o ol o o - ... : . -~ . . . · - . . . 0 ~.. , _ o - ~ T 0 ' o •
•
\Yl [FD 1] G=u ® D cdJ ® CfJJ
em crat1e
at vol tegenstrijdighed
door drs Th. H. Joekes, lid van de VVD-fractie in de Tweede Kamer
Liberaal Manifest
Als bijlage treft men in dit num- mer aan het Liberaal Manifest, op- gesteld door een daartoe door het hoofdbestuur van de VVD in het leven geroepen stuurgroep.
Overdrukken van dit Manifest zijn voor belangstellenden verkrijgbaar bij het Algemeen Secretariaat van de VVD, Koninginnegracht 57 te Oen Haag
Radio-uitzending van de VVD· dinsdág 26 september, van 18.19-18.29 uur, over de zender Hilversum I (402 m).
Een vat vol tegenstrijdigheden.
Dat beeld komt naar voren uit de Miljoenennota 1973 en de bijbeho- rende Macro Economische Verken- ning.
In sommige opzichten gaat het ons bepaald niet slecht. Als leve- rancier van goederen en diensten aan het buitenland blijken wij nog ruimschoots mee te kunnen in de internationale concurrentie. Zelfs wanneer er volgend jaar geen be- perking van de loonstijging zou op- treden, dan zouden onze loonkos- ten niet sneller stijgen dan die in het buitenland.
Intussen gaat de VVD ervan uit, dat de loonstijging wel wordt be- perkt - naar wij hopen op basis van een vrijwillige afspraak - en in dat geval verbetert onze buiten- landse concurrentiepositie nog aan- zienlijk. Geen wonder dat de uit- voerstijging op rnim 10"( wordt geraamd en dat de betalingsbalans - het nationale huishoudboekje van alle transacties met het bui- tenland - volgens de verwachting een fors overschot zal vertonen:
bijna 2 miljard gulden bij een be- perkte loonstijging en toch nog altijd ruim 1 miljard bij een even- tueel voortdurende looninflatie.
Het is de inflatie die voor de somberste vlek in dit gemengde beeld van licht en donker zorgt.
Die inflatie moet op alle fronten tegelijk worden aangepakt. Het belangrijkste front is dat van lo- nen en prijzen. Bij het opstellen van de Miljoenennota is minister Nelissen ervan uitgegaan dat de loonsom met ge~ zal stijgen - het- geen betekent dat de werknemers
(en dus ook de ambtenaren) er in koopkracht niet of nauwelijks op vooruitgaan - en dat de prijzen niet meer dan 5Có omhoog gaan.
Dat laatste zou betekenen dat de ondernemers volgend jaar evenmin beter af zouden zijn.
De funeste invloed van de geld- ontwaarding wordt in deze Mil- joenennota nog eens duidelijk· ge- schetst. Inflatie veroorzaakt grote onrechtvaardigheid biJ de in- komens- en vermogensverdeling.
Zij brengt op den duur onze con- currentiepositie in gevaar. Door aan de winsten te knabbelen tast zij het bestaan van tal van bedrij- ven aan en leidt zo tot inkrimpin- gen en bedrijfssluitingen.
Wat de inflatie voor de over- heidsfinanciën betekent zet minis- ter N elissen in de Miljoenennota duidelijk uiteen. Overheid en so- ciale verzekeringen leggen een zeer groot beslag op de nationale mid- delen. Bijna de helft (47,7%) van wat wij allemaal samen verdienen gaat volgend jaar naar belastingen en sociale premies.
-
De uitgaven van de overheid zijn extra inflatiegevoelig, zowel de ambtenarensalarissen als vele in- vesteringen, bijv. in de bouwsector.
Dit heeft tot gevolg dat een be- scheiden uitbreiding van de over- heidsvoorzieningen tot een sterke verhoging van belasting- en pre- miedruk leidt. Anders gezegd:
wanneer de overheid haar aandeel in de nationale middelen in geld ge- meten gelijk houdt, gaat de waarde van die voorzieningen in werkelijk- heid achteruit.
Des te moeilijker wordt het voor een kabinet om nog tot echte be- zuinigingen te komen. Een lijstje van rond 800 mln aan bezuinigin- gen is in de Miljoenennota opgeno- men. Op een totaal van ruim 40 miljard aan uitgaven is dat een niet zó indrukwekkende 2( ( . Wij weten dat er vlak voor het uitbre- ken van de kabinetscrisis voor veel grotere bedragen bezuinigd is. Op dit punt zulen wij straks bij de al- gemene beschouwingen het kabinet
zek~r nader aan de tand voelen.
Evenwichtig pakket
De voorgestelde belastingen vor- men een evenwichtig pakket met een aantal onderdelen die ons bij- zonder aanspreken. De oudedags- voorziening voor zelfstandigen overeenkomstig de voorstellen van de Commissie Van Soest zal bijna een kwart miljard aan belasting- verlichting opleveren. Voor de middengroepen wordt de inkom- stenbelasting met eveneens 240 mln gereduceerd. De inflatiecor- rectie in de loon- en inkomsten- belasting gaat voor 805ó door en dientengevolge vangt de fiscus bijna 800 mln minder. Bovendien betekent de reductie van de wie- beltax tot nul procent dat wij 590 mln minder hoeven te betalen.
Uiteraard moet er tegenover die en andere verlagingen ook een aan- tal verhogingen staan. Het nor- male BTW -tarief stijgt met 2 pun- ten, het lage met 1 punt. De ver- mogensbelasting gaat, als tijde- lijke maatregel, van 6 naar 7 per duizend. Tegelijkertijd wordt het belastingregime voor inkomsten uit vermogen enigszins verzacht.
De Vennootschapsbelasting gaat van 46 naar 48cé, maar doordat tegelijkertijd de wiebeltax ver- dwijnt gaan deNV's er nauwelijks op achteruit.
Wat mij vooral heeft getroffen is, dat als gevolg van al deze ver- lagingen en verhogingen de totale belastingdruk als percentage van het nationale inkomen volgend jaar nagenoeg gelijk blijft. Rekent men de wiebeltax niet mee, dan stijgt die druk met 0,4% tot 29,5%. Re- kent men de wiebeltax wel mee,
dan daalt de totale druk zelfs met 0,2 tot 29,6~o.
Het is een begroting die duide- lijk de weg tot herstel aangeeft.
