Advies aan burgemeester en wethouders

(1)

Advies aan burgemeester en wethouders

Onderwerp : Pilot opbouwwerk en zakgeld nav dorpsgesprekken Portefeuillehouder : Wethouder Esther Verhagen

Paraaf manager :

Medeparafen

 Ja  Nee Afdeling : K & O WKPB :  Ja  Nee

OR :

Advies van

Datum : 24 januari 2019 Afdeling : M & O

Opsteller : M. Tel Registratie : 008551666

Voorstel

:  Ag  C ( Ag = Agenda, C = Conformlijst )

1. Een 1-jarige pilot starten met extra opbouwwerk en ´zakgeld´ voor activiteiten/projecten in de dorpen naar aanleiding van de dorpsgesprekken.

2. Hiervoor een budget van € 60.000,00 beschikbaar stellen vanuit het budget overheidsparticipatie.

3. De Raad hiervan op de hoogte stellen door een mededeling.

Openbaar

 Ja:  Actief + persb4 decemberricht  Passief via openbaar BenW-verslag

 Nee vanwege:  Privacy  Vertrouwelijke bedrijfsgegevens  Bijzonder overheidsbelang

 Embargo tot

BenW Datum Conform Bespreking

Secr.

1^e pfh 2^e pfh

Burgemeester en wethouders

BenW d.d. : 29 januari 2019 Agendapunt :

Besluit :

Financiële gevolgen

€ 60.000,00 vanuit het budget overheidsparticipatie.

Procedure behandeling BenW Bijlagen

Datum : 29 januari 2019

(2)

Agendacie. : Raadcie. : Raad d.d. :  A  B  C

Inleiding

Sinds de zomer van 2018 organiseren we dorpsgesprekken in alle dorpen van Ooststellingwerf en in de wijken van Oosterwolde. Dit doen we om te komen tot een van onderop/gezamenlijke/breed gedragen visie Sociaal Domein. We organiseren de dorpsgeprekken samen met Plaatselijk Belangen/Bewonersommissies, gebiedsteam en Stichting Scala. Thema’s die naar voren komen zijn bijvoorbeeld;

 Samenleven - vitale dorpen en buurten (elkaar kennen en elkaar ontmoeten, dorpsvoorzieningen en verenigingen draainede houden, woonmogelijkheden voor jongeren in de dorpen, druk op vrijwilligers).

 Meedoen en regie over eigen leven (woonmogelijkheden en voorzieningen voor ouderen in de dorpen zodat zij langer thuis kunnen wonen, armoede, dorpsdagvoorziening).

 Gezondheid (waaronder ook aandacht voor eenzaamheid).

 Goed opgroeien (speelvoorzieningen, plek voor de oudere jeugd, binden van jeugd aan het dorp)

 Fysieke onderwerpen als (verkeers)veiligheid, duurzaamheid, groenonderhoud en toegenakelijkheid van wegen en stoepen.

De dorpsgesprekken geven input voor de nieuwe visie, maar er komen uit het gesprek ook thema’s voort die gelijk opgepakt kunnen worden. Dit gaat in sommige dorpen min of meer ´vanzelf´. Andere dorpen willen er graag wat mee, maar vinden het lastig om op te starten. Daarom willen we de dorpen faciliteren door a) een opbouwwerker beschikbaar te stellen en b) “zakgeld” beschikbaar te stellen om initiatieven in de startfase te helpen snel op te starten.

Samengevat:

Wat doet de opbouwwerker

 Stimuleert en ondersteunt inwoners bij sociale en fysieke vraagstukken en initiatieven zoals bijvoorbeeld de uitwerking van de thema’s uit de dorps en wijkgesprekken;

 Krijgt zicht op de aanwezige burgerkracht in de betreffende dorpen/buurt (´thermometer´);

 Maakt de verbinding tussen bestaande netwerken van mensen, de informele steunstructuren en de professionele dienstverlening. De bewoners nemen zélf de verantwoordelijkheid en leveren een actieve bijdrage aan de leefbaarheid in de buurt of het dorp;

 Is zIchtbaar aanwezig in het dorp en de buurt en heeft hier een goed netwerk of bouwt dit snel op.

