Hemel-sucht, ofte syne laetste besigheydt: vervattende eenighe stucken des Nieuwen Testaments, als de Gheboorte, Opvoedingh, ende eenighe Wonderdaden onses Heeren iesu Christi.

(1)

vervattende eenighe stucken des Nieuwen Testaments, als de Gheboorte, Opvoedingh, ende eenighe Wonderdaden onses Heeren iesu

Christi.

Herman Ockes

bron

Herman Ockes, Hemel-sucht, ofte syne laetste besigheydt: vervattende eenighe stucken des Nieuwen Testaments, als de Gheboorte, Opvoedingh, ende eenighe Wonderdaden onses Heeren iesu Christi.

Claes Albertsz. Haen, Haarlem 1649

Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/ocke003heme01_01/colofon.php

© 2013 dbnl

(2)

(3)

Hemelsche Lover-blaetjes, Geciert om Herman Ockesers Leste Ziel-suchten.

WEl hem die soo zijn tijdt besteet, Dat elck daer af te spreecken weet, En nae de doodt, noch achter laet Het deughden spoor, tot Ziels cieraet.

2. Als hier nu Herman Ockes toont, Hoe-wel sijn Ziel by Gode woont Soo leeft sijn Geest, hier in dit werck, De oeffeningh van Godts Heyl’ghe Kerck.

3 Dus komt ghy jonghe domme Ieught, Die sich vermaeckt in ydel vreught, Dat ‘s geyl onnutte dertelheydt, Dat jonck en oudt laes steedts verleydt.

4 Ey staet stil, en singht met aendacht,

’t Lust offer ’t geen ons Ockes bracht,

Herman Ockes, Hemel-sucht, ofte syne laetste besigheydt: vervattende eenighe stucken des Nieuwen Testaments, als de Gheboorte, Opvoedingh, ende eenighe Wonderdaden onses Heeren iesu Christi.

(4)

De leste Ziel-zucht uyt sijn hert, Doen hy van ’t Aertsch ghenomen wert

5 En dat hem d’ Opper-Peerel-Kroon Ver-eert wierdt, tot Ghenaden-loon:

Dus leeft, en singht sijn Offer-dicht, Dat Jeught, en oock de Oudtheydt sticht;

6 Daer hy u toondt liefds Deughden-padt, Tot d’ heyl’ge rijcke Sions Stadt;

Daer hy uytleydt het Spiegel-woordt:

Gheeft Godt, dat Godt toekomt, en hoordt.

7 En geeft den Keyser oock het zijn;

Toont waere waerheydt, maer geen schijn:

Dus offert in dit Deughts-vermaeck,

’t Gheen Ockes u steldt tot een Baeck.

8 Wat stichtlijck is, eerlijck, en recht, Dat bedenckt nae, al schijnt het slecht;

Dit is d’ Apostels eyghen woordt:

Uyt Haens-gekraey comt Ziel-Zucht voort.

(5)

Herman Ockes Hemel-sucht, Ofte: Syne laetste Besigheydt.

ALs nu den tijt der belofte ghenaeckten, Dat Godt op aerden wou senden sijn Soon, En doe een Heylighe Maget geraeckte Swanger te worden, geheel ongewoon;

In dese dagen den Keyser geboot, Datmen ter Werelt aen kleyn ende groot In yders stadt een beschrijvingh sou doen, Daer hem elck naerstigh moest heenen spoen.

2 Ioseph trock mede uyt ’t Lant Galilea, Van de Stadt Nazareth, die hy verliet,

(6)

Tot hy gekomen is onder Iudea, In de Stadt Davids, die Bethlehem hiet:

Want uyt dien Huys’ en geslacht’ was hy, Quam om beschreven te worden, daer by, Nevens Maria sijn ondertrout Wijf, Sijnde bevrucht, tot ons heyls beklijf;

3 Ende ’t geschieden terwijl‘se daer waren, Dat hare daghen vervulden ’t getal,

Quam dan haer eenighen Sone te Baren, Wondt hem in Doecken, en leyd’ hem in’t Stal;

De aldergrootste en rijckste van macht, Lach als de kleynste heel in armoe veracht, Een Beesten Krib is sijn Wiegh op dees’ reys, Een oude Schuer inde plaets van ’t Palleys.

4 Doch het gheruchte van dese Geboorte Bleeft niet verduystert, maer wierde verbreyt Aen veele Harders, die na de geboorte Wakende, hebben haer Schaepjes geweydt:

Des Heeren Engel die voeghd’ hem by haer, En Godes heerlijckheydt schijnende klaer,

(7)

Heeft’se met schrick en met vreese besocht, Denckende wat dit beduyden mocht.

5 d’Engel die seyde dan, wilt u niet vreesen:

Want ick verkondigh’ een schielijcke vreucht Die over alle den volcke sal wesen,

En ghy met d’ooghen besichtighen meucht:

Want nu gheboren is Christus de Heer, Inde Stadt Davids neemt daer heen u keer Vindt hem in Doecken gewonden bespreyt, En in de Kribbe soo neergeleyt.

6 Dadelijck nevens dien Engel daer waren Windighe vrolijcke Geesten ontrent,

Sijnde een menicht’ der Hemelsche Scharen, Prijsende Godt die ons Saligheydt sendt, En seyden: eere sy Godt inde hooghst’, Vrede op aerden, soo veer men be-ooght, Een welbehagen alom inden mensch, Amen o Heere, dit is ons wensch.

(8)

De Heere Christo is ons licht, Ons heyl, ons troost en toeversicht.

Stemme: Piacer gioia e dielette

GHy slapers wilt ontwaken, Siet de Morgen-ster hier staen, Hoe glinsterend’ is haer licht;

Komt ey wilt de Ziel vermaken, Nu den dage-raet komt aen, Om helderen u ghesicht, Volght eenmael doch zijn plicht, De heerlijckheyt des Heeren Die heeft haer opgedaen,

’t Is tijd sich te bekeeren, Eer datse wil onder gaen.

(9)

2 Of schoon de duysterheden Veeler Volcken decksels zijn;

Nochtans over Sions Huys Sal lichten ’t heyl met vreden, Als de klare Sonne-schijn:

Wech dampigh en boos gespuys, Nu wert gemaeckt tot gruys De macht der Helsche Spoocken, En al haer loos gebroedt, Die vier en zwavel stoocken In’t Menschelijck teer ghemoet.

3 De Son die ons komt kleeden Is de Sterre Iacobs klaer,

Wiense eeuwighe glants hier schijnt, En hy wordt aengebeden

Vande Heyd’nen openbaer, Elck een hem te eeren pijnt;

Ia Vorsten Heeren zijnt, De Coningh der Mooren, Voor sijne Majesteyt

(10)

Haer buygen, en hem hooren, Elck schenckingen toebereyt.

4 Dees’ langh verwachte klaerheydt, In het Paradijs belooft,

Verschijnende breedt en wijt, Is ’t rechte licht der waerheydt, Dat de schaduwen verdooft, Ghehouden in ouden tijdt;

Ô Licht, ô heyl ghy zijt, Ons leyder tot de deughden, V komst’ ons jaerlijckse maeckt Vol van gewenste vreughden, Op u onse Ziele waeckt.

5 Dewijl dan ’t licht komt lichten, En de nacht verganghen is,

Laet ons daer in wand’len voort, Laet d’een den and’ren stichten, Trecken uyt de duysternis, Als Christenen toebehoort;

De dronckenschap verstoort,

(11)

Slaepkaem’ren wulpsheydt mede, Haer, twist, en Hoovaerdy, Elck een met Voeten trede, En breeck hare Heerschappy.

[Wanneer nu Iesus tijdt begon]

Stemme: Wanneer de Son sijn Paerden mendt

WAnneer nu JESUStijdt begon Te Bethlehem in Iude, En dat Herodes Ascalon Negeerden d’ Heyl’ghe Ste’e:

Doen quamender Wijsen uyt Oosten, Die maeckten in’t Hof aldaer Soo onghewoone proposten, Tot groot ontroeringh van haer.