Reden te meer om te zorgen dat er na dit kabinet een ploeg aantreedt die in dezelfde geest doorwerkt.
Commentaar van Wiegel
Het is bitter nodig de loon- en prijsspiraal te doorbreken.
Dat blijkt uit de harde cijfers van de Miljoenemtota, duidelij- ker dan uit de woorden van de Troonrede.
Gebeurt er niet. , dan zullen in 1973 de lonen met 13 en de prijzen met 7 pct. ~tijgen. Dat ,·ind ik onaanvaardhanr. 11;: he1 bet dan ook eens met bet stre- ven van de regering om de loon!.tijgingen tot 9 en de prijs- stijgingen tot 5 pet. terug te brengen.
Om dit te bereiken is het dringend nodig dat de regering op lwrte termijn met het be- drijfsleven harde afspraken maakt over lonen en prijzen.
Komt de vereiste matiging niet tot stand, dan woekert de inflatie voort, dan zullen in de begroting van 1973 grote gaten vallen.
Niet alleen ,·ia matiging van lonen en prijzen, ook \ia een zo zuinig mogelijke begroting kan en moet de inflatie worden be- streden.
Tijdens de opstelling van de begroting is er voor meer dan 2 miljard bezuinigd. Ik juich dat toe. Helaas ontbreelü in de 1\lil- joeneunota een helder goed uit- gewerkt overzicht van de ,·er- wezenlijkte bezuiniging.
Bijzonder verheugd ben ik over een aantal belastingmaat- regelen: Inflatiecorrectie gaat '·oor 80 pct. door, de zelfstandi- gen kunnen belastinguij gaan sparen, de \\ iebelta:x gaat naar nul en op aandrang van de VVD krijgen de middengroepen een tegemoetkoming van een kwart miljard in de inkomsten- belansting.
Daart genover naren enige belastingYerhogingen yooral in de indirecte sfeer onvermijde- lijk. Tengevolge hiervan stijgt de belastingdruk in 1973 met 0,4 pct. van het nationaal inko- men. Dat is minder dan de helft van de drul<stijgiug die vorig jaar optrad. Eu het beeld wordt nog gu11stiger wanneer bet teru11;dringen van de \\-;e- beltax tot uu~ in aanmerking wordt genomen. .
Een goed beleid dat onze kie- zers zal aanspreken.
veertiendaagse uitgave van de volkspartij voor vrijheid en democratie nummer 1071 2.2. september 1972.
2 - vriidag ,22 ~~ptember 1972
Agenda algemene vergadering
In verband met de kandidaatstelling voor de vervroegde Kamerverkiezingen, houdt de' VVD op zaterdag 23 september a.s. een buitengewone algemene verga- dering in Het Turfschip aari het Chassé- veld tE' Breda. De vergadering, die uit- sluitend toegankelijk is voor partijleden, begint 's morgens om half elf. De agenda luidt:
1. Opening door de voorzitter.
2. Vaststelling van de technische in- richting van de kandidatenlijsten.
2. Voorstel van het hoofdbestuur:
a. Eén vaste lijstaanvoerder op elke kandidatenlijst;
b. op de plaatsen 2 t/m 13 dezelfde tien kandidaten echter desgewenst in de door de kamercentrales te bepa- len volgorde;
c. op de plaatsen 14 t/m 23 tien de- zelfde kandidaten in dezelfde volg- orde;
d. op de plaatsen 24, 2li en 26 een twaalftal kandidaten verdeeld over 4,
combinaties van kieskringen in welke per combinatie dezelfde drie kandi- daten in dezelfde volgorde op de in die kieskringen- in te dienen kandi~
datenlijsten zullen voorkomen;
e. op de plaatsen 26 t/m 30 een vier- tal door de centrale vergadering van de desbetreffende kamercentrale aan te Wijzen karidida.ten die geacht zullen worden te zijn kandidaat ge- steld voor een niet verkieSbare
pl;~.ats;
t. de onder punt d. bedoelde eombi.
naties zullen als volgt worden vast- gesteld:
Combinatie 1: kieskring I '&-Herto- genbosch; kieskring n Tilburg; kies- kring m Arnhem; kieskring IV Nij- megen; kieskring xn Middelburg;
kieskring XVIII Maastricht.
Ciom'/rinatie 11: kieskring V Rotter- dam; kieskring VI· 's-Gravenhage;
kieskring VII Leiden; kieskring VIII Dordrecht.
Combinatie 111: kieskring IX Amster- dam; kieskring X Den Helder; kies- kring. XI Haarlem.
Combinatie IV: kieskring xni Utrecht; kieskring XIV Leeuwarden;
kieskring XV Zwolle; kieskring XVI Groningen; kieskring XVII Assen.
3. Zo nodig: gelegenheid voor de lellen van de partij die zitting hebben in de Tweede Kamer en die zich bereid verklaard hebben een kandidatuur in overweging te nemen, ietler afzon- derlijk inlichtingen te verstrekken conform artikel 11, tweede lid, onder f, van het reglement op de kandidaat- stelling voor leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal.
4,, Vaststelling van de in verschillentle kieskringen in te dienen kandidaten- lijsten.
V oorstel van bet hoofdbestuur:
rn zijn vergadering van 12 september 1972 heeft; het hoofdbestuur het navolgende voorlopig ontwerp opgemaakt van de Jn te dienen kandidatenlijsten:
1 Wiegel, H. -.,. lijstaanvoerder op alle lijsten.
e t/m 13 (eventueel in wi8selenàfJ voZg- orile):
2 Geertsema, W. 3.
8 Vonhoff, H. 3. L.
4 de KO.Ster, H. 3.
5 Rietkerk, 3. G.
6 Berkhouwer; c.
7 Veder-Smit, E.
8 Geurtsen, A.
t Tuijnman, D. S.
10 Koning, H. E.
Vergadering nieuwe partijraad
Op zaterdag 21 oktober a.s. belegt de VVD een openbare vergadering van de partijraad in Esplanade te Utrecht, aan- . vang 10.30- uur, ter vaststelling van het
urgentie-programma van de partij in verband met de komende Kamerverkie-
zingen.
Het zal de eerste keer zijn dat de partijraad "nieuwe stijl" bijeenkomt.
Daarom herinneren wij aan de artikelen 31 t/m 35 van hoofdstuk IV van het huishoudelijk reglement van de partij.