Pilot

Het gaat om een pilot voor de periode van 1 jaar voor 20 uur in de week.

Positie

De opbouwwerker is onafhankelijk en staat in dienst van de dorpen en wijken. Het dorp bepaalt dus waar de opbouwwerker mee aan de slag gaat. Dit binnen de kaders die we vanuit de gemeente meegeven (zie hieronder).

Graadmeters voor succes (kader)

Met de pilot willen we het volgende bereiken.

 Meer mensen, verenigingen en/of organisaties zetten zich in voor het dorp of de buurt;

(3)

 De opbouwwerker pakt thema´s op die het dorp zelf als belangrijk aanmerkt (bv thema´s uit de dorpsgesprekken), waarbij de inwoners zélf de verantwoordelijkheid nemen en een actieve bijdrage leveren.

 Na de pilot hebben we zicht op de burgerkracht in de betreffende dorpen en buurt (´thermometer´).

 Het dorp is tevreden over het bereikte resultaat.

 De opbouwwerker maakt de tijdsinvestering, gezette stappen en de resultaten per dorp inzichtelijk zodat we kunnen monitoren en leren.

 Er is in beeld of er sprake is van een meerwaarde die niet in geld is uit te drukken;

 Indien van toepassing: er is in beeld wat de kostenreductie is in relatie tot de publieke middelen die we nu uitgeven. Bv is een burgerinitiatief dat in de pilotperiode is opgepakt goedkoper dan de oplossing van overheidswege?

Waar

De opbouwwerker gaat aan de slag in dorpen en wijken waar al een dorpsgesprek geweest is en waar in aansluiting op het dorpsgesprek behoefte is om met hulp van een opbouwwerker dingen verder te brengen. In principe kunnen alle dorpen er gebruik van maken. We verwachten dat er op dit moment in 2 á 3 dorpen en 1 buurt op korte termijn behoefte bestaat.

Zakgeld

Het zakgeld is specifiek voor de ‘quick wins´ die te behalen zijn naar aanleiding van een dorpsgesprek. Bijvoorbeeld het organiseren van een activiteit of het inhuren van een deskundige op een bepaald terrein. Het zakgeld is dus voor alle dorpen die actie willen ondernemen naar aanleiding van een dorpsgesprek beschikbaar. Zij vragen dit aan bij de gemeente via een snelle en eenvoudige procedure.

Beoogd effect

Faciliteren van de dorpen om activiteiten/projecten op te starten naar aanleiding van de dorpsgeprekken in de dorpen van Ooststellingwerf.

Argumenten

1.1. Goed vervolg geven aan de dorpsgesprekken.

Belangrijk doel dat ons als gemeente voor ogen staat is zelfredzame en samenredzame gemeenschappen. Als er uit de dorpsgesprekken ideeën komen om de gemeenschap te versterken, dan willen we daar graag goed vervolg aan geven. Dit kan door te faciliteren in de vorm van een opbouwwerker die de inwoners helpt een idee verder te brengen, talenten in het dorp aan te boren, gebruik te maken van wat er al is en mensen en verenigingen te verbinden.

1.2. Capaciteit en kwaliteit om vervolg op dorpsgesprekken te faciliteren.

Uit de dorpsgesprekken komen groepjes die zich met een bepaald thema of een bepaalde activiteit gaan bezig houden. Denk aan een initiatief om onderling hulp te gaan geven in een buurt, een werkgroep die de onderlinge contacten en ontmoeting van dorpsbewoners wil stimuleren of een groep inwoners die kijkt hoe duurzame energie in het dorp handen en voeten kan krijgen. Vaak komt er dan ook een vervolg op het dorpsgesprek. Dit willen we als gemeente graag

ondersteunen, als daar behoefte aan is. Zorgen dat er beweging blijft, dat het een olievlek wordt.