2 Sy vraeghden waer’s de Koninghs Soon Nu nieuwelinghs opgestaen;

Wiens Ster’ wy saghen als een Kroon,

(12)

En komen hem bidden aen.

Herodes gelijck de verkeerde Ontroerden als hy dit hoord’, Doet komen de Schriftgeleerde, En vraeght na Christi geboort’.

3 Sy deden klaerlijck hem de weet, En seyden tot Bethlehem,

Ghelijck daer staet by den Propheet, Ey hoort sijn eyghen stem:

Ghy Bethlehem Iuda ghepresen Zijt onder de Vorsten niet kleyn, V Spruytje de Herder sal wesen Om weyden mijn Israel reyn.

4 Doen riep Herodes heymelijck De Wijse by hem alleen,

En socht van haer te krijghen blijck Wanneer’er de Ster verscheen;

Haer hoorende sandt hyse heenen, Sey, soeck ‘ET en boodtschapt my, Op dat ick dan kome met eenen

(13)

Te offeren even als ghy:

5 Op sulck bevel sy reysden heen, En siet doch de Ster gingh voor, Die haer in’t Oosten eerst verscheen, En streckten hun als een spoor, Tot datse haer stelde recht boven De plaetse daer ’t Kindeken lach:

Dit siende van vreughden sy looven Den Schepper die’t alles vermach.

6 Sy traden in en vonden ‘t Kindt Sijn Moeder Maria,

En nederknielend’, elck begint Hem aen te bidden dra;

Ontslooten haer schatten en gaven, En offerden hem daer uyt

Gout, Wieroock, van d’Oostersche haeven, En Mirre, welrieckende Kruydt.

7 Door openbaringh van den Heer Vermaent zijnd inden Droom, Dat sy niet souden keeren weer

(14)

En segghen Herodis koom:

Maer andere weghen sy toghen En raeckten soo in haer Lant, Doen wasser Herodes bedrogen In sijn bedriegend‘ verstandt.

[Die hier Christo na wil treden]

Stemme: Naboths Wijnbergh was geleghen.

DIe hier Christo na wil treden, Voegh’ sich selfs tot ’t Cruys:

Want niet beter zijn de Leden Van het Hooft des Huys;

Swaer, vervolgingh en verstooren Is haer deel ter noot;

Christus was maer nieuws geboren, Stracks men soeckt sijn Doodt.

2 Want soo haest de Wijse keeren Om na Huys te gaen,

Quam een Heyligen Boo des Heeren

(15)

’s Nachts by Ioseph staen:

Sey rijst op, neemt Kindt en Moeder, Vlucht Egypten in,

Blijft aldaer, weest sijn behoeder, Tot ick segh mijn sin,

3 Want de daghen zijn voor handen, Dat Herodis tracht

’t Kindt met wreetheydt aen te randen, Op dat hy ’t ombracht.

Ioseph vanden slaep opstaende, Leydt sijn liefste pandt,

Nam het Kint en t’samen gaende Na Egypten-landt.

4 Hier moet Ioseph hem gheneren, Tim’ren om sijn Broodt;

O Wel wijse sorgh des Heeren, V Beleydt is groot,

Die dijn Heyl’gen voor ’t verderven Waerschout goedertier,

Tot Herodes quam te sterven

(16)

Bleef dan Ioseph hier.

5 Op dat soo vervult mocht werden Der Propheten woordt,

Dat in waerheyt moet volherden, En voorheen ghehoort,

Vyt Egypten rijck en machtigh Slevens schuylplaets veyl, Riep ick mijnen Sone krachtigh,

’s Wereldts licht en heyl.

6 Treckt ons uyt de grootse werelt, O Heyl Israel,

Want al schijntse schoon beperelt,

’t Is maer ydel spel:

Roept en voert ons door u Boden Tot ’t beloofd’ erf-deel,

Om by u, o Godt der Goden Voorts te blijven heel.

(17)

[Herodes hebbend’ overwogen]

Stemme: Ach droom hoe quelt ghy mijn, &c.

HErodes hebbend’ overwogen

Hoe dat hy van de Wijse was bedroghen, Wiert seer quatt// neemt beraet

Om sich self te wreecken,

Na ‘t besluyt// sendt hy uyt // als om buyt, Felle Krijs-luy die het al doorsteecken, En moordadigh brenghen om,

Knechjes die van ouderdom

Ontrent twee jaren, of daer onder g’leecken.

2 O Wreed en onbarmhartigh Koningh,

Die sprengt met Bloet gants Betlehems bewoningh, Hoe verhaest// hoe verbaest,

Wierden d’arme Moeders

’t Oogh dat puylt, so elck huylt, en verschuylt Voor de komst van dese felle Woeders,

(18)

Die noch hoogh nochlaegh ontsien, Die het over al bespien,

Niet achtend’ op de Vaders noch Behoeders.

3 ’t Was daer al jammer waermen ooghden, Maer wel haer die gheen jonge Kind’ren sooghden, Want de Beul// lietse veul

Van de borst af scheuren,

Werpen heen, aen de steen en vert reen, .Even ofmer niet aen kon verbeuren;

t bloedigh breyn hongh aen de muer, Sy doorstakens’ in de luer:

O Helsche daet om eeuwigh te betreuren.

4 Wat heeft dit jonge bloet misdreven, Dat ghy Tieran haer dus beneemt het leven?

Isser’een, van die gheen, Die u Kroon wil stooren;

Neent, o dwaes, maer eylaes, u geraes

Iae u moort en staet-sucht weckt Godts tooren;

Ghy die Moer noch Kint verschoont, En u Rijck met bloet bekroont,

(19)

En het geen ghy soeckt hebt ghy verlooren 5 Doen wiert vervult door dit begeeren,

’t Geen was voorseydt an den Propheet des Heeren;

Siet een stem// verheft hem Op de Ramaes Bodem,

Veel gekerm// veel gezwerm// en ach erm, Rachel die beweendt u bloet op berghen, Acht gheen troostingh in haer pijn Want de Kind’ren niet meer zijn;

Maer wee de moorders die Godts macht dus tergen.

[Herodis Ascalonijt]

Stemme: Naedien de Goddelijckheydt.

HErodis Ascalonijt, Bloet gierigh in zijn tijdt,

Heeft Moorders loon ghekreghen, Nae Kinder Tierannij,

(20)

In een kranckheydt geleghen Storf hy vol rasery.

2 Als dien vervolgher was doodt, En voorts de sorgh niet groot:

Een van Godts heyl’ge Knapen Aen Ioseph sich verthoont, Daer hy lagh om te slapen, En in Egypten woont.

3 Die sey, staet op, neemt het Kint, Met haer, die ghy bemint,

En treckt nae Iuda henen:

Want die ‘t Kints Ziele socht Is zijn tijdt al verscheenen, Hoe-wel hy niets vermocht.

4 Doen Ioseph hoorde die stem, Nam hy het Kint tot hem

En zijne Moeder mede, Verreysende seer snel, Tot hy quam aen de Stede Des Lants van Israël.

(21)

5 Maer als hy hoord’ dat de Kroon Was aen Herodes Soon,

Van Iuda in bewaringh;

Vreesd’ hy te gaen daer heen, Doch door Godts openbaringh, Reysde nae Galileen.

6 Daer heeft hy menighen tijdt (Als voor den Wolf Bevrijdt) Tot Nazareth geseten:

Waer af dat seer bequaem, Nae ’t getuygh der Propheten Voorseydt was zijnen Naem.

7 Hier spruyt, hier groeyt en hier bloeyt, Als een jongh rijs dat groeyt

Vyt ’t dorre aertrijcks gronden De scheut van Davids stam;

Die de last onser sonden Vrywilligh op hem nam.

(22)

[De Ouders Christi Godes stem]

Stemme: Dewijl den tijdt voor handen.

