GYSBRECHT V AN

J. v . V O N D E L S

GYSBRECHT

V A N

A E M S T E L

d'Ondergangk van zijne Stadt, e n zijn ballingfchap . T R E U R S P E L .

Vrbs antique ruit.

De lefte druc k _, vermeert., e n verbetert.

t ' A M S T E R D A M .

By deWeduwe van Abraham de IVees, op den Middeldam^; 165 9.

Den edelen heere

H U I G H D E G R O O T ,

Gezant der Koninginne en kroone van Zweden, by den al- lerchriftelijckften Koning , Luidewijck van Bour-

bon , Koning van Vranckrijck en Navarre.

Y N H E E R ,

Het rijzen van onzen nieuwen Schouwburgh, gevordert door de Heer en Weesvaders

³

en inzon-

derheit door den y ver des Raedsheeren Nikolaes van Kampen, niet onbedreven inBouwkonfl, en liefhebber van alle fraeiegeejlenenwetenfchappen_, dede onzen lujlrijzen_, om dit aenzienelijckgebouw intewijdenmeteenigh werck

^a

dat deze Jladt en Burger ije moght behagen: waerom wy voor onzefloffe uitkozen de jammerlijcke verwoejlinge van Am- fierdam, en ballinghjchap van Gijsbreght van^demftelj toen

Heere der zelverfiede :

Genus a quo principe noftrum:

De rechte flam van Amfterdam.

Het is kennelijck dat d'aeloude Dichterspooghden deghedichten den volckefmaeckelijck te maecken met zaecken te ververfchen^die die hunne Vorften en voorouderen betroffen. Homeer verhief de daden en rampen der Griecken_,zijne landjlieden

^}

en trompette wat geduurende en na het belegh van Troje gebeurde. Maro geleide

^/Eneas _, na Trojens onderganekj van Xanthus aen deniiber, huwde het Latijnfche aen het Trojaenfche gejlacht, waer uit de Romeinen gefproten zijn. Silius voert den Punifchen _, Lu- kaen den burgerlijcken oorloeh. De poëten onzer eeuwe volgen der aeïouden voet (lappen. Der Chriftenen oor en luifteren naer Tajjb, terwijl hy Buljons chrijlelijcke dapper heit voor Jeru- falem zingt. Ron far d kittelt de Franc ken met zijnen Frankus^

Hektors oir j den ft am der Franfche koningen: en Hooft _, a e Dro/l van Muiden _, fir eelt df^yimflerlanders en zijn geboorte

Jladt

^J

Jiudty m P'elzens treurfpelj metdevoorfPellingevandeFecht; en de Baethouwers met zijnen Baeto ³ der Katten vorjl _, waer van de Baethouwers, nu Hollanders genoemt _, hunnen oir (prong rekenen: en onder de Grieckfche tooneeldichters hangen Sofokles, Euripides en <^yEfchylus doorgaens om Ilium _, en wat daer aen va/l is j gelijck woleken om hetgeberghte j en bouwen hunne bloe- dige tooneelen teThebe^} f'Argos ³ en elders _, en/milten tot trae- nen van droef heit j of raecken aen 't hollen van dolheit en ydelt inbeeldingen :

Gelijck he t Fentheus docht, wanneer zijn brein aen 't glijen Geraeckte, dat hy zagh ontelbre Razerijen.

Twee Thebens in de lucht, twee zonnen, klae r van ftraeh*

Of Agamemnons zoon Oreftes, t' elckemael

Op 't hoogh tooneel gejaeght, terwijl met fchrick bevangen Hy vloodt voor 's moeders geeft, verzien met zwarte flangen En tortfen, daer de Wraeck den drempel dicht bezet-

Het is oock de reden niet ongelijck ³ dat onze eige zaecken ons meer ter harte gaen dan die van vreemden en uitheemfchen. Be- neffens dit inzicht prickelde ons hier toe de genegent he it ³ om eens C waer het mogelijckjdenfchoonen brant van Troje t'Amfterdam, in het gedicht zyner inge zet énen Je flic hten_,naer het voorbeelt des goddelijcken Mantuaens ³ die een vier ontjlack, dat geuriger en

heerlijcker blaeckt dan de hemelfche vlam, die den f enix verteert^

gelijck Virgilius d'eenige f enix is, in wiens fchaduwe het ons lufi (zijn wy des waer dig) laeg by de aerde te zweven: en uit wiens aflehejeens om de hondert jaeren, eenfenixtevoorfchijnkoómt, dien ik nu met den vinger niet hoef te wij zen,naer dien de glans van zijn pennen alledewtrelt in d' oogen/chittert. Wy bouwden dit treurfpel op de gedachtenis, ons by de fchryvers en de faem daer van naergelaeten s en (lojfeerden en bekleedden de zaeck naer degoude vryheit der edele poëzye ; oock naer de tooneelwetten wacrtegens wy wetende niet mij'deden, 't en waer miffchien in talrtjckheit van perfonagien ³ dat wy qualtjck konden vermijden, zonder het werek zijnen eifch te weigeren. Of eenige ^mfler- dammers moghten walgen van den zwaren val hunner muuren,en

't ver-

'tverflrojen der voorouder en te hooren,} zoo wort die bittere m- fmaeck verzoet, door Rafaels voorfpellinge van de heerhjcke ver-

rij zeniff e der verdelgde vejlen en ver fir wielingen j dat wy nu oft allergeluckighfte beleven _, onder derwijze regeeringe der tegen-

woordige Burgermeeflerenj die hetgemeent befte boven hun eigen behartigen, en geenen oorlogh prijzen _, dan die om vree de ge- voert wort. lek vermat my verwaendélijck dit uwe Ex**, op te dragen^y en dat te vrypoftiger^t overmits uwe Ex^tie. van den treu- rigen tooneeljlijl ³ die de hooghdravenfte > onder allerley flagh van fchryven de kroon fpant, niet afkeerigh fchijnt; gelijck bltjcktby den gekruiften ChriJIftSj eertijds in vry heit j zedert by de Thebaenjche dochter in gevangenis,, én onlangs by den dege- lijcken Iofefin ballingfchap geteelt _, en van ons j zoo wy beft konden, op het Nederduitfche tooneel gebraght, tot {Iichtelijck vermaeck dezer lojiycke burgerye _, en van alle eerlijcke lieden. fVy vertrouwen dat dit uwe Ex^,ie. te min zal mishagen^ aengezien hier j onder dê oudfie en treffelijckjle edelen en bondgenoot en ^t niet oneerlyck in 't harnasfneuvelt de ridder Heemskerck_, een ade- lycke en manhaftige ranckj uit dat bloetj waer van uwe Ex ^tie. zijn brave afkomjt telt. Ick offere u dan in uwe ballingfchap mijnen Gijsbreght van Aemftel ³ den godvruchtigen en dappe- ren ballingh. Omhels hem uit medoogen³ die eer medoogen dan gramjchap vtaerdigh ü, en leeflangh ter eére van uw Vaderlandt^

t'Amfterdam c i s 13 c ^{XXXVII .} den xvi. va n Wijnmaent.

Uwe E. ootmoedig e dienae r

J. v . V O N D E L ,

A 3 V O O R -

V O O R S P E L

GYSBRECHT vii AEMSTEL,

A E N

Schout, Burgermeefiers, en Wethouders

van Amflerdam.

D

E trotzeSchouwburghheft zij n fphze kap Nu o p, en gaet de ftarren naderen, En wellekomt met dertel hand geklap

Al 't Raedhuis _, en ons wij ze Vaderen.

Het heiligh Raedhuis wijdt den Schouburgh in, En wacht met zijn aendachtige ooren j

Zoo vierigh, als Karthagoos Koningin, Beluft het droef verhael te hooren., Hoe Ilium van Argos wiert verplet .,

En door de torts in d' affche raeckte:

Dat, zoeter dan al 't Afrikaenfch bancke t De tong j hae r leckre zinnen fmaeckte.

Het nieuw tooneel drie eeuwen fpringt te rugh, Om Aemftels veften te verftooren _,

En bouwt de wreetheit eene breede brugh.

't Aeloude Troje wort herboren ,

En gaet te gronde in 't gloeiende Amfterdam.

Onze Aemftel zal een Xanthus ftrecken ., Geverwt van bloet: de Kermerlandfche vlam_,

Als 't Griexfe vier, de daecken lecken.

Hier zweemt'tbeftormt ftadthuis naerPriaemshof . Hoe kort kan 's weerelds pracht verandren!

Hoe ftuiftze wegh voor wind in roock en ftof!

Kriftijnen ftrecken hier Kaflandren, By 't hair gefleurt. De Biflchop Gozewijn

Befprengkelt, als Priaem, d' autaeren :

Daer Pyrrus woedt en moort j i n Haemftees fchij n, En geen Klaeris noch grijze hairen

Verfchoont. D e helfche en goddelooze Vries Geen fnoode Ulyffes wijckt in boofheit.

Noit leê Heleen door 'cfchaecken dit verlies „ Dat door des fehennerstrouweloofhei t

Vrouw Machtelt lydr. D e fchalcke Voffemeer Bootft Sinon&aertnaer in 't ftoffeeren.

Het zwanger paerd van Troje baerc'er weer De krijghflien, die de kans doen keeren.

Heer Gijsbreght draeght zich als Anchifes zoon, En wort door tegenfpoet niet flapper:

Zijn deughden ftaen in top voor elck ten toon ³ Niet min godtvruchtelijck als dapper.

Prooft Willem ftort in 't priefterlijck gewaet ³ AlsPanthus, Febuspriefter , neder . Vrouw Badeloch, die op Kreüze flaet ,

Verbeek ons ^s ho e getrouw en teder Oprechte liefde in rampen is belaên

Met haer beminde wedergade.