Als we dat vanuit de gemeente doen, kleven hier drie grote nadelen aan. 1) We hebben dubbele pet op (facilitator en potentiële subsidieverstrekker), 2) We hebben feitelijk de vaardigheden er niet voor (het is niet ons vak). Beter dat een échte professional / opbouwwerker / community facilitator

(4)

dat doet. 3) We maken onze rol als gemeente te groot (we moeten juist meer bescheiden rol op ons nemen, om mindset van inwoners om te buigen). Daarom het voorstel om hiervoor een externe opbouwwerker in te zetten.

1.3. Een opbouwwerker op afroep voor dorpen die hier behoefte aan hebben.

We horen van diverse PB-en en bewonerscommissies dat dorpen en inwoners veel onderling oplossen en regelen, maar dit niet altijd lukt. Op dat moment kan het prettig zijn als zij gebruik kunnen maken van een opbouwwerker die (onder regie van het dorp) helpt om grip te krijgen op het thema of vraagstuk en te ontrafelen waar precies de behoeften zitten, wat het dorp (inwoners, verenigingen etc) zelf kan, wat ze van maatschappelijke organisaties nodig hebben en wat evt van de gemeente. Het kan gaan om veiligheid, wonen, opvoeden, zorgverlening, samenwerking tussen verenigingen etc.

Belangrijk is hierin dat de inwoners de regie houden over de richting waarin het vraagstuk

waarvoor ze hulp inroepen wordt opgelost. De opbouwwerker neemt het vraagstuk niet over, maar stimuleert inwoners in het vinden van oplossingen en helpt ze om gebruik te maken van wat er al is (gebouwen, activiteiten, kwaliteiten) en te kijken hoe anderen het doen. Dus kwalitatieve

ondersteuning op maat en geen kant en klare oplossingen. Ondersteunen, adviseren, wijzen op sterke kanten. NB De professional houdt zich niet bezig met uitvoerend werk (bv subsidies aanvragen of een terugkerende activiteit organiseren) en individuele hulpverlening (daar is het gebiedsteam voor!).

De rol van de opbouwwerker is dus ook een andere dan die van de dorpencoördinatoren. Zij zijn immers aanspreekpunt voor de dorpen en leggen binnen de gemeentelijke organisatie

verbindingen, waardoor een dorp niet van het kastje naar de muur wordt gestuurd. De dorpencoördinator gaat niet zelf aan de slag met groepen inwoners.

1.4 Waar?

In principe kunnen alle dorpen en buurten in onze gemeente in aansluiting op het dorpsgesprek gebruik maken van de opbouwwerker, maar het budget is niet toereikend om dit direct al in alle dorpen te doen. Dit is geen probleem, omdat (a) nog niet in alle dorpen dorpsgesprekken zijn geweest en (b) we weten dat niet alle dorpen op korte termijn behoefte hebben aan de

opbouwwerker en sommige juist wel. Het budget geeft ruimte om een pilot te draaien met met 2 of 3 dorpen in Ooststellingwerf en met één wijk in Oosterwolde (de opbouwwerker heeft in totaal 20 uur per week voor deze vier plekken). Inschatting is dat maximaal 3 dorpen en 1 buurt voor 2019 eerst voldoende is. We starten dus in dorpen en in de wijk die zelf aangeeft op dit moment behoefte te hebben. De keuze voor zowel dorpen als één wijk geeft de mogelijkheid de verschillende processen te vergelijken en daarvan te leren voor een eventueel vervolg en/of verbreding van de pilot.

