VORM & PLAATSTOLERANTIES
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
Vorm & Plaatstoleranties
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
Tekening
Werkelijkheid
Werkelijkheid
(past niet in de boring)
ToegelatenNIET Toegelaten
Produced by WEMA
Vorm & Plaatstoleranties
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
↗ ↗
↗ ↗ 0,08 A A Vorm tolerantie Plaats tolerantie
Zonder referentie Altijd met referentie
Rechtheid Vlakheid Rondheid Cilindriciteit Profiel van lijn
Profiel van oppervlak
Evenwijdigheid
Helling / Loodrechtheid Slag
Totale slag Concentriciteit Ligging
Symmetrie
O 0,01
Vorm & Plaatstoleranties
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
Produced by WEMA
Vorm & Plaatstoleranties
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES Vorm
tolerantiePlaats
tolerantieZonder referentie met referentie Rechtheid
Vlakheid
Rondheid
Cilindriciteit
Profiel van lijn
Profiel van opp.
Evenwijdigheid
Helling Loodrechtheid Slag
Totale slag
Concentriciteit
Ligging
Symmetrie
Vorm & Plaatstoleranties
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
Produced by WEMA
Vorm & Plaatstoleranties
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
Rondheidsmeter
0°
90°
CNC-gestuurd meten van vorm- & plaatstoleranties
Gebruik de juiste taster en configureer hem!
Zorg voor een stabiele meetopstelling
Maak gebruik van de voorgeprogrammeerde programma’s
(Zie handleiding)
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
Produced by WEMA
Vormtoleranties
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
Vorm tolerantie
Zonder referentie
Rechtheid Vlakheid Rondheid Cilindriciteit Profiel van lijn
Profiel van oppervlak
O 0,01
Rechtheid
Rechtheid vormtolerantie
De werkelijke as van de cilinder moet in een
cilindrisch tolerantieveld met diameter t=0,05mm liggen.
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
RECHT
RECHT
RECHT NIET RECHT
Produced by WEMA
Rechtheid meten
De werkelijke as van de cilinder moet in een
cilindrisch tolerantieveld met diameter t=0,05mm liggen.
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
72 74 76 78 80 82 84 86 88 90 92 94 96 98
millimetres
72 74 76 78 80 82 84 86 88 90 92 94 96 98
microns
-2.0 -1.5 -1.0 -0.5 0.0 0.5 1.0 1.5 2.0
Current Point R -1.04µm Z 79.98mm
Reference Point R 1.29µm Z 77.06mm
Difference delta R -2.33µm delta Z 2.92mm
Selected STRt 2.61µm
Parameter:
STRt
--- ∅0,05
Vlakheid
Vlakheid vormtolerantie
Het beschouwde vlak moet tussen twee evenwijdige vlakken met tussenafstand t=0,05mm liggen.
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
VLAK
VLAK NIET VLAK
NIET VLAK
Produced by WEMA
Vlakheid meten
Het beschouwde vlak moet tussen twee evenwijdige vlakken met tussenafstand t=0,05mm liggen.
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
Radius (mm) 22.00125
21.00125 20.0025
19.00125 18.00313
17.00062 16.015
15
Runout (µm) 38.09 35.00 40.80 32.57 29.40 30.16 30.57 27.71 Scale 5 µm/div
0,05
Parameter:
Sqr
Rondheid
Rondheid (Cirkelvorm) vormtolerantie
De werkelijke omtrek van elke doorsnede moet tussen de concentrische cirkels met tussenafstand t=0,15mm liggen.
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
NIET ROND ROND
Produced by WEMA
Vorm van het stuk
2-punts meten
om 2-punts onrondheid vast te stellen!
0°
90°
3-punts meten om 3-punts onrondheid vast te stellen!
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
Rondheid meten
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
•Rondheid meten met passameter???
•In V-blok met klok???
O 0,15
Parameter:
RONt
De werkelijke omtrek van elke doorsnede moet tussen de concentrische cirkels met tussenafstand t=0,15mm liggen.
Produced by WEMA
Cilindriciteit
Cilindriciteit (Cilindervorm) vormtolerantie
Het werkelijke mantelvlak van de cilinder moet gelegen zijn tussen twee coaxiale cilinders met tussenafstand t=0,1mm
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
NIET CILINDRISCH
NIET CILINDRISCH
NIET CILINDRISCH
NIET CILINDRISCH
Cilindriciteit meten
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
/O/ 0,1
Parameter:
CYLt
Het werkelijke mantelvlak van de cilinder moet gelegen zijn tussen twee coaxiale cilinders met tussenafstand t=0,1mm
•Cilindriciteit meten met passameter???