Deze artikelen zijn vastgesteld door de in maart van dit jaar te Nijmegen ge- houden algemene vergadering en lulden als volgt:
Artikel 31
Behalve de in de statuten genoemde organen van de partij wordt er een par- tijraad gevormd, bestaande uit:
a. de ereleden;
b. de leden van het hoofdbestuur;
c. de leden van de partij die lid zijn van de Staten-Generaal;
d. vijftien door het hoofdbestuur te benoemen leden der partij;
e. de voorzitters van de Kamercentra- les of, indien deze zijn verhinderd of uit anderen hoofde reeds deel uitmaken van de partijraad, zij die hen vervangen;
f. een aantal door de centrale verga- dering van iedere Kamercentrale te kie- zen leden, waarbij elke Kamercentrale
· voor elke duizend leden die tot de afde- lingen waaruit de Kamercentrale be·
staat behoren telkens één lid kiest;
daarbij wordt het aantal leden per Ka- mercentrale naar boven afgerond tot duizend of een veelvoud van duizend;
g. twee bestuursleden van de stichting Organisatie Vrouwen in de VVD, aan te wijzen door het bestuur van de stich- ting, en twee andere vrouwelijke leden van de partij, aan te wijzen door het bestuur en de adviesraad van de stich- ting gezamenlijk.
Artikel 32.
1. Voorzitter van de partijraad is de voorzitter van de partij, of hij die hem vervangt. Secretaris van de partijraad
is de algemeen secretaris van de partij, of hij die hem vervangt.
2. De vijftien door het hoofdbestuur benoemde leden hebben zitting voor een periode van drie jaren en zijn telkens herbenoembaar.
3. De leden van de partijraad als be- doeld in artikel 31 onder de letters f en g worden gekozen voor de tijd van drie jaar; elk jaar treedt één derde af vol- gens een door het hoofdbestuur voor zo- veel nodig bij loting op te maken-t'OOS- tec
4. Deze leden van de partijraad _Zijn eenmaal terstond herkiesbaar.
5. De eerste drie jaren is de zittings- duur aan beperking onderhevig door het jaarlijks aftreden van één derde der in artikel 31 onder de letters f en g bedoel- de leden; de leden die aldus aftreden in het eerste en tweede jaar na de inwer- kingtreding van dit artikel zijn twee maal terstond herkiesbaar.
6. In een tussentijds ontstane vacatu- re wordt door de eerstvolgende vergade- ring van het orgaan dat tot verkiezing onderscheidenlijk benoeming bevoegd is voorzien voor de overige zittingstijd van degeen wiens plaats wordt vervuld. In- dien in zodanig geval de verkiezing plaatsvindt voor een periode van minder dan drie jaar, is de betrokkene twee- maal terstond herkiesbaar.
Artikel 33
1. De partijraad heeft in politiek en organisatorisch opzicht een adviserende en stimulerende taak.
2. De partijraad kan al dan niet ge- vraagd adviezen geven aan de algemene vergadering, aan het hoofdbestuur en aan de uit de leden der partij gevormde fracties in elk der kamers van de Sta-
ten-Generaal.
3. De partijraad kan, al dan niet krachtens specifieke delegatie door de algemene vergadering, namens de partij
politieke uitspraken doen.
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
11 van Dijk, K.
12 3oekes, Th. "H. · 13 Portheine, F.
14 t/m U {op alle lijsten in de.zelfde volg- orde):
14 Smit-Kroes, N.
15 van Aardenne, G. M. V.
16 van tle Ven, 3. M.
17 Waalkens, H. P. H.
18 Kappeyne van de Coppello, mej. A.
19, 20 de Beer, L. M./Keja, G, W, *
21 Ploeg, A.
22 Scherpenhuizen, J. F.
23 de Korte, R. W.
24 t/m 26:
Combinatie I 24 Dees, D. J. D.
25 Hoekstra, J.
26 Donkersloot, H. W. F. C.
Combinatie 11 Ginjaar-Maas, N. J.
Wallis de Vries, G. C.
Heijmans, H. F.
Combinatie 111 v. d. Kolk, W.
Thuis, A.
Thalhammer, T.
Combinatie IV Evenhuis, A. 3.
Kingma, H. T.
de R~ de la Faille, mej. L. H.
5. Sluiting.
Het hoofdbestuur van de VVD,
H. van Someren-Downer, voorzitter.
F. Korthals Altes, algemeen secretaris.
•) over de bezetting van plaats 19 staak- ten in het hoofdbestuur de stemmen. Beslo- ten werd de twee betreffende kandidaten gezamenlijk voor de plaatsen 19 en 20 voor te dragen.
4. Deze uitspraken hebben, indien zij krachtens specifieke delegatie door de algemene vergadering zijn gedaan, de kracht van een besluit van de algemene vergadering.
5. In alle andere gevallen dan in het vierde lid bedoeld kan gedurende twee maanden na de desbetreffende vergade- ring van de partijraad een voorstel wor- den gedaan door het hoofdbestuur, ten minste twee Kamercentrales of ten minste tien afdelingen om het onder- werp waarover de partijraad een uit- spraak heeft gedaan dan wel zich uit- drukkelijk van een uitspraak heeft ont- houden, aan de algemene vergadering voor te leggen. Bij gebreke van zodanig
v~rstel verkrijgen de uitspraken na verloop van deze termijn eveneens de kracht van een besluit van de aigemene vergadering.
Artikel 34
1. De partijraad vergadert ten minste tweemaal per jaar.
2. Indien de partijraad het hoofdbe- stuur advies geeft, hebben de leden van het hoofdbestuur slechts adviserende stem.
3. De leden bedoeld in artikel 31 lid a, lid c en lid d hebben slechts een advise- rende stem.
Artikel 35
1. De vergadering van de partijraad wordt uitgeschreven op voorstel van de voorzitter of van tien: leden van de par- tijraad.
2. In een vergadering van de partij- raad mogen het woord voeren:
a. de leden van de partijraad;
b. de leden van de partij die zitting hebben in een door het hoofdbestuur in- gestelde commissie van advies;
c. de leden van de partij die daartoe wegens hun bijzondere deskundigheid ten minste een week voor de vergade- ring schriftelijk zijn voorgedragen door het bestuur van een Kamercentrale.
