in hun privé leven. Ik snap heel goed dat deze mensen ook op zoek zijn naar een uitlaat klep of iets waardoor ze hun gekwetste status terug willen opbouwen. Maar het gene dat soms over het hoofd gezien word is dat er in een klas ook sterke karakters zitten die een sleutel rol kunnen spelen in het hele verhaal. Ik ben op de middelbare school gepest omwille van mijn fysische beperkingen. dat is voor pesters natuurlijk ideaal. Voor mij was er iemand die gepest werd omdat stil was en daarvoor iemand die omwille van haar zwaarlijvigheid gepest werd. De sleutel figuren in mijn klas durfde niet tegen de pesters in te gaan uit angst om zelf gepest te worden en daarom deden ze gewoon mee. De leerkrachten en
directie wisten niet wat te doen. Dus hebben ze mij uit de klas gezet en apart les gegeven, wat ik eigenlijk geen goede oplossing vond omdat dit mijn “probleem”
nog meer benadrukte. De Directie heeft meermaals geprobeerd om deze mensen op een fatsoenlijke manier te doen beseffen dat het zo niet verder kon maar dat hielp niet in het tegen deel. Ik heb mijn middelbare studies niet
afgemaakt omdat het voor mij sowieso fysiek zwaar was en dit kon ik er echt niet meer bij nemen. Ik heb ook uit goede bron vernomen dat dit voorval nog altijd diep geworteld zit bij een aantal leerkrachten maar dat de directie dit in een doofpot gestoken heeft. In mijn ogen omdat ze niet willen zien dat er toen fouten gemaakt zijn.
Beantwoorden
Jasper Antonissen, 3 weken geleden
Vele jaren geleden ben ik de No Blame aanpak in Bristol gaan leren bij Barbara Maines en George Robinson, en heb de aanpak daarna verspreid in Vlaanderen.
Het doet me deugd dat ik reacties lees die de aanpak -terecht- naar voor
schuiven als een effectieve en efficiënte aanpak van pesten op school. Het stemt me droevig dat de aanpak nog veel te weinig gebruikt wordt. No Blame ( ook wel de support group approach genoemd) werkt echt en alle betrokkenen worden er beter van.
Beantwoorden
Kathy Douchar, 3 weken geleden
Jouw website
Reactie
Je reactie verschijnt meteen online, maar kan verwijderd worden als de redactie vindt dat je reactie niet voldoet aan de gebruiksvoorwaarden. Zorg dat je reactie relevant is voor het onderwerp van het bericht waarop je reageert. Gebruik geen ongepaste of beledigende taal en maak geen reclame.
Reactie plaatsen
Andere sites met Klasse:
Partners:
Gebruiksvoorwaarden - Toegankelijkheidsverklaring - Winnaars Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming, redactie Klasse.
Sommige rechten voorbehouden. Je mag teksten hergebruiken als je de bron vermeldt. Iconen van The Noun Project