De Ouders Christi Godes stem En Wet seer naen beooghen, Sijn jaerlijckx nae Ierusalem Op‘t Pascha-Feest getoghen, En namen mee haer lieve Kint, Soo vrome Ouders zijn gesint, Om leyden nae vermoghen.

2 Doen hy nu out was twaelif Iaer, En sy de reys aennamen:

Oock nae gewoont’ des Feest’s aldaer, De daghen m’ee om quamen;

Als sy nu reysden nae haer Huys, Bleef ’t Kind’ aldaer, O! droevigh Cruys!

Want zy ’t niet wisten ’t samen.

3 Maer meenden dat hy onder weegh

(23)

Was by ’t geselschap gaende;

Sy keerden soeckende ter deegh By ver’ en nae bestaende,

Een dagh-reys veer, doch vonden niet, Gaen nae Ierus’lem met verdriet;

’t Gesicht haer bey betraende.

4 Doch nae drie daghen so gevielt Dats’ in den Tempel saghen, Daer hy hem by de Leeraers hielt, Met hooren en met vraghen:

Elck een verwonderd’ die hem hoord’, Om zijn verstandt en goed’ antwoort;

Woud’ sich ons Ieught soo draghen.

5 Hem ziende sy verslaghen staen, En zijne Moeder seyde:

Kint, Waerom hebt ghy soo gedaen?

V Vader en Ick beyde

Die sochten u met groot gevaer;

Maer hy verklaerde teghen haer Waer hem den geest toe-leyde.

(24)

6 Wat ist dat ghy dus socht nae mijn, En hebt ghy niet geweten,

Dat ick moet in de dinghen zijn Mijns Vaders, hoogh-geseten?

Doch sy verstaen niet wat hy seydt, Maer namen hem in haer geleydt;

Hy doet wat sy hem heten.

7 Sijn Moeder overley sulcks al, En in haer hert bewaerden:

Maer dit en ander ongeval Haer hoogelijck bezwaerden;

En Iesus groeyde vroegh en spa, In wijsheydt, grootheydt, en gena Voor Godt en op der Aerden.

[Daer was in’t Landt van Galilee]

Stemme: Doen Daphne d’overschoone Maeght.

DAer was in ’t Landt van Galilee

Tot Cana een Bruyloft, een waerdighe Feest,

(25)

De Moeder Iesu heeft daer mee

Met Christo en zijne Discip’len geweest, Om te vereeren dees’ nieuwe Getroude, Door het bywesen van zijnen persoon:

Want hy by menige wierde gehouden Voor de Prophete en Israëls Croon:

Maer in verblijdingh wel, meer droeve tijdingh snel Komet gevloghen, soo gaet’et hier oock

Den Wijn die was uyt, en de vreught smolt als roock.

2 Maria hier op nemend’ acht, Die seyde tot Iesu, sy hebben geen Wijn:

Doch hy die in zijn Heyl’ge kracht Van Menschen niet wilde verhaestiget zijn:

Seyde, Wel Vrouwe wats daer aen geleghen?

‘k Ben in dees’ saecke aen u niet verschult,

Schoon ghy quaemt smeecken van Bruydegoms wegen;

d’Eyghenste ure moet wesen vervult.

Sijn Moeder keerden strack, De Dienaers leerd’, en sprack,

Als die in droefheydt de lieden geeft moet:

(26)

Wat hy u gebiedet, ziet dat ghy het doet.

3 Hier waren nu by een geset,

Ses ledighe Vaten of Kruycken van steen, Tot reynigingh nae hare Wet,

Daer twee drie Metreten hielt ygelijck een:

Iesus die seyde, gaet vullet de Vaten, Diese met Water vol droeghen terstondt, Hietse doen scheppen en brochten’t met maten d’Oversten Schencker, die set aen de mont, Hy proeft wel onderscheydt,

Maer door dees’ wonderheydt

Heeft niet geweten van waer de Wijn quam;

De Dienaers dan, wisten ’t de Bruygom ’t vernam.

4 Den Schencker sprack dan seer beleeft:

Heer Bruydegom elck stelt eerst den edelsten Wijn;

Doch alsmen wel gedroncken heeft,

Dan weder den minsten, dat plach soo te zijn::

Maer ghy hebt heden den suyverst’ en besten Houdende, daer mee op ’t leste gewacht.

Iesus dan dede in dese gewesten,

(27)

’t Eerste beginsel der teeckens en kracht,

En toond’ zijn heerlijckheydt, die hier seer eerlijck leydt, Iae de Discip’len geloofden in hem;

Keer Heer oock in vreughde ons droevige stem.

[De Heere Iesus hier op d’Aert]

Stemme: Had ick in tijdt voor my gesien.

DE Heere Iesus hier op d’Aert Ons zwackheydt heeft gedraghen, Genadelijck een, hoe seer bezwaert, Die nae zijn hulpe vraghen:

Waer over hem een groote Schaer Van alle kanten volghden naer:

Want hy oock krachtigh leerden, En van den Bergh hier keerden.

2 Hier komt voor eerst een Mensch gegaen, Melaets aen alle deelen,

Die spreeckt de Heere Chrstus aen, En seydt, ghy kondt my heelen,

(28)

Ten minsten soo ghy maer en wilt.

De Heer barmhertigh ende milt, Stack uyt zijn handt, en seyde:

‘k Wil u Melaetsheydt scheyden:

3 Strackx wiert hy reyn, doch Iesus spreeckt, En laet dit niemant weten:

Maer nu, dewijl u niet gebreeckt, Doet wat ick u sal heten:

Gaet toont u selfs den Priester vry, En Offert daer de gaven by Die Moses heeft geboden, Tot een getuygh den Ioden.

4 Nu Iesus en zijn Iong’ren dan Tot Capernaum quamen:

Een Krijghs-heer over hondert Man Heeft hem niet willen schamen Te vallen op der Aerden neer, En sey tot Christo, helpt my Heer, Mijn Knecht light ‘t huys geslaghen, Sijn staet is te beklaghen.

(29)

5 ‘k Sal kommen, sey de Heer, terstont, Om hem gesondt te maecken:

Neen Heere, spreeckt des Hooftmans mont, Komt niet onder mijn daken,

Vermits ick sulckx niet waerdigh ben;

Maer spreeckt het woort, en ick beken V kracht soo groot te wesen

Mijn Knecht strackx te genesen.

6 Want ick ben oock een Mensch, gestelt Om hooger macht te vreesen:

Heb Krijghs-luy onder mijn gewelt, En soo ick spreeck tot desen:

Gaet heen, hy gaet van stonden aen:

En segh ick kom, hy blijft niet staen;

Gebiedt ick yets mijn Knechten, Sy gaen ’t met vlijt uytrechten.

7 Dees’ woorden hoorden Iesus wel, En sey tot die daer stonden:

Ick heb voorwaer in Israël Noyt sulck een g’loof gevonden;

(30)

Doch segh ick u, van Oost en West Sal menigh komen, om in ’t lest Met Abram en zijn Zonen In’t Rijcke Godts te woonen.

8 Maer ziet het zaet des Coninckrijckx Sal uyt geworpen wesen,

In duysterheyt, daer ‘s dagelijckx Gekners, geween, en vreesen:

Voorts seyde Iesus tot den Mensch, Gaet heen u geschied nae u wensch, Gelijck als ghy vertrouden;

Sijn Knecht die wiert behouden.

[Het Hemelrijck dat leed’ ghewelt]

Iohannes doopt in de Iordaen,, wijst Christus als met ving’ren aen En secht te wesen niet den genen,, die de blinden Iode meenen.

Stemme: Als begint.

HEt Hemelrijck dat leed’ ghewelt Ontent Iohanni tijden,

(31)

Alsoo hy Christus klaer voor steld’, Waer in den Mensch verblijden, Iae gingen uyt geheel Iudeen, En tot zijn doopsel quamen, Selfs d’afgesants der Pharizeen, Wanneer sy sulckx vernamen.