VRIJHEID EN DEMOCRf·TIE
nderdeloep
door onze politieke redacteur A. W. Abspoei
Prikkels
• Het socialistische Tweede-Ka- merlid dr. J. M. v. d. Doel in een artikel in Het Parool over herver- deling van inkomens: "Reeds op bet eerste gezicht is bet duidelijk, dat de beloning van aantrekkelij- ke topfuncties veel te hoog is. Mi- nisters, Kamerleden, professoren;
burgemeesters, NV -directeuren en een staffunctionarissen hebben reeds zoveel plezier in het werk door het uitoefenen van invloed, het dragen van verantwoordelijk- beid of het bezig-zijn met funda- mentele problemen, dat ePn hogf' materiële beloning daar bovenop niet rechtvaardig kan zijn. Nivel- lering is mogelijk door herziening van het salarisbeleid en het belas- tingbeleid."
• Een staaltje van modieuze pro- gressieve vaktaal in een artikel van de linkseradicale katholieke prof. mr. H. Th. J. F. van Maars- seveen in het maandblad Politiek
Perspectief: ,.He huidige stelsel is zo ingericht, dat de besluitneming het privilege is van de traditionele
representatieve organen. Voor zo- ver er van participatie sprake is.
gaat het steeds om convergente.
d.w.z. op applaus gerichte, acela- rnatieve participatie. Niet om di- vergente, naar een alternatief en het opzij schuiven van de gegeven probleemstelling tenderende parti- cipatie."
e Inzender l\1. P. Kokje uit Den Haag in het weekblad Accent naar aanleiding van het uittreden van de ministers Drees en De Brauw: "Dank zij deze onbezon- nenheld krijgt Den Uyl een onge- dachte kans zich in het regerings- kasteel te nestelen en vandaar uit het nodige onheil aan te richten.
Hiertegen zal DS'70 niets kunnen doen, ook al komt het met een dubbel aantal zetels uit de stem- bus. De VVD en met name Wie- gel hebben getracht deze onzalige gang van zaken alsnog te voorko- men e~ te redden wat er nog te redden viel, vermoedelijk tot Ium schade (niet: schande), doch tevens tot hun eer."
• Elseviers Magazine naar aanlei- ding van de ,.moord zonder weer- ga" van Arabische terroristen in München: ,.In het verleden is te zachtzinnig opgetreden tegen ter- roristen, die vliegtuigen kaapten, bommen plaatsten, onschuldigen doodden. Men is keer op keer uit de weg gegaan voor chantage.
Dat heeft de chanteurs aange- moedigd."
• Alkmaar en de VVD
Eigenlijk geen enkele constructieve partij kan de leuze aanheffen, dat van Alkmaar de victorie begint. Daarvoor speelden bij deze op 6 september j.l.
gehouden tussentijdse gemeenteraads- verkiezing te veel plaatselijke factoren mee en daarvoor leverde ook de uitslag zelf te weinig spectaculairs op.
Enkele dagen vóór deze verkiezing somde de correspondent van NRCfHan- delsblad een aantal ,.storende factoren"
op, die deze verkiezing weinig geschikt maakten als graadmeter voor de Ka- merverkiezing van 29 november. Een dier factoren was het bij deze raadsver- kiezing optreden van de groep ,.Stadsbe- lang." Deze zuiver plaatselijke groepe- ring, welke voor het eerst meedeed was volgens bedoelde correspondent "voort- gekomen uit ontevredenheid met het be- leid van de VVD in Alkmaar. ( ... ) Lijst- trekker A. C. Lind, nog wel landelijk lid van de VVD, is een groot voorstan- der van strenge scheiding tussen lande- lijke en regionale politiek." Vandaar het ,.uitgesproken aan de regio gebonden programma" van deze Alkmaarse groe- pering.
Gezien tegen deze achtergrond hoorde ik oud-collega L. Rhijnsburger, thans voorlichtingsman van de VVD-fractie in de Tweede Kamer, op een afdelingsver- gadering de stelling verkondigen, dat deze uitslag voor de Kamerverkiezing, voor zover het Alkmaar betreft, zeer wel een redelijke winst voor de VVD in het vooruitzicht stelt. Bekijkt men de cijfers, dan lijken deze hem inderdaad gelijk te geven. In 1970 behaalde de VVD in Alkmaar 12,4 pct. van de stem- men en verkreeg daarmee 4 zetels in de raad. Er was toen geen enkele voor de VVD direct concurrerende lijst en ook DS '70 was er nog niet. Bij de Kamer- verkiezing van 1971 behaalde de VVD in Alkmaar 11,3 pct .. van de stemmen en nu, bij de tussentijdse raadsverkiezing van 6 september: 10,29 pct. en 3 zetels.
De plaatselijke lijst - De Lind behaalde nu echter 3,84 pct. van de stemmen en verkreeg daarmee één zetel in de raad.
Aangenomen mag worden, dat drie kwart van deze .,Stadsbelang"-stemmen bij een Kamerverkiezing normaal op de landelijke VVD~lijst worden uitge- bracht, hetgeen dan inderdaad een ho- ger percentage dan in 1971 voor de Ka- mer zou kunnen opleveren.
Dat ln een middelgrote gemeente als Alkmaar een dergelijke plaatselijke lijst wordt ingediend, is uitzondering. In klei- nere gemeenten komt dat echter veel vaker voor. In Sint Pancras bij voor- beeld, waar op dezelfde dag tussentijdse raadsverkiezing }Verd gehouden, pleegt men bij deze plaatselijke verkie- zing nooit een VVD-lijst in te dienen, hoewel daar bij Kamerverkiezing toch gemiddeld zo'n 15 pct. der stemmen op de VVD wordt uitgebracht. Daar be- haalde ,.Gemeentebelang" thans 26,5 pct. der stemmen.
• Overige partijen
Onder het voor alle partijen geldende algemene voorbehoud, dat raadsverkie- zingen nooit geheel met een Kamerver- kiezing kunnen worden vergeleken en dat de 18- tot 21-jarigen nog niet mee- deden, kan voor de andere partijen, die geen plaatselijke concurrent in het eigen kamp hadden, in vergelijking tot de Ka- merverkiezing van vorig jaar wel iets duidelijker een bepaalde tendens worden afgelezen.
