TEKST: DORINE VAN KESTEREN
FOTO'S: RIGO VERFFABRIEK / GETTY IMAGES
VERF& INKT #44/2017 22
Samen met gemeenten en maatschappelijke organisaties begon AkzoNobel afgelopen maart een proef voor hergebruik van verf. Ongebruikte verf komt terecht bij onder andere gezinnen in de bijstand, buurthuizen en sportclubs. De initiatiefnemers en de VVVF laten weten dat meer verfleveranciers zich bij dit inzamelproject kunnen aansluiten.
VERFRESTANTEN KRIJGEN EEN
TWEEDE LEVEN
#VVVF/DUURZAAMHEID
Goed voor de circulaire economie én goed voor mensen en vereni- gingen die een steuntje in de rug kunnen gebruiken: het hergebruik van verf heeft veel positieve kanten. AkzoNobel deed het idee op in Engeland. Daar speelt de verffabrikant al jaren een rol in het netwerk dat van ‘tweedehands verf’ een ingeburgerd begrip maakte (zie ka- der ‘Hoe doen ze in het buitenland?’). “In Nederland konden we vrij snel van start”, blikt Jeroen Brink, director business transformation bij AkzoNobel, terug. “Het helpt dat de afvalinzameling hier goed is georganiseerd – alle gemeenten hebben hun eigen milieuparken – en dat er een fijnmazig netwerk van kringloopwinkels bestaat.”
Inleveren
Tweedehands verf begint bij particulieren en bedrijven die hun ongebruikte verf inleveren bij het milieupark van een van de deelne- mende gemeenten: Amsterdam, Den Haag, Den Bosch en Rotter- dam. De medewerkers van de milieuparken beoordelen de kwaliteit van de verf. Alleen watergedragen binnenmuurfverf doet mee. Is een verpakking nog voor meer dan 40 procent gevuld, dan volgt een keuring. De medewerkers hebben hiervoor een cursus gevolgd.
Brink: “Hoe herken je verf die kan worden hergebruikt? Is de verf bijvoorbeeld niet bedorven of bevroren geweest? En is de verpak- king nog te lezen?”
De verf die de test doorstaat, gaat gratis naar kringloopwinkels en maatschappelijke organisaties. “Het principe ‘local for local’ werkt goed”, concludeert Brink. “Mensen vinden het leuk dat hun oude verf wordt hergebruikt in het buurthuis op de hoek of in de sportkan- tine van hun kleinkind. Ongeveer 80 procent van de verf gaat naar kringloopwinkels, waar het voor een zacht prijsje wordt verkocht.
De rest gaat naar goede doelen, zoals opvanghuizen, gaarkeukens en organisaties die woonruimte realiseren voor kwetsbare mensen.
Ons doel is om minimaal 10 procent van alle ingeleverde muurverf opnieuw uit te delen. Dat percentage halen we inmiddels.”
AkzoNobel heeft met het hergebruik van verf geen commercieel doel voor ogen, vertelt Joldert Faber, technical manager com- mercial operations bij AkzoNobel. “Wij streven naar een kosten- neutraal model. Het is een publiek-private samenwerking tussen gemeenten, kringloopwinkels, maatschappelijke organisaties, afvalverwerkers en AkzoNobel, waarbij wij een coördinerende rol spelen. Op deze manier nemen wij onze verantwoordelijkheid als verffabrikant.”
Opwerken
In Engeland gaat men nog een stap verder. Daar worden de verfres- tanten niet alleen herverdeeld, maar ook samengevoegd en ge- mengd. Brink: “Dit opwerken gebeurt door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Het ‘nieuwe’ product komt in neutrale verpak- kingen op de markt. Tijdens de pilot hebben we getest of er voor deze Engelse producten ook in Nederland interesse is. En die is er, want de verkoop hiervan gaat beter dan die van ‘gewone’ muurverf.”
In Nederland onderzoekt de gemeente Amsterdam daarom of zij ook op deze manier kan werken. “Ook verpakkingen die voor minder dan 40 procent zijn gevuld, kunnen dan worden meegenomen. Dat betekent dat ook het streefpercentage van 10 procent hergebruik omhoog kan.”
In Nederland is er al enige jaren gerecyclede muurverf op de markt. Al in 2012 heeft de VVVF samen met afvalverwer- ker SITA een project opgezet om het hergebruik van verf mogelijk te maken. SITA sorteert de verfrestanten op de gemeentelijke milieudepots, test de kwaliteit van de bruikbare materialen en brengt deze als verfgrondstof op de markt. Verder lanceerde RIGO Verffabriek uit IJmuiden eind 2013 het product EVA, dat staat voor einde van afval, een muurverf die voor 97 procent uit verfrestanten bestaat (zie kaders).
