Vraag nr. 116 van 14 mei 2001
van de heer LUK VAN NIEUWENHUYSEN Gemeenschapsonderwijs – Klachtenprocedures Onderwijskrachten die in conflict geraken met de Autonome Raad voor het Gemeenschapsonderwijs hebben vaak het gevoel dat ze machteloos staan met hun klachten. De ARGO beschikt weliswaar over een eigen klachten- en beroepsprocedure, maar er is niet zoiets als een beroepsinstantie of een ander orgaan dat neutraal klachten kan beoor-delen.
De ombudsman van de ARGO is blijkbaar niet voegd om klachten of vragen om informatie te handelen en zou uitsluitend bevoegd zijn als be-roepsinstantie tegen beslissingen van de diensten van de ARGO waarbij inzage in bestuursdocumen-ten wordt geweigerd.
Kan de minister dat bevestigen ? Geeft dit systeem voldoening ?
Antwoord
We mogen aannemen dat de Vlaamse volksverte-genwoordiger refereert aan het Gemeenschapson-d e r w i j s, Gemeenschapson-dat vóór Gemeenschapson-de inwerkingtreGemeenschapson-ding van het bij-zonder decreet van 14 juli 1998 betreffende het ge-meenschapsonderwijs ARGO heette.
Uit de vraag valt niet af te leiden over welk soort klachten het gaat waardoor personeelsleden zich machteloos voelen.
Conflicten inzake tuchtmaatregelen kunnen aan een onafhankelijke raad van beroep worden voor-g e l e voor-g d . Indien personeelsleden zich door een uit-spraak van deze beroepsinstantie benadeeld ach-t e n , sach-taaach-t nog sach-teeds een beroepsmogelijkheid bij de Raad van State open. Deze procedure is in overeenstemming met wat bestaat in andere over-heidsdiensten en mag worden geacht de rechten van personeelsleden te waarborgen. B e s l i s s i n g e n van bestuursorganen worden getoetst aan alle re-gels van behoorlijk bestuur. Alle tuchtmaatregelen kunnen zo het voorwerp uitmaken van beoordeling door een onafhankelijke instantie, op basis van een tegensprekelijk debat en een dossier dat de ver-weerder kan inkijken.
Geschillen binnen de arbeidsrelatie worden in het Gemeenschapsonderwijs niet op een andere
ma-nier dan elders bekeken. Op verschillende niveaus is overleg tussen werkgever en werknemers moge-lijk in onderhandelingscomités. In de plaatsemoge-lijke bestuursorganen heeft het personeel eveneens een eigen vertegenwoordiging.
De Vlaamse Ombudsdienst is bevoegd voor de Vlaamse openbare instellingen, dus ook voor het G e m e e n s c h a p s o n d e r w i j s. De primordiale taak van de ombudsdienst ligt echter in het optimaliseren van de dienstverlening aan de burger. Daarom is de behandeling van klachten over de arbeidsbe-t r e k k i n g e n , de werkomsarbeidsbe-tandigheden of de recharbeidsbe-ts- rechts-positieregeling van de personeelsleden van de Vlaamse overheidsdiensten niet de opdracht van de Ombudsdienst (art. 1 3 , § 2, 4 ° ) . Gezien de reeds vermelde mogelijkheden om een personeelsgeschil aan een syndicaal overleg of een beroepsinstantie te onderwerpen, meen ik dat de rechtsbescherming van personeelsleden in het Gemeenschapsonder-wijs voldoende gegarandeerd is.
Hierbij nog volgende toelichting.
1. In het kader van het vroegere decreet van 23 oktober 1991 betreffende de openbaarheid van bestuursdocumenten in de diensten en instellin-gen van de Vlaamse regering, zoals gewijzigd bij het decreet van 13 juni 1996, en van zijn uitvoe-ringsbesluiten van 9 december 1992 beschikte het Gemeenschapsonderwijs (tot en met 31 maart 1999 ARGO) inderdaad over een om-b u d s m a n , die conform voormelde regelgeving de beroepsinstantie vormde inzake passieve openbaarheid van bestuur.
2. Onverminderd voormeld aspect van passieve openbaarheid van bestuur, heeft het Gemeen-schapsonderwijs inderdaad geen specifieke ambtenaar belast met de uitoefening van een o m b u d s f u n c t i e. De functies inzake informatie-verstrekking en klachtenbehandeling worden volledig uitgeoefend binnen de normale werk-zaamheden van de instelling, zij het op het loka-l e, r e g i o n a loka-l e, dan weloka-l centraloka-le niveau (zie ook punt 3 infra).