De Partij van de Arbeid maakte wel enige winst, maar opvallend groot was die niet. In 1970 (gemeenteraad) be- haalde de PvdA in Alkmaar 25,1 pct.
der stemmen, in 1971 (Kamer) 25,8 pct.
en thans 26,57 pct. Zij is in de gemeen- teraad (van totaal 31 zetels) nu geste- gen van 8 naar 9 zetels. De "Verenigde Christelijke Partijen" (gemeenschappe- lijke lijst van ARP, CHU en KVP) vie- len verder terug. Behaalden zij in 1970 samen nog 38,3 pct. der stemmen, in 1971 werd dat 31,7 pct. en thans 28,13 pct. Het gecombineerde zeteltal daalde van 13 op 10.
D'66 had al evenmin succes. Haar per- centage bedroeg in 1970 7,7 pct., in 1971 8,1 pct. en thans werd het 6,48 pct.
Haar 2 zetels in de raad wist D'66 ech- ter nog juist te behouden. DS'70, dat in Alkmaar de naar zeggen zeer populaire vroegere PvdA-wethouder Kirpensteijn als lijsttrekker had, voor wie de heren Drees en De Brauw in het krijt traden, kreeg 6,34 pct. der stemmen (2 raadsze-
tels), tegen 8 pct. bij de {amerverkie- zing van vorig jaar. Ook hier dus ach- teruitgang. PPR en PSP handhaafden zich met een gezamenlijke lijst en be- hielden één zetel. Aanzienlijke winst, vooral vergeleken bij vorig jaar, behaal- den de communisten. De CPN behaalde in Alkmaar in 1970 7,4 pct., viel bij de Kamerverkiezing van 1971 terug tot 5,4 pct., doch kreeg thans 10,5 pct. Een op- vallend hoog percentage, dat zou aanto- nen dat links-radicale ontevredenen
maar meteen naar de communisten om- zwaaien en de PPR en PSP overslaan.
In 1946 behaalden de communisten bij de Kamerverkiezing landelijk 10,6 pct.
en 12 dagen later bij de Statenverkie- zing totaal zelfs 11,4 pct. Sedertdien is hun ster vrijwel gestadig gedaald. Het is niet te hopen - en ook niet te ver- wachten - dat de Kamerverkiezing van 29 november een Alkmaars resultaat zal laten zien. Negativisme is er al genoeg in ons politieke en maatschappelijke le- ven!
• Samenwerken of niet?
Woensdag 13 september was voor De Volkskrant een goede dag. Zij kon haar editie van die ochtend in juichtoon ope- nen met grote koppen over drie kolom:
"Na speelaal beraad fractie - Top KVP overweegt stap naar links." De top van de KVP, zo heette het dan in wat er op volgde, overweegt om nog vóór het PvdA-congres van 7 oktober officieel te laten weten, dat zij de voorkeur geeft aan een regering met de "progressieve"
partijen (PvdA, D'66 en PPR). De KVP-leider in de Tweede Kamer mr.
Andriessen zou zijn -partijbestuur maan- dag 11 september "min of meer· het groene licht" hebben gegeven. Hij deel- de mee, dat geen enkel fractielid een regerings-coalitie met de progre13sieve combinatie op voorhand afwijst. Ook de rechtervleugel zou volgens ingewijden niet (meer) hebben tegengeprutteld.
Mr. Andriessen ging met die bood- schap naar het partijbureau op de Haag- se Mauritskade, nadat de fractie een speciale vergadering had gewijd aan de te volgen koers. Een dag later werden zowel het "progressieve" als het confes- sionele ontwerp verkiezingsprogramma gepubliceerd. Zij deden opnieuw, wegens de "vele punten van overeenstemming,"
verlokkende geluiden opklinken. De .he- ren Aantjes (ARP) en Tilanus (CHU) lieten zich in dit opzicht ook al niet onbetuigd en het dagblad Trouw, het protestantse pendant van De Volks- krant, slaakte in zijn hoofdredactionele kolom de verzuchting: "Waar was het toch voor nodig, dat de PvdA zo lang buiten de regering is gebleven?" De ARJOS, de anti-revolutionaire jongeren- organisatie, zag eindelijk haar kans schoon en kwam nog eens vertellen, dat voor wat haar betreft de ARP niet anders zou kunnen samenwerken dan met de PvdA (wat zij trouwens altijd al had gezegd).
Merkwaardig: toen de heer Wiegel reeds in zijn Alkmaarse rede gewaagde van geruchten in deze richting, werd hij deswege van cónfessionele zijde nog fel geattaqueerd. In het licht van de verde- re ontwikkelingen zou men hem alleen kunnen verwijten, dat hij een te scherp politiek gehoor heeft gehad. Dat kan voor een tegenstander wei eens verve- lend zijn, .maar het is een nuttige eigen- schap voor een politieke leider.
Ondanks alle rozegeur en maneschijn ontbreken de ·nodige addertjes in het gras toch niet. Hele PvdA-afdelingen verzetten zich tegen een samengaan met de KVP (en haar confessionele bondgenoten). De jongste Partijraadver- gadering van de PvdA heeft wel aange- toond dat het met rode heren slecht kersen eten is. Een werkgroep, die ruim honderd vooraanstaande D'66-ers telt, zal op het a.s. congres van die partij in een motie de afwijzing van gesprèkken met confessionelen verlangen. En lasti- ge lieden als drs. Gruijters slingeren hun banbliksems naar de "onbetrouwba- re" KVP en pleiten fel voor een ,.pro- gressief minderheidskabinet," waarbij de confessionelen in de nieuwe Kamer dan "mogen tonen hoe progressief ze werkelijk zijn."
• Programma-perikelen
Maar ook met de (concept-)pro- gra.mma's .zit het nog niet glad. Er zijn niet alleen toch wel belangrijke tegenstellingen (daar komen wij vanzelf nog wel eens op), maar er is ook intern
vrijdag 22 september 1972 - 3
verzet. Zo uitte het onafhankelijk-socia- listische dagblad Het Parool scherpe kritiek op wat het socialistische pro- gramma over buitenlandse politiek en defensie bevat. En hoewel terzake van de NAVO al een wankele pas!j!age in het voorlopige verkiezingsprogramma is op- genomen (het lidmaatschap moet kri- tisch worden "heroverwogen" als niet via de NAVO een Europees veiligheids- systeem kan worden bereikt), was dat de PPR nog niet genoeg. Zij wil, vanuit twijfel aan de zin van de NAVO, een vrijwel dagelijks overwegen of voortzet7 ting van het Nederlandse lidmaatschap nog wel passend is.