In Veenerick herleeft d e kleene Askaen _, Waermeê de heldt op Gods genade

Zich fcheep begeeft, en op een beter wacht,' Dat wy ter goeder uur beleven j

Nu Amfterdam en 't Aemftelersgeflach t Zijn kroon ten Hemel heeft geheven.

Zoo eens de vree ons fcheeprijck Y beftrael'., En 't oorloghs onweer ruft van ruiffchen _,.

Kieft ganfeh Euroop dees ftadt tot Amirael ••

En 'k zie eerlang ons zilvre kruiffen Bezaeit metgour van ftarren, eerft ontdeckt j

En 't wapen, tot een Hemelfch teken.,

Om hoog, van mift noch aerdfchen damp bevleckt, Den Zeeheld hart en moedt in fpreken,

Daer hy _, beducht om 't gieren van de naelt j Door 't ys naer Indus dwaelt.

o?

Op den nicuzven Schowwburgh,

Acn de n R A E D S H E E R

NIKOLAES va n KAMPEN ,

W

Y bootze n 't groot e Rome naer in 't klee n _, Nu K A M P EN bezig h is met bouwen, En trots te n Hemel vaert met hout en fteen.

Gefchut noch donders van kortouwen Vcrfteuren hem, terwijle Spinola

Van boven ziet zijn maenden krimpen In 's Princcn weecken, en hoort in Breda Ons kort zijn lang belegh befchimpen.

De Bouwkunft bloeit in 't midden van 't gevecht, En opent Schouwburgh en tooneelen :

Daer ftrijekt de grijze Raedt het voorhoofd flecht , En word door droeve en blijde fpeelen

Verquickt: daer groeit onze Amfterdamfche jeught, Die in haer' fchick de n bouwheer prijzen:

Zoo dat zijnnaem , op' t fchatren van haer vreught , Tot i n den boog h om hoogh kom t rijzen , En ftuit'er op^} e n berft ten venftren uit.

Pompejus zou zijn eer benijden j

En Scaurus zelf, vername n zy 't geluidt., Dat j ua e 't verloop der eerfte tijden ., Hun faem verdooft^} mit s 't oude Rome vlack

Ter aerde plofte met zijn wallen ^t En 't yflelijck gevaerte kreegh een' krack ,

In puin begraven of vervallen.

De krijgh ziet heiligh noch onheiligh aen:

Wat kan'er regens ftaen •

K O R T

K O R T B E G R Y P .

G

Ylbregtvan Aemftel, heer van Aemftel e n Aemfterlatu , met mee r treffe - lijcke heeren en edelen, o m het vangen van graef Floris, die den ouden adel verdruckte, e n vrou w Machcelt van Velzen , zijn zufter s dochter , lchendig h verkrachte, lan g i n baüingfcha p omgezworve n hebbende , quam , nadedoo t van 's graeven erfgenaem, weder t' Aemfterdam: maer de graefs-gezinden (wae r onder Kennemer s e n Waterlanders d e verbitterften waren ) belegerde n hem in zijne ftadt een ront jaerlang, en om dipte vermeefteren , verzierden te n leften eenen aenflagh , en geheten zic h ofze af trocken. Di e van de ftadt vervolghden hen een iluck weeghs, enbrogten Vosmeer »den doortrapten fpie, uitgemaeckt om d'Aemfterdammers te bedriegen» gevangen . Deze n , vanGijfbieght onder - vraeght, wert het leven gefchoncken i e n belaft het rijsfchip, genoemt het zee- paert, (waer in het puic k van ridderen en knaepen, en de bloem der krijgslieden met de n reu s verborgen lagen) te helpen inhaelen. Te r middernacht , zijnd e Kersnacht,eer de maen op,en terwijl de burgery zonder achterdencken te r kercké in haren yveropgetrocke n was , overweldighd e d e verborge laegh de Haerlem- mer poort, e n Vosmee r ftichte bran t ui t r . zt rijsfchip door al de ftadt ; waer op Diederick va n Haerle m me t zijn krijghsvolck , datzich heimelijcki n 'cKatui - zerskloofteronthieh e n voort Wille m van Egmont me t hetgantfche leger , ' c welck fpade i n den avon t wederkeerde, binnen ruckcen . Hee r Peter , deken van de groote kerck, brogt d' eerfte tijdinge op het huis, zoo mevrouw va n Aem- ftel over haren droom en gezicht vaft bekommert was; dies de heer van Aemftel , gevolght van de reedfte bloetverwanten en bondgenoote n naer den Dam vloogh, en daer en elders orden zocht te ftellen , en kerck en merckt te befchermeh, doch al vergeefs: waer van Badeloch befcheyt kreegh door zijnen broeder Arent. Het raethuis middelerwij l beftorm t e n verineeftert zijnde , raeckt e Gijfbreghtva n daer in het Klaerifl e kloofter » begeerig h o m biflcho p Gozewij n va n Aemftel . zijnen oom. e n d'abdi s Klaris van Velzen, zij n nicht , t e bergen,- he t welc k zy weigerden. Deryandenopd'abdyaenvaflende , dwonge n den heer over den binnen Aemftel te vluchten. H y aldaer de nieuwe zijde verloren , en d'oude me- de in brant ziende , enhoorendederuiterydeDoelebrugh overtrecken , weec k naer d e burg h meteene n hoo p vluchtelingen , en verhaelde zijngemaeli n he t overige va n zijn wedervaeren ,• gelijcfc ooc k de bode kor t daer op hem verteld e hoe het met d' abdye en al de ftadt voort afgeloopen was. Terfton c viel men van hetflot uit : mae r zy werden binnen gedreven, met verlies van Arent van Aem- ftel , dien de broeder dootlijck gewon t boven brogt, daer hy daetelijck den geeft gaf. Stra x qua m d e hee r van Vooren het huis opeifchen, he t welck Gijfbregh t hem ruftig h affloegh . Mae r terwijl hy yverdeomgemaelin e n kinders met allen den gevluchte n fcheep te brengen, en voor had zelfhet hui s te verdadigen, ver - fcheen'er Rafael, een der zeven engelen , die hem vermaende zich met allen den zijnen te wateren na Pruiflen te begeven , en daer een ftadt, die noch Hollanthee c te ftichcen, en vertroofte den godvruchtigen helt met de voorfpellinge de r toeko- mende grootheit van Aemfterdam > en het geluck zijner nakomelingen-^- wae r op Gijlbreght het flot verliet.

Het toonee l i s voor e n in d e ftadt, e n op het huis. Gijfbregh t va n Aemfte l fpreeckt de voorrede. D e Reien beftaen uit Amfterdamfch e maeghden , ede! in- gen , Klaeriffen en burghzaten. He t treurfpe l begint na middagh ten drie uuren*

en eindight inden morgenftont .

B Spree c-

Spreeckende Perfonagien .

G Y S B R E C H T V A N A E M S T E L .

W I L L E B O R D , Vader van »/Kathrtizers kloofler»

A R E N T V A N A E M S T . E L , Gysbrechts broeder, V O S M E E R , deffiie.

REY VAN AMSTERDAMSCHE MAEGHDEN.

W I L L E M V A N E G M O N T , veltheer.

D I E D E R I C K V A N H A E R L E M , maerfihalck, H O P L I E D E N .

P O O R T I E R V A N ' c K L O O S T E R R E Y V A N E D E L I N G E N .

B A D E L O C H , vrouw van Aemfiel.

H E E R P E T E R , deken.

B O N D T G E N O O T E N .

R E Y V A N K L A E R I S S E N .

G O Z E W Y N V A N A E M S T E L , Bijfchop van Vitrecht.

K L A E R I S V A N V E L Z E N , Moedervan'tK/aert/i'enkUtofier.

B O D E .

D E H E E R V A N V O O R E N , met den trompetter.

A D E L G U N D , Gyshrcchts dochter.

V E E N E R I C K , Gjsbrechts toontje.

R A F A E L » een der Toeven Engelen.

GYS-

GYSBRECHT va n AEMSTEL."

T R E U R S P E L .

H E T E E R S T E B E D R Y F . Gijfbrecht van tyiemftel.

H

Et hemelfch e gerech t heeft zic h te n lange left e Ontferremt over my _, en mijn benaeude vefte , En arm e burgery; en j o p mij n vol x gebed t _, En dagelij x gefchrey. , d e bange ftadt ontzet .

De vyant j zonde r da t w y uitkomft durfde n hoopen , Is, zonde r flagh o f floot, va n zelf het vel t verloopen . Mijn broede r jaeght he m na _, zy nemen vaft d e wijck . En vluchte n haeftig h lang s den Haerelemmer dijck . Zoo ftuift de zee voor wint met hae r gedreve golven . Zoo zag h men menighmael een kudde wreed e wolven , En fell e tigers v'liên., voor' t yffelijc k gefchreeu w Van alle r dieren vorft, de n hongerigen leeu w _, Om nie t al levendigh e n verfch t e zij n verflonden

Van hem, di e op zij n jaght gee n aes en had gevonden . Hoe fhelj . ho e onverziens i s deze kans gedraeit?

Hier, dae r het leger lagh, is 't vel d alo m bezaei t Met wapen s en geweer j verbaef t va n 't lij f gereete n j Van ingebeelde n fchrick, en ui t der hant gefmeeten , Om zonde r hindernis te vlieden lang s den wegh . Ja o p ' t verjaere n zel f van 't jaerig e beleg h

Wort d'afgeftred e muu r van 't langh belegh ontflaegen . Hoe za l het ganfche lan t van ons verlofïïngh waegen !.