2 Dit is dan zijn getuygenis Aen Priesters en Leviten, Die Vraghen hem wie dat hy is, Als oft haer scheen te spijten:

Doch zijn belijdingh recht geschiet, Hy wilden’t niet versaecken:

Maer sey ick ben de Christus niet, Wie wilt ghy van my maecken?

3 Sy vraeghden hem, wel zijt ghy dan Elias, laet ons ’t weten:

Neen ick seyd’ hy, ben niet die Man, Noch yemant der Propheten:

Wie zijt ghy dan, doet ons beduyt, Op dat wy antwoort geven

(32)

Aen haer, die ons hier senden uyt, Om u persoon en leven.

4 Hy sprack tot haer, ick ben de stem, Die roept in de woestijne,

Maeck ’s Heeren weghen recht voor hem, Ter tijdt dat hy verschijne,

Nae het getuyghen Iesai:

Wel hoe meught ghy dan doopen?

Sijt ghy niet Christus noch Heli, Noch den Propheet die w’ hopen.

5 Iohannes sey, Ick doope nu Met Water, tot bekeeren, Maer midden staet hy onder u, Die ghy niet kent in eeren:

De selve ist die komt nae my, En voor my was te vinden,

Wien ick in ’t minst niet weerdigh zy Den schoen-riem te ontbinden.

6 Dit schieden in Bethabara, Aen ’t Water der Iordanen,

(33)

Alwaer hy doopte voor en nae, En ’t Volck dus ginck vermanen:

Hoe elck zijn plicht sou nemen waer, En leven als den vromen,

Verlaet dit boos geslacht eenpaer, Want ’t rijcke Godts sal komen.

[Gelijckmen jaeght en Hind of Rhee]

Stemme: Phillis vooghdesse van mijn hart.

Den Iagher wert geva’en hoe snel hy schijnd in’t Iagen;

Den vrager staet versuft, en weet niet meer te vraghen.

GElijckmen jaeght en Hind of Rhee,

So gaet’et Christi Bruydt en lieve Kerck hier mee, Elck jaeght, elck draeft, en raetslaecht onder een, Ghelijck de bitse Phariseen,

Om Christo en sijn ware Leden Te moghen vangen in haer reden, Te moghen vangen in haer reden.

(34)

2 Sy komen seer bedriegh’lijck aen, Dit Pharizees ghespuys met den Herodyaen, En segghen, Meester ’t is ons wel bekent Dat g’in u leer waerachtigh bent, Aensiende niemandt, om verschonen, Gelijck d’aennemers der Persoonen, Als doen d’aennemers der Persoonen.

3 Seght dan, wat dunckt u, ist oock recht Den Keyser toe te staen het gheen hy ons oplecht, In’t geven van de schattingh of tribuyt?

Maer Ieses die haer vals besluyt Wel kenden, en haer loose lagen, Antwoorde wijslick op haer vragen, Antwoorde wijslijck op haer vragen.

4 Hy voecht tot straffingh eerst daer by

Dees reden, ô gheveynsde! wat versoeckt ghy my?

Toont my Chijns munte, ‘twelck strackx wiert gedaen:

Doen sprack haer Iesus verder aen, En vraeghde met bequame woorden, Wien ’t Beeldt en opschrift toebehoorden,

(35)

Wien ’t Beeldt en opschrift toebehoorden:

5 ’t Is, seyden sy, des Keysers Beelt:

Doen heeft haer Christus voort dees antwoort toegedeelt:

Geeft den dan Keyser dat hem toebehoort, En Godt dat Godts is,na sijn woort;

Op dese reden sy wel zweghen,

’t Volck was verwondert daer-en-teghen

’t Volck was verwondert daer-en-teghen.

6 Hier leyd nu d’uytkomst heel te grond,

Van haer gewenst saeck,die doch op loosheydt stont;

Sy dachten wat hy seght, ’t sy ja of neen, Hy is gevangen in sijn re’en,

Als vyandt van ons vry-igheden, Of van des Keysers Landt en Steden Of van des Keysers Landt en Steden.

7 Het gaet noch huydens-daeghs alsoo,

Tot Schattingh en Accijns te geven komt elck noo, D’een meent hy ’s vry, sy zijn het erfdeel Godts, En d’ander laer hem duncken trots,

Hy ’s aen gheen onrecht Heer verbonden,

(36)

Doe ‘k ’t sonder scha ‘k doet sonder sonden, Doe ‘k ‘t sonder scha ‘k doet sonder sonden.

Dit is een vast ghebodt,

Daer elck sich nae moet keeren:

O Mensch vreest dijnen Godt, En wilt den Coningh eeren.

[Soo Godt met ons wil vierschaer houden]

Stemme: Men looft u Heer met stemmen reyne.

SOo Godt met ons wil vierschaer houden Nae zijn gherechtigheydt,

Op duysent wy niet een en souden Antwoorden, met bescheyt:

Want wy sijn schuldigh gheen Talenten, Geen Silver, noch geen Goudt

Geen schat, noch geen verloopen renten, Daer meenigh op vertrouwt.

(37)

2 Maer wy sijn schuldigh door de sonden, Een tweederleye doodt,

Gheen Menschen die betalen konden;

Help Heer in desen noot:

Verkoopt ons niet in’t sondigh leven, Verstoot ons niet van dy,

Wilt uyt ghena de schult vergheven, Neemt aen ons borgh Christi.

3 Die dan versoent zijt met den Heere, Vergheeft u Broeder mee

Sijn kleyne schult, wreeckt met te leere, Hout met een yder Vree;

Godt komt de Wraeck, die sal ’t verghelden, Dus denckt, al heeft hy mijn

Die groote schult quijt willen schelden, Hy kan weer toornigh zijn.

4 Niet dat Godt heden quijt sal schelden, En hem daer na berout,

Die hy in Christo eens vry stelden, Gheen schulden meer en houd’t:

(38)

Maer dees’ gelijck’nis is ghenomen Van Menschen, wiens verschil In’t minst niet over een kan komen, Met Godts volmaeckte wil.

5 Want Menschen somtijts met malkand’ren Vergeven wel de schult:

Maer dickmael sietmen haer verand’ren Door eenigh onghedult,

Ontstaend uyt ’s naesten qualijck spreecken, En ondanckbaer ghemoet;

Dies sy vergeven schult we’er Wreecken, Maer Godt sulckx niet en doet.

6 Doch die sich onversoen’lijck dragen, Afgunstigh vol van haet,

Sy halen over hen veel plaghen, Vermits dit dood’lijck quaet;

Ia spreecken noch, vergeeft ons Heere, Gelijck wy and’re doen:

So Godt verhoorden haer begeeren, Wie soud’ de straf bevroen.

(39)

[Wilt ghy Mensch u Godt vergeeft]

Mensch gedenckt dijn groote schult nevens Godt, dus hebt gedult Met uw’s naesten minder sonden; wreeck dijn leet niet t’allen stonden.

Stemme: Loura sat lest aen de Beeck.

WIlt ghy Mensch u Godt vergeeft, So vergeeft oock dijnen naesten;

Wie yet twistighs uytstaen heeft, Gae hem tot versoeningh haesten, Eer hy ’t hem beklaegh ten laesten, Hoort dan dees ghelijckenis:

Van een Koningh, die daer soude Met sijn Knechten reeck’ningh houden, En hoe’t afgeloopen is:

2 Als het reeck’nen nu begond’

Hy een Schuldenaer liet halen, Die voor veel Talenten stond’, Wel thien duysendt, sonder falen, Doen hy nu niet kond’ betalen, Sprack sijn Heer men soude gaen, Hem en ’t Huys-gesin verkoopen,

(40)

Tot de schult, die was verloopen, Van hem weer wierd’ af ghedaen.