Onderlinge verdeeldheid is er ook ten aanzien van de omvang der defensie-in- spanning. Het verkiezingsstuk zegt dat in de periode 1973/16 die inspanning moet worden gebracht op het peil van 3 pct van het nationale inkomen (het hui-
dige peil is 3,9 pct). Maar D'66 vindt dat "het noemen van een niet redelijk gemotiveerd streefgetal van 3 pct te ho- ge verwachtingen wekt."
Op deze twee punten, het NAVO-lid- maatschap en de hoogte.van de defen- sielast, gaat het, naar Het Parool te- recht opmerkt, om fundamentele zaken en het blijkt nu, dat de progressieve drie het daar allerminst over eens zijn.
En naar aanleiding van passages over Griekenland en Portugal in het verband van de NAVO gewaagt het blad zelfs van "de, althans in dit hoofdstuk van het verkiezingsprogramma, demagogi- sche opzet : weinig- serieuze analyse of achtergrond, veel modieuze leuzen."
Het hele hoofdstuk: "Vrede en veilig- heid" acht het trouwens "meer op vage illusies dan op harde realiteiten geba- seerd."
En daarmee, zo vragen wij; zouden de confessionelen dan in zee willen gaan ? Alleen de k a n s daarop maakt reeds duidelijk dat slechts een stem aan de VVD de kiezers de zekerheid verschaft dat zij er door die ·stem onder geen omstandigheden aan meewerken dat
"Den Uyl in het Catshuis komt."
• Nog eens: de driehoek
Naar aanleiding van het "pleidooi voor een driehoek" van onze Rotterdam- se wethouder mr. H. C. G. L. Polak in ons nummer van 18 augustus, waarop in deze rubriek op 8 september reeds werd gereageerd, had De Telegraaf een nader gesprek met de heer Polak. Deze hand- haafde daarin wel zijn gedachte op dit punt, maar legde er de nadruk op, dat dit zijn "strikte privémening" is. Hij gaf ook de verzekering - waaraan wij trouwens geen ogenblik getwijfeld heb-
ben - dat hij zeker geen actiegroepen zal vormen om dit er door gedrukt te krijgen. "Ik wilde" - aldus de heer Polak - "het zeggen. Het heeft mij een emotionele opluchting gegeven, dat ik het gezegd heb en als dit idee nu door mensen die van politiek hun beroep ma- ken niet wordt opgepakt, dan neem ik zonder meer aan, dat ik me heb vergist en dat er ook werkelijk niets in zat."
Desgevraagd gaf partijvoorzitster me- vrouw Van Someren het volgende commentaar: "In principe ben ik llet met Polak eens, dat de politiek, met de confessionelen in het midden, volmaakt verstard is geraakt. De praktijk is ech- ter, dat een gesprek met socialisten niet reëel is; gewoon niet zinvol. Je hoeft het socialistische partijprogramma maar te lezen om te weten dat praten geen en- kele zin heeft. Het zou gewoon tijdver- lies zijn."
vrijheid en democratie
De redactie van Vrijheid en De- mocratie is gevestigd te Amster- dam, Nieuwe Herengracht 89-B.
H:~ofdredacteur en voorzitter van de redactiecommissie is de heer Ph. C. la Chapelle.
De abonnementen-administratie wordt verzorgd door het alge- meen secretariaat van de VVD, Kóninginnegracht 57 te Den Haag (telefoon 070 - 604803). Voor adreswijzingen etc. wende men zich dus tot het algemeen secreta- riaat.
De ad tentie-exploitatie wordt verzorgd door de Nederlandse Dagblad Unie, Westblaak 180 (postbus 824) te Rotterdam, tele- foon OIO • 14.7211.
4 - vrijdag 22 september 1972
De VVD • 1n het parlement
In deze rubriek geeft onze Haagse medewerker J. E. v. d. Wielen een samenvatting van de activiteiten van de VVD-fractie in het parlement.
Hij kan natuurlijk slechts beknopt melding. maken van de liberale bijdrage aan de vele debatten en hij zal ook niet aan alles aandacht kunnen besteden.
Wie méér wenst te weten over de standpunten die de VVD in het parle- ment heeft ingenomen of over de vragen, die de .liberale Kamerleden aan de regering stelden, kan terecht bij het
~retariaat van de VVD-fractie in de Tweede Kamer, Binnenhof 1-A, Den Haag, telefoon 070-61 49 11.
Het urgentie-program van het kabi- pet-Biesheuvel, dat zo'n vijftig onder- werpen bevatte, is teruggebracht tot ruim dertig. Tot onze grote teleurstel- ling zijn het wetsontwerp op de kans- spelen en het bekende initiatief-ontwerp Geurtsen-Van Schaik over dezelfde ma- terie tussen wal en scllip g~raakt. En dan te weten, dat deze kwestie al twee maanden op de agenda van de Tweede Kamer stond!
Mr. Portheïne heeft voor de VVD- fractie geprobeerd de zaak te redden, maar een krappe meerderheid wilde er niet aan. Toen de zaak twee maanden geleden op de agenda werd geplaatst, werden verwachtingen gewekt, die ~u
wel voor geruime ti~ in rook zijn v.er- vlogen. Allen, die telang hebben bij .de bevordering val\ het toerisme, mogen zich ervan bewust zijn, dat deze nieuwe tegenslag met name te· ,.danken" is aan·
de PvdA, die tegen behandeling van de- ze kwestie stemde.
Grenswijzigingen
De Tweede Kamer heeft zich inmid- dels met verscheidene andere onderwer- pen bezig gehouden. Twee ontwerpen tot grenswijziging of gemeentelijke her- indeling, nl. in het Land van Altena en Deventer-Diepenveen hebben nogal wat stof doen opwaaien, zij het, dat de meeste aandacht toch uitging naar de opheffing van Diepenveen. Uit deze ge- meente is een felle campagne gevoerd, die de Kamer intussen niet heeft geho- noreerd. Voor de VVD-fractie was dit een zware beslissing, zoals drs. Van Aardenne heeft duidelijk gemaakt. Bij de opheffing van Diepenveen waren het n.l. verschillende zaken, die door elkaar speelden. De opheffing van een levens- krachtige gemeente (Diepenveen) noemde onze woordvoerder een nare zaak. In dit...,geval trad n9g weer eens aan het licht, dat we in ons land aan een herziening van de bestuurlijke orga- nisatie hard toe zijn. Maar in het onder- havige geval, zo moest drs. Van Aar- denne toch wel toegeven, kon daarop niet worden gewacht.