De Kermerlander ha d me t Waterlande r die r

Gezworen duizentwerf _, dat h y met zwaer t en vier Vernielen zo u eerlan g de menfche n j e n de daecken ³ En tot ee n kerreckhof e n afch e n puinhoop maecke n Mijn out , mij n wettig h erf, e n delven al mijn eer In eene n poel, to t wraec k va n Floris hunnen heer. - Om wien s vervloeckte doo t ic k lijd e zo o onfchuldigh , Als yemant lijden magh , doch draeg h mij n kruis geduldigh:

B 2 Of

G Y S B R E C H T

Of zoo ick fchuldigh ben., en heeft het my gemift, 't Is uit onnozelheit, en zonder ergh of lift.

Neef Velfen ³ lang geterght, van eige wraeck geprickelt _, En Woerden hebben my hier liftigh in gewickelt,

En 't fchoonfte voorgeftelt ³ en eerft de zaeck verbloemt Met wonderbaeren glimp: maer 'k heb hun wit verdoemt., Zoo dra aTs ick verftont, hoe grof zy zich vergreepen, Met den gevangen graefnaer Engelant te fcheepen., En floeg dien voorflagh af _, ten befte van 't gemeen j En riedt de ridderfchap en al de groote fteên

Te roepen, om den vorft zijn' moedtwil te befnoeien., En geene uitheemfche maght noch koningen te moeien j Noch overzees gewelt te haelen in het lant;

Veel min het hooft des lants te helpen aen een' kant:

Waer uit een fpringvloet is van zwarighêen gefproten _, Die over fteden ging en vaft geboude floten.,

En dorpen zonder endt, en menfehen zonder tal., Van allerhande ftaet ³ dien 't eeuwigh fmarten zal.

Noch hiel de wraek geen' ftant, en gaf zich noit te vrede j Al had zy uitgeroit _, ten negentien gelede,

Wat Velzens ftam beftont j of van zijn maeghfchap fcheen.

De nieuwe ridderfchap en fteden in 't gemeen

Verbonden zich wel ftreng, met diergezworene eeden, Handtaftinge en gefchrift, dat zy bezeglen deden, Van nu in eeuwigheit ³ met onverzoembren haet,

Aen Woerden _, Velzens bloet, en Aemftel, dezen fmaet Te wreecken, en van zoen te reppen noch te roeren.

Ons maeghfchap zit verdruckt,durf fchilt noch wapen voeren j En geeft gewilligh fchot en lot ³ om zoo geruft

Te leven, en de glans des adels blijft geblufcht .

Hier holp geen tuffchen fpraeck van koningen en heeren.

Men woutnijn trouwe ftadt noch 'tonderft bove n kecren, Met burgery met al ³ wat my is houw en trouw.

De hoop was ³ dat de tijt allengf kens flyten zou De bitterheit des vohc, en d'oude wrock verfterven:

Waerom ick my getroofte io ballingfchap te zwerven

Veel

van A E M S T E L . J J

Veel jaeren achter een. O f immers toen de zoon Van Floris wert gehaelt in aller zielen troon,

Verhoopte ick ⁵ zonder laft van deze burgerije _, Tekeeren in ^Jt bezit en d'erref heerfchappye

Van Vecht en Aemftelftroom .• dan laes: 't is al om niet.

En was 't om my alleen _, het waer een klein verdriet.

Ick liet my zelf van lidt tot lidr in ftucken zaegen j En nam op my alleen de gruwelyxte plaegen., Die oit tyran bedacht^} was dan de fchult geboet, En fprack men daer meê vry mijn al t'onnozel bloet j Mijnlievegemalin .,en willigeonderzaeten .

Ick wou, om hunnent wil alleen, mijn leven laeten, Of fpringen in een' poel ³ en floppen deze wel, En dempen met een' fprong de nimmerzatte hel.

Dat weet hy, die het al bezichtight uit den hoogen, En wat in duifter fchuilt met zijn doorzichtig e oogen

Ontdeckt tot op den gront, en alle harten kent •, Waerom hy oock mijn recht gehanthaeft heeft in 't endt, En met den zegekrans my heerlijck begenadight,

En tegens al de maght der vyanden verdaedight;

Die licht flaen in den wint van outs genote deught, Waer aen wy volck en vorft verplichten van ons jeught, Zoo yvrig, zonder oit van trouwe te veranderen.

Mijn vader heeft geftreckt een hooft van Waterlanderen, En Kennemer in 't velt ^s en met gewelt alom

(Hoewel doo r noot geperft) vervolght den adeldom, En aller vyantfchap op zijnen hals geladen.

De koning Willem zou getuigen van zijn daden, Indien hy eenmael moght verrijzen uit het graf.

Ick heb Graef Floris trouw gehanthaeft by zijn' ftaf,

Zoo lang hy zat vervooght, en niet een woort kon fpreken, 'k Heb hem zijn vaders doot recht vaerdigh helpen wreken, Het koninglijck gebeente ontdeckt, den Vries getemt , En j als geheimen raet, in al zijn heil geftemt.,

Met Brero voor de vuift het Vlaemfche heir geflaegen „ En in Kazant met kracht den ftandaert wech gedragen ;

B 3 Toen

J4 G Y S B R E C H T

Toen Guid o nijdig h was , da t Floris , a l 't uitheemfc h Gezintj zijn ' erfgenae m wo u huwe n aen den Teems , En Vlaendren , Walchre n zoch t t e trappen me t zij n rotten.

Oock voe r ic k over zee., o m he m de kroon de r Schotten Te zette n o p he t hooft , hoewel het anders viel.

Ick ftont de n grae f en 't volc k te n dienf t me t lij f en ziel j En noc h verzaemelt me n in 't harna s zoo veel troepen, Die over Amfterda m e n Acmftel wraeck e roepen , En brulle n nach t e n dagh _, en zien nie t ho e de vla m Van deze n feile n bran t haer ' eerft.cn oirfpron g na m Uit Flori s geile borft, e n 't fchandelijc k omhelzen ,

Het fchennen van mijn nicht j di e fchoone bloem van Velzenj 't Verongelijcken va n den adel, i n zij n recht ,

Bezworen me, t zijn' mont . verblind e menfchen , zeght, Indien gee n wroc k e n wraeck u w ooge n du s verblinden , Zoudt ghy niet ftofs genoegh to t Aemllel s onfchult vinden ? Hoe zoch t me n hem van outs te maecke n to t ee n flaef:

Wat leed t h y nie t al leeds van biflehop e n van graef!

Men wo u zijn loflijc k bloe t in 't bifdo m nie t gedoogen . d'AertsbifTchop ae n den Rij n ko n met zij n nijdig e ooge n Niet aenzie n ons geluck, ga f Gozewijn d e fchop , En zette n zijne n neef den hoogen myter op .

Wy ftreeden om den ftaf , tot datz e my en Woerden ^} Aen weérz y va n zijn paer t j to t ee n triomfe voerde n In Uitrecht , me t veel fmaets, va n vede r aengehoorf . Men heeft my 't Vrelantfch flot ontweldight, hem Montioort.

'k Beke n he t flot was my met voorwaerde opgedrage n ; Maer nergens om gebouwt, da n om mij n land t t e plagen, 'k He b ' s graeven vangeni s wel zeve n jaren lan g

Bezuurt, e n Zwaenenburg h noc h afgeftae n doo r dwang , Mijn er f i n leen verkeert , en manfebap moete n zweeren *

Daer ic k eerf t God t allee n j e n anders geene heeren Oit kend e in mijn gebiet , noc h rekeninge gaf . Noch dring t me n evenwel op my zoo ftijf en ftraf :

Doch Haerle m draeght met recht de grootfte fchult van allen, Dat o m zij n voordee l wrockt, en wenfch t mij n fterke wallen Te

van A E M S T E L . ^{I y}

Teflechten totdengront j i n ichijn van's graeven zaeck, En wee t zijn baetzuch t loo s te decken me t de wraeck , Misbruickt hie r toe den Zeeuw., de Hollanders, en Vriezen, Om doo r mijn grootheit nie t aen eere te verliezen .

Zoo leght de zaeck by my , en daer op ga e ick aen _, En he b in 't zwae r belegh d e ftormen uirgeftaen., En dag h e n nacht voo r aen geworftelt o p d e wallen ., 't Vermoeide volck gefterckt., e n ruftigh uitgevallen , Mijn' broede r Ot gequetfl ; zien fterven in mijn' fchoot : Krackeelen neêrgelegh t in brant> in hongers noot., Gelijck ee n vader, my voor 't algemee n gedraegen : En noi t bezweec k mij n moed t i n droeve nederlaegen : Noch ' k blie s my zelven op in voorfpoet., noc h zocht roem In 's vyands ondergang: hoe noode ic k vyant noem , Die onverzoenelijck zic h tegen s my verzetten,

En wenfche n me t mijn bloe t hun blanck geweer t e fmetten . 'k Vergeef hun dez e feil , e n domme onwetenheit ,

Beveel my in zijn hant j di e rech j van onrecht fcheit , En ftreckt i n 's hemels ftoel der onderdruckten troofter . Maer 'k zi e den vader daer van ons Katuizers kloofte r Genaecken va n ter zy > op da t h y my begroet'.

Hy fchijn t o m ons geluck verheugh t e n wel gemoedt.

'k Zal bef t verftae n ui t hem ., die nimmer wa s befproken , Waerom he t leger is dus fchichtigh opgebroken .

Wiïlebord. Gysbrecht van tylèmftel.

M

Yn welgebore n heer, de zoete Jefu s z y Met u en uwe ftadt , en fta u eeuwigh by ³ ln^t allerhande noot. d e broeders van onze orde n j En ick j zij n zo o verblijdt, als ofwe leven d worde n Getrocken i n den troo n va n Godts volmaeckt e vreught . Ons kloofte r zingt, enklingt j enisnietmeerverheugh c Op 't allerhooghfte feeft en heiligh jaergetije.,

Geviert van al de kerek j te r eere van Marije ³

De zuivre moedermaeght, en Chriftus, haren zoon, Die ons yerlofte aen 't ktuis, en droegh een doornekroon.,

ie G Y S B R E C H T .