BYK-Gardner
your only choice for color & appearance control of metallic fi nishes
Measure what you see.
www.byk.com/instruments
VERF& INKT #44/2017 24
Afvalwetgeving
Tijdens de huidige pilot monitoren Amsterdam en Rotterdam of de opslag- en transportwetgeving circulair gebruik in de weg staat. Deze is namelijk niet toegesneden op afval als grondstof.
Brink: “Verfresten op het milieupark krijgen na het passeren van de slagboom officieel de afvalstatus. Daardoor hebben partijen die deze reststromen willen opslaan, vervoeren of verwerken, een vergunning nodig of moeten zij geregistreerd staan als inzamelaar van afval. In de pilot hebben we dit opgelost door formeel aan de afgevers te vragen of ze bezwaar hebben tegen hergebruik en voor de afvalverwerkers een ontheffing aan te vragen. Maar dit is natuurlijk geen structurele oplossing. Daarom gaan we in overleg met het ministerie van Infrastructuur en Milieu.” Het pilotproject eindigt in oktober.
Bijdrage
AkzoNobel heeft het initiatief genomen, maar het idee is dat het in Nederland een branchebrede activiteit wordt. “Dat is ook de reden waarom wij de VVVF goed op de hoogte houden van de gang van zaken”, zegt Joldert Faber die binnen de VVVF actief is in de Themagroep Innovatie.
Op de duurzaamheidsdag van de VVVF afgelopen maart was volop aandacht voor het pilotproject. De VVVF-le- den worden bovendien op de hoogte gehouden. Brink benadrukt dat alle verffabrikanten in Nederland zelf een bijdrage kunnen leveren aan het initiatief. “Zij kunnen bijvoorbeeld hun kennis en expertise over het sorteren en herkennen van verfrestanten beschikbaar stellen aan de medewerkers van de milieuparken. Het zou ook mooi zijn als de fabrikanten hun eigen overtollige voorraden aan een goed doel doneren.” Maar de grootste bijdra- ge moet natuurlijk van de consument komen. Faber:
“Mensen realiseren zich nog onvoldoende dat verf een product is dat kan worden hergebruikt, net als kleding, speelgoed en meubilair.”
Hoe doen ze het in het buitenland?
Over de hele wereld neemt de verfindustrie initiatieven om gebruikte verf uit de vuil- verbrandingsoven te houden. Zo hebben verffabrikanten in Australië (waaronder PPG Industries en Valspar) in 2016 het Paint- back-programma opgezet. Particuliere en za- kelijke verfgebruikers kunnen hun restanten kosteloos inleveren bij vijftig inzamelpunten in het land. In een jaar tijd is zo meer dan 1 miljoen liter verf teruggekomen. Over een jaar moeten er zeventig inzamelpunten zijn.
Het plan wordt gefinancierd door een hef- fing van 15 procent op de groothandelsprijs
van 1 liter verf. Dit geld wordt ook gebruikt voor onderzoek om betere bestemmingen te vinden voor gebruikte verf.
In de Canadese provincie Ontario richtten verffabrikanten in 2012 een organisatie op die verfresten inzamelt. Ook in andere delen van Canada lopen programma’s voor inza- meling en hergebruik, met inzamelpunten voor consumenten en beroepsschilders. De verfindustrie werkt hierbij samen met een non-profitorganisatie.
In Engeland kunnen schildersbedrijven, retailers, verfproducenten en gemeentelijke milieudepots hun ongebruikte verf done- ren aan Community RePaint. Dit nationale netwerk bestaat uit non-profitorganisaties,
lokale overheden en afvalverwerkingsbe- drijven. De verf wordt gesorteerd door medewerkers en vrijwilligers, waarna deze wordt verdeeld over lokale goede doelen en burgers in nood. Op deze manier krijgt jaar- lijks een half miljoen liter verf een nieuwe bestemming.
In een aantal Amerikaanse staten berekenen verffabrikanten op elk verkocht blik verf een kleine opslag. Dat geld gaat naar de stichting Paint Care, die het doorsluist naar winkels en groothandels. Op die manier krijgen mensen die hun ongebruikte verf terugbrengen, een klein bedrag. De Amerikaanse verffabri- kanten, verenigd in the American Coatings Association, ondersteunen het initiatief.
Kees Mylanus,
voorzitter VVVF’s Themagroep Duurzaam Ondernemen:
Duurzaam ondernemen is een belangrijke prioriteit voor de VVVF. Alle leden van de vereniging zijn automatisch aangesloten bij het internationale Coa- tings Care-programma voor veiligheid, gezondheid en milieu. De leden van de VVVF vullen jaarlijks de enquête in waarin een reeks ‘performance indicators’
zijn opgenomen. Hieruit volgen de score en verbeter- punten voor het bedrijf in kwestie. “De zorg voor de planeet komt terug in de performance-indicatoren”, vertelt Kees Mylanus, directeur van KEIM Nederland en voorzitter van de Themagroep Duurzaam Onder- nemen van de VVVF. “Zo is onlangs een nieuwe indicator toegevoegd over de hoeveelheid biobased grondstoffen die een fabrikant gebruikt. Ook is er een voorstel om een indicator toe te voegen over de hoeveelheid gerecyclede verf of drukinkt.”