3 Dese Knecht die viel dan neer, Badt sijn Meester, weest geduldigh,

‘k Sal u al betalen Heer, Sonder iets te blijven schuldigh:

Nu den Koningh menighvuldigh Met barmhartigheyt beweeght, Liet hem los en vry passeeren,

Schold’ hem quijt, doch ’t goet sijns Heeren Aen den naesten hy niet pleeght.

4 Als hy nu was uyt ghetreen, Heeft daer op den wegh ghevonden Sijner mede-dienaers een,

Schuldigh zijnd’ ontrent thien Ponden:

Greep hem aen ten selven stonden Geeft het gheen ghy schuldigh zijt;

Doch hy viel hem aen de Voeten, Hebt gedult tot mijn versoeten,

‘k Sal ’t betalen met der tijdt.

(41)

5 Maer sijn onbarmhartigheyt, Luystert na geen Broeder-smeken, In gevangh’nis hy hem leydt, Tot geen gelt meer sou ontbreken;

Doch de ander Knechten spreken, Haren Heer van dese saeck, Klagend’ hem met droeve woorden, Dies den Koningh sich verstoorden, Riep den Boos-wicht tot sijn Wraeck.

6 Doen den Vorst hem sach subijt, Sprack, o Dienstknecht vol boosheden, Al de schult schold’ ick u quijt, Om dat ghy my hebt ghebeden:

Had ghy niet wel dubbel reden Soo u naesten oock te doen:

Dus den Koningh toornigh zijnde, Geeft hem over daer’s hem pijnden, Om na schults recht sich te spoe’n.

(42)

[’t Gheloof is als een leeder]

’t Gheloof in Christo dat is groot,

‘tMaeckt ’t kranck gesondt, ’t verweckt vande doodt.

Stemme: O Schoone Personagie.

’T Gheloof is als een leeder,

Waer langhs men klimt in noot tot Gods weldaden:

Hier valt voor Christo neder

(Op sulckx) een overhooft heel zwaer beladen, Die smeeckt en vleyd// die klaeght en seyt:

Mijn Dochter storf op heden,

Doch sal ontwaecken// indien u Handt mach raken Hare Leeden.

2 Maer Iesus nu opstaende,

Om desen Man, wiens droefheyt hy herstelden, So quam van achter gaende

Een Vrou dien twaelf jaer den Bloedtgangh quelden;

Die roerd’ sijn Kleet// dus scheydt haer leet:

Want siet sy sprack in desen:

Kan ick slechs maken// den Soom sijns Kleet te raken,

‘k Sal ghenesen.

(43)

3 Als Iesus nu gevoelden,

Dat daer een kracht van hem was uytgetoogen, Hoe wel de Scharen woelden,

Nochtans kreegh hy de Vrou terstont in d’oogen, Die een verhael// deed’ van haer quael,

Met droefheydt overstolpen;

Doch hy sprack klaer’lijck

ô Vrou, ’tgeloof heeft waerlijck// u geholpen.

4 Doen liet haer Iesus varen, En is in’t huys des overheers gekomen, Daer was ’t gewoel der Scharen,

Des Pijpers thoon, treursangen, Heydensch droomen Vertreckt sprack hy// sy slaept, denckt vry

Hier is gheen doot te vreesen:

Daer sy om lachten// al die sulckx niet en dachten Waer te wesen.

5 Doen ’t Volck was uytgedreven,

Nam hy drie Iong’ren en ’t Kints ouders mede, En gaf haer weer het leven,

Ter plaetsen daer sy lagh op haer Slaep-stede;

(44)

Hy greep haer aen// sey wilt opstaen, En haren gheest quam weder

In haer gevaren// sy was maer twaelif jaren, Iongh en teder.

6 Sy was (om so te spreken), niet doot;

Dat is, niet doot om doot te blijven:

Maer ’t heeft aen haer gebleecken,

Hoe groot Gods wond’ren sijn niet om beschrijven, Oock hoemen ’t soet// verwachten moet,

In ’t midden van het lijden;

Als dese Ouders// die nu sijn Kint behouders, Met verblijden.

[O Mensch die u selfs dienstbaer maeckt]

O Mensch, doch van de Werelt scheydt, Begheeft u leden Godt,

Tot waep’nen der gherechtigheydt, Navolghe[...] sijn ghebodt.

Stemme: De aerd’ is onses Gods.

O Mensch die u selfs dienstbaer maeckt, Wat is ’t voor dienst die u so smaeckt?

(45)

Wie mach dijn Heer en Meester wesen.

Is ’t niet de Werelt, ende sond’, Die u schoon vleyen, doch haer grond’

Is vals, dat sult ghy sien na desen.

2 V Wercken toonen vroegh en laet, Dat ghy in haer gebieden staet, V doen is ongherechtigheden:

Haet, valsheydt, twist, en hoerdery, Bedroch, en groote Hoovaerdy, Waer toe begeeft ghy dijne Leden?

3 Wat sal doch u besoldingh zijn?

In plaets’ van soetigheydt fenijn, In plaets van vreughde zwaer ellenden, In plaets van vrede strijd’ en noodt, In plaets van ’t leven wel de doodt:

Dit ‘s ’t loon der Wereldt wies’ oyt kenden.

4 Ey keert te rugh verdwaelde Ziel, De Satan volght u op de Hiel, Begeeft u Leden Godt ter eeren;

Spreeckt tot hem vry, ghy zijt mijn Godt,

(46)

Wech Werelt met u bose rot, Ick sal my tot den Heer bekeeren.

5 Dees’ Oogh’ die ’t ydel steed’s sagh aen, Die wil ick nu ten Hemel slaen,

Ick sal mijn Mond’ en Tongh bedwingen Dat sy niet spreeck’ een on-nut woort, Mijn Oor dat sy geen laster hoort, Maer ga des Heeren lof uytsingen.

6 Dees Handen die vaeck deden quaet, Streck ick nu uyt tot beter daet;

Dees Voeten die verkeerd’lijck gingen, Geleyden my nu in God’s Huys:

Ick soeck te leven stil en kuys,

’t Hert treckend’ af van d’Aertsche dinghen, 7 Ick ben niet meer die ‘k plach te zijn, Maer ’t is gantsch omghewend met mijn, Na dat Godts Gheest my quam verlichten, En ick sijn Leer nam in opmerck;

O Heer, wilt dit begonnen werck, Ten eynde toe in my verrichten.

(47)

[Christi daden// ons na Ziel en Lijf ghedaen]

Christus soeckt ’t verlooren Schaep,, weckt de Sondaers uyt den slaep, Waer in haer verblijden seer,, ’s Hemels Eng’len by den Heer.

Stemme: Ach wat plaghen.

CHristi daden// ons na Ziel en Lijf ghedaen, Vyt genaden// vindme klaer gheschreven staen;

Hy ontseyde// niemandt die ootmoedigh quam, En hem vleyde// maer in sijn ghenade nam, Heeft by Tollenaren, en by ander Sondaers mee Wel geseten, en gegeten, dit beschimpt den Pharizee:

2 Want sy spreken// dits een Vriendt der Tollenaers, Maer de streken// van dees rechte Huychelaers, Sijn na wenschen// by den Heere weder-leydt:

Secht wat mensche// (die daer hondert Schapen weydt, En een was verlooren in Woestijn of Wildernis)

Sal niet soecken, t’ allen hoecken, tot het weergevonden is.

3 Vindt hy ’t weder// bly en vriendelijck, hy vanght

’t Schaepken teder// en dat op sijn schouders hanght;

(48)

’t Huys gerakend// roept hy vriend en beur daer by, Vreughde makend’// seydt hy weest verblijd’ met my:

Want ick heb gevonden// ’t Schaepje dat verlooren liep

’t Was in’t doolen// schier gestoolen, van de Wolven doen ick ’t riep.