Als nu om invent wil, die van de wreede plaegen Des goddcloozen krijghs verloflrzijt en ontflagen:

Nu al uw vyanden verbaeft zijn doorgegaen, En laeten tenten., tuigh, e n hunne hutten ftaen , En alles ³ wa t zy meer uw volck ten befte geven, 'k Geloof Godts engel heeft den vyant wechgedreven, Als 't heir des Aflyriers, di e zijnvermeetlefte m Hifkia hooren liet, tot voor Jeruzalem _,

Het welck in eenen nacht zoo wonderlijck verkeerde, Toeneen, di e \ a l regeert, da t ftoffen hem verleerde.

Hoe menigh dreigement, en vloeck heb ick gehoort!

Wat heeft men gift en galgebraeckt, en brant en moort Getiert, en 't ganfche jaer gefcholden, en gekreeten, Niet anders, of zy u met tanden wouden eeten!

d'Een zette u levende en geketent op een radt:

Een ander rolde u naeckt in Velzens fpijckervat : Een ander wou uw hooft, uw beckeneel _, vergulden , En vatten het in gout. 't was byfter hoeze brulden.

Zy deelden bloet voor wijn, uw vleefch voor voedfel uit, Krackeelden om 't geraemt, en dongen naer uw huit, En wouden die getout op eenen ketel fpannen, Totendeloozen fchrick van fchelmen en tyrannen:

Maer Godt zy eeuwigh danck die hunne boof heit fchut.

G)f. Dien d'opperfte befchermt, heeft eene vafte ftut.

Godtvruchte vader, dat u Godt en Chriftus loonen j Naerdien de broeders zich met u zoo gunffigh toonen Te my waert _, ick vertrouwe uw Tierige gebeén Die hebben dagh en nacht voor mijne ftadt geftreên, De ftormen afgekeert, en 't vier van onze daecken •, Want wapens zijn onnut, zood'engelen niet waecken , En 't y verigh gebedt van 't geeftelijcke volck.

Wat hing u over 't hooft een droeve en donckre wokk Van zwarigheên, terwijl hier 't leger heeft gelegen:

Gy zijt niet mifgedeelt in 's oorloghs milden zegen.

Wil. Gee n hair is ons gekrenckt, geen overlaft gebeurt.

Men heeft het kloofter noit in zijnen dienft gefteurt .

van A E M S T E L . ^{I 7}

Wy hebben ftaêgh volhardt in onzen ouden yven

De boomgaert leed geen fcha aen vruchten j noc h de vyver Aen viflchen, noch de kerck aen d'alderkleenfte ruit.

Gyf Wi e heeft dan des foldaets baldaedigheit gefluit ? Wat hiel zoo kort in dwang die breidelooze gaften ? Wil. Me t geen inlegering wou Egmont ons belaften „•

Behalve dat hy zelf en zijne lijfwacht me ê „ Die altijt tuchtigh is., hier nam zij n legerfteê _,

En boven onze poort, liet aenflaen 's graeven wapen ^t Daer wy in zekerheit geruft op moghten flaepen . Gyf. Da t doet my wel., gelijck een lieffelijcke lucht.

Ick zelf en al de ftadt was meeft om u beducht,

En vreefde ofge lang verjaeght waert, en geplondert.

Maer vader., zeghmyeens ; ee n yeder is verwondert, Waerom 't verbittert heir zoo onverziens vertrock ³ En liever niet volharde in 't opzet van zijn' wrock.

Wil. Verwonde r u niet eens, d e noot heeft hen gedrongen.

Gyf Mij n burgers lagen ftilj en'tlegeronbefprongen . Wil. Va n buiten wel j mae r niet van binnen dat gy 't weet.

Het winter t fel _, wanneer een wolfden andren eet:

Zoo gin g in 't lege r toe. belief t he t u te hooren , Al 't gee n ick heb gehoort met dees mijn eigene ooren, En met mijne oogen zelf gezie n noch dezen dagh ?

Gyf Eerwaerd e vader _, fpreeck, ick luifter nae r 't verflagh . Wil. N a da t ick d'overften ee n wijl had hooren mompele n

Van Amfterda m , al ftil ,, b y duifter t'overrompelen _, Rees tuflchen Diederic k e n Egmont ee n krackeel., Dat uitborf t mee r en meer : een yede r troc k een deel

Van ' t krijgfvolc k o p zij n zy , e n zocht he t ftuck te (lijven, En nae r zijn eige n hooft de n aenflagh doo r t e drijven . Veel Hoplié n yverde n t e fliflen het gefchil .

Maer Died riek, hardt va n hooft ., die nimmer luiftren wil Naer reden , noch befcheit, e n 't vel t behoud t met krijten., Wert trotfer , overmit s de lange Klaes van Kyte n _,

De Sparrewouwer reus , zoo onbefchoft al s groot, In alle s wat hy dreef he m hulp en byftant bood t j

C E n

G Y S B R E C H T

En Egmon t met zij n kloe k en grove ftem vervaerde, Hem dree f me t eene vuift, dat h y een wijl ter aerde In zwij m lagl i en voor doot . di e moetwil en die hoon. , Den velthee r aengedaen , ging veelen ae n hu n kroo n ., En zonde r he t ontzagh des reuzen, fel gebeeten ., Men ha d elckanderen terfton t i n ' t hair gezeten, En onde r ee n banier wraeckgierig h aengerant .

Men raeld e een heel e weeck. d e twill, het mifverftant , En mifvertrouwe n wies . dae r fporrelden d e zinnen.

Men vreefd e mi n de itad t _, en mee r verraet van binnen ; Tot da t al d'ovcrften vsrzaemelde n hee l ftü

In ' t klooller , deze n dagh, to t Hechting va n ' t gefchil : Doch a l vergeef s .• men was veel eer gezint t e vechten , En dez e oneiienheit me t degens te beilechte n j

Dan reckhjek , e n bedaert. , t e luiftren nae r verdragh.

ïck tradt'e r i n den hoop, gelijc k ic k zomwij l plagh' . En fprac k he n toe , en brogh t aldu s hen aen't bedaerea : Manhafte hopliên , God t wi l 't lege r lange fpaeren , In onderlinge n pais , he t ecnig h dat'e r mag h

Uw vyant , wie 't ooc k z y ³ gedije n to t ontzagh . De tweedrach t i s een peil, di e allen ftaet te fchroomen . Gedenckt da t u de ftadt, die' t rieckt , op 't lij f za l komen . Wat midde l is'er ³ o m den Aemfte l ' t hoof t t e bien., Nu elck , wantrouwigh , d'ee n nae r d'anderom moe t zien?

Gy zijt , ee r 't iemant gift , geflage n o f gevangen .

Wanneer d e herder dwaelt , wat padt , wa t recht e gangen., Kan d'arm e kudd e gaen ? du s maeckt een kort befluit . Verdraeght he t fcheel j o i fchortdenkrijgh , enfcheit'eruit , En keer t va n waergyquaemt: wae r toe veel werx begonnen?

Berockent zo o veel fpels, al s 't nie t wer d afgefponnen ? Ick merekt e dat mij n rae t nie t weinig h hier vermoght . Men na m mijn woorde n in. z y kreege n achterdocht >

En zorg e voor gevae r van uw gefleurd e wallen_, En da t de burgery e n lantzaet ui t mogh t vallen . Daer lie p een klei n gerucht, g y waer t al op d e been . De dootfehrick quam'e r in . me n ruckte ' t heir b y een.

Men

VAN A E M S T E L ^{ï 9}

Men brac k al heimlijck op. , e n zonder eenfg h teke n Van hore n e n trompet., o f hut i n brant t e (leecken.

Gyf. G y heb t de ftadt, e n my geen' kleinen dienft gedaen ; Een deught di e nimmer za l uit mij n gedachte n gaen . Gedenck my i n 't gebed t voor uw altae r ten goede . Wil. D e Ikve Jefu s neem e u eeuwig h in zijn hoede .

xyirmt &an Aemflel. Gysbrecht van Aemflel: Vosmeer.

H

Eer broeder., zijt geruft, e n luit van vreugt de kloeken.

Waer is het heir'( hoe verr' waert gy het nagetrocken ? Ar. Omtren t een booghfeheut weeghs aen geen zy Slooterdijck.

Gyf Hoegingh'tuopdentoght ? Ar. Z y ftoven al gelijck Voor uit , al s voor de n wol f een kudde onnöoile fchapen . Mijn volc k hoefd e opdien togh t geweer noch eenigh wapen, En keer t met rijeken buit . d e Kermers fcheenen ftom : Want ho e men't vechte n zocht , z y zage n nie t eens om., En reckte n vaf t hu n padt _, van dootfehen fchric k bezeten . Gyf. Noi t kraeid e haen, al s hem de kam wa s afgebeten .

Noit baft e een dogh, maer droop heelftiL al s hy't verloor , Met ingetrocke n ftaert , en hangende ooren „ door.

Wat voge l brengtg e dus geknevelt, e n gevleugelt?

Ar. He t i s een uit de vlucht van 't vluchtig e geveugelt , Gegrepen buite n dijx, dae r ftack hy in het flick.

Hoe beeft hy ! 't aengezichr ziet doots en bleeck van fchrick . Hy i s gefleipt, gefleurr , e n heeft vee l frnaets geleden . Gyf- Ee n woedend e gemeente en ftaet in recht noch reden j

Wenze iemant over magh. me n brengh he m hier voor my.

Wie zijt gy? ui t wat lant ? J7of. Heer Gijsbrecht., ftrafme vry.

Ick be n van 's vyanrs volck j e n waerdig h om r e fterven.

'k He b meê gezocht uw ftadt e n burgers t e verderven , En duizentmae l verdient een fchandelijcke doot .