•In V-blok met klok???
4.15 3.80 1001.09 3.70 3.64 Runout (µm)
75.005 80 85 90 94.995 Z Height (mm)
Eccentricity 5000 µm/div .
Produced by WEMA
Vorm
Vorm (willekeurige lijn of oppervlak) vormtolerantie
In elke doorsnede, evenwijdig met het projectievlak, moet het beschouwde profiel gelegen zijn tussen twee omhullende lijnen van cirkels met diameter 0,04mm
Het beschouwde oppervlak moet gelegen zijn tussen twee omhullende oppervlakten van bollen met diameter 0,02mm
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
B is nauwkeuriger dan A
Produced by WEMA
Vorm meten
In elke doorsnede, evenwijdig met het projectievlak, moet het beschouwde profiel gelegen zijn tussen twee omhullende lijnen van cirkels met diameter 0,04mm
Het beschouwde oppervlak moet gelegen zijn tussen twee omhullende oppervlakten van bollen met diameter 0,02mm
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
•Vorm meten met 3D-meetbank
0,05
Produced by WEMA
Plaatstoleranties
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
Plaats tolerantie
Altijd met referentie
Evenwijdigheid
Helling / Loodrechtheid Slag
Totale slag Concentriciteit Ligging
Symmetrie
↗ ↗
↗ ↗ 0,08 A A
Evenwijdigheid
Evenwijdig plaatstolerantie (richting)
De getoleranceerde hartlijn moet gelegen zijn tussen twee lijnen evenwijdig met de referentielijn, en met tussenafstand t=0,1mm. Het op het vlak geprojecteerde tolerantieveld is horizontaal.
De getoleranceerde hartlijn moet gelegen zijn in een cilinder met diameter
t=0,1mm, evenwijdig aan de referentielijn
Het getoleranceerde vlak moet gelegen zijn tussen twee vlakken evenwijdig met de referentielijn, en met
tussenafstand t=0,01mm
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
NIET EVENWIJDIG
Produced by WEMA
Helling & Loodrechtheid
Helling plaatstolerantie (stand)
De werkelijke hartlijn van de boring moet in een cilinder met diameter t=0,02mm liggen. De cilinder staat loodrecht op het
referentievlak
Het getoleranceerde vlak (werkelijk vlak) moet tussen twee evenwijdige vlakken met tussenafstand
t=0,05mm liggen.
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
HELLING NOK HELLING OK HELLING NOK HELLING OK
Produced by WEMA
Evenw. & Helling meten
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
•Evenwijdigheid & helling &
loodrechtheid met
Rondheidsmeter of 3D-meetbank
… 0,05
De getoleranceerde hartlijn moet gelegen zijn tussen twee lijnen evenwijdig met de referentielijn, en met tussenafstand t=0,1mm.
Het op het vlak geprojecteerde tolerantieveld is horizontaal.
De getoleranceerde hartlijn moet gelegen zijn in een cilinder met diameter t=0,1mm, evenwijdig aan de referentielijn
Het getoleranceerde vlak moet gelegen zijn tussen twee vlakken evenwijdig met de referentielijn, en met tussenafstand t=0,01mm De werkelijke hartlijn van de boring moet in een cilinder met diameter t=0,02mm liggen. De cilinder staat loodrecht op het referentievlak
Het getoleranceerde vlak
(werkelijk vlak) moet tussen twee evenwijdige vlakken met
tussenafstand t=0,05mm liggen.
millimetres
72 74 76 78 80 82 84 86 88 90 92 94 96
72 74 76 78 80 82 84 86 88 90 92 94 96 Scale 1µm/div .