Op het centrale niveau verzorgen de adminis-tratieve diensten de informatieverstrekking en klachtenbehandeling ; concrete vragen dan wel klachten worden, afhankelijk van de aard van de aangelegenheid, door de daartoe inhoudelijk bevoegde administratieve dienst behandeld. Vragen en klachten worden via de normale ministratieve procedure naar de bevoegde ad-ministratieve dienst, dan wel het bevoegde be-stuursniveau gekanaliseerd. Bovendien kan in dit verband worden gewezen op de functie van "contactpersoon met de Vlaamse Ombuds-dienst" (ingevuld door een adjunct van de direc-teur werkzaam bij de diensten van de admini-strateur-generaal).
Aangezien de bestaande procedure op zich tot hiertoe nooit aanleiding heeft gegeven tot nega-tieve kritiek, is een specifieke ombudsfunctie geenszins nodig. In het kader van een optimale kwaliteitsbewaking is het evenwel niet uitgeslo-ten dat in de nabije toekomst maatregelen wor-den getroffen om de informatie- en klachtenbe-handeling op een nog meer gestructureerde wijze te laten verlopen (bv. geformaliseerde re-g i s t r a t i e ) . Hoe dit concreet zal worden inre-gevuld, zal mede afhangen van de preciseringen die de Vlaamse Ombudsman zal formuleren uit het oogpunt van zijn gegevensopvraging inzake de "damage score" (verhouding van het aantal vra-gen en klachten).
3. Naar aanleiding van het luik "klachten" dient te worden aangestipt dat binnen het Gemeen-schapsonderwijs tal van georganiseerde klach-ten- en beroepsprocedures zijn vastgelegd. 3.1.
Met betrekking tot materies waarvoor scholen en scholengroepen sinds 1 januari 2000 bevoegd zijn (specifiek met betrekking tot
personeels-aangelegenheden : zie punt 3.2 infra) kan voor-eerst worden verwezen naar de klachten- en be-roepsprocedures opgenomen in de respectieve schoolreglementen en in de respectieve regle-menten van orde van de raad van bestuur. Deze procedures regelen onder meer de behan-deling van k l a chten van ouders of leerlingen tegen beslissingen inzake het al dan niet toeken-nen van getuigschriften en inzake het opleggen van orde- en tuchtmaatregelen.
3.2.
In het kader van hun rechtspositieregeling is ten behoeve van de personeelsleden in de onderwijs -i n s t e l l -i n g e n een formele klachten- en beroeps-procedure ingesteld bij het decreet van 27 maart 1991 betreffende de rechtspositie van bepaalde personeelsleden van het Gemeenschapsonder-w i j s, zoals geGemeenschapsonder-wijzigd, en nader uitgeGemeenschapsonder-werkt in het besluit van de Vlaamse regering van 22 mei 1991 omtrent de evaluatie van vastbenoemde p e r s o n e e l s l e d e n , de maatregelen van orde en de tucht in het gemeenschapsonderwijs, zoals ge-wijzigd.
Als uiteindelijke beroepsinstantie geldt een raad van beroep. Dit aan het Gemeenschapson-derwijs externe orgaan, waarvan de leden zijn aangesteld door de Vlaamse regering, v e r s t r e k t niet enkel adviezen, maar doet ook uitspraken die de bevoegde bestuursorganen van het Ge-meenschapsonderwijs binden.
3.3.
In het kader van hun rechtspositieregeling is ten behoeve van de personeelsleden van de adminis -tratieve diensten van het Gemeenschapsonder-wijs door de Vlaamse regering een (eveneens aan de instelling externe) raad van beroep op-gericht bij besluit van de Vlaamse regering van 1 juni 1995 (Belgisch Staatsblad van 20.09.1995) houdende oprichting en samenstelling van een raad van beroep voor sommige Vlaamse open-bare instellingen (zoals gewijzigd) ; het huishou-delijk reglement van 9 mei 1996 van dit orgaan is verschenen in het Belgisch Staatsblad van 5 juli 1996.
Een indicator voor deze meer dan behoorlijke werking is het uiterst beperkte aantal klachten dat aan het Gemeenschapsonderwijs via de Vlaams Ombudsdienst wordt bezorgd, n a m e l i j k een drietal voor het jaar 2000.