1.5 Zakgeld kan helpen om na een dorpsgesprek snel “quick wins’ te realiseren.

In voorkomende gevallen kan het handig zijn om snel een bescheiden budget beschikbaar te hebben om ‘quick wins´ te realiseren die gerelateerd zijn aan de dorpsgesprekken. De nieuwe opbouwwerker heeft hierin een grote rol. Het snel/direct beschikbaar hebben van een dergelijk budget heeft een positief effect op de inzet bereidheid van de initiatiefnemers en richting de dorpen geeft dit een signaal af dat de gemeente initiatiefnemers de ruimte geeft en faciliteert. We denken nu aan een bedrag van bijvoorbeeld eenmalig maximaal 1000 euro, via een eenvoudige en snelle procedure (binnen twee weken) aan te vragen door een lokale vereniging of stichting.

(5)

Kanttekeningen

We stellen nu voor in 2019 te experimenteren met de opbouwwerk en “zakgeld”, specifiek voor zaken die uit de dorpsgesprekken naar voren komen. In de nieuwe visie Sociaal Domein nemen we de ervaringen mee. Bij positieve ervaringen is te overwegen het opbouwwerk en het “zakgeld”

voort te zetten. We zullen richting de dorpen helder moeten communiceren dat het een experiment is in 2019 dus dat de inzet in principe tijdelijk is.

Zodra het principebesluit om middelen beschikbaar te stellen voor opbouwwerk en “zakgeld”

genomen is, gaan we met de dorpen/wijk in gesprek over de beste manier om dit vorm te geven.

Denk aan:

 Het opstellen van evaluatiecriteria (wanneer is het experiment geslaagd/succesvol?). Vanuit de gemeente zijn de hierboven genoemde punten (zie onder het kopje Kader) een belangrijke graadmeter voor succes. De dorpen willen hier mogelijk nog eigen criteria voor succes aan toevoegen. Hierover en over de manier waarop we gaan monitoren maken we nadere afspraken.

 Uitwerken procedure en voorwaarden “zakgeld”.

 Opstellen profielschets, de wervings- en selectieprocedure van de opbouwwerker (NB: we zetten de vraag breed uit, zowel bij Stichting Scala als bij andere partijen).

 Opdrachtgeverschap. Het idee is dat het dorp ´opdrachtgever´ is van de opbouwwerker binnen de doelstelling waarvoor wij deze beschikbaar stellen (zie 1.3). Zij weten immers zelf goed wat ze nodig hebben. In praktische zin is het dorp dus opdrachtgever. Formeel ligt het

opdrachtgeverschap bij ons, omdat wij bekostigen.

 Monitoren en leren. We maken afspraken over hoe we monitoren en leren van deze pilot. Ook als een andere partij dan Scala deze tijdelijke opbouwwerker gaat leveren, is de link naar Scala belangrijk in verband met de duurzaamheid van het leereffect en de bereikte resultaten.

Financiële toelichting

Voor een senior opbouwwerker gedurende de periode van 1 jaar (2019) en voor 20 uur per week zijn de kosten ongeveer € 46.875,00. Dan blijft er voor “zakgeld” voor snelle acties/quick-wins gerelateerd aan de dorpsgesprekken een budget van € 13.125,00. Samen is dit € 60.000,00, te dekken uit het budget overheidsparticipatie.

Het budget overheidsparticiaptie voor 2019 is € 375.000,00. Vanwege andere verwachte projecten (geen harde toezeggingen) ziet het er naar uit dat dit budget op dit moment voor € 290.000,00 wordt benut.

Juridische gevolgen Niet van toepassing.

Publicatie

Niet van toepassing.

Uitvoering Uitvoering

(6)

Na het principe besluit om te experimenteren met opbouwwerk en “zakgeld” voor de dorpen werken we de uitvoering uit.

Afschrift Raad  Ja, kopie getekend exemplaar griffie Nee

a. Planning

b. Communicatie

Concept persbericht  Ja, bijlage bijvoegen Nee

c. Evaluatie/controle