SEMINAR – HOUDBAARHEID GROTE VERPLICHTSTELLING ENKELE OVERWEGINGEN IN FISCAAL PERSPECTIEF
PASCAL BORSJÉ
Clifford Chance
Verplichtstelling – algemene observaties
2
◼ Verplichtingstelling noodzakelijk middel om het “financiële evenwicht” pensioenfondsen te borgen bij het uitoefenen van een “essentiële sociale functie” tbv aanvullend pensioen…
(Zie HvJ EU: Albany C-67/96, Brentjens C-115-7/97, Drijvende Bokken C-219/97)
➢ …..mede gegeven de solidariteitselementen: geen evenredige verhouding tussen premies en aanvaarde risico’s/”verzekering”, daardoor niet volwaardig concurrerend (sectoraal delen van goede en slechte risico’s).
➢ …is deze jurisprudentie nog actueel?
◼ Pensioenakkoord: verschuiving van DB/salaris-diensttijdregelingen naar premieregelingen/DC-omgeving:
➢ ….verzekeringsrisico’s en solidariteitselementen beperkt: pensioenfonds als
“beleggingsfonds”?
➢ Als pensioenhervorming slaagt: is het middel van een Verplichtstelling dan nog noodzakelijk? Alternatief: open markt, bijv. in combinatie met een algehele wettelijke pensioenplicht, en verplichtstelling “aan de regeling”?
◼ …echter: het pensioenakkoord introduceert ook een “solidariteitsreserve” – van
maximaal 15% van het fondsvermogen …is dat EU-rechtelijk voldoende voor het vervullen van de “essentiële sociale functie” van pensioenfondsen?
BTW vrijstelling collectief vermogensbeheer
◼ BTW die drukt op vergoeding bij beheerdiensten/asset management verleend aan pensioenfondsen –NB: BTW kostenpost voor pensioenfondsen (geen vooraftrek).
◼ BTW vrijstelling collectief vermogensbeheer: obv BTW-richtlijn (2006/112/EG) met betrekking tot het beheer van door beleggingsfondsen en beleggingsmaatschappijen ter collectieve belegging bijeengebrachte vermogens. Criterium: Instellingen voor
Collectieve Beleggingen in Effecten (obv “ICBE”-richtlijn, aka UCITS) … en beleggingsfondsen die zodanig vergelijkbaar dat zij met genoemde instellingen concurreren: pensioenfondsen?
◼ HvJ EU: 7 maart 2013, C-424/11 (Wheels) en 13 maart 2014, C-464/12 (ATP): vrijstelling voor pensioenfonds indien vergelijkbaar met “beleggingsfonds”, dwz:
➢ Inleg belegd volgens het beginsel van risicospreiding;
➢ Beleggingsrisico gedragen door de deelnemers;
➢ NB: ondergeschikt verzekeringselement bleek niet van invloed…
◼ Hoge Raad 9 december 2016, ECLI:HR:2016:2786: is pensioenfonds niet vergelijkbaar met “gemeenschappelijk beleggingsfonds”…
➢ …DB/salarisdiensttijd-regeling is niet rechtstreeks afhankelijk van beleggingsresultaat zoals een DC/premieregeling.
◼
Clifford Chance
BTW vrijstelling en verplichtstelling?
4
◼ Pensioenregelingen onder het pensioenakkoord -> premieregelingen…
➢ BTW-perspectief: verwachting is dat pensioenfondsen vergelijkbaar worden met beleggingsfondsen obv concurrentiecriterium, dus toegang tot de BTW-collectief vermogensbeheer-vrijstelling.
➢ Punt van discussie: de rol van de solidariteitsreserve (max 15% van het vermogen obv het pensioenakkoord, maar in de praktijk waarschijnlijk vaak lager). NB: vergelijkbaar met
ATP-zaak waar verzekeringsaspecten “ondergeschikt” werd geacht.
◼ Een overweging tav toepassing Verplichtstelling onder EU-recht…
➢ Kan de solidariteitsreserve “ondergeschikt” worden geacht voor BTW-doeleinden bij toepassing van het concurrentiecriterium…
➢ ….en toch “essentieel” zijn met het oog op de sociale functie van pensioenfondsen, en een rechtvaardiging zijn om (dezelfde) mededinging te verstoren via de Verplichtstelling?
❑ Terzijde: wat is de toekomst van de vrijstelling van vennootschapsbelasting voor pensioenfondsen vanuit EU-perspectief - staatssteun?
Clifford Chance, Droogbak 1A, 1013 GE Amsterdam, PO Box 251, 1000 AG Amsterdam
© Clifford Chance 2021
Clifford Chance LLP is a limited liability partnership registered in England and Wales under number OC323571. Registered office: 10 Upper Bank Street, London, E14 5JJ. We use the word 'partner' to refer to a member of Clifford Chance LLP, or an employee or consultant with equivalent standing and qualifications. Clifford Chance LLP is registered in the