Ick gee f my in uw hant, geperft doo r hoogen noot . Mijn ram p wi l Kennerher en Watcrlan t behaegen :

Maer 'k ' zal d e doot vanu me t minde r fmerc, verdraegen Dan van mijn eigen volck, da t zich ondanckbae r toont³ En mijn' getrouw e dienft zo o onrechtvaerdigh. loont.

C 2 Gyf.

ao G Y S B R E C H T

Gyf. Wa t zijtg e voo r een gaft ? of in wat lant geboren ? frof le k be n een Goyers kint, vervalle n in Godts tooren ,

Te Lare n opgevoedt. ' k ontlie p mijne oudren vroegh . Mijn vade r vielme hardt, wan t ickme paflijck droegh . 'k He b al mijn leve n langh gevollegh t vreemd e heeren.

En buite n moeten ' t geen ick t'hui s nie t woud e leeren.

De bittere armoe heeft mij n herflene n gewet ,

'k He b menig h ftuck verziert, e n 't lij f dae r nagezet , Om doo r ee n braeve daet of aenflagh op t e raecken, En doo r een anders fcha een s mijn fortui n t e maecken!

Maer altijt heef t ze my den rugge toegewent ;

Doch noi t zoo dwers als left. Godts fchickinge., ick beken 't Is ftereker dan de menfeh, of zijn geboorteftarre :

Ên of ons brein iet bouwt ³ z y ftoot het al om verre, En gae t een andren gangk. me t wa t een üftigheit , Met wa t een' rijpen rae t wa s d'aenflagh aengeleit , Om t e vermeefteren u w lan g beftormde muuren .

Zoo Vosmee r naa r zijn' zi n dat fchip had mogen ftuuren ⁹ Gelijck he t by hem lagh., z y hadde n _, het is waar., Gewonnen i n een uur door lift, da t in een jaer Door uiterlijc k gewel t noc h ftormen wert verovert . Het fchijn t da t d'overften verblin t zij n e n betovert . Gyf. St a öp e n heel my niets van alles wat gy weet.

Vof. N U ben ick immers vry van Hollants dieren eedt , En Egmon t ka n my hier niet heeten o f verbieden . Hy dreigtme met de doodt, enperftm e hie r te vlieden.

Mijn aenflag h is mifluckt ³ e n ydel en onnut .

Heer Gyzelbrecht , gena . ic k geef my in uw fchut . Gy kuntme , wiltg e flechts., ee n vrient en vader ftrecken.,

Naerdien ic k u 't verrae t volkome n wi l ontdecken. , En ho e 't gefchore n lag h j i n ' s krijghs geheime n raet , Tot ondergan g va n u, e n uwen heele n ftaet.

Gyf. Ontbin t den knecht _, zoo magh hy onverhindert fpreecken.

Vof. D e hoplién wenfehte n dic k he t leger op te breecken , Naerdien me t ftorm op ftorm, e n endeloos gevecht., Het heel e ronde jaer, niet meer was uitgerech t

Dan

VAN A E M S T E L • - «

Dan moeite en volek gefpilt , e n tijt onnu t verfleten : Het welc k zo o menighmaelde n velthee r were verweten;

Een fmaet di e laftigh viel : en hiel hem nie t verplich t Zijn ee r en eedt ³ h y hatlt zij n ancke r langh gelicht:

En och , of 't wae r gebeurt een goede wijl t e voren , My wae r dit ongeluc k noc h onhei l niet befchoren :

"Want 't i s een maent geleên, da t k k he m heimlijc k riedt Te maecké n op mij n woört , ee n ende van 't verdriet : En zo o hy was gezinteeri lutte l volx t e waegen , lek wo u he m in de ftadt op be y mij n hande n draegen , En flappe n zel f voor aen., e n maecken hu n he t fpoor , lek opend e mij n wit , e n floegh het middel voor .

'k Had zomwijl door de graft, b y düifternacht, ge z wommen j En al de wacht befpiet , en'* t groot rondee l beklommen ., Dat aen den hoec k va n ' t Y u w ftereke ftadt bewaert.

Hier lage n Blijden in , en ander krijghsgevaert .

'k N am aen ^ e n 't kof t gefchien, door muu r en al te booren Recht waterpas / zo o ftil, da t nieman t my zou höoren . Wanneer n u door de breuckee n krijgsma n heene n moght , Zou ' t braefft e puick , hier toe gelot en uitgezocht ,

De graft ., daerze ondiepft is, met rijs op Kersnacht dammen, En kruipe n i n 't rondeel j o m d'cerfte poor t t e rammen , Als d'afgewaeckte wach t gevelt lagh en vermoort . Het heir dan over dam, e n door geramd e poort. , Aen-'t nederhoüwen , wat op ftraet zichopenbaerde , Terwijl d e burgèry kappe l en kerek bewaerd e :

En 't wa s te nachtje tijt , e n vraeghtge nae r bewijs ? Gy ziet , ho e etaer een⁷fchip j he t zeepaer t legh t vo l rijs ., Het welck , men door 4e,vlucht verzuim t heefte n vergeten . Wat we'rdt'e r niet al tijts me t kibbelen verfleten .

De hoofden laeger i vaft élendig h overhoop .

Men fchoof d e fchultöpmy,'k ha d menflevleefchgoet koop : Noch ^;wift met wat ick'dreef: z y zouden ' t nie t gehengen., Dat ic k het vöïck zo o licht zou op de vleefchbartck; brengen., En jagen i n hun door . du s ging 't ae n d'eenezy :

Aen<i*andrë ftèmdemen eèndrachtelijck met my :

C 3 Ver-

za G Y S - B R E C H T

Tewijl verlie p de kans , e n d'aenflag h blee f vaft ftcecken.

Toen zcchten'e r ee n deel hu n lee c aen m y te wreecken . Daer quamen , zonder flot , veel klachten t ' mijnen laft.

lek wa s een toveraer. , e n daer op raeckt e ick valt, Enmoft, doo r pij n gepcrlt , a l 't opgedicht e melden . Men doemde my ter doodt, en heden zo u ' t my gelden:

Maer giftre n avon t brack een vnen t mijn boeie n los.

Ick vlught e lanes den dijck, gelijc k ee n hollend ros.

Doch hielt'e r me t _, uit angft va n ' t leve n te verliezen.

Ick floegh ter zijden af , e n fchoot'c r i n de biezen, En Hac k in diep moeraich a l den verlede n nacht . Zy trocke n my verby. Ic k hielm c ftil , en zagh ' t >

Tot da t u w burge r quam d e Kermers nagevlogen . Ick rie p om hulp, e n were uit die p moerafch getogen : Want ander s wa s ick daer gebleven e n gefmoort .

Doch zo o ick ftervcn moet; 'k wi l liever voor uw poort , Aen wie ick ' t he b .verdient, di t laftigh leve n heten , Dan by mijn eigen volck, di e my met onrecht haeten.

Gyf. G a heene, ic k fchenck u ' t lijf : he t is geen ftraiïens fijt, Wy zij n va n onzen hals den grooten vyan t quijc .

'k Ontfan g u in mijn' dienft , e n za l u wel betaelen.

Ga hel p terftont he t rij s en 't zeepaer t binne n haelen.

De kou begint , en i s noch verr ' van haer vertreck . In 't wachthui s en op ' t flot is hout en brant gebrtck : Men maghze ftrax verzien, en barnen ' t rij s tot afl'che n , Zoo kunnen z y hie r meê de veften nie t veraflehen , lek hoo r de Goyer doet d e waerheit nie t te kort , Want zij n vertellin g (temt met vade r Willebord .

Rcy van. t^Amjlcrdatnfche maeghdtn.

"ftv T U lic k he t puick va n zoete keelen , P%J O m dae r gezangen op t e fpcelen ,

Tot lo t va n Godt, die op zijn' troo n Gezeten is , zo o hoogh en heerlijck ,

Van wae r hy zie n kon , hoe begeerlijc k Het Spare n ftack naer Aemftels kroo n \

Hoe

van A E M S T E L . i$

Hoe wraeck met zwaerden en met fpeere n De torenkröon va n 't hoofc wou fcheere n

Der fchoone en wijd vermaard e ftadr >

En rucke n door gewele van bende n Der veften gorde l van haar lenden ,

Een plondrennhae r kjeiuoot e n fchat j En fchenden d'edehca n getreav/e ,

Gelijck d e fchender Velzens-vrouwe , Wel rui m zo o waerdig h als Heleen , Den bran c van een herboren Troje. ,

En krijgh j die' t overfcho t verftroie. , Na da t men jaeren heefc geltreên.

Waer is de reus met. al zijn ftoiren ,

Die Gysbreghts ftadt ter neer wo u ploffen , Én o m hacr' muur zij n arme n ilae n ? Wat ydl e fchrick heef c hem geflagen ? Wat ydl e vreeze magh hen jaegen,

Die nu met fchande ftrijeken gaen ? 't I s tijt de kereken t e ftoffeeren ,

Te danffen , en te bancketteren, En me t een' uitgelaten geef t Dees blyfchap aen de vreught te huwen, Die vrolijcke englen ons vemuwen

Met gezang, o p Godts geboortefeeft . Treek in, ó Aemftel, tree k n u binnen ., Die zonder flagh kunt overwinnen .

Treek in, ó brave burgery ., Die u zo o moedigh heb t gequeten , Geen eeuw en zal uw eer vergeten ,

De hemel fta u eeuwighby .

H E T T W E E D E B E D R Y F .

Willem van Egmont. Dicdrick van Haerlcm. Ho f lieden.

Y zij n by't kloofte r weer , dae r Willebor d i n vree Met a i de broeders woont, to Hort zijn avontbeê .

't Zal

w

24 G Y S B R E C H T

't Zal noodigh zijn dat w y den hopliê n openbaercn Het gee n op hande n is. Die. ' t Is tijdt, z y willen gare n Wat heimlijc k by ons broeit ; verlo s hen van de pijn.