Al in 2012 heeft de VVVF samen met afvalverwerker SITA een project opgezet om het hergebruik van verfrestanten mogelijk te maken. SITA sorteert de verfrestanten op de gemeentelijke milieudepots, test de kwaliteit van de bruikbare materialen en brengt deze als verfgrondstof op de markt. Mylanus: “Dit is een voorbeeld van recycling ná de afvalpoort. Van dit systeem kunnen alle verffabrikanten in Nederland gebruikmaken.” Momenteel kan alleen latexverf worden gerecycled, want aan de reststoffen hiervan heeft het ministerie van Infrastructuur en Milieu de productstatus toegekend. “Zo’n stof geldt dan formeel niet meer als afval. Voor andere verfsoorten, zoals lak en beits, moet dit juridische traject nog worden doorlopen.”
#VVVF/DUURZAAMHEID
JOLDERT FABER, TECHNICAL MANAGER COMMERCIAL OPERATIONS AKZONOBEL
Extremely robust without fail.
Professionals for colours and construction.
Jokey packaging is precisely tailored to each specific application. Our extensive standard range includes products in all sizes, shapes, colours and variants, and numerous accessories too. Our high-quality HD surface decoration process ensures that your product brand will stand out from the competition.
And if you have an original packaging idea you’d like to see in production, we are there with you from design to market. As a customer-oriented family business with 14 locations around the world, we pride ourselves in
making your packaging wishes a reality. jokey.com
ZUIDHOVEN 7N
6042 PB ROERMOND (NL)
T +31(0)475 - 315 554
INFO@DOLS-INTERNATIONAL.EU
DOLS-INTERNATIONAL.EU
Besides the sale of chemical specialties, we serve our customers with technical support. Based on more than twenty-five years experience and ongoing investment in our service lab, we contribute to solve many physical-chemical formulation problems.
Chemicals and service …
to boost your business!
#44/2017 VERF& INKT 25
RIGO Verffabriek was een van de eerste verfproducenten die een gerecyclede muurverf op de markt bracht. Eind 2013 lanceerde de verffabriek uit IJmuiden het product EVA, dat staat voor einde van afval, een muurverf die voor 97 procent uit verfrestanten bestaat. Afvalverwerker SITA zamelt hiervoor de restanten muurverf in op gemeentelijke milieuparken en sorteert deze naar kleur. RIGO Verffabriek neemt de witte tinten af en maakt daar een nieuwe muur- verf van, ongeveer in de tint RAL9010. “De gekleurde verfrestanten gebruiken we niet”, vertelt Henriëtte van Westerhoven, manager bedrijfscommunicatie en marketing bij RIGO Verffabriek. “Dan krijgt het eindproduct een bruinachtige kleur waar weinig vraag naar is. Het merendeel van de restanten is gelukkig wit.”
RIGO Verffabriek verkoopt de gerecycle- de muurverf in emmers van 10 liter op de zakelijke markt. “Vooral in de wat grotere
projecten wordt EVA gebruikt. Bij de trans- formatie van het Rotterdamse zwembad Tropicana tot een centrum voor duurzame bedrijven bijvoorbeeld. Bedrijven zien deze verf dan als een vorm van maatschappelijk verantwoord ondernemen.” Aan particu- lieren levert RIGO Verffabriek niet direct, nadat een pilot bij Praxis uitwees dat EVA niet goedkoper uitpakt dan reguliere muur- verven. “We maken de verf weliswaar met een minimale hoeveelheid hulpstoffen en een kleine, slimme bewerking, maar de hele handling, dus het inzamelen en uitsorte- ren, bepaalt de kostprijs. Daar komen veel mensenhanden aan te pas en arbeid is duur in Nederland.”
Voor RIGO Verffabriek is de ontwikkeling van de gerecyclede muurverf een logische stap op de weg die het bedrijf vanaf begin jaren tachtig bewandelt. “Wij zien het als onze maatschappelijke verantwoordelijkheid om continu te zoeken naar duurzame grond- stoffen. Zo produceren wij ook een 100 procent biologisch afbreekbare verf op basis van plantaardige kleurstoffen van Hollandse bodem.” Volgens Van Westerhoven is een zorgvuldige omgang met grondstoffen es- sentieel voor de verfindustrie. “Voor consu- menten mag het nog een ver-van-hun-bed-
show lijken, wij als verfproducenten hebben dagelijks te maken met het probleem van de grondstoffenschaarste. Op nationaal en Europees niveau stelt de overheid de circu- laire economie als doel. In die zin zijn we het stadium van idealisme en experimenten nu echt wel voorbij.”
HENRIËTTE VAN WESTERHOVEN, RIGO VERFFABRIEK PRODUCENT GERECYCLEDE MUURVERF
#VVVF/DUURZAAMHEID