Ernstig bezwaar maakte de VVD-er tegen de aantasting van het natuur- schoon (het gebied de Rande); daarom ondertekende hij mede een motie-Voogd.
Derde kwestie vormde de woningbouw.
De heer Van Aardenne erkende, dat bij h'et niet doorgaan van de herindeling stagnatie in de woningbouw zou optre- den, waarschijnlijk drie jaar of moge- lijk nog minder, maar toch stagnatie.
Vierde punt: de planologie verzet zich in feite tegen opheffing van een levens- krachtige gemeente, maar de planologie van Deventer zit klem, verstikt door de tegenwoordige situatie. De ,.sprong over de IJssel" wordt nu niet gemaakt, maar in de jaren tachtig zal het daar toch wel van moeten komen .. Een en ander tegen elkaar afwegende verklaarde de VVD- fractie zich vóór het voorstel, nadat bij de stemming over een amendement-Fie- vez vier VVD-ers zich vóór en tien te- gen hadden verklaard.
De gemeentelijke herindeling in het Land van Altena werd door mej. mr.
Kappeyne van de Coppello besproken.
Zij had er geen ~I te grote ~oeite mee, al vroeg zij zic,h af of niet de voorkeur gegeven had moeten worden aan samensmelting van de tien bestaan- de gemeenten tot één grote gemeente, gegeven een aantal taken waarvoor men zich in dit gebied gesteld ziet. In dit licht voorzag mej. Kappeyne, dat het op den duur toch tot één gemeente zal ko- men en zij vroeg zich af, waarom dan niet nu maar ineens die sprong is .ge- maakt.
Pensioenwetgeving
Bij de behandeling van hét wetsont- werp wijzlging van de Pensioen- en spaarfondsenwet heeft drs. Van Aarden- ne er nog eens op gewezen, dat de alge- mene pensioenwetgeving een dringende zaak is. In grote trekken kon de VVD- woordvoerder zich wel met het wetsont- werp verenigen, al bleven er voor hem nog enige vragen. Verheugd toonde drs.
Van Aardenne zich over de vervulling van een oud programmapunt van de VVD, n.l. de verkorting van de termijn van opbouw van pensioenaanspraken, die in de huidige wet maximaal vijf jaar is, maar nu maximaal één jaar wordt.
Arbeidsmobiliteit en pensioenopbouw mogen elkaar niet hinderen. Dat de ar- beidsmobiliteit toeneemt mag niet bete- kenen dat er daardoor geen behoorlijke oudedagsvoorziening kan worden opge- bouwd. Aan de andere kant mag vrees voor een teruggang in de oudedagsvoor- zieningen iemand niet weerhouden van
betrekking te veranderen, als vele om- standigheden daar vóór pleiten.
Na de positie van de bedrijfspensioen- fondsen te hebben besproken, uitte de heer Van Aardenne zijn voldoening over.
de invoering ten principale vail wedu- wenpensioenvoorzieningen bij echtschei- dingen. De gewijzigde opvattingen over de positie van de vrouw m~tken · de2;e aanvulling noodzakelijk. Trouwens de gewijzigde positie van de vrouw zal ons in het algemeen aanleiding (moeten) geven onze gehele sociale wetgeving ook op andere punten onder de loep te ne- men. Intussen noemde drs. Van Aarden- ne de voorgestelde regeling een mini- mum. Hij bracht voorts nog de positie van de Verzekeringskamer ter sprake.
Bijstandswet
Bij de behandeling van de structurele wijziging van de Algemene Bijstands- wet voerde voor de VVD-fractie mej.
mr. Kappeyne van de Coppello het woord. De .regulerende invloed van het Rijk - centralisering, bundeling van voorschriften en normen tot· één geheel met andere landelijke regelingen - had haar instemming. Twee doeleinden wor- den hiermee gediend. In de eerste plaats wordt er rechtseenheid verkregen en desnoods opgelegd aan lagere overhe- den, die zich vrijwillig in een meer alge- mene tendens niet wilden schikken. Dat betekent dan, dat al degenen die in dat kader bijstand ontvingen, er nu op kun- nen rekenen dat niet de willekeur van op zichzelf betrekkelijk grillig gevorm- de gemeentegrenzen bepaalt, op welke wijze zij bijstand krijgen. Het tweede doel ligt bij een zogenaamde beleidshar- monisalie met andere voorzieningen, o.m. op sociaal terrein. Die bundeling geschiedt dan door het aanleggen van normen in de bijstandsverlening. Nu wordt de normering van de bijzondere bijstandskosten hieraan toegevoegd .. Als elementen in de bijstandsverlening ob- jectief herkenbaar worden als een meer algemene lijn, dan kunnen deze elemen- ten uit de geïndividualiseerde sfeer worden opgetild en verheven tot lande- lijke normen, hetgeen ook een logisch gevolg zou 2lijn van de aanvaarding van het principe dat men een zo groot mo- gelijke rechtseenheid wil creëren. Gaat men hiermee door dan rijst (echter) le- vensgroot de vraag, wat er van het principe van de individualisering zou overblijven. Daarover toonde mej. Kap- peyne zich bezorgd. In de praktijk ziet zij de n(}rmering groeien, hetgeen on- vermijdelijk tot verstarring leidt. Ge- zegd is, dat het wetsontwerp geen af- breuk doet aan het individualiserend ka- rakter. Formeel is dat wel juist, maar naar de inhoud doet het aan het indivi- dualiserend karakter wel afbreuk. Mej.
Kappeyne ging vervolgens zeer uitvoe- rig op deze kwestie in, waarna zij even- eens uitvoerig kwam te spreken over de strafsanctie, voor de invoering waarvan zij met klem - echter tevergeefs - pleitte. Zij zei het instellen van een bij- zondere strafsanctie principieel als l!en- gerechtvaardigd ~iddel ·tegen misbruik te zien.
Op een ander onderdeel zag mej. Kap-- peyne haar standpunt wêl aanvaard.