Eg. Manhaft e hopliên. , hoort: w y hebben , onde r fchij n Van onderling krackeel j een ' aenflagh voorgenome n _, Om bete r tot on s wit op eener * fprong t e komen.

Men heef t dae r op het heirrrcar i daegh te Tugh gevoert ; Maer da t en is het nie t j wae r op d e veltheer loert ,

Noch 't geen men onder 't volk vee l dagen hoorde mompelen j Ons wi t i s dezen nach t de n vyant t'orerrompelen .,

Nu h y zich veiligh acht _, en buiten krijghsgevaer .

Voor ' t opgae n va n de maen [he t dunck e niemant zwaer ] Zal ' t lege r meefte r zij n va n poorten e n van vefte .

Wat is'e r dan voor u een rijcke bui t ten befte .»

Hoe zultge weiden gaen op ' t flot, e n in de ftadt!

Zoo yemant ftreeft naer eer^} ic k toon he m 't rechte padt j, De heirbae n va n de deught, o m moedig h o p t e fteigeren.

Zy offer t u den prijs, 't e n zy ' t uw hande n weigeren . Wie ruftig h i s die fpreecke, e n ho u de wapens reê.

Wie zic h flaeuwhartigh vint, dat die te rugge tree.

Ick he b my op dit ftuck me t weinige n beraeden ,

En 't zeepaert , da t eerft lag h aen ' t Y^ me t rijs doen laden, Op dat'e r de foldaet geruf t i n fchuilen moght .

De Sparewouwer reus , me t yver aengezocht ,

Ging met , de bloem des volx en 't puic k va n al de grooten Te nach t grootmoedigh fcheep , o p ' t noeme n van de loten:

Mijn broede r Woute r zelf , Viane n j me t de zorg h En hop e van zijn huis : AbköU j e n Ryzenborgh ,

Put..Grobber,Kuilenburgh, me t Arckel, Borfïlen, Vooren , En ' t graeve n zoone n beide : e n 't fchip , na dat wyhoore n Uit onf ' doortrapte n fpie , i s al in ftadt gehaelt.,

Door VofTemeer s beleit : zo o dat'er niets en fael t Dan n u te nacht, zoo ra s zy poor t e n floten breecken, En Zwaenènburregh'viert j t e letten o p dat reken , En voor t me t alle maght te volgen op he t licht

Des fchrickelijcke n brants, va n Vofmeer s tortsgefticht .

van A E M S T E L . i ^? Hop. DêVeltheergeefflechtslaft , ae n ons zal niet gebreken.

Eg. Wae r zal men beft een deel van 't oorloghsvolk verfteecken.

Die. 't Katuizer s kloofter i s ons 't reedft , he t legh t hier by.

Eg^t Da t volck i s liefft verfchoont. , e n van inlegring vry . Hop. 't Is voor een korte wijl. Eg. Ee n Godtshuis zoo t'ontwyen?

Ick he b het lang verfchoont. Die. Lae t my daer mee betyen.

Gy hopliên j voer t terwijl den voortogh t herwaer t aen : Wanneer g y komt dan za l het kloofter ope n ftaen ,

Of 't moeft my aen de macht, dat zweer ick hen_, ontbreecken.

Eg. Ic k gae terwijl naerftadtj o m Vofmee r nochtefpreecken. , Die ter gezette tijt kom t zwemmen door den boom'.

Verfteur d e broeder s niet j mae r hou u wat in toom , En roe p niet luit., men mocht uw ftem te verre hooren.

Die. Ee n krijghsman lae t zich van geen paepen ringelooren.

Poortier. Diederick van Haerlem. Wiïltbord.

Poor. TT 71e klopt'er?D/e.Doe vry op,en vrees niet:'t is u Vrient.

Poor. W 't Is avont, en een tijt dat ons geen vrientfchap dient:

Koom morgen vroeg by daegh.Die. Watzal ons hier gebeuren?

'k Zegh anderwerf,doe op. Poor. Men opent hier geen deuren Zoo fpaede : g a uw' gang. ' koo m morgen tijdighweêr . Die. Ic k zeg h voo r 'tjeftj do e op, en doet gy 't niet, ick zweer.

Poor. Wie zijtge _, die dus raeft, als wilt en uitgelaeten ? Wy dochte n lange r niet om ruiters noch foldaten .

Heer maerfchalck , we l hoe dus? watjaeght u hie r zoo fpa?

Men floegh u't heilig h kruis, toe n ' t leger optrock, na . 'k Geloof niet dat g y ons al weder zoeck t t e quellen . En koomtg e dus alleen? wae r zijn u w rotgezellen ? Die. le k koo m alleen, wae r is uw meefte r Willebord ? Poor. Ter kereke , dae r hy vaft., e n zij n gebede n ftort.

Die. G a roep hem, wan t ick moet dien goeden vader fpreecken.

Poor. OJefus, ftaonsby., di t is een miflijck teken.

lek he b gebelt. h y komt. Die. Ga roe p den vader , flux.

Poor. Soldaten brengen ons heel zelden vee l gelux.

Wy zienz e noo van voor, e n allerlief ft van achter .

Die. Wi e eenen hopman huift, di e heeft een trouwen wachter,

D E n

2tf G Y S B R E G H T

En ridderlijc k befchut , e n hoeft gee n poort noc h flot.

Poor. De befte wachter is de ftercke en grooteGodt., Die nimmermeer e n flaept , en luiftert nae r ons zuchten.

Wy bidden ftaegh om pais, e n haeten krijgsgeruchten , En hoore n met verdriet het kraeien va n dien haen.

In oorlogh houde n eerf t abd y en kloofter aen.

Die. G y zat hier in 't beleg h voor alle moetwil veiligh.

Poor. W y weten 't Egmont danck, e n houden hem voor heiligh.

Daer is de vader zelf, zo o bleeck en afgevaft .

Wil. Hee r maerfchalck,vvel,wat nu? Die. Ick koom by u te gaft.

Wil. G y zijt my wellekom, al komt gy ongebeden, 'k Verwacht e u t'avont nie t j e n luifter nae r de reden Dat gy dus fchichtigh keert : daer is wat meer aen vaft.

Die. ' k Verzoec k allee n op u^ e n dat door Egmont s laft , Of ic k wat krijgsvojck magh te nacht in 't kloofte r leggen.

Het i s een krijgsmans beê , g y mooghtze niet ontzeggen . Wil. ' k Gelool g y deunt met my. Die. 't Is errenft, en geen fpel.

En Egmont s eigen laft: hy gatme dit bevel.

Wil. Ho e zal men dit verftaen ? heeft Egmon t dat bevolen ? Hy ftack noit Godtshuis aen ^} noc h zocht zic h by de kolen Te warme n van dat vier. ' t i s enckel misverftant .

Gy zij t my wellekom _, mijn heer, dae r is mijn hant . 'k Za l u en uwen ftoet gewillig h innelaten •

Maer't Godtshui s op te doen baldaedige n foldaete n Of ruitren , 'k ly niet: 'k vermagh 't me t geen gemoedt .

Het kloofte r i s Godts erf j e n Jefus eige n goet .

Wie kloofter s raeckt , die raeckt den appel van Godts oogen.

Heeroverfté,, geloo f _, 't is buiten on s vermogen.

~Oie. ' t I s om een uur of twee te doen, te n hooghfte dry.

Ick blij f u borgh r e n hou uw kerek en kloofter vr y Van overlaft e n fcha, e n zal de boofheit ftrxrreni

Wik Me t krijghsmans borreghtoght e n heb ickniettefchafFen . Al waer \ d e veltheer zelf, ic k zey 't hem in 't gezicht : Dit i s een overout e n vorftelijck gefticht ,

Verzorght in vrede en krijgh me t zegelen en brieven , Dat wi e hetquetft, gedenck e een vorii des rijx te grieven,

VAN A E M S T E L ^{i 7}

Die zeght: hy raeckt mijn kroon wie 't Godfhuis yet mifdoet.

Sint Andrie s is 't gewijt .• het paf t geen ' krijgsmans voet . 't Zy verr ' dat Diedric k n u 's Katuizers vyant werde . Twee Alexanders zelfs j d e vierde en oock d e derde _, Gelijck d e tweede Urbaen, beveftighden di t flag h

Van Godtsdienft, daar men Bruin wel d'eer van geven magh.

Ja o p da t geen gerucht zo u fleuren ons gemoeden j Magh nieman t dez e plaets, beneden honder t roeden , Betimmeren, veel min bezwaeren me t den laft ,

Dien d'oorlog h nae r zich fleipt , of eenigh oorloghsgaft . Wy ftaen o p keizerlijck e e n pauzelijcke wetten .

Die. D e wetten zwijge n ftil voor wapen s en trompetten . De noot breeckt wet .• gy mooght o p geen e wetten ftaen.

Wil. Ontwijtg e dan 't gewijde ? Die. Al s David heeft gedaen, Toen h y voor 't zwaert van Saul te Nobe quam gevloden j En zijne n honge r boete aen priefterlijcke brooden,

Dat nieman t oit vermoght j 'te n wae r 't gezalfde hooft . Wil. D e ftoute Ufia wer t rechtvaerdelijck beroof t

Van zij n gezontheit , toen h y 'theilighdom ontwijde . De priefters hebbe n Godt en d'englen o p hu n zijde . Dit i s het errefdeel, dat ons te beurt e viel.

Hy laed t des graeven vloec k rampzalig o p zij n ziel , Die 'tGodtshuis i n zij n rech t en vrydom wi l verdrucken.

Hebt g y een'aenflagh voor. , he t kan u niet gelucken.