4 Of wat Vrouwe// die een penningh vande thien Mist met rouwe// sal niet vlytigh daer na sien, Om te vinden, stekend’ aen een kaers of licht, Onderwinden ’t Huys te veghen na haer plicht:

Heefts’ hem dan gevonden, roept: Vriendin en bueren kom, Wilt verblijden nu ten tijden, ‘k heb mijn penningh wederom.

5 ‘k Segh u-lieden// so sal oock in ’t Hemel-rijck Vreught geschieden// by de Eng’len algelijck Over eenen// Sondaer die hem heeft bekeert, En met weenen// ’t quaede laet, en ’t goede leert, Meer dan over negen-ende-tnegentigh daer by,

Die niet hoeven, nae ’t beproeven// der rechtveerdigheyt als zy.

Als Godt u roept, mijn ziel, so wilt hem oook niettergen, Noch doen als Adam doe u voor Godts stem verbergen:

Hy treckt ons tot ‘tgeloof, met Abram uyt Chaldee, Met Paulo ons bekeert, en geeft ons ’s Hemels [stee].

(49)

[De doodt en ’t oordeel t’overdencken]

Stemme: Soo yemant door gestadigh draven.

1.

DE doodt en ’t oordeel t’overdencken, Baert schrick, en vrees, in ons gemoet,

’t Gaet alle hoop van vreughde krencken, Wanneer wy leven sonder boet,

Die dan van pijn // bevrijdt wil zijn, Versoen sich selfs met Godt den Heer, Soo krijght hy vreed’ en ruste nae zijn leer.

2.

d’Apost’len gingen Christus [...]oonen,

’t Gebouw des Tempels over al,

Die niemandt kond’ van ’t quaedt verschoonen, De Heer voorseydt, hier haren val;

Als mee het geen// sal gaen voorheen, Iae tot des oordeels grooten dagh,

Die niemant mijden, noch ontvlieden mach.

(50)

3.

3 Daer sullen korts nae dese daghen, Te weten nae Ierus’lems wee;

Veel teeck’nen zijn den Mensch tot plaghen, Aen Hemel, Aerd’, en in de Zee;

Der Sonnen-schijn// sal duyster zijn;

De klare Maen in bloet verkeert,

Der Sterren glants sal werden wegh geweert.

4.

Op Aerden sal benautheydt wesen, By vele Menschen als zij’t sien, Die twijfel moedigh sullen vreesen, Niet wetend’ wat’er mocht geschien;

Wanneer ’t geluydt, sal barsten uyt:

Der Water-golven en het Meer, Die licht haer palen overloopen veer.

5.

Den Menschen sal het hert bezwijcken, Van vreese voor ‘t aenstaende quaedt, Des Hemels krachten sullen wijcken;

(51)

Als dan sal komen met zijn Staet:

Des Menschen Zoon// voor elck ten thoon Met groote kracht en heerlijckheydt;

In ’s Hemels Wolcken, soo hy selfs hier seydt.

6.

Hoe wel ’t verschricken veel sal wesen, Nochtans daer is groot onderscheydt;

De Vrome heeft sich niet te vreesen, Als die hem tot dees’ komst bereydt, En heft zijn oogh,// met vlijt om hoogh, Want zijn verlossingh is nae by, Om uyt dit tranendal te wesen vry.

7.

Tot waerheydts blijck dat sulckx sal komen, Soo merckt hier dees gelijck’nis aen,

Wanneer den Vijghboom, en meer Boomen, Vyt spruyten tot daer Botten staen;

Dan ziet elck een, en weet voorheen, De komst des Somers soet en bly;

Soo dan is oock het Rijcke Godts nae by.

(52)

[Hoe weynigh kan den Mensch onthouden]

Stemme: Hoe legh ick hier in dees ellende.

HOe weynigh kan den Mensch onthouden, Het gene daer hem meest aen leydt, Die een dingh meermael vragen souden, Doch som uyt kurieusigheydt:

Gelijck de Iong’ren Christi deden, Over den val der heyl’ger Steden.

2 Dus gingh haer Iesus tot verstercken, Een nieuwe reden vanghen aen,

En sey, wanneer ghy nu sult mercken En sien den woesten grouwel staen, Nae het getuyghen des Propheten,

In d’heyl’ge plaets, wie ’t leest kan ’t weten.

3 Den Woesten grouwel sullen wesen,

(53)

De Roomsche Krijghers in Godts Huys:

Wie dan in Iuda is mach vreesen, En keer’ niet we’er nae munt of kruys Die staen op ’t velt of op de daken, Hoeft nae zijn kleed’ren niet te haken.

4 Want haer verderf wil schielijck komen, Daer nauw ontloopen wesen sal,

Waer voor een zwang’re Vrouw mach schromen, Of die dan sooght in sulck geval;

Want haren staet is te beklaghen, Die ’t vluchten minder kan verdraghen.

5 Maer ô Ierus’lem wilt vry smeken, Dat uwe vlucht niet ‘swinters zy, Noch op den laetsten dagh der weken, Of u komt meer verdruckingh by, Iae wel soo groot alst oyt voor desen, Ter werelt was, of oock sal wesen.

6 Maer soo dees’ daghen vol benouwen, Niet kortend’ wierden afgesne’en;

Geen vleesch en bleef’er dan behouwen,

(54)

Voor dese Rovers moort-geween:

Doch om der uytverkoor’nen klagen, Wil Godt verkorten dese daghen.

7 Godt heeft tot aen des Werelts enden, Noch zijn verkooren lief ghetal,

Al komt hy veel verstoringh senden Hy vrijd’t haer voor het ongeval;

Castijd’se wel maer niet in thooren, De vrome gaen doch noyt verlooren.

Eer Christi komst dan sal geschien, Te weten in de laetste daghen;

Veel wonderheden sal men sien, Soo hier ons Heylant voor gaet dragen.

(55)

[Den Godt des Heyls heeft door zijn goedigheydt]

Wie onbereyt ter Bruyloft komt, Sit voor God’s ondersoeck verstomt.

Stemme: Al wat men hier in dese Werelt siet.

1.

DEn Godt des Heyls heeft door zijn goedigheydt, Den armen Mensch, een Hemels Feest bereydt:

Dat hier op Aert wel werdt gevanghen aen, Doch namaels sal in Heerlijckheydt bestaen.

2.

Hier toe roept hy de Menschen door sijn Woort,

’t Welck voormaels is in Israel gehoort;

Door Patriarch, Propheet, en Mannen Godts, Maer laes! Dit Volck bleef even boos en trots.

3.

Nae desen al, soo sandt Godt zijnen Soon.

(56)

Met een gevolgh van Dienaers om te no’on, Maer ’t Ioden-dom verachten dese Feest, En over sulckx zijn zij’t niet waert geweest.

4.

Dies keeren haer d’Apost’len over al, Nae ’t Heydens Volck waer af een groot getal, Beroepen zijn tot desen Bruylofs dagh;

Bey goed’ en quaed’ van alderhande slach.

5.

Maer Godt die kent der Menschen herten gront, Schijn-deughts geveyns, voor den Heer noyt bestondt:

Wanneer maer hy zijn Gasten oversiet, Den huychelaer die is terstondt bespiet, 6.

Hy spreeckt haer dan op ’t onversienste aen, En seght, wel Vrient, hoe komt ghy hier in gaen, Niet eens verciert te zijn met ’t Bruylofs-kleet, Waer op den Mensch geen woort te segghen weet.

7.

Maer ghy ô Godt, ons hert en Ziel bereydt;

(57)

Kleet ons met g’loof en met boetveerdigheydt, Bevrijdt ons voor d’uytvoerders van u straf, Wiens Werpingh is in’t duyster helsche graf.

8.

Treckt ons tot dy als ghy ons roept ô Heer, Ten avontmael nae dijne heyl’ge leer:

Op dat wy hier aenvangers mogen zijn, Om naemaels mee te drincken nieuwen Wijn.

[Het Hemels Coninckrijkck]

Godt roept noch alle daegh om tot zijn Feest te komen.