Met 71 tegen 54 stemmen werd van haar. een amendement aanvaard, be- ogende het ontwerp van een besluit tot het vaststellen, wijzigen of intrekken van een Alg. Maatregel van Bestuur, waarvan de strekking is de mogelijk- heid te scheppen op de tekst van een dergelijke A.M.v.B. te reageren. Het amendement was door de minister "ern- stig ontraden". · ~
EEG en terreur
Dr. Berkhouwer zag, bij de behande- ling van het wetsontwerp goedkeuring toetreding van Engeland, Denemarken, Noorwegen en Ierland tot de Europese Gemeenschap, de interne situatie in de gemeenschappen niet zo rooskleurig in, noch in politiek, noch in economisch op- zicht. Hij sprak in dit verband zijn gro- te bezorgdheid uit over de inflatie, waarin Nederland de twijfelachtige eer geniet voorop te lopen.
Over de samenstelling van de Europe- se commissie was de VVD-er niet zon- der zorgen. Er wordt uit den treure ge, zegd: de leden van de commissie hebben een mandaat met politieke inslag. Maar waarvan zal die inslag de weerslag moeten zijn? Dr. Berkhouwer ontwik- kelde hier de stelling, dat de toets voor die weerslag moet zijn de globale . sa- menstelling van het Europese parle- ment. Indien de politieke. samenstelling van de commissie afhangt van de toe- vallige samenstelling van de regeringen
VRtJHEID EN DEMOCRATIE
der lidstaten is het gevaar voor politie- ke over- en onderbedeling levensgroot.
De voortekenen daarvan ontbreken niet.
Overigens pleitte dr. Berkhouwer op- nieuw voor uitbreiding van de bevoegd- heden van het Europese parlement.
Ten slotte merkte hij op, dat de vergro- te gemeenschap haar doeleinden niet zal kunnen verwezenlijken wanneer de per- soonlijke vrijheden van de mensen, die erin moeten leven, niet voldoende bevei- ligd zijn. Met vooraanstaande geleerden vroeg dr. Berkhouwer zich af of de da- gelijks verergerende terreur en agressi- viteit tegenover de veiligheid van de mens, geen grotere dreiging voor de mensheid vormt dan de "bom". Priori- teiten voor de "tien" noemde hij onder- drukking van de inflatie ên onderdruk- king van het geweld, het laatste niet het minst ingegeven door de gebeurte- nissen in München.
Spoortarieven
Bij de interpellatie-Van Thijn (PvdA) over de verhóging van de spoortarieven voerde voor de VVD mr. Koning het woord, die er op wees, zoals de heer Pors (DS'70) het vorige jaar had opge- merkt, dat het gaat om de keus of de belastingbetaler moet betalen of de treinreiziger. Bij de stijging van de kos- ten van de N.S. noemde mr. Koning het niet onredelijk, dat de treinreiziger al- thans een deel van die kostenstijging betaalt. Onze woordvoerder prees overi- gens de N.S. voor haar efficiency-bevor- derende maatregelen, waarbij de N.S.
ten opzichte van andere Europese spoor- wegmaatschappijen aan de top gaat.
Het debat kreeg. intussen een extra politiek tintje door een vraag van de KVP-er Cornelissen, die bij de minister informeerde, wanneer de ministerraad tot de tariefverhoging had besloten. Dat bleek in de eerste helft van juli j.l. te zijn geweest en zulks op voorstel van dr. Drees! Deze stemde nu - als Ka- merlid - tegen de tariefsverhoging!
Vragen
In zeven scherp gestelde vragen heb- ben de heren Geurtsen, Berkhouwer en Portheine- "het recente afgrijselijk en misdadig optreden van de onder de naam ,.Zwarte September" bekende Pa- lestijnse terreurorganisatie aan de orde gesteld. ,.Het staat wel vast," aldus de toelichting op de vragen, "dat de leden van deze en soortgeliJke organisaties voor niets terugdeinzen, als zij menen daardoor hun doel te kunnen bereiken.
Repressief optreden hiertegen is niet voldoende. Dat heeft reeds vele levens gekost en gevreesd moet worden, dat met de gewone bestrijdingsmiddelen niet voorkomen zal kunnen worden, dat nog meer slachtoffers vallen. Aan pre- ventief optreden bestaat dan ook drin- gend behoefte."
Kunnen de Palestijnse terreurorgani- saties als Zwarte· September e.a. worden besch(}UWd als verenigingen in de zin van de Wet Vereniging en Vergadering, nu weliswaar een geformaliseerd sa- menwerkingsverband wel niet aantoon- baar zal zijn, maar in ieder geval daar-·
van duidelijk sprake is tussen verschei- dene personen, gericht op een bepaald (misdadig) doel? Zo luidt de eerste vraag. Een volgende: Is uit kapingen, gijzelingen, moordpartijen en andere da- den van terreur, gepleegd door leden van een of meer van de genoemde orga- nisaties niet gebleken, dat deze vereni- gingen - om het in de voorzichtige taal van artikel 2 van de wet te zeggen - strijdig zijn met de openbare orde en dus verboden? Acht de ·minister van Justitie de mogel.ijkheid aanwezig be- doelde organisatiés, althans "Zwarte September!' tot verboden organisatie te doen verklaren? Ten slotte vragen de drie VVD-Kamerleden naar de moge- lijkheid van overleg ten einde te komen tot een internationaal verdrag tot effec- tieve bestrijding van daden van terreur.
Dr. Berkhouwer heeft verder vragen gesteld over het voornemen van de Deense regering geldelijke steun te ver- lenen aan het Angolacomité, zulks na- dat de Nederlandse regering zodanige steun niet heeft willen verlenen. Heeft hieromtrent overleg tussen beide rege- ringen plaats gehad en zo niet moet zulks dan niet worden betreurd in het licht van de hopelijk in de nabije toe- komst te voltrekken samenwerking in het kader van de Europese Economische
Gemeenschap?
De· heer Koning heeft de minister van Verkeer en Waterstaat gevraagd of het juist is, dat reeds een beslissing is geno-
men over de opheffing van de spoorlij- nen van Zutphen naar Winterswijk en
van Heerlen naar Simpelveld.
Onderschrijft de regering de uit- spr.aak van het Nederlands Vervoers- overleg, dat het aarttal bij het Verkeers- directoraat van de EEG werkzame Ne- derlandse ambtenaren te gering is, zo
wil mevr. Smit-Kroes, blijkens schrifte- lijke vragen, weten.
Verder heeft mevr. Veder-Smit over de al dan niet juistheid van een bericht, dat de studie over de nationale parken en de nationale landschapsparken, waarvoor een interdepartementale werkgroep is ingesteld, voorlopig niet zal worden verricht, vragen gesteld.