Dit. Ho e lui t des graeven vloeck., dat ic k u we l verfta ? Wil. Da t aller Heilgen toorn e en eeuwige ongena

Alleen nie t treffen za l de kinderSj e n den vader ,

O gruwel i mae r hy moe t met Judas , Godt s verrader , Met Lucife r e n al zijne engelen vergaen ³

En fchaemroot e n verdoemt voo r Jefus vierfchae r ftaen.

't I s fchrickelijck , begint uw hart noc h nie t t e beven ? Die. Ja 't kloofter heeft dien vloek den lantsheer voorgefchreven, Wil. He t z y daer mcêzoo ' t wil „ men opent nu geen poort.

'tlsKerfmisj ' t kloofter vier t Godts vrolijck e geboort ; De hooghfte feef t van'tjaer ; du s laet dit werreck fteecken.

Die. Katuizerbroêr , hie r geit geen prevelen, noch preecken.

D 2 Be-

l 8 G Y S B R E C H T

Bewilligh mij n verzoeck , en fta mijn bede toe j Of ander s ly dat ick het ongebeden doe.

De tij t verloop t ³ ' t is fpa: daer komen mij n foldaeten . Wil. ' k Getrooft my eer dedoot, dan ick dit toe za l laeten.

Wat wil t ghy 't helfch e vie r op uwe halzen laê n ?

Die. Voor t mannen, vaert vry voort,enfteeckthetkloofteraen : 't I s kout, zo o mogen wy ons by de kolen warmen .

Wil. Oc h maerfchalck, hou gemack: och wilt u toch ontfarmen Het i s geen Kriften menfc h die brant in kloofters fticht.

Al wat het Godtshuis heeft j huisvefting j vie r en licht j En fpijs , e n dranck j he t is voor 't krijghsvolck al ten befte.

Die. N u mannen, treck t vry in: trecktvoor, ic k blijf de lefte.

Vofmeer: Willem van Egmont,

I

Ck koo m al heimelijck gezwomme n doo r de grachten.

Waer fammelt Egmon t nu? h y zou my hier verwachten, 't I s doncker. ic k ben nat _, en klippertant van kou.

Eg. We l waer of Vofmeer blijft , on s affcheit was , h y zou Verzeker op dees uur alhier zich laten vinden .

Vof. Hie r is de man al zelf. wi e zich derf onderwinden Een'aenflagh, vo l gevaers, moe t paffen o p zijn tijt .

Eg. Weef t welkoom , brav e borftj n u blijckthet, datgezij t Een krijgsman, op wiens woort men wel een kerk magh bouwé.

Hoe heb t gy 't met den heer van Aemftel a l gebrouwen ? Vof. Zo o geeftigh, dat'er niets aen dezen aenflag h faelt .

De burgery heef t zel f het zeepaert ingehaelt j Met zange n en triomf _, als die van Troje deden .

Ick ftuurde en hiel het roer: maer' t oorloghsvolck, beneden In 't fchip , lie p groot gevaer. d e bodem florpte 't nat, Door 't ftooten op een' pael, wae r door een yeder zat In ' t wate r tot de knie., e n vreefde t e verfticken .

Het ongemac k was groot, noc h durfde nieman t kicken : Doch ' t lee k geraeckte dicht j e n ftopte wonderbaer Van zelf , toe n brogh t de hoeft on s weder in gevaer j Vermits men 't fchor geluit befcheidelijck ko n hooren.

Had God t nie t zel f verdooft de s Aemfterdammersooren.,

Wy

VAN A E M S T E L ^t9 Wy ware n va n ons ftem en eigen keel verraên.

Ick ga f my zelven moedt, e n hief eeots ruftigh ae n

Te zingen j da t het klonck , fchoonherte n niere n krompen . Dan tranteld e ick van kou : da n viel ick eens aen't pompen.

Zoo raeckten w y in ftadt , daer _, als een waterval,

Al 't volleek fchoo t nae r 't fchip, van ftraet e n burreghwal.

De geef t va n out é n jong door een fcheen uirgefpannen . Men broch t he t Volmee r toe me t kroezen e n me t kannen . Maer 'tzagh'er deerlijc k uit , toe n Gyfbrecht lie t gebiên , Men zo u de naeft e poor t en 't flot va n rijs verzie n .•

Want doo r het lang belegh, en door d e koude dagen Was al de torf verbrant . ic k holpz e ruftigh draegen , En fchee n d e gaeuft va n al _, in 't bangfte va n dien noo t : Want ha d het lang geduurt j d e zolder wae r ontbloot , Waer onder 't krijghsvolck lag h gedoken in zijn laege n ,•

Doch d'avon t vie l heel kort, en ick bego n t e klaegen , En hielm e ganfch vermoeit , e n riep: va n daeg genoegh Geflaeft;men valle aen't werkjna'et hoogtijt/s morgens vroeg.

Het wachthui s is verzien, he t i s nu tij t va n viere n j Naer dien gy van den fchrick de r Hollantfch e baniere n Genadigh zij t verloft , e n ick'er 't lij f a f broght.

Men fchonckze vr y gelagh., en gafze geit . ick zocht j Geveinft de n arrcbeit om 't hooghtij t ui t t e ftellen.

De tijt geheng t nu niet u alle s te vertellen :

Hoe zorghlijck het in 't fchip en onder 't krijghsvolck ftont , En elc k verfcheelde, en wat een yeder raetzaemft vont ; Hoe ickz e menighmael me t dreigen holp aen 't zwijge n _, En konze _, om 't leve n zelf nie t aen 't bedaeren krijgen : Hoe Arkel , heel verkoudt j zij n eige n ponjaer t bloo t Gezet had op den ftrot , en troofte zic h de doot , Om al zijn macker s niet door ' t hoefte n t e verklicken.

Nu fchort'e r da t wy elc k ons werreck voort befchicken.

Het zeepaert , zwanger van gewapenden j za l gaen In arbeit j e n van vracht, voo r 't opgae n va n de maen. , Omtrent te r middernacht, .verloflen, al s de kereke n

Op 't hooghtijt zijn gepropt van menfchen,die 't nier mereken:

Dan

jo G Y S B R E C H T

Dan zal de laegh i n twee gedeeltj ee r 't yman t hoort , Terftont vermeeftere n de Haerelemmer poort,

En rammenz e met kracht: e n ick, o m u te lichten Van verr' , zal daedlijck bran t in 't holl e zeepaert ftichteu, Dat midden i n de ftadt b y d'andre fchepen leit .

Eg. D e maerfchalck wacht op u in't kloofter , a l bereic Terftont me t duizent man de muuren i n te trecken. , En 't lege r leght niet verre .• ic k ga het hun ontdecken . Vof. E n ic k al weer naer ftadt. n u veltheer., pas op ' t ftuck.

Eg. God t geef dat u en my dees aenflagh we l geluck.

Rey van e delingen.

W

y edelingenj bl y van geeft ,

Ter kerk e gaen op ' t hooghft e feef t Den eerft gebore n Heilan t groeten _,

En kniele n voor d e kleene voeten

Van ' t kin t „ waer voor Herode s vreeft : Het kin t wae r voor een ftar verrijft. , Die Wijzen me t hae r ftralen wijft De donkre plaets van zijn geboorte , En leitf e in David s oude poorte, Daer d'allerhooghfte ' t laeghft e prijft .

Het oofte n offer t wieroock , gout, En bittr e myr . d e gave ontvouw t

's Kint s Godtheitj priefterdom , vo l waerde. , En zijn e fterflijekheit op d'aerde .

Hier legh t hy, die 't a l heeft gebouwt . 't Gevogel t ³ da t op wiecke n zweef t Zijn neft , d e vos zijn hole n heeft , En woon t in bergen, e n i n boflehen. - Een ftal van ezelen en often

Den Scheppe r naeuly x herbergh geeft . De kribbe hem een wiegh verftreckt , Die 't aerdtrijc k me t den hemel deckt , En ellec k dier beftel t zij n voeder . O kint , g y zijtj gelijc k u w moeder³ Met pracht noch hoovaerdy bevleckt .

Hier

wti A E M S T E L .

Hier voer t de neêrgedaelde God t De trotfe weerel t om met fpo t

In zij n triomf j te n fmaet de r hoven . Het nedrig h hart voert hy naer boven Met he m in 't hooghgeboud e flot.

Hier fchuil t da t Godlijck aengezicht ., Waer uit d e zonne fchept haer licht , En all e Harren glans, e n luifter .

Hier legh t hy zonde r glans in 't duifter , Die englen tot zijn' dienf t verplicht .

Des hemels reien wiegen hem In flaep met hunne zoete ftem j

Die noit van vaeck en was befchoten., En weck t het hoof t va n alle grooten, In t koningklijc k Jerufalem .

Auguftus rijc k verlief t zij n eer : De Roomfch e fcepte r reick t niet veer : ïlet oof t verfmaet Latijnfch e naeme n :

Maer dées beheerfcht he t al te zaemen-„

Óóck dae r de zonne neemt haer' keer . De hemel 't aerdtrijck e n de hel Scherp luifteren nae r zijn bevel , En fiddren voor de zuivr e wetten , Die hy door vifichers laet trompetten , En blafe n ove r duin en de£

De doecken ^} dae r dit kin t in leit I's 't purpe r van zij n majeftei t j

Waer i n de herders hem aenfehouwen j Dien God t d e zielen komt vertrouwen , Gelijck van outs wa s toegezeit:

Dat Godt zij n kudd e weide n za l j En hoe n voo r ramp en ongeval, En nae r het afgedwaelde vraege n „ Dat fchaep o p zijn e fchouders drage n Met vreugh t b y 't overig h getal .

Hier i s de wijsheit ongeacht :

Hier gel d geen adel _, ftaet, noch pracht .

jt G Y S B R E C H T De hemel heeft he t kleen verkoren . Al wie door ootmoe t wor t herboren , Is van het hemelfche geflacht .

Gy di e der vorfte n harte n leit , Gelijck ee n beeck, en fchift e n fchei t Het lich t van dicke duifterniflen ; Laet den tyra n zijn' aenflagh miflen , Die den onnooflen laege n leit.

