Definities
Vergrijzing is een term voor het steeds ouder worden van een bevolking. Het gaat om het aandeel ouderen in de bevolking dat stijgt, waardoor ook de gemiddelde leeftijd in dat land stijgt.
Ontgroening van de bevolking is een proces waarbij de groep jongeren in de
bevolkingsopbouw afneemt. In 1900 bedroeg dit aandeel nog 45 procent, terwijl het in 1995 nog slechts 24,4 procent was. Samen met vergrijzing maakt ontgroening deel uit van het verouderingsproces.
De woningmarkt is het krachtenveld van vraag naar en aanbod van woonruimte in een bepaald gebied. Het aanbod van woonruimte bestaat uit woonruimte die gekocht en gehuurd kan worden. Bij een krappe woningmarkt heeft een consument keuze uit 5 of minder woningen. Bij een evenwichtige woningmarkt heeft een consument keuze tussen de 5 en 10 woningen. Bij een ruime woningmarkt is dit aantal boven de 10 woningen.
Een voorziening is een accommodatie of faciliteit. Het aantal en de kwaliteit van voorzieningen worden aangeven door het verzorgingsniveau. Het verzorgingsniveau wordt vastgesteld aan de hand van vier sectoren: onderwijs, medische zorg, winkels, sport en ontspanning. Niet alle dorpen en steden hebben evenveel voorzieningen. Dit komt doordat het draagvlak verschilt. Het draagvlak is het aantal mogelijke klanten in een gebied. Ook de drempel waarde speelt mee. De drempelwaarde is een minimaal aantal klanten om te kunnen bestaan. Voorzieningen met een laag draagvlak en een lage drempelwaarde, bijvoorbeeld de supermarkt, kom je vaker tegen dan
voorzieningen met een hoog draagvlak en hoge drempelwaarde.
Cijfers over Dorpen onder druk
Dorpen onder druk
Analyse: een omschrijving van het schema
In de kernen van de gemeente Voorst is al enige decennia sprake van het verdwijnen van werk en voorzieningen. Dit komt onder meer door schaalvergroting van landbouw en winkels en toegenomen mobiliteit van inwoners. In de kleine kernen is sprake van een hoge mate van vergrijzing. Een relatief groot aantal mensen is oud. Tegelijkertijd constateren de inwoners dat ook in hun dorpen mensen steeds meer op zichzelf gericht zijn en minder op elkaar. Een supermarkt in je dorp is cruciaal, niet alleen als voorziening maar ook omdat je elkaar daar op laagdrempelige wijze ontmoet.
Woningbouw: bron van discussie tussen inwoners en gemeente. In de gemeente Voorst is de woningmarkt krap, waardoor de betaalbaarheid van de woningen een probleem is. Door de jaren heen heeft (provinciale) regelgeving woningbouw
begrensd. Veel woningbouw is geconcentreerd in de hoofdkern Twello. In een aantal dorpen is in recente jaren sprake van nieuwe woningbouwplannen. In een aantal andere dorpen gebeurt (nog) niets. Er zijn onvoldoende woningen voor de ouderen, zodat zij in het dorp kunnen blijven wonen. Er is geen doorstroming zodat woningen voor de jongeren beschikbaar komen. Het wegtrekken van jongeren is volgens vele inwoners de doodsteek voor het verenigingsleven en de dynamiek in het dorp.
Door de schaal van de dorpen is er vaak onvoldoende ‘massa’ voor activiteiten.
Scholen en verenigingen zien het aantal leerlingen en leden dan ook met lede ogen afnemen. Kartrekkers in de dorpen zijn essentieel voor leven in de brouwerij. Een dorp is daarvan afhankelijk. De aan- of afwezigheid van kartrekkers verschilt per kern en verandert door de tijd heen. Dorpen met meerdere kartrekkers gaat het beter voor de wind dan dorpen waar deze (even?) minder aanwezig zijn. In deze dorpen zie je dat het stiller wordt en dat er een negatieve spiraal op de loer ligt waarbij alle reuring uit de dorpen verdwijnt.
Wat ook niet meehelpt is dat door de bezuinigingen op de politie te weinig wijkagenten zijn en doordat mensen ook (te) goed van vertrouwen zijn is er veel kleine criminaliteit.
Relevante bronnen, onderzoeken en publicaties
Alterra Wageningen UR (2015), Ruimte voor de toekomst in het landelijk gebied Trendverkenning 2020-2030 voor gemeenten met veel landelijk gebied
Cra (2014), Leegstand op het platteland, Deel 1: Verkenning van de opgave CBS (2018), Kerncijfers wijken en buurten 2017 en Voorraad woningen De Loep (2018), Expertmeeting Dorpen onder druk
De Loep (2017), Bloemlezing Voorst onder de Loep. Hoe kunnen wij vaker maatschappelijke problemen voorkomen?
Gemeente Voorst (2017), Woonvisie gemeente Voorst 2015
Gemeente Voorst, Website Voorst in Cijfers publicaties 2010, 2013, 2016 en 2017 Plattelands jongeren Gelderland (2017), Hoe dan?
Het PON (2015), Licht op jong. Jongeren over het wonen in kleine kernen
SCP (2017), Dorpsleven tussen stad en platteland. Slotpublicatie Sociale staat van het platteland
Wijken en buurten Aantal inwoners Aantal huishoudens
2017 2013 Verschil 2017 2013 Verschil
Voorst 1530 1525 5 630 620 10
Verspreide huizen Voorst en Wilpse Klei 390 385 5 105 105 0
Bussloo 85 90 -5 30 30 0
Gietelo 215 235 -20 90 105 -15
Verspreide huizen Gietelo-Bussloo 100 95 5 45 45 0
Verspr.h. langs de IJssel Voorster Klei 80 75 5 30 25 5
Verspreide huizen Appensche Veld 45 45 0 20 15 5
Verspr.h. akkerbouwgebied Noord-Empe 300 305 -5 115 105 10
Twello 11645 11665 -20 5135 4965 170
Verspreide huizen Twello-Zuid 1460 1075 385 535 395 140
Verspreide huizen Twello-Noord 265 260 5 105 105 0
Terwolde 1120 1125 -5 460 460 0
Verspr.h. op de oeverwal Terwolde 620 600 20 265 250 15
Nijbroek 145 150 -5 60 65 -5
Verspreide huizen Nijbroek 735 740 -5 270 265 5
Steenenkamer 285 275 10 115 110 5
Klarenbeek (gedeeltelijk) 780 775 5 310 300 10
Verspreide huizen Klarenbeek-Noord 410 405 5 160 160 0
Verspreide huizen Klarenbeek-Zuid 235 240 -5 90 90 0
Teuge 390 390 0 155 150 5
Verspreide huizen Teuge 430 420 10 195 180 15
Wilp-Achterhoek 145 150 -5 45 45 0
Verspreide huizen Wilp-Achterhoek 365 360 5 130 130 0
De Vecht 160 145 15 60 60 0
Verspr.h. De Vecht, De Pol en omgeving 315 310 5 100 100 0
Wilp 955 950 5 390 365 25
Posterenk 275 280 -5 105 100 5
Verspreide huizen Wilp en Posterenk 580 540 40 110 105 5 Verspreide huizen op de Wilpse Klei 85 95 -10 30 30 0
Overig 44 25 19 37 15 22
Totaal gemeente Voorst 24199 23725 474 9917 9495 422
Inwoners en huishoudens per kern en in het buitengebied in 2013 en 2017