Maer ach den Mensch is traegh, die ’t aertsch heeft ingenomen.

Stemme: De liefde voort gebracht.

HEt Hemels Coninckrijck, Wort by veel dinghen g’leecken:

Een Koninck is ‘t ghelijck, Soo Christus hier gaet spreecken,

(58)

Die had voor zijnen Soon, Een Bruyloft doen bereyden;

De Knechten gingen no’on, En sulckx het volck aenseyden.

Aenseyden, aensyden aenseyden.

2 Doch niemant quam aldaer, Op dese Feest om t’eten;

Dus liet den Coninck haer, Door ander Boden weten, Ick stel mijn Middagh-mael, Mijn Beesten zijn gheslagen, Treedt in de Bruylofts Zael, Waerom wilt ghy vertraghen, Vertragen, vertragen, vertraghen.

3 Doch sy en achten’t niet, Maer zijn al heen gheloopen, Elck tot sijn Huys-gebiet, Vyt Vee en Acker-koopen, Wat isser noch ghedaen, Des Conincks Boon sy namen,

(59)

En d’e’ense smaetheyt aen, Ia deden haer te samen:

Te samen, te samen, te samen.

4 Den Coningh was verstoort, Als hy dit heeft vernomen, Sandt sijn Krijghs-Legers voort:

Op dees Doot-slagers stromen;

En wiert alsoo vernielt, Door felle Krijghers Handen, Die hebbens al ontzielt:

Men sach haer Stadt verbranden, Verbranden, verbranden, verbranden.

5 Doen sprack den Koningh bloot, De Bruyloft is wel vaerdigh,

Maer die ick had ghenoot:

En waren sulckx niet waerdigh, Dus Knechten spoedt u meest, Na d’eynden vande weghen, En dwinghtse tot mijn Feest:

Al wie u daer komt tegen,

(60)

Komt teghen, komt teghen, komt teghen.

6 De Knechten zijn gegaen, Op dat de saeck mocht naed’ren;

Sy spraecken yeg’lijck aen, Veel Menschen, goed’en quaed’, Van alderhande Staten,

Geen plaets men leedigh laet De Tafels al vol saten, vol saten, Vol saten, vol saten.

[d’Heer Christus en zijn Iong’ren quamen]

Die licht schiep uyt de duysternis, Geeft ’t leven hier daer ’t niet en is.

Stemme: Ach treurt ghy my bedroefde Schaepjens.

d’HEer Christus en zijn Iong’ren quamen, Van Capernaum, met een groote Schaer, Want als de Lieden maer vernamen,

Sijn komst soo volghd’ hem yder vlijtigh naer

(61)

Om d’uytghenomen wond’ren, vaeck geschiet, En sijn gekomen, onder het ghebiet

Der Stadt die Nain hiet.

2 Wanneer sy nu de poort ghenaeckten, Siet daer een doode droeghmen uyt de Stadt Wiens Moeder groote droefheydt maeckten, Om dat sy gheen meer Kind’ren heeft gehadt, Was Weduw’ mede, schreumde d’eensaemheyt;

’t Volck uyt der stede, deden haer geleydt, En hebben ’t Lijck beschreyt.

3 Als Iesus sach het Vroutje weenen, Wiert hy beweeght inwendigh over haer, En sey weendt niet, tradt toe met eenen;

En heeft sijn Handt geslagen aen de Baer:

De Dragers beyden, niemandt voort en gingh, En Iesus seyde tot verwonderingh,

Staet op ghy Ionghelingh.

4 De Doode sprack en is gheresen, Doen gaf hem Christus sijner Moeder we’er, De Menschen Godt eenstemmigh preesen,

(62)

Want schrick en vrees’ bevingh haer allen seer;

En spraecken heden, is een groot Propheet, Hier voor getreden, Godts besoeckingh weet, Een uytkomst in ons leet.

5 ’t Gerucht van dese wonder-daden, Is door Iude en al het Landt verspreyt;

O Godt doet ons oock die genaede, Dat wy verbreyden uwe goedigheydt;

Die ons wilt geven// in plaets van de doodt, Een beter leven// vry van alle noot, Hier nae in Abrams schoot.

[De Pharizeen vervult met haet]

Hoe ondanckbaer sijn de Ioden! Soecken Christum hier te dooden, Daer hy in haer Schoole was,, En een dorre handt ghenas.

Stemme: Naedien het bitter gaet voor ’t soet.

DE Pharizeen vervult met haet;

Die zijn geheel verstoort,

En houden teghen Christum raedt,

(63)

Om hem in werck of woordt

Te achterhalen, dies sy vraeghden hem,

Met een geveynsd’, en schoon-schijnende stem, Of’t op den Sabbath oock geoorloft was, Te helen, want’er Christus veel genas.

2 De Heer antwoord’ haer wel bedacht, Als door ghelijckenis;

Wie treckt zijn Schaep niet uyt de gracht, Daer ’t ingevallen is:

Op eenen Sabbath, door hem of sijn knaep;

Hoe veel is nu een Mensch meer als een Schaep;

Soo machmen op den Sabbath wel goet doen, En sich tot hulp des naesten vlijtigh spoen.

3 In spijt van Iood’ en Pharizee Sprack Christus tot den Mensch, Steeckt uyt u handt het welck hy dee, En wierd’ gesondt nae wensch;

Den Pharizee die eygen-sinnigh staet,

Op ´t houden van den Sabbath die wiert quaedt;

Doch Christus sagh dit snoot gespuys niet aen,

(64)

Maer heeft sijn werck al evenwel ghedaen.

4 Schoon ofmen alle daghen mach En moet, goe wercken doen

Nochtans voor al den Sabbath-dagh, Is om de Ziel te vo’en,

En oeff’nen wercken van Barmhertigheydt, Besoecken die in smarten kranckheyt leyt, Vertroosten haer die sijn in droeffenis Te rechte brengen die op dool-wegh is.

5 Maer wert dit huyden wel betracht?

Och lary ver van daer:

Elck drinckt en klinckt dan onbedacht, Of hy ontbonden waer;

Elck danst en springt, elck rijd’t en rendt daer heen Hoereren en verkeeren is ghemeen,

Ia off’ren so den Duyvel, rechtevoort Dien Heylgen dagh die Godt alleen behoort.

6 ô Datmen eenmael met opmerck, Dees fouten achterliet,

Maer neen den mensch staeckt wel sijn werck,

(65)

Doch d’oude sonden niet;

Keert we’er, ô Mensch, en heb’t ghy in de weeck, Gefeylt, gestruyckelt uyt de rechte streeck, Denckt dat te bet’ren in het huys dijn’s Godts, So vyer ’t ghy na de leere zijn’s gebodts.

[Te recht mach Christus zijn genoemt]

Komt u droefheydt overstelpen, Gaet tot Christum hy kan ’t helpen.

Stemme: Prins Robbert Mars.

TE recht mach Christus zijn genoemt Den waren Medecijn;

De wonderwercken hoogh geroemt, Die overtuyghen mijn,

Terwijl hy op de Werelt was, Hy onse zwackheydt droegh;

Veel ongesonde hy genas,

Hoe zwaer haer kranckheydt woegh.

2 Een tref’lijck wonder-werck hy de’e,

(66)

Aen eenen Dooven Mensch, De Schare doet voor hem een Be’e:

Op dat hy mocht na wensch, Ghenesen zijn van ’t ongemack, Daer me’e hy was bela’en,

Alsoo hy oock bezwaerlijck sprack;

Doch hem wiert hulp ghedaen.

3 Alleenigh zijnde, stack de Heer, Den Vingher hem in d’Oor,

Ten Hemel siende suchte seer:

En gaf hem het ghehoor;

Hy roerd’ den Bant der Tonghe aen, Dies opent sy haer Slot,

Den Stommen sprack men kost verstaen:

En elck die loofde Godt.