Parameter:
Datum = Ref A
PAR
Produced by WEMA
Radiale Slag
Slag (radiale) Plaatstolerantie
Bij omwenteling rond de referentiehartlijn A mag de radiale slag in ieder
meetvlak loodrecht op de hartlijn, niet groter zijn dan t=0,01mm
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
SLAG NOK
SLAG NOK
SLAG NOK
SLAG OK SLAG OK
Radiale slag meten
Bij omwenteling rond de referentiehartlijn A mag de radiale slag in ieder
meetvlak loodrecht op de hartlijn, niet groter zijn dan t=0,05mm
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
Parameter:
Datum = Ref A
Runout
Produced by WEMA
Axiale Slag
Slag (axiaal) Plaatstolerantie
Bij een omwenteling rond de referentiehartlijn A mag bij een willekeurige straal r de axiale slag niet groter zijn dan t=0,02mm
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
AXIALE SLAG OK
AXIALE SLAG NOK
Axiale Slag meten
Bij een omwenteling rond de referentiehartlijn A mag bij een willekeurige straal r de axiale slag niet groter zijn dan t=0,2mm
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
Parameter:
Datum = Ref A
Runout
•Axiale slag lukt niet met rondheidsmeter taster mag niet
verplaatst worden binnen dezelfde analyse
Produced by WEMA
Totale Slag
Totale slag (radiale & axiale) Plaatstolerantie
Bij meerdere omwentelingen rondom A-B en bij axiale verschuiving moeten alle punten gelegen zijn in het tolerantieveld van twee
cilinders met tussenafstand t en waarvan de hartlijnen met de referentiehartlijn A-B samenvallen
Bij meerdere omwentelingen ronde de referentiehartlijn A en bij radiale verschuiving moeten alle punten van het getoleranceerde oppervlak gelegen zijn tussen twee parallelle vlakken met tussenafstand t=0,05mm
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
Totale Slag meten
Bij meerdere omwentelingen rondom A en bij axiale
verschuiving moeten alle punten gelegen zijn in het tolerantieveld van twee cilinders met tussenafstand t=0,05
Bij meerdere omwentelingen ronde de referentiehartlijn A en bij radiale verschuiving moeten alle punten van het getoleranceerde oppervlak gelegen zijn tussen twee parallelle vlakken met tussenafstand t=0,2mm
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
Parameter:
Datum = Ref A
Total Runout
Produced by WEMA
Symmetrie
Symmetrie Plaatstolerantie
Het getoleranceerde middenvlak (werkelijk middenvlak) van de groef moet gelegen zijn tussen twee evenwijdige vlakken met tussenafstand
t=0,08mm, die evenwijdig liggen t.o.v. het
referentievlak.
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
SYMMETRIE NOK SYMMETRIE NOK SYMMETRIE NOK SYMMETRIE OK SYMMETRIE OK SYMMETRIE OK
Symmetrie meten
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
•Symmetrie meten met
3D-meetbank
Het getoleranceerde middenvlak (werkelijk middenvlak) van de groef moet gelegen zijn tussen twee evenwijdige vlakken met tussenafstandt=0,05mm, die evenwijdig liggen t.o.v. het
referentievlak.
0,05
Produced by WEMA
Concentriciteit & Coaxialiteit
Concentriciteit en coaxialiteit plaatstolerantie
De werkelijke hartlijn van de grote diameter moet in een cilinder met diameter
t=0,02mm liggen. De tolerantiecilinder ligt coaxiaal met de
referentiehartlijn
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
Concentrisch
NIET Concentrisch NIET Coaxiaal Coaxiaal
Produced by WEMA
Conc. & Coax. meten
De werkelijke hartlijn van de grote diameter moet in een cilinder met diameter
t=0,05mm liggen. De tolerantiecilinder ligt coaxiaal met de
referentiehartlijn
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
Parameter:
Conc
Maak gebruik van de
voorgeschreven programma’s
Conc = 2X Ecc
•Concentriciteit = 2 cirkels
•Coaxialiteit = 2 cilinders
A
◎ Ø 0,05 A
Produced by WEMA
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
Programma’s
De eenvoudigste manier van werken is gebruik maken van reeds geschreven programma’s:
Klik op het icoontje en selecteer de in hoofdletters geschreven programma’s:
- RONDHEID - CILINDRICITEIT - CONCENTRICITEIT
Klik op het icoontje om het programma te starten; volg gewoon de instructies op het scherm.
Ligging
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
Op de maten in een vierkant staan GEEN toleranties!!!
maw: ga 20mm naar rechts in ‘X’ en 18mm naar boven in ‘Y’
de kruising is de ideale ligging trek nu een cirkel rond dat punt van 0.3mm het center van het gat moet binnen die cirkel vallen.
Ligging is een plaatstolerantie die veel gebruikt wordt bij montage-onderdelen.
Bvb: ligging van een gatenpatroon…
Meer en meer zal ligging andere symbolen vervangen!