H E T D E R D E B E D R Y F .

Badeloch. Gyfbreght van Aemjlel. Heer Peter. Bontgenoten.

Kjirend van %ylemflel.

J

Ck troc k zo o dra niet aen mijn beft e e n hooghtijts kleêren , Om i n de kerek me t al de ftadt te triomfeere n

Voor Godt, die 't leger dreef van d'aengevochte wal , En zic h verneêren qua m in Bethlems armen ftal , Of raeckt e in eenen ftoel aen't fluimeren en droomen , En be n benauwt e n bang uit mijnen flaep gekomen ->

Gelijck d e dauw getuight, die op mijn kaecke n leit.

Gyf. Mij n halv e ziel, wat' s dit? ho e zietge zo o befchreit ? Wat neve l van verdriet bezwalck t u w blinckende oogen j En heef t de n heme l van uw aenfehijn du s betoge n ? Nu zij t geruft , e n zegh, wa t is het dat u fmert ?

Ba. My leght, helaes , my leght een zwarighei t o p 't hart . Ick he b in mijnen flae p yet fchrickelijx vernomen.

Een droom bezwaertmijn hart.- gezichten doenm e fchromen . Gyf. D e droomen zij n bedroch : gy vreef t ui t mifverftant . Ba. Nich t Machtelt , dochtme , ftont voo r mijn e ledekan t

Bedrucktj e n in dien fchijn. , wae r in zy by . haer leven My dick haer hartewee te kennen plagh t e geven _, Toenze in hae r traenen fmolt, en , va n gedult berooft _,

De hande n deerlijc k wrong , he t hair trock ui t heu r hooft , De blanck e borften krabd e j e n fcheurde 't kleet aen flarden, En zag h begruif t va n ftof j zo o dat ick 't nau kon harden , Noch hoore n a l 't gekerm j e n jammerlijck mifbaer ,

Noch ^tfchelde n o p dengraef , voo r fchelm , geweldenaer , Ver-

van A E M S T E L , J J

Verkrachter va n een vrouw, zo o kuifch, zo o welgeboren . Helaes! zy quam my niet in die geftalt t e vooren _,

Gelijck hae r zuivre ziel. , va n droefheit afgepijn t In ' t leven, n u voor Godt en d'engelen verfchijnt , Met eene n pallemtack i n haer fneeuwitre handen , En i n he t fneeuwi t kleet , en oogen, die nu brande n In ' t hemelfc h paradijs , al s Harren aen-de lucht.

Ick fprackz e a i fchreiende aen , n a eenen diepen zucht : O adelijck e fprui t va n 't hoog e huis te Woerden , Om wekke r ongelijc k d e helden oorlog h voerden _, Dat oorlogh, ' t welck j n a dat gy in denheemel trockt , Zoo onverzoenelijc k to t noc h toe fmoockt, en wrockt ; Wat oirzaec k drijft u hier op ongerufte pade n ?

Of komtg e om onzent wil, me t zwarigheit beladen ? Om d'uwe n by te ftaen _, in ' t kommerlijck beleg h ? Nicht Machtelt j ' t i s vergeefs.- d e vyanden zij n wegh . Wat treurtg e ? wy zijn vr y van laegen, van befpringen : Dus help ons nu om hoogh by Godt triomfe zingen . Omring uw hooft me t licht, in fteê van lauwerkrans, En ley der englen rey met vrolijckheit te n dans .

Zy fchudd e ' t hoofc , en fcheen van gramfchap te veranderen In ' t aengezicht , e n floegh d e handen va n eikanderen, En fteende, e n zuchte zwaer , e n borft in'tend t du s uit, Maer me t een heefche kee l en dof en fchor gelui t .•

Onnoofle, zijtge n u van vyanden ontflaegen ?

En flaeptge zoo geruft ? en vreeftge niemant s laegen ? Daer gy., o m mijnent wil , op' t alleruiterf t zijt , En naef t ae n uwen val ? op op, het is geen tij t Van flaepen: het is tijt nae r andere gewefte n Te vliede n va n dit huis . d e vyant heef t d e veften . De zeeftad t ftaet i n brant: het is met hae r gedaen.

Oom Gijfbregh t heef t vergeef s zij n burger s voorgeftaen . Geen tegenworftele n noc h ftrijden magh u baeten.

Godts Heilgen nebbe n kerek e n outers lang verlaten.

Op op , berg h Gozewijn , voo r al mijn eenig h pant ^ Klaris, mij n eige n hart ³ eer' t heilig h kloofte r brand' ,

E Ee t

[4 G Y S B R E C H T

Eer eenigh boofwicht hae r mifhandele e n mif bniicke j Naer zijo'vervloeckte n kiftte n z y hae r oogenluicke.

Al zij n d e ftraeten dicht bezet , e n naeu bewaert ;

'k Za l Gijsbreght, ongequetft va n fpiets o f eenig h zwaert ., En, zonder een e nop van 't kleet door 't vie r te zengen,

Geleiden, en gezont op dezen drempe l brengen . Verlaet dan flux dit flot : fteeck af , o p Godt s gena ., En gee f u zeewaer t in. voort, voort, eer't wor t t e fpa . Al d' englen zulle n u voor ftormen e n voor ftranden Behoeden, dat de vloot behouden magh belanden.

Gedenck een s welck ee n fchrick mij n flaeprigh hart beving.

Mijn hair dat ree s te bergh, e n aen een yder hin g

Een droppe l nats : het zweet begoft my uit te breecken.

Mijn lij f wer t kil, al s ys: ic k wou, enkoftnietfpreecken. , En fchoo t ui t mijnen droom , a l bevende en bevreeft , Greep toe, è n zocht vergeefs t'omhelzen haere n geeft , Die door mij n arme n droop , en wechftoof ui t mijn oogen , En Uetme heel verbaeft , en van het fpoock bedrogen . Dit i% he t datme fleurt , en in de zinnen fpeelt . Gyf. ' t I s loutere ydelheit, di e zich het brei n verheelt.

Ba. Oc h of het ydél waer! ick he b mijn uur verflaepen , Om naa r de kcrcktegaen. ' t is fpade. Pe. Wapen , wapen.

Ba. Befcherm ons. , goede Godt .• behoe ons voor gevaer.

'k Hoo r onraet . oc h ick zorg h mij n droom i s al te waer.- Gyf. Hee r Peter, we l hoe dus ? wat por t u zo o te roepen ?

Wat jaeght u hier by nacht ? Pe. Godt lof, dat ick de troepen Des vyands ben ontvloón, ter doot to e afgemat .

Gyf. Wat vyan t ? hoe ? ghy raeft. Pe. De vyant is in ftadt.

Het i s met Amfterdam e n met zijn hoog e wallen Gedaen: zy is de wraeck in 't end t te bui t gevallen . De gruwehjcke Reu s heef t een e poort vermant .

Het zeepaer t loft zijn vracht , e n Vosmeer fticht den brant j In 't barne n van 't gevech t _, met fchimpe n e n braveeren . De wachter s vechten flaeu, e n zien he n niet tekeeren . Het lege r treckt vaft i n met duizenden, een magh t Zoo groot als Waterlant noc h qi t te ve^Je braght ,

van A E M S T E L . ^{3 f}

En Kennemer, e n Vries, e n Zeeu e n Hollant t'zaemen , Met allen di e _, op ons gebeeten, herwaer t quamen . De Kersnacht heef t gedien t tot dit verraeders werck , Beftaen voo r maenefchijn, toen ' t vollec k i n de kerc k Met orTre n bezigh was , en zingen i n de kooren ;

Terwijl d e ftadt , volvreught, al s Chriftus fcheen herboren j Wy wede r uit de muil der bleeck e doot verloft .

Vergeefs heeft di t beleg h u zoo veel zweet gekoft j En bloe t en arrebeyt, nu alles loopt verlooren .

Gyf. Ic k zal terftont om hoogh gaen zien van Schreiers toren.

Gy dienaers , brengt mijn' hel m e n harnas by der hant . Ba. Helae s wat gaet my aen, in dezen droeve n ftant •

Is dat triomf ? hee t dat zij n vyanden verjaegen ?

Nu ken t men Haerlem eerft : n u blijcken 'Egmonts laegen . Nu lachenz e om mijn ftadt j zoo lan g van hun benijt .

Mijn goed e vrome man gaet quijnen, en verbij t

Zijn lee t des daeghs., en brengt de nachten door met waecken.

Ick vin d hem menighmael met traenen op d e kaecken : En vraeg h ick wat hem deert: hy zucht j enantwoortniet , En krop t zij n hartewee , verdubbel t mij n verdriet .

Hoe vee l geluckiger zij n arm e en flechte dorpen , En hutten laegh gebouwt, mi n ftormen onderworpen Dan eenigh heerenhuis., da t door't geboomte fteeckt., En daer het bulderen de s wints zijn krach t o p breeckt.

Weet hie r van eenigh menfeh, ickweet'ervantefpreecken : Als ick den ganfehen tij t mijn s levens overreken _,

Van mijn e bruiloft a f _, van dat ick za t verloof t .•

Wat ftormen waeiden my niet federt ove r 't hooft ? Wat tore n is zoo hoogh, van waer mijn oog h d e baren j De zee kan overzien van al mijn wedervaere n ?

En wi e ziet noch het endt va n dien begonnen ftrijt ?

Hier meega ick mij n'manj naeftGod t mij n toevlught, quijt.

Pe. Gedul t mevrouw , gedult ; God t proef t zij n uitverkoren.

Gyf. Ic k ka n befcheielijc k e n klaer 't geklicklack hooren En rammele n van'tftael : 'tgelui t koom t dichte r by.

De fchepen brande n al, en fchitteren in 't Y ,

E 2 En