4 Hy heeft het alles wel gedaen, De Doove hooren snel,

Men siet de Kreup’len weder gaen:

De Stomme spreecken wel;

O God gheeft ons (wy die gantsch Doof,

(67)

En Stom zijn, nae den Gheest) Ontbindingh; op dat door ’t gheloof Ons krancke Ziel gheneest.

5 Ghy hoorders van lichtveerdigheydt, Ey hoort voortaen wat goets,

Ghy ydel spreeckers u bereydt:

En secht ons doch yet soets,

Soo ghy den naem God’s last’ren hoord’, Spreeckt lustigh uyt de Mondt,

Bestrafs’, of yemandt met een woordt:

Vw’s naesten eere schond’.

[Komt tot my die zijt beladen]

Stemme: Polyphemus

KOmt tot my die zijt beladen, uyt genaden, Ghy verkwickingh vinden sult,

Al hebt ghy veel zware sonden, siet mijn Wonden Wisschen uyt de groote schult.

2 Heeft den Mensch door eygen machten, Dan de krachten, om te komen tot den Heer,

(68)

Neen hy is tot quaet genegen, aller weghen, Of ten sy hem Godt bekeer’.

3 Waer op David bouw’t sijn reden// in ghebeden, Lieve Godt bekeert ghy my:

Christi Bruydt seyt Heer almachtigh//treck ons krachtigh, Dan soo loopen wy tot dy.

4 Christus wil sijn sorgh dan tonen// ons verschonen, Als hy hier soo vriend’lijck nood’t,

Hoe hy d’armen Mensch wil geven, ‘teeuwigh leven, En niet soeckt der Sondaers doodt,

5 Die hier roept is dan almogend// en medogend, Waer om soud’men elders gaen,

Abra’m Isack ons secreeten// niet en weten, Maer Godt siet het lijden aen.

6 Wie zijn’t die de Heer komt nooden// Heydens Ioden, Haer, die ’t pack der sonden plaeght,

En met ware droefheyt spreecken//mijn gebreecken, En mijn sond my seer mis-haeght.

7 Maer die inde sonde slapen// sich vergapen, Aende Waerelt en haer lust,

(69)

Konnen met haer dove Ooren// gans niet hooren, Na dees’ wel gewenschte rust.

8 Die haer sonden snood gedachten, lichter achten, Als de Pluymen of de Windt,

Die haer zwarigheyt doort woelen// niet gevoelen, Sulcke gheen verquickingh vind’t.

9 Maer ghy zwaer beladen menschen// komt na wenschen, En verquickt dijn banghe Ziel,

Want aen u dees’ woorden gelden// Christen Helden, Die ’t belooft u ’t noyt onthiel.

10 Ach wel troostelijcke woorden// hoe behoorden Wy te lopen elck om strijt,

Daer men ware Vree kan vinden// oyt versinden Sulckx de Werelt in dees tijdt.

Ey Mensch soeckt dese rust, En wilt u daer nae voeghen, Want al des Werelts lust, De Ziel niet kan vernoeghen.

(70)

[D’eeuwighe Wijsheydt van boven gekomen]

Hoe listigh komt dit Volck om Christo te verrassen, Maer sijne wijsheyt, kan wel op haer vragen passen.

Stemme: Schoonste Leerinde.

D’Eeuwighe Wijsheydt van boven gekomen, Is Iesus Christus Godes Soon,

Wonder dat sich d’Aertsche lieden niet schromen:

Stellend’ haer teghen sijn Persoon;

Om in dispuyt of twist met hem te treden, Als de Ioden deden// en den Sadducee, Dit nijdigh Volck was nimmermeer te vreden, Die oock niet beleden// een van dese twee, Engel, noch Gheest, noch geen verrijsenis, Hoe wel het regel-recht tegen de Waerheyt is.

2 Sy komen dan seer bedrieghelijck vragen, Als een die met d’opstandingh spot,

Segghende Meester voor jaren en daghen So gaf ons Moyses een Ghebodt;

(71)

Dat wie in echt sich gaf met eender Vrouwen, En naer ’s doods benouwen// haer geen Kinders laet, Sijn Broeder sal als dan de Weduw’ trouwen:

Om het Huys te bouwen// en verwecken zaet;

Nu waren seven Broeders in ons Stadt, Die hebben achter een de selve Vrouw gehadt.

3 Nae ’t overlijden van alle dese, So sturf de Vrouw in’t eynd’ daer naer, Nu in d’opstandingh wiens Wijf sal ’t wesen:

Sy haddens’ hier doch allegaer;

Maer Christus sprack ghy dwaelt vol ydel driften, Wetet niet de Schriften,

Noch des Heeren macht,

Leest, en wilt niet met eygen wijsheydt siften Dese waerde giften// Godes, hoogh ge-acht:

Want men niet Trout noch Hylickt in God’s Rijck, Maer yder sal in vreught de Eng’len zijn gelijck.

4 Aengaende dan van opstandingh der dooden, Laest ghy noyt wat Godt Moses sey,

Ick Abrams Godt ben een Godt aller Goden:

(72)

Isack en Iacobs alle bey;

Godt is geen Godt der dooden maer die leven, Schoon sy zijn gebleven// in het duyster graf, De edel ziel en heeft sich niet begeven, Is by Godt verheven// vry van alle straf, Voor sulcken antwoort stonden sy gantsch stil, En ’t volck verwonderd’ haer om dese reden wil.

5 Staet af dan al die in dwalingh noch steecken, Dat ziel en Lichaem t’samen sterft,

Daerom men u soo lichtveerdigh hoort spreecken, Komt eet en drinckt al die hier zwerft;

Eer morghen komt, soo zijn wy doodt al steenen, Dan is ’t al verdweenen// met ons minst en meest, Pluckt roos en blom, vlecht Kroon en Krans met eenen, Toonen wy voorhenen// dat w’er zijn gheweest;

Maer hoort eens wat den mondt der waerheydt seydt, Neemt dese re’en in acht, eer ghy ’t te laet beschreyt.

(73)

[Ach wat is den Mensch]

De sonde baert het al te mael, Melaetsheydt Ziel en Lichaems quael.

Stemme: Wereldt met u schijn.

ACh wat is den Mensch, Stadigh vol ellenden;

Wie hadd’ oyt zijn wensch, Waer hy sich oock wenden, Is ‘t eene kruys voorby, Komt d’ander weder, Geduyrigh droef en bly Gaet op en neder,

Doch d’een heeft meerder voordeel, En d’ander zwaerder last en sorghen, De reden van dit oordeel,

Is in Godts raedt alleen verborghen.

(74)

2 Siet hier een ghetal, Van bedroefde Herten, Die veel boven al Sijn bela’en met smerten;

Bevleckt door al de Le’en, Van Hooft tot Voeten, Dies sy van yder een Haer scheyden moeten;

Hier in een Vleck och Armen, Haer Stem van verre sy verheffen, ô Iesu wilt ontfarmen:

Soo mach ons dijn ghenade treffen.

3 Christus sprack tot haer, Als tot sijne Sonen,

Gaet u allega’er

Aen den Priester thoonen;

Sy murmureerden niet, Op yets uytwendigh, Noch of ’t Priesters ghebiedt Haer keurd’ ellendigh;

(75)

Maer ginghen vlijtigh henen,

Op Christi woordt alsoo wy mercken, Gheen Mensch kond’ haer verleenen Genesingh; dan Godts wonder wercken.

4 Doen sy op de gangh Waren onderweghen, Hebben sy eer langh Reynigingh verkreghen;

Een siende (onder haer,) Hem dus ghenesen,

Keert we’er, gaet Christum na’er:

Heeft Godt ghepresen;

Waer bleven dan de neghen,

’t Scheen of sy Godt niet dancken wouden, Dees vreemd’lingh daer en teghen

Quam: doch ’t gheloof had’ hem behouden.

5 Reynight ons ô Godt, Van de vuyle smetten, Leert ons u Ghebod’:

En dijn suyv’re wetten;