Produced by WEMA
Ligging
Ligging Plaatstolerantie
De werkelijke hartlijn van de boring moet gelegen zijn in een tolerantiecilinder met diameter 0,1mm én waarvan de hartlijn zich theoretisch op de juiste plaats bevindt Elk van de 3 vlakken moet tussen evenwijdige vlakken met tussenafstand t=0,1mm liggen. De tolerantievlakken zijn symmetrisch t.o.v. De theoretische ligging vh vlakVORM- EN PLAATSTOLERANTIES
LIGGING OK LIGGING OK LIGGING NOK
LIGGING NOK
Referentie-elementen
Referentie elementen
Stukken zijn nooit haaks Toch meten we volgens een haaks assenstelsel
Vandaar het belang van de referentie-elementen
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
Gietstukken als referentievlak kan
vereenvoudigd worden door bvb: 3 plaatsen te bewerken en deze 3 punten als vlak te
gaan gebruiken.
Produced by WEMA
Max. materiaalconditie
Max. Materiaalconditie
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
M
De as is op z’n max. tol. in diam en moet dus recht zijn
De as is op z’n min. tol en mag dus wat krom zijn HOE KROM?
Ideale boring
Produced by WEMA
Max. materiaalconditie
Max. Materiaalconditie is een begrip dat noodzakelijk is bij montages!
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
Stel een (ideale) boring Ø20mm en je moet een as maken - Dus voegen we een tolerantie doe Ø20
Ø 20 0,1
-0,1 -0,4
-0,1 -0,4
De as zal recht moeten zijn anders kun je niet de volledige tolerantie benutten!
- Dus voegen een we een rechtheidssymbool toe met max. waarde van ???…
Als de as de maximaal is (19,9) dan mag de rechtheid max 0.1mm zijn!
Als de as minimaal is (19.6) dan mag de rechtheid eigenlijk meer zijn dan 0.1!
- Dus voegen we een max. materiaalconditie bij M
M
Diam AS Nodige rechtheidstolerantie 19,9 0,1
19,8 0,2
19,7 0,3
19,6 0,4
M
een as is in
maximummateriaal toestand op zijn maximummaat
Produced by WEMA
Max. materiaalconditie
Max. Materiaalconditie
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
M
KALIBER
De boringen zijn op hun min. tol. , de positie moet juist zijn
De boringen zijn op hun max. tol. , de positie mag dus ruimer zijn.
HOE RUIM?
Produced by WEMA
Max. materiaalconditie
Max. Materiaalconditie
De ingeschreven
tolerantiewaarde mag overschreden worden met een waarde gelijk aan het verschil tussen de werkelijke maat en de maximum
materiaaltoestand.
-een as is in
maximummateriaaltoestand op zijn maximummaat
-Een boring is in
maximummateriaaltoestand op zijn minimummaat
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
Ø 0.1 A M Ø 0.1 M A M
Voor het referentie-element Voor beide elementen
Boring links Boring rechts Tolerantiezone
10,1 10,1 Ø 0,1
10,2 10,2 Ø 0,1 + 0,1
10,3 10,3 Ø 0,1 + 0,2
M
Produced by WEMA
Max. materiaalconditie
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
∅
∅
∅
∅ 0,1 M A
A
Ø 10±0,1 Ø 30
0-0,2Werkelijke maat diam 30
tolerantiezone
M
Werkelijke maat diam 30
tolerantiezone
30,0
Werkelijke maat diam 30
tolerantiezone
30,0 Ø 0,1
29,9 Ø 0,1 + 0,1 = Ø 0,2
29,8 Ø 0,1 + 0,2 = Ø 0,3
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
Max. materiaalconditie
Ø27,98 (as) is in maximummateriaaltoestand op zijn maximummaat Ø10 (boring) is in maximummateriaaltoestand op haar minimummaat
Boring Ø10 ±0,1 As Ø27,98 ±0,004
Ø9,9 Ø 0,5 Ø27,984 + 0
Ø10 Ø 0,5 + 0,1 Ø27,980 + 0,004 Ø10,1 Ø 0,5 + 0,2 Ø27,976 + 0,008
Stel dat we het stuk meten en de boring is Ø10mm en de buiten Ø 27,976
Wat is dan de tolerantiezone op de positie van Ø10 ? …
Tolerantiezone = Ø 0,5 + 0,1
+ 0,008
Ø 0,608M
Ø 10 ± 0,1
Produced by WEMA
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
Geprojecteerde tolerantiezone P
Bij
montageonderdelen is het soms
noodzakelijk dat de plaatstoleranties verder of minder ver gaan dan ons
werkstuk …
VORM- EN PLAATSTOLERANTIES
Tekening
Produced by WEMA
